PHÒNG GIÁO DỤC ĐÀ O TẠO ĐỨC HUỆ, LONG AN
TRƯỜNG MẦM NON HOA SEN
……
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM
ĐỀ TÀI: MỘT SỐ BIỆN PHÁP GIÚP TRẺ
5 – 6 TUỔI PHÁT HUY TÍNH TÍCH CỰC
CHỦ ĐỘNG KHI THAM GIA HOẠT ĐỘNG
VUI CHƠI NGOÀI TRỜI
NHÓM TÁC GIẢ: MAI THỊ THÚY KIỀU
NGUYỄN THỊ SON
TRƯƠNG THỊ TRINH
HUỲNH MINH THƯ
PHẠM HOA HẠ
SỐ ĐIỆN THOẠI LIÊN HỆ: 0909544761
1
Đ ưưc Huêư, thaưng 05/ 2015
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
1. Đặt vấn đề:
Ngành học Mầm non đang trên đà đổi mới hình thức giáo dục và hoàn thiện
phương pháp giáo dục theo hướng tích cực. Bên cạnh các hoạt động học tập thì
hoạt động chơi là nhu cầu không thể thiếu đối với trẻ mẫu giáo trong trường Mầm
non. Chơi là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ, không được vui
chơi, trẻ sẽ không phát triển. Hoạt động vui chơi ngoài trời có ý nghĩa đặc biệt đối
với trẻ mẫu giáo. Hoạt động chơi là phương tiện học hỏi của trẻ, là con đường để
tăng trưởng và phát triển. Chơi tạo cơ hội để trẻ thử nghiệm những hoạt động mong
muốn của mình để tìm hiểu về thế giới xung quanh.
Trẻ mong muốn được tìm hiểu về động vật, thực vật, các hiện tượng tự
nhiên, về mọi người xung quanh…trước khi trẻ học đọc , học đếm. Trẻ càng được
chơi nhiều với các đồ vật khác nhau, tham gia nhiều hoạt động, kết nối với nhiều
bạn bè…thì trẻ càng tích cực và càng có cơ hội thành công trong học tập sau này.
Hoạt động vui chơi của trẻ mang tính tự do, tự nguyện, tự lập. Nếu hành
động của trẻ phụ thuộc nghiêm ngặt vào thế giới hiện thực hay sự áp đặt máy móc
từ người lớn thì trò chơi của trẻ không còn hấp dẫn và mang lại niềm vui sướng
nữa; đồng thời, trẻ mất đi tính tự tin và khả năng tự lập trong cuộc sống sau này.
Trong quá trình chơi, trẻ được trải nghiệm nhiều loại cảm xúc khác nhau và rèn
luyện cách thể hiện và kiểm soát cảm xúc.
Để chơi thỏa mãn nhu cầu, có ý nghĩa và trở thành hoạt động chủ đạo của trẻ
cần đảm bảo các yêu cầu mang tính nguyên tắc: tính tự nguyện, tính phát triển, tính
giáo dục. Sẽ không có trò chơi thực sự nếu không đảm bảo để trẻ chơi tự do, đem
lại lợi ích cho trẻ, đồng thời giáo viên phải đảm bảo tính giáo dục trong việc cung
cấp và củng cố các biểu tượng, các đồ dùng,…mang tính giáo dục.
2
Vì vậy, tổ chức cho trẻ chơi ngoài trời sẽ đáp ứng các nguyên tắc trên. Hoạt
động ngoài trời nhằm tạo điều kiện cho trẻ được tiếp xúc với không khí trong lành
của thiên nhiên, nhắm rèn luyện sức khỏe cho trẻ và thiết lập mối quan hệ với môi
trường xung quanh, góp phần mở rộng vốn hiểu biết của trẻ về môi trường tự
nhiên, xã hội, thỏa mản nhu cầu hoạt động có chủ đích theo ý thích của trẻ. Đó là
tiêu chí hàng đầu giúp trẻ phát triển về: Đức, trí, thể, mĩ,…là yếu tố đầu tiên làm
hành trang cho trẻ bước vào lớp học phổ thông. Vui chơi ngoài trời giúp trẻ tăng
thêm vốn sống và nhất là trẻ được tự do hoạt động .
Môi trường cho trẻ hoạt động ngoài trời sẽ là một môi trường hấp dẫn và lôi
cuốn trẻ nếu chúng ta biết nắm bắt và tận dụng tất cả những yếu tố có sẵn trong
thiên nhiên, tác động vào chúng qua các trò chơi, quan sát, tìm hiểu sự vật xung
quanh trẻ trong các tình huống. Những câu hỏi như: Vì sao?, làm thế nào?,… và
từ sự tò mò ham hiểu biết ở trẻ, ta giáo dục cho trẻ hình thành hành vi đúng, thói
quen tốt, góp phần phát triển nhân cách trẻ. Chính vì nhu cầu nhận thức của trẻ
muốn khám phá thế giới xung quanh, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài “Một số biện
pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động
vui chơi ngoài trời”, đề rút kinh nghiệm, phát huy những ưu điểm, khắc phục
những mặt còn hạn chế, bổ sung những thiếu sót trong việc tổ chức hoạt động
ngoài trời cho trẻ ngày càng hiệu quả hơn.
2. Mục đích đề tài:
Hoạt động ngoài trời là một trong những hoạt động vui chơi mà trẻ hứng thú
nhất, mang lại cho trẻ nhiều niềm vui và kiến thức cần thiết về thế giới xung quanh
trẻ. Trẻ nhận thức thế giới xung quanh bằng cách tiếp xúc, tìm hiểu, khám phá và
quan tâm đến những gì xảy ra ở cuộc sống xung quanh mình. Qua hoạt động ngoài
trời trẻ thỏa mãn nhu cầu hoạt động, nhu cầu tìm hiểu khám phá của trẻ.
Hoạt động vui chơi ngoài trời tạo cho trẻ sự nhanh nhẹn và thích ứng với môi
trường tự nhiên đồng thời trẻ tự tin, mạnh dạn trong cuộc sống.
Chơi là một phần không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ, không được vui
chơi, trẻ sẽ không phát triển. Hoạt động vui chơi ngoài trời có ý nghĩa đặc biệt đối
với trẻ mẫu giáo, nhất là đối tượng trẻ từ 5 - 6 tuổi. Hoạt động vui chơi ngoài trời là
phương tiện học hỏi của trẻ, là con đường để tăng trưởng và phát triển. Chơi tạo cơ
hội để trẻ thử nghiệm những hoạt động mong muốn của mình để tìm hiểu về thế
giới xung quanh. Trẻ mong muốn được tìm hiểu về động vật, thực vật, các hiện
tượng tự nhiên, về mọi người xung quanh,…trước khi trẻ học đọc, học đếm. Trẻ
càng được chơi nhiều với các đồ vật khác nhau, tham gia nhiều hoạt động, kết nối
với nhiều bạn bè,…thì trẻ càng tích cực và càng có cơ hội thành công trong học tập
sau này.
Hoạt động ngoài trời rất tốt đối với sức khỏe và việc học tập vui chơi của trẻ,
là nhu cầu không thể thiếu được đối với trẻ mẫu giáo trong trường Mầm non. Nó
mang lại cho trẻ cảm giác thoải mái khi tiếp xúc với bầu không khí trong lành, trẻ
3
được tắm nắng ban mai, tiếp xúc với thiên nhiên, gần gũi với môi trường, thỏa mãn
nhu cầu vận động, tiếp cận thông tin, khám phá sự vật hiện tượng thiên nhiên, xã
hội dưới sự hướng dẫn của cô và do trẻ tự tìm tòi khám phá.
