LUẬN văn THẠC sĩ PHÁT HUY VAI TRÒ của hệ THỐNG CHÍNH TRỊ cơ sở TỈNH GIA LAI TRONG đấu TRANH CHỐNG DIỄN BIẾN hòa BÌNH

BẢNG CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết đầy đủ

Chữ viết tắt

Chính trị quốc gia

CTQG

“Diễn biến hòa bình”

DBHB

Hệ thống chính trị
Hệ thống chính trị cơ sở
Nhà xuất bản

HTCT
HTCTCS
Nxb


MỤC LỤC
Trang
MỞ ĐẦU
Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
VỀ VAI TRÒ CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CƠ
SỞ TỈNH GIA LAI TRONG ĐẤU TRANH
CHỐNG “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”
1.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về vai trò của hệ thống

chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trong đấu tranh chống
“diễn biến hòa bình”
1.2. Vai trò của hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trong
thực tiễn đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”
Chương 2 MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ
CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CƠ SỞ TỈNH
GIA LAI TRONG ĐẤU TRANH CHỐNG “DIỄN
BIẾN HÒA BÌNH” HIỆN NAY
2.1. Nâng cao nhận thức, xác định rõ trách nhiệm của hệ
thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trong đấu tranh
chống “diễn biến hòa bình”
2.2. Xây dựng hệ thống chính trị cơ sở trong sạch, vững
mạnh, tích cực phòng, chống “tự diễn biến”
2.3. Chống “diễn biến hòa bình” gắn liền với phòng,
chống bạo loạn lật đổ, giải quyết tốt những vấn
đề phức tạp nảy sinh không để kẻ thù lợi dụng
2.4. Thực hiện nghiêm túc sự chỉ đạo của hệ thống chính trị
cấp trên, phối hợp chặt chẽ với các lực lượng trên địa bàn
trong đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”
2.5. Chống “diễn biến hòa bình” gắn liền với phát triển
kinh tế - văn hóa - xã hội trên địa bàn
KẾT LUẬN
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

3

11

11

32

51

51
58

64

69
75
82
84
87


3

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài

“Diễn biến hòa bình” là chiến lược phản cách mạng của các thế lực thù
địch, đứng đầu là đế quốc Mỹ, tiến hành trên tất cả các lĩnh vực nhằm chống
phá độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội trên thế giới, thông qua các biện pháp
“phi vũ trang” là chủ yếu, với thủ đoạn rất đa dạng, vừa trắng trợn vừa tinh vi,
vừa công khai vừa lén lút để gây nên “tự diễn biến” từ từ, làm ruỗng mục từ
bên trong, dẫn đến sụp đổ chế độ xã hội chủ nghĩa và các nước không theo
Mỹ. Sự sụp đổ của Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu ở thập
niên 90 của thế kỷ XX có nguyên nhân quan trọng từ DBHB. Sau khi hệ
thống xã hội chủ nghĩa sụp đổ, chủ nghĩa đế quốc càng thúc đẩy thực hiện

DBHB, coi đó là biện pháp hàng đầu để xóa bỏ các nước xã hội chủ nghĩa còn
lại. Hiện nay, Việt Nam là một trọng điểm chống phá trong chiến lược
DBHB. Thực hiện DBHB ở nước ta, các thế lực thù địch tập trung vào các địa
bàn trọng điểm, những địa bàn còn khó khăn về kinh tế, xã hội, đa dân tộc,
tôn giáo như Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ...
Gia Lai là một tỉnh miền núi, biên giới, đa dân tộc, tôn giáo, nằm trên
một địa bàn có ý nghĩa chiến lược của đất nước, đặc biệt là về quốc phòng an ninh. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ và nhân
dân Gia Lai đã đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp cách mạng giải phóng
dân tộc và sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ
nghĩa. Tuy nhiên, hiện nay Gia Lai còn nhiều khó khăn về kinh tế - xã hội, sự
phức tạp về dân tộc, tôn giáo… Lợi dụng tình hình đó, các thế lực thù địch ráo
riết thực hiện DBHB để chống phá sự nghiệp cách mạng ở đây, các vụ bạo loạn
chính trị năm 2001, 2004 là những ví dụ điển hình.
Hệ thống chính trị về bản chất là hệ thống chuyên chính vô sản của giai cấp
công nhân và nhân dân lao động, có hai chức năng cơ bản là tổ chức, quản lý, xây
dựng xã hội xã hội chủ nghĩa và sử dụng bạo lực cách mạng để trấn áp, cưỡng chế
sự chống đối của các thế lực thù địch, bảo vệ thành quả cách mạng và sự nghiệp


4

xây dựng chủ nghĩa xã hội. Do vậy, đấu tranh chống DBHB của các thế lực thù
địch trên địa bàn là một nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên của HTCTCS tỉnh Gia
Lai, phản ánh sâu sắc chức năng, nhiệm vụ của chuyên chính vô sản.
Nhận thức rõ vai trò và tầm quan trọng của nhiệm vụ này, thời gian qua
HTCTCS tỉnh Gia Lai đã phát huy khá tốt vai trò của mình trong triển khai và
thực hiện nhiệm vụ đấu tranh chống DBHB, giữ vững ổn định chính trị - xã
hội, quốc phòng - an ninh trên địa bàn, tạo bước phát triển kinh tế - xã hội,
nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân. Tuy nhiên vẫn còn một số
địa phương trong tỉnh Gia Lai, vai trò của HTCTCS trong đấu tranh chống

DBHB còn mờ nhạt, hiệu quả đấu tranh còn thấp… Trước diễn biến của tình
hình trên và yêu cầu mới của nhiệm vụ cách mạng, đòi hỏi HTCTCS tỉnh Gia
Lai phải phát huy hơn nữa vai trò của mình trong đấu tranh chống DBHB của
chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch.
Vì vậy, nghiên cứu phát huy vai trò của hệ thống chính trị cơ sở tỉnh
Gia Lai trong đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” hiện nay là vấn đề có
ý nghĩa cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn.
2. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài
Nghiên cứu về HTCT nói chung, HTCTCS nói riêng, cũng như về
DBHB và đấu tranh chống DBHB đang là vấn đề lớn, phức tạp và có ý nghĩa
cấp thiết cả về lý luận và thực tiễn đối với cách mạng Việt Nam, đặc biệt là
trong sự nghiệp đổi mới, thực hiện kinh tế thị trường, chủ động và tích cực
hội nhập quốc tế hiện nay. Xây dựng và phát huy vai trò của HTCT các cấp là
điều kiện quyết định để chúng ta thực hiện thắng lợi sự nghiệp xây dựng và
bảo vệ Tổ quốc, vì thế những nội dung này được đặc biệt quan tâm nghiên
cứu ở nhiều cấp độ và góc độ khác nhau.
* Nhóm công trình nghiên cứu về hệ thống chính trị và hệ thống chính
trị cơ sở
Trong quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn nhận thức
đúng vai trò to lớn của HTCT và HTCTCS trong xây dựng và hoàn thiện nền
dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Trong nghị


5

quyết các kỳ đại hội đại biểu toàn quốc của Đảng, nhất là từ Đại hội đại biểu
toàn quốc lần thứ VI đến nay và trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011), Đảng ta
luôn chú trọng vấn đề xây dựng và hoàn thiện HTCT các cấp trong sạch vững
mạnh. Đặc biệt, vai trò của HTCTCS trong sự nghiệp đổi mới, xây dựng và bảo

