nâng cao chất lượng dạy học theo hướng tích cực hóa người học môn anh văn chuyên ngành kinh tế tại trường cao đẳng nghề an giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUYỄN LỘC THỦY TIÊN

NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG DẠY HỌC THEO
HƯỚNG TÍCH CỰC HĨA NGƯỜI HỌC MƠN
ANH VĂN CHUN NGÀNH KINH TẾ TẠI
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ AN GIANG
S

K

C

0

0

3

9
7

5
7

9
7

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC - 601401

S KC 0 0 3 7 8 1

Tp. Hồ Chí Minh, 2012


BỘ GIÁO DỤC VÀ TÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
NGUN
̃ LƠC
̣ THUY
̉ TI ÊN

NÂNG CAO CHÂT
́ LƯƠN
̣ G DAY
̣ HOC
̣
THEO HƯƠN
́ G TIC
́ H CƯC
̣ HOA
́ NGƯƠÌ HOC
̣
MÔN ANH VĂN CHUYÊN NGAN

̀ H KINH TẾ
TAỊ TRƯƠN
̀ G CAO ĐĂN
̉ G NGHỀ AN GIANG

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC
MÃ SỐ 601401

TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2012


LÝ LỊCH KHOA HỌC
I. LÝ LỊCH SƠ LƢỢC
Họ & tên: NGUYỄN LỘC THỦ Y TIÊN

Giới tiń h: Nƣ̃

Ngày, tháng, năm sinh: 15/07/1975

Nơi sinh: An Giang

Chƣ́c vu ̣, đơn vi ̣công tác trƣớc khi ho ̣c tâ ̣p, nghiên cƣ́u:
Giáo viên trƣờng Cao đẳng Nghề An Giang.
Chổ ở riêng hoă ̣c điạ chỉ liên la ̣c:
20 Tôn Đƣ́c Thắ ng, phƣờng Mỹ Bin
̀ h, TP. Long Xuyên, tỉnh An Giang
Điê ̣n thoa ̣i cơ quan:

Điê ̣n thoa ̣i nhà riêng: 0763.953979

E-mail:
II. QUÁ TRÌNH ĐÀO TẠO:
1, Đa ̣i ho ̣c:
Hê ̣ đào ta ̣o: Tại chức

Thời gian đào ta ̣o: tƣ̀ 2003 đến 2007

Nơi ho ̣c: Trƣờng Đa ̣i ho ̣c Cầ n Thơ
Ngành học: Anh văn
2. Thạc sĩ:
Hê ̣ đào tạo: Chính qui tập trung

Thời gian đào ta ̣o: tháng 1/2011- 10/2012

Nơi ho ̣c: Trƣờng Đa ̣i ho ̣c Sƣ pha ̣m kỹ thuật TP Hồ Chí Minh
Ngành học: Giáo dục học
3. Trình độ ngoại ngữ khác: Pháp văn – A
III. QUÁ TRÌNH CÔNG TÁC CHUYÊN MÔN KỂ TỪ KHI TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC
:
Thời gian

Nơi công tác

Công viê ̣c đảm nhiê ̣m

Tƣ̀ 9/1998-11/2003

Trƣờng Chính tri ̣Tôn Đƣ́c Thắ ng

Giáo viên

11/2003 đến nay

Trƣờng Cao đẳ ng nghề An Giang

Giáo viên

XÁC NHẬN CỦA CƠ QUAN CỬ ĐI HỌC

Ngày 19 tháng 10 năm 2012

(Ký tên, đóng dấ u)

Ngƣời khai ký tên

Nguyễn Lô ̣c Thủy Tiên

i


LỜI CAM ĐOAN
Tơi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tôi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chƣa từng đƣợc ai công bố
trong bất kỳ cơng trình nghiên cứu nào khác.

An Giang, tháng 10 năm 2012
Ký tên

Nguyễn Lô ̣c Thủy Tiên

ii


LỜI CẢM ƠN
Xin chân thành cảm ơn:
-

Cô TS. Dƣơng Thi ̣Kim Oanh – Giảng viên khoa Sƣ phạm trƣờng Đại học
Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hờ Chí Minh, ngƣời đã tận tình giúp đỡ, định hƣớng
cho tơi trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành đề tài.

-

Thầy TS.Nguyễn Văn Tuấn – Trƣởng Khoa Sƣ phạm Kỹ thuật trƣờng Đại
học Sƣ phạm Kỹ thuật TP. Hồ Chí Minh.

-

Cô TS.Võ Thị Xuân – Cố vấn học tập lớp cao học giáo dục học.

-

Quý Thầy, Cô khoa Sƣ phạm Kỹ thuật trƣờng Đại học sƣ phạm Kỹ thuật TP. HCM .

-

Ban Giám Hiệu, quý Thầy, Cô trƣờng Cao đẳng nghề An Giang, các em sinh viên lớp
C-KDN11.1.

-

Các Anh, Chị học viên lớp cao học GDH Cần Thơ và GDH11A.
Đã rất tận tình hƣớng dẫn, giúp đỡ, hỗ trợ và tạo mọi điều kiện thuận lợi
cho tác giả hoàn thành luận văn này.

