TIỂU LUẬN CHUYÊN NGÀNH đấu TRANH GIAI cấp ở nước TA TRƯỚC sự tác ĐỘNG của XU THẾ TOÀN cầu hóa và hội NHẬP QUỐC tế HIỆN NAY

ĐẤU TRANH GIAI CẤP Ở NƯỚC TA TRƯỚC SỰ TÁC ĐỘNG
CỦA XU THẾ TỒN CẦU HỐ VÀ HỘI NHẬP QUỐC TẾ HIỆN NAY

Lý luận về giai cấp và đấu tranh giai cấp là một trong những nội dung
cơ bản quan trọng của chủ nghĩa Mác - Lênin, là cơ sở lý luận của đường lối
cách mạng Việt Nam, nó soi sáng vai trò sứ mệnh lịch sử của giai cấp công
nhân Việt Nam tiến tới mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Trong
giai đoạn cách mạng hiện nay, nước ta đang thực hiện quá độ lên chủ nghĩa xã
hội bỏ qua giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa đây vừa là sự nghiệp sáng tạo
một chế độ xã hội mới, đồng thời vừa là một quá trình đấu tranh giai cấp gay
go phức tạp giải quyết vấn đề ai thắng ai giữa hai con đường tư bản chủ nghĩa
và xã hội chủ nghĩa, trong điều kiện xã hội có những biến đổi sâu sắc. Trước
tác động của xu thế tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế, đã tạo sự biến đổi về
kết cấu kinh tế – xã hội, do đó mà tác động sâu sắc đến địa vị, lợi ích của các
giai, tầng xã hội, đến vấn đề phân hoá giai cấp, liên minh giai cấp, và đấu
tranh giai cấp là những vấn đề phức tạp của thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã
hội, nó đặt ra nhiều vấn đề cần phải nghiên cứu, bổ sung phát triển. Mặt khác,
trước sự sụp đổ chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và Đơng Âu, kẻ thù tìm
mọi cách xun tạc, phủ nhận lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh và đường lối quan điểm của Đảng. Một trong những nội dung mà
chúng tập trung chống phá đó là phủ nhận lý luận về giai cấp và đấu tranh giai
cấp, về vị trí vai trị của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa
xã hội. Đặc biệt là trước những diễn biến phức tạp của tình hình trong nước
và thế giới, nhiều người tỏ ra hoang mang dao động, hoài nghi về sự thắng lợi
của chủ nghĩa xã hội, xa rời đường lối đấu tranh giai cấp của Đảng, mơ hồ về
giai cấp, mất cảnh giác cách mạng thậm chí bị sa ngã trước sự tấn công của kẻ
thù. Nghiên cứu làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn về đấu tranh giai cấp trong

1

thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay, trên cơ sở đó giúp
chúng ta nhận thức sâu sắc những vấn đề có tính ngun tắc trong quá trình
đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, nhằm thực hiện
tốt đường lối đổi mới của Đảng trong giai đoạn cách mạng hiện nay.
1 - MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ ĐẤU TRANH GIAI CẤP VÀ
ĐẤU TRANH GIAI CẤP TRƯỚC SỰ TÁC ĐỘNG CỦA XU THẾ TOÀN CẦU HÓA
HIỆN NAY.

Đề cập về giai cấp và đấu tranh giai cấp có rất nhiều quan điểm khác
nhau, các học giả tư sản đưa ra những nhận định mơ hồ về giai cấp và đấu
tranh giai cấp, không căn cứ vào vào điều kiện thực tế và những đặc trưng của
giai cấp, họ cho rằng giai cấp là một tập hợp người có cùng chức năng xã hội,
có cùng lối sống, mức sống và cùng một địa vị, uy tín xã hội. Sự khác nhau
giữa giai cấp này với giai cấp khác đó là sự khác nhau về chủng tộc, về tài
năng, nghề nghiệp, về tài sản, thu nhập, về phúc lợi, về nguyện vọng, tâm
sinh lý… Thực chất những quan điểm trên là nhằm xố nhồ gianh giới, sự
khác biệt và đối kháng giai cấp. Trên cơ sở xem xét hiện tượng giai cấp gắn
với lịch sử sản xuất vật chất, phân tích quan hệ giai cấp trên cơ sở các quan hệ
kinh tế, Mác đã khẳng định: “Trước tôi lâu những nhà sử học đã trình bày sự
phát triển lịch sử của cuộc đấu tranh giai cấp đó và các nhà kinh tế tư sản
đã mổ xẻ các giai cấp đó về mặt kinh tế. Điều mới mẻ mà tôi đã làm là đã
chứng minh rằng: 1. Sự tồn tại của các giai cấp chỉ gắn liền với những giai
đoạn phát triển lịch sử nhất định của sản xuất; 2. Đấu tranh giai cấp tất
nhiên đưa đến chuyên chính vơ sản; 3. Bản thân sự chun chính vơ sản này
chỉ là bước quá độ để tiến tới xoá bỏ mọi giai cấp và tiến tới xã hội khơng có
giai cấp”1. Kế thừa quan điểm Mác - Ăngghen, Lênin đã đưa ra nghĩa kinh
điển về giai cấp và đấu tranh giai cấp, giúp các đảng cộng sản và công nhân
1

Mác - Ăngghen toàn tập Nxb CTQG, H. 1995, Tập. 28, tr. 662.

2


quốc tế nhận thức đầy đủ hơn về giai cấp cũng như đấu tranh giai cấp, làm cơ
sở khoa học cho việc hoạch định đường lối chiến lược, sách lược xây dựng
chủ nghĩa xã hội. Học thuyết Mác - Lênin về giai cấp và đấu tranh giai cấp
không chỉ chứng minh giai cấp là một phạm trù kinh tế xã hội có tính lịch sử,
chỉ tồn tại trong những điều kiện lịch sử nhất định; mà còn chỉ rõ bản chất của
các quan hệ giai cấp là quan hệ giữa thống trị và bị trị, giữa bóc lột và bị bóc
lột; đồng thời cịn chỉ ra tính tất yếu và vai trị của đấu tranh giai cấp trong xã
hội có giai cấp. Các ơng chỉ rõ: Trong xã hội có giai cấp, đối kháng giai cấp
thì đấu tranh giai cấp mà đỉnh cao là cách mạng xã hội là tất yếu, là động lực
trực tiếp của lịch sử, đặc biệt các cuộc cách mạng là đầu tàu của lịch sử và sự
chuyển biến từ hình thái kinh tế xã hội cũ sang hình thái kinh tế xã hội mới
cao hơn phải thông qua đấu tranh giai cấp và cách mạng xã hội. Đấu tranh
giai cấp khơng có mục đích tự thân mà do nhu cầu phát triển của lực lượng
sản xuất, đến một trình độ nhất định nó địi hỏi phải xoá bỏ quan hệ sản xuất
cũ thiết lập quan hệ sản xuất mới phù hợp với tính chất trình độ của nó, biểu
hiện về mặt xã hội của mối quan hệ này là sự đối lập căn bản về lợi ích giai
cấp, đối kháng giai cấp tất yếu dẫn đến đấu tranh giai cấp. Thông qua đấu
tranh giai cấp mà đỉnh cao là cách mạng chủ nghĩa xã hội để thay thế phương
thức sản xuất cũ bằng một phương thức sản xuất mới tiến bộ hơn. Phương
thức sản xuất mới ra đời tạo điều kiện cho sự phát triển của sản xuất xã hội,
nó tạo ra động lực để xã hội phát triển. Mác - Ăngghen chỉ rõ: “Lịch sử tất cả
các xã hội tồn tại từ trước đến nay chỉ là lịch sử đấu tranh giai cấp …những
kẻ áp bức và những người bị áp bức, luôn luôn đối kháng với nhau, đã tiến
hành một cuộc đấu tranh không ngừng, lúc công khai, lúc ngấm ngầm, một
cuộc đấu tranh bao giờ cũng kết thúc bằng một cuộc cải tạo cách mạng toàn
bộ xã hội, hoặc bằng sự diệt vong của hai giai cấp đấu tranh với nhau” 1. Khi

