TIỂU LUẬN tư TƯỞNG của lê NIN về xây DỰNG ĐẢNG KIỂU mới của GIAI cấp CÔNG NHÂN, ý NGHĨA TRONG CÔNG tác tổ CHỨC xây DỰNG ĐẢNG HIỆN NAY

-1TƯ TƯỞNG V.I.LÊNIN VỀ ĐẢNG KIỂU MỚI CỦA GCCN.
SỰ VẬN DỤNG TRONG CÔNG TÁC XÂY DỰNG, CHỈNH ĐỐN
ĐẢNG CỘNG SẢN VIỆT NAM HIỆN NAY
MỞ ĐẦU

V.I.Lênin, một lãnh tụ thiên tài của Đảng Cộng sản Bôn sê vích Nga, người
thầy vĩ đại của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế. Người đã kế tục xuất sắc
sự nghiệp của C.Mác và Ph.Ăngghen, đấu tranh trong thời kỳ đế quốc chủ nghĩa,
thời kỳ cách mạng vô sản trở thành trực tiếp và trong hoàn cảnh giai cấp công nhân
Nga đã giành được chính quyền. V.I.Lênin đã phát triển toàn diện, làm phong phú
các bộ phận cấu thành của chủ nghĩa Mác nói chung, cũng như trong lĩnh vực xây
dựng Đảng cộng sản nói riêng. V.I.Lênin đã có những công hiến vô cùng lớn lao cả
về lý luận và thực tiễn, Người đã phát triển sáng tạo các tư tưởng của C.Mác và
Ph.Ăngghen về Đảng Cộng sản và hoàn chỉnh học thuyết xây dựng Đảng của chủ
nghĩa Mác - đó là học thuyết xây dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, đến
nay chúng ta thường gọi là học thuyết xây dựng Đảng của chủ nghĩa Mác - Lê nin.
Để có cơ sở nghiên cứu, vận dụng chủ nghĩa Mác - Lê nin vào quá trình xây
dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng sản Việt Nam hiện nay.Trong khuôn khổ bài luận này,
trước hết tác giả muốn đề cập tính tất yếu khách quan phải thành lập Đảng kiểu mới
của giai cấp công nhân (GCCN) - theo tư tưởng của V.I.Lênin - khẳng định cơ sở
tưởng của Đảng Cộng sản là chủ nghĩa Mác, V.I.Lênin đã nêu cao vai trò lý luận đối
với Đảng tiên phong của GCCN. Phát triển tư tưởng đó của C.Mác và Ph.Ăngghen,
V.I.Lê nin đã chỉ ra cho các chính đảng của GCCN phải tiếp tục phát triển lý luận
chủ nghĩa Mác về mọi mặt, phải biết vận dụng những nguyên lý chung cho phù hợp
với điều kiện cụ thể của mỗi nước để xác định cưỡng lĩnh, đường lối chiến lược, sách
lược đúng đắn của Đảng Cộng sản. V.I.Lênin đã xây dựng những nguyên tắc về tổ
chức của một Đảng kiểu mới của GCCN. Đặc biệt Người nêu lên một số luận điểm
cơ bản về xây dựng Đảng Cộng sản trong điều kiện Đảng lãnh đạo chính quyền xây
dựng chủ nghĩa xã hội. Trên cơ sở tiếp tục quán triệt chủ nghĩa Mác - Lê nin trong
quá trình xây dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng sản Việt Nam trong hiện nay.

-2-

1.TƯ TƯỞNG CƠ BẢN CỦA V.I.LÊNINVỀ ĐẢNG KIỂU MỚI CỦA
GIAI CẤP CÔNG NHÂN
Học thuyết Mác - Lê nin nói chung và học thuyết Lê nin nói riêng về xây
dựng Đảng Cộng sản đã trải qua một quá trình hình thành và phát triển trong
phong trào cách mạng của GCCN với những thuộc tính cơ bản là cách mạng và
khoa học. Đòi hỏi những người cộng sản phải nắm vững những nội dung cơ bản
và quán triệt, vận dụng sáng tạo trong hoạt động thực tiễn cho phù hợp với điều
kiện lịch sử cụ thể. Chính C.Mác và Ph.Ăngghen đã từng nói rằng, học thuyết
của các ông không phải là giáo điều mà là kim chỉ nam cho hành động. Theo
quan niệm của V.I.Lênin: " Chúng ta không hề coi lý luận của Mác như là một


-3cái gì đã xong xuôi hẳn và bất khả xâm phạm; trái lại chúng ta tin rằng lý luận
đó chỉ đặt nền móng cho môn khoa học mà những người xã hội chủ nghĩa cần
phải phát triển hơn nữa về mọi mặt, nếu họ không muốn trở thành lạc hậu với
cuộc sống" 1. Chủ nghĩa Mác, trong đó có học thuyết về Đảng Cộng sản được
V.I.Lênin bảo vệ và phát triển trong điều kiện chủ nghĩa tư bản đã chuyển sang
thời kỳ đế quốc chủ nghĩa vào những năm cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX. Do
vậy, khi tiếp cận nghiên cứu vận dụng học thuyết của Lê-nin về Đảng kiểu mới
của GCCN, chính là nghiên cứu vận dụng học thuyết xây dựng Đảng Cộng sản
của chủ nghĩa Mác ở trình độ phát triển cao của nó. Công lao to lớn của
V.I.Lênin thể hiện không chỉ ở sự kế thừa và phát triển toàn diện các nguyên lý
xây dựng Đảng Cộng sản theo tư tưởng C.Mác và Ph.Ăngghen, mà còn đưa ra
một cách hoàn chỉnh những nguyên tắc tổ chức của một Đảng kiểu mới của
GCCN. Trong phạm vi hạn hẹp của tiểu luận này, tác giả xin đề cập bốn nội
dung cơ bản trong tư tưởng của V.I.Lênin về xây dựng Đảng kiểu mới của
GCCN.

1. 1 Tính tất yếu phải thành lập Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân
V.I.Lênin người kế tục sự nghiệp vĩ đại của C.Mác và Ph.Ăngghen trong thời
kỳ chủ nghĩa tư bản (CNTB) chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc. Tình hình
quốc tế nửa cuối của thế kỷ thứ XIX CNTB ở các nước Tây Âu phát triển tương
đối ổn định, trong điều kiện cùng tồn tại hòa bình với GCCN. Phong trào công
nhân ở các nước tư bản phát triển về bề rộng và có xu hướng đấu tranh nghị trường
trong điều kiện cùng tồn tại tương đối hòa bình với giai cấp tư sản. Vào những năm
cuối thế kỷ XIX và đầu thế kỷ XX thời kỳ phát triển "hòa bình" của CNTB đã qua,
lúc này đã chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa. Thời kỳ chiến tranh và cách
mạng đã bắt đầu, bước sang giai đoạn cách mạng vô sản đã trở thành vấn đề trực
tiếp. Nhiệm vụ chuẩn bị tiến hành cách mạng vô sản đã trở thành nhiệm vụ trước
mắt của GCCN. Trong giai đoạn này GCCN đã lớn mạnh về số lượng và cả về tổ
chức và chính trị, ý thức giác ngộ về giai cấp và vai trò của các chính Đảng của
1

V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ Mátxcơva, 1974, tập 4, trang 232.