vệ Tổ quốc được Đảng Cộng sản Việt Nam hết sức quan tâm nghiên cứu. Tại
Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa IX, năm 2002, lần đầu
tiên Đảng ta ra Nghị quyết chuyên đề về Đổi mới và nâng cao chất lượng hệ
thống chính trị ở cơ sở xã, phường, thị trấn; năm 2003, Thủ tướng Chính phủ đã
ra quyết định phê duyệt Đề án Một số giải pháp củng cố, kiện toàn chính quyền
cơ sở vùng Tây Nguyên giai đoạn 2002 - 2010 (Quyết định số 253/ QĐ - TTg),
tất cả điều này đã thể hiện rõ nhận thức của Đảng, Nhà nước ta về vai trò của
HTCT và HTCTCS ngày càng đầy đủ và sâu sắc.
Ngoài quan điểm, đường lối của Đảng ta về HTCT và HTCTCS, còn có
nhiều tác giả, nhóm tác giả quan tâm nghiên cứu vấn đề này, tiêu biểu là:
Nguyễn Quốc Phẩm (Chủ biên) (2000), Hệ thống chính trị cấp cơ sở và dân
chủ hóa đời sống xã hội nông thôn miền núi, vùng dân tộc thiểu số các tỉnh
miền núi phía Bắc nước ta, Nxb CTQG, Hà Nội; Tô Huy Rứa, Nguyễn Cúc,
Trần Khắc Việt (Đồng chủ biên) (2003), Nghiên cứu một số giải pháp đổi mới
hoạt động của hệ thống chính trị các tỉnh miền núi nước ta hiện nay, Nxb
CTQG, Hà Nội; Phạm Hảo, Trương Minh Dục (Đồng chủ biên) (2003), Một số
vấn đề về xây dựng hệ thống chính trị ở Tây Nguyên, Nxb CTQG, Hà Nội; Chu
Văn Thành (Chủ biên) (2004), Hệ thống chính trị cơ sở - Thực trạng và một số
giải pháp đổi mới, Nxb CTQG, Hà Nội; Hoàng Chí Bảo (Chủ biên) (2004), Hệ
thống chính trị ở cơ sở nông thôn nước ta hiện nay, Nxb CTQG, Hà Nội;
Viện nghiên cứu Khoa học Tổ chức nhà nước (2004), Hệ thống chính trị cơ
sở - Thực trạng và một số giải pháp đổi mới, Nxb CTQG, Hà Nội; Nguyễn
Duy Quý (Chủ biên) (2008), Hệ thống chính trị nước ta trong thời kỳ đổi mới,
Nxb CTQG, Hà Nội; Lê Minh Thông (Chủ biên) (2008), Cơ sở lý luận về tổ
chức và hoạt động của hệ thống chính trị trong quá trình xây dựng chủ nghĩa


6

xã hội ở Việt Nam, Nxb CTQG, Hà Nội; Trần Đình Hoan (Chủ biên) (2010),

Quan điểm và nguyên tắc đổi mới hệ thống chính trị ở Việt Nam giai đoạn
2005 - 2020, Nxb CTQG, Hà Nội…
Các công trình nghiên cứu trên đã góp phần giải quyết những vấn đề lý
luận cơ bản về HTCT ở nước ta. Từ nhiều góc độ tiếp cận, các tác giả đã đưa
ra quan niệm về HTCT và HTCTCS; vị trí, vai trò, chức năng của HTCT các
cấp trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa,
cũng như trong xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, phát
huy quyền làm chủ của nhân dân.
Nhiều tác giả đã đi sâu nghiên cứu cấu trúc và cơ chế hoạt động của
HTCT xã hội chủ nghĩa nói chung và HTCT các cấp ở nước ta nói riêng; chức
năng, nhiệm vụ, mối quan hệ của các tổ chức thành viên trong HTCT và mối
quan hệ giữa các tổ chức đó; đề xuất mô hình phù hợp với điều kiện cụ thể
của nước ta. Đồng thời, các công trình trên cũng đã đánh giá thực trạng tổ
chức và hoạt động của HTCT các cấp ở nước ta, dự báo xu hướng vận động
phát triển và đưa ra những giải pháp cơ bản để xây dựng, hoàn thiện HTCT
ngày càng trong sạch vững mạnh, phát huy có hiệu quả vai trò của HTCT
trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Có công trình đã đi sâu khảo sát đặc điểm và thực trạng HTCTCS vùng
nông thôn và miền núi nước ta. Các tác giả đã chỉ ra vai trò to lớn của HTCTCS
ở đây trong việc lãnh đạo, tổ chức nhân dân thực hiện thắng lợi đường lối, quan
điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; phát triển kinh tế, chính trị,
văn hóa, xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân và giữ
vững an ninh - quốc phòng trên địa bàn.
Không chỉ nghiên cứu về HTCT nói chung, một số tác giả đã đi sâu
nghiên cứu vấn đề xây dựng HTCTCS ở Tây Nguyên. Trên cơ sở phân tích tác
động của các yếu tố kinh tế, chính trị, văn hóa, tín ngưỡng, tôn giáo, đặc điểm
dân tộc đến đời sống các dân tộc và quan hệ giữa các dân tộc, các tác giả đã
đánh giá tổng quát thực trạng và những vấn đề đặt ra liên quan đến tổ chức và
hoạt động của HTCTCS; đưa ra nhiều giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động
của HTCTCS các tỉnh ở Tây Nguyên hiện nay.

7

Ngoài một số cuốn sách đề cập ở trên, nhiều đề tài khoa học, luận văn,
luận án cũng quan tâm nghiên cứu về HTCT và HTCTCS ở từng địa bàn cụ thể
của đất nước. Tiêu biểu là: Học viện CTQG Hồ Chí Minh (2003), Các giải pháp
đổi mới hoạt động của hệ thống chính trị các tỉnh miền núi nước ta hiện nay, Đề tài
khoa học cấp nhà nước, Hà Nội; Ban Tổ chức Trung ương (2004), Củng cố và tăng
cường hệ thống chính trị cơ sở vùng đồng bào dân tộc thiểu số theo đạo Tin lành ở
các tỉnh Tây Nguyên, Đề tài khoa học cấp bộ, Hà Nội; Học viện Chính trị - Hành
chính quốc gia Hồ Chí Minh (2008), Các chuyên đề của Hội thảo khoa học hệ
thống chính trị cấp cơ sở các tỉnh thuộc khu vực Tây Nguyên - Thực trạng và giải
pháp, Đà Lạt; Đào Quang Ninh (2005), Phát huy vai trò hệ thống chính trị cơ sở
trong thực hiện chính sách tôn giáo của Đảng và Nhà nước ta ở tỉnh Đồng Nai
hiện nay, Luận văn thạc sĩ Triết học, Hà Nội; Nguyễn Trường Sơn (2009), Phát
huy vai trò bộ đội địa phương trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở làm thất bại
chiến lược “diễn biến hòa bình” của địch trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay, Luận
án tiến sĩ Triết học, Hà Nội; Đinh Văn Thành (2009), Hệ thống chính trị cơ sở tỉnh
Đồng Nai đấu tranh phòng chống các thế lực thù địch lợi dụng tôn giáo gây mất ổn
định chính trị - xã hội hiện nay, Luận văn thạc sĩ Triết học, Hà Nội...
Các đề tài khoa học, luận văn, luận án trên đã nghiên cứu HTCTCS ở
các địa bàn khác nhau của đất nước, nhất là ở khu vực miền núi nước ta, và
khu vực Tây Nguyên từ nhiều góc độ khác nhau. Trên cơ sở làm rõ quan niệm,
vai trò của HTCTCS, tác giả các công trình đã phân tích cấu trúc, phương thức
hoạt động của các thành tố trong HTCTCS; khảo sát thực trạng và đề xuất các
giải pháp đổi mới tổ chức và hoạt động, cũng như phát huy vai trò của HTCTCS
trong các nhiệm vụ cụ thể ở một số địa bàn của đất nước.
* Nhóm công trình nghiên cứu về phòng, chống “diễn
biến hòa bình”

Về sách chuyên khảo, tham khảo có: Dương Thông (1994), Một số vấn
đề “diễn biến hòa bình”, và chống “diễn biến hòa bình” ở nước ta, Nxb
CTQG, Hà Nội; Phạm Quang Định (2006), “Diễn biến hòa bình” và cuộc


