Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở tại huyện Tuần Giáo tỉnh Điện Biên theo quy định chuẩn hiệu trưởng

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRẦN MẠNH THẮNG

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ TẠI HUYỆN TUẦN GIÁO TỈNH ĐIỆN BIÊN
THEO QUY ĐỊNH CHUẨN HIỆU TRƢỞNG

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

HÀ NỘI – 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC

TRẦN MẠNH THẮNG

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG TRUNG
HỌC CƠ SỞ TẠI HUYỆN TUẦN GIÁO TỈNH ĐIỆN BIÊN
THEO QUY ĐỊNH CHUẨN HIỆU TRƢỞNG

LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS. TS Trần Quốc Thành

HÀ NỘI – 2015


LỜI CẢM ƠN
Đề tài “Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường trung học cơ sở tại huyện Tuần
Giáo tỉnh Điện Biên theo quy định chuẩn hiệu trưởng” là một nội dung của
khoa học quản lý Giáo dục, là kết quả của một quá trình nghiên cứu của bản
thân tác giả sau quá trình nghiên cứu, học tập tại trường Đại học Giáo dục –
Đại học Quốc gia Hà Nội. Có được kết quả này ngoài sự cố gắn nỗ lực của
bản thân, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn, động viên của các cơ
quan, đơn vị, trường học và các thầy cô giáo trường Đại học Giáo dục – Đại
học Quốc gia Hà Nội.
Xin trân trọng cảm ơn các thầy cô, trong ban chủ nhiệm khoa, các thầy cô
trong khoa Quản lý giáo dục, phòng, khoa sau Đại học... đã trực tiếp giảng
dạy, hướng dẫn, giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả trong quá trình học tập,
nghiên cứu.
Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Trần Quốc
Thành đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu
và hoàn thành luận văn.
Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo
Phòng Nội vụ, Phòng GD&ĐT, cán bộ quản lý, giáo viên các trường Trung
học cơ sở trên địa bàn huyện Tuần Giáo tỉnh Điện Biên đã tạo điều kiện, cung
cấp số liệu, tư liệu và đóng góp ý kiến trong quá trình nghiên cứu hoàn thiện
luận văn.
Dù đã cố gắng nhiều, song luận văn không thể tránh khỏi những thiếu
sót. Tác giả kính mong nhận được sự chỉ dẫn, góp ý của các nhà khoa học,
của các thầy cô giáo và các bạn đồng nghiệp.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 10 năm 2015
HỌC VIÊN

i


DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DÙNG TRONG LUẬN VĂN
STT

Từ viết tắt

Nghĩa của từ

01

CB

Cán bộ

02

CBQL

Cán bộ quản lý

03

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa

04

CSVC-KTGD

Cơ sở vật chất – Kỹ thuật giáo dục

05

ĐCSVN

Đảng cộng sản Việt Nam

06

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

07

GV

Giáo viên

08

HT

Hiệu trưởng

09

KT-XH

Kinh tế - xã hội

10

NV

Nhân viên

11

PHT

Phó hiệu trưởng

12

QLGD

Quản lý giáo dục

13

TCCN

Trung cấp chuyên nghiệp

14

THCS

Trung học cơ sở

15

THPT

Trung học phổ thông

16

UBND

Ủy ban Nhân dân

17

XHCN

Xã hội chủ nghĩa

ii


MỤC LỤC
Lời cám ơn .............................................................................................. i
Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt dùng trong luận văn ............ ii

