Quy trinh đánh giá cảm quan một số sản phẩm nước cam ép

MÖØNG NGAØY NHAØ
GIAÙO VIEÄT NAM
20 - 11 - 2005


BAO CAO ẹANH GIA
CAM QUAN
PHEP THệ SO HAỉNG


QUY TRÌNH ĐÁNH GIÁ
CẢM QUAN MỘT SỐ SẢN
PHẨM NƯỚC CAM ÉP
(PHƯƠNG PHÁP XẾP HẠNG)


Chọn người thử

 Đối tượng lựa chọn
 Số lượng người thử: từ 75 – 100 người.

Chọn sản phẩm

 Đối tượng lựa chọn
 Lý do: Chọn 4 loại sản phẩm có đặc điểm
gần giống hệt nhau thuộc 4 nhà sản xuất
khác nhau để đánh giá mức độ ưa thích của
người tiêu dùng về chủng loại sản phẩm
này.
 Chú ý: có thể chọn từ 3 – 7 loại sản phẩm
khác nhau.

Chuẩn bò mẫu

 Mua ở siêu thò: 4 loại sản phẩm( Unif,
Twister, Fresh, Mr Drink) mỗi loại 3 lít
sản phẩm.
 Bảo quản lạnh : ở tủ lạnh ( 80C) trong ít
nhất 5h.
 Lượng mẫu : khi rót ra mỗi ly khoảng
20 mL
 Nhiệt độ mẫu trong mỗi ly là từ 14160C
 Mẫu được rót ra các ly nhỏ 30 mL, mỗi
ly được đánh số mã hoá bằng 3 con số
(Bảng mã hoá đính kèm)


Chuẩn bò dụng cụ
 Ly lớn 250mL
 Số lượng
 Chất lượng
 Mục đích

 Ly nhỏ 30mL
 Khăn giấy
 Phiếu đánh giá
 Phiếu điều tra
 Bút chì

Điều kiện thí nghiệm
 Đòa điểm: PTNCQ, trường ĐHBK TPHCM
 Nhiệt độ phòng: 270C.
 Sử dụng 8 ô thí nghiệm: Mỗi ô có một chỗ
ngồi và một bàn để mẫu, nước thanh vò, bút
chì và phiếu đánh giá; trên mỗi bàn có một
phiếu hướng dẫn đánh giá thí nghiệm( đính
kèm); mỗi ô có một bóng đèn neon 40 cm,
một bóng đèn mắt cáo vàng, một bóng đèn
mắùt cáo đỏ. Các ô được ngăn cách với nhau
bằng tấm chắn (để tránh sự trao đổi qua lại
giữa các người thử làm kết quả thí nghiệm
mất tính khách quan).


Tiến hành thí nghiệm

 Tiến hành từ 10 – 12 lượt, mỗi lượt 8 người.
 Số lượng người chuẩn bò cho thí nghiệm: 10
ngươì
 Mời người thử ngồi vào ô thí nghiệm và đọc tờ
hướng dẫn.
 Phát phiếu đánh giá.
 Đưa mẫu thử: đưa một lượt cả 4 mẫu.
 Yêu cầu người thử sau khi thử xong thì điền
kết quả vào phiếu đánh giá.
 Thu phiếu đánh giá, phát phiếu điều tra.
 Thu phiếu điều tra, cảm ơn người thử và dọn
dẹp vệ sinh ô thí nghiệm.
 Dọn dẹp tất cả phòng thí nghiệm

Xử lý số liệu
Theo Test Freidman( công thức đính kèm).
Kết quả - Bàn luận
Tổng kết, nhận xét, đánh giá.


