Hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ với việc tăng cường kiểm soát rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần kỹ thương Việt nam

i

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Năm 2008, nền kinh tế thế giới rơi vào khủng hoảng, bắt đầu từ sự sụp đổ
của hệ thống ngân hàng tài chính lớn của Mỹ.Việt Nam cũng không nằm ngoài
sự khủng hoảng này, nhiều ngân hàng nhỏ đứng trước nguy cơ phá sản khi
không đảm bảo được tính thanh khoản của mình.
Trước bối cảnh như vậy, Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam cũng đã
đặt ra cho mình bài toán kiểm soát rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín dụng khi thị
trường diễn biến ngày một phức tạp. Bên cạnh đó việc mở rộng mạng lưới một
cách mạnh mẽ từ năm 2007 càng đặt ra cho Ban lãnh đạo ngân hàng vấn đề làm
thế nào để kiểm soát hoạt động kinh doanh nói chung cũng như hoạt động tín
dụng nói riêng một cách chặt chẽ nhất đồng thời đảm bảo được hiệu quả hoạt
động của hệ thống.
Hệ thống kiểm soát nội bộ của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam hơn
lúc nào hết cần phải được xem xét, đánh giá lại, hoàn thiện nó để có thể phát huy
được hết những chức năng của mình đặc biệt trong việc kiểm soát rủi ro tín
dụng. Với lý do này, tác giả đã chọn đề tài : “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát
nội bộ với việc tăng cường kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương
mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam”. Nội dung luân văn bao gồm 3 chương:
Chương 1: Lý luận chung về hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi ro
tín dụng tại các ngân hàng thương mại.
Chương 2: Thực trạng hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi ro tín
dụng tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam.
Chương 3: Phương hướng và giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội
bộ với việc tăng cường kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại cổ
phần Kỹ thương Việt Nam.


ii

CHƯƠNG 1
LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ VỚI
VIỆC TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI CÁC
NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Kiểm soát trong quản lý
1.1.1 Khái niệm và vai trò của kiểm soát
Kiểm soát là quá trình đo lường, đánh giá và tác động lên đối tượng kiểm
soát nhằm bảo đảm mục tiêu, kế hoạch của tổ chức đuợc thực hiện có hiệu quả.
Tác dụng của kiểm soát là giúp cho nhà quản lý đạt được mục tiêu đã đặt ra cho
doanh nghiệp. Một hệ thống kiểm soát có các thước đo cho phép nhà quản lý
đánh giá tính hiệu quả của tổ chức trong việc sản xuất sản phẩm và cung cấp
dịch vụ.
1.1.2 Phân loại kiểm soát
Dựa vào mục đích cụ thể, có thể phân loại kiểm soát trên cơ sở các tiêu thức
sau để phục vụ công tác quản lý: theo phạm vi, kiểm soát chia thành kiểm soát
nội bộ và kiểm soát bên ngoài; theo mức độ ảnh hưởng, kiểm soát được phân
thành kiểm soát trực tiếp và kiểm soát tổng quát; theo nội dung kiểm soát, kiểm
soát được chia thành kiểm soát tổ chức và kiểm soát kế toán; theo thời điểm hoạt
động kiểm soát và thời điểm hoạt động của đối tượng kiểm soát, kiểm soát được
phân thành kiểm soát trước, kiểm soát trong và kiểm soát sau; theo đối tượng, có
hai loại quan trọng là kiểm soát đầu ra và kiểm soát hành vi
1.2 Tổng quan về ngân hàng thương mại và rủi ro tín dụng trong hoạt
động tín dụng của ngân hàng thương mại
1.2.1 Khái niệm và các nghiệp vụ cơ bản của NHTM
NHTM là tổ chức tài chính cung cấp một danh mục các dịch vụ tài chính đa
dạng nhất - đặc biệt là tín dụng, tiết kiệm, dịch vụ thanh toán và thực hiện nhiều
chức năng tài chính nhắt so với bất kỳ một tổ chức kinh doanh nào trong nền
kinh tế.

