Những vấn đề cơ bản của nhà nước

NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ
BẢN VỀ NHÀ NƯỚC
Giảng viên: Ths Nguyễn Phương Thảo
Mail:


LOGO

1. GIÁO TRÌNH
-Nhà nước và pháp luật Đại cương, NXB
Đại học quốc gia Hà Nội, năm 2004.
2. TÀI LIỆU THAM KHẢO:
- Giáo trình Lý luận chung Nhà nước và pháp
luật, PGS.TS Hoàng Thị Kim Quế, Nhà xuất
bản Đại học Quốc gia Hà Nội, Hà Nội năm
2007.
- Lý luận chung về Nhà nước và pháp luật,
Đại học Luật Hà Nội, Hà Nội năm 2008


LOGO

3. VĂN BẢN PHÁP LUẬT:
- Hiến pháp 2013;
-Luật tổ chức Quốc Hội 2014
-Luật tổ chức Chính Phủ 2015
- Luật tổ chức toà án nhân dân 2014
- Luật tổ chức Viện Kiểm Sát nhân dân 2014
- Luật tổ chức Chính quyền địa phương 2015

NỘI DUNG CHÍNH
1

Nguồn gốc, khái niệm Nhà nước

2

Bản chất, chức năng của Nhà nước

3

Kiểu và hình thức của Nhà nước

4

Bộ máy Nhà nước

LOGO


I. NGUỒN GỐC, KHÁI NIỆM NHÀ NƯỚC LOGO
11. Nguồn gốc nhà nước
Nguồn gốc
nhà nước

Nhóm quan
điểm phi
Macxit.:
.

Quan điểm
Macxit:


I. Nguồn gốc, khái niệm nhà nước (tiếp)
1.1 Nhóm quan điểm phi Macxit

QĐ phi Macxit

Thuyết
thần học

Thuyết
Gia trưởng

Thuyết
khế ước
XH

Thuyết
bạo lực

LOGO


I. Nguồn gốc, khái niệm nhà nước

LOGO

Thuyết Thần học:

Nhà nước là do
Thượng đế sang tạo
ra để bảo vệ trật tự
chung
Quyền lực Nhà
nước là vĩnh cửu, bất
biến.


I. Nguồn gốc, khái niệm nhà nước

LOGO

Thuyết gia trưởng
Nhà nước là kết
quả phát triển của
gia đình.
Quyền lực của nhà
nước về mặt bản
chất cũng giống như
quyền gia trưởng của
người đứng đầu
trong gia đình.


I. Nguồn gốc, khái niệm nhà nước

LOGO

Thuyết Khế ước

Nhà nước là kết quả
ký kết một khế ước giữa
các thành viên của xã
hội không có Nhà nước.
Nhà nước phản ánh
lợi ích của các thành
viên trong xã hội. Mỗi
thành viên trong xã hội
đều có quyền yêu cầu
Nhà nước phục vụ họ,
bảo vệ lợi ích của họ


I. Nguồn gốc, khái niệm nhà nước (tiếp)

LOGO

Thuyết bạo lực
Nhà nước ra đời do
việc sử dụng vũ lực của
thị tộc này đối với thị
tộc khác.
Thị tộc giành chiến
thắng đã thiết lập nên
nhà nước để nô dịch
những kẻ bại trận.


I. Nguồn gốc, khái niệm nhà nước

LOGO

Hạn chế của quan điểm phi macxit:
-Chưa chỉ ra được nguyên nhân đích
thực hình thành nhà nước.
-Xem xét sự ra đời của Nhà nước tách
rời những điều kiện vật chất xã hội,
tách rời những nguyên nhân kinh tế


I. Nguồn gốc, khái niệm nhà nước (tiếp)

LOGO

1. Nguồn gốc nhà nước (tiếp)
1.2. Quan điểm Mácxit:
Nhà nước không phải là hiện tượng siêu nhiên hay
hiện tượng xã hội vĩnh cửu bất biến mà là một phạm trù
lịch sử, có quá trình phát sinh, phát triển và tiêu vong.
Nhà nước nảy sinh từ xã hội, là sản phẩm của xã
hội loài người.


I. Nguồn gốc, khái niệm nhà nước (tiếp)

LOGO

* Quá trình hình thành nhà nước:
a, Công xã nguyên thủy và tổ chức thị tộc bộ
lạc:

Text
Cơ sở kinh tế
- Chế độ sở
hữu chung về
TLSX và sản
phẩm lao động
- Nguyên tắc
phân phối bình
quân của cải.