8

đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” ở Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân,
Hà Nội; Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự (2006), “Diễn biến hòa
bình” và đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”, Nxb Quân đội nhân dân, Hà
Nội; Viện Khoa học xã hội nhân văn quân sự (2006), Bình đẳng và đoàn kết
dân tộc ở Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội; Viện Khoa học xã hội
nhân văn quân sự (2006), Tôn giáo và tự do tín ngưỡng, tôn giáo ở Việt Nam,
Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội; Học viện Chính trị (2009), Phòng, chống
“diễn biến hòa bình” ở Việt Nam những vấn đề lý luận và thực tiễn, Nxb
CTQG, Hà Nội; Phạm Ngọc Hiền (2010), Phòng, chống “diễn biến hòa bình”
và “cách mạng màu” ở Việt Nam, Nxb CTQG, Hà Nội….
Trong các công trình trên, tác giả và nhóm tác giả đề cập khá toàn diện
về lịch sử hình thành, phát triển, bản chất, âm mưu, thủ đoạn, phương thức
tiến hành DBHB, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch chống phá các nước
xã hội chủ nghĩa nói chung và Việt Nam nói riêng. Về âm mưu, thủ đoạn
DBHB, bạo loạn lật đổ chống phá cách mạng Việt Nam, các công trình đã
phân tích âm mưu, dạng thức tiến hành trên từng lĩnh vực của đời sống xã hội.
Khẳng định DBHB là một nguy cơ lớn đối với cách mạng nước ta, các
công trình trên đã làm rõ quan điểm, phương châm chỉ đạo của Đảng Cộng
sản Việt Nam trong đấu tranh chống DBHB, bạo loạn lật đổ. Trên cơ sở đó,
các tác giả đề xuất hệ thống giải pháp cơ bản đấu tranh chống DBHB trên các
lĩnh vực của đời sống xã hội.
Về luận văn, luận án có: Lê Anh Sản (1995), Chiến lược “diễn biến
hòa bình” của chủ nghĩa đế quốc chống phá chủ nghĩa xã hội, Luận án phó

tiến sĩ khoa học Lịch sử, Hà Nội; Nguyễn Quốc Sự (1998), Quân đội nhân
dân Việt Nam với cuộc đấu tranh chống chiến lược “diễn biến hòa bình” của
chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam hiện nay,
Luận văn thạc sỹ Triết học, Hà Nội. Trong luận án của mình, tác giả Lê Anh Sản
đã khái quát lịch sử ra đời của DBHB và vai trò của chiến lược này trong sự sụp
đổ của hệ thống xã hội chủ nghĩa. Từ đó, tác giả khẳng định không thể lơ là mất
cảnh giác với chiến lược DBHB của chủ nghĩa đế quốc, đặc biệt là trong bối


9

cảnh chúng ta đang tích cực hội nhập quốc tế hiện nay. Ngoài ra tác giả còn phân
tích âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù tiến hành DBHB chống phá cách mạng nước
ta và những bảo đảm cần thiết để chúng ta giành chiến thắng trong cuộc đấu
tranh chống DBHB. Trong khi đó, tác giả Nguyễn Quốc Sự, trên cơ sở nghiên
cứu vai trò của Quân đội nhân dân Việt Nam trong đấu tranh chống DBHB, bạo
loạn lật đổ đã đưa ra những nguyên tắc chỉ đạo và một số giải pháp cơ bản của
Quân đội trong phòng, chống chiến lược DBHB trong giai đoạn hiện nay.
Như vậy, đã có nhiều công trình khoa học nghiên cứu về HTCT,
HTCTCS và về đấu tranh chống DBHB, bạo loạn lật đổ. Song đến nay chưa
có công trình nào nghiên cứu một cách cơ bản, toàn diện và có hệ thống về
phát huy vai trò của hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trong đấu tranh
chống “diễn biến hòa bình” hiện nay. Vì vậy, đề tài luận văn không trùng lặp
với các công trình khoa học đã được công bố.
3. Mục đích, nhiệm vụ, đối tượng, phạm vi nghiên cứu của luận văn
* Mục đích

Luận văn làm rõ những vấn đề cơ bản về lý luận và thực tiễn vai trò của
HTCTCS tỉnh Gia Lai trong đấu tranh chống DBHB trên địa bàn, từ đó đề xuất hệ
thống giải pháp để phát huy vai trò đó hiện nay.

* Nhiệm vụ

Làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về vai trò của HTCTCS tỉnh Gia Lai
trong đấu tranh chống DBHB.
Đánh giá vai trò của HTCTCS tỉnh Gia Lai trong thực tiễn đấu tranh chống DBHB trên địa bàn.

Đề xuất một số giải pháp cơ bản để phát huy vai trò của HTCTCS tỉnh
Gia Lai trong đấu tranh chống DBHB hiện nay.
* Đối tượng nghiên cứu

Vai trò của HTCTCS tỉnh Gia Lai trong đấu tranh chống DBHB.
* Phạm vi nghiên cứu

Dưới góc độ chính trị - xã hội, luận văn tập trung nghiên cứu về vai trò
của HTCTCS tỉnh Gia Lai trong đấu tranh chống DBHB trên địa bàn, thời
gian khảo sát từ năm 2000 đến nay.
4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
* Cơ sở lý luận


10

Luận văn dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về bản chất, chức
năng, nhiệm vụ của chuyên chính vô sản, HTCT và HTCTCS; về DBHB, bạo
loạn lật đổ của các thế lực thù địch đối với cách mạng Việt Nam.
* Cơ sở thực tiễn

Luận văn dựa vào thực tiễn lãnh đạo, quản lý, tổ chức đấu tranh chống
DBHB của HTCTCS tỉnh Gia Lai, qua các số liệu thống kê, báo cáo tổng kết

của HTCT các cấp tỉnh Gia Lai, cùng kết quả điều tra, khảo sát thực tế của tác
giả về vấn đề này trên địa bàn.
* Phương pháp nghiên cứu

Luận văn được hoàn thành trên cơ sở vận dụng tổng hợp phương pháp
luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, kết hợp
với phương pháp phân tích, tổng hợp, lôgíc và lịch sử, hệ thống, so sánh, điều
tra xã hội học, tổng kết thực tiễn và phương pháp chuyên gia.
5. Ý nghĩa của luận văn
Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần cung cấp cơ sở khoa học để
HTCTCS tỉnh Gia Lai phát huy tốt vai trò của mình trong phòng, chống
DBHB hiện nay.
Kết quả nghiên cứu của luận văn cũng góp phần cung cấp thêm cơ sở
khoa học để HTCTCS các tỉnh miền núi, biên giới, có đông đồng bào dân tộc,
tôn giáo tham khảo trong đấu tranh chống DBHB hiện nay.
Luận văn có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu,
giảng dạy, học tập ở hệ thống nhà trường quân đội, hệ thống trường chính trị
tỉnh trong cả nước.
6. Kết cấu luận văn
Luận văn gồm: phần mở đầu, 2 chương (7 tiết), kết luận, danh mục tài
liệu tham khảo và phụ lục.
Chương 1
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ


11

VAI TRÒ CỦA HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CƠ SỞ TỈNH GIA LAI
TRONG ĐẤU TRANH CHỐNG “DIỄN BIẾN HÒA BÌNH”
1.1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về vai trò của hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trong đấu

tranh chống “diễn biến hòa bình”
1.1.1. Quan niệm và đặc điểm hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai
* Quan niệm về hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai
Hệ thống chính trị là hiện tượng xã hội lịch sử chỉ tồn tại trong những điều kiện kinh tế - xã hội nhất
định, đó là khi xã hội có sự phân chia giai cấp. HTCT là hệ thống các tổ chức, các thiết chế chính trị - xã hội,
bao gồm nhà nước, các đảng chính trị hợp pháp, các tổ chức chính trị - xã hội hợp pháp, cùng mối quan hệ
giữa chúng với nhau, hợp thành cơ chế chính trị nhằm bảo đảm thực hiện quyền lực chính trị của giai cấp
thống trị đối với toàn xã hội. Mỗi hình thái kinh tế - xã hội có một kiểu HTCT tương ứng mang những nét
đặc trưng của nó. HTCT xã hội chủ nghĩa là một chỉnh thể bao gồm nhà nước chuyên chính vô sản, đảng
cộng sản cùng các tổ chức chính trị - xã hội hợp pháp và mối quan hệ qua lại giữa các yếu tố đó nhằm bảo
đảm quyền lực của nhân dân. HTCT xã hội chủ nghĩa mang bản chất của giai cấp vô sản. V.I.Lênin cho rằng:
“Chủ nghĩa cộng sản đòi hỏi trước hết phải có chính quyền Xôviết, một cơ cấu chính trị tạo khả năng cho
quần chúng bị áp bức nắm lấy tất cả mọi công việc” [20, tr. 37]. Ở nước ta, HTCT bao gồm các cấp độ khác
nhau, mỗi cấp độ có chức năng, nhiệm vụ của nó, nhưng đều nằm trong hệ thống chỉnh thể từ Trung ương
đến cơ sở.
Hệ thống chính trị cơ sở là một cấp trong chỉnh thể HTCT từ Trung ương đến cơ sở, mang đầy đủ những
đặc điểm chung của HTCT đang vận hành ở nước ta. Song, khi nói đến HTCTCS là nói đến hệ thống tổ chức, bộ
máy, nội dung và phương thức hoạt động của các tổ chức đảng, chính quyền, mặt trận và các đoàn thể chính trị xã hội của quần chúng ở cơ sở (xã, phường, thị trấn) [6, tr. 4]. HTCTCS có vai trò rất quan trọng trong việc tổ
chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, tăng cường
đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy quyền làm chủ của dân dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế xã hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư [10, tr. 83]. HTCTCS ở nước ta vận hành theo cơ chế “ Đảng
lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”, bảo đảm “Toàn bộ tổ chức và hoạt động của hệ thống chính
trị nước ta trong giai đoạn mới là nhằm xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo
đảm quyền lực thuộc về nhân dân” [11, tr. 19].

