Sáng kiến kinh nghiệm skkn sáng kiến kinh ngiệm đề tài sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học ngữ văn ở trường THCS

Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

A. PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Môn Ngữ văn ở trường phổ thơng nhằm giúp học sinh (HS) có được
những kiến thức cơ bản, cần thiết về văn học dân tộc và văn học thế giới; góp
phần hình thành ở HS thế giới quan khoa học, giáo dục lòng yêu quê hương, đất
nước truyền thống dân tộc, tinh thần cách mạng; bồi dưỡng các năng lực tư duy,
hành động và thái độ ứng xử đúng đắn trong cuộc sống xã hội. Cũng bởi thế mà
phương pháp và hình thức dạy học môn Ngữ văn rất phong phú, đa dạng; bao
gồm cả các phương pháp hiện đại như: thảo luận nhóm, đóng vai nhân vật, giải
quyết vấn đề, nghiên cứu tình huống,dự án, hợp tác …) và các phương pháp
truyền thống như: trực quan, đàm thoại, kể chuyện …; bao gồm cả hình thức dạy
học theo lớp, theo nhóm nhỏ và cá nhân; hình thức dạy học ở lớp, ở phịng bộ
mơn, ở bảo tàng, tại các di tích lịch sử…và HS cũng có thể nghe báo cáo, trao
đổi trực tiếp với các nhà văn, nhà phê bình, nói chuyện với các cựu chiến binh ...
Vì vậy, tổ chức dạy học theo nhóm là hình thức dạy mới – một trong
những hình thức thực hiện tốt nhất việc dạy học phát huy tính tích cực và tương
tác của HS. Với hình thức này, HS được lôi cuốn vào các hoạt động học tập, tiếp
thu kiến thức bằng chính khả năng của mình với sự tổ chức hướng dẫn của giáo
viên (GV).Thông qua tổ chức học nhóm, GV kết hợp đánh giá kết quả học tập
của HS .
Từ hiệu quả thực tế nêu trên tơi chọn đề tài : “Sử dụng hình thức dạy học
theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS”.
II. MỤC ĐÍCH VÀ NHIỆM VỤ CỦA ĐỀ TÀI:
1. Mục đích:
Tìm hiểu định nghĩa dạy học Ngữ văn theo nhóm và cách thức tổ chức học
sinh làm việc theo nhóm đối với môn Ngữ văn ở trường THCS.
________________________________________________________________________

_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

1


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

2. Nhiệm vụ:
Tác dụng của dạy học Ngữ văn theo nhóm.
Tổ chức dạy học Ngữ văn theo nhóm.
Vai trị của giáo viên trong dạy học Ngữ văn theo nhóm.
Thực trạng và một số giải pháp.
III. ĐỒI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU.
1. Đối tượng.
Đề tài nghiên cứu tổ chức dạy học theo nhóm đối với môn Ngữ văn ở
trường THCS Hùng Vương.
2. Phạm vi nghiên cứu.
Lập kế hoạch dạy học Ngữ văn theo nhóm. Tổ chức dạy học Ngữ văn
theo nhóm như thế nào?
IV/ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU:
Thời gian nghiên cứu : Từ tháng 8/2009 đến nay.
Thời gian thực hiện và hoàn thành đề tài :từ tháng 8/2009 đến tháng
1/2011.

________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

2


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

B. NỘI DUNG
CHƯƠNGI: CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN
1.Cơ sở lí luận:
Lứa tuổi thiếu niên có vị trí quan trọng trong chu kì phát triển tâm lí của
trẻ, vì đây là giai đoạn chuyển tiếp từ trẻ em sang người lớn nên có những biến
đổi về mặt giải phẫu sinh lí ( như thời kì tầm vóc lớn lên, chiều cao phát triển ,
giọng nói thay đổi ..) những thay đổi trong điều kiện sống, đặc biệt ở nhà trường,
thời kì này các em tiếp xúc với nhiều môn học, nhiều tri thức mớí, nhiều giáo
viên mới, mỗi mơn học có phương pháp giảng dạy riêng phù hợp với đặc trưng
bộ môn. Mỗi giáo viên có một cách trình bày, có một phương pháp dạy riêng ,vì
vậy ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển trí tuệ của các em.
Tính tích cực của con người biểu hiện trong hoạt động, đặc biệt trong
những hoạt động của chủ thể. Học tập là hoạt động chủ đạo ở lứa tuổi đi học.
Tích cực trong hoạt động học tập thực chất là tính tích cực , nhận thức, đặc trưng
ở khát vọng hiểu biết, cố gắng trí tuệ và nghị lực cao trong q trình chiếm lĩnh
tri thức. Học sinh sẽ thông hiểu và ghi nhớ những gì đã nắm được qua hoạt động
chủ động, nỗ lực của chính mình.
Dạy học theo nhóm là hình thức dạy học đặt học sinh vào môi trường học
tập tích cực, trong đó học sinh được chia thành các nhóm nhỏ ( 2,4,6 em ) một
cách thích hợp. Trong nhóm, học sinh được thảo luận và hợp tác làm việc với
nhau. Dạy học theo nhóm, học sinh học tập thông qua giao tiếp, trao đổi, tranh
luận với nhau, chia sẻ và có cơ hội để diễn đạt ý nghĩ của mình, tìm tịi và mở

________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

3


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

rộng suy nghĩ. Còn giáo viên là người tổ chức các hoạt động gợi mở, hướng dẫn
kích thích và hỗ trợ học sinh bằng kinh nghiệm giáo dục của mình.
Dạy học theo nhóm là hình thức dạy học tích cực vì:
Hoạt động thảo luận nhóm đã tạo nên mối quan hệ hợp tác giữa các cá
nhân trên con đường chiếm lĩnh kiến thức học tập.
Thơng qua hoạt động thảo luận nhóm, ý kiến của mỗi cá nhân được bộc lộ,
khẳng định hay bác bỏ, qua đó người học nâng mình lên một trình độ mới. Nhờ
thảo luận nhóm, bài học vận dụng được vốn hiểu biết và kinh nghiệm của mỗi
học sinh và của cả lớp chứ không chỉ dựa trên vốn hiểu biết và kinh nghiệm của
người thầy giáo.

2. Cơ sở thực tiễn:
Thực tế trong vài ba năm gần đây, việc tổ chức dạy học theo
nhóm đã được đưa vào nhà trường. Tuy nhiên để phương pháp dạy học
theo nhóm có hiệu quả hay khơng cịn tùy thuộc vào Gv đứng lớp. Một
thực tế cho thấy nhiều GV khi lên lớp đã tổ chức cho học sinh học theo
nhóm nhưng có tiết thì thành cơng, có tiết thì chưa đem lại hiệu quả.
Như vậy, vấn đề tổ chức dạy học theo nhóm cần được trao đổi để rút

kinh nghiệm cho nhau nhằm nâng cao chất lượng dạy và học ở nhà
trường THCS nói chung và ở trường THCS Hùng Vương nói riêng.