Mục lục .................................................................................................... iii
Danh mục các bảng số ............................................................................ vii
Danh mục các sơ đồ ................................................................................ viii
MỞ ĐẦU ................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................... 3
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu ................................................. 3
4. Giả thuyết khoa học ........................................................................... 3
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................... 3
6. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................ 4
7. Phạm vi nghiên cứu ............................................................................ 4
8. Phƣơng pháp nghiên cứu ................................................................... 4
9. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ......................................... 5
10. Cấu trúc của luận văn ...................................................................... 5
Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU
TRƢỞNG TRƢỜNG THCS THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG ....... 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề ........................................................ 7
1.1.1. Các nghiên cứu ngoài nước ......................................................... 7
1.1.2. Các nghiên cứu trong nước .......................................................... 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản có liên quan đến vấn đề nghiên cứu ... 10
1.2.1. Quản lý ........................................................................................... 10
1.2.2. Quản lý giáo dục ........................................................................... 12
1.2.3. Quản lý nhà trường ....................................................................... 13
iii


1.2.4. Đội ngũ, đội ngũ hiệu trưởng trường học .................................... 15
1.2.5. Phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường học .................................. 16
1.3. Hiệu trƣởng trƣờng THCS và chuẩn hiệu trƣởng trƣờng THCS
................................................................................................................... 17

1.3.1. Trường Trung học cơ sở ............................................................... 17
1.3.2. Hiệu trưởng trường THCS ........................................................... 18
1.3.3. Chuẩn hiệu trưởng trường THCS ................................................ 19
1.4. Nội dung phát triển đội ngũ hiệu trƣởng trƣờng THCS theo chuẩn
hiệu trƣởng .............................................................................................. 28
1.4.1. Chức năng, nhiệm vụ của Phòng GD&ĐT ................................. 28
1.4.2. Nội dung phát triển đội ngũ hiệu trưởng THCS theo chuẩn hiệu
trưởng ...................................................................................................... 30
Tiểu kết chƣơng 1 ................................................................................... 39
Chƣơng 2 THỰC TRẠNG ĐỘI NGŨ VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
HIỆU TRƢỞNG TRƢỜNG THCS HUYỆN TUẦN GIÁO TỈNH ĐIỆN
BIÊN THEO CHUẨN HỆU TRƢỞNG ............................................... 40
2.1. Khái quát về đặc điểm KT-XH, GD&ĐT huyện Tuần Giáo tỉnh Điện
Biên .......................................................................................................... 40
2.1.1. Vài nét về điều kiện tự nhiên, dân số ........................................... 40
2.1.2. Tình hình phát triển kinh tế - xã hội ............................................ 40
2.2. Thực trạng đội ngũ cán bộ quản lý trƣờng THCS tại huyện Tuần
Giáo tỉnh Điện Biên ................................................................................ 42
2.2.1. Mục đích, nội dung và phương pháp khảo sát ............................ 42
2.2.2. Kết quả khảo sát thực trạng đội ngũ hiệu trường THCS huyện Tuần
Giáo .......................................................................................................... 44
2.3. Thực trạng phát triển đội ngũ hiệu trƣởng trƣờng THCS tại huyện
Tuần Giáo ................................................................................................ 57
iv


2.3.1. Đánh giá nhận thức về mức độ thực hiện và mức độ hiệu quả của
các biện pháp đã và đang thực hiện phát triển đội ngũ Hiệu trưởng của
Phòng GD&ĐT ........................................................................................ 57
2.3.2. Đánh giá nhận thức về mức độ hiệu quả của các biện pháp đã dạng