NGUYỄN LỘC THỦ Y TIÊN

iii


TÓM TẮT ḶN VĂN
Phƣơng pháp giảng dạy đóng vai trị quan trọng trong việc nâng cao chất lƣợng
của việc học ngoại ngữ , và cải tiến phƣơng pháp giảng dạy luôn đƣợc yêu cầu của mỗi
giáo viên. Một số nghiên cứu cho thấy rằng phƣơng pháp lấy ngƣời học làm trung tâm có
điểm mạnh của nó trong việc nâng cao quyền tự chủ của ngƣời học, thái độ tích cực và
cải thiện kỹ năng ngôn ngữ của họ.
Xu hƣớng của nề n giáo du ̣c hiê ̣n đa ̣i là đào ta ̣o đáp ƣ́ng theo yêu cầ u của xã hô ̣i

,

Giáo dục Việt Nam đang từng bƣớc cải tiến phƣơng pháp dạy và học để theo kịp sự phát
triể n của nề n kinh tế tri thƣ́ c hiê ̣n nay. Trong chƣơng trin
̀ h ho ̣c , tiếng Anh luôn đƣơ ̣c xem
là quan trọng nhất.
Nhâ ̣n thấ y tầ m quan tro ̣ng của viê ̣c áp du ̣ng các phƣơng pháp hiê ̣n đa ̣i tr

ong viê ̣c

dạy học môn tiếng Anh, ngƣời nghiên cƣ́u thu ̣c hiê ̣n đề tài "Nâng cao chất lượng dạy
học theo hướng tích cực hóa người học môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại trường

Cao đẳ ng nghề An Giang "
Nội dung đề tài gờm có 3 chƣơng
Chương 1: Cơ sở lý luận về dạy học theo hƣớng tích cực hóa
-

Sơ lƣợc vấn đề nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam.

-

Các khái niệm cơ bản.

-

Các yếu tố ảnh hƣởng tới chất lƣợng dạy học.

-

Cơ sở lý luận về dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học.

-

Khái quát về phƣơng pháp dạy học tích cực.

-

Dạy học theo hƣớng tích cực hóa mơn Anh văn

Chương 2: Thực trạng dạy học môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại trƣờng Cao
đẳng nghề An Giang
-

Sơ lƣợc về trƣờng Cao đẳng nghề An Giang

-

Thực trạng dạy và học môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại trƣờng Cao
đẳng nghề An Giang.

Chương 3: Đề xuất giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học theo hƣớng tích cực hóa
ngƣời học tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang
-

Cơ sở khoa học của việc đề xuất nâng cao chất lƣợng dạy học theo hƣớng tích
cực hóa ngƣời học tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.
iv


-

Giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế
theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.

-

Khảo sát ý kiến chuyên gia về tính khả thi của giải pháp nâng cao chất lƣợng
dạy học theo hƣớng tích cƣ̣c hóa ngƣời ho ̣c môn AVCN

Kinh tế ta ̣i trƣờng

Cao đẳ ng nghề An Giang.

-

Thực nghiệm sƣ phạm và đánh giá kết quả

Kết quả nghiên cứu đề tài
Thứ 1: Đề tài đi sâu phân tích và tổng hợp các vấn đề lý luận về dạy học theo hƣớng
tích cực hóa ngƣời học, trong đó đặc biệt là các vấn đề lý luận về các phƣơng pháp dạy
học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học mơn tiếng Anh chun ngành.
Thứ 2: Kết quả khảo sát thực trạng dạy học môn AVCN Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng
nghề An Giang cho thấy:
Vốn từ vựng của phần lớn sinh viên còn hạn chế, kiến thức ngữ pháp của sinh viên
cịn yếu. Trong quá trình học tập, thái độ và tính tích cực học tập, hợp tác với giáo viên
chƣa cao. Mặt khác, phần lớn các em cịn ngại học mơn AVCN Kinh tế, các em chỉ học
lại bài khi kiểm tra và thi hết môn học.
Do tỉ lệ sinh viên đông và sự đầu tƣ trang thiết bị cho hoạt động dạy - học môn ANCN
Kinh tế của trƣờng Cao đẳng nghề An Giang cịn hạn chế, đa số giảng viên dạy mơn học
này mới chỉ có kiến thức về “tiếng”, kiến thức về ngành và năng lực sƣ phạm còn hạn chế
nên phần lớn giảng viên chỉ sử dụng phƣơng pháp dạy học thuyết trình, các phƣơng pháp
dạy học tích cực chƣa đƣợc nhiều giáo viên quan tâm.
Chính thực trạng hoạt động học - dạy môn AVCN Kinh tế nhƣ trên khiến cho chất
lƣợng dạy - môn học này tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang còn nhiều hạn chế.
Thứ 3: Trên cơ sở nghiên cứu lý luận, thực tiễn và căn cứ vào các cơ sở khoa học cụ
thể, ngƣời nghiên cứu đã đề xuất 5 giải pháp về đổi mới phƣơng pháp dạy học theo hƣớng
tích cực hóa ngƣời học mơn AVCN Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang. Các giải
pháp đƣợc đề xuất gồm:
-

Sƣ̉ du ̣ng phƣơng pháp hoạt động theo nhóm trong dạy học AVCN Kinh tế tại
trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.

-

Sƣ̉ du ̣ng phƣơng pháp ho ̣c giải quyế t vấ n đề trong dạy học AVCN Kinh tế tại
trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.

v


-

Sƣ̉ du ṇ g phƣơng pháp đóng vai trong dạy học AVCN Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng
nghề An Giang.

-

Sƣ̉ du ̣ng KT bản đồ tƣ duy trong dạy học AVCN Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề
An Giang.

-

Sƣ̉ du ̣ng phƣơng pháp ho ̣c theo dƣ̣ án trong dạy học AVCN Kinh tế tại trƣờn g Cao
đẳng nghề An Giang.

