TIỂU LUẬN vấn đề NHÀ nước TRONG tác PHẨM THÀ ít mà tốt của lê NIN , ý NGHĨA TRONG xây DỰNG NHÀ nước PHÁP QUYỀN ở VIỆT NAM HIỆN NAY

1

VẤN ĐỀ NHÀ NƯỚC TRONG TÁC PHẨM “THÀ ÍT MÀ TỐT”
Ý NGHĨA TRONG XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC PHÁP QUYỀN
VIỆT NAM HIỆN NAY
I. MỐT SỐ VẤN ĐỀ XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC TRONG TRONG TÁC
PHẨM “THÀ ÍT MÀ TỐT”.
1. Hoàn cảnh ra đời của tác phẩm
Nếu như tác phẩm "Những người bạn dân là như thế nào và họ đấu
tranh chống chủ nghĩa dân tuý ra sao" là tác phẩm bút chiến đầu tiên của
Lênin thì tác phẩm Thà ít mà tốt là tác phẩm cuối cùng trong cuộc đời hoạt
động và sự nghiệp của ông. Tác phẩm được viết trong hoàn cảnh đặc biệt khi
Lênin đang phải nằm điều trị tại bệnh viện vì vết thương tái phát quá nặng.
Lênin đọc để vợ mình đồng thời cũng là thư ký riêng ghi chép lại trong nhiều
ngày và hoàn thành vào ngày 2/3/1923 công bố 2-3-1923, công bố trên báo
Sự thật số 49 ngày 4-3-1923. Ở nước ta, tác phẩm Thà ít mà tốt được in trong
Lênin toàn tập, Tập 45, Nxb sự thật, Matxcơva 1976, từ trang (441- 461).
Mùa xuân năm 1921, Lênin đề ra chính sách kinh tế mới. Sau gần một năm
thực hiện đã đem lại nhiều thành tựu quan trọng. Nền kinh tế được phục hồi
đáng kể, công, nông nghiệp có bước phát triển mới mặc dù còn rất chậm.
Điều đó đã tạo ra sự giao lưu hàng hóa từ thành thị đến nông thôn, đã tạo
được đà để chuyển sang phát triển nền kinh tế với tốc độ và quy mô lớn.
Việc thực hiện chính sách kinh tế mới đã làm cho khối liên minh công
– nông được củng cố vững chắc, đó là thực chất chính trị của Chính sách kinh
tế mới. Thành phần trung nông có chuyên biến mới và nhận thức và có thái độ
đúng hơn về chính quyền cách mạng. Tầng lớp bóc lột nông thôn bị hạn chế
đáng kể. Chính quyền Xô viết được củng cố, đóng vai trò chủ đạo trong nền
kinh tế quốc dân. Nhiệm vụ đối nội, đối ngoại được đặt ra hết sức to lớn: Về
đối nội, tiến hành cải tạo và xây dựng đất nước, xây dựng chủ nghĩa xã hội,
thúc đẩy quá trình cách mạng xã hội chủ nghĩa, xây dựng nền kinh tế quốc

2

dân, từng bước nâng cao đời sống của nhân dân lao động củng cố liên minh
công - nông, bộ máy nhà nước, lực lượng quốc phòng, phòng ngừa nạn đói và
sự khủng hoảng tài chính có thể xảy ra; về đối ngoại, xóa thế bao vây kinh tế
của đế quốc, làm dịu tình hình khiến cho đế quốc không có thể tìm cớ gây ra
chiến tranh. Đặt vấn đề củng cố bộ máy nhà nước trong thời điểm này là
hoàn toàn đúng đắn, cần thiết, phù hợp với quy luật khách quan. Để thực hiện
được những vấn đề đặt ra theo Lênin trước hết phải cải tạo chính bộ máy nhà
nước. Lênin chỉ rõ: “Tôi thiết nghĩ rằng đã đến đúng lúc chúng ta phải chỉnh
đốn một cách đúng mức, một cách hết sức nghiêm túc bộ máy nhà nước của ta;
Và không được quên rằng muốn xây dựng được bộ máy ấy, chúng ta không
được ngại tốn thời gian, rằng việc đó đòi hỏi nhiều, nhiều, rất nhiều năm tháng”1.
Chỉ vẻn vện 18 trang, nhưng tác phẩm Thà ít mà tốt có ý nghĩa thực tiễn
cực kỳ quan trọng. Nó trang bị cho những người cộng sản lý luận về xây dựng
nhà nước Xô viết đứng vững và phát triển. Thà ít mà tốt là một cống hiến lý
luận của Lênin về xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa.
2. Những nội dung cơ bản của tác phẩm.
* Quan điểm của Lênin đánh giá nhà nước sau 5 năm Cách mạng Tháng
Mười Nga thành công.
Lênin đánh giá đúng tính chất, bản chất, vai trò, ý nghĩa lịch sử trọng đại
của nhà nước Xô viết. Người khẳng định: Nhà nước Xô viết đã tạo ra một xã
hội mới, một kỷ nguyên mới. Người viết: “Trong hàng mấy trăm năm nay
người ta đã xây dựng lên những nhà nước theo kiểu tư sản và đây là lần đầu
tiên, chúng ta đã tìm ra một hình thức nhà nước không phải tư sản… Dẫu cho
bộ máy nhà nước của chúng ta còn kém cỏi, nhưng nó đã được sáng tạo ra, đó
là một phát minh lịch sử vĩ đại nhất, một nhà nước kiểu vô sản đã được sáng
tạo ra”2.
Đồng thời, Lênin không xem thường mặt yếu kém của bộ máy Xô viết sau