iii

Nghiệp vụ cho vay (tín dụng) là hoạt động kinh doanh chủ chốt của NHTM
để tạo ra lợi nhuận, đó là việc ngân hàng cung cấp cho khách hàng một khoản
tiền, khách hàng có trách nhiệm phải trả lãi và hoàn trả gốc theo đúng thời hạn
đã thoả thuận trong hợp đồng.
1.2.2 Rủi ro tín dụng
Rủi ro tín dụng có thể hiểu là khoản lỗ tiềm tàng được tạo ra khi ngân hàng
cấp tín dụng. Đó là những thiệt hại, mất mát mà ngân hàng phải gánh chịu do
người vay vốn hay người sử dụng vốn không trả đúng hạn, không thực hiện đúng
nghĩa vụ cam kết trong hợp đồng tín dụng đã được ký kết vì bất kể lý do gì.
Các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng bao gồm các nguyên nhân khách
quan, nguyên nhân từ phía khách hàng, nguyên nhân từ phía ngân hàng, và
nguyên nhân từ phía bảo đảm tín dụng
1.2.3 Quy trình tín dụng trong ngân hàng thương mại
Quy trình tín dụng là quá trình xử lý các công việc của ngân hàng trong
hoạt động cung cấp dịch vụ tín dụng cho khách hàng từ khi tiếp nhận hồ sơ vay
vốn cho đến khi quyết định cho vay, giải ngân, thu nợ và tất toán hợp đồng tín
dụng.
Quy trình tín dụng cơ bản được thiết kế dựa trên các bước: Lập hồ sơ vay
vốn, phân tích tín dụng, ra quyết định tín dụng, giải ngân, theo dõi thu nợ và
giám sát tín dụng và tất toán hợp đồng
1.3 Hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi ro tín dụng của ngân
hàng thương mại
1.3.1 Khái niệm hệ thống kiểm soát nội bộ
Theo Liên đoàn kế toán quốc tế (The International Federation of
Accountants - IFAC) thì hệ thống kiểm soát nội bộ là một hệ thống chính sách và
thủ tục được thiết lập nhằm đặt được bốn mục tiêu sau: bảo vệ tài sản của đơn vị;
bảo đảm độ tin cậy của các thông tin; bảo đảm việc thực hiện các chế độ pháp lý

và bảo đảm hiệu quả của hoạt động.


iv

1.3.2 Mục tiêu hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng thương mại
Hệ thống kiểm soát nội bộ của ngân hàng được thiết lập nhằm mục tiêu chủ
yếu : bảo vệ tài sản và độ tin cậy của thông tin , bảo đảm việc tuân thủ luật pháp
và các quy định, bảo đảm hiệu quả hoạt động và năng lực quản lý.
1.3.3 Các yếu tố cấu thành của hệ thống kiểm soát nội bộ với việc tăng
cường kiểm soát rủi ro tín dụng trong ngân hàng thương mại
1.3.3.1 Môi trường kiểm soát
Môi trường kiểm soát bao gồm toàn bộ nhân tố bên trong và bên ngoài ngân
hàng tác động đến việc thiết kế, hoạt động và xử lý dữ liệu của các loại hình
kiểm soát nội bộ. Các nhân tố trong môi trường kiểm soát bao gồm: đặc thù về
quản lý, cơ cấu tổ chức, chính sách nhân sự, công tác kế hoạch và các yếu tố bên
ngoài
1.3.3.2 Thủ tục kiểm soát
Các thủ tục kiểm soát chi tiết có thể khác nhau giữa các ngân hàng, tuy
nhiên phải đảm bảo dựa trên ba nguyên tắc cơ bản: nguyên tắc phân công, phân
nhiệm; nguyên tắc bất kiêm nhiệm; nguyên tắc ủy quyền, phê chuẩn.
Các hoạt động kiểm soát trong quy trình tín dụng của ngân hàng
Kiểm soát trước khi cho vay: kiểm tra các điều kiện vay vốn có được thoả
mãn đối với từng đối tượng của mỗi sản phẩm vay, kiểm tra tính pháp lý của hồ
sơ vay vốn cũng như các nội dung khác đảm bảo phù hợp với quy định của ngân
hàng.
Kiểm tra trong quá trình giải ngân: kiểm tra các điều kiện trước giải
ngân theo phê duyệt cũng như toàn bộ các chứng từ hồ sơ kèm theo trong bộ
chứng từ phát vay.
Kiểm soát sau khi cho vay: kiểm tra việc sử dụng vốn của khách hàng có