Kết quả khảo sát tính khả thi của các giải pháp cho thấy, các giải pháp đƣợc để xuất
đều có khả năng thực hiện đƣợc, có khả năng tạo hứng thú cho sinh viên trong quá trình
học tập và phù hợp với điều kiện thực tế của trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.
Kết quả thực nghiệm sƣ phạm đối với hai giải pháp sử dụng “phương pháp hoạt động
theo nhóm trong dạy học AVCN Kinh tế tại trường Cao đẳng nghề An Giang ” và “KT bản
đồ tư duy trong dạy học AVCN Kinh tế tại trường Cao đẳng nghề An Gian

g” bƣớc đầu

cho thấy, sinh viên tích cực, chủ động và hợp tác với giáo viên trong quá trình học tập,
việc lĩnh hội kiến thức và hình thành kỹ năng nghe - nói của sinh viên tốt hơn và tỉ lệ sinh
viên đạt kết quả học tập khá, giỏi tăng lên.

vi


ABSTRACT
Teaching methodology plays an important role in enhancing the quality of language
learning, and reforming the methods of teaching is required of every teacher. Several
studies show that the learner-centered approach has its strong point in enhancing
learners‟ autonomy, active attitude and improving their language skills.
Tendency of modern education is training to meet the needs social, Vietnam
Education is taking steps to improve the teaching and learning methods to keep up with
the development of the knowledge today. In the curriculum, English is the most important
subjects.
To realize that the important application of modern methods in teaching English, the
researcher implements the topic“Raising quality of teaching the special English of
Economics by active-oriented learning at An Giang Vocational College”.
-The content of this topic consists of three chapters
Chapter 1: Rationale for teaching in the active-oriented learning
- Summary researches in the world and in Vietnam.
- The Basic concepts.
- The factors affect the quality of teaching.
- Rationale for teaching towards positive learners.
- Overview of active teaching methods.
- Teaching English in the active-oriented learning.

Chapter 2: Reality of teaching the special English of Economics at An Giang Vocational
College.
- Summary of An Giang Vocational College.
- Reality of teaching and learning the special English of Economics at An Giang

Vocational College.
Chapter 3: Propose innovative solutions to improve the qualities of teaching with the
orientation of active learning at An Giang Vocational College.
- The scientific basis of the recommendations improves the quality of teaching in the
active-oriented learning.
- Solutions to improve the quality of teaching the special English of Economics by
active-oriented learning at An Giang Vocational College.

vii


- Survey experts on the feasibility to improve the quality of teaching the special
English of Economics by active-oriented learning at An Giang Vocational College
- Experimental pedagogy and assessment results.
- Results of research topic
The first :The topic analyses deeply and synthesis of theoretical issues about
teaching towards positive learner, in particular the theoretical issues of teaching methods
in the direction of positive people of the special English.
The second: Results of the survey subject teaching situation of the special English
of Economics at the An Giang Vocational College.
+ Students‟vocabularies are limited; students' knowledge of grammar is weak. In
the learning process, learning and positive attitude, cooperation with teachers is not high.
On the other hand, most of the students are afraid of studying the special English of
Economics; they just review the subject when they have tests and examinations.
+ Because the rate of students to shareholders and the investment of equipment for

vocational - to study the special English of Economics at An Giang Vocational College is
limited. The majority of faculty members teaching this course only knowledge of
“ foreign language " but knowledge of the industry and pedagogical capacity is limited,
most teachers only use presentation teaching methods, teaching methods have not been
many positive teachers‟ attention.
+ The reality school activities – teaching the special English of Economics makes
the quality of teaching in these subjects at An Giang vocational colleges is limited.
The third, Based on theoretical studies, practical and based on the specific scientific
basis, researchers have proposed five measures of innovation teaching methods towards
positive learner in teaching the special English of Economics at An Giang Vocational
College.
+ The proposed solution consists of:
- Group – based learning method in teaching the special English of Economics at An
Giang Vocational College.
- Problem - based Learning Method in teaching the special English of Economics at
An Giang Vocational College.
- Mind maps technology in teaching the special English of Economics at An Giang
Vocational College.
viii


- Project-based learning method in teaching the special English of Economics at An
Giang Vocational College.
- Role - play method in teaching the special English of Economics at An Giang
Vocational College.
Survey results of the feasibility of the solution showed that the proposed solutions
are able to do, have the ability to create excitement for students in the learning process
and in accordance with the actual conditions at An Giang Vocational College.
The experimental results for two pedagogical solutions "Group- based learnng
method in teaching the special English of Economics at An Giang Vocational College"

and " Mind map technology in teaching the special English of Economics at An Giang
Vocational College " student initially showed positive, proactive and work with teachers
in the learning process, to acquire knowledge and skills formation listening - speaking
students better and the rate of students achieve the learning better.

MỤC LỤC
ix


Lý lịch khoa học ....................................................................................................... …i
Lời cam đoan ............................................................................................................ …ii
Lời cám ơn ............................................................................................................... ….iii
Tóm tắt ...................................................................................................................... ….iv
Abstract ..................................................................................................................... ….vi
Mục lục ..................................................................................................................... ….x
Danh sách các từ viết tắt ............................................................................................ …xiv
Danh mục các hình .................................................................................................... …xv
Danh mục các bảng ................................................................................................... …xvi
Danh mục các biểu đồ ............................................................................................... ..xvii
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài……………………………………………………...………………..1
2. Mục tiêu nghiên cứu ................................................................................................... 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................................................. 2
4. Đối tƣợng nghiên cứu ................................................................................................. 2
5. Khách thể nghiên cứu ................................................................................................. 3
6. Giả thuyết nghiên cứu................................................................................................. 3
7. Phạm vi nghiên cứu .................................................................................................... 3
8. Phƣơng pháp nghiên cứu ............................................................................................ 3
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận .............................................................................. 3
8.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn ........................................................................... 3