________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

4


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC MÔN NGỮ
VĂN Ở TRƯỜNG THCS HÙNG VƯƠNG
Qua nhiều năm giảng dạy ở trường THCS tôi nhận thấy học sinh đã
hiểu
được những vấn đề chung của môn Ngữ văn , đặc biệt là nắm được kiến thức
Ngữ văn về đất nước và con người Việt Nam . Từ đó các em đã khắc sâu được
bản sắc văn hố tốt đẹp cùng với những biểu tượng về tình u q hương đất
nước, lịng tự tơn, tự hào dân tộc cũng như đạo nghĩa “uống nước nhớ nguồn”
hay “thương người như thể thương thân”... vào tâm trí của mình.
Trong thực tế, tài liệu phục vụ giảng dạy môn Ngữ văn và đồ dùng
trực quan ở các trường học trang bị cịn thiếu nên giáo viên cần phải tự tìm tòi ,
sáng tạo thêm để làm phong phú tiết dạy nên mất nhiều thời gian chuẩn bị . Các
trường học còn thiếu phương tiện hiện đại như máy chiếu để trình chiếu Power
Point, hoặc có máy chiếu nhưng chưa có phòng học dành riêng cho máy chiếu
nên chưa hỗ trợ cho giáo viên trong q trình dạy học bộ mơn . Vì vậy, việc tổ
chức dạy học theo yêu cầu đổi mới phương pháp, trong đó có hình thức thảo luận

nhóm, vẫn là hình thức phổ biến và thuận lợi nhất.
Từ năm 2002 đến nay, việc sử dụng hình thức tổ chức dạy học theo
nhóm đã đựoc GV sử dụng ngày càng thuần thục và tính hiệu quả của nó cũng
rất là thuyết phục. Bằng kinh nghiệm thực tiễn, mỗi GV có một cách sử dụng
hình thức dạy học theo nhóm cho riêng mình, nhưng kết quả ci cùng là đã làm
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

5


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

cho giờ dạy - học Văn thêm sôi nổi, tạo hứng thú học tập cho các em. Qua các
tiết dự giờ của GV trường tôi cũng như các GV trường bạn ở các buổi thao giảng
cụm, tơi nhận thấy hình thức này đã được nhiều GV quan tâm và sử dụng có
hiệu quả, tuy nhiên mức độ linh hoạt và độ đột phá của nó thì vẫn cịn hạn chế.
Về phía HS, các em cũng đã ngày càng quen thuộc hơn, thuần thục
hơn với cách thức thảo luận nhóm. Và cũng từ đó, các em trở nên mạnh dạn, tự
tin hơn khi trình bày một vấn đề trước tập thể; sự hợp tác để làm việc cũng đã
làm cho quan hệ của các em trở nên gần gũi hơn, gắn kết hơn.
Từ thực tế trên, tôi mạnh dạn đưa ra một số biện pháp dạy học theo nhóm mà
tơi đã từng áp dụng có hiệu quả để các bạn đồng nghiệp cùng tham khảo.

________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

6


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

CHƯƠNG III: MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC THEO
NHÓM TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN Ở TRƯỜNG THCS.
Ở đề tài này, người viết không có ý định chỉ ra phải sử dụng những
cách thức nào trong hình thức dạy học theo nhóm mà chỉ có ý định giới thiệu với
đồng nghiệp về những gì mà bản thân đã làm được trong giờ dạy học Ngữ văn
dựa trên cơ sở nhận thức về tác dụng của hình thức tổ chức dạy học theo
nhóm, cách thức tổ chức hoạt động theo nhóm và vai trị của người GV khi sử
dụng hình thức dạy học theo nhóm. Xin được trình bày như sau:
1.TÁC DỤNG CỦA DẠY HỌC NGỮ VĂN THEO NHĨM:
Hoạt động nhóm là một đặc điểm quan trọng, đó là q trình học sinh
được tham gia một chuỗi các hoạt động học tập dưới sự hướng dẫn của giáo
viên, được khuyến khích để trao đổi kinh nghiệm và được tạo cơ hội làm việc
hợp tác với người khác. Bằng cách nói ra những điều đang suy nghĩ , mỗi người
có thể hiểu rõ trình độ hiểu biết của mình về vấn đề đã nêu ra, thấy mình học hỏi
được những gì. Với cách này, bài học trở thành q trình học hỏi lẫn nhau chứ
khơng phải là sự tiếp nhận thụ động từ giáo viên.
Hoạt động nhóm đem lại cho học sinh cơ hội để sử dụng phương pháp,
kiến thức và kỹ năng các em đã lĩnh hội và rèn luyện.

________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

7


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

Ví dụ: Tiết 44: Từ đồng âm (Ngữ văn 7, tập I) GV phát phiếu học tập
cho các nhóm, yêu cầu các nhóm chơi trị chơi bằng cách hồn thành phiếu
học tập theo yêu cầu: Em hãy điền vào những chỗ còn thiếu trong bảng, theo
mẫu của 4 từ CHỈ đồng âm đã được làm sẵn:
1
CHỈ1 (DT): Dây

2
CHỈ2(DT):1/10

3
CHỈ3 (ĐT): Đưa CHỈ4

nhỏ bằng sợi

lạng hoặc 3,780 tay hoặc vật gì đó Khơng có gì thêm

dùng để may,

gram vàng.

thêu.

Vd: Vốn quy ra nhận ra vật khác.

cho

4
(Chỉ

từ):

người khác hoặc khác.
Chỉ

Vd: Chỉ một mình.
Thức ăn chỉ tồn
đường
cá.

Vd: Xe chỉ luồn khoảng 7 chỉ.

Vd:

kim. Chỉ thêu.
NHÂN1(DT): Bộ NHÂN2(DT):Lòng

cho khách.
NHÂN3(ĐT): Một NHÂN4

phận bên trong thương người.

trong bốn pháp Chỉ

(QHT):

hoàn

cảnh

của hạt, bánh và Vd: ăn ở có nhân tính cơ bản nhằm thuận tiện, phù
một số vật.

đức.

tìm tích các số.

hợp.

Vd: .................
PHI1 (DT): Vợ lẽ PHI2(ĐT): ...........

Vd: .................
PHI 3 (ĐT)...........

Vd: ...................
PHI4 (ĐT): Rán

của vua, thái tử, .............................

.............................

(chiên) hành, tỏi

vương hầu.

.............................

cho thơm.

.