đúng theo thoả thuận, kiểm tra thường xuyên tài sản đảm bảo của khách hàng
đáp ứng yêu cầu của ngân hàng và thoả thuận trong hợp đồng bảo đảm tiền vay.


v

1.3.3.3 Hệ thống kế toán
Đối với hệ thống thông tin của bất kỳ doanh nghiệp nào, phần quan trọng
nhất chính là hệ thống kế toán bao gồm hệ thống chứng từ kế toán, hệ thống sổ
kế toán, hệ thống tài khoản kế toán và hệ thống bảng tổng hợp, cân đối kế toán.
Hệ thống kế toán tốt sẽ cung cấp cho nhà quản lý các báo cáo tài chính trung
thực, hợp lý phục vụ công tác ra quyết định cho các nhà lãnh đạo một cách hữu
hiệu.
1.3.3.4 Kiểm toán nội bộ
Theo Liên đoàn kế toán quốc tế (IFAC), KTNB là “một hoạt động đánh giá
được lập ra trong một doanh nghiệp như là một loại dịch vụ cho doanh nghiệp
đó, có chức năng kiểm tra, đánh giá và giám sát thích hợp và hiệu quả của hệ
thống kế toán và kiểm soát nội bộ”
Là một trong những nhân tố cơ bản trong hệ thống KSNB, KTNB giám sát
và đánh giá thường xuyên về toàn bộ hoạt động của ngân hàng, bao gồm cả tính
hiệu quả của việc thiết kế và vận hành các chính sách và thủ tục KSNB.
1.4 Kinh nghiệm thế giới về hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi
ro tín dụng tại Ngân hàng thương mại.
Tại Hồng Kông, xếp loại rủi ro cho KH và trích lập dự phòng tương ứng
với từng loại rủi ro, giới hạn cho vay các đối tác ở mức 5% giá trị ròng doanh
nghiệp. Tại Hàn Quốc, giới hạn cho vay KH đơn lẻ ở mức 20% vốn tự có của
Ngân hàng và giới hạn cho vay nhóm KH ở mức 25% vốn tự có của ngân
hàng. Tại Thái Lan, giám sát hệ số đủ vốn dự báo, kiểm tra trong quá trình phát
vay, có hệ thống báo cáo định kỳ về tình trạng các khoản vay.
Trên đây là những nghiên cứu tổng quát về hệ thống KSNB trong NHTM

với kiểm soát rủi ro tín dụng. Trên cơ sở những lý luận này, chương 2 được xây
dựng theo hướng đi sâu tìm hiểu hoạt động của hệ thống KSNB với kiểm soát rủi
ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam.


vi

CHƯƠNG 2
THỰC TRẠNG HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ VỚI KIỂM
SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG
VIỆT NAM
2.1 Tổng quan về Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt
Nam
2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Thương mại
cổ phần kỹ thương Việt Nam
Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam – tên giao dịch quốc tế là Vietnam
Technological and Commercial Joint Stock Bank (viết tắt là Ngân hàng TMCP
Kỹ thương Việt Nam) được thành lập theo Giấy phép hoạt động số 0040/NH-GP
ngày 6 tháng 8 năm 1993, trụ sở chính của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt
Nam đặt tại số 15 Đào Duy Từ, Hoàn Kiếm, Hà Nội.
Với mục tiêu trở thành Ngân hàng đô thị hàng đầu, cho đến nay, sau 15
năm hoạt động, mạng lưới hoạt động của Ngân hàng đã tăng lên đến hơn 130
điểm giao dịch, 50 chi nhánh. Bên cạnh sự mở rộng về quy mô, Ngân hàng
TMCP Kỹ thương Việt Nam cũng chú trọng phát triển về các loại hình dịch vụ,
sản phẩm cung cấp cho KH và đã đạt được các kết quả hoạt động cao, ổn định
qua các năm. Huy động vốn tăng mạnh, nếu như năm 2005, tổng huy động vốn
mới chỉ có 9.259 tỷ đồng thì đến cuối năm 2008, con số này đã tăng lên gấp gần
5 lần. Huy động cao góp phần làm cho tổng tài sản của Ngân hàng TMCP Kỹ
thương Việt Nam cũng tăng dần qua các năm. Cho đến cuối năm 2008, tổng tài
sản của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam đã đạt 59 523 tỷ, gấp hơn năm