8.3. Phƣơng pháp thống kê toán học ............................................................................... 4
9. Đóng góp của đề tài .................................................................................................... 4
CHƢƠNG 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HĨA NGƢỜI HỌC
1. 1. Sơ lƣợc vấn đề nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam ............................................... 6
1.1.1. Trên thế giới ......................................................................................................... 6
1.1.2 . Tại Việt Nam ....................................................................................................... 9
1.2. Các khái niệm cơ bản: ............................................................................................10
1. 2.1. Hoạt động học ....................................................................................................10
1. 2.2. Hoạt động dạy ....................................................................................................10
1.2.3. Chất lƣợng ...........................................................................................................11
x


1. 2.4. Chất lƣợng dạy học .............................................................................................11
1.2.5. Tích cực hóa ........................................................................................................12
1. 2.6. Môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế ...................................................................12
1.3. Các yếu tố ảnh hƣởng tới chất lƣợng dạy học .........................................................12
1. 3.1. Mục tiêu dạy học ................................................................................................12
1.3.2. Nội dung dạy học.................................................................................................13
1.3.3. Phƣơng pháp dạy học .........................................................................................13
1. 3.4. Phƣơng tiện dạy học ...........................................................................................14
1.3.5. Kiểm tra, đánh giá ...............................................................................................14
1.3.6. Chấ t lƣơ ̣ng đô ̣i ngũ giáo viên: ..............................................................................15
1.4. Co sở lý luận về dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học .................................15
1.4.1 Các lý thuyết tâm lý về hoạt động học tập....................................................15
1. 5. Khái quát về phƣơng pháp dạy học tích cực ...........................................................20
1. 5.1. Phƣơng pháp dạy học tích cực là gì? ...................................................................20
1. 5.2. Đặc trƣng của các phƣơng pháp dạy học tích cực................................................20
1.5.3. So sánh sự khác biệt giữa cách dạy cũ và cách dạy mới .......................................22

1. 6. Dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học mơn Anh văn chuyên ngành Kinh tế .24
1. 6.1. Triết lý về giảng dạy ngoại ngữ ........................................................................24
1.6.2. Dạy học môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học ..26
1. 6.3. Các phƣơng pháp giảng dạy ngoại ngữ .............................................................26
TIỂU KẾT CHƢƠNG 1 ............................................................................................. 36
CHƢƠNG 2
THỰC TRẠNG DẠY HỌC MÔN ANH VĂN CHUYÊN NGÀNH KINH TẾ TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ AN GIANG
2.1 Giới thiê ̣u về trƣờng Cao đẳ ng nghề An Giang ........................................................37
2.2. Giới thiê ̣u về tổ ngoa ̣i ngƣ̃ ......................................................................................39
2.3. Giới thiê ̣u về bô ̣ môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế .............................................40
2.4. Thực trạng dạy học môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại trƣờng Cao đẳ ng Nghề
An Giang. ......................................................................................................................41
2.4.1. Thƣ̣c trang hoa ̣t đô ̣ng ho ̣c môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế của sinh viên trƣờng
Cao đẳ ng nghề An Giang ...............................................................................................41

xi


2.4.2. Khảo sát thực trạng hoạt động dạy môn AVCN Kinh tế của GV ta ̣i trƣờng Cao
đẳ ng nghề An Giang. .....................................................................................................51
TIỂU KẾT CHƢƠNG 2................................................................................................ 60
CHƢƠNG 3
ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƢỢNG DẠY HỌC
THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HÓA NGƢỜI HỌC MÔN ANH VĂN CHUYÊN
NGÀNH KINH TẾ TẠI TRƢỜNG CĐN AN GIANG
3.1. Cơ sở khoa học của viê ̣c đề xuấ t giải pháp nâng cao chấ t lƣơ ̣ng da ̣y ho ̣c theo hƣớng
tích cực hóa ngƣời học môn AVCN Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang ..........61
3.1.1. Cơ sở pháp lý:......................................................................................................61
3.1.2. Cơ sở thƣ̣c tiễn: ...................................................................................................62

3.2. Giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học mơn AVCN Kinh tế theo hƣớng tích cực hóa
ngƣời học ta ̣i trƣờng Cao đẳ ng nghề An Giang ..............................................................63
3.2.1. Sƣ̉ du ̣ng PP hoạt động theo nhóm trong DH môn AVCN Kinh tế .........................63
3.2.2. Sử dụng PP học giải quyết vấn đề trong DH môn AVCN Kinh tế ........................66
3.2.3. Sử dụng kĩ thuật Bản đồ tƣ duy trong DH môn AVCN Kinh tế ............................68
3.2.4. Phƣơng pháp ho ̣c theo dƣ̣ án (PBL): ....................................................................69
3.2.5. Sử dụng phƣơng pháp đóng vai trong dạy học môn AVCN Kinh tế : .....................71
3.3. Khảo sát ý kiến chuyên gia về tính khả thi của giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học
theo hƣớng tić h cƣ̣c hóa ngƣời ho ̣c môn AVCN
Kinh tế ta ̣i trƣờng Cao đẳ ng nghề An
Giang……………………………………………………………………………………..73
3.3.1. Đánh giá sự phù hợp của các giải pháp đối với nội dung môn AVCN Kinh tế mà
ngƣời da ̣y đã đề xuấ t: ....................................................................................................73
3.3.2. Đánh giá sự phù hợp của các giải pháp trong dạy học môn AVCN kinh tế đối với
đặc điểm lứa tuổi sinh viên ta ̣i trƣờng Cao đẳ ng nghề An Giang. ...................................74
3.3.3. Đánh giá khả năng thực hiện đƣợc của các giải pháp trong việc dạy học môn AVCN
kinh tế cho sinh viên kinh tế hê ̣ cao đẳ ng ta ̣i trƣờng CĐN An Giang .............................75
3.3.4. Đánh giá mức độ tạo hứng thú học tập của các giải pháp trong dạy học môn AVCN
kinh tế cho sinh viên kinh tế hê ̣ cao đẳ ng ta ̣i trƣờng CĐN An Giang .............................76
3.3.5. Đánh giá mức độ phù hợp của các giải pháp đã đƣợc đề xuất với diều kiện thực tế
tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang ...............................................................................77
3.4. Thƣ̣c nghiê ̣m sƣ pha ̣m: ...........................................................................................77
xii