Vd: Làm lễ nạp .............................

Vd: Phi đao, phi Vd: .....................

phi.

kiếm

.

.............................

Vd: Ngựa phi
nước đại.
SẮC1 (DT) : Tên SẮC2 (DT): Màu SẮC3 (ĐT): Làm SẮC4(TT):Dễ làm
gọi

một

dấu của vật.

dược liệu ra hết đứt vật khác.

thanh của tiếng Vd: Hoa khoe sắc. chất thuốc.

Vd: .......................

Việt.

Sắc mặt hồng hào. Vd: ......................

.............................

.............................

............................

Vd: .....................

________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

8


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

SAO1(DT):Thiên

.
SAO2 (DT): .......... SAO3 (ĐT): .........

SAO4 (Đại từ): Từ

thể nhìn thấy như .............................

.............................

dùng để hỏi về

một điểm sáng .

.............................

..............................

lấp lánh.

.............................

.............................

.............................

Vd: ...................

.............................

Vd:

..........................

.

nguyên văn.

Sao

đúng Vd:

Sao

bạn

không đi học?

Vd: Cột nhà làm
bằng gỗ sao.
Sau một thời gian quy định, các tổ cử người viết kết quả lên bảng, tổ nào
giải nghĩa từ và lấy ví dụ đúng, phong phú thì tổ đó thắng. GV treo bảng phụ đã
trình bày sẵn lên bảng để các em đối chiếu, qua đó rèn luyện cho HS kỹ năng
giải nghĩa từ, phân biệt được các sắc thái ý nghĩa của từ, phân biệt được từ Hán
Việt với từ thuần Việt.
1
CHỈ1 (DT): Dây

2

CHỈ2(DT):1/10

3
CHỈ3 (ĐT): Đưa CHỈ4

nhỏ bằng sợi

lạng hoặc 3,780 tay hoặc vật gì đó Khơng có gì thêm

dùng để may,

gram vàng.

thêu.

Vd: Vốn quy ra nhận ra vật khác.

cho

4
(Chỉ

từ):

người khác hoặc khác.

kim. Chỉ thêu.
NHÂN1(DT): Bộ NHÂN2(DT):Lịn

Vd: Chỉ một

mình. Thức ăn
Vd: Chỉ đường
chỉ toàn cá.
cho khách.
NHÂN3(ĐT): Một NHÂN4(QHT):

phận bên trong g thương người.

trong bốn pháp Chỉ

Vd: Xe chỉ luồn khoảng 7 chỉ.

hoàn

cảnh

của hạt, bánh và Vd: ăn ở có nhân, tính cơ bản nhằm thuận tiện, phù
một số vật.

có đức.

tìm tích các số.

hợp.

Vd: Nhân bánh.

Vd: Hai nhân với Vd: Nhân ngày

Nhân tế bào..

hai là bốn.

sinh

nhật

bạn,

mình tặng bạn bó
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

9


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

PHI1 (DT): Vợ lẽ PHI2(ĐT):

hoa.
(ĐT): PHI4

Chạy PHI3

(ĐT): Rán

của vua, thái tử, nhanh (dùng cho Phóng mạnh vũ (chiên) hành, tỏi
vương hầu.

ngựa)

khí có đầu nhọn.

cho thơm.

Vd: Làm lễ nạp Vd: Ngựa phi
Vd: Phi đao, phi Vd: Phi tỏi để xào
nước đại.
phi.
kiếm
rau muống.
SẮC1 (DT) : Tên SẮC2 (DT): Màu SẮC3 (ĐT): Làm SẮC4(TT):Dễ làm
gọi

một

dấu của vật.

thanh của tiếng Vd:
Việt.

Hoa

dược liệu ra hết đứt vật khác.
khoe chất thuốc.

sắc. Sắc mặt hồng Vd:

Vd: Thanh sắc. hào.
Dấu sắc.
SAO1(DT):Thiên

Sắc

Vd: Dao sắc. Kéo
thuốc sắc. Cưa sắc..

nam, sắc thuốc

bắc.
SAO2 (DT): Một SAO3 (ĐT): Tạo SAO4 (Đại từ): Từ

thể nhìn thấy như loại cây lấy gỗ ra nhiều bản mới dùng để hỏi về vật
một điểm sáng quý hiếm.
lấp lánh.

như

bản gì hoặc như thế

Vd: Cột nhà làm gốc.

Vd: Trời nhiều bằng gỗ sao.
sao.

giống

Vd:

nào.
Sao

đúng Vd:

Sao

bạn

nguyên văn.
không đi học?
Tiết 20,21: Cô bé bán diêm ( Ngữ văn 8) Sau khi phân tích truyện và đi

đến những kết luận ở phần Ghi nhớ, giáo viên tổ chức cho HS thảo luận nhóm:
? Hình dung lại câu chuyện, theo em những ngọn lửa diêm được miêu tả
trong truyện có ý nghĩa gì ? Điền vào phiếu học tập những ý nghĩa có thể chấp
nhận được.
- Tượng trưng cho khát vọng ấm no, hạnh phúc của cô bé.
- Tượng trưng cho cuộc đời ngắn ngủi của cô bé.
-Tượng trưng cho chiếc cầu nối giữa một bên là hiện thực khổ đau đói rét
với một bên là ước mơ hạnh phúc của cơ bé nói riêng và con người nói chung.
- Tượng trưng cho tinh thần nhân đạo của nhà văn.
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

10

Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

Thông qua hoạt động thảo luận nhóm như vậy, HS nắm vững, khắc sâu
kiến thức bài học. Đồng thời giúp các em rèn luyện và phát triển kỹ năng làm
việc và giao tiếp, tạo thói quen học hỏi lẫn nhau: phát huy vai trị trách nhiệm,
tính tích cực trên cơ sở hợp tác. Có như vậy mới dần xố bỏ thói quen thụ động
( ghi chép ) của các em.
Ví dụ: Tiết 103,104: Cô Tô, Ngữ văn 6: Khi dạy phần Mặt trời mọc trên
biển Cô Tô , giáo viên tổ chức cho học sinh thảo luận nhóm, tìm hiểu những
hình ảnh so sánh bất ngờ mà tác giả đã sử dụng để miêu tả bức tranh bình minh
trên biển. Đây là cơ hội để HS sử dụng những kiến thức đã được tiếp nhận trong
bài trước về kỹ năng miêu tả, kết hợp với kiến thức mới nên đã khám phá được
những hình ảnh : “Mặt trời nhú lên dần dần, rồi lên cho kì hết. Trịn trĩnh phúc
hậu như lịng đỏ một quả trứng thiên nhiên đầy đặn”, “ Quả trứng hồng hào thăm
thẳm và đường bệ đặt lên một mâm bạc đường kính mâm rộng bằng cả một cái
chân trời màu ngọc trai nước biển ửng hồng. Y như một mâm lễ phẩm tiến ra từ
trong bình minh để mừng cho sự trường thọ của tất cả những người chài lưới
trên muôn thuở biển đông”;... thể hiện được khả năng dùng từ độc đáo, sinh động
của nhà văn Nguyễn Tuân.
Hoạt động nhóm cũng đồng thời giúp HS rèn luyện, phát triển kỹ năng
làm việc và giao tiếp, tạo điều kiện cho các em học hỏi lẫn nhau, làm tăng hiệu
quả , nhất là lúc phải giải quyết vấn đề gay cấn cần tới sự phối hợp của các cá
nhân để hồn thành nhiệm vụ chung.
Hình thức dạy học theo nhóm góp phần hình thành và phát triển các mối
quan hệ qua lại trong HS, tạo ra bầu khơng khí đồn kết, giúp đỡ, tin tưởng lẫn
nhau trong học tập.
Tổ chức dạy học theo nhóm giúp HS nhút nhát, diễn đạt kém…có điều

