Biên soạn tài liệu dạy học tự chọn bám sát môn Địa lí khối 11, 12 chương trình chuẩn

MỤC LỤC

PHẦN I . ĐẶT VẤN ĐỀ ....................................................................................... 2
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ ........................................................................ 4
1. CƠ SỞ LÍ LUẬN ............................................................................................ 4
1.1. Xác định cơ sở khoa học của dạy học tự chọn ...................................... 4
1.2. Mục đích, yêu cầu của dạy học tự chọn ................................................. 5
1.3. Nội dung và phương pháp dạy học tự chọn ........................................... 6
2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ ..................................................................... 7
2.1. Những vấn đề chung ............................................................................... 7
2.2. Thực trạng dạy học tự chọn bám sát ở trường PT.DTNT Tỉnh ........... 7
3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH HOÀN THIỆN ĐỀ TÀI ................... 10
3.1. Cách tiếp cận ......................................................................................... 10
3.2. Phương pháp nghiên cứu ..................................................................... 10
3.3. Kĩ thuật đã sử dụng ............................................................................... 11
4. KẾT QUẢ CỦA ĐỀ TÀI ............................................................................. 11
4.1. Xây dựng hệ thống các chủ đề tự chọn bám sát .................................. 11
4.2. Kết quả ................................................................................................... 13
PHẦN III. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ............................................................ 15
TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................................... 17

1


PHẦN I
ĐẶT VẤN ĐỀ
Dạy học tự chọn góp phần nâng cao chất lượng dạy học phân hóa, trên cơ sở
đảm bảo mặt bằng chuẩn kiến thức phổ thông. Thực hiện phân hóa nhằm đáp
ứng nguyện vọng, phát triển năng lực, hướng nghiệp cho học sinh. Dạy học phân
hóa được thể hiện qua dạy học tự chọn nâng cao hoặc tự chọn bám sát.
Dạy học tự chọn bám sát đã diễn ra nhiều năm qua, mang lại những hiệu quả

rất tích cực góp phần phân hóa, đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng cũng như sự phát
triển của người học. Trước hết, chương trình tự chọn bám sát hướng vào củng
cố, hệ thống hoá, khắc sâu kiến thức, kĩ năng của học sinh.
Trên thực tế, mặc dù đã biên soạn theo chương trình giảm tải nhưng các bộ
sách giáo khoa ở cấp THPT vẫn còn nặng về dung lượng kiến thức. Hơn nữa,
nhiều nội dung trùng lặp không theo chương trình đồng tâm. Mặt khác, dù đã có
hướng dẫn giảm tải nhưng số tiết dạy theo phân phối chương trình không thay
đổi. Điều này gây khó khăn cho nhiều giáo viên trong quá trình dạy học, rèn
luyện kĩ năng, phương pháp học tập cho học sinh. Vì vậy, chương trình tự chọn
bám sát sẽ khỏa lấp phần nào những khoảng trống kiến thức, kĩ năng mà giáo
viên, học sinh chưa có điều kiện tiếp cận ở chương trình chính khóa, tăng cường
khả năng tiếp thu, củng cố, nâng cao kiến thức và rèn luyện kĩ năng Địa lí.
Rèn luyện kĩ năng là yêu cầu bắt buộc trong dạy học Địa lí. Tuy nhiên, do
thời lượng hạn chế nên việc dạy cũng như rèn luyện kĩ năng địa lí trên các giờ
học chính khóa là không đáng kể. Điều này là lí do quan trọng đưa đến việc cần
thiết phải có chương trình tự chọn bám sát.

2


Khi áp dụng thực tế, vì nhiều lí do khác nhau mà chương trình tự chọn bám
sát ở các trường THPT còn nhiều bất cập, chưa phát huy hết mục đích, yêu cầu
và ý nghĩa của việc dạy học tự chọn bám sát.
Các vấn đề tự chọn bám sát ở các trường THPT Phú Thọ nói chung và
trường DTNT tỉnh nói riêng đều do giáo viên, tổ chuyên môn biên soạn. Do vậy
không thể tránh khỏi những thiếu sót mang tính chủ quan. Hơn nữa, hầu hết các
giáo án này được biên soạn theo từng tuần, từng tiết cụ thể dựa trên nền tảng các
tài liệu Chủ đề tự chọn nâng cao và bám sát, do Bộ giáo dục và đào tạo ban hành
năm 2006. Thực tế giảng dạy, nhiều giáo viên cũng đã phát hiện ra sự bất hợp lí
trong cuốn tài liệu trên.