Gia Lai là tỉnh miền núi, biên giới, nằm ở cửa ngõ phía Đông - Bắc Tây
Nguyên, có vị trí địa chính trị, kinh tế, quốc phòng - an ninh chiến lược ở
miền Trung - Tây Nguyên và đất nước. Gia Lai được xem như là nóc nhà của
đồng bằng duyên hải Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, và Campuchia, với
phía bắc giáp tỉnh Kon Tum, phía nam giáp tỉnh Đắk Lắk, phía đông giáp các
tỉnh Quảng Ngãi, Bình Định và Phú Yên, phía tây giáp tỉnh Ratanakiri,

Campuchia, với 90 km đường biên giới.


12

Với tổng diện tích tự nhiên 15.536,92 km², có nhiều sông suối lại vừa
có cao nguyên bazan rộng và bằng phẳng, kết hợp với những thung lũng giữa
các triền núi, thuận lợi cho phát triển thủy điện, kinh tế nông - lâm nghiệp;
đồng thời là giao điểm của nhiều tuyến quốc lộ quan trọng trong khu vực, do
vậy, Gia Lai có tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội hết sức to lớn.
Gia Lai là một tỉnh đa dân tộc, tôn giáo và tốc độ tăng dân số nhanh,
nhất là sự gia tăng cơ học do di cư tự do. Hiện nay, trên địa bàn Tỉnh có 34
dân tộc anh em cùng sinh sống, với dân số khoảng hơn 1.302.000 người,
trong đó dân tộc Kinh chiếm 54,2%; các dân tộc thiểu số chiếm 45,8%, chủ
yếu là dân tộc Jrai và Bahnar (dân tộc Jrai chiếm 30,4%, dân tộc Bahnar
chiếm 12,4% và các dân tộc thiểu số khác chiếm 03%) [32, tr. 1]. Trình độ
dân trí của nhân dân Gia Lai nhìn chung còn thấp (nhất là vùng đồng bào dân
tộc thiểu số) và phong tục tập quán lạc hậu còn tồn tại phổ biến. Trên địa bàn
Gia Lai hiện có 5 tôn giáo đang hoạt động là Công giáo, Phật giáo, Tin lành,
Cao đài và Baha’i. Là nơi gặp gỡ của nhiều luồng dân cư, nhiều dân tộc và
tôn giáo khác nhau đã tạo cho Gia Lai sự đa dạng, đặc sắc về văn hóa, nhưng
cũng đưa đến nhiều vấn đề xã hội phức tạp, dễ bị các thế lực thù địch lợi
dụng, khai thác để thực hiện DBHB. Do vậy, nhiệm vụ của HTCTCS tỉnh Gia
Lai rất nặng nề, vừa phải lãnh đạo, tổ chức, quản lý quá trình phát triển kinh
tế - xã hội, vừa phải đấu tranh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn và hành
động chống phá của các thế lực thù địch trên địa bàn.
Từ quan niệm về HTCTCS, vận vào địa phương cụ thể là Gia Lai - với
những đặc điểm riêng của Tỉnh, có thể quan niệm: Hệ thống chính trị cơ sở
tỉnh Gia Lai là hệ thống chính trị được tổ chức ở cấp xã, phường, thị trấn
(gọi chung là cấp xã) của Tỉnh; được cấu thành bởi các thành tố: tổ chức

đảng, chính quyền (hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân), Mặt trận Tổ
quốc và các đoàn thể nhân dân cấp xã và mối quan hệ hữu cơ giữa các thành
tố ấy; hoạt động theo cơ chế đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, nhân dân
các dân tộc Gia Lai làm chủ, hợp thành chỉnh thể lãnh đạo, quản lý và tổ


13

chức quần chúng nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng và Nhà
nước, đồng thời phát huy vai trò làm chủ của nhân dân ở địa phương.
Cấu trúc HTCTCS tỉnh Gia Lai bao gồm tổ chức cơ sở đảng, chính
quyền (hội đồng nhân dân và ủy ban nhân dân), Mặt trận Tổ quốc và các đoàn
thể chính trị - xã hội. HTCTCS là một chỉnh thể các thiết chế gắn liền với hệ
thống các quan hệ, các lớp quan hệ giữa tổ chức và con người. Vì vậy, các tổ
chức của HTCTCS không chỉ có mối quan hệ với nhau mà còn có mối quan
hệ giữa nó với các bộ phận khác theo chiều dọc và chiều ngang, trong đó có
các mối quan hệ, tác động qua lại với các cấp của HTCT chung và quan hệ
chặt chẽ với tổ chức đảng, đoàn thể và cộng đồng tự quản ở thôn, làng, buôn,
khu phố và các tầng lớp dân cư.
Trong HTCTCS tỉnh Gia Lai, “Tổ chức cơ sở đảng (chi bộ, đảng bộ cơ sở) là nền tảng của Đảng, là
hạt nhân chính trị ở cơ sở” [12, tr. 35], là “gốc rễ của Đảng” trực tiếp lãnh đạo HTCTCS. Các tổ chức cơ sở
đảng thực hiện sự lãnh đạo bằng việc đề ra chủ trương, nghị quyết; thông qua tổ chức và cán bộ; bằng việc
kiểm tra, giám sát, tuyên truyền, giáo dục, thuyết phục và đề cao tính kỷ luật tự giác…

Chính quyền cơ sở thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong phạm
vi địa giới hành chính. Chính quyền cơ sở tỉnh Gia Lai là người đại diện cho
ý chí, nguyện vọng, quyền và lợi ích của nhân dân các dân tộc anh em trên
địa bàn; thực hiện chức năng quản lý nhà nước ở địa phương, trên cơ sở
Hiến pháp, pháp luật, dưới sự lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng; phản ánh bản
chất của chế độ ta là chế độ dân chủ, nghĩa là nhân dân làm chủ [26, tr. 323].

Mặt trận Tổ quốc cùng các tổ chức chính trị - xã hội ở cơ sở là cơ sở
chính trị của chính quyền nhân dân. Các tổ chức đoàn thể chính trị - xã hội ở
cơ sở có vai trò đoàn kết nhân dân, chăm lo lợi ích của các thành viên, thực
thi quyền và nghĩa vụ của công dân, thắt chặt mối liên hệ giữa Đảng, Nhà
nước và nhân dân. Theo V.I.Lênin, vai trò của các đoàn thể là đảm bảo “thu
hút toàn thể những người lao động, không trừ một ai, tham gia việc quản lý
nhà nước” [18, tr. 67].