-4GCCN đã được nâng cao. Trong tình như vậy, chủ nghĩa đế quốc buộc phải tăng
cường việc tuyên truyền những quan điểm tư tưởng tư sản vào phong trào công
nhân, chúng luôn luôn ráo riết tìm mọi cách đẩy mạnh sự phát triển của chủ nghĩa
cơ hội, xét lại trong các Đảng công nhân và nhằm chia rẽ phong trào cộng sản và
phong trào công nhân quốc tế.
Trong khi đó, những người đứng đầu của các Đảng dân chủ xã hội chủ yếu
ở các nước Tây Âu ngày càng lún sâu vào chủ nghĩa cơ hội, chúng đòi xét lại
chủ nghĩa Mác, và luôn luôn tìm mọi cách để hạn chế phong trào cách mạng của
GCCN trong khuôn khổ đấu tranh đòi cải cách cục bộ, không đã động, ảnh
hưởng đến nền móng của CNTB. Với tình hình hoạt động của phong trào công
nhân và các Đảng dân chủ xã hội như vậy. Đã làm xuất hiện yêu cầu cấp thiết là
phải đấu tranh kiên quyết với chủ nghĩa cơ hội bảo vệ sự trong sáng của chủ

nghĩa Mác, tổ chức ra Đảng kiểu mới của GCCN. Thông qua hoạt động thực tiễn,
V.I.Lênin đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ đó, Người đã vạch trần bản chất xét lại
của bọn cơ hội chủ nghĩa trong các Đảng dân chủ xã hội ở Tây Âu. Qua đó
V.I.Lênin đã nhận thấy cần phải thành lập ra một Đảng kiểu mới, một Đảng thực
sự cách mạng đủ sức lãnh đạo phong trào quần chúng giành chính quyền thực hiện
cuộc cách mạng vô sản, cải tạo xã hội cũ, xây dựng chế độ xã hội mới xã hội - xã
hội chủ nghĩa và cộng sản chủ nghĩa. V.I.Lênin đã khẳng định rằng: Chúng ta cần
những Đảng thường xuyên liên hệ thực sự với quần chúng. Và Người đề cập; trong
điều kiện chủ nghĩa đế quốc và trong điều kiện cách mạng vô sản đang chín muồi ở
nhiều nước, cần phải có một Đảng kiểu mới, thực sự cộng sản, đảng đó phải thay
thế cho những đảng kiểu cũ - các đảng nghị viện ở Châu Âu.
Nổ lực xây dựng được một Đảng kiểu mới thực sự cách mạng của GCCN
Nga là công lao to lớn của V.I.Lênin. Trước khi thành lập ở Nga một Đảng cách
mạng của GCCN, V.I.Lênin đã tiến hành công tác tư tưởng lý luận thể hiện tập
trung trong tác phẩm "Làm gì? ". Thông qua tác phẩm này, Người đã kịch liệt phê
phán chủ nghĩa cơ hội dân túy tiểu tư sản, và đấu tranh không khoan nhượng với
các trào lưu cơ hội cải lương khác. Có như vậy mới làm cho chủ nghĩa Mác gắn


-5liền với phong trào công nhân. Với những tư tưởng trong tác phẩm V.I.Lênin đã
đưa ra những luận điểm hết sức quý giá về công tác xây dựng Đảng. Đặc biệt nổi
lên là sự kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội với những biểu hiện của nó
trên các lĩnh vực chính trị, tư tưởng và tổ chức trong quá trình xây dựng Đảng.
Đảng Cộng sản bôn sê vích Nga ra đời, đã đánh dấu sự mở đầu của một
giai đoạn mới trong sự phát triển của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế,
đó là minh chứng của sự mẫu mực trong công tác xây dựng các Đảng mác xít
của GCCN. V.I.Lênin thường xuyên nhấn mạnh vai trò quyết định của Đảng
Cộng sản đối với sự nghiệp cách mạng của GCCN, Người luôn coi đó là lực
lượng cốt lõi, là vật chất để giải phóng nước Nga. V.I.Lênin đã khẳng định:
"Chủ nghĩa Mác dạy rằng - và những lời dạy đó không những được toàn thể

Quốc tế cộng sản xác nhận một cách chính thức trong nghị quyết của Đại hội II
của Quốc tế cộng sản (1920) nói về vai trò của chính đảng của giai cấp vô sản,
mà trên thực tế cũng đã được cuộc cách mạng của chúng ta xác nhận, chính có
chính đảng của GCCN, tức là Đảng Cộng sản, mới có thể tập hợp, giáo dục, tổ
chức đội tiền phong của giai cấp vô sản và của tất cả quần chúng lao động, chỉ
có đội tiền phong ấy mới có thể chống lại nổi sự dao động tiểu tư sản không thể
tránh khỏi của những quần chúng đó, chống lại nổi những truyền thống và
những sự tái phạm không thể tránh khỏi của bệnh hẹp hòi phường hội hoặc
những thiên kiến phường hội trong giai cấp vô sản, và lãnh đạo tất cả những
hành động liên hợp của toàn bộ giai cấp vô sản, tức là lãnh đạo giai cấp đó về
mặt chính trị và thông qua giai câp đó, mà lãnh đạo tất cả quần chúng lao động.
Nếu không thế, thì không thể thực hiện chuyên chính vô sản được" 1.
Với ý nghĩa đó, sự kế thừa và phát triển sáng tạo của V.I.Lê nin về chủ nghĩa
Mác nói chung, cũng như những tư tưởng về Đảng Cộng sản của C.Mác và
Ph.Ăngghen, xây dựng hoàn chỉnh học thuyết về Đảng kiểu mới của GCCN là
hoàn toàn khách quan như một tất yếu lịch sử. Với sự tổ chức xây dựng thành công
Đảng Cộng sản bôn sê vích Nga, không những nó phản ánh đời sống thực tiễn xã
1

V.I.Lênin : Toàn tập Nxb Tiến bộ Mátxcơva, 1978, tập 43, trang 112 - 113.


-6hội đương đại (xã hội tư bản ở thời kỳ đế quốc chủ nghĩa). Nhất là thực tiễn phong
trào đấu tranh cách mạng của GCCN và nhân dân lao động.
2. Chủ nghĩa Mác - Lê ninlà nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành
động của Đảng
V.I.Lênin đã khẳng định rõ cơ sở tư tưởng của Đảng là học thuyết Mác, và
hiện nay chúng ta gọi là chủ nghĩa Mác -Lê nin và đó chính là cơ sở tư tưởng để
thành lập Đảng, để đoàn kết những người cộng sản, là cơ sở để xác định cương
lĩnh, đường lối chiến lược, sách lược của Đảng.