Mỗi vùng, miền thậm chí các trường khác nhau, do đặc điểm học sinh, cơ sở
hạ tầng – vật chất kĩ thuật, giáo viên khác nhau nên rất cần những chủ đề tự chọn
bám sát phù hợp nhằm mang lại hiệu quả cao nhất trong giáo dục học sinh.
Sau nhiều năm giảng dạy, chúng tôi nhận thấy cần phải có tài liệu chuẩn về
nội dung, phương pháp dạy học tự chọn bám sát Địa lí ở trường PT.DTNT Tỉnh
Phú Thọ. Với tinh thần trách nhiệm cao nhất, sự tập trung trí tuệ, nhiệt thành,
chúng tôi quyết định lựa chọn đề tài Biên soạn tài liệu dạy học tự chọn bám
sát môn Địa lí khối 11, 12 chương trình chuẩn. Hy vọng rằng tài liệu sẽ khỏa
lấp được những quan ngại trên, góp phần tích cực dạy học phân hóa tại trường
PT.DTNT Tỉnh Phú Thọ.
Mặc dù vậy, với năng lực khiêm tốn, kinh nghiệm chưa nhiều và điều kiện
ứng dụng còn hạn chế nên đề tài có thể tồn tại thiếu sót. Tôi rất mong được sự
đóng góp, thảo luận của các đồng chí, nhất là giáo viên địa lí.
Tôi chân thành cảm ơn!

3


PHẦN II
GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ

1. CƠ SỞ LÍ LUẬN
Xác định các quan niệm và nguồn gốc hình thành môn học tự chọn, chúng
tôi sử dụng khái niệm trong Bách khoa toàn thư quốc tế về giáo dục “Môn tự
chọn là thuật ngữ xác định những môn học dành cho học sinh có thể tự mình lựa
chọn hoặc với sự chỉ dẫn của nhà giáo dục chuyên nghiệp. Các môn tự chọn,
theo cách gọi của chúng, được phân biệt với các môn học bắt buộc: các cơ sở
giáo dục thường cung cấp cả các môn học bắt buộc và các môn học tự chọn trong
các khóa học”.
Đề tài đã đề cập đến một số khái niệm liên quan như “dạy học phân hóa”,

và “dạy học tự chọn”. “Dạy học phân hóa là một quan điểm dạy học đòi hỏi phải
tổ chức, tiến hành các hoạt động dạy học dựa trên những khác biệt của người học
về năng lực, sở thích, thói quen, nhu cầu, các điều kiện học tập nhằm tạo ra các
kết quả học tập tốt nhất và sự phá triển tốt nhất cho từng người học”. Phân luồng,
phân ban, dạy học tự chọn là các giải pháp thực hiện phân hóa. Và xác định “dạy
học tự chọn là một hình thức dạy học phân hóa cho phép mỗi học sinh ngoài việc
học theo một chương trình chung còn có thể chọn học một số các môn học, nội
dung học khác nhau phù hợp với sở trường của mình”.
1.1. Xác định cơ sở khoa học của dạy học tự chọn
- Cơ sở tâm lý học và giáo dục học: Theo Nguyễn Khắc Viện qua nghiên
cứu luận điểm của Jean Piaget “không thể ép buộc tất cả HS cùng học một
chương trình độc nhất, cũng như không thể ép buộc mọi người đút chân vào một
4


mẫu giày độc nhất”. Việc giải quyết mối quan hệ giữa chương trình cơ bản với
dạy học tự chọn cần được tiến hành trên cơ sở lấy trình độ phát triển chung của
học sinh làm nền tảng. Một mặt cần chăm lo làm cho mọi học sinh đều đạt được
yêu cầu của chương trình và phát triển toàn diện, mặt khác cần phát huy khả
năng, sở trường, năng khiếu, hứng thú của từng em;
- Xuất phát từ mục tiêu giáo dục: Mục tiêu “giúp học sinh phát triển toàn
diện đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kĩ năng cơ bản, phát triển năng
lực cá nhân” đã được đề cập trong Luật Giáo dục;
- Phù hợp với xu thế quốc tế: Một trong các định hướng quan trọng của
việc đổi mới giáo dục của nhiều nước trên thế giới là tăng cường tính phân hóa
trong giáo dục. Trên cơ sở trọng tâm là chương trình cốt lõi, bắt buộc, học sinh
được phân hóa đa dạng bằng nhiều chương trình tự chọn khác nhau và tổ chức
theo những hình thức học tập phong phú khác nhau.
- Đáp ứng nhu cầu của người học: Do năng lực và nguyện vọng của mỗi
các nhân không giống nhau nên nhà trường phải có một nội dung giáo dục và