14

Chức năng cơ bản của HTCTCS tỉnh Gia Lai là phát triển kinh tế xã hội, xây dựng và hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm
quyền lực thuộc về nhân dân địa phương, trấn áp mọi âm mưu, thủ đoạn
chống phá của các thế lực thù địch trên địa bàn. Vận hành theo nguyên tắc:
tổ chức cơ sở đảng lãnh đạo, chính quyền quản lý, nhân dân các dân tộc
anh em trên địa bàn làm chủ, HTCTCS tỉnh Gia Lai có vai trò đặc biệt
quan trọng trong việc tổ chức và vận động nhân dân địa phương thực hiện
đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và
của HTCT cấp trên, tăng cường khối đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy
quyền làm chủ của nhân dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã
hội, tổ chức cuộc sống của cộng đồng dân cư.
* Đặc điểm hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai
Nằm trong chỉnh thể HTCT từ Trung ương đến cơ sở đang vận hành ở nước ta, những đặc điểm của
HTCTCS tỉnh Gia Lai vừa phản ánh đặc điểm chung của HTCTCS trong cả nước, vừa phản ánh những nét đặc thù
của HTCTCS ở một tỉnh biên giới, miền núi, đa dân tộc, tôn giáo, vừa phản ánh những nét riêng của Gia Lai.
Những đặc điểm đó là:

Một là, hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai là cấp thấp nhất, gần dân
nhất; đội ngũ cán bộ có nhiều thành phần dân tộc, nhưng trình độ, chất
lượng không đồng đều giữa các dân tộc.

Đặc điểm này được xét theo khía cạnh quan hệ thứ bậc mang tính pháp lý
của chỉnh thể HTCT đang vận hành ở nước ta hiện nay. Cấp xã, phường, thị trấn
là đơn vị hành chính thấp nhất trong hệ thống hành chính bốn cấp ở nước ta, là
cấp gần dân nhất, là nền tảng của hành chính. Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ:
“Cấp xã là gần gũi dân nhất, là nền tảng của hành chính. Cấp xã làm được việc
thì mọi công việc đều xong xuôi” [23, tr. 371]. Đồng thời, do tổ chức và hoạt
động trên địa bàn cơ sở rộng, phức tạp và có sự tách biệt rõ rệt giữa địa bàn
này với địa bàn khác nên tính độc lập trong lãnh đạo, quản lý, điều hành của
HTCTCS tỉnh Gia Lai thường cao hơn so với HTCTCS các tỉnh vùng đồng
bằng, duyên hải.


15

Hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai không phải là cấp hoạch định
đường lối mà là cấp chấp hành, trực tiếp tổ chức thực hiện đường lối, chính
sách của Đảng, Nhà nước và của HTCT cấp trên cơ sở; là cầu nối giữa nhân
dân địa phương với Đảng và Nhà nước. Kết quả thực hiện các nhiệm vụ ở
địa phương cơ sở là thước đo sự đúng đắn của đường lối, chủ trương, chính
sách, nghị quyết của HTCT cấp trên. Hiệu lực, hiệu quả lãnh đạo, quản lý, tổ
chức thực hiện các nhiệm vụ của HTCTCS là thực tiễn sinh động mà Đảng,
Nhà nước có thể tổng kết thành những bài học kinh nghiệm quan trọng, bổ
sung cho đường lối, chính sách, pháp luật ngày càng hoàn thiện hơn, phản
ánh đúng tâm tư, nguyện vọng của nhân dân. Chính điều này đã tạo nên
những thuận lợi trong nắm dân, nắm địa bàn, đồng thời cũng dễ gây ra tính
thụ động, trông chờ, ỷ lại cấp trên ở HTCTCS, làm ảnh hưởng đến hiệu quả
thực hiện vai trò của nó trong thực hiện các nhiệm vụ.
Đội ngũ cán bộ trong HTCTCS tỉnh Gia Lai chủ yếu là cán bộ tại chỗ, có cơ cấu không thuần nhất về thành
phần dân tộc, tôn giáo và cả thành phần xuất thân. Đội ngũ cán bộ trong HTCTCS tỉnh Gia Lai hiện nay thuộc nhiều
thành phần dân tộc khác nhau, song tỉ lệ cán bộ giữ chức vụ chủ tịch ủy ban nhân dân và phó chủ tịch ủy ban nhân

dân là người dân tộc thiểu số chưa tương xứng so với tỉ lệ dân số của các các dân tộc trên địa bàn, phần lớn do các
đồng chí cán bộ người Kinh đảm nhiệm. Sự đa dạng về thành phần dân tộc trong đội ngũ cán bộ của HTCTCS tỉnh
Gia Lai tạo thuận lợi cho quá trình xây dựng sự đồng thuận xã hội, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc ở địa
phương, làm thất bại âm mưu chia rẽ khối đại đoàn kết toàn dân tộc của các thế lực thù địch.

Trình độ văn hóa, lý luận chính trị, chuyên môn nghiệp vụ của đội ngũ
cán bộ trong HTCTCS tỉnh Gia Lai còn thấp, chất lượng không đồng đều,
nhất là ở các địa bàn vùng sâu, vùng xa. Nhìn chung, chất lượng cán bộ là
người dân tộc thiểu số trong HTCTCS tỉnh Gia Lai khá thấp so với yêu cầu
nhiệm vụ đặt ra. Do đó, trong công tác họ xử lý công việc vẫn theo cảm tính
và thói quen là chính. Chính sự yếu kém này dẫn đến hiệu lực, hiệu quả hoạt
động của HTCTCS chưa cao, và là một trong những vấn đề dễ bị các thế lực
thù địch lợi dụng chống phá.
Đội ngũ cán bộ trong HTCTCS tỉnh Gia Lai mang tính biến động cao.
Khác với cấp trên cơ sở, đội ngũ cán bộ trong HTCTCS do nhân dân địa
phương trực tiếp bầu lên thông qua bầu cử. Nếu được dân bầu thì trở thành


16

cán bộ; khi không được bầu lại, thì họ trở lại làm công dân bình thường. Đây
là nguyên nhân chủ yếu dẫn đến việc họ ít được chuyên môn hóa, ít được đào
tạo cơ bản và còn nặng tâm lý ngại học tập lý luận và chuyên môn nghiệp vụ.
Tính biến động này phần nào đã tạo ra cơ hội cho các thế lực thù địch kích
động chia rẽ nội bộ, lôi kéo cán bộ cơ sở về phía chúng.
Hai là, hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai có nhiệm vụ rất nặng nề,
vừa tập trung phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, giữ vững an ninh - quốc
phòng, vừa giải quyết những vấn đề dân tộc, tôn giáo phức tạp.
Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói: “Miền núi có một địa vị cực kỳ quan
trọng về kinh tế, chính trị và quốc phòng của cả nước ta” [26, tr. 608], do vậy

HTCT ở địa bàn miền núi luôn có nhiệm vụ rất nặng nề so với các địa phương
khác. HTCTCS tỉnh Gia Lai không chỉ trực tiếp lãnh đạo và tổ chức cho nhân
dân địa phương phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, mà còn phải giữ vững ổn
định chính trị - xã hội, xây dựng thế trận quốc phòng toàn dân và an ninh
nhân dân, giải quyết nhiều vấn đề dân tộc, tôn giáo phức tạp trên địa bàn. Đây
là nhiệm vụ rất nặng nề so với thực lực của HTCTCS tỉnh Gia Lai. Bởi lẽ,
điều kiện kinh tế, xã hội của Gia Lai hiện nay còn rất nhiều khó khăn; có
nhiều xã địa bàn rộng, dân cư thưa thớt, địa hình phức tạp, hiểm trở, giao
thông nông thôn, thông tin liên lạc kém phát triển…; nhiều xã đặc biệt khó
khăn, nhiều thôn, làng, buôn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu
số… Với đặc điểm địa bàn rộng, phức tạp, cùng với vị trí xa các trung tâm
kinh tế lớn của đất nước, làm cho khả năng thu hút đầu tư phát triển kinh tế xã hội ở Gia Lai có những hạn chế, do vậy việc thực hiện nhiệm vụ phát triển
kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân của
HTCTCS tỉnh Gia Lai gặp nhiều khó khăn.
Cấp xã ở Gia Lai là nơi tập trung đông đảo đồng bào dân tộc thiểu số, lại
chịu ảnh hưởng sâu sắc của tín ngưỡng truyền thống và tín ngưỡng tôn giáo;
hoạt động tôn giáo đa dạng và ngày càng phức tạp với nhiều tôn giáo và các tổ
chức tà đạo; quan hệ dân tộc vẫn còn tồn tại những mâu thuẫn, bức xúc, nhất là


17

giữa đồng bào dân tộc thiểu số với người Kinh. Sự phức tạp trong quan hệ dân
tộc, tôn giáo ở Gia Lai đang bị các thế lực thù địch lợi dụng để chống phá cách
mạng nước ta. Những yếu tố này đòi hỏi HTCTCS tỉnh Gia Lai phải quan tâm
giải quyết có hiệu quả các vấn đề dân tộc, tôn giáo ở địa phương, để tạo sự đồng
thuận xã hội, phát huy có hiệu quả sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc
trong thực hiện các nhiệm vụ của địa phương.
Ba là, tổ chức và hoạt động của hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai
thường xuyên chịu sự chống phá quyết liệt của các phần tử phản động, thù