Khi nhận xét về bản chất của chủ nghĩa Mác, V.I.Lênin đã viết: " Sau khi
nghiên cứu quy luật phát triển của xã hội loài người, Mác hiểu rằng chủ nghĩa tư bản
phát triển tất nhiên sẽ đưa đến chủ nghĩa cộng sản - đây là điều căn bản - khi chứng
minh chân lý đó, Mác chỉ dựa trên việc nghiên cứu xã hội tư bản đó một cách chính
xác nhất, tỉ mỉ nhất, sâu sắc nhất, nhờ việc nắm vững đầy đủ tất cả những cái mà
khoa học trước đây đã cung cấp"1.
V.I.Lênin đã chỉ rõ vai trò lý luận đối với Đảng tiên phong của GCCN và chứng
minh cơ cơ sở cho những tư tưởng của chủ nghĩa Mác. Người cho rằng nhiệm vụ hàng
đầu và quan trọng nhất của Đảng Cộng sản là gắn phong trào công nhân với lý luận
của chủ nghĩa xã hội khoa học. Theo V.I.Lênin: "chỉ có đảng nào được một lý luận
tiên phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm tròn vai trò chiến sĩ tiên phong" 2. Và
đã khẳng định: "không thể có một Đảng xã hội chủ nghĩa vững mạnh, nếu không có lý
luận cách mạng, để đoàn kết tất cả những người xã hội chủ nghĩa lại, để họ rút ra từ
trong lý luận đó tất cả những điều của họ và đem áp dụng lý luận đó vào những
phương pháp đấu tranh và phương sách hành động của họ". V.I.Lênin đã từng nhấn
mạnh, lý luận cách mạng chính là cơ sở để nâng cao trình độ cho quần chúng,
làm cho phong trào đấu tranh của họ từ tự phát thành tự giác. Có lý luận cách
mạng là có cơ sở cho Đảng của GCCN chống chú nghĩa cơ hội xét lại, chống lại
hệ tư tưởng tư sản. Từ đó V.I.Lênin đòi hỏi Đảng Cộng sản phải luôn luôn kiên
1
2

V.I.Lênin : Toàn tập, Sđd, tập 41, trang 361.
V.I.Lênin : Toàn tập, Sđd, tập 6, trang 30.


-7định với chủ nghĩa Mác, phải nghiên cứu nắm vững bản chất cách mạng và khoa
học của chủ nghĩa Mác. Các Đảng công nhân phải tiếp tục phát triển lý luận của
chủ nghĩa Mác một cách toàn diện, đồng thời phải biết vận dụng những nguyên
lý chung vào điều kiện cụ thể của nước mình để định ra cương lĩnh đường lối,

sách lược đúng đắn, phân định rõ ranh giới về mặt lý luận và tư tưởng, giữa
Đảng với chủ nghĩa cơ hội . V.I.Lênin đã nêu rõ: " Trước khi thống nhất và
muốn thống nhất, trước hết, phải phân rõ ranh giối một cách rõ ràng và kiên
quyết"1. Đồng thời V.I.Lênin đề cao vị, vai trò của công tác tổ chức, Người viết:
" Sức mạnh của GCCN đó là tổ chức, không có công tác tổ chức GCCN sẽ
không có cái gì hết. Được tổ chức lại, nó sẽ là tất cả" 2. Tính tổ chức là sự thống
nhất hành động thực tiễn, nhưng tính tổ chức không có tư tưởng là điều vô
nghĩa, tuy vậy nếu chỉ riêng có sự thống nhất về tư tưởng thì chưa đủu bảo đảm
cho GCCN chiến thắng mà cần thiết phải củng cố sự thống nhất tư tưởng bằng
vật chất của tổ chức. Điều đó theo V.I.Lênin kông có một tổ chức vững vàng
những người lãnh đạo để bảo đảm cho sự liên tục công tác, thì không thể có
được một phong trào cách mạng vững chắc.
Như vậy, qua nghiên cứu luận điểm của V.I.Lênin: lấy chủ nghĩa Mác làm
cơ sở tư tưởng, kim chỉ nam cho mọi hành động của Đảng thể hiện sự phát triển
của V.I.Lênin là Người yêu cầu Đảng Cộng sản phải: Tiên phong về mặt lý luận,
phải tuyên truyền lý luận chủ nghĩa Mác cho quần chúng lao động. Thường
xuyên tiến hành công tác tổng kết thực tiễn để bổ sung, phát triển lý luận cách
mạng. Kiên định chủ nghĩa Mác, nhưng không có nghĩa là rập khuôn, giáo điều,
máy móc... mà phải sáng tạo, nhưng không cực đoan. Tích cực đấu tranh bảo vệ
chủ nghĩa Mác, và cách bảo vệ tốt nhất chính là sự vận dụng và phát triển sáng
tạo trên mọi lĩnh vực hoạt động của Đảng Cộng sản.
3. Trong điều kiện Đảng cầm quyền, Đảng là lực lượng lãnh đạo hệ thống
chính trị của chủ nghĩa xã hội và là một bộ phận của hệ thống đó.

1
2

V.I.Lênin : Toàn tập, Sđd, tập 4, trang 453.
V.I.Lênin : Về xây dựng đảng, Nxb Sự thật Hà Nội, 1977, trang 12 - 13.

-8Khi Đảng Cộng sản cầm quyền, một trong những đặc điểm lớn nhất là nhiệm
vụ chính trị của đảng đã thay đổi căn bản. từ chỗ chưa có chính quyền đến có
chính quyền là một bước ngoặt căn bản của cách mạng, đó là một bước phát
tiển về chất của sứ mệnh lịch sử của GCCN. Trước kia nhiệm vụ lật đổ chế độ
xã hội cũ, đến nay là xây dựng chế độ xã hội mới - bao hàm cả nhiệm vụ bảo vệ
thành quả cách mạng đã đạt được. Nếu trước đây nhiệm vụ hàng đầu của Đảng
là lãnh đạo phong trào đấu tranh cách mạng giành chính quyền, đến nay nhiệm
vụ hàng đầu của Đảng là lãnh đạo công cuộc xây dựng và phát triển kinh tế - xã
hội. Theo quan điểm của V.I.Lênin việc giành chính quyền là một thắng lợi có ý
nghĩa quyết định trong toàn bộ sự nghiệp cách mạng của Đảng. Và người đã đề cập
vị trí, vai trò quan trọng đặc biệt của chính quyền Nhà nước:
Chính quyền Nhà nước là công cụ sắc bén, để thông qua đó Đảng thực hiện sự
lãnh đạo của mình đối với xã hội. Trong hệ thống chính trị (chuyên chính vô sản)
của chủ nghĩa xã hội, Nhà nước giữ vị trí trung tâm và có vai trò cực kỳ quan trọng.
Sự lãnh đạo của Đảng tập trung ở Nhà nước và Nhà nước là tổ chức thể hiện sự tập
trung nhất quyền lực của nhân dân để quản lý xã hội, V.I.Lênin đã chỉ rõ: "Về
nguyên tắc, Đảng Cộng sản phải giữ vai trò lãnh đạo, đó là điều không phải nghi ngờ
gì nữa" 1.
Trong hệ thống chính trị Đảng là hạt nhân lãnh đạo về chính trị của hệ
thống đó. Vị trí, vai trò lãnh đạo của Đảng đối với hệ thống chính trị thể hiện
trước hết là Đảng vạch ra đường lối chính trị, xác định mục tiêu, phương hướng hành
động cho toàn bộ hệ thống chính trị, cũng như cho từng tổ chức trong hệ thống đó. Chỉ
có Đảng với tư cách là lãnh tụ chính trị, bộ tham mưu chiến đấu, đội tiền phong giác
ngộ có tổ chức chặt chẽ nhất của GCCN, được trang bị lý luận củ nghĩa xã hội khoa
học. Do vậy, trong hệ thống chính chính trị chỉ có Đảng mới có đủ phẩm chất chính trị
và năng lực xứng đáng là người lãnh đạo. V.I.Lênin viết: " Chủ nghĩa Mác giáo dục
công nhân, là giáo dục đội tiền phong của giai cấp vô sản, đội tiền phong này có đủ
sức nắm chính quyền và dẫn dắt toàn dân tiến lên chủ nghĩa xã hội, đủ sức lãnh đạo và
1

