Văn Học 12 HKI B9

NGHỊ LUẬN VỀ MỘT HIỆN TƯNG ĐỜI SỐNG
I – MỤC TIÊU:
- N¾m ®ỵc c¸ch lµm bµi nghÞ ln vỊ mét hiƯn tỵng ®êi sèng.
- Cã nhËn thøc, t tëng, th¸i ®é vµ hµnh ®éng ®óng tríc nh÷ng hiƯn tỵng ®êi sèng.
II – PHƯƠNG TIỆN DẠY HỌC
III – TIẾN TRÌNH DẠY HỌC.
1. Ổn đònh lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
Dự kiến
Câu hỏi:
3. Bài mới
Nội dung Hoạt động dạy Hoạt động học
T.G
1 - T×m hiĨu ®Ị vµ lËp dµn ý.
- NghÞ ln vỊ mét hiƯn tỵng ®êi sèng cã nghÜa lµ kiĨu bµi
lÊy mét hiƯn tỵng x¶y ra trong ®êi sèng ®Ĩ bµn b¹c. Tõ hiƯn
tỵng nµy, ngêi nghÞ ln ph¶i ph©n tÝch, t×m ra ý nghÜa x·
héi vỊ t tëng ®¹o ®øc mµ bµn b¹c ®¸nh gi¸.
- Yªu cÇu vỊ néi dung còa bµi nghÞ ln nµy lµ ph¶i lµm
s¸ng tá c¸c vÊn ®Ị t tëng, ®¹o lÝ b»ng c¸ch gi¶i thÝch, chøng
minh, so s¸nh, ®èi chiÕu, ph©n tÝch…®Ĩ chØ ra chç ®óng sai
cđa mét t tëng nµo ®ã nh»m kh¼ng ®Þnh t tëng cđa ngêi viÕt
- VỊ h×nh thøc bµi v¨n ph¶i cã bè cơc ba phÇn, cã ln
®iĨm ®óng ®¾n, s¸ng tá, lêi v¨n chÝnh x¸c, sinh ®éng
- VÝ dơ vỊ mét sè ®Ị tµi : Tai n¹n giao th«ng, hiƯn tỵng
m«i trêng bÞ « nhiƠm, n¹n b¹o hµnh trong gia ®×nh, cc
v¹n ®éng gióp ®ì ®ång bµo ho¹n n¹n, nh÷ng tÊm g¬ng häc
tèt.
a, T×m hiĨu ®Ị :
- Chun kĨ vỊ viƯc Ngun H÷u ¢n ®· “dµnh hÕt chiÕc
b¸nh thêi gian cđa m×nh cho nh÷ng ngêi bƯnh ung th giai

®o¹n ci”.
- ý kh¸i qu¸t cđa ngêi kĨ chun : “Mét c©u chun l¹
lïng”.
- Chóng ta bµy tá ý kiÕn cđa m×nh vỊ viƯc lµm nµy cđa anh
Ngun H÷u ¢n.
- Cã thĨ nªu mét sè ý chÝnh nh sau :
+ Ngun H÷u ¢n ®· nªu mét tÊm g¬ng vỊ lßng hiÕu th¶o,
vÞ tha, ®øc hi sinh cđa thanh niªn. (HiƯn tỵng cđa Ngun
- Nh¾c l¹i kh¸i niƯm
kiĨu bµi nghÞ ln vỊ
mét hiƯn tỵng ®êi
sèng?
- ChØ ra mét vµi ®Ị tµi
vỊ hiƯn tỵng ®êi sèng
x· héi ?
- H·y bµy tá ý kiÕn cđa
m×nh vỊ hiƯn tỵng ®ỵc
nªu trong bµi viÕt :
“Chia chiÕc ¸o cđa
m×nh cho ai?
- Néi dung c©u chun
lµ g× ? vµ ý kh¸i qu¸t
cđa ngêi kĨ chun lµ
g× ?
- Yªu cÇu cđa ®Ị bµi
nµy lµ g× ?
- Em cã thĨ nªu nªn
- H/s nh¾c l¹i kh¸i
niƯm vỊ kiĨu bµi nghÞ
ln