5 năm xây dựng và những nguyên nhân của những yếu kém đó, những hạn
1
2

Lênin Toàn tập, Tập 45, Nxb Sự thât M1978, Tr445
Tr 444


3

chế đó là: quan liêu, thủ cựu, bảo thủ, không muốn đổi mới cái gì cả. Đường
lối mà Đảng Bônsêvích Nga đứng đầu là Lênin được đặt ra rất đúng đắn. Yếu
tố quyết định lúc này là tổ chức, bao gồm cả bộ máy tổ chức hoạt động thực
tiễn. Vào những năm này, Lênin vẫn xác định nước Nga Xô viết còn xa mới
mang đầy đủ tính chất chủ nghĩa xã hội vì bộ máy cồng kềnh, làm việc thì
quan liêu, đội ngũ cán bộ sính làm kế hoạch, chỉ đạo thực tiễn yếu, ba hoa,
cách mạng suông, xuất hiện bệnh tự mãn của người cộng sản, có cả phần tử
xấu, cơ hội. Và cũng tại thời điểm này, Lênin quan tâm rất nhiều đến củng cố
bộ máy nhà nước? Sau Cách mạng Tháng Mười, vấn đề này đã được đặt ra,
nhưng lúc đó chưa có điều kiện giải quyết vì nội chiến. Trải qua 5 năm củng
cố nhưng không nắm chắc phương châm nên đến năm 1923 bộ máy của nhà
nước vẫn không đáp ứng được yêu cầu cách mạng mới. Người nói: “Không,
bộ máy ấy (bộ máy Xô viết - BT), có thể nói là chúng ta chưa có, và ngay cả
những yếu tố cho phép chúng ta xây dựng được bộ máy ấy, chúng ta cũng có
ít ỏi đến nực cười”3 và “Thế là đã năm năm, chúng ta ra sức cải tiến bộ máy
nhà nước của ta. Nhưng đó chỉ là một hoạt động phí công, một hoạt động qua
năm năm, đã chỉ cho chúng ta thấy rõ rằng hoạt động đó chỉ là vô hiệu, thậm
chí còn vô ích, hay thậm chí còn có hại là khác. Nhìn hoạt đông phí công ấy
thì tưởng là chúng ta công tác, nhưng thực ra, hoạt động đã làm cho những cơ
quan và đầu lão của chúng ta đang cáu lại.

Đã đến lúc phải thay đổi tình trạng đó đi”4.
Đồng thời, Lênnin cũng xác định để cải tạo nhà nước Nga Xô viết đang còn
non trẻ không phải là một sớm một chiều có thể giải quyế được mọi thứ, mà
phải có thời gian. Lênin chỉ rõ: “Và không được quên rằng muốn xây dựng
được bộ máy ấy, chúng ta không được ngại tốn thời gian, rằng việc đó đòi hỏi
nhiều, nhiều, rất nhiều năm tháng”5.
Nguyên nhân đẫn đến những yếu kém của bộ máy nhà nước Nga Xô Viết
Nguyên nhân của nó bắt nguồn từ quá khứ, nhà nước tư sản bị lật đổ nhưng
Tr 443
Tr 445
Tr443

3
4
5


4

chưa hoàn toàn bị tiêu diệt. Trình độ văn hóa của nhân dân quá thấp. Nội
chiến lại diễn ra quá dài. Nhiều cán bộ ưu tú của Đảng phải ra mặt trận, tạo ra
chỗ hổng lớn ở địa phương. Trong hoàn cảnh đó, nhà nước Nga phải sử dụng
cả những chuyên gia tư sản trên các lĩnh vực kinh tế, văn hoá và quân sự .
* Mục đích của việc cải tiến bộ máy nhà nước
Xét về mục đích quốc gia: Nhằm bảo đảm cho nhà nước Xô viết thực
sự xứng đáng với danh hiệu là bộ máy nhà nước xã hội chủ nghĩa. Trên cơ sở
có đầy đủ năng lực quản lý, đưa nhà nước Nga từ sản xuất nhỏ, yếu kém,
nông nghiệp lạc hậu tiến lên nền sản xuất lớn xã hội chủ nghĩa . Chính vì vậy,
việc quan tâm xây dựng nhà nước Nga Xô Viết trong sạch, có đủ sức đứng
vững trong điều kiện đất nước còn nhiều khó khăn và kể cả trong điều kiện

phát triển. Lênin xác định: “chỉ có làm cho bộ máy của chúng ta trong sạch
đến tột mức, chỉ có giảm bớt đến mức tối đa tất cả những cái không tuyệt đối
cần thiết, chúng ta mới có thể đứng vững được. Và đứng vững như thế, không
phải là đứng vững ở trình độ một nước tiểu nông, ở trình độ eo hẹp về mọi mặt
đó, mà là ở một trình độ ngày càng vươn lên nền đại công nghiệp cơ khí”6.
Xét về mục đích quốc tế: Củng cố bộ máy nhà nước là bài học có tính
chất quốc tế, Lênin đã nêu ra hai vấn đề: Với nền sản xuất tiểu nông, đất nước
bị tàn phá, chính quyền Xô viết có thể đứng vững cho đến khi cách mạng các
nước khác có thể đứng vững được không? -Liệu nước Nga Xô viết có thể
tránh được sự xung đột với các nước đế quốc chủ nghĩa hay không? Như vậy,
theo Lênin cải tạo nhà nước Nga Xô Viết trong sạch vững mạnh không chỉ
dừng lại phạm vi nước Nga mà nó còn có ý nghĩa là đầu tầu tạo đà cho sự ra
đời và phát triển nhà nước xã hội chủ nghĩa trên thế giới.
* Yêu cầu, điều kiện cải tiến bộ máy nhà nước Nga Xô viết.
- Yêu cầuđể xây dựng bộ máy nhà nước là:
Phải xây dựng được một nhà nước thực sự trong sạch và gương mẫu.
Lênin chủ trương xây dựng một nhà nước trong đó; công nhân tiếp tục lãnh
đạo nông dân, và gây được lòng tin của nhân dân đối với nhà nước, đồng thời
thực hành tiết kiệm nghiêm ngặt; Nhà nước phải thực hành tiết kiệm tối đa; bài
6

Tr 460


5

trừ những biểu hiện, hành vi lãng phí mà nước Nga quân chủ và bộ máy quan
liêu tư bản chủ nghĩa của nó còn rơi rớt lại. Vì theo Lênin lúc này, nếu để giai
cấp công nhân quyền lãnh đạo nông dân thì mới thực hiện được tiết kiệm
nghiêm ngặt nhất trong việc quản lý nhà nước của. Như thế nước Nga mới có

thể có tiền, dù là món tiền tiết kiệm đó là nhỏ nhất để phát triển đại công
nghiệp cơ khí, điện khí hoá đất nước...Thông qua việc quản lý chi tiêu chặt
chẽ, thực hành tiết kiệm trong bộ máy nhà nước Lênin cho rằng đó là : "Hy
vọng của chúng ta là ở đấy và chỉ ở đấy thôi. Chỉ đến khi ấy, chúng ta mới sẽ
có thể và ─ nói một cách hình ảnh ─ chuyển từ con ngựa này sang cưỡi con
ngựa khác, cụ thể là chuyển từ con ngựa của người nông dân, của người mugích, con ngựa khốn khổ, tức là từ những doanh nghiệp không thể thiếu được
trong một nước nông dân phá sản, sang con ngựa mà giai cấp vô sản đương
tìm kiếm và không thể không tìm kiếm cho mình, tức là đại công nghiệp cơ
khí, điện khí hoá, công trình xây dựng Vôn-khốp..."7.
Nhà nước đó phải được xây dựng trên cơ sở vững chắc của khối liên
minh công - nông. Liên minh công - nông theo Lênin là phải có cái mới về số
lượng và chất lượng. Nông dân phải được hợp thành một giai cấp nông dân
tập thể. Liên minh công - nông là liên minh chính trị bảo đảm cho họ có
quyền làm chủ.
Nhà nước Xô viết phải gọn nhẹ, có hiệu lực. Cán bộ, viên chức trong
bộ máy nhà nước phải có phẩm chất và năng lực tốt. Lênin đặc biệt quan tâm
đến đội ngũ cán bộ trong bộ máy nhà nước. Người chỉ rõ phải vĩnh viễn thay
đổi những những tiêu chuẩn chung về số lượng, chất lượng nhân viên của các
cơ quan thuộc bộ. Đặc biệt lựa chọn đối với những cán bộ của Bộ dân ủy
thanh tra công nông cần phải có căn cứ cụ thể và kiểm tra nghiêm ngặt nhất;
Phải qua thi cử và uy tín của bản thân. Người chỉ ra rằng: “nên tập trung chọn
vào bộ máy nhà nước những cán bộ có kinh nghiệm ở các cơ quan cũng như
trong số những sinh viên các trường đại học Xô viết, lựa chọn cán bộ phải
7