lần so với năm 2005. Vốn điều lệ cũng tăng lên tương ứng, thể hiện khả năng tài
chính vững chắc hơn của Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam. Qua 4 năm,
vốn điều lệ đã tăng lên từ 617 tỷ đến hơn 3.600 tỷ. Cùng với sự gia tăng không
ngừng về vốn điều lệ, lợi nhuận trước thuế của Ngân hàng cũng đứng trong top
đầu của hệ thống các Ngân hàng thương mại, lợi nhuận năm sau cao gấp đôi


vii

năm trước.
2.1.2 Đặc điểm hoạt động tín dụng ảnh hưởng đến hệ thống kiếm soát
nội bộ của Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam
Có thể khái quát một số đặc điểm hoạt động tín dụng của Ngân hàng TMCP
Kỹ thương Việt Nam như sau:
- Về loại hình: Mặc dù Ngân hàng đã mở rộng phát triển nhiều loại hình
nghiệp vụ tín dụng mới như hạn mức thấu chi, bao thanh toán…nhưng hoạt động
tín dụng chủ yếu của Ngân hàng vẫn là cho vay.
- Về đối tượng cho vay: Đối tượng cho vay theo thành phần kinh tế chủ yếu
là cho vay doanh nghiệp, cho vay bán lẻ mới chỉ chiếm 33%,
- Về cơ cấu danh mục cho vay: đối với cho vay bán lẻ, chủ yếu là vay mua
nhà và cho vay tiêu dùng; đối với cho vay doanh nghiệp, chủ yếu tập trung vào
cho vay trong hoạt động thương mại, sản xuất và chế biến (51.8%), còn lại là các
ngành như nông lâm ngư nghiệp, xây dựng…
2.1.3 Rủi ro tín dụng và các nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng tại
Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam.
Một số rủi ro trong hoạt động tín dụng của Ngân hàng là cho vay thiếu
TSĐB, hồ sơ không đầy đủ theo quy định, cho vay vượt mức phán quyết, cho
vay khống…
Nguyên nhân mang tính chủ quan xuất phát từ Ngân hàng là thiết kế một số
thủ tục kiểm soát chưa phù hợp, chất lượng nhân sự chưa đáp ứng yêu cầu, bộ

phận KSNB chưa phát huy vai trò cảnh báo ngăn ngừa rủi ro..
2.2 Hệ thống kiểm soát nội bộ với kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam.
2.2.1 Môi trường kiểm soát
Về đặc thù quản lý:


viii

Ban Lãnh đạo Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam theo đuổi quan
điểm chống rủi ro và cố gắng thiết lập hệ thống kiểm soát tốt nhằm ngăn ngừa và
phát hiện rủi ro một cách tối đa.
Về cơ cấu tổ chức
Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam chủ trương xây dựng cơ cấu tổ chức
quản lý tín dụng theo mô hình tập trung trong đó các bộ phận tham gia vào quá
trình tín dụng là HĐTQ, Ban Tổng Giám đốc, KTNB, Khối quản trị rủi ro,
Trung tâm KS&HTKD, Phòng KSNB. Mỗi đơn vị đều được quy định chức
năng, nhiệm vụ cụ thể trong quá trình cấp cũng như quản lý tín dụng của Ngân
hàng.
Về chính sách nhân sự: Ngân hàng chủ trương xây dựng một chính sách
nhân sự hết sức minh bạch, công khai, thúc đẩy sự phát triển cá nhân của tất cả
nhân viên làm việc tại đây. Các chính sách về tuyển dụng, đào tạo, chế độ đãi
ngộ..đều được thực hiện bởi bộ phận chuyên trách, cụ thể hoá bằng văn bản rõ
ràng.
Về công tác kế hoạch: Ngân hàng chú trọng công tác kế hoạch, trên cơ sở
lập kế hoạch cho các đơn vị để định hướng hoạt động của toàn hệ thống theo
mục tiêu chung. Ngân hàng cũng chú trọng sử dụng công cụ này để kiểm soát rủi
ro tín dụng bằng cách lấy chỉ tiêu tỷ lệ nợ xấu làm chỉ tiêu đánh giá hoạt động
của các đơn vị.
2.2.2 Thủ tục kiểm soát