V.I.Lênin : Toàn tập Nxb Tiến bộ Mátxcơva, 1978, tập 31, trang 453.


-9tổ chức một chế độ mới, đủ sức làm thầy, làm người dẫn đường, làm lãnh tụ của tất cả
những người lao động và những người bị bóc lột để giúp họ tổ chức đời sống xã hội
của họ, mà không cần đến giai cấp tư sản và chống lại giai cấp tư sản"1.
Trong tác phẩm "Nhà nước và cách mạng" V.I.Lênin đề cập nhiệm vụ của Đảng
phải lãnh đạo xây dựng và phát huy vai trò của Nhà nước chuyên chính vô sản trong
xây dựng xã hội mới. Người yêu cầu Đảng phải phát huy vai trò tiền phong, gương
mẫu của đội ngũ cán bộ, đảng viên. Đảng là hạt nhân lãnh đạo, nhưng chuyên chính
vô sản không thể được thực hiện chỉ bằng lực lượngcủa Đảng mà còn phải được thực
hiện bằng những tổ chức chính trị xã hội, đặc biệt, Đảng phải chăm lo đến lợi ích và
quan tâm phát huy quyền làm chủ của quần chúng nhân dân lao động trên mọi lĩnh
vực. Trong hệ thông chính trị của chủ nghĩa xã hội, Nhà nước là một bộ phận hợp
thành rất quan trọng, Nhà nước gắn liền với Đảng với đông đảo quần chúng trên tất cả
các lĩnh vực quản lý xã hội. Trong đó quản lý kinh tế - xã hội là vũ khí mạnh mẽ để
thực hiện nhiệm vụ của hệ thống chính trị. V.I.Lênin đã xác định rõ: " Toàn bộ côg tác
của Đảng được tiến hành thông qua các Xô Viết, bao gồm những quần chúng lao động
không phân biệt nghề nghiệp"2.
Với quan điểm của V.I.Lênin về vị trí, vai trò của Đảng Cộng sản, về
mối quan hệ giữa Đảng Cộng sản với các tổ chức trong hệ thống chính trị,
đặc biệt đối với Nhà nước. Như vậy, nếu buông lỏng sự lãnh đạo của
Đảng là sai lầm về nguyên tắc, là thủ tiêu sức mạnh của Nhà nước và của
cả hệ thống chính trị trong chủ nghĩa xã hội, là mở đường cho những phần
tử phản động phá hoại chính quyền, đưa đất nước trở lại trở lại con đường
TBCN. Tư tưởng đó của V.I.Lênin là cơ sở để khắc phục bệnh chuyên
quyền độc đoán trong Đảng, hoặc là Đảng bao biện làm thay công việc của Nhà
nước và các tổ chức khác trong hệ thống chính trị xã hội.
4. Tập trung dân chủ là nguyên tắc cơ bản trong xây dựng tổ chức sinh hoạt và

hoạt động lãnh đạo của Đảng.
1
2

V.I.Lênin : Toàn tập Nxb Tiến bộ Mátxcơva, 1978, tập 33, trang 33.
V.I.Lênin : Toàn tập, Sđd, tập 41, trang 39.


- 10 Kế thừa tưởng tư tưởng của C.Mác và Ph.Ăngghen đã đề cập từ năm 1847 trong tác
phẩm "Những nguyên lý của chủ nghĩa cộng sản". Chính C.Mác và Ph.Ăngghen đã
khẳng định: Đảng Cộng sản phải hành động trên nguyên tắc "dân chủ triệt để".
V.I.Lênin tiếp tục phát triển và làm sâu sắc thêm tư tưởng đó thành nguyên tắc xây
dựng Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân - Đảng là đội tiền phong có tổ chức và là
tổ chức cao nhất của giai cấp - theo V.I.Lênin Đảng phải được tổ chức theo chế độ
tập trung dân chủ, chế độ tập trung dân chủ là nền tảng tổ chức của một Đảng vô
sản kiểu mới. Thực hiện chế độ tập trung dân chủ trong Đảng sẽ làm cho Đảng
thống nhất được được về chính trị, tư tưởng và tổ chức. Nhằm củng cố tăng
cường sức mạnh của Đảng, làm cho chủ trương đường lối của Đảng được thực
hiện một cách có hiệu quả. Mặt khác, thực hiện chế độ tập trung dân chủ sẽ góp
phần ngăn chặn sự phá hoại của các phần tử thiếu kiên định, cơ hội chủ nghĩa,
vô chính phủ trong Đảng. Trong tác phẩm "Một bước tiến hai bước lùi"
V.I.Lênin viết: " Trước kia Đảng chưa phải là một khối chính thức có tổ chức,
mà chỉ là một một tổng số những nhóm riêng biệt và do đó, giẵ các nhóm ấy
không có quan hệ nào khác, ngoài sự tác động về mặt tư tưởng. Hiện nay chúng
ta đã trở thành một Đảng có tổ chức, điều đó có nghĩa là chúng ta đã tạo ra một
quyền lực, khiến cấp dưới phải phục tùng cấp trên của Đảng"1.
V.I.Lênin cho rằng, Đảng muốn lãnh đạo giai cấp vô sản và quần chúng lao
động trong cuộc đấu tranh chống giai cấp tư sản; muốn có sức mạnh Đảng phải
có sự thống nhất về ý chí và hành động. Điều kiện cho sự thống nhất của Đảng
trước hết phải có cương lĩnh chính trị, và sau đó phải có tổ chức chặt chẽ. Làm

được điều đó tức là tránh được tình trạng chia rẽ, phân tán ở trong Đảng. Tổ
chức là cái bảo đảm cho sự nhất trí về chính trị tư tưởng và hành động. Ngoài
hai yếu tố cương lĩnh chính trị và hệ thống tổ chức chặt chẽ, Đảng phải có một
điều lệ thống nhất, có một cơ quan chỉ đạo thống nhất, Đảng phải có kỷ luật sắt,
kỷ luật tự giác nghiêm minh. V.I.Lênin đã khẳng định: "Từ chối không chịu

1

V.I.Lênin: Toàn tập, Sđd, tập 8, trang 429.