BẢNG MÃ HOÁ SẢN PHẨM
(CHO MỘT LƯT 8 NGƯỜI)
Người
thử
1
2
3
4
5
6
7
8

Số mã
124 (A)
725 (B)
696 (C)
023 (D)
537 (A)
363 (B)
356 (C)
203 (D)

863 (B)
676 (C)
554 (D)
745 (A)
136 (B)
130 (C)
993 (D)
840 (A)

520 (D)
328 (A)
557 (B)
819 (C)
851 (D)
586 (A)
497 (B)
450 (C)

980 (C)
354 (D)
144 (A)
316 (B)
289 (C)
665 (D)
309 (A)
109 (B)

A: Twister, B: Fresh, C: Mr Drink, D: Unif

Hướng Dẫn Đánh Giá Cảm Quan

 Xin bạn hãy giữ trật tự khi đánh giá để tránh làm ảnh hưởng đến
kết quả của người khác.
 Bạn sẽ phải thử các sản phẩm nước cam theo thứ tự từ trái sang
phải.
 Trước khi thử nếu không nhìn rõ sản phẩm bạn có thể bật đèn và
quan sát sản phẩm. Bạn có thể dùng mũi để đánh giá mùi của sản
phẩm.
 Ởû mỗi ly khác nhau bạn hãy uống từø nửa ly cho đến hết ly, bạn hãy
để sản phẩm lưu lại trên lưỡi ít nhất 5 giây sau đó mới nuốt.
 Để đánh giá không bò lẫn lộn bạn có thể sử dụng nước tinh khiết sau
khi sử dụng xong mỗi sản phẩm.
 Sau khi thử xong xin bạn hãy sắp xếp theo thứ tự tăng dần ĐỘ ƯA
THÍCH CỦA BẠN VỀ CÁC SẢN PHẨM.
 Nếu mức độ ưa thích của các sản phẩm của bạn là giống nhau, hãy
cố gắng tìm ra xem bạn thích mẫu nào hơn. Nếu không được thì bạn
cứ xếp theo thứ tự tăng dần và ghi vào phần Ghi chú trong Phiếu
đánh giá.
 Sau khi đánh giá xong xin bạn hãy điền thêm một số thông tin vào
phiếu điều tra!
Chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của bạn!
•
•


BAO CAO ẹANH GIA
CAM QUAN
PHEP THệ SO HAỉNG

MỤC ĐÍCH CỦA THÍ NGHIỆM
Điều tra xem mức độ ưa thích đối
với các nhãn hiệu khác nhau có khác
nhau hay không.


ĐIỀU KIỆN THÍ NGHIỆM
Sản phẩm
 Cách chọn sản phẩm: Chọn ngẫu
nhiên bốn loại sản phẩm nước cam ép:
Twister, Fresh, Mr Drink, và Unif.
 Đặc điểm của sản phẩm
 Lượng sản phẩm
 Điều kiện giữ sản phẩm trước khi thử:
Sản phẩm được giữ lạnh trong tủ lạnh
trước khi thử( nhiệt độ tủ lạnh khoảng
80C)


Người thử:
 Loại người thử: Người thử bình
thường.
 Số lượng người thử: Chọn khoảng
100 người thử.
 Đặc điểm của người thử: Không
giới hạn về độ tuổi, giới tính, tôn
giáo …

Phép thử:
 Sử dụng phép thử so hàng (ranking test).
 Mẫu câu hỏi dành cho người thử
PHIẾU ĐÁNH GIÁ
Ngày thử:
Số phiếu thử:
Vui lòng đọc kỹ phần hướng dẫn trước khi đánh
giá. Thử những mẫu nước cam dưới đây và sắp
xếp chúng theo thứ tự tăng dần của ĐỘ ƯA
THÍCH CỦA BẠN VỀ SẢN PHẨM
…............<………...…<………..…..<……..……….
m: ơn !
GhiCả
chú


• PHIẾU ĐIỀU TRA

Số phiếu:

• Bạn có thường uống nước cam không?
Có

Không

• Số lần sử dụng trong 1 tuần?
1 lần

2 lần

3 lần

4 lần

Khác:……………

• Bạn thường uống nước cam của hãng sản xuất nào hay tự
ép?...............................
• Lý do bạn chọn sản phẩm đó?
Ngon

Rẻ

Khác:……………………………………………

• Mục đích của bạn khi uống nước cam là gì?
Giải khát

Cung cấp năng lượng

Khác:…………………………


Điều kiện thực nghiệm:
 nh sáng: cường độ ánh sáng phải đủ để
người thử có thể nhận biết cấu trúc, màu
sắc… của sản phẩm.
 Nhiệt độ của phòng: khoảng 270C để tạo
sự thoải mái cho người thử.