Các thủ tục kiểm soát của Ngân hàng về cơ bản đã đảm bảo được một số
nguyên tắc quan trọng.
Nguyên tắc phân công, phân nhiệm: Ngân hàng tiến hành phân chia hoạt
động tín dụng thành các giai đoạn, công việc cụ thể và phân công nhiệm vụ cho
các vị trí khác nhau. Trong mỗi giai đoạn của quy trình tín dụng từ khâu tiếp xúc
với khách hàng, thẩm định phê duyệt khoản vay, hoàn thiện hồ sơ, thực hiện giải


ix

ngân cũng như kiểm tra sau khi cho vay đều được phân công trách nhiệm cho
các vị trí công việc một cách rõ ràng
Nguyên tắc bất kiêm nhiệm. Ngân hàng thiết lập thủ tục kiểm soát đảm bảo
nguyên tắc bất kiêm nhiệm giữa người phê duyệt và thực hiện hoạt động cho
vay, giữa người lưu giữ tài sản và ghi sổ kế toán
Nguyên tắc uỷ quyền và phê chuẩn: công tác phê duyệt tín dụng được uỷ
quyền cho các cấp, tuỳ theo vị trí, kinh nghiệm làm việc của mỗi vị trí mà có
mức uỷ quyền thích hợp.
Bên cạnh các nguyên tắc cơ bản trên, các thủ tục kiểm soát tại Ngân hàng
cũng hướng đến nguyên tắc kiểm tra “4 mắt”, đảm bảo tất cả các giai đoạn trong
quá trình cấp tín dụng đều được đặt các chốt kiểm soát.
2.2.3. Kiểm soát quá trình tín dụng của Ngân hàng Thương mại cổ
phần Kỹ thương Việt Nam
Kiểm soát quá trình cho vay bao gồm các hoạt động kiểm soát :
Thứ nhất: kiểm soát ngay trong các giai đoạn của quá trình cho vay từ khâu
nhận yêu cầu vay vốn, thẩm định, phê duyệt vay vốn và kiểm tra sử dụng vốn.
Mỗi giai đoạn đều có các hoạt động kiểm soát được quy định cụ thể.
Thứ hai, Kiểm soát tín dụng của Phòng KSNB: thể hiện qua việc giám sát
từ xa bằng cách giám sát hoạt động tín dụng qua phần mềm hệ thống xử lý, kiểm
tra tại chỗ định kỳ và kiểm tra bất thường.

2.2.4 Hệ thống thông tin kế toán
Về hệ thống tài khoản: Ngân hàng sử dụng hệ thống tài khoản riêng của hệ
thống Ngân hàng theo đúng quy định của NHNN. Người nhập liệu tiến hành
hạch toán trên màn hình khai báo của phần mềm, hệ thống sẽ tự động kết nối vào
những tài khoản thích hợp.