Tr 459


6

theo phương châm “Thà ít mà tốt” ít về số lượng nhưng chất lượng phải
cao”8.
- Điều kiện để xây dựng bộ máy nhà nước là:
Một là, giai cấp công nhân và nhân dân lao động phải có trình độ cần
thiết, vì thế mỗi người phải tự nỗ lực, cố gắng học tập để nâng cao trình độ.
Phải đổi mới thành phần của bộ máy nhà nước bằng những lực lượng ưu tú
của Đảng trong giai cấp công nhân và giới tri thức. Vì thế, để đổi mới bộ máy
nhà nước, theo Lênin cần phải: “Một là học tập, hai là học tập, ba là học tập
mãi, và sau nữa, phải làm sao cho học thức ở nước ta không nằm trên giấy
hoặc là một lời nói theo mốt nữa”9.
Hai là, phải làm cho học thức đó không nằm trong giấy tờ hoặc chỉ là
một lời nói theo mốt mà phải coi nó là bộ phận khăng khít của cuộc sống, ra
sức học tập để phục vụ lợi ích chung. Muốn đổi mới bộ máy nhà nước của
chúng ta, phải cố hết sức tự đặt cho mình nhiệm vụ sau đây: một là học tập, hai
là học tập, ba là học tập mãi, và sau nữa, phải làm sao cho học thức ở nước ta
không nằm trên giấy hoặc là một lời nói theo mốt nữa (điều này, phải thú thực
là thường hay xảy ra ở nước ta), phải làm sao cho học thức thật sự ăn sâu vào
trí não, hoàn toàn và thực tế trở thành một bộ phận khăng khít của cuộc sống
của chúng ta. Tóm lại, cái mà nhà nước Nga Xô Viết xây dựng phải là một kiểu
nhà nước khác hẳn về chất so với nhà nước tư sản mà ở nhiều nước Tây Âu
trước đó đã làm; đó là toàn bộ những cái gì xứng đáng và thích hợp với một
nước đang đặt cho mình nhiệm vụ trở thành một nước xã hội chủ nghĩa.
* Phương châm và những giải pháp chủ yếu để củng cố bộ máy nhà nước
- Phương châm: “Thà ít mà tốt”. Điều đó có nghĩa là, phải lựa chọn
những người thực sự ưu tú trong chế độ xã hội sử dụng và trong bộ máy của
nhà nước, nhất là đối với những thành viên của Uỷ ban Thanh tra trung ương.
Sử dụng con người phải đúng việc, cân nhắc thận trọng, coi việc thiết lập bộ
dân uỷ mới là cần thiết.
8
9

Tr 446
Tr446


7

Theo Lênin, “Những phần tử ưu tú trong chế độ xã hội của chúng ta, tức là:
trước hết, những công nhân tiên tiến, và sau nữa, những phần tử thật sự có học
thức mà người ta có thể tin chắc rằng họ sẽ không tin một lời nào, không nói
một lời nào trái với lương tâm họ, ─ những phần tử ưu tú ấy phải không sợ
thừa nhận bất cứ một khó khăn nào và không lùi bước trước bất cứ một cuộc
đấu tranh nào để đạt được mục đích mà họ sẽ tự đặt cho mình một cách
nghiêm chỉnh”10.
Cải tổ bộ máy nhà nước phải được tiến hành có trọng điểm, trước hết
là Bộ dân ủy thanh tra công nông. Theo Lênin, những người được chỉ định là
uỷ viên Ban kiểm tra trung ương phải là những người cộng sản không thể chê
trách được, đồng thời nhà nước cần phải nỗ lực lâu dài, kiên trì để huấn luyện
cho họ hiểu biết những phương pháp và những mục tiêu công tác của họ.
Trường hợp nhận ngay vào các cơ quan thuộc Bộ dân uỷ thanh tra công
nông, phải có đủ những điều kiện sau đây:
Một là, họ được nhiều đảng viên cộng sản giới thiệu
Hai là, họ qua được một kỳ sát hạch chứng nhận rằng họ hiểu biết bộ máy
nhà nước của chúng ta;
Ba là, họ qua được một kỳ sát hạch chứng nhận rằng họ hiểu biết lý luận
thường
thức về bộ máy nhà nước của chúng ta, những nguyên tắc của khoa học quản lý,
những giấy tờ sổ sách, v.v.;
Bốn là, họ phải phối hợp tốt công tác với những uỷ viên Ban kiểm tra
trung ương và với ban thư ký riêng của mình, sao cho chúng ta có thể đảm

bảo cho toàn thể bộ máy chạy tốt.
Đối với tôi, đó là lý do khiến chúng ta phải chăm lo đặc biệt, chú trọng
không ngừng đến Bộ dân uỷ thanh tra công nông, đặt nó ở một vị trí đặc biệt
quan trọng và quy định cho những người lãnh đạo của nó những quyền hạn
của Ban chấp hành trung ương…” . Lênin còn nhấn mạnh; cần phải tiến hành
11

10
11

Tr 444, 445
Tr 460


8

vững chắc; thận trọng; tránh lề mề, kém hiệu quả. Nếu không kiên nhẫn, nếu
không dành cho công tác ấy nhiều năm tháng thì tốt hơn là đừng bắt tay vào
việc. “Phải tuân theo quy tắc này: thà ít mà tốt. Phải tuân theo quy tắc này: thà
mất hai năm hay thậm chí ba năm, còn hơn là hấp tấp vội vàng mà không có
chút hy vọng nào đào tạo được một nhân liệu tốt”12.
* Biện pháp:
- Tăng cường công tác kiểm tra;
Bộ dân uỷ thanh tra công nông chính là phải chú ý đến toàn thể bộ máy nhà
nước và phải hướng sự hoạt động của mình vào tất cả các cơ
quan nhà nước không trừ một cơ quan nào cả, dù là ở địa phương hay ở trung
ương, thuộc ngành thương nghiệp hay thuần tuý hành chính, giáo dục, lưu trữ,
hay sân khấu, v. v., nói tóm lại, tất cả các cơ quan, không trừ một cơ quan nào.
Đảng và Nhà nước; lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Cán bộ lónh
đạo phải là người cộng sản ưu tú, phải có thi khảo sát trỡnh độ, phải hiểu