đào tạo da dạng, uyển chuyển, không cứng nhắc để phù hợp với năng lực và điều
kiện khác nhau của người học.
- Đảm bảo công bằng xã hội trong giáo dục và xu thế nhân văn hóa nền
giáo dục.
1.2. Mục đích, yêu cầu của dạy học tự chọn
a) Mục đích
Dạy học tự chọn là để củng cố, hệ thống hoá, khắc sâu kiến thức, kĩ năng;
nâng cao kiến thức, kĩ năng một số môn học và hoạt động giáo dục nhằm thực
hiện mục tiêu giáo dục, góp phần hướng nghiệp cho học sinh.
5


Tài liệu được biên soạn từ đề tài này sẽ bổ sung cho học sinh một số kiến
thức nâng cao trên cơ sở khung chuẩn bắt buộc về đặc điểm kinh tế - xã hội
đương đại, đặc điểm địa lí của một số quốc gia, khu vực trên thế giới cũng như
Địa lí Việt Nam.
Giúp học sinh hiểu, rèn luyện các kĩ năng phân tích số liệu, thông tin, biểu
đồ, bản đồ, lát cắt, hình ảnh về tự nhiên cũng như kinh tế - xã hội thuộc chương
trình Địa lí 11 và Địa lí 12.
Mặt khác, góp phần làm cho học sinh nhận thức đúng đắn đương lối đối
ngoại, mở rộng quan hệ hợp tác, hữu nghị với các quốc gia trên cơ sở tôn trọng
độc lập, chủ quyền lãnh thổ. Đồng thời ủng hộ quá trình công nghiệp hóa – hiện
đại hóa ở Việt Nam. Tích cực chuẩn bị tâm thế nghề nghiệp, vững vàng hơn
trong lao động.
b) Yêu cầu
- Góp phần nâng cao; củng cố, hệ thống hoá, khắc sâu kiến thức, kĩ năng
các môn học, hoạt động giáo dục nhằm giúp học sinh rèn luyện năng lực tự học,
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo và năng lực vận dụng kiến thức vào
thực tiễn.
- Nhằm thực hiện có hiệu quả hơn mục tiêu cấp học, đưa hoạt động dạy học

phù hợp hơn với điều kiện đội ngũ giáo viên, cơ sở vật chất của nhà trường, với
thời lượng quy định và nội dung dạy học tự chọn bám sát thích hợp.
1.3. Nội dung và phương pháp dạy học tự chọn
- Nội dung dạy học tự chọn bao gồm các môn học, hoạt động giáo dục tự
chọn và các chủ đề tự chọn. Các môn học tự chọn có môn học trong kế hoạch
giáo dục của cấp học và ngoài kế hoạch giáo dục của cấp học. Các chủ đề tự
6


chọn gồm có các chủ đề nâng cao và chủ đề bám sát. Chủ đề bám sát dành cho
những học sinh có lực học trung bình và dưới trung bình, giúp người học nắm
chắc kiến thức và kĩ năng cơ bản của chương trình.
- Phương pháp dạy học các môn học tự chọn như các môn học khác.
Phương pháp dạy các chủ đề tự chọn nâng cao hướng vào bổ sung, nâng cao kiến
thức, khai thác sâu chương trình, rèn luyện kĩ năng và năng lực tư duy sáng tạo
cho học sinh. Phương pháp dạy học các chủ đề tự chọn bám sát hướng vào củng
cố, hệ thống hoá, khắc sâu kiến thức, kĩ năng (không bổ sung kiến thức nâng cao
mới), hình thành thái độ tích cực.
2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ
2.1. Những vấn đề chung
Đánh giá thực trạng giáo dục Việt Nam, tài liệu chiến lược phát triển giáo
dục năm 2001 – 2010 đã khẳng định: Chương trình, giáo trình, phương pháp
giáo dục chậm đổi mới. Chương trình giáo dục còn mang nặng tính hàn lâm,
kinh viện, nặng về thi cử, chưa chú trọng đến tính sáng tạo, năng lực thực hành
và hướng nghiệp, chưa gắn bó chặt chẽ với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội
cũng như nhu cầu của người học, chưa gắn bó chặt chẽ với nghiên cứu khoa học
công nghệ và triển khai ứng dụng.
2.2. Thực trạng dạy học tự chọn bám sát ở trường PT.DTNT Tỉnh Phú Thọ
a). Vấn đề chung
- Tài liệu: Giáo viên bộ môn dựa trên cấu trúc chương trình, phân phối số