Mác Ăngghen toàn tập Nxb CTQG, H. 1995, tập. 4, tr. 597.

1

3


nghiên cứu xã hội tư bản các ông chỉ ra rằng: cuộc đấu tranh giai cấp do giai
cấp vô sản tiến hành là cuộc đấu tranh giai cấp cuối cùng trong lịch sử, nhằm
giải phóng tồn bộ xã hội khỏi mọi áp bức, bóc lột, bất cơng, tiến tới xố bỏ
mọi giai cấp và đấu tranh giai cấp. Cuộc đấu tranh giai cấp phát triển tất yếu
dẫn đến cách mạng vô sản, cuộc cách mạng này thắng lợi trước hết ở những
mắt khâu yếu nhất trong sợi dây chuyền của chủ nghĩa tư bản, nơi giai cấp
công nhân và các lực lượng cách mạng có những điều kiện khách quan và chủ
quan để giành chính quyền, cho đến lúc xây dựng thành công chủ nghĩa xã
hội và chủ nghĩa cộng sản.. Tuy nhiên các nhà kinh điển chủ nghĩa Mác Lênin cũng chỉ ra rằng, từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội tất yếu phải
trải qua thời kỳ q độ: “Khơng nghi ngờ gì nữa, trong q trình lịch sử, phải
có một giai đoạn đặc biệt hay một thời kỳ đặc biệt quá độ từ chủ nghĩa tư bản
lên chủ nghĩa xã hội”1. Mặt khác các ông cũng còn chỉ rõ đặc điểm của thời
kỳ quá độ đó là: “Về mọi phương diện kinh tế, đạo đức và chính trị tinh thần
vẫn cịn mang dấu vết của xã hội cũ mà nó đã từ đó sinh ra” 2. Như vậy theo
quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội,
xét trên mọi phương diện còn tồn tại nhiều yếu tố khác biệt nhau, đối lập với
nhau, thâm nhập, ảnh hưởng lẫn nhau; bên cạnh những yếu tố mang tính chất
xã hội chủ nghĩa ngày càng phát triển cịn có những yếu tố tư bản chủ nghĩa
tồn tại đan xen bài trừ lẫn nhau, khơng loại trừ khả năng có những lúc cái cũ
tạm thời lấn át cái mới. Do đó đấu tranh giai cấp là điều tất yếu: “Thời kỳ quá
độ không thể nào lại không phải là một thời kỳ đấu tranh giữa chủ nghĩa tư
bản đang giãy chết và chủ nghĩa cộng sản đang phát sinh, hay nói cách khác,
giữa chủ nghĩa tư bản đã bị đánh bại nhưng chưa bị tiêu diệt hẳn, và chủ

nghĩa cộng sản đã phát sinh nhưng vẫn cịn non yếu”3.
Lênin tồn tập Nxb tiến bộ, M. 1976, tập. 33, tr. 105.
Lênin toàn tập Nxb tiến bộ, M. 1976, tập. 33, tr. 113.
3
Lênin toàn tập Nxb tiến bộ, M. 1977, tập. 39, tr. 309 – 310.
1
2

4


Khẳng định tính tất yếu của đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ là
bởi vì sau khi giành chính quyền mục tiêu cuối cùng của cuộc đấu tranh của
giai cấp vơ sản vẫn chưa đạt được. Giành chính quyền mới chỉ là thắng lợi
bước đầu của giai cấp vô sản, vấn đề cơ bản quyết định là phải xây dựng
thành công chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản, giai cấp vơ sản cịn phải
tiếp tục đấu tranh giai cấp để đi tới thực hiện xoá bỏ giai cấp. Vì vậy đây là
một quá trình đấu tranh rất lâu dài và vô cùng phức tạp, quyết liệt, như Lênin
khẳng định:“Thời kỳ đó, tất nhiên là thời kỳ đấu tranh giai cấp ác liệt chưa
từng thấy, mang những hình thức hết sức gay gắt” 1. Song thời kỳ quá độ cuộc
đấu tranh giai cấp diễn ra trong điều kiện mới - điều kiện GCCN đã có chính
quyền - với nội dung mới, hình thức mới và diễn ra trên tất cả các lĩnh vực
đời sống kinh tế, chính trị, xã hội.
Về kinh tế, giai cấp tư sản vẫn còn tiềm lực kinh tế, vẫn còn tồn tại nền
kinh tế nhiều thành phần, đây là cơ sở nẩy sinh và tồn tại giai cấp bóc lột,
quan hệ bóc lột. Bên cạnh đó nền kinh tế ln chứa đựng khuynh hướng tự
phát theo hướng tư bản chủ nghĩa, vì vậy phải tiến hành đấu tranh giai cấp để
xoá bỏ cơ sở nẩy sinh bóc lột và chống lại khuynh hướng tự phát tư bản chủ
nghĩa của nền kinh tế.
Về chính trị, trong thời kỳ quá độ các giai cấp bóc lột về cơ bản đã bị

đánh đổ nhưng chưa bị tiêu diệt hồn tồn, vẫn cịn âm mưu phục hồi địa vị
đã mất, chúng tìm mọi cách để cấu kết với các lực lượng phản động quốc tế
để chống phá sự nghiệp cách mạng, do đó cuộc đấu tranh của giai cấp vô sản
chống lại giai cấp tư sản và các thế lực thù địch vẫn tiếp tục diễn ra gay go
phức tạp.

1

Lênin toàn tập Nxb tiến bộ, M. 1976, tập. 33, tr. 43.