3. Lịch sử đề tài:
Hoạt động vui chơi ngoài trời có ý nghĩa đặc biệt đối với trẻ mẫu giáo. Hoạt
động vui chơi ngoài trời là con đường tiếp xúc độc đáo của trẻ mẫu giáo với cuộc
sóng người lớn, nhờ hoạt động này trẻ bước vào giai đoạn đầu tiên của quá trình
hình thành nhân cách. Hoạt động vui chơi ngoài trời có tác động giúp trẻ phát triển
đầy đủ toàn diện về nhận thức tình cảm, ý chí, cũng như các nét tính cách và năng
lực xã hội. Chính trong khi trẻ chơi, trẻ có cơ hội làm quen với xã hội của người
lớn, trẻ học hỏi cách ứng xử và giao tiếp trong xã hội người lớn, đồng thời cũng
chính ở đây cái “tôi” của trẻ được hình thành, trẻ được phân biệt được mình với
người khác. Trẻ lớn lên cùng bạn bè, có tinh thần trách nhiệm trước nhóm chơi, đôi
khi biết suy nghĩ hành động của mình hơn, vì lợi ít chung của cả nhóm chơi và
cũng ở nhóm chơi của mình trẻ biết nhận xét đánh giá bạn bè và ngay cả những
người thân xung quanh trẻ. Có thể thấy được rằng, hoạt động vui chơi cũng là cơ sở
để trẻ ngày một hoàn thiện hơn và việc học làm người của trẻ cũng sẽ được dễ dàng
hơn.
Khi tham gia hoạt động ngoài trời, trẻ được thay đổi môi trường hoạt động,
trẻ được tiếp xúc với thiên nhiên, được quan sát những hoạt động của xã hội, khám
phá những điều mới lạ qua các hoạt động như: Quan sát hiện tượng thiên nhiên,
môi trường sống của các sự vật, tiếp xúc với nước, cát, sỏi, nhặt lá cây cùng cô làm
những đồ chơi đơn giản, chăm sóc vật nuôi, cây trồng của lớp, của trường…Điều
này được thể hiện qua nhận thức của trẻ, trẻ tò mò, ham hiểu biết, mạnh dạn nêu
lên những gì mà trẻ được trải nghiệm, trẻ thường đặt ra những câu hỏi phức tạp, số
lượng câu hỏi nhiều hơn về các sự vật, hiện tượng theo từng chủ đề mà trẻ cần
khám phá.
Hoạt động ngoài trời tạo cho trẻ nhiều cơ hội vận động toàn thân, phát triển
kỹ năng vận động thô như: đi, chạy, nhảy, leo trèo, giữ thăng bằng, sự kết hợp các
giác quan và tiếp nhận cảm giác,…trẻ thể hiện được tính tự do, tự nguyện, tính
công đồng, biết thành lập nhóm chơi các trò chơi vận động, trò chơi dân gian, chơi
tự do, cùng nhau làm những thí nghiệm đơn giản,…Từ đó đặc điểm tâm sinh lý của
trẻ cũng ngày càng phát triển một cách hoàn thiện hơn.
Mặt khác trong khi trẻ chơi, trẻ bắt chước những công việc lao động của
người lớn, trẻ dần dần nắm bắt được một số kỹ năng lao động đơn giản của người
lớn và có tình cảm với nghề nghiệp của họ. Từ đó giúp trẻ thêm kính trọng người
lao động.
Như vậy hoạt động ngoài trời cũng góp phần quan trọng đối với cuộc sống
của trẻ, giúp trẻ được hòa nhập với thế giới người lớn. Đồng thời giúp trẻ hình
thành và phát triển các quá trình tâm lý và tính mục đích, tính kỷ luật, tính đồng
4
đội. Đó chính là giai đoạn đầu tiên của quá trình hình thành nhân cách, chuẩn bị
cho những bước phát triển sau này.
4. Phạm vi đề tài:
Trẻ từ 0 - 6 tuổi luôn khám phá thế giới bằng các giác quan và tiếp thu kiến
thức tốt nất thông qua các giác quan. Trẻ có hiểu biết tốt hơn khi tham gia vào các
hoạt động tiếp xúc trực tiếp với thiên nhiên. Nhất là trẻ từ 5 – 6 tuổi các giác quan
của trẻ được phát triển một cách toàn diện. Trẻ thích được khám phá thế giới xung
quanh. Cho nên người lớn cần giúp trẻ học cách sử dụng giác quan để biến trẻ
thành những người quan sát giỏi hơn bằng cách cho trẻ ra ngoài trời để trẻ được ở
trong môi trường tự nhiên và dành cho trẻ thời gian để khám phá thông qua các
giác quan của mình.
Giờ hoạt động ngoài trời là khoảng thời gian vô cùng quý giá đối với sự phát
triển mọi mặt của trẻ mà ít thời điểm sinh hoạt nào khác có thể so sánh được. Chơi
ngoài trời là khảng thời gian trẻ được thỏa mãn thực hiện các vận động giải phóng
năng lượng. Không gian chơi ngoài trời có rất nhiều lợi thế cho việc tổ chức các
hoạt động đa dạng, tích cực của trẻ mà điều kiện trong phòng học không thể đáp
ứng được.
Khi cho trẻ chơi ngoài trời cần đặc biệt hỗ trợ giúp trẻ phát triển thông qua
chơi để giúp trẻ phát triển về khả năng thiết lập mối quan hệ với bạn chơi, khả năng
tự lực giải quyết các vấn đề nảy sinh sau khi chơi. Đó chính là mục đích tôi chọn đề
tài
II. NỘI DUNG CÔNG VIỆC LÀM:
1. Thực trạng đề tài:
Mặc dù hoạt động chơi ngoài trời để trẻ 5 - 6 tuổi được hoạt động thường
xuyên, mỗi ngày nhưng hoạt động vui chơi ngoài trời vẫn còn nhiều hạn chế,
nguyên nhân:
Một số giờ hoạt động vui chơi ngoài trời chưa tạo được một không gian
rộng, thoải mái cho trẻ hoạt động, chưa tuân thủ quy tắc đảm bảo an toàn cho trẻ,
chưa quan sát, bao quát trẻ sâu sát.
Một số giáo viên tổ chức khám phá chủ đề, nội dung chưa phong phú, lập đi
lập lại một nội dung, gây cho trẻ sự nhàm chán, không tập trung trong việc khám
phá chủ đề.
Bên cạnh đó việc tổ chức các trò chơi vận động, dân gian,… chưa phù hợp
theo từng chủ đề chủ điểm
Một số giờ hoạt động ngoài trời chưa đảm bảo nguyên tắc động – tĩnh, thứ tự
các hoạt động trong buổi chơi ngoài trời chưa được linh hoạt theo hứng thú của trẻ,
theo thời tiết, theo các sự việc diễn ra bên ngoài lớp học…
5
Giáo viên chưa biết tận dụng, khai thác môi trường vật chất: Cây cỏ, hoa lá,
nhà cửa, công trình, cửa hàng, khu di tích lịc sử,… để giúp trẻ phát triển tư duy, tạo
điều kiện cho cháu tự bày tỏ suy nghĩ, sự hiểu biết, bộc lộ bản thân mình
Một số giờ hoạt động vui chơi ngoài trời chưa chuẩn bị phong phú các đồ
chơi, thiết bị phục vụ cho hoạt động quan sát, khám phá, vận động, lao động của
trẻ.