địch trên địa bàn và kẻ thù từ bên ngoài.
Là một tỉnh có vị trí chiến lược về quốc phòng - an ninh của đất nước,
vì vậy quá trình tổ chức và hoạt động của HTCTCS tỉnh Gia Lai luôn bị các
thế lực thù địch chống phá quyết liệt. Trước hết, chúng tập trung phá hoại các
tổ chức trong HTCTCS, thông qua việc cài cắm lực lượng vào các tổ chức đó;
thành lập khung chính quyền ngầm để lôi kéo, tranh dân và ngăn không cho
nhân dân tham gia các đoàn thể ở địa phương, cắt đứt mối liên hệ giữa nhân
dân với hệ thống chính trị cơ sở.
Bên cạnh đó, chúng tập trung mua chuộc, lôi kéo, o ép đội ngũ cán bộ cơ
sở, nhất là đội ngũ cán bộ là người dân tộc thiểu số, nhằm làm biến chất cán bộ,
tạo ra quá trình “tự diễn biến” từ bên trong. “Địch cũng rất chú ý đến tình hình
tham nhũng, tiêu cực, sự suy thoái về phẩm chất đạo đức, sự bàng quan, nhẹ dạ,
mất cảnh giác của một bộ phận cán bộ, đảng viên, xem đó là “đồng minh tự
nhiên” của chúng trong việc phá hoại hệ thống chính trị cơ sở” [27, tr. 44]. Mặt
khác, chúng ra sức tác động bằng nhiều thủ đoạn gây hoang mang trong dư luận,
làm suy giảm lòng tin của nhân dân đối với HTCTCS, chia rẽ nhân dân với
Đảng và Nhà nước… Nghị quyết Hội nghị lần thứ tư Ban Chấp hành Trung
ương Đảng khóa XI cảnh báo: “các thế lực thù địch không từ bỏ âm mưu và hoạt
động “diễn biến hòa bình”, thúc đẩy “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, tăng cường
hoạt động chống phá, chia rẽ nội bộ Đảng và phá hoại mối quan hệ gắn bó giữa
Đảng với nhân dân, làm suy yếu vai trò lãnh đạo của Đảng” [13, tr. 24].


18

Hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai hoạt động thực hiện nhiệm vụ
trong điều kiện các thế lực thù địch chống phá rất mạnh mẽ, quyết liệt, nhất là
Fulro và Tin lành Đêga. Sự chống phá của các thế lực thù địch đối với
HTCTCS tỉnh Gia Lai có sự chỉ đạo, hỗ trợ từ bên ngoài, gắn chặt vấn đề dân
tộc với tôn giáo. Thông qua các hoạt động tuyên truyền ngầm, chúng lôi kéo,

ngăn cản, đe dọa và chia rẽ nhân dân với chính quyền; xúi giục đồng bào dân tộc
thiểu số bỏ sản xuất, rời làng vào rừng, vượt biên trái phép gây khó khăn cho
công tác quản lý của chính quyền cơ sở. Đồng thời, chúng tìm cách ngăn cản
đồng bào tham gia các tổ chức quần chúng, nhằm vô hiệu hóa hoạt động của
chính quyền và các đoàn thể quần chúng ở cơ sở; ngăn cản và làm cho việc thực
hiện các chính sách của Đảng và Nhà nước ở địa phương không đạt hiệu quả như
mong muốn.
1.1.2. Âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” của các thế lực thù địch trên địa bàn Gia
Lai

Thực hiện DBHB, âm mưu xuyên suốt của các thế lực thù địch là tìm
mọi cách chống phá sự nghiệp cách mạng nước ta, xóa bỏ vai trò lãnh đạo của
Đảng Cộng sản Việt Nam, phủ nhận những thành quả cách mạng của nhân
dân ta, thủ tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Nghị quyết Hội nghị lần thứ
tám Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa IX nhấn mạnh: “Hoạt động “diễn
biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch sẽ gia tăng. Các thế lực
phản động tiếp tục sử dụng chiêu bài dân chủ, nhân quyền để can thiệp vào nội
bộ nước ta” [5, tr. 43-44]. Tại Gia Lai, mục tiêu lâu dài của chúng là kích động
tư tưởng ly khai; phát triển Tin lành Đêga làm cơ sở chính trị hòng tách Tây
Nguyên ra khỏi nước ta để thành lập cái gọi là “Nhà nước Đêga độc lập”. Trước
mắt, chúng tập trung gây bất ổn định xã hội, kích động chia rẽ khối đại đoàn kết
toàn dân tộc, tranh giành dân, từng bước vô hiệu hóa chính quyền cơ sở.
Thủ đoạn và phương thức chống phá của các thế lực trên địa bàn Gia
Lai thể hiện toàn diện trên các mặt tư tưởng, chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội
và quốc phòng - an ninh; được thực hiện với sự chỉ đạo bởi các thế lực phản


19

động bên ngoài và hành động chống phá của bọn phản động bên trong. Qua

thực tiễn nhận thấy một số thủ đoạn phổ biến mà các thế lực thù địch thường sử
dụng để tiến hành DBHB trên địa bàn tỉnh Gia Lai như sau:
Một là, có sự kết hợp chặt chẽ hoạt động chống phá của bọn phản động
bên trong với sự hỗ trợ và chỉ đạo của các thế lực thù địch bên ngoài.
Tiến hành DBHB ở Gia Lai, bọn phản động trong nước có sự hậu thuẫn,
hỗ trợ, chỉ đạo về mọi mặt từ các thế lực bên ngoài, do Mỹ cầm đầu. Các thế
lực thù địch bên ngoài luôn theo sát và trực tiếp chỉ đạo các hoạt động chống
phá của bọn Fulro, Tin lành Đêga trên địa bàn Gia Lai, tìm cách tạo ra nguyên
cớ để có thể nhảy vào can thiệp và quốc tế hóa các vấn đề nhạy cảm về dân tộc,
tôn giáo, biểu tình, an ninh chính trị. Để hỗ trợ cho bọn phản động Fulro ở Gia
Lai hoạt động, lôi kéo nhân dân, kích động biểu tình, gây rối, bạo loạn và các
hoạt động chống phá khác, bọn phản động, thù địch bên ngoài đã tổ chức
quyên góp, cung cấp tài chính rồi tìm cách chuyển vào trong nước.
Thông qua các phương tiện thông tin liên lạc: điện thoại, fax, internet,
các đài phát thanh tiếng Việt ở nước ngoài như Đài phát thanh Nhà nước
Đêga đặt tại Mỹ, Đài châu Á tự do (RFA), Đài Chân trời mới (VOA), Đài
BBC… các thế lực thù địch bên ngoài đã cung cấp tài liệu, phương tiện tuyên
truyền cho bọn phản động trong nước; đồng thời chúng tăng cường phát tán
tài liệu, trả lời phỏng vấn với nội dung vu cáo ta đàn áp tôn giáo, vi phạm
nhân quyền, tự do, dân chủ, đàn áp những người bất đồng chính kiến, xuyên
tạc tình hình mọi mặt ở Tây Nguyên nói chung và Gia Lai nói riêng. Thực tế
“sau khi xảy ra vụ biểu tình, bạo loạn đầu tháng 02 năm 2001, các hãng thông
tấn, báo chí nước ngoài và các tổ chức quốc tế liên tục đến Gia Lai nắm tình
hình. Một số đối tượng đã lợi dụng sơ hở trong quản lý của ta để tiếp xúc, gặp
gỡ các đối tượng cầm đầu, cốt cán Tin lành Đêga, số bất mãn, cơ hội để đưa
tin vu cáo ta vi phạm dân chủ, đàn áp tôn giáo, dân tộc” [29, tr. 2].