x

Về chứng từ kế toán tín dụng: các chứng từ để hạch toán các khoản cho vay
bao gồm: hợp đồng cấp hạn mức tín dụng, hợp đồng tín dụng, khế ước nhận nợ,
hợp đồng cấp hạn mức thấu chi, giấy lĩnh tiền mặt
Về sổ sách kế toán: Ngân hàng sử dụng hình thức chứng từ ghi sổ. Cuối
mỗi ngày, hệ thống sẽ chiết xuất ra liệt kê giao dịch của từng nhân viên hạch
toán. Liệt kê giao dịch này bao gồm các nội dung tài khoản hạch toán, số tiền và
diễn giải giao dịch.
Về hệ thống báo cáo tín dụng: Từ các số liệu hạch toán, hệ thống phần
mềm có thể cung cấp các báo cáo tín dụng phục vụ mục đích kiểm soát rủi ro tín
dụng như báo cáo nhanh tín dụng hàng ngày báo cáo chi tiết các khoản vay báo
cáo phân loại nợ và các báo cáo khác phục vụ yêu cầu của Ban Lãnh đạo ngân
hàng.
2.2.5 Bộ phận Kiểm toán nội bộ
Ngân hàng thành lập Phòng KTNB trực thuộc HĐQT với chức năng đánh
giá độc lập về tính thích hợp và sự tuân thủ của các chính sách, thủ tục, quy trình
đã được thiết lập trong TCTD; Kiểm tra, rà soát đánh giá mức độ đầy đủ, tính
hiệu lực và hiệu quả của hệ thống kiểm tra, KSNB, nhằm cải tiến và hoàn thiện
hệ thống kiểm tra, KSNB.
Việc kiểm toán nghiệp vụ tín dụng, mục tiêu kiểm toán nhằm kiểm tra tính
tuân thủ trong việc cho vay, quản lý TSĐB cũng như lưu giữ hồ sơ tín dụng. Nội
dung kiểm toán cụ thể tập trung vào kiểm tra trình tự thủ tục phê duyệt tín dụng,

quy định cho vay, lãi suất cho vay, hồ sơ pháp lý tài chính, phương án kinh
doanh và tài sản đảm bảo, mục đích sử dụng vốn.
2.3 Hạn chế của hệ thống KSNB với kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân
hàng Thương mại Cổ phần Kỹ thương Việt Nam
Thứ nhất, về chính sách nhân sự: công tác đào tạo chưa đầy đủ, chính sách
lương cho NVKD còn bất cập, công tác đánh giá nhân sự tín dụng chưa gắn với
kiểm soát rủi ro


xi

Thứ hai, về cơ cấu tổ chức trong hoạt động tín dụng còn một số điểm bất
cập, có sự chồng chéo về chức năng trongTrung tâm KS&HTKD, trung tâm phê
duyệt tín dụng cá nhân chưa độc lập với đơn vị đề xuất tín dụng
Thứ ba, một số thủ tục kiểm soát chưa hợp lý vi phạm nguyên tắc bất kiêm
nhiệm cũng như phân công phân nhiệm
Thứ tư, chưa phát huy được vai trò cảnh báo và ngăn ngừa rủi ro của bộ
phận KSNB
Thứ năm, chất lượng kiểm toán tín dụng của bộ phận KTNB chưa cao
Thứ sáu, công nghệ chưa phát huy hết khả năng trong việc kiểm soát rủi ro
tín dụng.


xii

CHƯƠNG 3
PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN HỆ THỐNG
KIỂM SOÁT NỘI BỘ VỚI VIỆC TĂNG CƯỜNG KIỂM SOÁT RỦI RO
TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP KỸ THƯƠNG VIỆT NAM
3.1 Sự cần thiết và phương hướng hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ

với kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Kỹ
thương Việt Nam
Yêu cầu hội nhập kinh tế buộc các Ngân hàng phải đổi mới, nâng cao năng
lực quản lý để tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường. Thêm vào đó với vai trò
quan trọng trong nền kinh tế quốc dân và với chiến lược cụ thể của Ngân hàng,
việc hoàn thiện hệ thống KSNB là thực sự cần thiết.
Phương hướng hoàn thiện của hệ thống KSNB là hoàn chỉnh bộ máy hoạt
động, cơ cấu tổ chức, xây dựng, chỉnh sửa quy trình theo hướng đáp ứng nhanh
yêu cầu của KH mà vẫn đảm bảo khả năng kiểm soát rủi ro, tăng cường công tác
đào tạo, hoàn thiện bộ phận KTNB, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ vào kiểm
soát rủi ro.
3.2 Giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ với việc tăng cường
kiểm soát rủi ro tín dụng tại Ngân hàng Thương mại Cổ phần Kỹ thương
Việt Nam.
3.2.1 Hoàn thiện chính sách nhân sự
Thứ nhất, tăng cường đào tạo đội ngũ nhân sự tham gia vào quá trình tín
dụng bao gồm NVKD, cán bộ thẩm định, kiểm soát viên.Thứ hai, điều chỉnh
chính sách lương đối với NVKD theo hướng gắn chặt với chất lượng khoản vay
Thứ ba, điều chỉnh cách thức đánh giá nhân sự đối với một số vị trí kiểm soát,
thẩm định tín dụng.
3.2.2 Hoàn thiện cơ cấu tổ chức trong quá trình tín dụng
Thứ nhất, chuyển Trung tâm quản lý tín dụng cá nhân thuộc Khối dịch vụ
KH cá nhân sang Khối thẩm định và quản trị rủi ro để tách rời bộ phận thẩm định