5


Lênin còn nhấn mạnh thêm trong thời kỳ quá độ, cùng với những khó
khăn, phức tạp về chính trị, kinh tế; thì trong lĩnh vực văn hố xã hội cũng
gặp khơng ít khó khăn, những bê bối, tha hố và trì trệ. Đó là những lối sống
thiếu văn hố, thiếu tơn trọng pháp luật và đi kèm theo nó là vô số những
hành vi phi pháp, là nạn quan liêu, nạn giấy tờ và nạn hối lộ, là nạn mù chữ và
tính kiêu ngạo cộng sản chủ nghĩa. Bên cạnh đó thời kỳ này những tư tưởng,
tâm lý, phong tục tập quan của xã hội cũ đã lỗi thời lạc hậu vẫn chưa mất đi,
thêm vào đó là những vấn đề dân tộc, tơn giáo, cơng bằng xã hội cịn diễn
biến phức tạp địi hỏi phải có thời kỳ đấu tranh giai cấp ác liệt để xoá bỏ
những tàn dư của xã hội cũ, xây dựng nền văn hoá mới, lối sống mới, con
người mới xã hội chủ nghĩa.
Trong giai đoạn hiện nay trong bối cảnh tồn cầu hố và hội nhập quốc
tế, cuộc cách mạng khoa học công nghệ đã tạo nên sự nhảy vọt về lực lượng
sản xuất, làm ảnh hưởng tới các lĩnh vực khác nhau của đời sống xã hội. Ở
các nước tư bản phát triển, đã hình thành cơ sở cơng nghệ sản xuất với nền kỹ
thuật điện tử, tin học rất cao; do đó nó đẩy nhanh q trình quốc tế tư bản chủ
nghĩa. Điều đó tạo nên sự thăy đổi cơ cấu xã hội- giai cấp và bản thân giai cấp

công nhân trong mỗi nước. Bộ phận cơng nhân trí thức, cơng nhân dịch vụ
ngày càng tăng, công nhân truyền thống ngày càng giảm. Đời sống công nhân
cũng ngày càng được cải thiện, thậm chí một số cơng nhân ở các nước tư bản
phát triển đã có cổ phần trong các cơng ty của nhà tư bản. Điều đó làm cho
điều kiện tập hợp, tổ chức đấu tranh giai cấp của giai cấp cơng nhân trở nên
khó khăn hơn. Một số người lầm tưởng rằng cả chủ nghĩa tư bản và giai cấp
công nhân đã thay đổi về bản chất và giai cấp cơng nhân khơng cịn sứ mệnh
lịch sử giải phóng nhân loại nữa.

6


Đặc biệt hiện nay cũng chính do sự phát triển của khoa học cơng nghệ,
của sản xuất hàng hóa, của phân công lao động quốc tế và do nhu cầu giải
quyết các vấn đề toàn cầu...đã làm cho toàn cầu hóa trở thành xu thế khách
quan, lơi cuốn hầu hết các nước tham gia vào với các mức độ khác nhau.
Chính tồn cầu hóa làm cho ý nghĩa quốc gia biên giới ngày càng giảm, làm
cho giao lưu, liên kết quốc tế ngày càng phát triển, dẫn đến tính chỉnh thể của
thế giới ngày càng tăng. Điều này làm cho giai cấp và đấu tranh giai cấp
dường như bị lu mờ đi. Đặc biệt thế giới hiện nay đang nảy sinh nhiều vấn đề
mang tính tồn cầu mà cả lồi người, không phân biệt quốc gia, dân tộc, giai
cấp, đảng phái…đều phải quan tâm như vấn đề xung đột dân tộc, xung đột sắc
tộc; vấn đề chiến tranh, vấn đề môi trường, vấn đề dân số và nhiều vấn đề
khác làm cho khơng ít người nghĩ rằng, trong thời đại ngày nay, vấn đề giai
cấp và đấu tranh giai cấp đã trở nên lỗi thời hoặc ít ra cũng bị đẩy suống hàng
thứ yếu. Những nội dung trên đây làm cho cuộc đấu tranh giai cấp, mà nhất là
cuộc đấu tranh tư tưởng lý luận càng trở nên khó khăn, phức tạp; vì những
người muốn phủ định lý luận giai cấp và đấu tranh giai cấp lại có thêm những
điều kiện thuận lợi để thực hiện ý đồ của mình. Chính vì vậy, đấu tranh chống
những trào lưu tư tưởng cơ hội phản động, làm sáng tỏ lý luận về giai cấp và

đấu tranh giai cấp trong giai đoạn hiện nay có vai trị quan trọng trong định
hướng tư tưởng cho nhân dân, cán bộ, đảng viên trung thành và thực hiện
thắng lợi đường lối của Đảng và Nhà nước xã hội chủ nghĩa. Tuy nhiên từ
quy luật vận động khách quan của lịch sử, từ xu thế tất yếu của thời
đại...Đảng ta khẳng định: “Chủ nghĩa xã hội trên thế giới, từ những bài học
thành công và thất bại cũng như từ khát vọng và sự thức tỉnh của các dân tộc,
có điều kiện và khả năng tạo ra bướcphát triển mới. Theo quy luật tiến hoá
của lịch sử, loài người nhất định sẽ tiến tới chủ nghĩa xã hội” 1. Hay nói cách
1

Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb CTQG, H. 2001, tr.14.

7


khác dù thời đại đang có những biến động lớn lao, dù chủ nghĩa xã hội hiện
thực đang gặp những khó khăn thách thức, nhưng những người cộng sản
khơng được mơ hồ mất cảnh giác, mà phải kiên trì cuộc đấu tranh giai cấp để
đi đến thắng lợi cuối cùng và thắng lợi thuộc về giai cấp công nhân và nhân
dân lao động tiến bộ là tất yếu lịch sử.
2 - ĐẤU TRANH GIAI CẤP Ở VIỆT NAM TRƯỚC SỰ TÁC ĐỘNG
CỦA XU THẾ TỒN CẦU HĨA VÀ HỘI NHẬP QUỐC TẾ HIỆN NAY.

* Tính tất yếu của đấu tranh giai cấp ở Việt Nam hiện nay.
Nước ta đang thực hiện quá độ gián tiếp lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua
giai đoạn phát triển tư bản chủ nghĩa. Như vậy theo quan điểm của chủ nghĩa
Mác – Lênin, vấn đề đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ ở nước ta hiện
nay, khơng những mang tính tất yếu khách quan mà nó cịn là cuộc đấu tranh
giai cấp gay go phức tạp quyết liệt lâu dài và diễn ra trong điều kiện mới, nội
dung mới với nhiều hình thức biện pháp đa dạng.