Trong phương pháp giảng dạy, còn chạy theo giáo án, chưa dành nhiều thời
gian cho trẻ được chơi tự do ở bên ngoài lớp học, chưa tạo cơ hội cho trẻ thực hiện
các hoạt động yêu thích: quan sát sự việc, hiện tượng xung quanh, tiến hành các thử
nghiệm khám phá, chơi vận động, leo trèo,…lao động chăm sóc thiên nhiên. Các
hoạt động này hoàn toàn phù hợp với những nội dung của Chương trình Giáo dục
mầm non có thể tổ chức ở ngoài trời
Khi được áp dụng thực hiện đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi
phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động vui chơi ngoài trời” năm
học 2016 - 2017, bản thân chúng tôi gặp một số thuận lợi và khó khăn như sau:
a. Thuận lợi:
Trường đặt tại trung tâm thị trấn Đông Thành, thu hút lượng lớn trẻ theo học,
số lượng trẻ ở các lớp tương đối đông,...là điều kiện thuận lợi để cô có thể tổ chức
nhiều hoạt động vui chơi cho trẻ dễ dàng hơn
Được sự quan tâm, đầu tư của ban giám hiệu nhà trường, của đông đảo phụ
huynh lớp lá 3 về cơ sở vật chất, mạng internet để giáo viên có thể tìm hiểu học tập
thêm, sưu tầm nhiều hình ảnh, tài liệu,… khi cần.
Ban giám hiệu kịp thời cập nhật, trang bị những tài liệu mới về phương pháp
giáo dục Mầm non cho giáo viên tham khảo và vận dụng vào hoạt động chăm sóc,
giáo dục trẻ.
Được sự quan tâm giúp đỡ của ban giám hiệu về chuyên môn, xây dựng
phương pháp đổi mới hình thức tổ chức hoạt động giáo dục mầm non, tạo mọi điều
kiện giúp tôi những nguyên vật liệu để làm đồ dùng dạy học và đồ chơi của các
cháu. Giáo viên được tham dự các giờ thao giảng của trường và các trường bạn để
giáo viên nắm rõ hơn về các phương pháp dạy học tích hợp có lồng ghép, các hoạt
động vui chơi phong phú, đa dạng, phù hợp với chủ đề chủ điểm.
Bản thân thường xuyên học hỏi các đồng nghiệp qua các buổi dự giờ hoạt
động và tìm hiểu qua các loại sách báo đồng thời có kế hoạch sắp xếp hoạt động
vui chơi theo từng chủ đề với sự hứng thú của trẻ.
Phụ huynh ủng hộ các nguyên vật liệu cho các hoạt động và học sinh thì tích
cực tham gia các trò chơi.
b. Khó khăn:
6
Một số cháu còn nhút nhát trong hoạt động vui chơi nên trình độ tiếp thu của
các cháu không đồng đều, cháu còn ngại tiếp xúc với các trẻ khác. Các phương
pháp tổ chứ hoạt động vui chơi ngoài trời thật sự chưa có chất lượng.
Trình độ nhận thức của tất cả trẻ chưa thật sự đồng đều, còn hạn chế nên ảnh
hưởng đến việc lập kế hoạch giáo dục trẻ.
Một số giáo viên khi hướng dẫn cho trẻ tham gia các hoạt động, đa phần
quan tâm đến kiến thức, thái độ của trẻ như thế nào nhưng chưa đi sâu vào việc
phát triển các lĩnh vực cho trẻ.
Đa số phụ huynh bận công việc, không giành nhiều thời gian để trẻ có diều
kiện tham gia vào các hoạt động ngoài trời, có cơ hội tìm hiểu, khám phá, trải
nghiệm các sự vật, hiện tượng, thế giới xung quanh trẻ.
Nhận thức được tầm quan trọng của việc cho trẻ tìm hiểu thế giới xung
quanh cùng với những thuận lợi, khó khăn trên mà tôi đã đề ra một số biện pháp
giúp trẻ 5 – 6 tuổi phát huy tính tích cực chủ động của trẻ ở hoạt động vui chơi
ngoài trời.
Kết quả khảo sát đầu năm: ( Sỉ số: 33 trẻ)
Nội dung
Số trẻ
Kết quả
Nhận thức
18/33 trẻ
54,5 %
Ngôn ngữ
Mạnh dạn trong giao tiếp
Thể lực
12/33 trẻ
17/33
20/33
36,4%
51.5 %
60,6 %
c. Nguyên nhân:
Qua những thực trạng trên, bản thân tôi rút ra những nguyên nhân gây ra
những khó khăn trong quá trình áp dụng đề tài như sau:
Một số cháu còn ngại tiếp xúc với điều kiện môi trường vật chất bên ngoài.
Kỹ năng chơi ngoài trời chưa được chú ý nhiều. Còn quan tâm nhiều đến các
giờ hoạt động khác.
Môi trường, hoàn cảnh sống của các cháu luôn khác nhau.
Chưa thay đổi hình thức giảng dạy, chưa đầu tư trong các hoạt động, chưa
thật sự quan tâm đến quá trình phát triển các mặt lĩnh vực thông qua hoạt động vui
chơi ngoài trời.
Trước tình hình đó tôi suy nghĩ phải làm thế nào để trẻ đều được phát triển
các lĩnh vực một cách toàn diện, để trẻ thật sự tích cực, chủ động khi tham gia các
hoạt động vui chơi ngoài trời.
7
2. Những vấn đề cần giải quyết:
Để có những giải pháp giúp trẻ tích cực, chủ động khi tham gia các hoạt
động ngoài trời được tốt hơn, bản thân cần trang bị cho mình ngoài kiến thức được
bổ sung từ việc học hỏi chuyên môn của Ban giám hiệu nhà trường, các tổ chuyên
môn, từ các đồng nghiệp, qua tài liệu, các phương tiện thông tin đại chúng mà bản
thân còn phải thật sự yêu nghề mến trẻ, luôn coi trẻ là trung tâm trong các hoạt
động khi dạy trẻ. Khi tổ chức các hoạt động cho trẻ, ngoài việc cung cấp kiến thức
cho trẻ mà còn tạo mọi điều kiện cho trẻ phát triển các kỹ năng để trẻ được phát
triển một cách toàn diện. Trong đó có kỹ năng chơi các hoạt động ngoài trời.
Chính vì vậy trong trường Mầm non tôi muốn đề cập tới việc phát huy tính
tích cực chủ động của trẻ khi tham gia hoạt động ngoài trời. Nhiệm vụ đó được thể
hiện thường xuyên mỗi ngày. Đối với lớp tôi đang phụ trách 5 - 6 tuổi, tiếp tục dạy
trẻ phát triển các lĩnh vực thông qua hoạt động vui chơi ngoài trời, để trẻ được tự
tin, mạnh dạn hơn trong các điều kiện khác nhau, nhất là để chuẩn bị tâm lý thật tốt
khi chuẩn bị vào lớp một phổ thông.
Vì vậy giáo viên phải hết sức năng động sáng tạo, trong năm học 2015 2016 để tìm ra biện pháp hữu hiệu nhằm để phát triển toàn diện cho trẻ: “Một số
biện pháp giúp trẻ 5 – 6 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt
động vui chơi ngoài trời” bản thân cần trang bị cho trẻ một số nội dung như sau:
- Lập kế hoạch tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ.
- Cách tổ chức trong các hoạt động liên ý để tạo hứng thú cho trẻ, trẻ có thể
trải nghiệm qua hoạt động trẻ được học trong lớp.
- Đa dạng các trò chơi ngoài trời.
- Sưu tầm, sáng tạo đồng dao, hò vè, câu đố,… ứng dụng vào trò chơi nhằm
phát triển 5 mục tiêu giáo dục.
- Tận dụng, bổ sung đồ dùng, đồ chơi, phương tiện, học liệu, các nguyên vật
liệu phục vụ cho hoạt động ngoài trời
- Vai trò và nhiệm vụ của giáo viên trong định hướng tổ chức cho trẻ hoạt
động ngoài trời
Qua nghiên cứu và thực hiện đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 5 -6 tuổi
phát huy tính tích cực chủ động của trẻ ở hoạt động vui chơi ngoài trời” và qua
nhiều năm công tác giảng dạy, tôi đã đúc kết được một số kinh nghiệm và giải pháp
như sau:
3. Biện pháp giải quyết:
Việc phát huy tính tích cực chủ động của trẻ khi tham gia hoạt động ngoài
trời đã được thực hiện thường xuyên mỗi ngày. Do đó đề tài này được nghiên cứu
nhằm bổ sung thêm những giải pháp trong việc phát huy tính tích cực chủ động khi
tham gia hoạt động ngoài trời cho trẻ 5 - 6 tuổi của lớp lá 3 do tôi phụ trách nói
riêng và trường Mầm non Hoa Sen nói chung.