được quá trỡnh vận hành của bộ mỏy nhà nước. Cử một tiểu ban chịu trách
nhiệm thảo chương trình sơ bộ cho những kỳ thi tuyển người muốn vào làm
việc ở Bộ dân uỷ thanh tra công nông; cũng như cho những người định tuyển
vào chức vụ uỷ viên Ban kiểm tra trung ương. Đồng thời phải cử ra một tiểu
ban trù bị có trách nhiệm tìm những người để tuyển vào chức vụ uỷ viên Ban
kiểm tra trung ương Sau hết, họ cũng có nhiệm vụ phải học lý luận, nghĩa là lý
luận về tổ chức công tác mà họ có ý định chuyên làm; họ cũng sẽ phải thực tập
dưới sự lãnh đạo hoặc của những đồng chí có kinh nghiệm, hoặc của những
giáo sư các viện nghiên cứu cao cấp về tổ chức lao động.
- Phải thanh lọc khỏi bộ máy nhà nước những kẻ quan liêu, những kẻ ăn hối
lộ, những phần tử lạc lõng khác. Lênin đã nhận thấy rằng sau năm năm thực
hiện chính sách kinh tế mới đã xuất hiện một số cán bộ trong bộ máy nhà nước
có biểu hiện sa sút phẩm chất đạo đức, lối sống, tham nhũng tiêu cực… gây
mất lòng tin của nhân dân, làm cho bộ máy nhà nước yếu kém vận hành kém
12

Tr 445


9

hiệu quả. Việc tiến hành thanh lọc đưa những người kém phẩm chất ra khỏi bộ
máy nhà nước lúc này phải tiến hành ngay không được chậm chễ. Tuy nhiên
phải tiến hành thận trọng đúng, người tránh tình trạng trù úm, bè cánh loại bỏ
người tốt làm ảnh hưởng xấu đến quá trình cải tổ bộ máy nhà nước.
3- Ý nghĩa của tác phẩm.
Tác phẩm Thà ít mà tốt có ý nghĩa thực tiễn cực kỳ quan trọng. Nó trang
bị cho những người cộng sản lý luận về xây dựng nhà nước Xô viết đứng
vững và phát triển trong nững thời điểm khó khăn nhất của cách mạng nước
Nga bấy giờ. Đồng thời Thà ít mà tốt là di huấn chính trị có ý nghĩa quốc tế

đối với các Đảng Cộng sản lãnh đạo chính quyền. Tác phẩm này của Lênin đã
và đang tiếp tục đóng vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động thực tiễn của
Đảng Cộng sản về xây dựng chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản.
II. BẢO VỆ VÀ XÂY DỰNG NHÀ NƯỚC VIỆT NAM TRONG QUÁ
TRÌNH CÁCH MẠNG CŨNG NHƯ TRONG XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC
Thấm nhuần tư tưởng của Lênin, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
chủ động trong bảo vệ và xây dựng bộ máy nhà nước trong sạch vững mạnh
ngay sau khi mới giành được độc lập. Căn cứ vào tình hình, nhiệm vụ cụ thể
của từng giai đoạn cách mạng Việt Nam để có những chủ trương biện pháp
xây dựng bộ máy nhà nước tương xứng. Trong đó, cải cách bộ máy nhà nước
làm cho bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh là nhiệm vụ thường xuyên.
1. Sự vận dụng của Đảng ta và Hồ Chí Minh trong bảo vệ và xây dựng
Nhà nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Với nước ta, Cách mạng Tháng Mười đã mở ra con đường giải phóng
cho dân tộc cho cách mạng Việt Nam. Vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác –
Lênin vào điều kiện hoàn cảnh cụ thể ở Việt Nam, Hồ Chí Minh và Đảng ta
đã lãnh đạo nhân dân thực hiện cách mạng Thắng Tám lịch sử thành công,
xây dựng nên Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà, Nhà nước công - nông
đầu tiên ở khu vực Đông Nam Châu Á.


10

Sau cách mạng Tháng Tám, Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà đã
phải đương đầu với những thử thách vô cùng khó khăn, phức tạp, có thể ví
như “ngàn cân treo trên sợi tóc”. Thù trong, giặc ngoài cấu kết với nhau nhằm
xoá bỏ Nhà nước Việt Nam dân chủ Cộng hoà còn non trẻ ở khu vực Đông
Nam chân á và muốn chiếm lại những lợi ích mà chúng vừa bị mất. Vận dụng
sáng tạo những nguyên lý của chủ nghĩa Mác – Lênin Đảng ta và Chủ Tịch
Hồ Chí Minh đã có những chiến lược, sách lược vừa linh hoạt, mềm dẻo vừa

cứng rắn nhằm đấu tranh giữ bằng được chính quyền. Tiếp tục đường lối độc
lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, trong cuộc kháng chiến chống Mỹ
cứu nước và trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội Đảng ta luôn quan tâm
đến vấn đề đấu tranh bảo vệ chính quyền cách mạng bởi đó là vấn đề sống
còn của một dân tộc một chế độ xã hội.
2. Những vấn đề đặt ra trong xây dựng và bảo vệ Nhà nước Việt
Nam xã hội chủ nghĩa giai đoạn hiện nay.
Hiện nay Đảng, Nhà nước ta đang tiến hành xây dựng đất nước theo
định hướng xã hội chủ nghĩa trong điều kiện tình hình thế giới, khu vực và
tình hình trong nước hết sức khó khăn phức tạp.
Xu thế toàn cầu hoá nền kinh tế thế giới đã thu hút tất cả các quốc gia
có chế độ chính trị khác nhau tham gia, bên cạnh những mặt tích cực thì cũng
có không ít những tiêu cực. Nhất là đối với các nước có nền kinh tế đang
trong giai đoạn phát triển như nước ta nếu không tham vào vào “cuộc chơi
này” sẽ dẫn đến sự tụt hậu của nền kinh tế; nhưng nếu tham gia mà không có
sự định hướng rõ ràng sẽ dẫn đến chệch hướng xã hội chủ nghĩa, mất chế độ.
Tuy nhiên, sự chênh lệch giàu nghèo là hệ qủa tất yếu của nền kinh tế thị
trường nhưng đó cũng là những hạn chế của chế độ xã hội chủ nghĩa mà các
nước xã hội chủ nghĩa phải giải quyết…
Sự phát triển của khoa học, công nghệ đã mang lại nhiều thành tựu cho
nhân loại trên tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội, làm cho bộ mặt của thế
giới thay đổ hàng ngày, đời sống vật chất tinh thần của nhân dân không ngừng