tiết dạy và soạn thảo tài liệu tự chọn bám sát, sau đó được đưa ra tổ chuyên môn
lấy ý kiến và được ban chuyên môn phê duyệt. Rõ ràng, với số lượng giáo viên
cùng môn không nhiều, khi thảo luận tại tổ chuyên môn cũng như được phê
7


duyệt, tính phản biện không cao. Điều này dẫn đến tính chủ quan, hạn chế lớn
của tài liệu tự chọn bám sát.
- Nội dung: mặc dù đã cố gắng biên soạn, nhưng rõ ràng tính hệ thống,
khoa học, giáo dục của các nội dung còn nhiều hạn chế. Thể hiện rõ thông qua
cấu trúc không đồng nhất, không chuẩn kiến thức, kĩ năng; nhiều nội dung kiến
thức mới, không phù hợp đối tượng học sinh... từ đó dẫn tới nhiều hạn chế trong
kế hoạch triển khai.
- Phương pháp: các chủ đề tự chọn bám sát được soạn thảo nhưng chưa
chú ý đến phương pháp, kĩ thuật dạy học các chủ đề; do hạn chế của người làm
công tác giáo dục, thành thử học sinh tiếp cận vấn đề gặp rất nhiều khó khăn.
- Các tài liệu biên soạn chủ đề tự chọn bám sát chưa có độ mở cần thiết,
gây khó khăn cho chính người sử dụng cũng như các đối tượng học sinh khi tiếp
cận kiến thức, kĩ năng.
b). Chủ đề tự chọn bám sát môn Địa lí
Môn địa lí được coi là một trong các môn học cơ bản, cần thiết được giảng
dạy từ lớp 10 đến lớp 12 với các kiến thức đại cương về tự nhiên, kinh tế - xã
hội, kiến thức về địa lí các khu vực, quốc gia trên thế giới và địa lí nước Việt
Nam với thời lượng từ 1 – 2.5 tiết/tuần, chia hai ban: cơ bản và nâng cao.
Nội dung tự chọn bám sát thực hiện ở cả ba khối lớp 10, 11, 12 nhưng ở
lớp thuộc ban cơ bản, thực hiện chương trình nâng cao, cụ thể là lớp 10C, 11C
và 12C. Thời lượng dành cho tự chọn bám sát cũng khá lớn, dao động từ 0.5 –
1.0 tiết/tuần. Tuy nhiên, vì nhiều lí do khác nhau, có lớp có thể không có chương
trình tự chọn bám sát ở kì I hoặc kì II.

8


Bên cạnh những thiếu sót chung đã đề cập ở trên, các tài liệu tự chọn bám
sát Địa lí tại trường PT.DTNT tỉnh Phú Thọ còn mang tính riêng lẻ, chưa đảm
bảo tính thống nhất từ khối 10 đến khối lớp 12. Chủ đề tập trung nhiều vào kiến
thức mà ít chú trọng rèn luyện kĩ năng cho học sinh trong khi khối lượng kĩ năng
Địa lí phổ thông lại rất lớn. Do đó kết quả học tập chưa cao, sự say mê địa lí
giảm sút cũng như kết quả các kì thi khảo sát chưa thật tốt.
Do trình độ cũng như thời gian thực dạy chương trình bám sát của các
giáo viên Địa lí tại trường có nhiều hạn chế, vì vậy các đề bám sát không tránh
khỏi những thiếu sót về thời lượng, nội dung, phương tiện hỗ trợ cũng như
phương pháp giảng dạy. Từ đó chưa phát huy được hiệu quả cao nhất tính tích
cực, chủ động của học sinh, cũng như đáp ứng nhu cầu, nguyện vọng của họ.
Hơn nữa, do chưa có sự thống nhất cao về thời lượng tự chọn bám sát giữa
các kì học, năm học nên sự tự ý cắt bỏ chương trình hoặc giảm tải đã làm ảnh
hưởng không nhỏ đến kết quả của hoạt động này.
Việc đổi mới phương pháp dạy học trong các giờ tự chọn bám sát Địa lí
diễn ra chậm chạp, chưa đáp ứng những yêu cầu của cải cách giáo dục và làm
cho chất lượng dạy học môn địa lí chưa nâng cao hiệu quả:
+ Trong các phương pháp dạy học vẫn còn nặng về thuyết trình, liệt kê
kiến thức, người thầy đóng vai trò là trung tâm, học sinh còn thụ động tiếp thu
kiến thức.
+ Việc tạo động cơ, gây hứng thú cho học sinh và thực hiện các hình thức
khen thưởng động viên khác nhau đã chưa được giáo viên quan tâm một cách
thích đáng.

