Tr ng i h c Giao thông V n t i
Khoa Công trình
B môn Xây d ng
ng Ô tô và Sân bay
1
XÂY D NG M T
NG
Ô TÔ VÀ SÂN BAY
Gi ng viên: ThS. PHAN VI T HÙNG
L im
u
2
H c ph n “K thu t xây d ng n n m t
ng Ôtô và Sân bay” là h c ph n chuyên
ngành nh m trang b cho sinh viên nh ng ki n th c chuyên sâu v k thu t xây
d ng n n m t
ng Ôtô-Sân bay. Nghiên c u sâu c s lý thuy t k t h p v i ng
d ng th c t thông qua các quy trình công ngh thi công hi n hành ang
c áp
d ng trong và ngoài n c là cách ti p c n c a h c ph n.
Thông qua h c ph n này, sinh viên n m ch c và làm ch
c các k thu t, công
ngh thi công t quá trình chu n b v t li u n công tác nghi m thu xây d ng là c
s quan tr ng
th c hi n thi t k TCTC và ch
o tác nghi p thi công công trình
n nm t
ng Ôtô-Sân bay.
Bên c nh ph n lý thuy t, ph n bài t p và th o lu n giúp sinh viên bi t v n d ng và
t ng h p t!t các ki n th c ã
c h c áp d ng vào th c t .
XÂY D NG M T
NG
Ô TÔ VÀ SÂN BAY
3
Ch
ng I
NH"NG V#N $ CHUNG V$ XÂY D%NG
M&T '(NG Ô TÔ VÀ SÂN BAY
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
4
N*I DUNG CHÍNH
I. YÊU C+U ,I V-I M&T '(NG
II. NGUYÊN T.C C#U T/O K0T C#U M&T '(NG
III. PHÂN LO/I K0T C#U M&T '(NG
IV. TRÌNH T% CHUNG XÂY D%NG M&T '(NG Ô
TÔ VÀ SÂN BAY
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
5
I. Yêu c u !i v i m t
ng
1. Khái ni m:
M t
ng là m t k t c)u g1m m t ho c nhi u t ng, l p v t li u khác nhau, có
c ng và c ng l n em t trên n n
ng ph c v cho xe ch y..
M t
ng là m t b ph n r)t quan tr ng c a
ng. Nó c2ng là b phân t ti n
nh)t. M t
ng t!t hay x)u s3 nh h ng tr c ti p t i ch)t l ng ch y xe: an toàn,
êm thu n, kinh t .
Do v y ngoài vi c tính toàn thi t k nh m tìm ra m t k t c)u m t
ng có
b
dày,
c ng
thì v công ngh thi công, v ch)t l ng thi công nh m t o ra các
t ng l p v t li u nh trong tính toán là h t s c quan tr ng.
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
6
I. Yêu c u !i v i m t
ng
2. Yêu c u i v i m t
ng:
c ng : k t c)u m t
ng ph i có
c ng
chung và t i m4i i m riêng
trong t ng t ng, l p v t li u. Nó bi u th b ng kh n5ng ch!ng l i bi n d ng th6ng
ng, bi n d ng tr t, bi n d ng co dãn khi ch u kéo-u!n ho c do nhi t .
n nh v i c ng : c ng ph i ít thay i theo i u ki n th i ti t, khí h u.
M t
ng
không
c ng
M t
ng
mb o
c ng
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
7
I. Yêu c u !i v i m t
2. Yêu c u i v i m t
c ng
ng
ng:
Lún n t m t
ng QL3 do không
m b o c ng
n
nh v i c
Tr i lún m t
n
ng
ng do không
nh c ng
mb o
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
8
I. Yêu c u !i v i m t
ng
2. Yêu c u i v i m t
ng:
b ng ph ng: m t
ng ph i
t
c
b ng ph6ng nh)t nh
gi m s c c n l5n, gi m sóc khi
xe ch y. Do ó nâng cao
c ch)t
l ng ch y xe, t!c
xe ch y,
gi m tiêu hao nhiên li u, kéo dài
tu i th c a xe,..... Yêu c u này
c m b o b ng vi c ch n v t
li u thích h p, vào bi n pháp và
ch)t l ng thi công.
Xe không th ch y nhanh khi m t
gh th này
ng g
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
9
I. Yêu c u !i v i m t
2. Yêu c u i v i m t
ng:
nhám: m t
ng ph i có
nhám
nâng cao h s!
bám gi a bánh xe và m t
ng.
T o i u ki n t!t cho xe ch y an
toàn v i t!c
cao và trong
nh ng tr ng h p c n thi t có
th d ng xe nhanh chóng. Yêu
c u này ch y u ph thu c vào
vi c ch n v t li u làm l p trên
m t và nó c2ng hoàn toàn không
có m7u thu7n gì v i yêu c u v
b ng ph6ng.
ng
ng
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
10
I. Yêu c u !i v i m t
ng
2. Yêu c u i v i m t
ng:
Ít b i (ít bào mòn): b i là do xe c phá ho i, bào mòn v t li u làm m t
gây ô nhi8m môi tr ng, gi m t m nhìn,...Ch n v t li u có ch)t l ng cao.