- 11 phục tùng sự lãnh đạo của các cơ quan Trung ương, tức là từ chối không muốn
là người đảng viên, tức là phá hoại Đảng" 2.
Theo V.I.Lênin tập trung phải đi liền với dân chủ, Đảng phải có dân chủ, nếu
trong Đảng không có dân chủ sẽ có nguy cơ thoái hóa thành tổ chức quan liêu. Tập
trung càng cao, thì dân chủ càng rộng rãi. Không thể có dân chủ mà thiếu tập trung,
ngược lại không thể có tập trung mà thiếu dân chủ. Điều đó có nghĩa là tập trung và
dân chủ luôn luôn có quan hệ biện chứng với nhau, nếu tập trung mà tách rời dân
chủ là tập trung quan liêu, độc đoán, chuyên quyền; dân chủ mà không đi liền với tập
trung là dân chủ vô chính phủ, dân chủ không giới hạn và tất cả những điều đó đều
xa lạ với nguyên tắc tập trung dân chủ theo tư tưởng của V.I.Lênin. Đồng thời Người
còn đặt ra điều kiện để thực hiện chế độ tập trung dân chủ:
Một là, ý thức giác ngộ của đội tiền phong của giai cấp công nhân, lòng trung
thành với sự nghiệp cách mạng. Hai là, khả năng của đội tiền phong đó biết liên hệ,
gần gũi và biết hòa mình tới mức độ nào đó với quần chúng, nhất là quần chúng vô
sản. Ba là, sự lãnh đạo đúng đắn mà đội tiền phong ấy thực hiện, chiến lược và sách
lược đúng đắn của nó. Đặc biệt là phải được đa số quần chúng lao động tin tưởng
vững chắc vào sự đúng đắn ấy.
Như vậy những tư tưởng của V.I.Lênin về nguyên tắc tập trung dân chủ của Đảng
kiểu mới của GCCN thực sự là một trong những vấn đề cốt lõi và quan trọng nhất,

bảo đảm cho quá trình xây dựng tổ chức của Đảng, chi phối đến mọi hoạt động lãnh
đạo, sinh hoạt của Đảng, giúp cho Đảng luôn luôn là một khối thống nhất về ý chí và
hành động, là cơ sở nền tảng vật chất xây dựng Đảng cả về mặt chính trị và tư tưởng.
Tính đúng đắn cách mạng và khoa học của nguyên tắc tập trung dân chủ theo
V.I.Lênin hoàn toàn không phải chỉ ở lý luận, mà nó đã được chứng minh bằng thực
tiễn sinh động của quá trình hoạt động của tất cả các Đảng Cộng sản trên thế giới và
Quốc tế cộng sản III .
Nhìn lại lịch sử từ những năm đầu đến giữa của thế kỷ XX, phong trào cộng sản
và công nhân quốc tế đã phát triển như vũ bão; chủ nghĩa xã hội từ chỗ chỉ ở nước
2

V.I.Lênin: Toàn tập, Sđd, tập 8, trang 424.


- 12 Nga đã mở rộng ra nhiều quốc gia và trở thành hệ thống. Đảng Cộng sản ở những
nước lãnh đạo chính quyền đã vận dụng sáng tạo những nguyên tắc về xây dựng
Đảng theo tư tưởng của V.I.Lênin, trong đó có nguyên tắc tập trung dân chủ, nên đã
lãnh đạo nhân dân không những giải phóng thoát khỏi ách áp bức bóc lột mà còn
bước đầu xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật cho chủ nghĩa xã hội, đời sống nhân dân
ngày càng được nâng cao, đánh bại chủ nghĩa phát xít, thu hẹp phạm vi và cô lập
nhiều tên đế quốc đầu sỏ.
2. Sự vận dụng trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng sản Việt
Nam trong hiện nay
2.1 Sự cần thiết phải phải tăng cường công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng
sản Việt Nam hiện nay.
“Đảng Cộng sản Việt Nam do Chủ tịch Hồ chí Minh sáng lập và rèn
luyện, đã lãnh đạo nhân dân ta tiến hành cuộc đấu tranh lâu dài, gian khổ,
vượt qua muôn vàn khó khăn thử thách và giành được những thắng lợi vĩ
đại. Đưa nước ta từ một nước thuộc địa nửa phong kiến trở thành một quốc
gia độc lập, tự do phát triển theo con đường xã hội chủ nghĩa; nhân dân ta từ

thân phận nô lệ đã trở thành người làm chủ đất nước, làm chủ xã hội; đất
nước ta thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, đang đẩy mạnh công nghiệp hoá , hiện
đại hoá , có quan hệ rộng rãi, có vị thế ngày càng quan trọng trong khu vực
và trên trường quốc tế” 1. Kết quả đó chính là nhờ Đảng ta luôn luôn trung
thành, nắm vững bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin,
với sự vận dụng sáng tạo học thuyết về xây dựng Đảng vào tiến trình cách mạng
ở Việt nam. Qua thực tiễn phong phú của cách mạng Đảng đã đúc rút ra nhiều
bài học kinh nghiệm lớn, một trong những bài đó là: “sự lãnh đạo đúng đắn của
Đảng là nhân tố hàng đầu quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam …Đảng
phải nắm vững, vận dụng sáng tạo và góp phần phát triển chủ nghĩa Mác - lênin
và tư tưởng Hồ Chí Minh, không ngừng làm giàu trí tuệ, bản lĩnh chính trị và
năng lực tổ chức để đủ sức giải quyết các do thực tiễn cách mạng đặt ra. Mọi
Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011,
trang 64
2. Sđd, trang 66
11


- 13 đường lối chủ trương của Đảng phải xuất phát từ thực tế, tôn trong qui luật
khách quan. Phải phòng và chống nguy cơ lớn: sai lầm về đường lối, bệnh quan
liêu và sự tha hoá, biến chất của cán bộ đảng viên”2
Sự thật là khi là khi Đảng Cộng sản Việt Nam ngày càng vững mạnh, cách
mạng Việt nam ngày càng trưởng hành và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt
Nam ngày càng phát triển, thì chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch càng tỏ ra
hằn học; và mỗi khi Đảng Cộng sản Việt Nam và cách mạng Việt nam gặp khó
khăn, phức tạp thì bọn chúng lại hí hửng cho rằng cách mạng nước ta đã bước và
thời kỳ suy thoái... tất cả những điều đó, chứng tỏ rằng các thế lực thù địch của cách
mạng nước ta chúng đánh giá rất cao vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Do vậy, một trong những mũi nhọn chủ yếu mà chủ nghĩa đế quốc và các thế
lực thù địch thường tập trung sức tấn công chống phá sự nghiệp cách mạng nước ta đó là vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam. Mà trước hết, chúng đánh vào