Cơ sở thực tiễn quy định tính tất yếu đấu tranh giai cấp trong thời kỳ
quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta đó là, xuất phát từ tình hình đặc điểm
thế giới, trong nước và âm mưu thủ đoạn chống phá của kẻ thù trên tất cả các
lĩnh vực của đời sống xã hội đối với nước ta. Đảng ta nhận định: “Xây dựng
chủ nghĩa xã hội bỏ qua tư bản chủ nghĩa, tạo ra sự biến đổi về chất của xã
hội trên tất cả các lĩnh vực là sự nghiệp rất khó khăn, phức tạp, cho nên phải
trải qua một thời kỳ quá độ lâu dài với nhiều chặng đường, trải qua nhiều
hình thức tổ chức kinh tế, xã hội có tính chất quá độ” 1. Thực tế cho thấy: Việt
Nam bước vào thời kỳ quá độ xây dựng chủ nghĩa xã hội từ một nước nông
nghiệp lạc hậu, điểm xuất phát thấp; nền sản xuất nhỏ là phổ biến, lực lượng
sản xuất chưa phát triển, cơ cấu xã hội - giai cấp phức tạp, quan hệ sản xuất
Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX, Nxb CTQG, H. 2001, tr..2122.
1

8


còn manh mún nhỏ lẻ; thực hiện nền kinh tế hàng hố nhiều thành phần, nên
cịn tồn tại nhiều thành phần kinh tế, nhiều hình thức sở hữu. Các thành phần
kinh tế vừa đan xen hợp tác, vừa đấu tranh với nhau, vì vậy cịn tồn tại nhiều
giai cấp, tầng lớp xã hội, thậm chí đối lập nhau về lợi ích, vì vậy cịn đấu
tranh giai cấp là thực tế khách quan khơng thể tránh khỏi. Mặt khác Hệ thống
chính trị, chế độ dân chủ đang trong quá trình được xây dựng và củng cố nên
còn nhiều hạn chế, các phong tục tập quán còn khá lạc hậu, hậu quả của chiến
tranh khá nặng nề lại bị đế quốc Mỹ thực hiện chính sách bao vây cấm vận
trong nhiều năm. Đặc biệt vào cuối những năm 80, đầu những năm 90 của thế
kỷ XX, chúng ta còn phải đương đầu với những chấn động sâu sắc và to lớn
của cuộc khủng hoảng sụp đổ chủ nghĩa xã hội ở Liên xơ và Đơng âu. Hơn
nữa hiện nay chúng ta cịn phải đối đầu với những nguy cơ thách thức to lớn,
đó là, nguy cơ tụt hậu xa hơn về kinh tế so với các nước trong khu vực và trên

thế giới; nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa, nguy cơ nạn tham nhũng và
nguy cơ “diễn biến hồ bình” của các thế lực thù địch. Đó thực sự là những
khó khăn thách thức đan xen, tác động lẫn nhau, thường xuyên đe doạ sự sống
còn của Đảng và của chế độ chúng ta. Do vậy tiến hành đấu tranh giai cấp
nhằm giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, thực hiện cải tạo những tàn dư
của xã hội cũ, xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội là tất yếu khách quan.
* Điều kiện mới của cuộc đấu tranh giai cấp ở Việt Nam hiện nay.
Khẳng định tính tất yếu khách quan, nhưng chúng ta cũng cần phải thấy
những điều kiện mới của cuộc đấu tranh giai cấp ở nước hiện nay; đó là cuộc
đấu tranh giai cấp trong bối cảnh xu thế tồn cầu hố đang diễn ra mạnh mẽ,
chủ nghĩa xã hội hiện thực đang tạm lâm vào thối trào, chủ nghĩa tư bản có
những điều chỉnh thích nghi nên cịn có những phát triển nhất định và trong
nước đang thực hiện đẩy mạnh sự nghiệp CNH,HĐH đất nước... Nắm vững
điều kiện mới như vậy để thấy rõ những thuận lợi và khó khăn tác động đến

9


cuộc đấu tranh giai cấp ở nước ta hiện nay; từ đó có những chiến lược, sách
lược phù hợp bảo đảm cho cuộc đấu tranh giai cấp của chúng ta giành thắng
lợi, thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn
minh.
Những thuận lợi:
Thuận lợi cơ bản đó là cuộc đấu tranh giai cấp của chúng ta hiện nay
đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt Nam – một đảng Mác xít chân
chính, đã được tôi luyện qua đấu tranh cách mạng của cuộc cách mạng dân
tộc dân chủ nhân dân trước đây và qua thời kỳ đổi mới hiện nay. Chúng ta
còn có nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa đang từng bước được xây
dựng, củng cố vững chắc, đủ sức quản lý điều hành xã hội trong điều kiện đẩy
mạnh CNH,HĐH đất nước và hội nhập quốc tế hiện nay.

giai cấp công nhân và nhân dân lao động nước ta có truyền thống cần
cù sáng tạo, đa số tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và quyết tâm thực hiện
thắng lợi sự nghiệp CNH,HĐH đất nước. Điều quan trọng hơn là trước tác
động của xu thế tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, giai cấp công
nhân, với tư cách là giai cấp lãnh đạo sự nghiệp đẩy mạnh CNH,HĐH, đang
phát triển nhanh cả về số, chất lượng và cơ cấu ngày càng đa dạng.
Đặc biệt thành tựu của hơn hai mươi năm đổi mới mà chúng ta đạt được
là rất quan trọng, nhất là trên lĩnh vực kinh tế. Điều đó khơng chỉ giúp chúng
ta phá bỏ được thế bao vây cấm vận của chủ nghĩa đế quốc mà còn tạo ra thế
và lực mới giúp chúng ta chủ động trong hội nhập quốc tế và phát huy sức
mạnh tổng hợp cho sự nghiệp xây dựng, phát triển đất nước.
Bên cạnh đó xu thế tồn cầu hóa và hội nhập quốc tế hiện nay cịn tạo
ra những cơ hội lớn, giúp chúng ta có điều kiện tiếp thu những thành tựu về

10


khoa học, cơng nghệ; đi tắt, đón đầu để phát triển nhanh lực lượng sản xuất,
vượt qua những thách thức thúc đẩy nhanh sự nghiệp CNH,HĐH đất nước.
Những khó khăn thách thức:
Có thể thấy, những khó khăn thách thức của cuộc đấu tranh giai cấp của
chúng ta trước đây, đến nay về cơ bản vẫn chưa được khắc phục triệt để và
vẫn là những thách thức lớn đòi hỏi chúng ta phải vượt qua. Những thách thức
đó là nền kinh tế của chúng ta còn nhỏ lẻ, manh mún, tư tưởng tiểu nơng cịn
ăn sâu bám rễ trong nhân dân. Kinh tế tuy phát triển, nhưng chưa thật vững
chắc, nguy cơ tụt hậu so với các nước là hiện hữu...
Toàn cầu hoá tuy tạo cơ hội tốt cho sự phát triển đất nước, song những
tác động tiêu cực của toàn cầu hố là khơng nhỏ đến cuộc đấu tranh giai cấp
của chúng ta, nếu khơng có những biện pháp khắc phục hữu hiệu. Tồn cầu
hố tạo ra sự đan xen lợi ích giữa cơng nhân với các nhà tư bản, giữa các

