bài giảng ngữ văn lớp 9 tiết 153, 154 ôn tập truyện

1. Hãy lập bảng thống kê các tác phẩm truyện đã học:

T
T

01.

Tên tác
phẩmnăm stác

Tác giả

Làng
(trích)
Stác: 1948

Nhà văn: Nguyễn Kim
Lân( 1920 - 2007 )
Quê: Từ Sơn- Bắc Ninh

Tóm tắt nội dung

Qua tâm trạng đau
xót, tủi hổ của ông
Hai ở nơi tản cư khi
nghe tin đồn làng
mình theo giặc,
truyện thể hiện tình
yêu làng quê sâu

sắc thống nhất với
lòng yêu nước và
tinh thần kháng
chiến của người
dân.

Đặc sắc về
nghệ thuật

Xây dựng
tình huống
truyện gay
cấn, nghệ
thuật miêu
tả tâm lí
nhân vật
chân thực
và sinh
đông qua
suy nghĩ,
hành
đông, lời
nói.


1. Lập bảng thống kê các tác phẩm truyện đã học:
TT

02.

Tên tác
phẩmNăm Stác

Tác giả

Lặng
lẽ Sa
Pa
(trích)
Stác: 1970

Nhà văn: Nguyễn Thành Long
(1925 – 1991 )
Quê: Duy Xuyên - Quảng Nam

Tóm tắt nội dung

Đặc sắc về
nghệ thuật

Cuộc gặp gỡ tình cờ
của ông họa sĩ, cô kĩ
sư mới ra trường với
người thanh niên
làm việc một mình tại
trạm khí tượng trên
núi cao Sa Pa. Qua
đó truyện ca ngợi
những người lao
động thầm lặng, có

cách sống đẹp, cống
hiến sức mình cho
đất nước..

xây dựng
tình huống
truyện tự
nhiên, kết
hợp giữa
kể, tả và
nghị luận,
tạo chất
trữ tình
,có đối
thoại, độc
thoại, độc
thoại nội
tâm, miêu
tả nhân
vật ….


1. Lập bảng thống kê các tác phẩm truyện đã
học: Tên tác
TT

03.

phẩm –
Năm stác

Tác giả

Chiếc
lược
ngà
( trích)
Stác: 1966
Nguyễn Quang Sáng
Sinh năm 1932
Quê: Chợ mới- An Giang

Tóm tắt nội dung

Câu chuyện éo le
và cảm động về
hai cha con: Ông
Sáu và bé Thu
trong lần ông về
thăm nhà và ở khu
căn cứ. Qua đó
truyện ca ngợi tình
cha con thắm thiết
trong hoàn cảnh
chiến tranh.

Đặc sắc về
nghệ thuật

Tình huống

truyện éo
le, cốt
truyện bất
ngờ, miêu
tả tâm lí và
xây dựng
tính cách
nhân vật
thành công,
đặc biệt là
nhân vật bé
Thu.


1. Lập bảng thống kê các tác phẩm truyện đã học:
Tên tác
TT phẩmNăm ST

Những
04. ngôi sao
xa xôi
(trích)
Stác:1971

Tác giả

Tóm tắt nội dung

Cuộc sống, chiến
đấu của ba cô gái

TNXP trên một cao
điểm ở tuyến đường
Trường Sơn trong
những năm chiến
tranh chống Mĩ cứu
nước. Truyện làm
nổi bật tâm hồn
trong sáng, giàu mơ
mộng, tinh thần
dũng cảm, cuộc
sống chiến đấu đầy
Nhà văn: Lê Minh Khuê
gian khổ, hy sinh
(Sinh năm 1949 )
nhưng rất hồn nhiên,
Quê: Tĩnh Gia- Thanh Hóa lạc quan của họ.

Giá trị nghệ
thuật

Truyện sử
dụng vai kể
là nhân vật
chính, cách
kể chuyện
tự nhiên,
ngôn ngữ
sinh động và
thành công
trong miêu

tả tâm lí
nhân vật.


2. Các tác phẩm truyện trong bảng thống kê phản ánh được nét gì về đất nước
và con người VN .
Thời kì
kháng chiến
chống TD
Pháp
( 1946- 1954)

Thời kì K/c
Chống Mĩ
( 1964- 1975 )

Phản ánh một phần những nét tiêu biểu của đời sống xã hội và
con người Việt Nam với tư tưởng và tình cảm của họ trong hai
cuộc kháng chiến chống Pháp và Mĩ


*

3.Hình ảnh các thế hệ con người Việt Nam yêu nước trong hai
cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ và những phẩm chất
chung, nét tính cách nổi bật của họ:
Hình ảnh các thế hệ Việt Nam thuộc nhiều thế hệ được thể
hiện qua những nhân vật:
Ông Hai
Anh thanh niên

Bé Thu
Ông Sáu
Ba cô gái thanh
niên xung phong


3.Hình ảnh các thế hệ con người Việt Nam yêu nước trong hai
cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ và những phẩm chất
chung, nét tính cách nổi bật của họ:

*

Những phẩm chất chung của nhân vật:
Là những con người tiêu biểu có lối sống đẹp, tình cảm
trong sáng và có tình yêu quê hương , đất nước sâu nặng


3.Hình ảnh các thế hệ con người Việt Nam yêu nước trong hai cuộc kháng chiến
chống Pháp và chống Mĩ và những phẩm chất chung, nét tính cách nổi bật của
họ:
* Những tính cách nổi bật của nhân vật:
Ông Hai
Anh thanh niên

Bé Thu

Ông Sáu

Ba cô gái TNXP

Tình yêu làng thật đặc biệt, nhưng phải đặt trong tình cảm
yêu nước và tinh thần kháng chiến.
Yêu thích và hiểu ý nghĩa công việc thầm lặng, một mình trên
núi cao, có những suy nghĩ và tình cảm tốt đẹp, trong sáng về
công việc và đối với mọi người.
Tính cách cứng cỏi, bướng bỉnh nhưng tình cảm nồng nàn,
thắm thiết với người cha.
Tình cha con sâu nặng, tha thiết trong hoàn cảnh éo le và
xa cách của chiến tranh
Tinh thần dũng cảm, không sợ hy sinh khi làm nhiệm
vụ hết sức nguy hiểm, tình cảm trong sáng, lạc quan,
hồn nhiên trong hoàn cảnh chiến đấu ác liệt.