kiện rèn luyện tập dượt để dần dần khẳng định mình trong sự hấp dẫn của hoạt
động nhóm.
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

11


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

Khi dạy học theo nhóm giáo viên có dịp tận dụng các kinh nghiệm, sự
sáng tạo của HS trong học tập.
2. CÁCH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC NGỮ VĂN THEO NHÓM.
Để thực hiện một tiết dạy học Ngữ văn có sử dụng hình thức hoạt động
nhóm, chúng ta hãy bắt đầu bằng cách chia lớp học thành các nhóm nhỏ ( 2,4,6
em). Chúng ta cần phải biết cách chia nhóm, chọn kiểu nhóm nào để phù hợp với
điều kiện lớp bạn.
Nhóm: Gồm 2 dến 6 em, tuỳ mục đích và yêu cầu của vấn đề học tập, các
nhóm được phân chia ngẫu nhiên hoặc lựa chọn chủ định, được duy trì ổn định
hoặc thay đổi theo từng phần của tiết học, được giao nhiệm vụ cụ thể.
Các nhóm lớn ( 6 em, tạo điều kiện cho các thành viên trong nhóm niềm
tin lớn nhất về kết quả làm việc vì có nhiều khả năng tìm câu hỏi đúng). Vớí loại
nhóm này, thu hút được nhiều ý kiến, nhiều kinh nghiệm và có khả năng hiểu
đúng, hiểu nhanh chóng nhiệm vụ. Tuy nhiên nhóm cũng có hạn chế là khó đi
đến quyết định thống nhất và giáo viên khó quản lí.
Các nhóm nhỏ ( 2-4 em) các em có nhiều cơ hội để thể hiện ý kiến của
mình, thống nhất ý kiến nhanh hơn và dễ quản lí hơn.

*Cơ cấu nhóm:
Để nhóm hoạt động có hiệu quả, các thành viên phải biết rõ nhiệm vụ của
mình, vì vậy phải phân cơng nhiệm vụ cho các em:
+ Trưởng nhóm: điều khiển hoạt động nhóm.
+ Thư kí: ghi chép kết quả hoạt động của nhóm sau khi đã thống nhất.
+ Báo cáo viên: Báo cáo kết quả làm việc của nhóm.
+ Thành viên khác: có nhiệm vụ tham gia tích cực vào các hoạt động của nhóm.
Trong nhóm có học sinh phải thay nhau đóng vai của các thành viên trên.
Khi hoạt động nhóm các thành viên trên cần:
+ Hướng vào nhau ( ngồi thành vòng tròn hoặc xung quanh bàn ).
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

12


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

+ Chăm chú lắng nghe người khác phát biểu.
+ Từng thành viên sẵn sàng đưa ra ý kiến của mình.
+ Trao đổi, thảo luận để có ý kiến thống nhất.
+ Tuân theo sự điều khiển của từng nhóm trưởng.
+ Đảm bảo thời gian.
* Cách chia nhóm
Trong giờ lên lớp, tuỳ theo mục tiêu của từng hoạt động. GVcó thể chia nhóm
nhỏ có từ hai HS trở lên. Việc chia nhóm nhiều hay ít HS là do GV yêu cầu và
quyết định.

Sau đây là một số cách chia nhóm đang được giáo viên áp dụng:
- Gọi ngẫu nhiên: tuỳ theo mục đích chia nhóm giáo viên có thể chia nhóm
thích hợp ( từ số 1 đến số 6…rồi quay trở lại ).
- Chỉ định: Giáo viên lần lượt đọc tên học sinh vào từng nhóm.
- Chia nhóm biểu tượng: GV có thể dùng các biểu tượng: hình tam giác,
hoa hồng, các loại qủa, tên các anh hùng …để chia nhóm. Các em có cùng biểu
tượng vào một nhóm để tạo ra sự ngẫu nhiên và thoải mái cho học sinh.
- Chia từng cặp: Giáo viên chỉ định hai học sinh ngồi gần nhau làm việc.
Cách này thường diễn ra ngay sau khi học sinh làm việc cá nhân.
Ví dụ: Dạy tiết 49: Tổng kết từ vựng, Ngữ văn 9 : Gv cho HS vẽ sơ đồ
cấu tạo từ tiếng Việt và nhận xét sơ đồ này?
Giáo viên chia 4 em một nhóm, yêu cầu các nhóm vẽ sơ đồ và nhận xét,
các nhóm báo cáo kết quả.
GV bổ sung, nhận xét từng nhóm.
* Xuất hiện nhiều kiểu nhóm gồm:
- Nhóm nhiều trình độ ( trong đó có học sinh giỏi, khá, Tb, yếu)
- Nhóm cùng trình độ ( gồm các em có cùng khả năng học tập như nhau).
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

13


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

- Nhóm tình bạn (gồm các em kết bạn với nhau, không phụ thuộc vào lực
học).