11

được nâng lên. Nhưng mặt trái của khoa học công nghệ tiến tiến cũng không
phải là ít. Nhiều vấn đề toàn cầu đang đặt ra và cần có câu trả lời như vần đề ô
nhiễm môi trường; bệnh tật hiển nghèo; chiến tranh, hoà bình…Đặc biệt là nó
làm cho sự thay đổi về lối sống của một bộ phận nhân dân trong chế xã hội

chủ nghĩa, tha hoá nhân cách của họ theo lối thực dụng, ích kỷ, lối sống chạy
theo đồng tiền, lối sống phi nhân tính làm giàu bằng mọi giá…
Mặt khác, sự chống phá của các nước đế quốc đối với những nước xã
hội chủ nghĩa điễn ra gay gắt. Bởi sau cách mạng Tháng Mười Nga sự ra đời
của Nhà nước xã hội chủ nghĩa Xô viết đã làm thay đổi cục diện thế giới,
chủ nghĩa tư bản không còn là một hệ thống hoàn chỉnh bao trùm thế giới.
Thế giới sau cách mạng Tháng Mười đã phân chia thành hai hệ thống đối lập
nhau, hệ thống tư bản chủ nghĩa và hệ thống xã hội chủ nghĩa. Nhất là sau
khi chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô và Đông Âu xụp đổ, phong trào cộng sản và
công nhân quốc tế tạm thời lắng xuống thì chủ nghĩa đế quốc và các thế lực
thù đich chủ nghĩa xã hội lại chống phá các nước xã hội quyết liệt hơn bao
giờ hết. Chúng thực hiện chống phá chủ nghĩa xã hội trên tất cả các lĩnh vực
của đời sống xã hội như kinh tế, chính trị, văn hoá tư tưởng và không từ một
thủ đoạn nào như quân sự, chính trị và hiện nay chúng đang ráo riết thực
hiện chiến lược “Diễn biến hoà bình” bạo loạn lật đổ, lợi dụng vấn đề dân
tộc, tôn giáo, hay vần đề nhân quyền….hòng xoá bỏ sự tồn tại của chính
quyền Nhà nước xã hội chủ nghĩa tren thế giới.
Ở trong nước, sự phát triển của nền kinh tế thị trường định hướng xã
hội chủ nghĩa đã đẩy nhanh phát triển nền kinh tế đất nước. Chỉ trong vòng
hơn 20 năm đổi mới đã đưa nước ta từ một nước nghèo trở thành một nước có
nền kinh tế phát triển trong khu vực và trên thế giới, đời sống vật chất và tinh
thần của nhân dân không ngừng được nâng lên. Vị thế của đất đất nước có
nhiều thay đổi trên chính trường quốc tế. Quá trình thực hiện công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước bước đầu đã thu được những thành tựu đáng phấn
khởi tạo được niềm tin của quần chúng nhân dân.


12

Tuy nhiên, cũng phải thấy rằng nền kinh tế thị trường bên cạnh

những những mặt tích cực là những hạn chế như; Khuynh hướng phát triển
theo hướng tư bản chủ nghĩa là rất có thể, bởi chúng ta đang trong thời kỳ
quá độ, cho nên sự đan xen và đấu tranh giữa nhân tố mới và cái cũ đang
tồn tại, nó tạo ra những khả năng khách quan cho sự phát triển tư bản. Sự
phân hoá giàu nghèo diễn ra nhanh chóng, độ doãng cách giữa người giàu
và người nghèo ngày càng gia tăng. Tình trạng thiếu công ăn việc làm diễn
ra khá phổ biến, đời sống của bộ phận nhân dân còn đang ở dưới mức
nghèo khổ. Công nhân trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài
còn bị bóc lột, điều kiện làm việc không bảo đảm…
Đánh giá về hạn chế của bộ máy nhà nước Đảng ta chỉ rõ: “Bộ máy
quản lý nhà nước các cấp nhất là cơ sở còn yếu. Tình trạng nhũng nhiễu, của
quyền, thiếu trách nhiệm ở một bộ phận công chức, nhất là cơ quan trực tiếp
giải quyết công việc của dân và doanh nghiệp, chậm được khắc phục. Mô
hình tổ chức chính quyền địa phương nhất là tổ chức hội đồng nhân dân, còn
có những điểm bất hợp lý. Cải cách hành chính chưa đạt yêu cầu. Hoạt động
của Mặt trận tổ quốc và các đoàn thể nhân dân ở nhiều nơi còn mang tính
hành chính, hình thức. Dân chủ trong xã hội có lúc có nơi còn bị vi phạm, cắt
xén. Kỷ cương, kỷ luật ở nhiều nơi không nghiêm” 13 . Đảng ta còn nhận thấy:
“Tình trạng suy thái về tư tưởng chính trị đạo đức, lối sống, bênh cơ hội, chủ
nghĩa cá nhân và tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí trong một bộ phận cán
bộ, công chức diễn ra nghiên trọng14.
3. Một số giải pháp cơ bản xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt
Nam xã hội chủ nghĩa hiện nay.
Những tác động khách quan, cùng với những nảy sinh của nền kinh tế
thị trường đã gây ra những nghi ngờ, gây mất lòng tin của nhân dân đối với
Đảng với Nhà nước; làm ảnh hưởng không nhỏ đến uy tín của chế độ xã hội
13

14

Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu lần thứ X, Nxb CTQG, H. 2006,Tr 65.
Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội Đại biểu lần thứ X, Nxb CTQG, H. 2006,Tr 63.


13

chủ nghĩa. Nhằm khắc phục những hạn chế chúng ta cần phải trung giải quyết
một số những giải pháp cơ bản sau:
Một là, xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam của dân, do dân vì
dân. Chỉ khi có một Nhà nước như vậy mới có thể phát huy được quyền dân chủ
của nhân dân, đảm bảo quyền sống, quyền được làm việc, được lao động, được
học hành, được đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xó hội. Nú ảnh hưởng tới sự
lành mạnh của nền dân chủ, tới cuộc sống và số phận của từng người dân, tới
chiều hướng phát triển của xó hội.
Xây dựng Nhà nước pháp quyền XHCN của dân, do dân và vỡ dõn trờn
mọi lĩnh vực của đời sống xó hội. Trong Nhà nước đó, dân chủ đi đôi với kỷ
cương trật tự, được thể chế hoá thành pháp luật, trong khuôn khổ của pháp
luật. Nhà nước đó, biểu hiện trực tiếp sức mạnh của hệ thống chính trị dưới sự
lónh đạo của Đảng Cộng sản. Đó là một nhà nước đại diện cho quyền lực
chân chính của nhân dân; một tổ chức nhà nước dựa trên nền dân chủ, vỡ dõn
chủ và do đó bằng pháp luật và vỡ cụng lý. Để làm được những điều đó cần
phải giải quyết tốt một số nội dung chủ yếu sau đây:
Nhà nước phải bảo mọi lợi ích và quyền hành đều thuộc về nhân dân.
Để đảm bảo mọi lợi ích và quyền hành đều thuộc về nhân dân, nhất thiết phải
giải quyết những vấn đề kinh tế - xó hội, phỏt triển sự nghiệp giỏo dục, văn
hoá, y tế… tất cả các yếu tố đó phải tiến hành đồng thời, nhưng phải ưu tiên
cho những vấn đề kinh tế, chăm lo tốt hơn đến cuộc sống hạnh phúc và mọi
nhu cầu phong phú, đa dạng của con người. Bởi vậy, nếu thoát ly sự tăng
trưởng kinh tế, đặt ra những yêu cầu quá cao đối với các lĩnh vực văn hoá- xó
hội là khụng thực tế. Nhưng cũng sẽ là sai lầm, nếu chỉ coi trọng phát triển