8
Tìm hiểu việc phát huy tính tính cực chủ động khi tham gia hoạt động ngoài
trời của trẻ 5 - 6 tuổi ở lớp tôi phụ trách, trên cơ sở đưa ra một số biện pháp liên
quan đến đề tài, nhằm giúp trẻ mạnh dạn, tự tin, hứng thú hơn khi tham gia hoạt
động vui chơi ngoài trời, tạo tiền đề cho trẻ vào lớp một. Cho nên tôi bắt đầu tìm
tòi và thực hiện đề tài này.
3.1.Biện pháp 1: Lập kế hoạch tổ chức hoạt động ngoài trời cho trẻ
Trên thực tế điểm chính trường tôi có nhiều khoảng sân, có 9 lớp học, nếu các
lớp ra sân cùng một lúc thì không có khoảng sân sân đủ để hoạt động, cho nên tôi
phải lập kế hoạch tổ chức cho trẻ hoạt động ngoài trời một cách hợp lý, chuẩn bị
khoảng sân vừa đủ để cho lớp tôi được vui chơi ngoài trời được thoải mái hơn. Dự
kiến chuẩn bị nước sơn màu, hình ảnh, con số, những trò chơi sưu tầm. Sau đó vẽ
những trò chơi dân gian, trò chơi vận động với những hình ảnh và con số theo chủ
đề chủ điểm ở khoảng sân mình chọn, với những khoảng cách phù hợp nhất định.
Đồng thời tìm tòi, tự lập kế hoạch trước khi lên tiết dạy về những nội dung
hoạt động ngoài trời từ mọi thông tin đại chúng, từ các tổ chuyên môn, từ các đồng
nghiệp, sưu tầm những trò chơi vận động, trò chơi dân gian, các đồ dùng đồ chơi,
các nguyên vật liệu khác nhau gắn với chủ điểm phù hợp, với mốc thời gian phù
hợp để tạo cho trẻ những giờ hoạt động ngoài trời hiệu quả nhất.
3.2.Biện pháp 2: Cách tổ chức các hoạt động để tạo hứng thú cho trẻ, trẻ có
thể trải nghiệm qua hoạt động trẻ được học trong lớp.
Môi trường cho trẻ hoạt động là nơi rất quan trọng, cung cấp nguồn thông tin
phong phú, khuyến khích tính độc lập và hoạt động tích cực của trẻ. Vì vậy biện
pháp tạo môi trường hợp lý sẽ giúp trẻ tìm tòi, khám phá và phát hiện những điều
mới lạ, hấp dẫn, các kiến thức, kỹ năng của trẻ sẽ được củng cố và bổ sung. Tạo
môi trường phù hợp, đa dạng, phong phú sẽ gây hứng thú cho trẻ và bản thân giáo
viên, góp phần hình thành năng cao mối quan hệ thên thiện, tự tin giữa giáo viên
với trẻ, giữa trẻ với trẻ
Tổ chức cho trẻ quan sát: Đây là một hình thức cho trẻ làm quen với những
kiến thức tự nhiên, xã hội và các sự kiện xung quanh trẻ, kích thích óc tìm tòi khám
phá của trẻ. Giáo viên cần lắng nghe các ý tưởng, hứng thú của trẻ và liên hệ chúng
với các mục tiêu, nội dung chương trình và mong muốn của giáo viên theo cách
sáng tạo và tôn trọng trẻ. Nội dung quan sát thường dựa vào khả năng của từng trẻ
để có thể nâng cao hay hạ thấp yêu cầu tùy từng trường hợp quan sát. Để cho trẻ
quan sát được tốt hơn, tôi đã hướng trẻ cùng chuẩn bị trước khi quan sát với tôi,
chẳng hạn với chủ điểm thế giới thực vật thì yêu cầu trẻ thực hiện ở nhà như tìm
hiều về 1 số loại hoa và mang hoa vào trong lớp cho cả lớp cùng xem, hay vận
động sự hỗ trợ của phụ huynh trò chuyện cùng trẻ hay dẫn cho trẻ tham quan vườn
hoa ở công viên, ngoài ra cô cần có câu hỏi gợi ý nhằm phát triển tư duy của trẻ…
Với cách này tôi nhận thấy trẻ hoạt động rất tích cực và không những thế cũng đã
nhận được sự tham gia rất nhiệt tình của phụ huynh học sinh.
9
Đồng thời với với phương pháp mới luôn lấy trẻ làm trung tâm trong quá trình
quan sát chính vì thế cô cần có những kiến thức rộng về thế giới xung quanh để
cung cấp cho trẻ.
Để có thể kết hợp liên ý giữa hoạt động có chủ đích và hoạt động ngoài trời
tạo hứng thú để trẻ hoạt động. Trong quá trình quan sát, cô luôn lấy trẻ làm trung
tâm. Cho trẻ được tự nhận xét, đánh giá, được cầm, sờ, nắm. Trẻ được tự nói lên ý
kiến của mình. Chính vì thế cô cần có kiến thức sâu rộng về thế giới xung quanh để
củng cố hoặc cung cấp kiến thức cho trẻ.
Ví dụ: Hoạt động ngoài trời: Quan sát một số loài hoa, chủ đề một số loại hoa. Tạo
điều kiện cho trẻ tự do tìm tòi và khám phá đối tượng, tự trẻ suy luận, cô đặt những
câu hỏi mở. Qua đó trẻ có thể kể sáng tạo theo suy nghĩ của mình về một số loại
hoa.
- Cô và trẻ chuẩn bị một số loại hoa.
- Cho trẻ quan sát và trò chuyện cùng trẻ về một số loại hoa trong trường.
- Trẻ nêu lên sự hiểu biết của mình về một số loại hoa.
- Dựa vào hiểu biết của trẻ cô gợi ý để mở rộng sự hiểu biết của trẻ và cung
cấp một số đặc điểm mà trẻ hiểu sai.
- Cho trẻ kể chuyện về đặc điểm của hoa mà trẻ có.
Ví dụ: Đặt ra những câu hỏi về các loại hoa
+ Các bạn biết mình là hoa gì không?
+ Tại sao con đặt tên như vậy?
+ Hoa có đặc điểm gì?
+ Hoa được trồng như thế nào?
+ Con chăm sóc vườn hoa như thế nào?
Ví dụ: Củng cố kiến thức về số lượng 5 và chủ đề về các loại hoa.
- Sau khi kiến thức đã được cung cấp trong giờ hoạt động có chủ đích thì ở
hoạt động ngoài trời có thể kết hợp trong giờ quan sát vườn hoa và yêu cầu trẻ chọn
cho cô hoa có 5 cánh, kể tên 5 loại hoa mà con biết, kể tên 5 loại hoa theo màu sắc
và tìm trong sân trường có các đồ vật nào có số lượng là 5…
- Khi chơi trò chơi bằng các nguyên vật liệu mở trẻ có thể sắp xếp các hạt
thành các loại hoa có 5 cánh…Trò chơi cô yêu cầu trẻ chơi theo nhóm, mỗi nhóm
10
có nguyên vật liệu chuẩn bị sẵn, tự xếp hình hoa theo yêu cầu hoặc theo ý thích của
trẻ, nhưng qua đó trẻ nhận biết được số lượng cánh hoa, nguyên vật liệu, đồ dùng
mà trẻ đang chơi.