nền tảng tư tưởng của Đảng, đó là chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh.
Các thế lực thù địch luôn tìm mọi cách để hạ thấp giá trị của chủ nghĩa Mác - lênin,
chúng cho rằng chủ nghĩa Mác - lênin đã lỗi thời, chủ nghĩa xã hội khoa học không
còn sức sống, không còn phù hợp tron thời đại ngày nay. Chúng phá hoại bằng cách
xuyên tạc, bác bỏ những tư tưởng căn bản nhất của chủ nghĩa Mác - lênin, những
quy luật vận động phát triển của xã hội, sứ mệnh lịch sử của GCCN ... đồng thời
chúng đưa ra những luận điệu nhằm xuyên tạc, bóp méo sự thật, hạ thấp vai trò, uy
tín của Chủ tịch Hồ Chí Minh đối với sự nghiệp cách mạng nước ta; các thế lực thủ
địch tập trung mũi nhọn đã kích chủ nghĩa Mác - lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, chính
là nhằm đánh vào nền tảng tư tưởng của Đảng Cộng sản Việt Nam, cội nguồn của
chủ nghĩa xã hội, đánh vào thế giới quan khoa học, cơ sở phương pháp luận cách
mạng vào đường lối chính trị của Đảng.
Về cương lĩnh, đường lối chính trị của Đảng, các phần tử chống cộng luôn cho
rằng Đảng Cộng sản lựa chon con đường đii lên chủ nghĩa xã hội là sai lầm, không thể
có chủ nghĩa xã hội. Chúng ra sức ca ngợi CNTB, rằng CNTB ngày nay đã thay đổi bản


- 14 chất, thời đại ngày nay là thời đại văn minh trí tuệ, CNTB là vĩnh hằng , còn chủ nghĩa
xã hội có nhiều khuyết tật, tội ác...
Về tổ chức Đảng. Chúng tập trung đánh vào các nguyên tắc tổ chức sinh
hoạt và hoạt độngcủa Đảng, đặc biệt là nguyên tắc tập trung dân chủ. Các thế
lực thù địchcho rằng nguyên tắc tập trung dân chủ đến nay không còn giá trị,
thực hiện nguyên tắc này sẽ dẫn đến mất dân chủ, dẫn đến sự phân tán nội bộ,
làm cho Đảng rơi vào quân phiệt, độc quyền. Chúng ra sức tán dương thực hiện
nền dân chủ tự do, dân chủ cực đoan, cổ vũ chiêu bài"dân quyền", "đa nguyên
chính trị, đa đảng đối lập"... với mục đích của nó nhằm làm tan rã hoặc phân liệt
Đảng về tổ chức.
Về mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng. Các thế lực thù địch luôn tìm
mọi cách để chia rẽ mối quan hệ giữa Đảng với quần chúng, lôi kéo, kích động
nhằm tách nhân dân ra khỏi sự lãnh đạo của Đảng bằng cách vu cáo Đảng chiếm

quyền làm chủ của nhân dân, vi phạm dân chủ; chúng đối lập quyền lãnh đạo
của Đảng Cộng sản Việt Nam với sự quản lý xã hội của Nhà nước Cộng Hòa Xã
Hội Chủ Nghĩa Việt Nam. Lợi dụng quá trình tự phê bình của Đảng ta để công
kích nói xấu Đảng. Chúng ra sức tác động lôi kéo quần chúng, tranh giành lực
lượng nhằm kích động đấu tranh chống đối cách mạng... hòng làm mất ổn định
về chính trị tạo cơ hội để phá hoại ta từ bên trong.
Mặt khác, bên cạnh sự chống phá của các thế lực thù địch. Đảng ta đã nghiêm
túc đánh giá những thành tựu và yếu kém trong công cuộc đổi mới, xây dựng và bảo
vệ Tổ quốc gắn liền với trách nhiệm lãnh đạo của Đảng và những ưu, khuyết điểm
trong công tác xây dựng Đảng. Tại đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI xác định: "
Công tác xây dựng Đảng còn nhiều hạn chế, yếu kém, chậm được khắc phục. Công
tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn chưa làm sáng tỏ được một số vấn đề về
Đảng càm quyền, về chủ nghĩa xã hội ở nước ta. tính chiến đấu, tính thuyết phục,
hiệu quả công tác tư tưởng còn hạn chế; thiếu sắc bén trong đấu tranh chống âm mưu
thủ đoạn “diễn biến hoà bình”. Tình trạng suy thoái về chính trị tư tưởng, đạo đức,
lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên và tình trạng tham nhũng,


- 15 lãng phí, quan liêu, những tiêu cực và tệ nạn xã hội chưa được ngăn chặn, đẩy lùi mà
còn diễn biến phức tạp…Cuộc vận động ‘Học tập và làm theo tấm gương đạo đức
Hồ Chí Minh’ chưa đi vào chiều sâu, ở một số nơi còn mạng tính hình thức. Năng
lực lãnh đạo và sức chiến đấu của không ít tổ chức đảng còn thấp"1
Như vậy, trước sự hoạt động chống phá của các thế lực thù địch đối với cách
mạng Việ nam nói chung, cũng như chống phá Đảng Cộng sản Việt Nam với phương
châm nhất quán toàn diện và ngày càng điên cuồng bằng âm mưu, thủ đoạn "diễn biến
hòa bình". Chúng nhằm mục đích cuối cùng là hòng xóa bỏ sự lãnh đạo của Đảng Cộng
sản Việt Nam, xóa bỏ chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Để khắc phục những yếu kém,
khuyết điểm trong Đảng, tránh được nguy cơ rơi vào âm mưu "diễn biến hòa bình" của
các thế lực thù địch. Đặc biệt là quá trình "tự diến biến" từ bên trong. Đảng ta đã xác
định: “Giữ vững bản chất và tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng, xây dựng đảng thực

sự trong sạch vững mạnh cả về chính trị tư tưởng và tổ chức, nâng cao năng lực lãnh
đạo, sức chiến đấu của đảng là nhuiệm vụ then chốt, có ý nghĩa sống còn đối với Đảng
và sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta hiện nay”2.
2. Những nội dung cơ bản trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng
Cộng sản Việt Nam hiện nay.
Những tư tưởng cơ bản của V.I.Lênin về Đảng kiểu mới là những nguyên
tắc xây dựng Đảng Cộng sản trên tất cả các mặt chính trị, tư tưởng và tổ chức,
những nguyên tắc đó luôn luôn vận động, phát triển trong mối quan hệ biện
chứng với nhau.
Trong suốt quá trình xây dựng và trưởng thành của Đảng Cộng sản Việt Nam,
nhất là trong những năm gần đây, khi đề ra phương hướng, biện pháp xây dựng,
chỉnh đốn Đảng, Đảng ta luôn luôn nghiên cứu, quán triệt vận dụng đầy đủ các
nguyên tắc xây dựng Đảng kiểu mới của GCCN - trong học thuyết về Đảng Cộng
sản của chủ nghĩa Mác - Lênin và vận dụng một cách tổng hợp trong điều kiện, đặc
điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam. Vì vậy chúng ta khẳng định rằng: Sự lãnh đạo

Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011, tr 174.
2Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011, tr 56.
1