thực hiện phát triển đội ngũ Hiệu trưởng trường THCS ..................... 59
2.4. Đánh giá chung về thực trạng đội ngũ và phát triển đội ngũ hiệu
trƣởng trƣờng THCS ............................................................................. 60
2.4.1. Về ưu điểm ..................................................................................... 60
2.4.2. Về nhược điểm, tồn tại .................................................................. 61
2.4.3. Nguyên nhân ................................................................................. 62
2.5. Những định hƣớng phát triển đội ngũ Hiệu trƣởng trƣờng THCS tại
huyện Tuần Giáo tỉnh Điện Biên theo Chuẩn hiệu trƣởng ................ 66
2.5.1. Định hướng chiến lược phát triển GD&ĐT của Đảng và Nhà nước
................................................................................................................... 66
2.5.2. Định hướng phát triển GD&ĐT tỉnh Điện Biên và huyện Tuần Giáo
tỉnh Điện Biên ......................................................................................... 67
Tiểu kết chƣơng 2 ................................................................................... 70
Chƣơng 3 BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ HIỆU TRƢỞNG
TRƢỜNG THCS THEO CHUẨN HIỆU TRƢỞNG TẠI HUYỆN TUẦN
GIÁO TỈNH ĐIỆN BIÊN ...................................................................... 71
3.1. Nguyên tắc đề xuất biện pháp ........................................................ 71
3.1.1. Đảm bảo tính kế thừa .................................................................... 71
3.1.2. Đảm bảo tính thực tiễn và hiệu quả ............................................. 71
3.1.3. Đảm bảo tính đồng bộ ................................................................... 72
3.2. Các biện pháp cụ thể ....................................................................... 72
3.2.1. Cụ thể hóa các tiêu chuẩn hiệu trưởng và quán triệt đến các bộ phận,
cá nhân liên quan .................................................................................... 72
v


3.2.2. Xây dựng quy hoạch chức vụ hiệu trưởng phù hợp với điều kiện thực
tế của huyện ............................................................................................. 77
3.2.3. Đổi mới lựa chọn bổ nhiệm, bổ nhiệm lại, miễn nhiệm chức vụ hiệu
trưởng trường THCS .............................................................................. 80

3.2.4. Tổ chức bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho đội ngũ hiệu
trưởng theo các yêu cầu của chuẩn hiệu trưởng .................................. 84
3.2.5. Sử dụng chuẩn hiệu trưởng để kiểm tra đánh giá đội ngũ hiệu
trưởng trường THCS .............................................................................. 88
3.2.6. Đảm bảo chế độ chính sách đãi ngộ phù hợp để tạo động lực cho
hiệu trưởng trường THCS ...................................................................... 92
3.4 Mối quan hệ giữa các biện pháp ..................................................... 97
3.5 Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp ....... 97
3.5.1 Khảo nghiệm tính cần thiết, tính khả thi của các biện pháp đề xuất
................................................................................................................... 97
3.5.2 Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
................................................................................................................... 100
Tiểu kết chƣơng 3 ................................................................................... 102
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ........................................................ 103
1. Kết luận ............................................................................................... 103
2. Khuyến nghị ........................................................................................ 105
2.1. Đối với Sở GD&ĐT tỉnh Điện Biên ................................................ 105
2.2. Đối với UBND huyện Tuần Giáo .................................................... 105
2.3. Đối với Phòng GD&ĐT ................................................................... 105
2.4. Đối với đội ngũ hiệu trƣởng trƣờng THCS .................................. 106
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 107
PHỤ LỤC ................................................................................................. 110

vi


DANH MỤC CÁC BẢNG SỐ
Bảng 2.l: Số trường, số người tham gia khảo sát ..................................... 43
Bảng 2.2: Độ tuổi của CBQL trường THCS tại huyện Tuần Giáo .......... 44
Bảng 2.3: Thống kê về trình độ lý luận chính trị của đội ngũ CBQL ...... 45