Công xã
nguyên thủy

Text

Cơ sở xã hội
- Bình đẳng về
quyền và địa vị
xã hội.
- Không tồn tại
đặc quyền, đặc
lợi, sự phân hóa
giàu nghèo.


Thị tộc – tế bào cơ sở của xã hội CXNT

LOGO

Mô hình tổ chức xã hội CSNT:

LOGO


LOGO

I. Nguồn gốc, khái niệm Nhà nước (tiếp)
b, Sự ra đời của nhà nước
Lần 1
Chăn nuôi
tách khỏi
trồng trọt

Lần 2
Thủ công
nghiệp tách
khỏi nông
nghiệp

Ba lần phân
công lao động

Lần 3
Thương
nghiệp ra
đời


Ba lần phân công lao động

LOGO

+ Lần 1: chăn nuôi tách khỏi trồng trọt.
- Năng xuất lao động tăng nhanh >> sản phẩm
dư thừa > Chế độ tư hữu ra đời.
- Các gia đình nhỏ lẻ đã xuất hiện trở thành
một đơn vị kinh tế độc lập tự sản xuất ra của
cải
- Tù binh sau các cuộc chiến tranh bị bóc lột trở
thành tầng lớp nô lệ > manh nha hình thành
những mâu thuân trong xã hội


LOGO

+ Lần 2: Thủ công nghiệp tách khỏi nông
nghiệp.
- Xuất hiện công cụ lao động bằng kim loại,
>>năng suất lao động tăng mạnh.
>>Nghề thủ công tách khỏi nông nghiệp trở
thành một nghề độc lập.
-Nô lệ trở thành lực lượng chính trong xã hội.
>> Mẫu thuẫn xã hội càng thêm sâu sắc


LOGO

+ Lần 3: Buôn bán phát triển, thương
nghiệp ra đời tách khỏi quá trình sản xuất

vật chất trực tiếp của xã hội.
- Sản phẩm lao động nhiều >> xuất hiện
nhu cầu trao đổi hàng hóa trong cộng đồng dân
cư. >>> Xuất hiện tầng lớp thương nhân.
- Đồng tiền ra đời để đáp ứng nhu cầu trao
đổi của con người, nạn cho vay nặng lãi cũng
bắt đầu xuất hiện.


LOGO

I. Nguồn gốc, khái niệm Nhà nước (tiếp)
Kết luận:

Nguyên nhân kinh tế:
Chế độ tư hữu về TLSX

Nguyên nhân xã hội:
Sự phân chia giai cấp
và mâu thuẫn giai cấp
lên đến đỉnh điểm
không thể tự điều hòa.

Nhà nước
ra đời


LOGO

I. Nguồn gốc, khái niệm Nhà nước (tiếp)

• Các phương thức hình thành nhà nước điển
hình trong lịch sử:
Nhà nước Aten

Nhà nước Roma

A
B

Nhà nước Giecmanh

Nhà nước phương Đông cổ đại

C
D


LOGO

I. Nguồn gốc, khái niệm Nhà nước (tiếp)
-Nhà nước Aten:

Ra đời do sự chiếm hữu
tư liệu sản xuất và sự phân
hóa giai cấp trong xã hội.
Nhà nước Aten là hình
thức thuần túy và cổ điển
nhất.

LOGO

I. Nguồn gốc, khái niệm Nhà nước (tiếp)
- Nhà nước Giecmanh:
Nhà nước ra đời do nhu
cầu phải thiết lập sự cai trị
đối với vùng đất La Mã cổ
sau chiến thắng của người
Giecmanh.


LOGO

I. Nguồn gốc, khái niệm Nhà nước (tiếp)
-Nhà nước Roma:

Nhà nước Rôma
xuất hiện là do sự thúc
đẩy của cuộc đấu tranh
giữa những người bình
dân sống ngoài các thị
tộc Rôma chống lại giới
quý tộc của các thị tộc
Rôma.


LOGO

I. Nguồn gốc, khái niệm Nhà nước (tiếp)

- Nhà nước phương Đông cổ đại:
Ra đời do nhu cầu trị thủy và yêu cầu tự vệ,
chống giặc ngoại xâm.