 Mẫu đánh giá: khi rót vào li phải có
nhiệt độ và thể tích như nhau, không tạo
sự khác nhau cho mẫu thử để tránh
những sai sót từ phía người thử. Cụ thể:
nhiệt độ mẫu khi rót ra: 160C, mỗi ly
khoảng 20mL mẫu.


KEÁT QUAÛ THÖÏC
NGHIEÄM


Saỷn phaồm

Saỷn phaồm

Ngửụứi thửỷ

Twister

Fresh

Mr. Drink

Unif

1

4

3

1

2

Ngửụứi thửỷ

Twister

Fresh

Mr. Drink

Unif

2

2

3

1

4

21

4

2

1

3

3

4

3

2

1

22

2

4

1

3

4

4

3

1

2

23

3

2

1

4

5

3

2

1

4

24

3

4

1

2

6

4

2

3

1

25

3

2

1

4

4

1

2

7

2

1

3

26

3

4

3

2

1

4

8

3

4

2

1

27
28

3

4

1

2

9

3

1

2

4

29

4

3

1

2

10

4

2

3

1

30

4

1

3

2

11

2

4

1

3

31

4

3

1

2

12

3

4

2

1

32

2

4

1

3

13

3

2

1

4

33

1

4

3

2

14

3

2

1

4

34

1

4

3

2

15

4

2

1

3

35

3

1

2

4

16

3

1

2

4

36

3

2

1

4

17

3

2

1

4

37

4

3

1

2

18

4

2

1

3

38

4

2

1

3

19

1

2

3

4

39

4

3

1

2

20

4

1

2

3

40

4

3

2

1


Saỷn phaồm
Ngửụứi thửỷ

Saỷn phaồm
Twister

Fresh

Mr. Drink

Unif

Ngửụứi thửỷ

Twister

Fresh

Mr. Drink

Unif

41

3

4

1

2

61

4

3

1

2

42

4

3

1

2

62

4

2

1

3

43

4

3

1

2

63

3

4

1

2

44

4

3

1

2

64

4

2

1

3

45

4

2

1

3

65

3

2

1

4

46

4

3

1

2

66

2

3

4

1

47

4

2

3

1

67

2

1

4

3

48

3

1

4

2

68

2

3

1

4

49

3

4

1

2

69

4

3

2

1

50

4

3

2

1

70

4

3

1

2

51

4

1

2

3

71

4

2

1

3

52

2

3

4

1

72

4

3

1

2

53

4

3

1

2

73

3

4

1

2

54

4

3

1

2

74

4

2

3

1

55

2

4

3

1

75

2

3

4

1

56

2

1

4

3

76

3

2

4

1

57

2

3

4

1

77

4

3

1

2

58

4

1

3

2

78

4

3

1

2

59

3

4

1

2

79

3

4

2

1

60

4

3

1

2

80

1

3

4

2


Saỷn phaồm
Ngửụứi thửỷ

Twister

Fresh

Mr. Drink

Unif

81

3

2

1

4

82

4

3

1

2

83

3

4

1

2

84

3

2

4

1

85

1

4

2

3

86

4

3

1

2

87

3

4

1

2

88

4

2

1

3

89

4

3

1

2

90

4

1

2

3

91

2

4

1

3

92

3

2

1

4

93

4

1

3

2

94

3

2

4

1

95

4

3

1

2

96

4

2

1

3

97

3

4

1

2


XỬ LÝ DỮ LIỆU
 Sử dụng Test Friedman để tính
 Giả thuyết Ho : Mức độ ưa thích của
người thử đối với các nhãn hiệu nước
cam khác nhau là như nhau.
• => Khi đó F được tính theo công thức:
12
F=
( R12 + R2 2 + ... + Rp 2 ) − 3J ( P + 1)

JP(P + 1)


Ta tính được: F = 71.36
Tra bảng: Χ2(P = 3, α = 5%) = 7.81 < F
 Bác bỏ giả thuyết Ho, nghóa là mức độ
ưa thích của người thử với các loại nước
cam khác nhau là khác nhau.


SO SÁNH BỘI CÁC TỔNG
CỘT CỦA CÁC SẢN PHẨM
Sự khác nhau nhỏ nhất có nghóa được
tính như sau:
δ =z

NP ( P + 1)
6

z là giá trò thu được trong bảng Gauss ở mức

2α
P( P − 1)