Bảng 2.4: Thống kê trình độ chuyên môn nghiệp vụ của CBQL, giáo viên
trường THCS tại huyện Tuần Giáo .......................................................... 45
Bảng 2.5: Trình độ tin học, ngoại ngữ và QLGD của đội ngũ CBQL ..... 46
Bảng 2.6: Thâm niên Quản lý của CBQL trường THCS ......................... 47
Bảng 2.7: Đánh giá phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp theo chuẩn của
Hiệu trưởng trường THCS ....................................................................... 48
Bảng 2.8: Đánh giá về năng lực chuyên môn và nghiệp vụ sư phạm của hiệu
trưởng trường THCS ................................................................................ 50
Bảng 2.9: Đánh giá về việc thực hiện chức năng quản lý theo chuẩn Hiệu
trưởng trường THCS ................................................................................ 53
Bảng 2.10: Đánh giá về thực hiện nhiệm vụ quản lý theo Điều lệ trường
THCS của Hiệu trưởng ............................................................................ 54
Bảng 2.11: Kết quả đánh giá về mức độ thực hiện của các biện pháp phát
triển đội ngũ Hiệu trưởng trường THCS theo chuẩn Hiệu trưởng ........... 58
Bảng 2.12: Đánh giá chung về mức độ hiệu quả của các biện pháp phát triển
Hiệu trưởng trường THCS tại huyện Tuần Giáo tỉnh Điện Biên ............. 59
Bảng 2.13: Tổng hợp ý kiến đánh giá những thuận lợi và khó khăn ảnh hưởng
đến phát triển đội ngũ Hiệu trưởng trường THCS ................................... 63
Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp theo ý kiến
chuyên gia ................................................................................................ 98
Bảng 3.2 Kết quả khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp theo ý kiến
chuyên gia ................................................................................................ 99
Bảng 3.3. Tương quan giữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
................................................................................................................... 100

vii


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ
Sơ đồ 1.1. Mô hình về quản lý ................................................................. 12

Sơ đồ 1.2. Quy trình tổ chức đánh giá, xếp loại hiệu trưởng theo quy định
chuẩn ........................................................................................................ 26

viii


TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Ban Bí thư Trung ương Đảng (2004); Chỉ thị số: 40-CT/TW ngày
15/06/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng về việc Xây dựng, nâng cao
chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục;
2. Ban Tổ chức Tỉnh ủy Điện Biên (2013): Hướng dẫn số 04-HD/BTCTU
ngày 02/5/2013 về công tác quy hoạch cán bộ lãnh đạo quản lý theo tinh thần
nghị quyết số 42-NQ/TW ngày 30/11/2004 của Bộ Chính trị (khóa IX)
3. Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XI: Nghị quyết số 29-NQ/TW
ngày04/11/2013 về đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT, đáp ứng yêu cầu
công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế
4. Đặng Quốc Bảo (2006): Hoạt động quản lý và sự vận dụng vào quản lý nhà
trường phổ thông, Trường Cán bộ quản lý giáo dụcTƯ 1
5. Đặng Quốc Bảo – Nguyễn Lộc – Đặng Bá Lãm – Phạm Quang Sáng – Bùi
Đức Thiệp (2010). Đổi mới quản lý và nâng cao chất lượng giáo dục Việt
Nam, NXB Giáo dục
6. Bộ Chính trị (1996); Nghị quyết số: 03-NQ/TW hội nghị lần thứ 3 ban chấp
hành trung ương khóa VIII về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công
nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước;
7. Bộ Chính trị khóa XI (2012): Kết luận số 24-KL/TW ngày 05/6/2012 của về
đẩy mạnh công tác quy hoạch, luân chuyển cán bộ đến năm 2020 và những
năm tiếp theo,
8. Bộ GD&ĐT (2009): Thông tư số 29/2009/TT-BGDĐT ngày 22/9/2009 quy
định chuẩn Hiệu trưởng trường THCS, trường THPT và trường Phổ thông có

nhiều cấp học;
9. Bộ GD&ĐT (2010): Công văn số: 430/BGDĐT-NGCBQLGD ngày
26/01/2010 về việc hướng dẫn đánh giá xếp loại hiệu trưởng trường trung
học theo Thông tư số 29/2009/TT-BGDĐT;
1