9

+ Quan sát trong nhiều giờ học tự chọn bám sát của môn địa lí thấy xuất hiện
hội chứng “nhàm chán”.
+ Việc ứng dụng công nghệ thông tin và các phương pháp dạy học sử
dụng phương tiện dạy học hiện đại còn hạn chế.
+ Cơ sở vật chất phục vụ cho việc sử dụng các phương pháp dạy học tích
cực chưa tốt.
+ Phương pháp dạy học của nhiều thầy cô còn nặng về kiến thức mà chưa
chú trọng hình thành kĩ năng, thái độ.
Cách dạy và học địa lí trong các chủ đề tự chọn bám sát đã làm phương
hại đến việc phát triển trí tuệ của học sinh, làm cho học sinh mất hết hứng thú
khi học môn địa lí và làm cho việc dạy học địa lí trở thành gánh nặng của cả thày
và trò. Vì vậy, cần tiếp tục đổi mới có hiệu quả các phương pháp dạy học địa lí
mà trước hết là cần bộ công cụ tự chọn bám sát chuẩn.
3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH HOÀN THIỆN ĐỀ TÀI
3.1. Cách tiếp cận
- Nghiên cứu cơ sở lí luận và thực tiễn của đề tài.
- Đề xuất, biên soạn tài liệu tự chọn bám sát phù hợp với thực tiễn trường
PT.DTNT tỉnh và mặt bằng chung các trưởng ở Phú Thọ.
- Dạy học thực nghiệm.
3.2. Phương pháp nghiên cứu
- Chúng tôi tiến hành nghiên cứu cơ sở lí luận dạy học, chương trình sách
giáo khoa, tài liệu tham khảo....

10


- Điều tra thực tiễn tại cơ sở cũng như mở rộng mẫu tại nhiều trường
THPT khác trong tỉnh Phú Thọ. Qua đó lấy ý kiến của giáo viên, học sinh về vấn
đề tự chọn bám sát cũng như test kết quả và đánh giá.
- Khảo nghiệm: tổ chức dạy thực nghiệm tại các khối lớp; có đối chứng.

- Tổ chức hội thảo, lấy ý kiến chuyên gia.
3.3. Kĩ thuật đã sử dụng
- Phiếu điều tra học sinh, giáo viên.
- Dự giờ, quan sát, phỏng vấn, kiểm tra và đánh giá.
- Ứng dụng công nghệ thông tin vào xử lí kết quả.
4. KẾT QUẢ CỦA ĐỀ TÀI
4.1. Xây dựng hệ thống các chủ đề tự chọn bám sát
a). Khối lớp 11
BÀI

YÊU CẦU NỘI DUNG

TÊN BÀI

- Cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại.
1

Đặc điểm nền kinh tế - xã - Xu hướng toàn cầu hóa.
hội thế giới đương đại

- Vấn đề toàn cầu.
- Đặc điểm nền kinh tế thế giới.
- Khái quát kinh tế.

2

Hợp chủng quốc Hoa Kì

- Ngành công nghiệp, dịch vụ.
- Phân bố và giải thích sự phân bố các ngành

kinh tế.

11


BÀI

YÊU CẦU NỘI DUNG

TÊN BÀI

- Tổ chức kinh tế, thương mại lớn nhất thế giới.
3

EU

- Liên kết vùng.
- Nguồn lực phát triển

4

Trung quốc

- Kết quả hiện đại hóa sau 1978
- Quan hệ Việt - Trung
- Nguồn lực phát triển

5

Đông Nam Á

- Đặc điểm kinh tế
- ASEAN
- Vẽ biểu đồ cột, đường biểu diễn và hình tròn.

