Tiếp cận chẩn đoán và điều trị các phản ứng quá mẫn với vắc xin

Tiếp cận chẩn đoán và điều trị các phản
ứng quá mẫn với vắc-xin
Posted in Dị ứng & Miễn dịch, Đau bụng, Evidence-based Medicine, Khó
thở, Sốt By admin On Tháng Tư 1, 2015

Tiếp cận chẩn đoán và điều trị các phản ứng quá mẫn với vắc-xin
Tỷ lệ các phản ứng không mong muốn do vắc-xin được ghi nhận là thấp, dao
động trong khoảng 4,8 – 83 trên 100000 liều vắc-xin. Số lượng các phản ứng dị
ứng thật sự với vắc-xin còn chưa biết rõ tuy nhiên ước tính khoảng 1/ 50000 –
1/ 100000 liều tiêm cho hầu hết các loại vắc-xin. Vắc-xin và các thành phần tá
dược có thể gây ra các tác dụng không mong muốn, là nguyên nhân gây ra sự
tranh cãi và làm cản trở các chương trình tiêm chủng mở rộng mang tầm cỡ
quốc gia cũng như gây bùng phát trở lại những bệnh dịch có thể phòng tránh
được bằng tiêm vaxin như Sởi, Rubella… Những vắc-xin mà thành phần có
trứng hoặc gelatine thì phản ứng dị ứng thường nặng và tần suất xuất hiện phản
ứng cũng cao hơn. Tuy vậy, phản ứng dị ứng nặng và gây tử vong như sốc phản
vệ vẫn rất hiếm khi xảy ra và thường chỉ khoảng xấp xỉ 1/ 1.000.000 liều tiêm.

Các tổn thương dị ứng nhanh


Về mặt lâm sàng, các biểu hiện phản ứng phụ do vắc-xin rất đa dạng nhưng hầu
hết khu trú tại chỗ tiêm và là hậu quả của quá trình viêm không đặc hiệu do các
thành phần trong vắc-xin như muối nhôm hoặc các thành phần vi khuẩn hoạt
động. Trên thực tế có một số ghi nhận những trường hợp xuất hiện cơn co thắt
phế quản giống hen, xơ cứng rải rác, hội chứng Guillain-Barré, viêm ruột hoặc
tử vong ngay sau tiêm vắc-xin có thể do nguyên nhân nào đó chưa biết rõ có
liên quan. Tuy nhiên không thấy có mối liên quan dựa trên khoa học và bằng
chứng trên lâm sàng. Đối với bệnh nhân có cơ địa dị ứng (Atopy), cho đến nay
chưa có bằng chứng làm gia tăng nguy cơ dị ứng vắc-xin trong nhóm bệnh
nhân này.

Các phản ứng nhẹ tại chỗ hoặc tình trạng sốt sau tiêm vắc-xin thường xảy ra và
không có chống chỉ định tiêm những liều vắc-xin sau. Tuy nhiên những trường
hợp phản ứng dị ứng toàn thân hoặc sốc phản vệ, bệnh nhân cần được thăm
khám, khai thác tiền sử đầy đủ và làm các test chẩn đoán dị ứng với vắc-xin và
thành phần trong vắc-xin, tuân thủ theo các hướng dẫn điều trị và tư vấn của bác
sỹ chuyên khoa là điều quan trọng để chẩn đoán đúng và đưa ra quyết định điều
trị phù hợp. Với những trường hợp dị ứng thực sự mà bắt buộc phải tiêm liều
vaxin nhắc lại trong khi không có chế phẩm thay thế giảm mẫn cảm sẽ được chỉ
định.