doanh nghiệp trong nước với các nhà tư bản nước ngồi; hoặc nếu chúng ta
khơng có chính sách phù hợp rất có thể sẽ dẫn đến lệ thuộc về kinh tế vào các
nước tư bản, dẫn đến lệ thuộc về chính trị và mất độc lập, tự chủ. Tồn cầu
hố cịn làm tăng nguy cơ thất nghiệp, hoặc gia tăng các tệ nạn xã hội, sự xâm
nhập của các loại hình văn hóa trái với thuần phong mỹ tục dân tộc...tạo nên
sự mất ổn định về an ninh, chính trị đất nước.
Đặc biệt giai cấp công nhân – với tư cách là giai cấp lãnh đạo cách
mạng, giữ vai trò quyết định trong cuộc đấu tranh giai cấp hiện nay, trước tác
động của tồn cầu hố, một bộ phận cơng nhân vẫn cịn hạn chế chưa đáp ứng
được u cầu của sự nghiệp CNH,HĐH đất nước. Biểu hiện: Số lượng, cơ cấu
và trình độ học vấn, chun mơn, kỹ năng nghề nghiệp của một bộ phận cơng
nhân cịn bất cập. Tác phong công nghiệp và kỷ luật lao động cịn nhiều hạn
chế; đa phần cơng nhân từ nơng dân, chưa được đào tạo cơ bản và có hệ

11


thống. Một bộ phận cơng nhân chậm thích nghi với cơ chế thị trường, chưa
phát huy được vai trò nòng cốt trong liên minh giai cấp công nhân với giai
cấp nơng dân và đội ngũ trí thức. Giác ngộ giai cấp và bản lĩnh chính trị của
cơng nhân khơng đồng đều; sự hiểu biết về chính sách, pháp luật cịn nhiều
hạn chế. Về đời sống, lợi ích của một bộ phận công nhân được hưởng, chưa
tương xứng với những thành tựu của cơng cuộc đổi mới và những đóng góp
của chính mình. Việc làm, đời sống vật chất và tinh thần của cơng nhân đang
có nhiều khó khăn, bức xúc, đặc biệt là ở bộ phận công nhân lao động giản đơn
tại các doanh nghiệp của tư nhân và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngồi.
Bên cạnh đó trước sự sụp đổ của chủ nghĩa xã hội ở Liên xơ và Đơng
Âu, trước sự điều chỉnh thích nghi của chủ nghĩa tư bản, cũng như sự chống
phá của các thế lực thù địch; nhiều người, trong đó có cả một bộ phận cán bộ,
đảng viên đã dao động tư tưởng, mất niềm tin vào thắng lợi của chủ nghĩa xã

hội, thậm chí tung hơ chủ nghĩa tư bản, phản bội lại lợi ích của giai cấp, của
dân tộc. Vì vậy một trong những yêu cầu hết sức quan trọng của cuộc đấu
tranh giai cấp hiện nay là phải làm thất bại mọi âm mưu chống phá của các
thế lực thù địch và khôi phục lại niềm tin cho bộ phận cán bộ nhân dân đã và
đang bị dao động.
* Nội dung, hình thức mới của cuộc đấu tranh giai cấp ở Việt Nam
hiện nay.
Hiện nay, nước ta đang trong thời kỳ đẩy mạnh CNH,HĐH đất nước,
trước sự tác động của xu thế tồn cầu hóa, vì vậy cuộc đấu tranh giai cấp hiện
nay có những nội dung mới, điều đó được Đảng ta xác định: “Nội dung chủ
yếu của cuộc đấu tranh giai cấp trong giai đoạn hiện nay là thực hiện thắng
lợi sự nghiệp cơng nghiêp hố hiện đại hoá theo định hướng xã hội chủ
nghĩa, khắc phục tình trạng nước nghèo, kém phát triển; thực hiện cơng bằng
xã hội, chống áp bức, bất công; đấu tranh ngăn chặn và khắc phục những tư

12


tưởng và hành động tiêu cực, sai trái; đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu và
hành động chống phá của các thế lực thù địch; bảo vệ độc lập dân tộc, xây
dựng nước ta thành một nước xã hội chủ nghĩa phồn vinh, nhân dân hạnh
phúc”1.
Chúng ta khẳng định thực chất cuộc đấu tranh giai cấp ở nước ta hiện
nay chính là cuộc đấu tranh giữa hai con đường chủ nghĩa xã hội và chủ
nghiac tư bản, giữa định hướng xã hội chủ nghĩa và những yếu tố phi xã hội
chủ nghĩa; nên nội dung của cuộc đấu tranh giai cấp ở nước ta hiện nay diễn
ra trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, từ kinh tế đến chính trị, văn
hóa, xã hội...nhằm xây dựng nước ta thành một nước: dân giàu, nước mạnh,
xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Trước hết trên lĩnh vực kinh tế đây là
nội dung cơ bản, có ý nghĩa quyết định thắng lợi của cuộc đấu tranh giai cấp

hiện nay, vấn đề cơ bản là phải phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, thực hiện CNH,HĐH, bảo vệ và phát triển những nhân tối xã hội
chủ nghĩa, chống lại khuynh hướng tự phát tư bản chủ nghĩa trong nền kinh
tế, khắc phục tình trạng nước nghèo kém phát triển, nâng cao hiệu quả sản
xuất kinh doanh, cải thiện và nâng cao mức sống của nhân dân... Đồng thời
phải thực hiện thắng lợi các nội dung trên các lĩnh vực khác: bảo vệ Đảng,
bảo vệ Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, bảo vệ sự độc lập thống nhất
dân tộc, chống âm mưu diễn biến hồ bình của các thế lực thù địch; giữ gìn và
phát huy các giá trị văn hố truyền thống của dân tộc, tiếp thu tinh hoa văn
hóa nhân loại, làm cho đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân ta không
ngừng nâng cao.
Để thực hiện thắng lợi những nội dung trên, địi hỏi phải sử dụng nhiều
hình thức đấu tranh khác nhau, vừa mềm dẻo linh hoạt, vừa kiên quyết, bao
gồm cả giáo dục, tuyên truyền, vận động; cả hành chính, pháp chế, thậm chí
1

Đảng CSVN, Văn kiện Đại hội IX, NxbCTQG, H, 2001, tr.86.

13


cả những biện pháp trấn áp, bạo lực. Đồng thời phải tập hợp đông đảo quần
chúng nhân dân lao động và các lực lượng xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng
chống lại các thế lực, các tổ chức, các phần tử muốn ngăn cản sự nghiệp xây
dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta và phá hoại Đảng, Nhà nước, trật tự xã hội,
an ninh quốc gia.
3 - MỘT SỐ NGUYÊN TẮC CƠ BẢN CỦA CUỘC ĐẤU TRANH GIAI CẤP Ở
VIỆT NAM HIỆN NAY.