3.4.1. Mục đích thực nghiệm: ........................................................................................77
3.4.2. Đối tƣợng thực nghiệm: .....................................................................................77
3. 4. 3. Nội dung thực nghiệm: ....................................................................................78
3.4.4. Giới thiệu bài học cụ thể ...................................................................................78
3.4.5.Xử lí kết quả thực nghiệm .................................................................................78

TIỂU KẾT CHƢƠNG 3 ............................................................................................. 88
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ..................................................................................... 89
TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................................... 92

xiii


CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN
TT

Chƣ̃ viế t tắ t

Chƣ̃ viế t đầ y đủ

1

AV

2

BGH

Ban giám hiệu

3

CNH

Cơng nghiệp hóa

4

ĐC

Đối chứng

5

DH

Dạy học

6

GV

Giáo viên

7

SV

Sinh viên

8

LT

Lý thuyết

9

PGS.TS

10

PP

11

PTDH

Phƣơng tiện dạy học

12

AVCN

Anh văn chuyên ngành

13

TN

Thực nghiệm

14

ND

Nô ̣i dung

15

CĐN

16

KT

17

PPGD

Phuơng pháp giáo dục

18

PPDH

Phƣơng pháp dạy học

19

HS

Học sinh

20

GD

Giáo dục

21

QTDH

Anh văn

Phó giáo sƣ, tiến sĩ
Phƣơng pháp

Cao đẳng nghề
Kỹ thuật

Quá trình dạy học

xiv


DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 1-1. Sơ đờ ứng dụng thuyết hành vi …………………………………………. ….….…16
Hình 1-2 Sơ đờ ứng dụng thuyết nhận thức …………………………………..………….…..17
Hình 1-3 Sơ đờ ứng dụng thuyết cấu trúc ………………………………………..…………..19
Hình 2-1. Giới thiệu trƣờng Cao đẳng nghề An Giang……………………………..………...37
Hình 2-2. Phịng học của trƣờng Cao đẳng nghề An Giang …………………… …..………..38
Hình 3-1. Hoạt động theo từng cặp ……………………………………………… ………...65
Hình 3-2. Hoạt động theo nhóm…………………………………………… ….……………..66

Hình 3-3. Hoạt động học trong giở học mơn AVCN Kinh tế…………………………….…..67
Hình 3-4 Bản đờ tƣ duy ……………………………………………………………..…… ….68
Hình 3-5 Học sinh sử dụng bản đờ tƣ duy trong giờ học ……………………………..……...68
Hình 3-6. hoạt động đóng vai trong giờ học AVCN Kinh tế……………………….……. ….69

xv


DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1-1. Sơ đồ đổi mới phƣơng pháp dạy học ………………………………… ….……….23
Bảng 1-2. Sự thay đổi vai trò giáo viên…………………………………………… ….…… 23
Bảng 1-3.Sự thay đổi vai trò của sinh viên……………………………………… …..……….24
Bảng 2-1. Kết quả học tập năm học 2010-2011 và HKI 2011-2012………………………… 43
Bảng 2-2. Kỹ năng sinh viên đạt đƣợc khi học môn AVCN Kinh tế…………………........ 45
Bảng 2-3. Thái độ của sinh viên trong giờ học AVCN Kinh tế…………………………… 46
Bảng 2-4. Tính tích cực học tập môn AVCN kinh tế của SV Kinh tế hệ Cao đẳng .…..........48
Bảng 2-5. Đánh giá của SV về mức độ GV sử dụng PPDH trong việc dạy học AVCN Kinh
tế…………………………………………………………………………………..…….…….49
Bảng 2-6. Ngun hân việc học AVCN Kinh tế khơng có hiệu quả ........................................ 50
Bảng 2-7. Kỹ năng các SV đạt đƣợc khi học môn AVCN Kinh tế .......................................... 52
Bảng 2-8. Nội dung môn AVCN Kinh tế ................................................................................. 54
Bảng 2-9. Những PPDH mà GV thƣờng dùng ........................................................................ 54
Bảng 2-10. Mức độ hiệu quả trong việc dạy học môn AVCN Kinh tế của các PP và hình thức
tổ chức dạy học ........................................................................................................................ 55
Bảng 2-11. Những khó khăn GV thƣờng gặp khi dạy mơn AVCN Kinh tế ........................... 56
Bảng 2-12. Các yếu tố để nâng cao hiệu quả chất lƣợng dạy học môn AVCN Kinh tế ......... 57
Bảng 3-1. GV đánh giá về sự phù hợp của các giải pháp với ND bài học AVCN Kinh tế mà
ngƣời nghiên cứu đề xuất ........................................................................................................ 74
Bảng 3-2. GV đánh giá về khả năng thực hiện đƣợc của các giải pháp ngƣời nghiên cứu đề
xuất cho SV Kinh tế hệ Cao đẳng ........................................................................................... 75

Bảng 3-3. Mức độ phù hợp của các giải pháp đã đƣợc đề xuất với nđiều kiện thực tế của
trƣờng ...................................................................................................................................... 77
Bảng 3-4. Kết quả kiểm tra thái độ chuẩn bị bài ..................................................................... 80
Bảng 3-5. Kết quả kiểm tra tính chủ động tham khảo tài liệu chuyên ngành ......................... 80
Bảng 3-6. Kết quả kiểm tra thái độ tích cực học tập trong giờ học ......................................... 80
Bảng 3-7. Kết quả kiểm tra thái độ hợp tác trong giờ học ...................................................... 82
Bảng 3-8. Bảng phân phối tần xuất ......................................................................................... 83
Bảng 3-9. Điểm trung bình X và độ lệch chuẩn Sx