kinh tế, lợi ích về văn hoá- xó hội của nhõn dõn. Thực tiễn những năm qua
cho thấy nếu không chú trọng xây dựng và phát triển giáo dục, văn hoá, y tế,
phúc lợi công cộng, để cho những mặt này yếu kém và xuống cấp thỡ chẳng
những ảnh hưởng xấu tới việc chăm lo bồi dưỡng, phát huy nhân tố con
người, mà cũn kỡm hóm nguồn lực thỳc đẩy kinh tế phát triển.


14

Nhân dân là người sáng tạo ra lịch sử, cho nờn nhõn dõn là nguồn gốc
của quyền lực. Trong xó hội XHCN, quyền lực Nhà nước được bắt nguồn từ
nhân dân, của nhân dân, do nhân dân và vỡ nhõn dõn. Vỡ vậy, trong cụng
cuộc đổi mới Nhà nước hiện nay, phải ra sức phát triển và hoàn thiện chế độ
đại diện, làm cho nó thực sự thể hiện bản chất nhân dân của Nhà nước ta. Một
Nhà nước như vậy mới đảm bảo quyền con người sống trong hoà bỡnh, độc
lập, tự do; được quyền làm chủ đất nước, làm chủ xó hội và làm chủ bản thõn
mỡnh; được quyền có cuộc sống ấm no, bỡnh đẳng và hạnh phúc. Tôn trọng
quyền của mỗi con người (quyền bỡnh đẳng của công dân trước pháp luật,
bỡnh đẳng dân tộc, bỡnh đẳng nam nữ, tự do tín ngưỡng và không tín ngưỡng
cũng như các quyền tự do, dân chủ khác) phải gắn với nghĩa vụ và trách
nhiệm của mỗi người trước đất nước và xó hội. Kiờn quyết đấu tranh chống
lại những hiện tượng vi phạm pháp luật mà nổi bật là tham nhũng và buôn
lậu, xâm phạm các quyền tự do, dân chủ của công dân; làm hàng giả, trốn –
gian lận thuế… gây tổn thất lớn cho Nhà nước và nhân dân.
Việc của đất nước là việc của nhân dân. Vỡ vậy, cần phải tập hợp
rộng rói mọi lực lượng quần chúng nhân dân, phát huy đầy đủ khả năng và
trí tuệ của toàn dân để cùng lo việc nước. Hơn nữa, mọi quyền hành chỉ
thuộc về nhân dân khi có một cơ chế thích hợp để nhân dân có thể trực tiếp
giám sát các hoạt động của Quốc hội và đại biểu Quốc hội, của Hội đồng
nhân dân và đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp, cũng như giám sát mọi

hoạt động của các cơ quan Nhà nước và viên chức Nhà nước. Phải có cơ
chế thích hợp để cử tri có thể bày tỏ sự tín nhiệm hay bất tín nhiệm của
mỡnh đối với đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân mà mỡnh
bầu ra, tạo điều kiện để các đại biểu gắn bó hơn với cử tri, đề cao ý thức
trỏch nhiệm của người đại diện nhân dân, phải luôn xứng đáng với sự tín
nhiệm của dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh đó khẳng định: “Nước ta là nước
dân chủ, bao nhiêu lợi ích đều vỡ dõn, bao nhiờu quyền hạn đều của dân…
Chính quyền từ xó đến Chính phủ Trung ương do dân cử ra” 15. Muốn đảm
15

Hồ Chí Minh toàn tập, T.5, Nxb CTQG, H. 1995, Tr. 698.


15

bảo mọi lợi ích và quyền hành đều thuộc về nhân dân, phải chiến thắng
được nghèo nàn và lạc hậu, phát triển kinh tế, văn hoá, cải thiện đời sống
nhân dân, xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ làm cho dân giàu,
nước mạnh và bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền và toàn vẹn lónh thổ
quốc gia.
Hai là, nhà nước giải quyết mối quan hệ công dân, bởi đây là mối
quan hệ chính trị cơ bản để xây dựng Nhà nước pháp quyền của dân, do dân
và vỡ dõn. Cơ sở để giải quyết mối quan hệ công dân- Nhà nước trong Nhà
nước pháp quyền XHCN là vấn đề quyền và nghĩa vụ của tất cả mọi người
được pháp luật ghi nhận và bảo vệ. Trong đó Nhà nước pháp quyền có nghĩa
vụ tôn trọng giá trị cao nhất là con người; Nhà nước đề ra pháp luật, đồng thời
phải tuân thủ pháp luật và bảo đảm cho công dân được chống lại chính sự tuỳ
tiện của Nhà nước. Mặt khác, con người là mục tiêu và giá trị cao nhất. Do
đó, Nhà nước phải đảm bảo cho công dân sự an toàn pháp lý, được hưởng các
quyền và tự do cơ bản đó vi phạm, kể cả từ phía các cơ quan Nhà nước và

những người có chức vụ. Chính vỡ vậy, một mặt Nhà nước đề ra pháp luật;
mặt khác, chính Nhà nước, các cơ quan Nhà nước, những người có chức vụ
đều có nghĩa vụ bắt buộc phải tuân thủ triệt để pháp luật, không có một tổ
chức Nhà nước hoặc công chức nào được đặt mỡnh đứng ngoài pháp luật,
đứng trên pháp luật. Mọi người và mọi tổ chức hợp pháp đều bỡnh đẳng trước
pháp luật.
Muốn giải quyết mối quan hệ giữa công dân và Nhà nước thỡ Nhà nước
phải đặt mục tiêu của mỡnh là phục vụ lợi ớch chớnh đáng của dân. Hơn nữa, việc
của đất nước là việc của dân, cho nên muốn làm việc của dân, cho nên muốn làm
việc của đất nước thỡ phải tập hợp rộng rói, phỏt huy khả đầy đủ năng và trí tuệ
của toàn dân để cùng lo việc nước. Đồng thời phải xây dựng một cơ chế để nhân
dân kiểm soát có hiệu quả đối với các cơ quan Nhà nước và nhân viên Nhà nước.
Liên quan tới vấn đề này, phải từng bước hoàn thiện chế độ dân chủ đại diện,