Trong giai đoạn cách mạng hiện nay, trước những biến đổi mau lẹ của

thời cuộc, tình hình trong nước và thế giới có nhiều biến đổi sâu sắc, cuộc đấu
tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp diễn ra ngày càng đa dạng phức tạp. Quán triệt
tốt đường lối quan điểm của Đảng, thực hiện tốt vấn đề giai cấp và đấu tranh giai
cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay cần quán triệt
và thực hiện tốt một số nguyên tắc cơ bản sau:
Một là: Giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong quá trình đấu
tranh giai cấp.
Định hướng xã hội chủ nghĩa là quá trình nhận thức và hành động của cả
hệ thống chính trị và tồn dân, trên cơ sở nhận thức đúng quy luật khách quan
của xã hội; là một tổng thể bao gồm mục tiêu, phương hướng, điều kiện và
những biện pháp cơ bản nhằm hiện thực hóa các giá trị của chủ nghĩa xã hội trên
tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, bảo đảm cho thắng lợi hoàn toàn của chủ
nghĩa xã hội; đề phòng, khắc phục nguy cơ chệch hướng xã hội chủ nghĩa. Trên
cơ sở nhận thức đúng đắn và đầy đủ hơn về đất nước và thời đại, Đảng ta kiên
định lấy chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng,
kim chỉ nam cho sự nghiệp cách mạng, vì mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa
xã hội. Điều đó địi hỏi chúng ta phải giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, coi
đây là một vấn đề có tính ngun tắc trong q trình đấu tranh giai cấp thực hiện

14


đẩy mạnh sự nghiệp CNH,HĐH đất nước hiện nay. Thực chất của giữ vững định
hướng xã hội chủ nghĩa là kiên trì sự lựa chọn con đường phát triển xã hội chủ
nghĩa, gắn liền độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội trên cơ sở nền tảng chủ
nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Thực tế cho thấy, việc chậm khắc
phục sửa chữa những yếu kém khuyết điểm có thể dẫn đến mất phương hướng,
thậm chí chuốc lấy hậu quả nặng nề, nếu không đủ bản lĩnh vững vàng như
nhiều nước xã hội chủ nghĩa đã mắc phải khi tiến hành cải tổ, đổi mới. Kiên định
lập trường nguyên tắc xã hội chủ nghĩa, chính là giữ vững và kế thừa, bảo vệ các

nguyên tắc, phương pháp luận của chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh, những nguyên tắc đã trở thành chân lý phổ biến và có giá trị bền vững.
Đồng thời nghiên cứu và sáng tạo giải quyết những vấn đề cụ thể trên cơ sở
phương pháp luận Mác xít phù hợp với thực tế đất nước. Kiên định chủ nghĩa
Mác – Lênin khơng có nghĩa là giáo điều, máy móc mà phải không ngừng bổ
sung, phát triển làm phong phú kho tàng lý luận Mác xít bởi những kinh nghiệm
và tri thức mới.
Giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa, trước hết về kinh tế: Phải định
hướng sự phát triển của lực lượng sản xuất, tập trung mọi nguồn lực phát triển
lực lượng sản xuất, coi đây là nhân tố nền tảng then chốt quyết định nền kinh tế
xã hội chủ nghĩa; đẩy mạnh sự nghiệp cơng nghiệp hố, hiện đại hoá đất nước để
sớm đưa nước ta thoát khỏi tình trạng nước nghèo kém phát triển; phải xây dựng
cơ cấu kinh tế hợp lý giữa các ngành công nghiệp, nơng nghiệp, biết tận dụng
các trình độ khác nhau của lực lượng sản xuất, phải đi tắt đón đầu trong lĩnh vực
khoa học cơng nghệ, coi đó là động lực của sự phát triển kinh tế. Phải xây dựng
nền kinh tế độc lập tự chủ không lệ thuộc vào nước ngoài, đồng thời tăng cường
mở rộng hợp tác quốc tế, tạo sự cân đối giữa kinh tế đối ngoại và trong nước;
phải kết hợp tăng trưởng kinh tế với bảo vệ mơi trường sinh thái, bảo vệ tài
ngun khống sản đất nước. Đi đôi với phát triển lực lượng sản xuất phải không

15


ngừng cũng cố hoàn thiện quan hệ sản xuất xã hội chủ nghĩa phù hợp với trình
độ phát triển của lực lượng sản xuất, phát triển nền kinh tế với nhiều hình thức
sở hữu, nhiều thành phần kinh tế, trong đó kinh tế nhà nước phải giữ vai trị chủ
đạo và cùng với kinh tế tập thể ngày càng trở thành nền tảng vững chắc của nền
kinh tế quốc dân; thực hiện nhiều hình thức phân phối, lấy phân phối theo lao
động là hình thức chủ yếu; khắc phục những tình trạng tiêu cực trong quá trình
cạnh tranh, gian lận thương mại, kinh doanh trái phép, khắc phục sự phân hoá

giàu nghèo, giải quyết tốt mối quan hệ giữa tăng trưởng kinh tế với giải quyết
các vấn đề xã hội. Chống chủ quan duy ý chí, chống phát triển kinh tế một cách
tuỳ tiện vơ ngun tắc.
Về chính trị phải tăng cường giáo dục lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, đường lối chủ trương chính sách của Đảng, làm cơ sở định
hướng chính trị cho quần chúng nhân dân lao động, đồng thời đẩy lùi hệ tư
tưởng tư sản, các quan điểm sai trái phản động của các thế lực thù địch ra khỏi
đời sống tinh thần xã hội; xây dựng hệ thống chính trị xã hội chủ nghĩa trong
sạch vững mạnh, phát huy quyền làm chủ của dân; tạo ra phong trào chính trị
quần chúng sâu rộng, lôi cuốn ngày càng đông đảo quần chúng nhân dân tham
gia tích cực vào sự nghiệp chính trị của Đảng, của đất nước; giải quyết tốt các
mối quan hệ chính trị tạo ra sự ổn định an ninh chính trị, xây dựng các tổ chức
chính trị trong sạch vững mạnh, tạo cơ sở để cũng cố lòng tin của nhân dân đối
với Đảng, với chế độ; nâng cao tính tích cực chính trị của nhân dân, khắc phục
hiện tượng mơ hồ về chính trị, mất cảnh giác cách mạng dể bị kẻ thù lợi dụng
phân hoá.
Trên lĩnh vực văn hoá, xã hội: tiến hành xây dựng nền văn hoá tiên tiến
đậm đà bản sắc dân tộc, từng bước xây dựng cũng cố và hoàn thiện đạo đức lối
sống xã hội chủ nghĩa; nâng cao vai trò quản lý văn hoá để ngăn chặn đẩy lùi
văn hoá xấu độc; cải thiện điều kiện sống, chất lượng sống của nhân dân; giải