- Nhóm cùng sở thích ( gồm các em có cùng sở thích ).
- Nhóm cùng nhu cầu học tập.
Trong các kiểu nhóm trên kiểu 1 và kiểu 2 được sử dụng nhiều hơn.
Hoạt động nhóm chỉ có ý nghĩa và tác dụng thiết thực khi nhóm hoạt động
có hiệu quả. Tính hiệu quả của nhóm trong dạy học là thước đo chất lượng của
hình thức dạy học theo nhóm.
Muốn nhóm hoạt động có hiệu quả tốt cần có những điều kiện thiết yếu sau:
Các thành viên trong nhóm đều hiểu biết cơng việc của nhóm và của bản
thân; cùng hợp tác, giúp đỡ lẫn nhau và có trách nhiệm với cơng việc chung.
Chọn kiểu nhóm phù hợp với yêu cầu thảo luận.
Mọi thành viên tích cực tham gia các hoạt động nhóm và sẵn sàng đưa ra ý
kiến của mình, cùng tranh luận, trao đổi một cách thoải mái trước khi đi đến
thống nhất ý kiến chung của tồn nhóm, tránh trường hợp chỉ có trưởng nhóm và
thư kí hoạt động của từng nhóm. Thu nhận thơng tin phản hồi để kịp thời điều
chỉnh, bổ sung kế hoạch tổ chức các hoạt động của mình có hiệu quả.
Tạo bầu khơng khí vui vẻ, cởi mở thoải mái trong học tập, giúp các em tự
tin hơn trong thảo luận.
Ví dụ: Ngữ văn 9, Tiết 16,17: “Chuyện người con gái Nam Xương” của
Nguyễn Dữ: Những giá trị về nội dung và nghệ thuật của chi tiết cái bóng ?
Sau khi đại diện của các nhóm trình bày các phương án trả lời của nhóm
mình, GV sẽ chỉ cho các em thấy rõ:
- Giá trị nội dung:
+ Tô đậm thêm nét đẹp phẩm chất của Vũ Nương trong vai trò làm vợ, làm mẹ.
+ Là ẩn dụ cho số phận mỏng manh của người phụ nữ trong chế độ phong kiến
nam quyền.
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

14

Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

+ Xuất hiện ở cuối tác phẩm: khắc hoạ giá trị hiện thực, giá trị nhân đạo của
tác phẩm: Một khi đã đánh mất niềm tin, hạnh phúc chỉ là một cái bóng hư ảo.
- Giá trị nghệ thuật:
+ Tạo nên nghệ thuật thắt nút, mở nút để tạo mâu thuẫn bất ngờ và hợp lí cho
cốt truyện; tạo sự hồn chỉnh, chặt chẽ cho cốt truyện.
+ Tạo kịch tính, tăng sức hấp dẫn cho câu chuyện.
+ Tạo nên vẻ đẹp lung linh cho tác phẩm với một klết thúc tưởng như có hậu
nhưng lại càng nhấn mạnh hơn bi kịch của người phụ nữ.
Tiết 121, Ngữ văn 9; “Sang thu” của Hữu Thỉnh: Bài thơ có gì đặc biệt về
giọng điệu và cách ngắt nhịp? Cần phải đọc bài thơ như thế nào để thể hiện được
giọng điệu và cách ngắt nhịp ấy?
Với câu hỏi này, HS sẽ bước đầu chỉ ra được sự đặc biệt trong giọng điệu
và cách ngắt nhịp của bài thơ:Tiết tấu chậm rãi, giọng điệu nhẹ nhàng và có
những câu đọc liền khơng ngắt nhịp. Qua đó, GV sẽ nêu yêu cầu: Cần đọc bài
thơ với giọng điệu nhẹ nhàng, trầm lắng, thoáng chút suy tư.
Tiết 58, Ngữ văn 9, “Ánh trăng” của Nguyễn Duy: Phần củng cố: Bài thơ
có nhan đề là “Ánh trăng” trong khi đó xuyên suốt các khổ thơ tác giả đều dùng
từ “vầng trăng”, chỉ có câu cuối cùng là sử dụng “ánh trăng`”. Vì sao như vậy ?
Với câu hỏi thảo luận này, Gv sẽ “có cớ” để chốt lại ý cả tồn bài thơ với
một lời bình ấn tượng: Vầng trăng là biểu tượng của cuộc sống đẹp, “ánh trăng”
là ánh sáng của sự nhắc nhở về lẽ sống. Bài thơ có tên là “ánh trăng” nhưng ở
các khổ thơ trên tác giả đều viết “vầng trăng”, chỉ đến khổ cuối mới xuất hiện từ
“vầng trăng”. “Ánh trăng” chính là sự quy tụ, kết tinh đẹp nhất của vầng trăng,
tạo nên chiều sâu tư tưởng của bài thơ, đồng thời nâng vẻ đẹp của bài thơ lên đến

đỉnh điểm.
Tiết 23: “Chuyện cũ trong phủ Chúa Trịnh” của Phạm Đình Hổ, Ngữ văn 9
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

15


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

Sau khi phân tích tác phẩm và hướng dẫn học sinh làm bài tập luyện tập, giáo
viên ra bài tập củng cố cho học sinh: So với những bài tuỳ bút hiện đại đã học
như “Mùa xn của tơi”, “Sài Gịn tơi u”, “Một thứ quà của lúa non: Cốm”
(Lớp 7, tập 1), em thấy tuỳ bút này có điểm gì khác biệt ?
Học sinh nhận nhiệm vụ, nhớ lại kiến thức cũ, đề xuất các phương án trả lời.
Lập nhóm: các nhóm trình bày , các nhóm khác bổ sung.
Trên cơ sở các phương án trả lời của học sinh, giáo viên chốt ý và kết luận:
+ Tuỳ bút hiện đại được viết theo dòng cảm xúc của tác giả, đậm chất trữ
tình, thể hiện một cách tinh tế cảm xúc cá nhân với một bút pháp hoc mĩ giàu
chất tưởng tượng và biện pháp tu từ.
+ Tuỳ bút chịu ảnh hưởng của tự sự trung đại: thiên về kể việc, lời văn
khách quan, không bàn bạc, không độc thoại nội tâm. Ngôn ngữ văn đậm sắc
thái biền ngẫu.
Để việc sử dụng hình thức dạy học theo nhóm đạt kết quả cao, chúng
ta cần phải chia nhóm dựa trên những hiểu biết sau:
Nhóm là một tổ chức gồm 2 đến 6 em. Nhóm khơng nên có số lượng lớn
vì như vậy các thành viên khơng có cơ hội để thể hiện ý kiến của mình và bạn

khó quản lí.
Nhóm lớn: Khoảng 6 em với nhóm lớn các thành viên hiểu nhiệm vụ
nhanh chóng và rõ ràng hơn, thu hút được nhiều kinh nghiệm hơn, nhưng cũng
có hạn chế ở chổ ít thành viên có cơ hội thể hiện ý kiến của mình và việc ra
quyết định cũng chậm hơn.
Nhóm nhỏ: khoảng 2 đến 4 em nhóm nhỏ có nhiều hoạt động linh hoạt và
ra quyết định nhanh, giáo viên quản lí củng thuận lợi, nhưng với thể loại nhóm
này lại tận dụng ít kinh nghiệm hơn nhóm lớn.
Ví dụ: Khi dạy tiết 18: Xưng hô trong hội thoại, Ngữ văn 9, Gv cho các
em hoạt động nhóm bằng việc làm bài tập sau :
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