16

nhưng cần hết sức coi trọng việc phát huy quyền dân chủ trực tiếp của nhân dân,
tạo thành thói quen tốt trong sinh hoạt xó hội.
Nhà nước pháp quyền XHCN là Nhà nước của dân, do dân bầu ra.
Do đó, một khi Nhà nước không cũn vỡ dõn, nghĩa là nú khụng đáp ứng
được lợi ích và nguyện vọng của nhân dân có quyền bày tỏ sự bất tín
nhiệm đối với nó. Đó là cơ sở để Bác Hồ nói rằng: “Nếu Chớnh phủ làm
hại dõn thỡ dõn cú quyền đuổi Chính phủ” 16.
Trong chế độ dân chủ XHCN, người chủ Nhà nước là nhân dân;
người cán bộ Nhà nước là do dân lựa chọn, được nhân dân ủy quyền là
“công bộc”; làm cán bộ là “làm đầy tớ cho nhân dân, chứ không phải là
“làm quan Cách mạng”. Trong các cơ quan Nhà nước, cán bộ vừa là lónh
đạo, vừa là người hướng dẫn của nhân dân. Đội ngũ cán bộ phải trung
thành, tận tụy, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư, lo trước thiên hạ, vui

sau thiên hạ; đồng thời phải người lónh đạo thỡ phải cú trớ tuệ hơn người,
minh mẫn, sáng suốt, nhỡn xa trụng rộng, gần gũi và trọng dụng những
người hiền tài, đức độ. Bởi vậy, người thay mặt và người đại diện cho dân
phải là người có đức, có tài, phải vừa “hiền” lại vừa “minh”.
Ba là, xây dựng quyền lực Nhà nước của các công dân trên nền tảng
một hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện.
Tư tưởng về xây dựng quyền lực Nhà nước trong quan hệ xó hội của
cỏc cụng dõn thực chất là giải quyết mối quan hệ giữa quyền lực với phỏp
luật. Trong đó pháp luật là cơ sở để duy trỡ quyền lực Nhà nước, bản thân
Nhà nước vừa là công cụ tổ chức của giai cấp, lại vừa là hỡnh thức thực
hiện quyền lực cụng khai. Vỡ vậy, Nhà nước chỉ có thể biểu hiện ý chớ phổ
biến và quyền lực cụng khai của mỡnh đối với xó hội, với mọi công dân
thông qua pháp luật. Xây dựng quyền lực Nhà nước trong quan hệ xó hội
của cỏc cụng dõn là xõy dựng một hệ thống phỏp luật trờn nền dõn chủ
thực sự, xuất phỏt từ nhõn dõn và vỡ nhõn dõn. Phỏp luật phải định hướng
16

Hồ Chí Minh toàn tập, T.5, Nxb CTQG, H..1995, tr. 60.


17

mọi công dân và tổ chức xó hội vươn tới cái chân, thiện, mỹ, vươn tới tự
do đích thực của con người. Để đạt được mục đích đó, pháp luật phải khách
quan, công bằng, bỡnh đẳng và dân chủ, lấy quyền con người, giải phóng
con người làm trung tâm để xây dựng quyền lực Nhà nước.
Quyền lực Nhà nước phải thuộc về nhân dân, phải thể hiện ý chớ của
nhõn dõn, là sự phản ỏnh khỏch quan cỏc nhu cầu xó hội, thỳc đẩy tiến bộ xó
hội. Mặt khỏc, khi đặt ra các thiết chế của mỡnh trong khuụn khổ phỏp luật,
hoặc thiết lập cơ chế để kiểm tra tính hợp pháp, hợp hiến của các đạo luật, các

cơ quan quyền lực Nhà nước cũng phải làm sao cho hệ thống pháp luật được
xây dựng trên sự tự do và các quyền công dân được bảo đảm. Pháp luật
XHCN thể hiện ý chớ chung của xó hội, được bảo đảm bằng sức mạnh cộng
đồng. Nhà nước tôn trọng pháp luật như một giá trị xó hội chung; đồng thời
quyền lực Nhà nước là cơ sở, là tiến đề quan trọng nhất để bảo đảm cho pháp
luật có được bản chất pháp lý của nú.
Xây dựng quyền lực Nhà nước trong quan hệ với xó hội của cỏc cụng dõn
là để bảo đảm cho mỗi công dân được hưởng những quyền tự do vốn có của họ
và không thể bị tước bỏ. Nhưng sự tự do của mỗi công dân phải dẫn tới sự thống
nhất của cả trật tự xó hội. Sự thống nhất đó chống lại mọi sự chiếm đoạt quyền
lực Nhà nước bởi các cá nhân chuyên quyền đứng bên trên và bên ngoài dân,
hoặc là loại bỏ sự vô trách nhiệm và bất lực của những người cầm quyền. Chính
vỡ vậy,mỗi người dân là một giá trị tuyệt đối của quyền lực Nhà nước chứ
“không thể là công cụ của bất kỳ ai, dù là có mưu đồ tốt đẹp nhất”17.
Bốn là, nhà nước pháp quyền XHCN phải được tổ chức và vận hành
theo nguyên tắc tập trung dân chủ dưới sự lónh đạo của Đảng Cộng Sản.
Tập trung dân chủ là nguyên tắc căn bản, là một yêu cầu tự nhiên và tất
yếu của việc xây dựng Nhà nước pháp quyền và nền dân chủ XHCN với tư
cách là một chế độ chính trị. Vỡ nếu khụng cú dõn chủ thụng qua bàn bạc,
thảo luận, tranh luận để chọn một giải pháp hợp lý nhất thỡ khụng thể tạo
được sự thống nhất thật sự. Nhưng không có tập trung để chuyển sự thống
17

Chính trị học. Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, H. 1994, tr. 197


18

nhất từ quan niệm, nhận thức sang hành động, thỡ khụng bao giờ dõn chủ trở
thành một giỏ trị hiện thực.