16


quyết tốt các vấn đề xã hội như dân tộc, tôn giáo, giáo dục, y tế, điều kiện ăn ở,
đi lại nghỉ ngơi, giải trí và các vấn đề phúc lợi xã hội cho nhân dân. Thực hiện
tốt quyền tự do bình đẳng, cơng bằng xã hội, đảm bảo quyền con người của nhân
dân lao động.
Kiên định lập trường nguyên tắc định hướng xã hội chủ nghĩa là vấn đề có
ý nghĩa sống cịn của sự nghiệp cách mạng nước ta, nếu không giữ vững định

hướng xã hội chủ nghĩa chúng ta sẽ mất phương hướng, mất mục tiêu lý tưởng
chiến đấu, dễ sa vào con đường tư bản chủ nghĩa hoặc bị kẻ thù lợi dụng để xoá
bỏ chế độ chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Vì vậy quá trình đấu tranh giai cấp trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay một vấn đề mang tính
nguyên tắc là phải kiên định lập trường nguyên tắc định hướng xã hội chủ nghĩa.
Đảng ta chỉ rõ: “Kiên trì chủ nghĩa Mác – Lênin là vấn đề có tính ngun tắc số
một đối với Đảng ta. Trung thành với chủ nghĩa Mác – Lênin có nghĩa là nắm
vững bản chất cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác – Lênin, vận dụng
một cách đúng đắn, thích hợp với điều kiện nước ta, góp phần phát triển chủ
nghĩa Mác - Lênin một cách sáng tạo”1. Rõ ràng, khơng thể có được chủ nghĩa
xã hội nếu không xuất phát từ sự kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng
Hồ Chí Minh, kiên định lập trường nguyên tắc xã hội chủ nghĩa. Công cuộc xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay chính là kết quả và
sự thể hiện hết sức sinh động, thuyết phục về sự kết hợp nhuần nhuyễn ngun
tắc chiến lược đó. Đó cũng chính là nguồn gốc, là cơ sở quyết định quá trình
hoạch định đường lối để Việt Nam đi đến thắng lợi cuối cùng.
Hai là: Tăng cường đại đoàn kết dân tộc, trên nền tảng khối liên minh
cơng – nơng – trí, tạo nguồn sức mạnh và động lực to lớn cho quá trình đấu
tranh giai cấp.
Đảng cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội dại biểu toàn quốc lần thứ VII, Nxb sự thật, H, 1991,
tr.127.
1

17


Đại đoàn kết dân tộc là một tất yếu khác quan, là sản phẩm của quá trình
đấu tranh dựng nước và giữ nước của dân tộc ta. Ngay từ khi ra đời dân tộc ta đã
biết phát huy khối đại đoàn kết dân tộc, chúng ta đã làm nên những kỳ tích lịch
sử hào hùng. Truyền thống đồn kết tồn dân ngày càng phát triển trong quá

trình đấu tranh dựng nước và giữ nước, nó trở thành một nguyên lý chiến thắng
của dân tộc ta. Kế thừa truyền thống quý báu của dân tộc, Đảng ta luôn luôn
giương cao ngọn cờ đại đồn kết tồn dân tộc, coi đó là đường lối chiến lược, là
nguồn sức mạnh và động lực to lớn cho sự nghiệp cách mạng nước ta. Ngay khi
mới thành lập Đảng đã quan tâm đến nhiệm vụ xây dựng khối đại đoàn kết dân
tộc để hoàn thành nhiệm vụ giải phóng đất nước, trong kháng chiến chống Pháp
và chống Mỹ, nhờ phát huy được khối đại đoàn kết của dân tộc, Đảng đã lãnh
đạo nhân dân ta làm nên những chiến thắng lịch sử vẻ vang, đánh bại những thế
lực thực dân, đế quốc hung bạo, có tiềm lực kinh tế, quân sự lớn hơn ta nhiều
lần. Hồ Chủ Tịch khẳng Định: “Đoàn kết, đoàn kết, đại đồn kết, thành cơng,
thành cơng, đại thành cơng”1. Trong giai đoạn cách mạng mới, đại đoàn kết
toàn dân tộc trên nền tảng liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nơng dân và
đội ngũ trí thức, được coi là động lực chủ yếu để phát triển đất nước, là cơ sở để
phát huy sự năng động sáng tạo của các tầng lớp nhân dân, thực hiện thắng lợi
mục tiêu dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, địi hỏi
phải khơng ngừng xây dựng, cũng cố khối đại đoàn kết dân tộc, coi đây là vấn đề
có tính ngun tắc của q trình đấu tranh giai cấp trong giai đoạn cách mạng
hiện nay.
Xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc là thực hiện đoàn kết giữa các dân
tộc, tôn giáo, giai cấp, tầng lớp, thành phần kinh tế, mọi giới, mọi lứa tuổi, mọi
vùng của đất nước, người trong Đảng và người ngoài Đảng, người Việt Nam
trong nước và người Việt Nam đang định cư ở nước ngồi. Phải nêu cao tinh
1

Hồ Chí Minh : tồn tập, Nxb. CTQG, H, 2000, tập 10, tr.350.

18


thần chủ nghĩa yêu nước, ý chí tự lực tự cường và tự hào dân tộc, giữ vững độc

lập chủ quyền toàn vẹn lãnh thổ, xây dựng tinh thần cởi mở, tin cậy lẫn nhau
trong xây dựng đất nước, phát huy dân chủ trong đời sống xã hội dưới sự lãnh
đạo của Đảng, xây dựng đồng bộ và đổi mới các chính sách kinh tế – xã hội,
phát huy sức sáng tạo của nhân dân. Trong điều kiện tình hình quốc tế, trong
nước có nhiều diễn biến phức tạp, cuộc đấu tranh dân tộc, đấu tranh giai cấp diễn
ra gay go phức tạp, yêu cầu đại đoàn kết dân tộc càng trở nên quan trọng trong
bảo vệ phát triển bản sắc, truyền thống văn hoá của dân tộc, tạo sức mạnh tổng
hợp cho sự nghiệp đấu tranh, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa hiện
nay.
Đồng thời với tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc, phải không ngừng
xây dựng cũng cố khối liên minh giai cấp cơng nhân, giai cấp nơng dân, và đội
ngũ trí thức vững chắc, coi đây là một vấn đề có tính nguyên tắc của quá trình
đấu tranh giai cấp trong giai đoạn cách mạng hiện nay. Tổng kết kinh nghiệm
lịch sử và xuất phát từ thực tiễn tình hình đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội, Đảng ta khẳng định xây dựng cũng cố khối liên minh giữa giai cấp
công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ trí thức, là một vấn đề có ý nghĩa
chiến lược trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Liên
minh công – nông - trí là một tất yếu khách quan, mặc dù các giai cấp tầng lớp
có vị trí vai trị khác nhau nhưng nhất thiết phải dựa vào nhau mới có thể giành
được thắng lợi. Đặc biệt trong tình hình hiện nay, khi cuộc cách mạng khoa học và
công nghệ phát triển mạnh mẽ, sự tác động của tồn cầu hố kinh tế quốc tế, sự tác
động của kinh tế tri thức… thì nhu cầu liên minh giữa cơng nhân, nơng dân, trí thức
lại càng trở nên bức thiết. Để xây dựng cũng cố khối Liên minh công - nông - trí,
phải xây dựng và hồn thiện một hệ thống chính trị thực sự vững mạnh, dân chủ;
đẩy mạnh sự nghiệp CNH,HĐH đất nước; đưa nông nghiệp lên sản xuất lớn xã hội
chủ nghĩa và xây dựng nông thôn mới; xây dựng và thực hiện một chiến lược phát