xiii

phê duyệt với bộ phận chịu chỉ tiêu về hoạt động cho vay. Thứ hai, tại Trung tâm
KS&HTKD, nên mở rộng nhiệm vụ cho Phòng QLKQ theo hướng phòng này sẽ
đổi tên thành Phòng Kiểm soát cho vay để thực hiện chức năng kiểm soát hồ sơ

trước giải ngân nhằm tách rời chức năng kiểm soát và chức năng hỗ trợ hiện
đang được thực hiện bởi cùng một bộ phận là Phòng QLCT. Thứ ba, mở rộng
chức năng nhiệm vụ cho tổ kiểm soát sau chứng từ kế toán tại các chi nhánh
nhằm tạo cơ chế kiểm soát hoạt động cho vay tại các PGD.
3.2.3 Giải pháp hoàn thiện thủ tục kiểm soát
Thứ nhất, sửa đổi thủ tục phân công nhiệm vụ đối với các bộ phận tham gia
KSSV, phân công nhiệm vụ KSSV cho chuyên viên KS&HTKD thay vì NVKD.
Thứ hai, chuyển giao công việc kiểm soát trước giải ngân cho chuyên viên
Phòng Kiểm soát cho vay. Thứ ba, không cho phép Trưởng PGD có mã tài
khoản vào phần mềm kế toán để phê duyệt tín dụng. Thứ tư, thực hiện thủ tục
kiểm tra chéo giữa các đơn vị. Thứ năm, thực hiện công tác tự kiểm tra, kiểm
soát của các đơn vị trong quá trình cấp tín dụng một cách nghiêm túc
3.2.4 Phát huy vai trò cảnh báo rủi ro của bộ phận kiểm soát nội bộ
Bộ phận KSNB cần mở rộng thêm các hoạt động kiểm soát nhằm cảnh báo,
ngăn ngừa rủi ro thay vì chỉ thực hiện kiểm soát tuân thủ như hiện nay. Bộ phận
KSNB sẽ hướng đến việc xem xét quy trình, phân tích rủi ro, bản chất nguyên
nhân gây ra rủi ro, tư vấn cách thức quản lý nhằm ngăn chặn rủi ro cho các đơn
vị
3.2.5. Giải pháp nâng cao chất lượng kiểm toán tín dụng của bộ phận
kiểm toán nội bộ
Thứ nhất, Kiểm toán tín dụng nên theo định hướng rủi ro và tiếp cận hệ
thống cụ thể là đánh giá sự phù hợp của hệ thống KSNB với hoạt động tín dụng
của ngân hàng, phân tích tổng thể danh mục cho vay, phân chia thành từng
nhóm, xác định mức độ rủi ro của từng nhóm để lập kế hoạch kiểm toán
Thứ hai, về phương pháp kiểm toán hướng đến việc phân tích quy trình