....................................... 84

Bảng 3-10. Xếp loại thứ hạng .................................................................................................. 85

xvi


DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2-1. Sự cần thiết khi SV học môn AVCN Kinh tế ................................................. ….43
Biểu đồ 2-2. Nội dung môn AVCN Kinh tế ............................................................................. 44
Biểu đồ 2-3. Kiến thức SV đạt đƣợc khi học môn AVCN Kinh tế .......................................... 44
Biểu đồ 2-4. Thái độ học tập của SV trƣớc các buổi học ........................................................ 46
Biểu đồ 2-5. Thái độ học tập của SV sau các buổi học ........................................................... 47
Biểu đồ 2-6. Mức độ SV thích PPDH môn AVCN Kinh tế ..................................................... 50
Biểu đồ 2-7. Tầm quan trọng của việc học AVCN Kinh tế .................................................... 52
Biểu đồ 2-8. Kiến thức các SV đạt đƣợc khi học AVCN Kinh tế………………………......…53
Biểu đờ 2-9 . Thái độ của SV đƣợc hình thành khi học môn AVCN Kinh tế .......................... 53
Biểu đồ 2-10. Các yếu tố ảnh hƣởng đến chất lƣợng dạy học môn AVCN Kinh tế ................ 57
Biểu đồ 3-1. GV đánh giá về sự phù hợp của các giải pháp trong dạy học môn AVCN Kinh tế
với đặc điểm tâm lí lứa tuổi SV Kinh tế hệ Cao đẳng ............................................................. 75
Biểu đồ 3-2. GV đánh giá mức độ tạo hứng thú học tập của các giải pháp đã đề xuất trong

dạy học môn AVCN Kinh tế ................................................................................................... 76
Biểu đồ 3-3. Kết quả kiểm tra khả năng kỹ năng .................................................................... 79
Biểu đồ 3-4. Kết quả kiểm tra khả năng tƣ duy ....................................................................... 79
Biểu đồ 3-5. Kết quả kiểm tra đánh giá kiến thức AVCN Kinh tế ......................................... 81
Biểu đồ 3-6. Thái độ SV khi thực hiện kỹ năng ...................................................................... 82
Biểu đồ 3-7. Đánh giá về lĩnh hội của SV ................................................................................ 83
Biểu đờ 3-8. Xếp loại trình độ hai nhóm SV

………………..85

xvii


MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Đất nƣớc ta đang bƣớc vào thế kỷ XXI với mục tiêu đẩy mạnh cơng nghiệp hóa,
hiện đại hóa đất nƣớc và hội nhập quốc tế, thực hiện mục tiêu dân giàu, nƣớc mạnh, xã
hội công bằng, dân chủ, văn minh. Để thực hiện đƣợc các mục tiêu trên, vai trị của
giáo dục nói chung và giáo dục dạy nghề nói riêng rất quan trọng.
Hòa vào xu thế hội nhập , giáo dục nƣớc nhà đang từng bƣớc đƣợc quan tâm cải
tiế n chấ t lƣơ ̣ng đào ta ̣o , trong đó cải thiê ̣n chấ t lƣơ ̣ng giáo du ̣c cao đẳ ng , đa ̣i ho ̣c để
đáp ƣ́ng yêu cầ u nhân lƣ̣c trình đô ̣ cao cho thời kỳ hô ̣i nhâ ̣p là vấ n đề đƣơ ̣c xác đinh
̣
phải ƣu tiên.
Chấ t lƣơ ̣ng giảng da ̣y của trƣờng chin
́ h là ta ̣o thƣơ ng hiê ̣u cho chin
́ h trƣờng đó .
Vì thế chất lƣợng giảng dạy đƣợc thể hiện ở ch ất lƣợng sản phẩm đào tạo . Đánh gi á
chấ t lƣơ ̣ng sản phẩ m đào ta ̣o

thông qua khả n ăng của ngƣời đƣơ ̣c đào ta ̣o , chính là

năng lƣ̣c tƣ duy của ngƣời ho ̣c. Ngƣời ho ̣c không chỉ có khả năng tác nghiê ̣p nghiê ̣p vu ̣
tố t mà còn có chi ều sâu của phƣơng pháp luận , chiề u rộng của tri thức thực tế , năng
lƣ̣c về nghiên cƣ́u khoa ho ̣c.
Nghị quyết đại hội Đảng toàn quốc lần thứ IX đã chỉ rõ: “Tiếp tục nâng cao chất
lượng giáo dục (GD) toàn diện, đổi mới nội dung, phương pháp dạy và học, hệ thống
trường lớp và hệ thống quản lý GD; thực hiện chuẩn hóa, hiện đại hóa, xã hội hóa;
đẩy mạnh phong trào tự học của nhân dân, thực hiện GD cho mọi người, cả nước trở
thành một xã hội học tập...Tăng ngân sách đầu tư cho giáo dục- đào tạo theo nhịp độ
phát triển kinh tế...Thực hiện công bằng xã hội trong giáo dục...thực hiện chủ trương
xã hội hóa GD” [21].
Tại hội nghị Trung Ƣơng 6, khóa IX có những kết luận quan trọng “Đổi mới
phương pháp dạy học, phát huy tư duy sáng tạo và năng lực tự đào tạo của người học,
coi trọng thực hành, thực nghiệm, ngoại khóa, làm chủ kiến thức tránh nhồi nhét, học
vẹt, học chay..” [10].
Luật GD (2005) tại khoản 2 điều 5: “Yêu cầu nội dung, phương pháp giáo dục:
phải phát huy tính tích cực, tự giác, làm chủ, có tính tư duy, sáng tạo, bồi dưỡng cho
người học năng lực tự học, khả năng thực hành và ý chí vươn lên...”