16


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

Đọc lại đoạn đối thoại giữa chị Dậu và bọn Cai lệ trong đoạn trích “Tức nước vỡ
bờ”, chỉ ra các từ ngữ xưng hô của chị Dậu với bọn cai lệ để thấy được ý nghĩa
của những từ ngữ xưng hơ đó?
Từ xưng hô

Ý nghĩa

Cháu - ông
Tôi - ông

Bà - mày
Bài tập trên tực hiện với nhóm 6 hs.
Sau khi các em hoạt động nhóm giáo viên gọi một nhóm lên bảng điền vào bảng
phụ . Gọi HS nhận xét từng nhóm. GV kết luận và dùng đáp án giáo viên chuẩn
bị sẵn trên bảng phụ sau để học sinh so sánh kết quả của nhóm mình đã làm .
Từ xưng hơ
Cháu - ông
Tôi - ông

Ý nghĩa
Thể hiện sự nhẫn nhục, tự hạ mình vì là kẻ yếu thế.
Thể hiện sự thay đổi thái độ và hành vi ứng xử khi bị

Bà - mày

đè nén đã vùng lên phản kháng.
Thể hiện sự phản kháng của người phụ nữ nông dân

đã bị dồn nén đến bước đường cùng.
Giáo viên chia 6 em thành một nhóm hoạt động này tương ứng với nhóm
thuyết trình ( bao gồm các đối tượng học sinh Giỏi , khá , trung bình , yếu )
* Lưu ý: Khi chọn kiểu nhóm và chia nhóm cần nhanh gọn, khơng để mất thời
gian. Chú ý đến đặc điểm của mỗi loại nhóm. Phụ thuộc vào nhiệm vụ quá khó
hoặc quá dễ. Sự điều khiển của nhóm do nhóm trưởng tổ chức.
Trong nhóm nhiều trình độ, các em học sinh yếu có thể có nhiều cơ hội
học hỏi được các em khá, giỏi. Nhưng cũng có thể xảy ra trường hợp chỉ có các
em khá, giỏi tham gia hoạt động, cịn các em ít hoặc khơng tham gia. Điều này
xảy ra khi các em thiếu hứng thú học tập và tổ chức hoạt động của nhóm khơng
hợp lí.
Ở nhóm cùng trình độ, có thể xảy ra hiện tượng những học sinh yếu bị chế

diễu, dẫn tới tự ti và hạn chế sự phát triển.
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

17


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

Vì vậy cách chia nhóm và chọn kiểu nhóm phải linh hoạt nhằm phát huy
mặt mạnh,mặt hạn chế, mặt yếu của mỗi nhóm.
3. VAI TRÒ CỦA GIÁO VIÊN TRONG DẠY HỌC NGỮ VĂN THEO NHÓM.

Thực hiện kế hoạch bài học khác với hoạt động dạy học trước đây, dạy
học theo hình thức chia nhóm, vai trị của người giáo viên có sự thay đổi cơ bản:
Thiết kế và tạo môi trường cho phương pháp dạy học tích cực, trong đó giáo
viên là người tổ chức, hướng dẫn các hoạt động gợi mở, khuyến khích và hỗ trợ
việc học của học sinh bằng kinh nghiệm giáo dục của mình.
Thơng qua việc tổ chức hoạt động nhóm, các kĩ năng sư phạm, mở rộng
hơn, bao gồm các kỹ năng có liên quan tới việc đưa ra các hình thức hoạt động,
hướng dẫn, hỗ trợ học sinh thực hiện hoạt động và phát triển kỹ năng phản ánh,
trình bày được các quan điểm của mình.
Ví dụ: Ngữ văn 8,Tiết 29-30: “Chiếc lá cuối cùng” của Ô-Hen-Ri, sau
khi cho học sinh trả lời câu hỏi “ Vì sao Ô-Hen-Ri lại chọn cách kết thúc tác
phẩm bằng việc khép lại cuộc đời của cụ Bơ-Men ?” kết hợp với việc giảng bình
giá trị nghệ thuật của tác phẩm, bằng ngơn ngữ của mình, giáo viên tổ chức cho
các em thảo luận những câu hỏi gợi mở đã được dự kiến từ trước:

- Nghệ thuật đặc sắc đảo ngược tình huống hai lần gây bất ngờ và sự
hấp dẫn đặc biệt cho truyện ngắn này là ở đâu?
- Tính hai mặt của hình tượng chiếc lá cuối cùng được thể hiện ở những
điểm nào ?
- Nhân vật nào trong truyện là minh chứng hùng hồn cho chân lí: “Nghệ
thuật đích thực là sự qn mình, vơ tư và tuyệt đối”? Vì sao?
Qua thời gian bàn bạc, trao đổi và đi đến thống nhất, các nhóm sẽ cử đại
diện trình bày các câu hỏi trên theo một số ý cơ bản sau:
- Nghệ thuật đảo ngược tình huống hai lần:
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

18


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

+ Lần thứ nhất: Giôn-xi bị bệnh sưng phổi nặng, tưởng là sẽ chết nhưng sau
đó lại được cứu sống.
+ Lần thứ hai: cụ Bơ-men tuy tuổi đã cao nhưng rất khoẻ mạnh, tưởng là sẽ
cịn sống được lâu nhưng sau đó lại chết rất nhanh vì bệnh sưng phổi.
- Tính hai mặt của hình tượng chiếc lá;
+ Mặt trái: cứu sống Giơn-xi.
+ Mặt trái: giết chết cụ Bơ-men.
- Cụ Bơ-men chính là minh chứng hùng hồn cho chân lí: “Nghệ thuật đích
thực là sự qn mình, vơ tư và tuyệt đối”.
Bởi vì: cụ Bơ-men vẽ chiếc lá cuối cùng không phải để đi tham dự triển

lãm nghệ thuật, cụ chỉ vẽ chiếc lá với ước muốn cứu sống được Giơn-xi, dù để
có được bức vẽ ấy, cụ đã phải đứng suốt đêm trong gió bão, và hơn thế nữa là
hơm sau phải lìa bỏ cuộc sống để đi đến một nơi “xa xơi và bí ẩn”.
Như vậy,để việc sử dụng hình thức dạy học theo nhóm đạt được kết
quả cao thì vai trò của giáo viên khi tổ chức dạy học Ngữ văn theo nhóm là
vơ cùng quan trọng. Bởi lẽ:
Việc tổ chức dạy học Ngữ văn theo nhóm sẽ đem lại kết quả cao khi giáo
viên biết phương pháp tổ chức, ngược lại nếu tổ chức hoạt động một cách hình
thức, chiếu lệ thì sẽ ảnh hưởng khơng tốt đến chất lượng học tập của học sinh.
Để hoạt động có hiệu quả giáo viên phải giữ vai trò chủ đạo, phải biết giao
việc cho nhóm và cho từng học sinh. Tùy từng tiết học, tùy từng nội dung bài
học để định ra nội dung hoạt động nhóm, khơng nhất thiết tiết nào cũng hoạt
động nhóm.
GV là người hướng dẫn hoạt động của từng học sinh thơng qua nhóm.
Hãy bắt đầu giao cho các nhóm cơng việc dễ trước và hãy hướng dẫn, giao việc
cụ thể, tỉ mỉ, rõ ràng cho nhóm và cho từng cá nhân.
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