19

triển khoa học và công nghệ, giáo dục và đào tạo phù hợp, có hiệu quả; thực hiện
chính sách giai cấp đúng đắn và thích hợp. Trước mắt phải nâng cao giác ngộ và
bản lĩnh chính trị, trình độ học vấn, nghề nghiệp, tác phong công tác và tri thức hố
giai cấp cơng nhân; phải nhanh chóng đưa cơng nghệ sản xuất tiên tiến vào nông
nghiệp nông thôn, thực hiện chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi, mở rộng các
loại hình đào tạo nghề, thực hiện tốt các chính sách nơng nghiệp; có cơ chế cụ thể
phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ xứng đáng với các tài năng của
đội ngũ trí thức. Thực tiễn lịch sử cách mạng đã chứng minh, liên minh công –
nơng – trí là nền tảng cơ sở chính trị – xã hội, là lực lượng tiên phong đi đầu trong
sự nghiệp đổi mới đất nước, là chỗ dựa vững chắc của Đảng và nhà nước, lực lượng
trung thành tin cậy bảo vệ Đảng, Nhà nước kiên định phát triển đất nước theo con
đường xã hội chủ nghĩa. Liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội
ngũ trí thức là nguyên tắc chiến lược là một trong những nhân tố có ý nghĩa quan
trọng tạo thắng lợi của quá trình đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay.
Ba là: Giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng cộng sản Việt
Nam trong quá trình đấu tranh giai cấp.
Giữ vững và nâng cao sức lãnh đạo của Đảng là một biểu hiện cơ bản
nhất, nổi bật và tập trung nhất của sự kiên định con đường quá độ bỏ qua chủ
nghĩa tư bản đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta, là nhân tố quyết định thực hiện
thắng lợi sự nghiệp cách mạng. Nhìn lại sự nghiệp đổi mới hơn 20 năm qua, nhất
là quá trình khắc phục những trì trệ, yếu kém đưa nước ta vượt qua khỏi khủng
hoảng kinh tế – xã hội, càng thấy nổi bật lên tính đúng đắn đầy thuyết phục: Giữ
vững, phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng có ý nghĩa sống cịn đối với đất nước,
dân tộc và chế độ, là nhân tố bảo đảm căn bản cho những thắng lợi của công
cuộc đổi mới đất nước. Nhấn mạnh điều đó để thấy một cách rõ ràng rằng, các
thế lực thù địch với chủ nghĩa xã hội luôn âm mưu phá hoại nền tảng tư tưởng và

20

tổ chức của Đảng, phá hoại sự đoàn kết thống nhất của Đảng từ bên trong, làm
cho Đảng suy yếu, tan rã và việc họ đòi thực hiện đa nguyên chính trị, đa đảng
đối lập, chính là nhằm thực hiện âm mưu đó. Vì vậy một vấn đề có tính nguyên
tắc đặt ra là phải không ngừng giữ vững và phát huy vai trò lãnh đạo của Đảng,
xem đây là nhân tố quyết định thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Bài học
xương máu từ sự sụp đổ của các nước xã hội chủ nghĩa ở Liên xô và Đông âu đã
chứng minh điều đó. Việc giữ vững vai trị lãnh đạo của Đảng ta không chỉ là
vấn đề thuộc về nguyên tắc của lý luận Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh,
mà cịn là sự tổng kết thực tiễn được rút ra từ yêu cầu bức bách của cuộc sống, từ
tình cảm và lý trí sáng suốt của nhân dân ta. Bởi vậy Đảng pải luôn luôn nỗ lực
tự rèn luyện bản lĩnh chính trị, học tập và nâng cao tồn diện kiến thức, tự phê
bình nghiêm khắc với những mặt còn non kém; đồng thời, lường trước những
nguy cơ khiến cho Đảng tự đánh mất vị trí vai trị lãnh đạo của mình và quyết
tâm khắc phục. Đảng tự nhận thức rằng Việt Nam sẽ không thể đi tới mục tiêu
chủ nghĩa xã hội, không thể đổi mới thắng lợi, nếu như Đảng không tự vươn lên
tự xây dựng, chỉnh đốn mình, dựa vào nhân dân để xây dựng Đảng, ngăn chặn
những tệ quan liêu, tham nhũng, những mầm hoạ khủng hoảng từ trong Đảng.
Trên thực tế, quan niệm đó đã biến thành hành động một cách chủ động và hiệu
quả trong Đảng, không ngừng tiếp tục tìm tịi những câu trả lời nghiêm túc, đầy
trách nhiệm trước lịch sử và trước nhân dân, dẫn dắt đất nước từng bước đổi mới
thắng lợi.
Như vậy, có thể khẳng định rằng lý luận về giai cấp và đấu tranh giai cấp
là một bộ phận quan trọng của chủ nghĩa Mác – Lênin, luận giải cơ sở nguồn
gốc động lực của sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa. Đây là cơ sở, phương
pháp luận để Đảng ta vận dụng linh hoạt sáng tạo vào thực tiễn cách mạng Việt
Nam. Trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay, trước sự
biến động phức tạp của tình hình trong nước và thế giới, đặt ra vấn đề tất yếu

21

khách quan phải tiến hành đấu tranh giai cấp trên tất cả các lĩnh vực kinh tế,
chính trị, văn hố, xã hội. Tuy nhiên, đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay khơng cịn ngun nghĩa như thời kỳ đấu
tranh giành chính quyền, mà là q trình đấu tranh giai cấp diễn ra trong điều
kiện mới, với những nội dung, hình thức mới, bằng nhiều biện pháp phong phú
đa dạng, địi hỏi q trình tiến hành đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá độ lên
chủ nghĩa xã hội phải qn triệt những vấn đề có tính ngun tắc mới có thể
giành thắng lợi. Nghiên cứu làm rõ vấn đề đấu tranh giai cấp trong thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta hiện nay, là cơ sở khoa học để giúp chúng ta
cũng cố vững chắc niềm tin vào sự thắng lợi của công cuộc đổi mới dưới sự
lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam hiện nay.

22