Cô luôn quan tâm, phát huy tính tích cực của trẻ trong khi chơi bằng cách khai
thác kinh nghiệm thực tế của trẻ, tận dụng môi trường sẵn có của trường, lớp, địa
phương và cho trẻ được thực hành thường xuyên. Tạo được tình huống cho trẻ phải
tự suy nghĩ để tìm cách giải quyết tình huống đó và có nhiều sáng tạo hơn trong nội
dung chơi, làm cho chủ đề ngày càng phong phú hơn. Giáo viên luôn hướng trẻ
chơi theo chủ đề chủ điểm phù hợp, mở rộng kỹ năng chơi và giao tiếp. Trẻ được
hoạt động một cách tích cực nhất, từ đó trẻ sẽ có nhiều hứng thú hơn khi tham gia
hoạt động.
Cô luôn chú ý tạo cho trẻ cảm giác thoải mái khi quan sát và tạo bầu không khí
vui tươi cho trẻ, để giờ chơi của trẻ đạt được kết quả thành công nhất.
Kích thích trẻ tham gia các hoạt động thử nghiệm, khám phá: Những hứng thú
của trẻ được phát triển để trở thành nội dung quan sát. Trong số những nội dung
quan sát này, có thể phát triển sự tò mò, mối quan tâm của trẻ để trở thành nội dung
khám phá, thử nghiệm…Việc khám phá, thử nghiệm trong giờ chơi ngoài trời chủ
yếu nhằm thúc đẩy hứng thú, phát triển trí tò mò ở trẻ và mong muốn khám phá
mọi vật xung quanh chúng. Trẻ cần luôn luôn háo hức với các câu hỏi: “ Cái gì?
Tại sao? Như thế nào?” Để trở thành người học tích cực. Khi trẻ dự đoán các vấn
đề/ nội dung được quan sát, trẻ sẽ có các dự đoán khác nhau. Giáo viên cần tôn
trọng và khuyến khích mọi ý kiến của trẻ. Trẻ cần có thời gian và được tự do đưa ra
các dự đoán, sau đó thực hiện những thử nghiệm thích hợp. đây là phần thực hành
mà trẻ rất thích. Sau khi kế hoạch được thực hiện, trẻ có thể quan sát của hành động
và so sánh điều gì đã xảy ra so với dự đoán của trẻ. Trẻ cần có cơ hội sử dụng tất cả
các giác quan để tìm hiểu, thử nghiệm. Hãy để trẻ tự khám phá, giáo viên chỉ nên
quan sát mà thôi.
Để hỗ trợ, khuyến khích trẻ thử nghiệm, nên mang theo kính lúp, óng nhóm,
que, mảnh giấy, lõi giấy vệ sinh, lõi cuộn chỉ…để cho phép trẻ có những thử
nghiệm, thực tiễn, tự nhiên.
11
Ví dụ sử dụng thị giác: Trẻ quan sát cua, ốc sên bò ( chủ đề động vật sống dưới
nước). Yêu cầu trẻ tìm đường đi của các loài động vật đó. Cho phép trẻ sử dụng
kính hiển vi để trẻ được nhìn rõ hơn. Giáo viên gợi ý hỏi trẻ: “ Con nhìn thấy gì?
Con có thể nói gì về chúng?...”.
Không nên kéo dài thời gian quan sát bởi vì sẽ có thể làm phản tác dụng giáo
dục trẻ. Trẻ cần được hoạt động và kết thúc trong tâm trạng tích cực…
Đối tượng và yêu cầu quan sát phải phù hợp và kích thích được tư duy của trẻ.
Những gì cô chuẩn bị quá chu đáo, thì không nên cho trẻ quan sát, đàm thoại quá ít.
Như vậy sẽ làm lãng phí đi công sức của giáo viên đã chuẩn bị, vừa không tạo
nhiều cơ hội cho trẻ tìm tòi, khám phá, phát triển tư duy cho trẻ, khi trẻ đã được
nhìn thấy sự vật, hiện tượng đó mà giáo viên lại đặt nặng thời gian và chạy theo
giáo án, Chính vì thế, trẻ sẽ có cảm giác hụt hẫng khi bản thân không được thỏa
mãn nhu cầu của mình, dẫn tới trẻ sẽ không hứng thú tham gia các hoạt động kế
tiếp.
3.3.Biện pháp 3: Đa dạng các trò chơi ngoài trời .
Kho tàng trò chơi dành cho lứa tuổi Mầm non vô cùng phong phú và đa dạng,
tuy nhiên mỗi trò chơi lại phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý của từng độ tuổi khác
nhau. Có thể cùng một trò chơi nhưng cô giáo tổ chức ở từng độ tuổi khác nhau thì
mức độ vận động của nó cũng có sự khác biệt. Nhận thức được vấn đề này, bằng
nhiều phương tiện: tài liệu sách, báo, mạng internet…tôi đã sưu tầm được một số
trò chơi cho lứa tuổi mẫu giáo 5 - 6 tuổi.
Thực trạng trường tôi là một trường có diện tích sân rộng, sĩ số cháu hợp lý
nên việc tổ chức cho các cháu vui chơi hoạt động ngoài trời theo lịch cụ thể của
từng nhóm rất thuận tiện. Riêng với lớp tôi ngoài việc tách nhóm cho cháu hoạt
động, tôi còn chủ động tìm tòi những nội dung hoạt động ngoài trời, những trò chơi
vận động, trò chơi dân gian gắn với chủ điểm và gắn với những mốc thời gian phù
hợp.
Các trò chơi phát triển giác quan:
Các trò chơi phát triển thị giác: Trò chơi tìm đường của con vật, trò chơi lựa
đậu, trò chơi thí nghiệm với vật chìm vật nổi,…Các trò chơi phát triển thính giác:
trẻ lắng nghe tiếng động, tiếng kêu ở đâu, nghe tiếng gió thổi, lá rụng, chim hót,
nghe tiếng ve kêu,…Các trò chơi cho trẻ ngửi mùi hoa, quả, mùi của lá cây; cảm
nhận ánh nắng mặt trời, qua trò chơi ai tinh mắt, đoán cây qua lá, đoán vật bằng
tay, ai thính tai, đoán xem tiếng động gì,…Các trò chơi giúp trẻ phát triển xúc giác:
Cho trẻ sở vào những thứ thật mềm mại, cứng, nhẵn, xù xì, lạnh, nóng,…Qua các
trò chơi này, tôi nhận thấy trẻ có sự tiến bộ rõ rệt khi vận dụng các giác quan.
Các trò chơi phát triển nhận thức của trẻ:
Trẻ chơi với cát, nước, sỏi, phấn vẽ, đất đá để biết được tính chất của chúng.
Chơi với lá cây như xếp lá thành những hình dạng khác nhau theo trí tưởng tựơng
của trẻ như hình bông hoa, cây lúa, con gà,….
12
Trẻ tham gia trồng cây và chăm sóc vườn cây xung quanh khu vực trường
nhằm phát triển óc tò mò ở trẻ: Quan sát sự thay đổi hàng ngày của cây xanh trong
trường và phân loại chúng nhóm có hoa, nhóm không có hoa, nhóm ăn quả….
Qua những trò chơi này cũng giúp trẻ mở rộng mối quan hệ với thế giới xung
quanh, cách chăm sóc cây xanh và bảo vệ cây xanh, rèn cho trẻ cách giao tiếp lịch
sự với mọi người. và cũng thông qua đó, giáo viên đã góp phần giúp trẻ nhận thức
tốt hơn về tầm quan trọng của môi trường xung quanh. Từ đó trẻ có ý thức hơn khi
tham gia Bảo vệ môi trường (chăm sóc cây xanh, không xả rác,…)
Hoạt động giúp phát triển vận động ở trẻ:
Để tạo cơ hội cho trẻ được rèn luyện thể chất, giáo viên có thể tổ chức cho trẻ
chơi các trò chơi: Trò chơi vận động có luật (trò chơi mới và trò chơi dân gian ),
các vận động tự do (có thiết bị và không có thiết bị), các trò chơi thể thao (đá bóng,
đá cầu, cầu lông,…),…
Mỗi giai đoạn phát triển trẻ cần hoàn thành các vận động như: Đi, chạy đổi
hướng, trèo lên xuống thang, ném bắt bóng,..Cần dựa vào điều kiện của địa
phương, của trường lớp, sự hứng thú, khả năng của trẻ, mục đích phát triển kĩ năng
vận động theo để lựa chọn vận động, trò chơi. Giáo viên cần chú ý đặc biệt tới việc
cung cấp nhiều cơ hội cho trẻ được lựa chọn các hoạt động đề rèn luyện các kĩ năng
này, nở rộng các cơ hội để trẻ được thực hiện không phải chỉ trong giờ học.