19


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

GV là người tổ chức điều khiển hoạt động của từng học sinh thơng qua
nhóm. Câu hỏi GV đưa ra cốt để học sinh tự mình liên hệ giữa kiến thức mới với
kiến thức cũ và kinh nghiệm sống của bản thân để giải quyết, khuyến khích học

sinh chia sẻ kinh nghiệm và học tập lẫn nhau, đề xuất thắc mắc, hỏi khi chưa thật
hiểu về một vấn đề nào đó.
Tạo bầu khơng khí làm việc vui vẻ, thân thiện giúp học sinh tự tin hơn
trong hoạt động thảo luận.
Ví dụ: Tiết 47: “Đồng chí” của Chính Hữu, Ngữ văn 9
GV hướng các em thảo luận nhóm 2 hoạt động cụ thể:
Hoạt động 1: Trong đoạn thơ thứ nhất của bài thơ có một câu thơ đặc biệt vì
chỉ có một từ duy nhất: Đồng chí. Câu thơ ấy có vai trị như thế nào trong bài
thơ?
GV chia nhóm (mỗi nhóm 4 em) các em báo cáo, nhóm khác nhận xét,
trong khi các nhóm báo cáo, GV u cầu học sinh trình bày:
Trong sự vận động của mạch thơ ở đoạn một, từ Đồng chí đánh dấu một
khái niệm từ chỗ chưa rõ nét đến chỗ đã định hình, đã có thể gọi thành tên. Rồi
sau đó, cái được gọi thành tên ấy vừa soi sáng cho cái đã có, vừa nâng cấp nó lên
như một sự cất cánh cả về lẽ sống lẫn tâm hồn để trở thành bay bổng. Câu thơ
chỉ có một từ, mà hội tụ bao nhiêu tình cảm, vừa thân mật và thiêng liêng, vừ
miêu tả vừa khơi gợi đến những gì sâu sắc nhất. Cảm xúc đã được kết tinh, nó
loại bỏ mọi yếu tố phụ gia thường lệ.
Hoạt động 2: Cùng với cái mới về nội dung, bài thơ có cái mới về hình
thức.
Riêng về mặt kết cấu và thể thơ, em thấy tác giả đã đổi mới như thế nào?
Gv sẽ gợi ý, dẫn dắt các em hoàn thành bài tập này qua việc chốt lại một số ý
sau đây:
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

20

Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

+ Về kết cấu: Trong nhiều bài thơ xưa, kết bài thường là đóng lại. Kết thúc một
bài thơ khẩu khí thường là một tun ngơn, kết thúc một bài thơ trữ tình lại
thường là một nỗi niềm. Từ Thơ mới trở đi, bài thơ thường có kết cấu mở. Câu
cuối khơng đóng lại, khơng gói lại ý thơ. Nó tạo cho người đọc những liên tưởng
nhiều chiều, những dư âm tiếp nối. Ba câu cuối của bài “Đồng chí” đi theo
hướng ấy.
+ Về thể thơ: Bài thơ viết theo thể tự do. Sự không hạn định về số câu trong bài,
về số chữ trong câu đã tạo nên một hình thức biểu hiện mới. Thể thơ ấy đã phá
vỡ cấu trúc cân đối và cả niêm luật cũ của Thơ Đường.
Những câu hỏi trên giáo viên có thể sử dụng cho nhóm 2,4 hoặc 6 HS,có
thể nhiều nhóm cùng thảo luận một nội dung .

C. KẾT QUẢ VÀ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
I. Kết quả thực nghiệm.
Với phương pháp tổ chức dạy học theo nhóm tơi đã tiến hành bằng các
phương pháp dạy học khác nhau ở 2 lớp 9A và 9B:
9A thực nghiệm theo phương pháp dạy học theo nhóm .
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

21


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________

_

9B tổ chức theo phương pháp nêu vấn đề , phát vấn ...
Kết quả như sau :
Năm học 2009-2010
Lớp

Sỹ
Giỏi
SL
%
10
28,6
3
8,6

số
9A
9B

35
35

Thống kê kết quả
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL

%
SL
%
16
45,7 9
25,7
6
17,1 14
40,0 2
5,7

Trên TB
SL
%
35
100
33
94.2

Học kì I – Năm học 2010-2011
Lớp

Sỹ
số

9A
9B

40
40

Giỏi
SL
%
5
12,5
1
2,5

Thống kê kết quả
Khá
TB
Yếu
SL
%
SL
%
SL
%
30
75
5
12,5
6
15
32
80
1
2,5

Trên TB
SL
%
40
100
39 94.2

Về mặt kĩ năng : Học sinh đã thành thạo trong việc học tập theo
nhóm , các thành viên trong nhóm thành thạo với cơng việc tổ trưởng phân công.
Các thành viên đã thể hiện được vai trị của cá nhân trong nhóm và ngược lại .
Thơng qua hoạt động nhóm các em đã tự đánh giá năng lực của bản thân đồng
thời học hỏi ở bạn bè trong nhóm .Biết vận dụng kiến thức đã học, đã đọc tham
khảo vào giải quyết yêu cầu nội dung thảo luận .
Về mặt thái độ tình cảm : Thể hiện được tinh thần đồn kết trong học
tập . có ý thức giúp đỡ lẫn nhau , thể hiện rõ thái độ tình cảm , tình yêu quê
hương đất nước , từ đó thấy được trách nhiệm của mình trong việc xây dựng đất
nước mai sau .