- Suy nghÜ, tr¶ lêi
- Tai n¹n giao th«ng,
hiƯn tỵng m«i trêng
bÞ « nhiƠm…
- H/s ®äc ®Ị
- Suy nghÜ, tr¶ lêi
- Trao ®ỉi, th¶o ln,
gäi tõng ngêi tr×nh
bµy ý kiÕn cđa m×nh.
- Ngun H÷u ¢n ®·
Hữu Ân là một hiện tợng sống đẹp của thanh niên ngày
nay)
+ Thế hệ trẻ ngày nay có nhiều tấm gơng nh Nguyễn Hữu
Ân.
+ Nhng bên cạnh đó, vẫn còn một số ngời có lối sống ích
kỉ, vô tâm, đáng phê phán.
+ Tuổi trẻ cần giành thời gian cho học tập, tu dỡng, lập
nghiệp, sống vị tha để cuộc đời ngày một đẹp hơn.
- Dẫn chứng :
+ Có thể khai thác trong văn bản Chuyện cổ tích mang
tên Nguyễn Hữu Ân và bổ sung dẫn chứng về những thanh
niên làm việc tốt trong xã hội để biểu dơng và những thanh
niên lãng phí thời gian vào những trò chơi vô bổ mà các
phơng tiện thông tin đại chúng đã nêu để phê phán.
- Thao tác lập luận : Chủ yếu phân tích, chứng minh, bác
bỏ, bình luận.
b, Lập dàn ý :
+ Lập dàn ý cho ba phần :
- Mở bài : Giới thiệu hiện tợng Nguyễn Hữu Ân rồi dẫn đề
văn, nêu vấn đề Chia chiếc bánh của mình cho ai?

- Thân bài : Lần lợt triển khai bốn ý (nh gợi ý
ở phần tìm hiểu đề).
- Kết bài : Đánh giá chung và nêu cảm nghĩ riêng của ng-
ời viết.
2, Cách làm một bài nghị luận về một hiện t ợng đời
sống.
+ Nội dung :
- Nêu rõ hiện tợng.
- Phân tích các mặt đúng sai, lợi hại.
- Chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến của ngời
viết về hiện tợng xã hội đó.
+ Diễn đạt : Cần chuẩn xác, mạch lạc; có thể sử dụng các
biện pháp tu từ và yếu tố biểu cảm, nhất là phần nêu cảm
nghĩ riêng.
* Ghi nhớ :
- Bài văn nghị luận về một hiện tợng đời sống thờng có
các nội dung sau : Nêu rõ hiện tợng, phântích các mặt đúng
sai lợi hại, chỉ ra nguyên nhân và bày tỏ thái độ, ý kiến của
ngời viết về hiện tợng xã hội đó.
3, Luyện tập :
a, Bàn về hiện t ợng :
- Nhiều thanh niên, sinh viên Việt Nam đi du học nớc
ngoài dành quá nhiều thời gian cho việc chơi bời giải trí mà
cha chăm chỉ học tập, rèn luyện để khi trở về góp phần xây
dựng đất nớc.
- Hiện tợng này diễn ra vào đầu thế kỉ XX. Trong xã hội
nớc ta ngày nay, hiện tợng đó vẫn còn.
b, Lập luận :
một số ý chính trong
lời bày tỏ ý kiến của

mình ?
- Ta lấy dẫn chứng ở
đâu để minh hoạ cho lí
lẽ ?
- Thao tác lập luận ?
- Hãy trình bày phần
lập dàn ý của mình ?
- Qua những nội dung
thảo luận, em hiểu đợc
gì về cách làm bài nghị
luận về một hiện tợng
đời sống ?
- Nội dung ?
- Diễn đạt ?
- Gọi h/s đọc ghi nhớ
- Hớng dẫn h/s làm bài
tập.
- Trong văn bản trên,
Nguyễn ái Quốc đã bàn
về hiện tợng gì trong
đời sống ?
- Hiện tợng ấy diễn ra
nêu một tấm gơng về
lòng hiếu thảo, vị
tha, đức hi sinh của
thanh niên.
- Thế hệ trẻ ngày nay
có nhiều tấm gơng
nh Nguyễn Hữu Ân.
- Suy nghĩ, trả lời