20

Thứ hai, chúng triệt để lợi dụng các vấn đề dân tộc và tôn giáo, những
khó khăn, thiếu sót của ta để kích động ly khai, chia rẽ dân tộc, phá hoại khối
đại đoàn kết toàn dân tộc.
Âm mưu xuyên suốt, cơ bản của các thế lực thù địch trong việc lợi
dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo ở Tây Nguyên nói chung và Gia Lai nói riêng là
không thay đổi. Chúng luôn tìm mọi cách để chia rẽ, kích động thù hằn dân
tộc, tôn giáo; lôi kéo, kích động đồng bào dân tộc thiểu số, giáo dân để thực
hiện âm mưu DBHB, tạo ngòi nổ cho việc quốc tế hóa vấn đề dân tộc, tôn
giáo, nhằm nhảy vào can thiệp ở Tây Nguyên nói chung, Gia Lai nói riêng.
Lợi dụng những sơ hở, thiếu sót của chúng ta trong thực hiện chính
sách dân tộc, chúng triệt để khai thác những hạn chế trong nhận thức, những
khó khăn trong đời sống và tình trạng đói nghèo của đồng bào dân tộc thiểu
số để tiến hành DBHB, nhằm tạo ra sự mất đoàn kết, mâu thuẫn, xung đột
giữa các dân tộc thiểu số, giữa dân tộc thiểu số với người Kinh; làm xói mòn
niềm tin của đồng bào đối với Đảng, Nhà nước; làm giảm hiệu lực quản lý của
Nhà nước ở cơ sở, tạo sự bất bình trong các tầng lớp nhân dân với chính
quyền. Để tăng thêm tính khu biệt Kinh - Thượng và thúc đẩy tư tưởng ly khai,
bài Kinh phát triển, chúng tuyên truyền kích động tư tưởng dân tộc hẹp hòi,
gieo rắc quan điểm về “quyền dân tộc tự trị”, về một nhà nước riêng của người
Thượng - “Nhà nước Đêga”. Đồng thời, thông qua các tổ chức phi chính phủ
(NGO) để triển khai các chương trình, dự án ở Gia Lai, nhằm tranh giành dân
với HTCTCS, lôi kéo đồng bào các dân tộc thiểu số đứng về phía chúng.
Trong những năm qua trên địa bàn Gia Lai, các thế lực thù địch đẩy
mạnh phát triển Tin lành Đêga để làm cơ sở chính trị - quốc giáo cho cái gọi
là “Nhà nước Đêga độc lập”; công kích, hạ uy tín của chức sắc và những
người không theo Tin lành Đêga. Chúng lợi dụng thần quyền, giáo lý để trực
tiếp tác động vào quần chúng dưới dạng tín ngưỡng tôn giáo, tâm linh, nhằm
kích động tư tưởng dân tộc hẹp hòi, kỳ thị dân tộc, tư tưởng hướng ngoại. Bên
cạnh đó, lợi dụng chính sách tự do tín ngưỡng tôn giáo của Đảng và Nhà nước

21

ta, nhiều phần tử phản động núp dưới danh nghĩa truyền giáo để lôi kéo đồng
bào dân tộc theo Tin lành Đêga; xuyên tạc chính sách dân tộc, tôn giáo của
Đảng, Nhà nước ta; kích động giáo dân là người dân tộc thiểu số thiếu hiểu
biết gây bạo loạn. Gần đây chúng còn cổ vũ, hỗ trợ cho một số tà đạo trên địa
bàn như “Hà Mòn”, “Bơ Khăp Brâu”, “Cây Thập giá Chúa Giêsu Christ” hoạt
động ở nhiều địa phương trong Tỉnh. Đặc điểm này đòi hỏi HTCTCS tỉnh Gia
Lai phải hết sức tỉnh táo, thận trọng, khéo léo và kiên quyết trong xử lý, bảo
đảm “không để hình thành các tổ chức phản động bên trong; không để các thế
lực thù địch và bọn phản động Fulro lợi dụng các vấn đề dân chủ, nhân quyền,
dân tộc, tôn giáo kích động lôi kéo nhân dân tụ tập đông người phá rối an ninh,
bạo loạn chính trị” [9, tr. 72].
Thứ ba, chúng lôi kéo nhân dân, mua chuộc cán bộ, chuẩn bị lực lượng
nòng cốt xây dựng khung chính quyền ngầm ở một số địa phương.
Để chặt đứt mối liên hệ giữa Đảng, Nhà nước ta với quần chúng nhân
dân, các thế lực thù địch trên địa bàn Gia Lai ráo riết tiến hành các hoại động
lôi kéo, tranh giành dân với HTCTCS, đối tượng thâm nhập, chuyển hóa chủ
yếu của địch là đồng bào dân tộc thiểu số, nhằm chuẩn bị lực lượng cho các
hoạt động gây rối, bạo loạn, cho việc thành lập chính quyền ngầm của “Nhà
nước Đêga”. Núp bóng dưới danh nghĩa hoạt động từ thiện, thăm thân, truyền
đạo, tìm hiểu việc thực hiện chính sách dân tộc, tôn giáo ở địa phương, nghiên
cứu bảo tồn văn hóa... các phần tử phản động đang hướng vào địa bàn cơ sở
để lôi kéo quần chúng tham gia các hoạt động bất hợp pháp, dần dần chuyển
hóa họ ngả về phía chúng. Đáng chú ý là chúng đã lôi kéo, mua chuộc được
một số cán bộ, đảng viên ở cơ sở tham gia các hoạt động biểu tình, rời bỏ
buôn làng trốn qua biên giới... Những năm qua cuộc đấu tranh giành giật quần
chúng diễn ra rất quyết liệt trên địa bàn cơ sở tỉnh Gia Lai, mà có thời điểm,
vì những lý do khách quan và chủ quan, HTCTCS chưa thực sự giành quyền

chủ động, dẫn đến một bộ phận quần chúng bị lừa gạt, lôi kéo vào các hoạt
động phi pháp phục vụ cho âm mưu DBHB của địch.


22

Thời gian qua, thông qua Cao uỷ Liên hợp quốc về người tị nạn
(UNHCR), các thế lực phản động bên ngoài xúc tiến việc lập trại tỵ nạn ở
Mondulkiri và Ratanakiri để móc nối, đưa đón người dân tộc thiểu số vượt
biên sang Campuchia. Song song với đó, chúng tập trung phục hồi hoạt động
của các tổ chức Fulro và Tin lành Đêga, củng cố bộ khung chính quyền ngầm
ở làng, xã đã bị ta bóc gỡ; củng cố tinh thần cho các đối tượng bên trong; lừa
mị, lập danh sách một số đối tượng xấu được ta giáo dục tha về, hoặc gia đình
khó khăn gửi sang Mỹ để hỗ trợ tiền; lừa bịp đưa thanh niên người dân tộc
thiểu số có trình độ văn hóa 12 qua Mỹ đào tạo và phong hàm sỹ quan để làm
lực lượng nòng cốt cho cái gọi là “Nhà nước Đêga”.
Thứ tư, “diễn biến hòa bình” ở Gia Lai gắn chặt với hoạt động bạo
loạn lật đổ, mang tính chất bạo động.
Nét đặc trưng trong hoạt động DBHB của các thế lực thù địch ở Gia
Lai là gắn chặt DBHB với bạo loạn lật đổ, mang tính chất bạo động. Sau khi
cố gắng tạo nền tảng xã hội và cơ sở chính trị, các thế lực thù địch tiến tới lợi
dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo để kích động, tổ chức quần chúng gây rối, bạo
động chính trị, đòi thành lập “Nhà nước Đêga tự trị”, đòi “trả Tây Nguyên
cho người Thượng”. Triệt để lợi dụng một số vấn đề về an ninh nông thôn,
chúng kích động, thổi phồng thành an ninh chính trị để thúc đẩy các hoạt
động biểu tình, bạo loạn. Thực tế trong các vụ gây rối, biểu tình, bạo loạn ở
Gia Lai thời gian qua, các thế lực thù địch còn kích động người dân tộc thiểu
số bài xích người Kinh, nhằm khoét sâu mâu thuẫn dân tộc, tiến tới “quốc tế
hóa” tình hình Tây Nguyên để dễ bề can thiệp vào nội bộ ta, điều này đã biểu
lộ sắc màu của chủ nghĩa bạo động, khủng bố ở đây.