K t c u ch t kín: h n ch n c th)m xu!ng bên d i.
Ít gây ti ng n: xe ch y ít gây ti ng 1n.
ng. B i
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
11
II. Nguyên t c c)u t o k t c)u m t
ng
Phân tích tính ch)t c a t i tr ng tác d ng lên k t c)u m t
ng (Hình 1) cho th)y:
L c th6ng ng: Theo chi u sâu tác d ng thì ng su)t th6ng ng gi m d n t trên xu!ng d i. Do
v y
kinh t thì c)u t o k t c)u m t
ng g1m nhi u t ng l p có ch)t l ng v t li u (E h) gi m
d n t trên xu!ng phù h p v i qui lu t phân b! ng su)t th6ng ng.
L c n m ngang (l c hãm, l c kéo): gi m r)t nhanh theo chi u sâu. Do v y v t li u làm t ng, l p
trên cùng ph i có kh n5ng ch!ng l i l c y ngang (ch!ng tr t).
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
12
III. Phân lo i k t c)u m t
ng
1. Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
M t
ng m m:
c ng nh9; kh n5ng ch u kéo, ch u u!n không áng k . Tr ng
thái ch u l c ch y u là ch u nén và ch u c t.
M t
ng c ng:
c ng r)t l n; kh n5ng ch u nén, ch u kéo, ch u u!n u t!t;
tr ng thái ch u l c ch y u là ch u kéo khi u!n.
M t
ng n a c ng: là lo i trung gian, có
c ng t ng !i l n; có kh n5ng ch u
nén, ch u kéo khi u!n; kh n5ng ch u l c ch y u là ch u nén, c t và ch u kéo khi
u!n.
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
13
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
ng
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
a. M t
ng m m
Áo
ng m m là lo i áo
ng có kh n5ng ch!ng bi n d ng không l n, có
c ng nh9 (nên c ng
ch u u!n th)p). Tr m t
ng b ng BTXM thì t)t c các
lo i áo
ng u thu c lo i áo
ng m m.
C)u t o hoàn ch nh áo
ng m m nh Hình d i, g1m có t ng m t và t ng móng,
m4i t ng l i có th g1m nhi u l p v t li u.
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
14
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
ng
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
a. M t
ng m m
T ng m t (Surface Course):
Ch u tác d ng tr c ti p c a t i tr ng bánh xe (g1m l c th6ng ng và l c ngang, có giá tr
l n) và các nhân t! thiên nhiên (nh m a, n ng, nhi t ,...)
Yêu c u t ng m t ph i
b n trong su)t th i k: s; d ng c a k t c)u áo
ng, ph i b ng
ph6ng, có
nhám, ch!ng th)m n c, ch!ng
c bi n d ng d
cao, ch!ng
c n t, ch!ng
c bong b t, ph i có kh n5ng ch u bào mòn t!t và không sinh b i.
t
c yêu c u trên, t ng m t th ng c)u t o g1m có 3 l p:
L p b o v : ch u hao mòn, t5ng ma sát, thoát n c (n u c n). Là l p nh k: ph i
khôi ph c trong quá trình khai thác.
L p m t trên (Wearing course).
L p m t d i (Subbase course).
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
15
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
ng
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
a. M t
ng m m
T ng móng (Base Course):
hác v i t ng m t, t ng móng ch ch u tác d ng l c th6ng ng. Nhi m v c a nó là ph i
phân b! làm gi m nh9 ng su)t th6ng ng truy n xu!ng n n
ng t i m t giá tr
)t
n n có th ch u ng
c mà không t o nên bi n d ng quá l n.
Do l c th6ng ng truy n xu!ng ngày càng bé i nên
ti t ki m t ng móng có c u t o
g1m nhi u l p v t li u có c ng
gi m d n t trên xu!ng. Thông th ng có 2 l p: l p
móng trên (Base Course) và l p móng d i (Subbase Course).
Do không ch u tác d ng bào mòn tr c ti p, tác d ng l c ngang mà ch ch u l c th6ng
ng nên v t li u làm t ng móng không yêu c u cao nh t ng m t và có th dùng các v t
li u r i r c, ch u bào mòn kém nh ng ch y u l i òi h9i có
c ng nh)t nh, ít bi n
d ng. T ng móng th ng làm b ng các lo i v t li u nh : L p móng trên: c)p ph!i á
d5m lo i 1, c)p ph!i á gia c! xi m5ng, á d5m láng nh a, á d5m tiêu chu n, .....L p
móng d i: c)p ph!i á d5m lo i 2, )t, cát gia c! xi m5ng, )t gia c! nh a, c)p ph!i s9i
su!i, c)p ph!i s9i ong, c)p ph!i s9i s n (c)p ph!i 1i)....