- 16 đúng đắn của Đảng là nhân tố quyết định hàng đầu đến mọi thắng lợi của cách mạng
Việt nam.
Vấn đề quan tâm hàng đầu của Đảng ta là: Phải tăng cường xây dựng Đảng
vè chính trị, tư tưởng; nâng cao bản lĩnh chính trị và trình độ trí tuệ của Đảng,
giữ vững và tăng cường bản chất GCCN của Đảng, đòi hỏi Đảng phải nắm vững
bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, coi đó là kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng và là nền tảng tư
tưởng của Đảng. “Đảng phải kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Nâng cao chất lượng, hiệu

quả công tác nghiên cứu lý luận, tổng kết thực tiễn, làm sáng tỏ một số vấn đề
về đảng cầm quyền, vè chủ nghĩa xã hội”1.
Giữ vững và tăng cường bản chất giai cấp công nhân có ý nghĩa quyết định
bản lĩnh chính trị của Đảng. Trong cương lĩnh và văn kiện quan trọng khác qua các
kỳ Đại hội của Đảng đều khẳng định: “Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiền phong
của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của cả
dân tộc Viẹt Nam; đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân lao
động và của cả dân tộc. Đảng lấy chủ nghĩa Mác - lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh
làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động, lấy tập trung dân chủ làm
nguyên tắc tổ chức cơ bản”1. Nhất là trong giai đoạn hiện nay, để giữ vững và tăng
cường bản chất giai cấp công nhân của Đảng, nhất thiết phải kiên định mục tiêu độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, trong bất kỳ tình huống nào cũng không dao động,
không xa rời mục tiêu đó; kiên định và vận dụng sáng tạo góp phần bổ sung, phát
triển chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh cho phù hợp với thực tiễn;
phải xuất phát từ thực tiễn để xác định chủ trương, đường lối đúng đắn; phải giữ
vững nguyên tắc tập trung dân chủ , thực hiện tập thể lãnh đạo cá nhân phụ trách,
thường xuyên nêu cao tự phê bình và phê bình, giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong
Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc Lần thứ XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011,
Trang
2
. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc Lần thứ XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011,
Trang 88
11`


- 17 Đảng. Thường xuyên giáo dục, bồi dưỡng lập trường quan điểm, ý thức tổ chức của
GCCN; xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch vững mạnh theo lập trường
quan điểm của GCCN. Tăng cường củng cố mối quan hệ gắn bó với nhân dân, chăm
lo xây dựng củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, chăm lo đời sống của nhân dân, phát
huy quyền làm chủ của nhân dân; trung thành với chủ nghĩa quốc tế của GCCN, kết

hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại.
Tăng cường xây dựng Đảng về chính trị gắn với cao chất lượng hiệu quả công
tác tư tưởng, lý luận; khắc phục một số mặt lạc hậu yếu kém của công tác nghiên cứu
lý luận. Tạo môi trường dân chủ thảo luận, tranh luận khoa học, khuyến khích tìm
tòi, sáng tạo, phát huy trí tuệ của tập thể và cá nhân trong nghiên cứu lý luận. “Tiếp
tục đổi mới nội dung, phương thức, nâng cao hơn nữa tính chiến đấu, tính thuyết
phục, hiệu quả của công tác tư tưởng, tuyên truyền, học tập chủ nghĩa Mác - Lênin,
tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của
nhà nước. Kiên quyết đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và hoạt động “diễn biến
hoà bình” của các thế lực thù địch. Chủ động phòng ngừa, đấu tranh phê phán những
biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hoá”. Giữ gìn sự đoàn kết thống nhất trong
Đảng, và sự đồng thuận xã hội” 1 trong nội bộ ta; khắc phực suy thoái về tư tưởng
chính trị, đạo đức lối sống trong một bộ phận không nhỏ cán bộ đảng viên
Vấn đề giữ gìn sự đoàn kết và thống nhất trong Đảng. Quá trình lãnh đạo
sự nghiệp đổi mới, Đảng Cộng sản Việt Nam không thể hoàn thành nhiệm vụ
chính trị của mình với tư cách là người chiến sĩ tiên phong lãnh đạo toàn xã hội,
nếu như không có sự đoàn kết thống nhất trong Đảng. Sự đoàn kết đó phải trên
cơ sở phải dựa trên cơ sở lý luận Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, trên cơ sở
có sự giác ngộ của đội ngũ đảng viên về mục tiêu, lý tưởng và những nhiệm vụ
của Đảng.
Vấn đề tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước pháp quyền xã
hội chủ nghĩa. Khi bước vào công cuộc đổi mới, Đảng ta đã nêu ra yêu cầu phải
. Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc Lần thứ XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011,
Trang 256- 257
1


- 18 thường xuyên đổi mới và chỉnh đốn Đảng để lãnh đạo hệ thống chính trị, nhất là
đối với Nhà nước, có chất lượng và hiệu quả ngày càng cao. Đảng ta đã xác định
rõ: " Đảng cộng sản Việt Nam là Đảng cầm quyền, lãnh đạo Nhà nước và xã hội.

Đảng lãnh đạo bằng cương lĩnh, chiến lược và các định hướng về chính sách và
các chủ trương lớn; bằn công tác tuyên truyền, vận động thuyết phục, vận động
tổ chức,kiểm ra giám sát và bằng hành động gương mẫu của cán bộ, đảng viên.
Đảng lãnh đạo thông qua tổ chức dảng và đảng viên hoạt động trong tổ chức của
hệ thống chính trị..Đảng thường xuyên nâng cao năng lực cầm quyền và hiệu
quả lãnh đạo, đồng thời phát huy mạnh mẽ vai trò tính chủ động, sáng tạo và
trách nhiệm của các tổ chức khác trong hệ thống chính trị" 1. Điều kiện quyết
định tăng cường và nâng cao hiệu lực của Nhà nước là bảo đảm tốt sự lãnh đạo
của Đảng trong việc xây dựng, kiện toàn, sử dụng, phát huy vai trò và hiệu lực
quản lý của Nhà nước. Nhà nước vững mạnh hoạt động có hiệu quả là điều kiện
không thể thiếu được để bảo đảm hoàn thành nhiệm vụ chính trị do Đảng đề ra.
Để tăng cường vai trò lãnh đạo của Đảng đối với xã hội, vai trò và hiệu lực quản
lý của Nhà nước được nâng cao là dấu hiệu quan trọng nói lên trình độ, năng lực
tổ chức của Đảng. Đó cũng là một yêu cầu mới về nâng cao tính chất GCCN của
Đảng trong giai đoạn hiện nay.
Do vậy, mọi khuynh hướng coi nhẹ sự lãnh đạo của Đảng đối với Nhà nước
đều là sai lầm, là làm giảm hiệu lực quản lý của Nhà nước. Thực chất đó là hạ thấp
vai trò lãnh đạo của Đảng. Nắm chắc vấn đề này để khắc phục tình trạng Đảng bao
biện làm thay công việc của các cơ quan nhà nước, lẫn lộn chức năng lãh đạo của
Đảng với chức năng quản lý của nhà nước; chống lối phân công máy móc, tách rời
hoạt động của cơ quan lãnh đạo của Đảng (cấp ủy) với các hoạt động của cơ quan
Nhà nước.
Vấn đề xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, gắn bó với quần chúng,
chống quan liêu, tham nhũng. Tệ quan liêu ở nước ta hiện nay biểu hiện dưới
nhiều hình thức rất đa dạng như: xa rời thực tiễn, coi thường quần chúng, không
Đảng Cộng sản Việt Nam :Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011, tr,
89.
1