4. Nêu cảm nghĩ về nhân vật mà em có ấn tượng sâu sắc nhất?
5. Các tác phẩm truyện được trần thuật theo ngôi kể nào.
Phương thức trần thuật.
- Trần thuật ở ngôi thứ nhất ( nhân vật xưng hô “ Tôi ” ) có các truyện:
Chiếc lược ngà , Những ngôi sao xa xôi .
- Trần thuật ngôi thứ ba: trần thuật chủ yếu theo cái nhìn và giọng điệu
của một nhân vật, thường là nhân vật chính ( tuy không xuất hiện trực
tiếp nhân vật kể chuyện xưng tôi ) Các Truyên như: Làng, lặng lẽ Sa
Pa.


5. Các tác phẩm truyện được trần thuật theo ngôi kể nào.
Tác dụng của phương thức trần thuật.

- Phương thức trần thuật ngôi thứ nhất xưng tôi giúp người kể đi sâu vào
tâm tư tình cảm của nhân vật, miêu tả được những diễn biến tâm lí tinh v

phức tạp đang diễn ra trong tâm hồn nhân vật. Song nó cũng khó trong
việc miêu tả bao quát các đối tượng khách quan, khó có cái nhìn nhiều
chiều, dễ gây sự đơn điệu trong giọng văn trần thuật.
Ví dụ

“ Mỗi lần nhìn thấy cây lược ngà nhỏ ấy là mỗi lần tôi băn
khoăn và ngậm ngùi. Trong cuộc đời kháng chiến của tôi, tôi
chứng kiến không biết bao nhiêu cuộc chia tay, nhưng chưa
bao giờ tôi bị xúc động như lần ấy. ”


5. Các tác phẩm truyện được trần thuật theo ngôi kể nào.
Tác dụng của phương thức trần thuật.
- Truyện kể ở ngôi thứ ba người kể dường như thấy hết, biết hết và biết

tất cả mọi việc, mọi người, mọi tâm tư tình cảm của nhân vật… có khi
miêu tả lạnh lùng, khách quan , tạo ra cái nhìn nhiều chiều, tránh được
sự đơn điệu trong giọng văn trần thuật.
Ví dụ

Khi kể về phút chia tay của ba người trong lặng lẽ Sa Pa thì cả
ba nhân vật đều trở thành đối tượng miêu tả một cách khách
quan: Anh thanh niên vừa vào, kêu lên: “Ồ ! Cô còn quên chiếc
mùi soa đây này ! ”….. Cô kĩ sư mặt đỏ ửng, nhận lại chiếc khăn
và quay vội đi… Bỗng nhà họa sĩ già quay lại chụp lấy tay người
thanh niên lắc mạnh: “ Chắc chắn rồi tôi sẽ trở lại…”.


6. Tình huống truyện đặc sắc.

Ở truyện làng

- Tác giả đặt ông Hai vào tình huống gay cấn để làm bộc lộ
sâu sắc tình cảm yêu làng, yêu nước của ông. Tình huống
ấy là cái tin làng ông theo giặc….

Ở truyện
chiếc lược ngà

- Tình huống hai cha con gặp nhau trong 8 năm xa cách
nhưng bé thu không nhận cha, đến lúc em nhận cha và
biểu lộ tình cảm thì anh Sáu phải ra đi.


- Tóm tắt lại những tác phẩm truyện vừa học
- Nắm nội dung, nghệ thuật đặc sắc của từng tác
phẩm
Chuẩn bị bài mới
Tổng kết về ngữ pháp (tiếp)


1. Lập bảng thống kê các tác phẩm truyện đã học:
Tên tác
TT phẩmNăm ST

04.

Tác giả

Bến

quê
(trích)
Stác:1985
Nhà văn: Nguyễn Minh Châu
Quê: Quỳnh Lưu – Nghệ An
(1930 – 1989)

Tóm tắt nội dung

Qua những cảm
xúc và suy nghĩ
của nhân vật Nhĩ
vào lúc cuối đời
trên giường bệnh,
truyện thức tỉnh ở
mọi người sự trân
trọng những giá trị
và vẻ đẹp bình dị,
gần gũi của cuộc
sống, của quê
hương.

Đặc sắc về
nghệ thuật

Sự miêu tả
tâm lí tinh
tế, nhiều
hình ảnh
giàu tính

biểu
tượng,
cách xây
dựng tình
huống, trần
thuật theo
dòng tâm
trạng của
nhân vật.


ở Bến quê

- Đặt nhân vật Nhĩ trong một hoàn cảnh đặc biệt lúc trẻ có
điều kiện đi khắp nơi trên thế giới mà không cảm nhận
được vẻ đẹp của quê hương và tình yêu của gia đình. Khi
cuối đời bị căn bệnh hiểm nghèo Nhĩ mới nhận ra điều đó
nhưng không bao giờ anh làm được.