- Trong đời sống xã
hội, trong sách báo..
- Chứng minh, bác
bỏ, phân tích, bình
luận
- Trên cơ sở SGK đã
gợi ý, sử dụng các
câu hỏi và dựa vào
kết quả tìm hiểu đề ở
trên, các em tiếp tục
thảo luận theo nhóm
để lập dàn ý cho bài
văn
- Trao đổi, thảo luận,
trả lời.
- Nêu rõ hiện tợng.
- Phân tích các mặt
đúng sai, lợi hại.
- Cần chuẩn xác,
mạch lạc; có thể sử
dụng các biện pháp
tu từ và yếu tố biểu
cảm
- H/s đọc và chép bài.
- Nghe hớng dẫn và
làm bài.
- Chú ý vào văn bản
để trả lời.
-Trong v¨n b¶n, Ngun ¸i Qc ®· dïng ph¬ng ph¸p lËp
ln:

+ Ph©n tÝch (thanh niªn du häc m¶i ch¬i bêi, thanh niªn
trong níc “kh«ng lµm g× c¶”, hä “sèng giµ cçi”, thiÕu tỉ
chøc rÊt nguy h¹i cho t¬ng lai cđa ®Êt níc).
+ So s¸nh : Nªu hiƯn tỵng thanh niªn, sinh viªn Trung Hoa
du häc ch¨m chØ, cÇn cï).
+ B¸c bá : (“ThÕ th× thanh niªn cđa ta ®ang lµm g× ? Nãi ra
th× bn, bn l¾m : Hä kh«ng lµm g× c¶”)
c, NghƯ tht : Dïng tõ, nªu nh÷ng dÉn chøng x¸c ®¸ng,
cơ thĨ kÕt hỵp nhn nhun víi c¸c kiĨu c©u trÇn tht,
c©u hái “thÕ th× thanh niªn cđa ta ®ang lµm g× ?), c©u c¶m
th¸n (“Hìi §«ng D¬ng ®¸ng th¬ng h¹i ! Ngêi sÏ chÕt mÊt
nÕu ®¸m thanh niªn giµ cçi cđa Ngêi kh«ng sím håi sinh”).
d- Bµi häc cho b¶n th©n : X¸c ®Þnh lÝ tëng, c¸ch sèng, mơc
®Ých, th¸i ®é häc tËp ®óng ®¾n.
vµo thêi gian nµo ?
- T¸c gi¶ sư dơng ph-
¬ng ph¸p lËp ln nµo ?
- NghƯ tht diƠn ®¹t
cđa v¨n b¶n ?
- Em rót ra bµi häc g×
cho b¶n th©n sau khi
®äc v¨n b¶n trªn ?
- Ph©n tÝch, so s¸nh,
b¸c bá.
- Dïng tõ, nªu nh÷ng
dÉn chøng x¸c ®¸ng,
cơ thĨ kÕt hỵp nhn
nhun víi c¸c kiĨu
c©u trÇn tht, c©u
hái

- Suy nghÜ, tr¶ lêi
IV – Củng cố – dặn dò :
- Hệ thống lại kiến thức bài học.
- Về nhà xem lại bài học, viÕt thµnh mét bµi viÕt hoµn chØnh . Chuẩn bò bài mới cho
buổi sau
PHÊ DUYỆT
Lý ThÞ Hång
Ngày tháng năm
Giáo viên
Nguyễn Thò Hương