13
Các thiết bị được chuẩn hóa cần có đủ để tổ chức hoặc theo nhóm lớn hoặc
theo nhóm nhỏ, đảm bảo an toàn. Các thiết bị không được chuẩn hóa cần có hoặc
bổ sung theo từng giai đoạn, từng vận động của trẻ.
Chơi với các đồ chơi có sẵn trong trường. Thông qua hoạt động leo trèo trên
các thiết bị dụng cụ vận động ngoài trời: Cầu tuột, các vận động bò, trườn, trèo
tung, ném, chuyền, bắt khi trẻ được tham gia chơi ở khu vận động của trường.
Những lốp xe hơi bị bể có thể tận dụng để cho trẻ chơi nhảy bật hoặc bò chui, bò
theo đường zich zắc, đi thăng bằng trên lốp xe, chơi trò chơi: Ai nhanh hơn? Đội
nào nhanh nhất?... leo qua các bậc tam cấp, gốc cây, nhảy lò cò rèn cho trẻ sự khéo
léo nhanh nhẹn của đôi bàn tay, bàn chân, một phần giáo viên đã tạo cho trẻ có
những cơ hội được vận động thỏa thích, phần nào tôi cũng đã giáo dục trẻ không
leo trèo những nơi nguy hiểm.
Tổ chức cho cháu chơi một số trò chơi sinh hoạt tập thể đơn giản, trò chơi sinh
hoạt cộng đồng cũng rất thu hút trẻ như: Trò chơi kết bạn, mèo đuổi chuột, bò
khăn, chơi u, thả đĩa ba ba, cá sấu lên bờ, cướp cờ, … hoặc cũng có thể hát cho
cháu hát theo một số bài hát sinh hoạt tập thể đơn giản như: Bạn ở đâu, quả bóng
tròn, ra đây xem,…Vừa phát huy tính đoàn kết vừa giúp trẻ được vui chơi thỏa
thích
14
Trò chơi vận động có luật là loại trò chơi có nội dung và quy tắc được xác
định trước và người chơi cần tuân theo. Trò chơi vận động thường chơi theo nhóm,
có thể tổ chức linh hoạt theo thời gian phù hợp.
Ngoài những trò chơi vận động theo chương trình chăm sóc và giáo dục trẻ, tôi
cũng đã linh hoạt trong việc thay đổi luật chơi, thay đổi tên trò chơi nhằm thu hút
trẻ và hấp dẫn trẻ vào các trò chơi.
Ví dụ: Trò chơi đổi chỗ có thể thay đổi tên là bão thổi, gió thổi, tìm bạn…; Trò
chơi kéo co có thể thay đổi tên là kéo pháo
- Luật chơi: Hai đội không được đứng qua vạch của mỗi đội. Đội nào kéo qua
phần vạch quy đinh về phía đội mình, chiến thắng.
- Cách chơi: Hai đội đứng đối diện nhau, có số lượng bằng nhau, đứng cách
vạch chuẩn theo quy đinh. Khi cô nói chuẩn bị, hai đội dùng tay nắm dây dù, ở tư
thế chuẩn bị. Khi cô ra hiệu lệnh “1, 2, 3 bắt đầu”, cả hai đội cùng ra sức kéo thật
mạnh, đội nào kéo thấy có khăn ở giữa dây qua đội mình, là đội chiến thắng. Đội
chiến thắng đợt 1 sẽ thi đua với đội thắng ở đợt 2. Chọn ra một đội thắng cuộc.
Tùy theo sự kiện trong trong năm học, mà tôi lựa chọn các trò chơi dân gian
cho phù hợp với điều kiện của trường của lớp.
Ví dụ: Chủ điểm mùa xuân, sưu tầm thêm những trò chơi dân gian trong lễ hội mùa
xuân dạy cháu chơi: đá cầu, nhảy dây, ném còn, bịt mắt bắt dê
Trò chơi tự do: Cần có hướng dẫn mở khi cho trẻ thực hiện các vận động này.
Đặc biệt, cần chú trọng việc giúp trẻ học những cách khám phá khác nhau về hoạt
động các bộ phận trên cơ thể, tìm ra những ý tưởng sáng tạo hoạt động với phương
tiện mở và dụng cụ thể thao, chơi những trò chơi hợp tác. Điều này, giúp trẻ phát
triển khả năng thiết lập mối quan hệ với bạn chơi, khả năng tự lực giải quyết các
vấn đề nảy sinh khi chơi.
Các trò chơi tự do trẻ có thể chơi: Nhảy lò cò, ô ăn quan, thắt sỏi, stop, lô tô
theo chủ đề, trẻ có thể dùng phấn vẽ những thứ liên quan đến chủ đề của lớp. Đó
cũng là một hình thức ôn luyện kỹ năng cho trẻ
Qua việc tham gia chơi cùng nhau của trẻ sẽ giúp trẻ có thái độ vui vẻ với bạn
khi chơi, tham gia dễ dàng khi được rủ cùng chơi, biết quan tâm hứng thú của ban,
15
chia sẻ và đổi đồ chơi cho bạn, thực hiện các quy tắc trong trò chơi chung. Qua đó
thể hiện được khả năng tự giải quyết các vấn đề nảy sinh như: tìm kiếm, thay thế đồ
chơi còn thiếu, tự phân công nhiệm vụ trong khi chơi, biết đề nghị tham gia nhóm
chơi một cách phù hợp, biết tìm kiếm sự trợ giúp của giáo viên khi cần thiết.
3.4.Biện pháp 4: Sưu tầm, sáng tạo
đồng dao, hò vè, câu đố … ứng dụng vào trò chơi nhằm phát triển 5 mục tiêu
giáo dục.
Việc đưa đồng dao, hò vè,…vào hoạt động ngoài trời thường xuyên giúp ngoài
việc giúp trẻ phát triển ngôn ngữ còn để cho trẻ nhớ đến bản sắc vắn hóa của ông
cha ta, những câu hò vè được thế hệ con cháu sau này còn lưu truyền, các bậc ông
cha sẽ rất vui mừng và tự hào. Ngoài ra khi đọc các bài đồng dao, hò vè giúp cho
trẻ kích thích hứng thú khi hoạt động vừa hát vừa vui vẻ thoải mái.
Ví dụ: Qua những câu hò vè nhặt lá vàng rơi hay thích thú khi vẽ những lá vàng mà
trẻ đã nhặt được trong sân trường. Đồng thời còn giúp cho trẻ phát triển ngôn ngữ
về các từ khó như chữ “v, r” rèn luyện cho trẻ phát âm chuẩn hơn và nhận thức
phải giữ gìn bảo vệ môi trường sạch ở mọi nơi và phát triển tính sáng tạo, thẩm mỹ
cho trẻ với mọi sự vật trong thiên nhiên.
Ve vẻ vè ve
Cùng nhau thi đua
Thấy lá vàng rơi
Tranh tài vẽ đẹp
Cùng nhau thi đua
Xem ai sáng tạo
Nhặt lá vàng rơi
Được các bạn khen
Sân trường thêm sạch
Được khen cái mà được khen.
Thêm sạch cái mà thêm sạch.