Tập trung dân chủ trong Nhà nước pháp quyền XHCN là cần thiết để
cho dân chủ tránh được những thói xấu tệ hại của thứ dân chủ bất chấp pháp
luật, kỷ cương, vượt quá hành động pháp lý để rơi vào tự do, hỗn loạn, phá
phách, vô chính phủ. Nó bảo đảm cho các cơ quan quyền lực không thể trở
nên nhu nhược, bất lực mà có thực quyền. Nó kết hợp tính tôn trọng dân chủ,
tôn trọng các quyết định của tập trung với tinh thần trách nhiệm của các tổ
chức và các cá nhân có quyền lực.
Điểm quan trọng của nguyên tắc tập trung dân chủ trong quản lý Nhà
nước theo tinh thần của Nhà nước pháp quyền là đề cao tinh thần tôn trọng
pháp luật, hoạt động hợp hiến, hợp pháp, thực hiện sự bỡnh đẳng của mọi tổ
chức và cá nhân trước pháp luật, xác lập rành mạch quy chế, chức trách, bổn
phận công chức trước Nhà nước và xó hội. Đó là cơ sở để khẳng định rằng:
“sự kết hợp đúng đắn tập trung và dân chủ là yếu tố quyết định sức mạnh và
hiệu lực của bộ máy Nhà nước ta”.
Tăng cường sự lónh đạo của Đảng đối với Nhà nước pháp quyền XHCN
là nhằm đảm bảo cho Nhà nước mang bản chất của giai cấp công nhân, thực sự
là Nhà nước của dân, do dân, vỡ dõn. Sự lónh đạo của Đảng tạo điều kiện phối
hợp và phát huy sức mạnh tổng hợp của hệ thống chính trị, giúp Nhà nước
hoàn thành thuận lợi mọi nhiệm vụ của mỡnh. Đảng lónh đạo Nhà nước được
thể hiện bằng những phương thức khác nhau. Một là, Đảng lónh đạo Nhà nước
để nó thể chế hoá đúng đắn lập trường, các quan điểm chính trị cơ bản của
mỡnh. Hai là, Đảng định hướng hoạt động của Nhà nước vào việc tổ chức thực
hiện có hiệu quả những nghị quyết đó được thể chế hoá đó. Ba là, Đảng lónh
đạo công tác cán bộ ngay trong lĩnh vực Nhà nước…
Để tăng cường sự lónh đạo của Đảng đối với Nhà nước, phải đổi mới
và chỉnh đốn Đảng, nâng cao năng lực lónh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
Vai trũ lónh đạo của Đảng đối với Nhà nước không phải nhờ vào uy quyền,


19

mệnh lệnh, mà ở trỡnh độ năng lực vạch ra đường hướng chính trị đúng đắn
và thông qua cụng tỏc tuyờn truyền, thuyết phục, làm cho mọi tổ chức và toàn
xó hội tự giỏc chấp nhận, ở tớnh gương mẫu và vai trũ tiờn phong chiến đấu
của tổ chức Đảng, của đội ngũ cán bộ, đảng viên; ở sự gắn bó, tín nhiệm của
quần chúng đối với Đảng; ở sự trong sạch, vững mạnh về bản lĩnh chính trị,
tư tưởng và tổ chức của Đảng.
Hiện nay vị trớ, vai trũ lónh đạo của Đảng cộng sản đối với Nhà nước
pháp quyền XHCN Việt Nam là không thể có một lực lượng chính trị nào có thể
thay thế được. Vấn đề đó không chỉ mang tính nguyên tắc được khẳng định từ lý
luận Mỏc- Lờnin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mà con là kết luận chắc chắn được rút
ra từ thực tiễn của cách mạng Việt Nam từ khi Đảng ra đời đến nay.
Năm là, xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam dựa trên khối
đại đoàn kết toàn dân tộc, tạo sự đồng thuận giữa Đảng, Nhà nước và
nhân dân trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ đất nước theo mục tiêu độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội.
Để xây dựng Nhà nước pháp quyền Việt Nam vững mạnh đòi hỏi phải
không ngững chăn lo củng cố khối liên minh công nhân – nông dân- trí thức;
Thực hiện tốt công bằng xã hội ; khuyến khích làm giàu chính đáng đi đôi với
xoá đói giảm nghèo, khắc phục sự cách biệt xa về mức sống giữa các vùng
dân cư; làm tốt chính sách dân tộc tôn giáo…Đồng thời cả hệ thống chính trị
phải chăn lo phát triển phong trào cách mạng của quần chúng bằng các cuộc
vận động thi đua yêu nước, với những nội dung, hình thức thiết thực, phong
phú. Tất những hoạt động trên nhằm tạo ra sức mạnh tổng hợp của Nhà nước
pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Tóm lại, Tác phẩm Thà ít mà tốt của Lênin là những tâm huyết nhất
trong cuộc đời hoạt động chính trị của một vị lãnh tụ về vấn đề xây dựng nhà
nước. Cùng với quá trình cải tạo xã hội cũ và xây dựng xã hội mới xã hội chủ
nghĩa là không ít những vấn đề nảy sinh làm cản trở sự phát triển của cách
mạng trong đó có vấn đề nhà nước. Vấn đề Nhà nước được xem là quan trọng

20

có tính chất quyết định đến thành bại của cách mạng. Nhà nước trong sạch
vững mạnh khi có độ ngũ cán bộ thực sự trung thành, không ngừng rèn luyện
phấn đấu vì sự nghiệp chung của cách mạng. Chính vì vậy, cùng với quá trình
xây dựng phải thường xuyên làm sạch bộ máy, gây được uy tín, niềm tin của
quần chúng nhân dân, có như vậy mới phát huy được sức mạnh của toàn dân
tham gia xây dựng đất nước.
Từ ý nghĩa đó Đảng ta và Hồ Chí Minh đã tiếp thu và vận dụng phát
triến sáng tạo những vấn đề về xây dựng bộ máy nhà nước của dân do dân và
vì dân, Từ khi ra đời với sự quan tâm của Hồ Chí Minh và Đảng ta, nhà nước
xã hội chủ nghĩa Việt Nam luôn thể hiện đúng vị trí vai trò, làm tốt chức năng
nhiệm vụ đưa cách mạng Việt Nam giành hết thắng lợi này đến thắng lợi
khác, hiện nay đang vững bước trong sự nghiệp đổi mới xây dựng đất nước.
Trong điều kiện tình hình thế giới, khu vực và trong nước có nhiều biến đổi
lớn; nhất là từ khi đổi mới đất nước phát triển nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa thì vấn đề xây dựng nhà nước pháp quyền Việt Nam
xã hội chủ nghĩa là tất yếu được đảng ta xác định trong nghị quyết của mình.
Trước những luận điệu thù địch nhưng Đảng ta luôn quan tâm xây dựng bộ
máy Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch, vững mạnh
đặc biệt trú trọng xây dựng đội ngũ cán bộc- “những công bộc của dân”; Vì
thế, nhà nước vẫn luôn làm tốt chức năng, nhiệm vụ góp phần đẩy mạnh sự
nghiệp CNH, HĐH, phát triển đất nước vững chắc. Điều đó càng khẳng định
tính đúng đắn những luận điểm xây dựng nhà nước trong tác phẩm Thà ít mà
tốt của Lênin, là căn cứ để mỗi Đảng Cộng sản trong đó có Đảng Cộng sản
Việt Nam vận dụng học tập và làm theo./.