II. Bài học kinh nghiệm:
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

22


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

Môn học Ngữ văn là một bộ môn cần tạo cho các em các biểu tượng điển
hình, vì vậy giáo viên cần vận dụng phương pháp phù hợp khai thác nội dung
sách Giáo khoa kết hợp với những mẩu chuyện tư liệu, các giai thoại ... giúp các
em tiếp thu bài tốt , hiểu được bản sắc năn hoá dân tộc một cách sâu sắc , qua đó
bồi dưỡng cho các em tình yêu quê hương đất nước , từ đó các em có ý thức xây
dựng và bảo vệ tổ quốc . Để làm được điều đó thì việc kết hợp nhuần nhuyễn các
phương pháp dạy học , sử dụng triệt để phương tiện dạy học hay tổ chức cho các
em tham quan , học trên thực tế , tìm hiểu các di tích lịch sử, các danh lam thắng
cảnh ... để hiệu quả của quá trình dạy - học văn được cải thiện nhiều hơn là điều
rất cần thiết. Trên cơ sở những gì đã áp dụng, tơi rút ra được một số kinh nghiệm
trong việc sử dụng hình thức dạy học theo nhóm như sau:

1. Đối với giáo viên:
1.1. Nghiên cứu, chuẩn bị bài chu đáo.
* Lập kế hoạch bài dạy: Để tổ chức dạy học Ngữ văn theo nhóm, chúng ta
cần lập kế hoạch bài dạy một cách kỹ càng chu đáo. Ngoài việc xác định mục
tiêu cụ thể, lập kế hoạch hoạt động của thầy và trò, chúng ta cần:
- Dự kiến: Cách chia nhóm và chọn kiểu nhóm, số lượng nhóm; nhiệm vụ sẽ
giao cho các nhóm hoạt động, các nhóm giải quyết

một nhiệm vụ hay mỗi

nhóm giải quyết một nhiệm vụ khác nhau; thời gian cho các hoạt động; thời gian
cho các nhóm trình bày ( nếu có ); các tình huống có thể xảy ra và khả năng giải
quyết các vấn đề thảo luận của học sinh.
- Cần chú ý chuẩn bị kĩ các phiếu học tập với đầy đủ các dạng câu hỏi,
nhất là câu hỏi gợi mở nhằm khuyến khích học sinh suy nghĩ ở mức độ cao hơn,
sâu hơn. Có thể đó là những câu hỏi thảo luận địi hỏi thơng tin trên diện rộng và
sâu phải thông báo từ cuối tiết học trước để HS chuẩn bị ở nhà, cũng có thể đó là
những câu hỏi thơng báo ở ngay trong mỗi phần bài học nhưng tất cả đều phải

được chuẩn bị từ trước.
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

23


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

- Chuẩn bị chu đáo đồ dùng và thiết bị dạy học. Đặc biệt cịn chuẩn bị các
đồ dùng và phương tiện có liên quan đến hoạt động như giấy khổ to, băng dính,
bút dạ, tranh ảnh…
* Một yêu cầu nữa cũng rất quan trọng là việc phân loại đối tượng HS
trong khi tổ chức thảo luận sẽ giúp GV chủ động hơn khi tiến hành tổ chức cho
các em thảo luận.
Nhóm học tập do giáo viên phân chia có khi phải có đủ các đối tượng để các
tiết học được học sinh thực hiện nhanh, cũng có khi phải chia ra hai loại, loại
dành cho một số đối tượng khá - giỏi, loại dành cho một số đối tượng bình
thường.
Ở những trường học có máy chiếu Power Point thì giáo viên cần chọn những
hình ảnh chọn lọc, tham khảo thêm trên mạng để lấy tư liệu , câu hỏi thảo luận
nhóm được chuẩn bị sẵn trên các Slide để quá trình dạy thuận lợi và hiệu quả .
1.2. Rèn luyện khả năng bao quát, quán xuyến lớp:
Khi hoạt động nhóm giáo viên cần quan sát, theo dõi, giám sát chặt chẽ
các nhóm để kịp thời giúp đỡ các nhóm giải quyết vấn đề, trực tiếp giải đáp khi
có ý kiến thắc mắc của nhóm cũng như phát hiện các nhóm hoạt động chưa có
hiệu quả để kịp thời uốn nắn và điều chỉnh hoặc động viên khuyến khích và kịp

thời khen ngợi, nhằm tạo khơng khí phấn khởi, giúp học sinh tự tin trong học
tập. Từ đó tạo dựng được mối quan hệ thân thiện, hợp tác giữa thầy và trò, trò
với trị trong mơi trường học tập an tồn.
1.3. Chú trọng việc tiếp nhận thơng tin phản hồi:
Trong q trình dạy học theo nhóm, GV có thể tiếp nhận thơng tin phản
hồi trực tiếp từ nhóm hoặc đại diện nhóm lên trình bày trước lớp. Thơng qua
những thơng tin này, bạn có thể đánh giá được kết quả học tập của các em và kịp
thời uốn nắn, bổ sung kiến thức và cũng có thể bày tỏ sự phấn khởi về những gì
đã “học” được từ những phát hiện sáng tạo của các em.
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

24


Đề tài :Sử dụng hình thức dạy học theo nhóm trong dạy học Ngữ văn ở trường THCS
___________________________________________________________________________
_

1.4. Tổng kết rút kinh nghiệm hoạt động nhóm:
GV nhận xét về kỹ năng, thái độ làm việc, kết quả… của từng nhóm nhằm
giúp các em ngày càng thuần thục hơn với yêu cầu thảo luận.
1.5.

Để thu hút HS, để HS yêu thích học tập bộ mơn Ngữ văn địi hỏi
người giáo viên phải nắm chắc được kiến thức Ngữ văn để tìm được
những vấn đề cần tổ chức thảo luận thực sự “có vấn đề”. Mà, để có
được điều đó, GV phải thực sự nhiệt tình, tâm huyết, có trách nhiệm,
tận tuỵ với HS, với từng bài giảng. Hay nói cách khác là cần phải có

cái tâm và cái tầm thực sự.

2. Đối với học sinh:
- Cần phải nghiên cứu bài kĩ lưỡng để định hình được nội dung kiến thức
và những vấn đề có thể sẽ được giao thảo luận trong tiết học.
- Phải rèn luyện tính tích cực và tinh thần phối hợp trong quá trình thảo
luận. Nhiệt tình, tự tin khi đưa ra ý kiến của cá nhân và biết hướng tập thể
vào ý kiến cá nhân của mình, cơng nhận ý kiến của mình là đúng.
- Cần tỏ rõ trách nhiệm của mình qua việc chuẩn bị những câu hỏi thảo
luận GV giao về nhà tìm hiểu trước thơng tin, qua q trình tham gia thảo
luận nghiêm túc, nhiệt tình và sơi nổi.

D. KẾT LUẬN
Tổ chức dạy học theo nhóm là một trong những hình thức dạy học phát huy
tốt tính tích cực và tương tác của học sinh.Với hình thức này, học sinh được
khuyến khích thảo luận, hợp tác với nhau, được trao đổi, chia sẻ với nhau Các
________________________________________________________________________
_
GV : Chu Ngọc Thanh - Trường THCS Hùng Vương – Ia Grai

25