1


Hiê ̣n nay ở nhiều nƣớc trên thế giới , mô hình da ̣y ho ̣c mới dƣ̣a trên quan điể m
phát huy tính tích cực của ngƣời học , kế t hơ ̣p với sƣ̣ hƣớng dẫn của thầy đang đƣợc áp
dụng rộn g raĩ . Tuy nhiên, ở nƣớc ta mô hình đang đƣơ ̣c sƣ̉ du ̣ng phổ biế n hiê ̣n nay
trong các trƣờng đa ̣i ho ̣c , cao đẳ ng là các phƣơng pháp thuyế t trin
̀ h có tin
́ h chấ t áp đă ̣t
“ngƣờ i thầ y làm trung tâm”.

Vào năm 2007, trƣờng Trung Cấp Kinh tế kỹ thuật An Giang và Trƣờng Trung
cấp Nghề sáp nhập thành trƣờng Cao đẳng Nghề An Giang, chƣơng trình Anh văn
chuyên ngành đƣợc áp dụng dành cho các hệ trung cấp và Cao đẳng, Khi đƣa chƣơng
trình AVCN vào giảng dạy, giáo viên và cán bộ quản lý gặp rất nhiều khó khăn trong
lựa chọn chƣơng trình, phƣơng pháp giảng dạy, phƣơng tiện dạy học, trong khi cơ sở
vật chất của trƣờng còn nhiều thiếu thốn. Số lƣợng sinh viên – học sinh còn hạn chế rất
nhiều về kiến thức AV ở trƣờng phổ thông. Sinh viên chƣa thực sự u thích mơn học
này vì những lý do khách quan và chủ quan.
Cùng với ngành giáo dục của cả nƣớc trƣờng Cao đẳng nghề An Giang đã và
đang tƣ̀ng bƣớc nâng cao chấ t lƣơ ̣ng đào ta ̣o bằ ng viê ̣c cải tiế n

, nâng cấ p cơ sở vâ ̣ t

chấ t, phƣơng tiê ̣n da ̣y ho ̣c, chƣơng trình đào ta ̣o và phƣơng pháp da ̣y ho ̣c
Xuất phát từ những lý do trên, ngƣời nghiên cứu lựa chọn đề tài:
“Nâng cao chất lƣợng dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học mơn Anh
văn chun ngành kinh tế tại Trƣờng Cao đẳng nghề An Giang”.
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học theo hƣớng tích cực hóa
ngƣời học mơn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
-

Nghiên cứu cơ sở lý luận về dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học.

-

Khảo sát thực trạng dạy học môn Anh văn chuyên ngành kinh tế tại trƣờng Cao
đẳng nghề An Giang.

-

Đề xuất giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời
học mơn Anh văn chun ngành kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.

4. ĐỐI TƢỢNG NGHIÊN CỨU
Giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học.

2


5. KHÁCH THỂ NGHIÊN CỨU
- Môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.
- Sinh viên, giáo viên và cán bộ quản lý tại trƣờng Cao đẳng Nghề An Giang.
6. GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
Nếu sử dụng các giải pháp đổ i mới phƣơng pháp dạy học theo hƣớng tích cực
hóa ngƣời học mơn Anh văn chuyên ngành Kinh tế mà ngƣời nghiên cứu đã đề xuất thì
chất lƣợng dạy học mơn học này tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang sẽ đƣợc cải thiện.
7. PHẠM VI NGHIÊN CỨU
-

Đề tài tập trung vào việc đề xuất các giải pháp đổ i mới phương pháp dạy học
theo hướng tích cực hóa người học mơn Anh văn chun ngành Kinh tế hệ Cao
đẳng tại trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.

-

Đề tài tiến hành thực nghiệm sƣ phạm hai giải pháp “Sử dụng ph ương pháp
hoạt động theo nhóm trong dạy học môn AVCN Kinh tế” và “Sử dụng kỹ thuật
bản đồ tư duy trong dạy học môn AVCN Kinh tế ” tại lớp Cao đẳng Kinh tế

C-KDN.11.1 - trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.

8. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
8.1. Phƣơng pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp và hệ thống hóa các tài liệu liên quan tới những văn bản pháp
quy về giáo dục của Đảng và Nhà nƣớc, phƣơng pháp dạy học, về quan điểm dạy học
theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học, mơn Anh văn chun ngành Kinh tế ... đã đƣợc
xuất bản trên các ấn phẩm trong và ngoài nƣớc để làm cơ sở lý luận cho đề tài.
8.2. Phƣơng pháp nghiên cứu thực tiễn
8.2.1. Phương pháp khảo sát bằng bảng hỏi
-

Khảo sát bằng bảng hỏi đối với sinh viên, giáo viên và cán bộ quản lý để tìm
hiểu thực trạng dạy học mơn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại trƣờng Cao
đẳng nghề An Giang.

-

Khảo sát bằng bảng hỏi đối với các chuyên gia về phƣơng pháp giảng dạy ngoại
ngữ và các giáo viên dạy mơn Anh văn chun ngành Kinh tế để tìm hiểu tính
khả thi của các giải pháp nâng cao chất lƣợng dạy học theo hƣớng tích cực hóa
ngƣời học mơn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề An
Giang đã đƣợc đề xuất.