10. Bộ GD & ĐT (2010): Công văn số: 1962/BGDĐT-NGCBQLGD ngày
14/4/2010 hướng dẫn tổ chức triển khai áp dụng đánh giá hiệu trưởng trường
trung học phổ thông theo chuẩn;
11. Bộ GD&ĐT (2011): Thông tư số: 12/2011/TT-BGDĐT ngày 28/3/2011
Ban hành Điều lệ trường trung học cơ sở, trường trung học phổ thông và
trường phổ thông có nhiều cấp học
12. Bộ GD&ĐT, Bộ Nội vụ (2006): Thông tư liên tịch số: 35/2006/TTLTBGDĐT-BNV ngày 23/8/2006 hướng dẫn định mức viên chức ở các cơ sở
giáo dục phổ thông công lập;
13. Bộ GD&ĐT, Bộ Nội vụ (2015): Thông tư liên tịch số: 11/2015/TTLTBGDĐT-BNV ngày 29/5/2015) Hướng dẫn về chức năng nhiệm vụ, quyền hạn
và cơ cấu tổ chức của Sở GD&ĐT thuộc UBND tỉnh, thành phố trực thuộc
Trung ương, Phòng GD&ĐT thuộc UBND huyện, quận, thị xã, thành phố
thuộc tỉnh.
14. Chính phủ (2101): Nghị định số: 115/2010/NĐ-CP ngày 24/12/2010 quy
định trách nhiệm quản lý nhà nước về giáo dục;
15. Đảng cộng Sản Việt Nam (2010): Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ XI
16. Đảng bộ huyện Tuần Giáo (2015); Nghị quyết Đại hội Đại biểu lần thứ
XXII số 20-NQ/ĐH ngày 19/6/2015
17. Vũ Ngọc Hải (2006): Quản Lý Nhà nước về giáo dục, NXB Giáo dục
18. Huyện ủy Tuần Giáo (2010): Quyết định số 1545-QĐ/HU ngày
08/10/2010 về phân cấp quản lý cán bộ,
19. Huyện ủy Tuần Giáo (2010): Quyết định số 1546-QĐ/HU ngày
08/10/2010 Ban hành quy chế bổ nhiệm, miễn nhiệm, cho thôi chức vụ, từ
chức, điều động, luân chuyển, tuyển dụng, thuyên chuyển và giới thiệu cán bộ

ứng cứ
20. Trần Kiểm (2012): Những vấn đề cơ bản của khoa học quản giáo dục,
NXB Đại học Sư phạm, Hà Nội

2


21. Nguyễn Hữu Long (2004): Giáo trình phát triển nguồn nhân lực, NXB
Đại học Sư phạm, Hà Nội
22. Nguyễn Lộc (2008): Vai trò năng lực của người quản lý giáo dục; Viện
Khoa học Giáo dục Việt Nam
23. Nguyễn Thị Mỹ Lộc (2010): Đại cương khoa học quản lý, NXB ĐH Quốc
gia Hà Nội
24. Chu Mạnh Nguyên (2005): Giáo trình Bồi dưỡng Hiệu trưởng trường
THCS; NXB Hà Nội
25. Quốc hội Nước cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam (2009): Luật Giáo
dục và các Luật sửa đổi bổ xung
26.Thủ tướng Chính phủ (2005): Quyết định số: 09/2005/QĐ-TTg ngày
11/01/2005 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng, nâng cao chất lượng đội
ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục;
27. UBND tỉnh Điện Biên (2012): Quyết định số 986/QĐ-UBND ngày
31/10/2012 V/v phê duyệt “Quy hoạch phát triển nhân lực tỉnh Điện Biên giai
đoạn 2011-2020”
28. UBND huyện Tuần Giáo (2012): Quyết định số 550/2012/QĐ-UBND,
ngày 27/7/2012 quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức
của Phòng GD&ĐT huyện Tuần Giáo
29. UBND huyện Tuần Giáo (2015): Báo cáo số 749/BC-UBND ngày
20/8/2015 Tổng kết công tác giáo dục và đào tạo năm học 2014 – 2015,
phương hướng nhiệm vụ năm học 2015-2016

3