Lực lượng chủ yếu tiến hành các hoạt động DBHB, bạo loạn lật đổ trên
địa bàn Gia Lai hiện nay là bọn Fulro; một bộ phận thanh niên người dân tộc
thiểu số và giáo dân nhẹ dạ, cả tin, cực đoan; lực lượng nguỵ quân, nguỵ
quyền đang định cư trên địa bàn Tỉnh và bọn phản động nước ngoài… chờ cơ
hội để cướp chính quyền cách mạng. Điều đó cho thấy rõ kích động bạo loạn


23

lật đổ từ bên trong kết hợp với sự ủng hộ mạnh mẽ và chỉ đạo trực tiếp từ bên
ngoài, sẵn sàng can thiệp vào nội bộ ta là hướng ưu tiên trong chiến lược
DBHB của địch đối với Tây Nguyên nói chung và Gia Lai nói riêng.
1.1.3. Vai trò và những nhân tố bảo đảm phát huy vai trò của hệ
thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trong đấu tranh chống “diễn biến hòa
bình”
* Vai trò của hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trong đấu tranh chống “diễn biến hòa bình”

Chống DBHB là một nhiệm vụ của HTCTCS tỉnh Gia Lai. Trong cuộc
đấu tranh này, vai trò của HTCTCS tỉnh Gia Lai được biểu hiện thông qua chức
năng, nhiệm vụ mà nó thực hiện, cốt lõi là thực thi chức năng, nhiệm vụ phát
triển kinh tế - xã hội, xây dựng địa phương vững mạnh và trấn áp các lực lượng
phản động thù địch trên địa bàn. Cụ thể, vai trò của HTCTCS tỉnh Gia Lai trong
đấu tranh chống DBHB được biểu hiện ở một số nội dung như:
Một là, hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trực tiếp lãnh đạo, tổ chức
đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” trên địa bàn.
“Diễn biến hòa bình” được các thế lực thù địch tiến hành đầu tiên và
coi trọng ở cơ sở, nơi dân cư sinh sống và là nơi HTCT của ta mỏng nhất,
hiệu quả hoạt động còn thấp. Hơn nữa, trong tổ chức và hoạt động của khu
vực phòng thủ tỉnh, huyện, cấp xã, phường, thị trấn có vai trò rất quan trọng,
là “nền tảng để xây dựng khu vực phòng thủ vững chắc” [7, tr. 6]. Do vậy,

lãnh đạo và tổ chức thực tiễn đấu tranh chống DBHB trên địa bàn là một
nhiệm vụ trực tiếp, thường xuyên của HTCTCS nói chung, HTCTCS tỉnh Gia
Lai nói riêng; thể hiện rõ chức năng chuyên chính vô sản, “là nguồn sức
mạnh, là điều kiện đảm bảo cho thắng lợi hoàn toàn và tất nhiên của chủ
nghĩa cộng sản” [19, tr. 16].
Vai trò này được thể hiện trước hết ở việc phát hiện kịp thời, nắm chắc
âm mưu, thủ đoạn, tổ chức, lực lượng, tình hình hoạt động của các thế lực thù
địch trên địa bàn, thông qua hoạt động của các cơ quan chức năng trong
HTCTCS và thông tin từ nhân dân địa phương, từ đó có biện pháp chủ động


24

đấu tranh có hiệu quả. Nắm chắc tình hình địa phương, những nhân tố có thể bị
địch lợi dụng để tiến hành DBHB; kịp thời đấu tranh chống DBHB bằng các
phương tiện thông tin đại chúng, đặc biệt là tuyên truyền trên hệ thống đài truyền
thanh xã, phường; tuyên truyền miệng qua đội ngũ cán bộ, báo cáo viên cơ sở;
các loại băng hình trực quan. Xây dựng và triển khai các biện pháp kiểm tra,
ngăn chặn, hạn chế thấp nhất những hoạt động tuyên truyền, phát tán tài liệu
phản động, cũng như việc móc nối, thu thập tin tức để chống phá ta của các phần
tử phản động, bọn cơ hội chính trị, bất mãn, chống đối trên địa bàn.
Ngoài ra, HTCTCS tỉnh Gia Lai còn trực tiếp quán triệt và tổ chức thực
hiện mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ chống DBHB, không để bất ngờ trong mọi
tình huống. HTCTCS tỉnh Gia Lai là lực lượng trực tiếp tuyên truyền, giáo dục
và tổ chức quần chúng đấu tranh vô hiệu hóa, làm thất bại âm mưu, thủ đoạn của
địch trên địa bàn; qua đó góp phần làm thất bại âm mưu, thủ đoạn DBHB của
các thế lực thù địch chống phá cách mạng Việt Nam.
Vai trò của HTCTCS tỉnh Gia Lai trong đấu tranh chống DBHB trên
địa bàn còn được thể hiện ở công tác giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận
thức cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và quần chúng nhân dân về đường lối,

chính sách của Đảng, Nhà nước ta; về âm mưu, thủ đoạn DBHB của các thế
lực thù địch trên địa bàn, vạch trần tính chất phản động của bọn Fulro; giáo
dục tinh thần yêu nước, yêu quê hương, xây dựng lối sống văn hóa lành
mạnh, sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật; không mơ hồ, mắc mưu
kẻ thù. Chú trọng “trước hết là đẩy mạnh công tác giáo dục, nâng cao bản lĩnh
chính trị cho các tổ chức đảng, chính quyền, đoàn thể và cán bộ, đảng viên ở
các xã, buôn, làng” [3, tr. 15].
Hai là, hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Gia Lai trực tiếp lãnh đạo, chỉ đạo,
tổ chức thực hiện nhiệm vụ xây dựng địa phương vững mạnh - yếu tố cơ bản
quyết định thắng lợi của cuộc đấu tranh chống “diễn biến hòa bình” ở cơ sở.


25

Xây dựng và phát triển địa phương vững mạnh về kinh tế - xã hội, quốc
phòng - an ninh, nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân; giữ gìn,
phát huy bản sắc văn hóa dân tộc là nhiệm vụ trung tâm của HTCTCS, phản ảnh
chức năng cơ bản của chuyên chính vô sản - cải tạo xã hội cũ, xây dựng xã hội xã
hội chủ nghĩa, bảo đảm cho địa phương phát triển bền vững, tạo ra sức mạnh nội
sinh làm thất bại mọi âm mưu, thủ đoạn chống phá của kẻ thù. Văn kiện Đại hội
đại biểu toàn quốc lần thứ X của Đảng ta xác định: “Bảo đảm sự gắn kết giữa
nhiệm vụ phát triển kinh tế là trung tâm, xây dựng Đảng là then chốt với phát triển
văn hóa - nền tảng tinh thần của xã hội” [14, tr. 213]. Do vậy, để đấu tranh chống
DBHB có hiệu quả, HTCTCS tỉnh Gia Lai phải chú trọng phát triển kinh tế - xã
hội, gắn chặt với xây dựng và củng cố HTCT vững mạnh, trước hết là ở cơ sở,
thực sự gắn với dân, tăng cường thế trận quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân,
thế trận lòng dân [1, tr. 3].
Phát triển kinh tế - văn hóa - xã hội vừa là mục tiêu và cũng là biện pháp
đấu tranh có hiệu quả làm thất bại DBHB của các thế lực thù địch. Mặc dù là
tỉnh có nhiều tiềm năng phát triển kinh tế - xã hội, nhưng hiện nay trình độ phát

triển mọi mặt của nhiều địa phương trong tỉnh Gia Lai nhìn chung còn thấp,
nhất là các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Là cấp
gần dân nhất, vì vậy HTCTCS tỉnh Gia Lai phải tập trung lãnh đạo, chỉ đạo, tổ
chức phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, từng bước nâng cao đời sống
nhân dân, giảm dần sự khác biệt về mọi mặt giữa các bộ phận dân cư, góp phần
loại bỏ những yếu tố mà địch có thể lợi dụng để chống phá. Thực hiện tốt vai
trò này, nhân dân sẽ thấy được sự quan tâm thực sự của Đảng, Nhà nước,
những lợi ích thiết thực do cách mạng mang lại, và qua đó họ cũng nhận thức
được âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù, nhất là của bọn Fulro. Đảng ta đã chỉ rõ:
“Phải gắn tăng trưởng kinh tế với phát triển toàn diện văn hóa, phát triển toàn
diện con người, thực hiện dân chủ, tiến bộ và công bằng xã hội… Phát triển