-

Khảo sát kết quả thực nghiệm sƣ phạm.
3

8.2.2. Phương pháp quan sát
-

Quan sát hoạt động dạy - học của giáo viên và sinh viên để thu thập đƣợc số
liệu khách quan về thực trạng dạy học môn Anh văn chuyên ngành Kinh tế tại
trƣờng Cao đẳng nghề An Giang.

-

Quan sát hoạt động dạy - học của giáo viên và sinh viên khi tiến hành thực
nghiệm sƣ phạm.

8.2.3. Phương pháp phỏng vấn
-

Phỏng vấn sinh viên, giáo viên và cán bộ quản lý để thu thập các số liệu khách
quan về thực trạng dạy học môn AVCN Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề An
Giang.

-

Phỏng vấn giáo viên và sinh viên để tìm hiểu những khó khăn và thuận lợi khi
dạy - học môn AVCN Kinh tế theo phƣơng pháp dạy học truyền thống và
phƣơng pháp hoạt động theo nhóm và sử dụng kỹ thuật bản đồ tƣ duy.

8.2.4. Phương pháp chuyên gia
Trao đổi với các chuyên gia về phƣơng pháp dạy học ngoại ngữ và giáo viên dạy
học mơn AVCN Kinh tế để tìm hiểu tính khả thi của các giải pháp nâng cao chất lƣợng
dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học mơn AVCN Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng
nghề An Giang đã đƣợc đề xuất.

8.2.5. Phương pháp thực nghiệm
Thực nghiệm sƣ phạm giải pháp sử dụng “phương pháp hoạt động theo nhóm và
sử dụng kỹ thuật bản đồ tư duy” cho môn AVCN Kinh tế tại lớp C-KDN 11.1 - trƣờng
Cao đẳng nghề An Giang để chứng minh tính đúng đắn của giả thuyết khoa học.
8.3. Phƣơng pháp thống kê toán học
Sử dụng phƣơng pháp thống kê toán học để xử lý kết quả khảo sát thực trạng dạy
học môn AVCN Kinh tế, kết quả khảo sát tính khả thi của các giải pháp nâng cao chất
lƣợng dạy học theo hƣớng tích cực hóa ngƣời học môn AVCN Kinh tế đã đƣợc đề
xuất và khảo sát kết quả thực nghiệm sƣ phạm.
9. ĐÓNG GÓP CỦA ĐỀ TÀI
-

Đề tài nhằm góp phần làm phong phú hơn cơ sở lý luận về việc nâng cao chất
lƣợng dạy học nói chung và nâng cao chất lƣợng dạy học theo hƣớng tích cực
hóa ngƣời học mơn AVCN Kinh tế nói riêng.

4


-

Đề tài đề xuất đƣợc 5 giải pháp về việc sử dụng phƣơng pháp dạy học theo
hƣớng tích cực hóa ngƣời học môn AVCN Kinh tế tại trƣờng Cao đẳng nghề
An Giang một cách khoa học và khả thi.

5


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ DẠY HỌC

THEO HƢỚNG TÍCH CỰC HÓA NGƢỜI HỌC
1. 1. SƠ LƢỢC VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU TRÊN THẾ GIỚI VÀ VIỆT NAM
1.1.1. Trên thế giới
Tƣ tƣởng về tính tích cực của ngƣời học đã có từ lâu. Ngay từ thời cổ đại, các nhà
sƣ phạm lỗi lạc đã đề cập đến tầm quan trọng của vấn đề và đã bàn nhiều đến biện
pháp phát huy tính tích cực của ngƣời học.
* Ở Trung Hoa, Khổng Tử (551-479 TCN) phƣơng pháp chân chính của dạy
học là: khải phát (gợi mở). Ông xem trọng việc tự học, tự luyện, tự tu thân, kết hợp
học với thực hành, phát triển hứng thú, động cơ, ý chí của ngƣời học.
* Ở Ấn Độ : phƣơng pháp học có khác biệt theo mơn, học sinh đóng góp thảo
luận tức đƣợc phép đặt câu hỏi và Thầy giải thích, sử dụng phƣơng pháp thuyết trình.
Sophist giáo dục diễn thuyết. PPGD với phƣơng pháp trực tiếp, thực tế và thành
công. Diễn thuyết trƣớc mọi ngƣời về các đề tài, sau diễn thuyết là đối thoại. Hai
phƣơng pháp áp dụng là nghệ thuật lý luận và tài hùng biện thuyết phục.
Socrates (469 – 339 TCN). Ơng thƣờng cùng học trị dùng “phương pháp tiêu
dao”, vừa đi chơi, vừa đàm đạo, trao đổi và gợi mở để học trò tự đi đến kết luận.
Phƣơng pháp đàm thoại, đối thoại, thảo luận, phê bình. Ơng đặt câu hỏi và mơn đệ trả
lời. Sau đó ơng nhận định trả lời và vạch ra điều hay điều dở.
Plato (427 – 347 TCN) PPGD dựa trên căn bản lý luận. Lý luận chính xác để
loại bỏ sai lầm, hờ đờ. Đối thoại tìm chân lý.
Isocrates (436 – 338 TCN) – Giáo dục lý luận. Phƣơng pháp tranh luận.
Aritotle (384 – 322 TCN). Giáo dục lý luận thực tế và đa dạng. Phƣơng pháp lý
luận khúc chiết gãy gọn.
Vào thời kỳ giáo dục Trung Đại, ảnh hƣởng giáo dục tôn giáo Ky tô giáo, khoa
học kỹ thuật tiến bộ Hời giáo nhƣng phƣơng pháp giảng dạy vẫn khơng gì tiến bộ mới
hơn so với PPGD thời cổ đại, Phƣơng pháp chủ yếu vẫn là đọc, học thuộc lòng, ghi
nhớ, chép, sƣu tầm bản thảo.

6