Các bạn ới ời ơi
Ví dụ: Trò chơi úp lá khoai: Chơi tập thể theo nhóm tùy số lượng 2 - 10 bạn
Luật chơi : Câu đồng dao cuối cùng chỉ vào tay bạn nào, bị loại tay đó ra.
Cách chơi : tất cả các bạn đều ngồi vòng tròn, ngồi sát bên nhau, tất cả các
bạn còn lại đọc theo đều đưa hai bàn tay ra trước, úp xuống chọn một bạn là người
làm chủ sẽ vừa đọc bài đồng dao: “ tập tầm vông” vừa chỉ lần lượt vào các tay của
các bạn, đọc đến câu cuối cùng tạy bạn nào bị chỉ vào, tay đó bị loại ra. Lần lượt
16
chơi đến khi bạn nào là người chơi cuối cùng sẽ là người chiến thắng, được đổi vai
làm chủ và chơi tiếp.
Đồng dao: Úp lá khoai
Úp là khoai
Đứa cầm ống thụt
Mười hai chong chóng
Chạy ra chạy vô
Đứa mặc áo trắng
Đứa xách ống điếu
Đứa mặc áo đen
Đứa té xuống sình
Đứa xách lồng đèn
Thúi ình chình ngủ
Với trò chơi này giúp cho trẻ củng cố lại các bài hát, bài đồng dao mà trẻ đã
được học và phát triển các cơ cho cho trẻ nhanh nhẹn qua các hoạt động chạy, uốn
lượn tay khi chạy đồng thời kích thích cho trẻ hứng thú khi được vận động chơi.
Thông qua những câu chuyện kể trong lớp cô có thể gợi ý cho trẻ một số hình
ảnh trong sân trường và trẻ có thể sáng tạo câu chuyện trong chuyện qua hình ảnh
đó.
Ví dụ: Chủ đề Mùa xuân, cô kể cho trẻ nghe câu chuyện về cô tiên mùa xuân và
khi cô tiên mùa xuân đến thì mọi vật đều xanh tươi, ban cho các loài hoa có nhiều
màu sắt đẹp. Khi trẻ quan sát hoa cúc trong vườn chỉ thấy màu vàng thì cô gợi ý
cho trẻ sáng tạo về câu chuyện của loài hoa cúc có nhiều màu. Qua đó cũng giúp
cho trẻ có trí tưởng tượng và tính sáng tạo phong phú trong nhận thức của trẻ, đồng
thời giáo dục cho trẻ tính thẩm mỹ về vẻ đẹp của các loài hoa và ngôn ngữ của trẻ
khi dùng từ cũng phong phú hơn.
3.5.Biện pháp 5: Tận dụng, bổ sung đồ dùng, đồ chơi, phương tiện, học liệu,
các nguyên vật liệu phục vụ cho hoạt động ngoài trời
Để cho trẻ có sự ham thích khám phá tự nhiên ta cần tận dụng cho trẻ quan sát
các hiện tượng sự vật xung quanh sân trường mình học.
Ví dụ: Trẻ xuống sân trường thấy nhiều lá vàng thì cô cho trẻ thi nhau nhặt lá vàng
và cùng trò chuyện với nhau về lá vàng và cây. (Chủ đề: Cây xanh quanh bé)
+ Đó là lá của cây gì? Tại sao bạn biết ?
+ Tại sao lá rụng , quan sát trên cây lúc này như thế nào ?
+ Cây cần gì để sống , người ta trồng cây để là gì ?
+ Theo bạn mình bảo vệ cây bằng cách nào ?
+ Quan sát xem có bao nhiêu cây cùng giống với loại cây này.
Đồng thời để tạo hứng thú cho trẻ chơi với thiên nhiên cô gợi ý cho trẻ đem
nhiều nguyên vật liệu mở như các loại hạt đã luộc sẵn, cọng rau muống… và thay
đổ nhiều hình thức cho phong phú. Tùy theo chủ đề mà giáo viên lựa chon các vật
liệu thiên nhiên cho phù hợp. Cô gợi ý cho trẻ chơi, giúp trẻ sáng tạo trong sản
phẩm của mình.
Ví dụ: Đi nhặt nhiều loại lá khác nhau (Lá tròn, dài, răng cưa, to, nhỏ…), phân loại
lá theo đặc điểm; Sau đó lựa chọn các loại lá xếp hình theo chủ đề thực hiện: xếp
17
hình em bé, cô giáo, hình các con vật…; Xâu hạt bằng hạt đậu đã luộc sơ qua
mềm, xâu vòng bằng cọng rau muống…
Giáo viên trao đổi với trẻ và phụ huynh cùng sưu tầm các nguyên vật liệu
khác nhau có sẵn ở địa phương để hỗ trợ tốt cho hoạt động ngoài trời, để trẻ hoạt
động vừa thích thú vừa có ý thức tiết kiệm hơn.
Ví dụ: Góc chơi với cát nước: sử dụng các vỏ chai, hộp nhựạ, lon có chia vạch
hoặc có lỗ nhỏ sẵn, hoặc chai có bỏ viên bi vào trong, rổ rá…trẻ có thể tự chế nước
vào chai túy ý thích của trẻ, có thể tự thử nghiệm và trao đổi với nhau kết quả: “
Tại sao chai này lại chảy nước ra ngoài? Tại sao trong chai có nước ít lại lắc chai
kêu to, chai có nước nhiều lắc không kêu?...”
Giáo viên tận dụng những nguyên vật liệu sẵn có ở địa phương, nhằm gợi
hứng thú, tạo tính gần gũi nơi trẻ.
3.6.Biện pháp 6: Vai trò và nhiệm vụ của giáo viên trong định hướng tổ chức
cho trẻ hoạt động ngoài trời
Đối với giáo viên cần phải nâng cao trình độ chuyên môn, luôn học tập qua
sách báo, nắm bắt sự đổi mới của quá trình hoạt động để trẻ có kiến thức sâu đáp
ứng được yêu cầu ham học hỏi khám phá của trẻ. Luôn có ý tìm tòi và sưu tầm
những trò chơi hay lạ, những đề tài khám phá để hướng trẻ quan sát thử nghiệm.
Bên cạnh đó việc sáng tạo trong đồ dùng đồ chơi với các nguyên vật liệu đơn giản,
mới mẻ, phong phú, gần gũi xung quanh trẻ, để tạo hứng thú thu hút trẻ tham gia
hoạt động đạt hiệu quả cao. Không những thế, giáo viên còn luôn có hướng thay
đổi cách hướng dẫn đồ dùng đồ chơi, nguyên vật liệu. Cô nắm bắt được ý trẻ, tôn
trọng ý kiến của trẻ dựa vào ý trẻ để giúp trẻ phát triển theo mục tiêu chương trình
chăm sóc giáo dục mầm non mới. Đảm bảo an toàn và các điều kiện đảm bảo sức
khỏe cho trẻ. Cô luôn tạo cơ hội để trẻ nói theo suy nghĩ của mình, tạo cơ hội cho
tất cả trẻ đều được tham gia, liên kết chặt chẽ với nhau khi chơi, để trẻ tự giải
quyết vướng mắc, biết nhờ sự trợ giúp lúc cần thiết. Giáo viên cần linh hoạt thay
đổi và điều chỉnh kế hoạch đáp ứng nhu cầu của trẻ và những gì xảy ra trong thực
tiễn, đặc biệt là linh hoạt thực hiện về mặt nội dung và thời gian, luôn quan sát, hỗ
trợ trẻ trong khi trẻ chơi, chuẩn bị kế hoạch cho những ngày mưa hoặc quá lạnh khi
trẻ không chơi ngoài trời được. Xem một số hình ảnh gợi ý
Bên cạnh đó việc trao đổi với cha mẹ trẻ về loại trang phục thuận lợi cho trẻ
hoạt động ngoài trời, các hoạt động ngoài trời và ý nghĩa của chúng đối với sự phát
triển của trẻ. Giáo viên cần chuẩn bị một môi trường thật tốt và an toàn để mọi trẻ
có cơ hội được tham gia hoạt động như nhau.