6

Biểu đồ, nhận xét và giải
thích

- Nhận xét và giải thích.
- Bài tập: P9; 57;66;113;117136;P179

b). Khối lớp 12
BÀI

YÊU CẦU NỘI DUNG

TÊN BÀI

- Phương pháp khai thác bản đồ
Kĩ năng khai thác bản đồ
1

trong Atlats địa lí Việt
Nam

- Khai thác các bản đồ tự nhiên
- Khai thác các bản đồ dân cư, kinh tế
- Khai thác các bản đồ vùng

12


TÊN BÀI

YÊU CẦU NỘI DUNG

Kĩ năng khai thác bản đồ

- Phương pháp khai thác biểu đồ, bảng số

trong Atlats địa lí Việt

liệu, lát cắt

Nam

- Kĩ năng khai thác

BÀI

2

3

Kĩ năng vẽ lược đồ Việt
Nam

- Vẽ được lược đồ Việt Nam

- Hoàn thiện các nội dung hành chính, tự
nhiên, kinh tế.
- Vẽ biểu đồ miền, cột chồng, kết hợp

4

Biểu đồ, nhận xét và giải

đường cột

thích

- Nhận xét và giải thích.
- Bài tập: P90;100;110;179;158...

5

Phân tích và nhận xét

- Kĩ năng nhận xét và phân tích bảng số liệu

bảng số liệu

- Bài tập: 104;117;122;169...

4.2. Kết quả
- Sau một thời gian làm việc nghiêm túc, chúng tôi đã biên soạn được bộ tài
liệu tự chọn bám sát đảm bảo tính hệ thống từ dễ đến khó của chương trình
chuẩn địa lí 10 - 12.
Các chủ đề tự chọn bám sát không chỉ tập trung nhiều vào kiến thức mà còn

chú trọng rèn luyện kĩ năng địa lí cho học sinh. Việc biên soạn các chủ đề cũng
đề cao tính tích cực, chủ động, hoạt động hợp tác giải quyết các vấn đề chung.

13


Vì vậy, học sinh hứng thú với các chủ đề, tích cực tham gia hoạt động, chủ
động hợp tác giải quyết bài tập nhận thức. Do đó kết quả học tập được nâng cao,
học sinh tự tin, nhiệt huyết hơn trong tìm hiểu các chủ đề địa lí.
Bộ tài liệu chúng tôi biên soạn còn góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho
giáo viên địa lí đổi mới phương pháp giảng dạy, kiểm tra, đánh giá. Các giáo
viên dạy thực nghiệm đã ứng dụng công nghệ thông tin vào dạy học rất thuận
tiện và dễ dàng, thậm chí tạo điều kiện cho học sinh tiếp cận công nghệ, khai
thác và sử dụng thiết bị ngày càng tốt hơn.
- Ở phạm vi rộng hơn, chúng tôi nhận thấy bộ tài liệu – kết quả của đề tài, còn
góp phần:
+ Tăng tính thống nhất, đồng bộ hóa nội dung, chủ đề tự chọn bám sát chương
trình chuẩn, phù hợp với đặc thù bộ môn và đối tượng học sinh Phú Thọ.
+ Tránh được tình trạng trùng lặp kiến thức, thiếu đồng nhất giữa chủ đề tự chọn
bám sát với sách giáo khoa. Giải quyết được các vướng mắc cơ bản của giáo
viên trong quá trình soạn giảng các chủ đề tự chọn bám sát. Qua đó nâng cao
chất lượng dạy học ở các trường THPT trong toàn tỉnh Phú Thọ.
+ Góp phần chỉ đạo tốt công tác dạy học chương trình THPT của giáo dục tỉnh
Phú Thọ.
+ Tạo điều kiện cho Sở giáo dục và đào tạo Phú Thọ chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá
việc dạy học tự chọn ở các trường trong tỉnh.
+ Góp phần cào chương trình đổi mới phương pháp dạy học, đổi mới kiểm tra,
đánh giá tại nhóm trường THPT.