- 19 nắm chắc tình hình diễn biến trong đời sống thực tiến, thực tiễn ở cơ sở; tổ chức
bộ máy cồng kềnh, mang nặng tính hành chính giấy tờ, phô trương hình thức...
đi liền với tệ quan liêu là thói cửa quyền hách dịch, lãng phí tham nhũng đang là
một nguy cơ lớn đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam. Nguồn gốc của tệ quan
liêu ở nước ta không chỉ là tình trạng của nền sản xuất nhỏ mà còn do chịu ảnh
hưởng của những tàn dư, tập tục phong kiến và tiểu tư sản. Song nguyên nhân
trực tiếp là do tư tưởng cá nhân, do thiếu trách nhiệm và trình độ tổ chức, quản
lý yếu kém của một số cán bộ, đảng viên gây nên. Vì vậy, phải tăng cường công
tác giáo dục chính trị, tư tưởng cho cán bộ, đảng viên phải hướng vào việc nâng
cao phẩm chất đạo đức cách mạng, nêu cao tinh thần phục vụ nhân dân , thực sự
tôn trọng và phát huy quyền làm chủ tập thể của nhân dân; rèn luyện phong cách
làm việc khoa họ, thiết thực cụ thể, sâu sát cơ sở. Đồng thời, phải nâng cao trình
độ kiến thức khoa học xã hội, tự nhiên, năng lực quản lý và tổ chức thực hiện.
Điều quan trọng là tăng cường công tác tổ chức, kiểm tra mọi nguyên tắc tổ
chức, cơ cấu tổ chức và chế độ quản lý. Bên cạnh đó phải nâng cao đạo đức cách
mạng và kiên quyết đẩy mạnh cuộc đấu tranh chống tham nhũng. Hiện nay tệ
tham nhũng đang là vấn đề bức xúc gây nhiều tác hại cho ngân sách Nhà nước,
gây hậu quả tai hại và trực tiếp cản trở sự phát triển của đất nước. Việc chống
tham nhũng, trừng trị các tội tham nhũng là vấn đề phức tạp và lâu dài, đòi hỏi
phải có nhiều biện pháp tổng hợp và có thể chế; có biện pháp giáo dục chính trị,
tư tưởng nâng cao phẩm chất đạo đức cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
“Mỗi cán bộ đảng viên không ngừng tu dưỡng, rèn luyệnđạo đức cách mạng,
thực sự là mộttấm gương về phẩm chất đạo đức, lối sống. Cán bộ đảng viên phải
nêu cao tinh thần trách nhiệm trước Tổ quốc, trước Đảng và nhân dân, hết lòng
phụng sự Tổ quốc, phụng sự nhân dân”1
Cùng với những vấn đề trên, để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu
của Đảng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong công cuộc đổi mới đất nước trong
giai đoạn hiện nay Đảng phải tiép tục đổi mới, kiện toàn tổ chứcbộ máy của
Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc Lần thứ XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011,
trang 257,258

1


- 20 Đảng và hệ thống chính trị; kiện toàn tổ chức cơ sở đảng à nâng cao chất lượng
đọi ngũ đảng viên; đổi mới công tác cán bộ, coi trọng cong tác bảo vệ chính trị
nội bộ; đỏi mới nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra giám sát; tiếp tục đổi mới
phương thức lãnh đạo của Đảng, nâng cao vai trò lãnh đạo của Đảng đối với
toàn xã hội. Để bảo đảm cho thắng lợi của cách mạng, một yếu tố quyết định là
Đảng phải có đường lối chiến lược, sách lược đúng đắn, sáng tạo. Nhưng để cho
đường lối đó đi vào thực tiễn cuộc sống, một trong những những yếu tố cũng có
ý nghĩa quyết định cho sự bảo đảm đó là Đảng phải có phương pháp cách mạng,
phương thức lãnh đạo của Đảng phải phù hợp. Trong văn kiện Đại hội Đại biểu
Lần thứ XI của Đảng đã xác định một số quan điểm quan trọng định hướng cho
quá trình đổi mới phương thức lãnh đạo, “ Kiên trì và quyết liệt đổi mới. Đổi
mới chính trị phải đồng bộ với đổi mới kinh tế theo lộ trình thích hợp, trọng tâm
là hoàn thiện thể chế kinh tế thị trường dịnh hướng xã hội chủ nghĩa, đổi mới
phương thức lãnh đạo của Đảng, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa, mở rộng dân chủ trong Đảngvà trong xã hội gắn với tăng cương kỷ luật,
kỷ cươngđể đổi mới toàn diện và phát huy sức mạnh tổng hợpcủa toàn dân tộc vì
mục tiêu xây dựng nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh” 1

Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc Lần thứ XI, Nxb CTQG, Hà Nội 2011,
trang 100
1


- 21 -

Kết luận

Hơn 85 năm qua, quán triệt và vận dụng sâu sắc những tư tưởng cơ bản của
V.I.Lênin về đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, Đảng luôn luôn được xây
dựng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức; Đảng Cộng sản Việt Nam đã
lãnh đạo nhân dân ta hoàn thành nhiệm vụ chính trị của mỗi thời kỳ cách mạng.
Trong công cuộc đổi mới theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay,
công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng Cộng sản Việt Nam thực chất đó là quá trình
nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, nhằm làm cho Đảng có đủ
sức lãnh đạo cách mạng Việt Nam vượt qua mọi khó khăn thử thách để hoàn
thành sứ mệnh lịch sử vẻ vang của mình.
Thực tiễn trong những năm đổi mới vừa qua đã chứng minh: Đảng Cộng sản
Việt Nam không những đã giữ vững được vai trò lãnh đạo đối với toàn xã hội,
mà còn lãnh đạo thành công sự nghiệp đổi mới, đạt được những thành tựu rất
quan trọng. Điều đó đã tỏ rõ trách nhiệm cao cả, sứ mệnh lịch sử trước toàn dân
tộc. Sự lãnh đạo của Đảng là nhân tố quyết định của sự nghiệp đổi mới đất nước.
Vai trò và hiệu lực lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam không chỉ được đông
đảo các tầng lớp nhân dân ta thừa nhận, tin tưởng, mà còn được các lực lượng
tiến bộ và bạn bè trên thế giới đánh giá cao.


- 22 Đất nước ta đã vượt qua những khó khăn, thách thức to lớnvà đang vững bước
đi lên. Tình hình thế giới thay đổi nhanh chóng, tạo cho nước ta nhiều thời cơ
nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức. Đại hội Đại biểu Lần thứ XI của Đảng
khảng định quyết tâm của toàn Đảng và của toàn dân ta tận dụng tốt thời cơ,
vượt qua thách thức, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng,
phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới, phát
triển đất nước nhanh và bền vững, thực hiện thắng lợi mục tiêu dân giầu, nước
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh, vững bước đi lên chủ nghĩa xã hội.