4. Chuyển biến của đối tượng:
Với những giải pháp vừa nêu trên mà tôi đã đúc kết và áp dụng vào đề tài:
“Một số biện pháp giúp trẻ 5 - 6 tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham
gia hoạt động vui chơi ngoài trời”, tôi thu được kết quả như sau:
18
Bản thân luôn cố gắng học hỏi kinh nghiệm từ mọi phương diện, để trao dồi
thêm một số kiến thức, kinh ngiệm hay cho bản thân. Từ đó tôi vận dụng các kiến
thức đó vào chương trình giảng dạy của mình, và đạt được kết quả như mong
muốn: Trẻ tham gia hoạt động ngoài trời mạnh dạn, tự tin hơn. Qua đó trẻ được rèn
luyện thể lực tốt, có sức khỏe tốt, trẻ tiếp thu được nhiều kiến thức hay, mới lạ, ghi
nhớ sâu. Từ đó quá trình phát triển ngôn ngữ của trẻ diễn ra một cách dễ dàng hơn.
Tạo điều kiện các cháu tham gia vào các hoạt động tích cực, thoải mái hơn.
Các cháu nhận thức được tốt hơn so với đầu năm: Kiều An, Đăng Quang, Nhã
Kỳ, Gia Hân, Ngọc Hiếu, Lợi Lợi,…ngôn ngữ của các cháu được phát triển tốt
hơn, mạch lạc hơn đầu năm, như các cháu: Minh Quang, Gia Tấn, Tấn Tài, Hiếu
Nghĩa, Phương Vy, Đức Trọng,…Các cháu có thể lực tốt, phát triển hơn so vơi đầu
năm: Thảo Vy, Ngọc Hương, Anh Tài, Đăng Đăng, Long Thái, Tuấn Anh…
Đa số các cháu đều thích thú khi được tham gia hoạt động ngoài trời, tò mò khi
được quan sát, tìm hiểu, khám phá, trải nghiệm, thí nghiệm các sự vật , hiện tượng
đơn giản xung quanh trẻ. Cháu hứng thú và tích cực hưởng ứng theo hoạt động của
trò chơi, các cháu tham gia chơi đoàn kết, có tinh thần thi đua, có sự hợp tác chia
sẻ đồ chơi cho nhau. Đa số cháu đã trở nên nhanh nhẹn, chủ động trong mọi hoạt
động rõ rệt, cụ thể là các cháu có tính nhút nhát như: Bé Yến Nhi, Nhi Phúc, Xuân
Mai, Bảo Thy, Ngọc Hương…, đến gần cuối năm học các cháu trở nên mạnh dạn
và tự tin hơn trong giao tiếp, hoạt bát hơn và không còn rụt rè nhút nhát như lúc
đầu năm học, hơn thế nữa nhận thức của các cháu về thế giới xung quanh cũng
phát triển rõ rệt, cháu chăm học hơn và luôn chủ động trong mọi hoạt động khám
phá về thế giới xung quanh.
Mặt khác những cháu khác trong lớp đã nắm đựơc một số kiến thức khoa học,
kiến thức xã hội khi tham gia tích cực vào những hoạt động thiên nhiên, hoạt động
ngoài trời. Từ đó hụ huynh an tâm khi thấy trẻ ham thích đi học.
Qua một thời gian thực hiện, áp dụng đề tài: “Một số biện pháp giúp trẻ 5-6
tuổi phát huy tính tích cực chủ động khi tham gia hoạt động vui chơi ngoài
trời”, nhóm chúng tôi thu được kết quả như sau:
Nội dung
Số trẻ
Kết quả
Nhận thức
29/33
87.9 %
Ngôn ngữ
Mạnh dạn trong giao tiếp
Thể lực
28/33
31/33
32/33
84.8 %
93.9 %
97 %
III. KẾT LUẬN:
1. Tóm lược giải pháp:
19
Qua một năm cho cháu hoạt động ngoài trời theo các phương pháp trên, chúng
tôi nhận thấy cháu trở nên thông minh nhanh nhẹn rõ rệt, cháu tích cực và chủ
động trong mọi hoạt động tìm tòi và khám phá thế giới xung quanh. Cháu biết suy
nghĩ và đặt ra nhiều câu hỏi suy luận lý thú cho cả cô và trẻ khác cùng suy nghĩ trả
lời
Bên cạnh đó ngôn ngữ trẻ trở nên mạch lạc hơn, trẻ mạnh dạn và tự tin hơn
trong giao tiếp rất nhiều, thói quen lao động tự phục vụ ở trẻ tốt hơn. Không những
thế ở trẻ còn hình thành những phẩm chất tốt như khả năng phối hợp hoạt động tốt
với các bạn, khả năng tự kềm chế, nhường nhịn bạn, biết chơi cùng bạn và giúp đỡ
bạn. Đó là niềm vui không chỉ dành cho các bậc cha mẹ mà còn là niền vui lớn của
cô giáo mầm non, của những người làm công tác giáo dục.
2. Phạm vi đối tượng áp dụng:
Đối với trẻ 5 - 6 tuổi, việc giúp trẻ phát huy tính tích chủ động cho trẻ khi tham
gia hoạt động vui chơi ngoài trời không chỉ giúp trẻ hứng thú tham gia hoạt động ngoài
trời mà nhận thức của trẻ được phát triển ngày một nhiều, tâm sinh lý của trẻ cũng dần
dần ổn định hơn, trẻ càng thích thú hơn khi khám phá các sự vật, hiện tượng xung
quanh. Để thực hiện nhiệm vụ này, việc tạo ra môi trường hoạt động phong phú là vô
cùng cấp thiết. Tất cả các điều trên đều giúp các cháu có sự chuẩn bị tốt về kiến thức,
kỹ năng và tâm thế, là một bước ngoặc quan trọng để các cháu bước vào một được
vững vàng hơn.
Qua áp dụng sáng kiến kinh nghiệm ở trường đó là một bài học để mình thử
nghiệm phương pháp dạy của mình trên trẻ, qua đó ta thấy được những trò chơi
nào nên áp dụng và áp dụng vào lúc nào, vào thời điểm nào để lôi cuốn sự chú ý
của trẻ và tạo cho trẻ sự hứng thú, thoải mái trong khi chơi.
Trên đây là giải pháp mà tôi đã áp dụng có hiệu quả trong quá trình tổ chức
thực hiện nhiệm vụ phát huy tính tích cực chủ động cho các cháu lớp lá 3 của
Trường Mầm non Hoa Sen năm học 2016 - 2017. Qua từng giai đoạn trong năm đã
có sự tiến bộ rõ rệt. Với những kinh nghiệm trên, chúng tôi sẽ tiếp tục vận dụng,
đầu tư thêm để áp dụng vào các năm học tiếp theo. Tôi rất mong được sự góp ý của
Ban giám hiệu và của đồng nghiệp để tôi có được những kinh nghiệm quí báu hơn
trong công tác giảng dạy của mình.
20
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1/ Tài liệu đào tạo giáo viên mầm non
2/ Tài liệu bồi dưỡng thường xuyên cán bộ quản lí giáo viên mầm non năm học
2015 – 2016
3/ Trang web học tập bồi dưỡng thường xuyên: http:// taphuan.edu.vn
Tài khoản: pgdduchue.longan
Mật khẩu: 198696
4/ Trang web: Website: http://:www. Google.com.vn
Website:http://:www.Google.com.vn
5/ Website hỗ trợ giảng dạy và chăm sóc trẻ em : www mam non.com .
6/ Sách hướng dẫn thực hiện chương trình chăm sóc giáo dục trẻ 5 -6 tuổi .
21