14

PHẦN III
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

Đổi mới dạy học không phải là vấn đề mới đối với giáo dục Việt Nam, vì
nó đã được đặt ra từ những năm 60 của thế kỷ trước. Tuy nhiên, hiện tại đây vẫn
là vấn đề thu hút sự quan tâm của toàn xã hội, khi ngày càng có những yêu cầu
cao hơn trong đào tạo con người thích ứng với thời đại mới. Sự cần thiết phải đổi
mới chương trình theo hướng tích cực là tất yếu, do yêu cầu của thời đại, từ những
bối cảnh quốc tế và Việt Nam, từ nền kinh tế trí thức và toàn cầu hóa, công nghệ,
khoa học, kỹ thuật phát triển như vũ bão. Việc phát huy tính tích cực chủ động của
người học trong quá trình chiếm lĩnh tri thức, kĩ năng và đặc biệt là về phương
pháp tự học, phương pháp tự nghiên cứu qua việc hình thành, rèn luyện và phát
triển các kĩ năng tư duy là vô cùng cần thiết.
Tài liệu tự chọn bám sát địa lí mà chúng tôi biên soạn đã góp phần đẩy
nhanh quá trình tương tác giữa giáo viên, học sinh, nhằm đạt được các mục tiêu
dạy học và giáo dục. Để đạt được kết quả như mong muốn, cần phải nắm rõ bản
chất của tự chọn bám sát, nội dung, phương pháp dạy học. Từ đó biên soạn hệ
thống tài liệu với đầy đủ cơ sở khoa học, đảm bảo tính kế thừa, phát triển cũng
như tính vừa sức. Việc giảng dạy thực nghiệm cũng như chính thức sẽ mang lại
điều kiện sửa chữa, bổ sung và hoàn thành đề tài này.
Chúng tôi nhận thấy rằng, việc vận dụng các phương pháp vào biên soạn
tài liệu tự chọn bám sát không thể đạt được kết quả nếu không có sự giúp đỡ, tạo
điều kiện của các thành viên giáo dục khác. Nó đòi hỏi sự chọn lọc, vận dụng
sáng tạo với các phương pháp khác nhau, sự đầu tư về nền tảng hạ tầng cũng như

15

sự tích cực của cả học sinh và giáo viên. Kết quả thu được là sự khởi đầu cho
một quá trình ứng dụng mạnh mẽ hơn nữa các phương pháp dạy học tích cực vào
trường PT.DTNT Tỉnh Phú Thọ.
Để có thể dạy học tự chọn thành công cần phải có sự tham gia của các cấp
lãnh đạo, đặc biệt là ban giám hiệu nhà trường. Trước tiên là sự động viên, cổ
xúy và phát động phong trào đổi mới dạy học. Thứ hai, đầu tư mạnh mẽ hơn nữa
trang thiết bị phục vụ cho công tác giảng dạy: máy tính, máy chiếu đa năng, máy
overhead, bảng từ đa dụng... Đặc biệt là việc thiết kế, xây dựng các phòng học
theo tiêu chuẩn mới. Thứ ba, trong các giờ thực tập, dạy học chủ đè tự chọn bám
sát cần đẩy mạnh ứng dụng các phương pháp giảng dạy mới. Đồng thời việc tăng
cường công tác quản lí, kiểm tra và góp ý tạo cơ sở để giáo viên tích cực hơn
trong biên soạn, giảng dạy các chủ đề tự chọn bám sát. Nhưng quan trọng nhất
vẫn cần bộ công cụ tài liệu tự chọn bám sát chuẩn, định hướng cho các hoạt động
giáo dục liên quan.

16


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. N.N Braxki - Phương pháp giảng dạy địa lí kinh tế (tập 1,2)- NXB Giáo
dục 1970-1972.
2. Nguyễn Dược, Nguyễn Trọng phúc, Đặng văn đức - Lý luận dạy học địa lí NXB ĐHSP 1991.
3. Đặng Văn Đức, Nguyễn Thu Hằng- phương pháp dạy học địa lí theo hướng
tích cực-NXB ĐHọc sinhP 2003.
4. Nguyễn Trọng Lân, Trần Trọng Hà - Một số vấn đề trong giảng dạy địa lí
tự nhiên Việt Nam ở trường phổ thông -NXB Giáo dục 1984.
5. Bộ GD & Đt - Hướng dẫn việc dạy học tự chọn ở cấp Trung học cơ sở
(THCS) và cấp Trung học phổ thông (THPT) năm học 2007-20088607/BGDĐT-GDTrH
6. />7. />

17