xiv

nghiệp vụ, đánh giá điểm mạnh, yếu của hệ thống kiểm soát, chọn mẫu theo các

tiêu chí khác nhau, và tiến hành kiểm toán chi tiết.
3.2.6 Tăng cường sự tham gia của yếu tố công nghệ vào việc kiểm soát
rủi ro tín dụng
Nghiên cứu áp dụng công nghệ vào công tác kiểm soát rủi ro tín dụng bằng
cách bổ sung, cài đặt thêm các trường kiểm soát tại chính các phân hệ hạch toán
nhằm đảm bảo khi hạch toán cho vay, có thể kiểm soát được một số yếu tố luôn
nằm trong mức quy định như lãi suất không dưới mức sàn, tài sản đảm bảo được
hạch toán trước khi phát vay, cho vay nằm trong hạn mức đảm bảo tối đa…
3.3 Kiến nghị về điều kiện thực hiện các giải pháp
3.3.1 Về phía Nhà nước
Nhà nước cần hoàn thiện môi trường pháp lý cho hoạt động tín dụng ngân
hàng bao gồm hoàn thiện quy chế cho vay và bảo đảm tiền vay, quy định trách
nhiệm của NHTM với việc quản lý rủi ro tín dụng; nâng cao vai trò giám sát, đánh
giá hệ thống kiểm soát nội bộ ngân hàng của bộ máy thanh tra thuộc NHNN; tạo
lập các kênh thông tin đáng tin cậy cho các ngân hàng và doanh nghiệp; quy định
một cách thống nhất về hoạt động của bộ phận kiểm toán nội bộ tại các NHTM về
bộ máy tổ chức, ban hành các chuẩn mực, quy định về tiêu chuẩn kiểm toán viên..
3.3.2 Về phía Ngân hàng Thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam
Để có thể hoàn thiện được hệ thống kiểm soát nội bộ của mình, Ngân hàng
TMCP Kỹ thương Việt Nam cần hoàn thiện hơn một số vấn đề như hoàn chỉnh hệ
thống văn bản quản lý cũng như các quy trình nghiệp vụ của ngân hàng; tăng
cường đào tạo nguồn nhân lực; tăng cường ứng dụng công nghệ tin học hiện đại
trong công tác kiểm tra, kiểm soát.


xv

KẾT LUẬN
Hoạt động tín dụng cho đến nay vẫn là hoạt động nghiệp vụ chủ yếu, tạo
nguồn thu chính cho Ngân hàng, và rủi ro tín dụng vẫn luôn là vấn đề mà các

Ngân hàng thương mại nói chung cũng như Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt
Nam nói riêng quan tâm, tìm mọi cách để ngăn ngừa, phòng tránh.Và hệ thống
KSNB càng ngày càng khẳng định vai trò của mình trong công tác giám sát
cũng như ngăn chặn rủi ro cho Ngân hàng một cách hiệu quả. Ngân hàng TMCP
Kỹ thương Việt Nam cũng đang trong quá trình tái cơ cấu cũng như hoàn thiện
hệ thống của mình nhằm xây dựng hệ thống KSNB hiệu quả đáp ứng yêu cầu
quản trị của Ngân hàng. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay, với sự cạnh tranh
khốc liệt của khối Ngân hàng, việc mở rộng mạng lưới nhanh chóng càng cần
thiết phải có một hệ thống kiểm soát mạnh để có thể quản lý chặt chẽ hoạt động
của toàn hệ thống.
Luận văn đã đưa ra được một số vấn đề đang tồn tại của hệ thống KSNB
Ngân hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam với việc kiểm soát rủi ro tín dụng, trên
cơ sở đó đã đưa ra một số những kiến nghị nhằm hoàn thiện hệ thống KSNB
hơn nữa.
Tuy nhiên do phạm vi nghiên cứu, luận văn không đi sâu vào việc hoàn
thiện hệ thống các kỹ thuật đánh giá rủi ro cũng như các quy trình chi tiết mà chỉ
đưa ra những biện pháp hoàn thiện mang tính hệ thống. Chắc chắn trong bối
cảnh hội nhập kinh tế như hiện nay, với nhận thức ngày càng sâu sắc về chức
năng, vai trò của hệ thống KSNB, các Ngân hàng thương mại nói chung và Ngân
hàng TMCP Kỹ thương Việt Nam nói riêng cũng sẽ được tiếp nhận những
hướng dẫn, học hỏi những kinh nghiệm cụ thể của các thông lệ quốc tế cũng như
sự giúp đỡ của các tổ chức hỗ trợ nhằm xây dựng hệ thống KSNB lành mạnh,
phát huy hiệu quả cao hơn.


xvi