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
16
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
ng
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
a. M t
ng m m
T ng móng (Base Course):
L p móng trên
L p móng d
i
N n
ng
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
17
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
ng
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
a. M t
ng m m
L p trên n n
ng (l p áy áo
ng):
Ch c n5ng c a l p áy áo
ng:
• T o
c 1 lòng
ng có c ng
cao và 1ng u; ti p nh n và phân b! ho t t i
truy n qua k t c)u áo
ng; làm gi m
lún àn h1i c a toàn b k t c)u; t5ng tu i
th cho k t c)u áo
ng.
• C i thi n ch
th y nhi t c a n n – m t
ng do có ch t l n, tính th)m nh9.
• T o ra hi u ng “ E” lu lèn các l p m t
ng nhanh t ch t.
•
m b o cho máy móc thi t b thi công m t
ng i l i mà không làm h h9ng b
n n
ng.
C)u t o l p áy áo
ng: là l p c)p ph!i thiên nhiên ho c )t gia c!, có
ch t K98,
chi u dày t!i thi u 30-50cm.
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
18
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
a. M t
ng m m
ng
ng
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
19
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
ng
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
b. M t
ng c ng
Áo
ng c ng là k t c)u áo
ng có l p m t làm b ng t)m BTXM. Nguyên lý làm vi c
c a áo
ng c ng là “t)m trên n n àn h1i”, khác v i áo
ng m n là “h àn h1i nhi u
l p trên bán không gian vô h n àn h1i”.
Là t)m BTXM có
c ng r)t cao nên áo
ng c ng có bi n d ng lún r)t nh9 d i tác d ng
c a t i tr ng bánh xe, t)m BTXM ch u ng su)t kéo u!n l n h n m t
ng m m, có ngh=a là
t)m BTXM ch u h u h t tác d ng c a t i tr ng bánh xe. Do v y, m t k t c)u áo
ng c ng
có ít t ng l p h p k t c)u áo
ng m m.
C)u t o m t k t c)u áo
ng c ng: g1m t ng m t và t ng móng
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
20
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
ng
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
b. M t
ng c ng
T ng m t (Surface course):
L p ch u l c ch y u là t)m BTXM nên òi h9i t)m BTXM có c ng
ch u
u!n cao,
c ng
d tr
ch!ng l i hi n t ng m9i, hi n t ng phá ho i
c cb
góc t)m do tác d ng c a t i tr ng trùng ph c, l c xung kích.Th ng
dày t 15 – 30cm.
Có th có thêm l p hao mòn b ng BTN h t nh9 (BTN m n, BTN cát). L p BTN
này còn có tác d ng r)t l n là gi m xóc cho m t
ng do các khe n!i gây ra.
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
21
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
ng
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
b. M t
ng c ng
T ng móng:
Khác v i k t c)u áo
ng m m, trong m t
ng c ng thì b n thân t)m BTXM ch u l c
là ch y u, m t khác áp l c do t i tr ng bánh xe truy n xu!ng l p móng r)t nh9 vì di n
phân b! áp l c d i t)m BTXM r)t r ng. Do v y t ng móng c2ng nh n n )t tham gia
ch u l c không áng k nên c)u t o t ng móng m t
ng c ng s3 ít l p v t li u h n.
M c dù t ng móng c a m t
ng c ng không yêu c u có c ng
cao song ph i m
b o các yêu c u sau:
• Có
c ng nh)t nh, ít bi n d ng.
• >n nh n c, kín n c.
• D8 t o ph6ng, m b o t)m ti p xúc t!t v i l p móng, không phát sinh các ng su)t
c c b trong quán tình làm vi c sau này.
• B m t móng ít nhám, ma sát gi a t)m và móng nh9 t o i u ki n cho t)m chuy n
v d8 dàng khi co, giãn d i tác d ng thay i c a nhi t .
L p móng m t
ng c ng th ng là l p móng cát, cát gia c! xi m5ng, c)p ph!i á gia
c! xi m5ng,....
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
22
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
b. M t
ng c ng
Ph i b! trí các thanh truy n l c gi a các t)m
ng
h n ch g7y c nh và góc t)m.
Không b trí thanh truy n l!c
B trí thanh truy n l!c
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
23
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
b. M t
ng c ng
B! trí các khe co giãn và các thanh truy n l c trên m t
ng
ng BTXM thông th
ng.
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
ng
24
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
b. M t
ng c ng
B! trí các khe co giãn và các thanh truy n l c trên m t
ng
ng BTXM có l
i thép.
Nh ng v)n
Ch ng I
chung v xây d ng m t
ô tô và sân bay
25
III. Phân lo i k t c)u m t
1.
Theo
c ng và tính ch t ch u l!c
b. M t
ng c ng
ng
ng