Bài 23-27

Giáo án 9
TUẦN 12
Tiết – Bài 23 :
ĐỘT BIẾN SỐ LƯNG NHIỄM SẮC THỂ

I/ MỤC TIÊU :
1/ Kiến thức : Học xong bài này HS phải :
- Trình bày được các biến đổi số lượng thường thấy ở 1 cặp NST , cơ chế hình thành
thể ( 2n + 1 ) và thể ( 2n – 1 )
- Giải thích về hiệu quả của biến đổi số lượng của từng cặp NST
2/ Kỹ năng :
- Rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích kênh hình

kiến thức
- Kó năng làm việc cá nhân và hoạt động nhóm
3/ Thái độ : Có ý thức vận dụng kiến thức và kó năng học vào cuộc sống, lao động .
II/ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
1-GV : Tranh H.23.1- 23.2/ SGK
III/ PHƯƠNG PHÁP : Trao đổi - thảo luận nhóm, giảng giải
IV/ HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC :
1/ Mở bài : Bên cạnh đột biến cấu trúc NST còn có thể tạo ra những đột biến nào ? Đột
biến số lượng NST là gì ? Gồm những dạng nào ? Đó là nội dung bài học hôm nay
2/ Các hoạt động :
* Hoạt động 1 : THỂ DỊ BỘI
 Mục tiêu: HS nhận biết được các dạng liên quan đến sự biến đổi số lượng ở 1 hoặc 1 số
cặp NST
 Tiến hành :
HĐ của GV HĐ của HS Bài ghi
- GV củng cố lại khái niệm về cặp
NST tương đồng và bộ NST lưỡng bội
 hiện tượng tăng thêm 1 NST ở

từng cặp trên cây cà độc dược
- GV treo H.23.1 / SGK cho HS quan
sát, phân tích - đọc thông tin để thực
hiện lệnh / SGK .
+ Ở cà chua, lúa, cà độc dược bộ
NST kí hiệu như thế nào ?
+ Thế nào là thể ( 2n + 1 ) ? Thể
( 2n – 1 ) ? thể ( 2n – 2 ) ?
+ Về kích thước, quả của thể ( 2n
+ 1 ) nào to hơn hoặc nhỏ hơn so với
ở thể lưỡng bội ?
+ Cho ví dụ sự khác nhau về hình
- HS đọc SGK – Quan sát hình
để trả lời các câu hỏi.
- HS thảo luận nhóm thống nhất
ý kiến – Cử đại diện
trình bày và các
nhóm khác bổ sung .
+ Mọi SV bình thường có bộ
NST lưỡng bội ( 2n ). Nhưng 1
số sinh vật lại có hiện tượng 3
nhiễm
+ Do có thêm 1 NST bổ sung
vào ( 2n + 1 )
+ Do mất đi 1 NST ( 2n – 1 )
+ Do mất 1 cặp NST tương
đồng
I/ Khái niệm: là
hiện tượng thêm
hoặc mất 1NST

thuộc 1 cặp NST
nào đó hay mất 1
cặp NST tương đồng
Các dạng :
+ Thêm 1 NST / 1
cặp NST : 2n + 1

Thể 3 nhiễm
+ Mất 1 NST/ 1 cặp
NST : 2n – 1

thể
1 nhiễm
+ Mất 1 cặp NST
tương đồng : 2n -2
Giáo án 9
dạng quả của các cây ( 2n + 1 )
+ Gai của quả các cây ( 2n + 1 )
nào dài hơn rõ so với cây lưỡng bội .
Cho ví dụ khác ?
+ Hiện tượng dò bội thể là gì ?
- GV chốt lại đáp án đúng
+ Thể 3 nhiễm có tính trạng
khác với thể lưỡng bội về độ
lớn, hình dạng … ( VD : Cà độc
dược có quả to hơn, dài hơn gai
dài hơn … )
- HS tự rút ra hiện tượng dò bội
thể


thể không nhiễm
Có thể xảy ra ở
người , động vật ,
thực vật
* Hoạt động 2 : SỰ PHÁT SINH THỂ DỊ BỘI
 Mục tiêu : HS tìm hiểu sự phát sinh thể 3 nhiễm và thể 1 nhiễm
 Tiến hành :
HĐ của GV HĐ của HS Bài ghi
- GV treo hình 23.2và đọc II
+ Hãy giải thích sự hình thành
các thể dò bội có ( 2n + 1 ) và
( 2n – 1 ) NST
+ Sự phân li của 1 cặp NST
tương đồng ở 1 trong 2 dạng bố
mẹ khác với trường hợp bình
thường như thế nào ?  kết
quả?
+ Các giao tử khi thụ tinh có
kết quả như thế nào ?
+ Sự khác nhau trong sự hình
thành bộ NST ở bệnh Đao và
bệnh Tơcnơ ?
- GV chốt lại kiến thức và mở
rộng bệnh claiphentơ có 3 NST
giới tính XXY
- HS đọc SGK – Quan sát hình - thảo
luận theo nhóm – Cử đại
diện nhóm trình bày
- Các nhóm khác nhận xét – Bổ sung
và cùng xây dựng đáp án chung .

+ Cần lưu ý trong giảm phân do sự
phân ly không bình thường của cặp
NST 21  khi thụ tinh hợp tử có 3
NST 21 gây bệnh đao
+ Do sự phân li không bình thường
của cặp NST giới tính XX ( 2 giao tử)
 hợp tử OX gây bệnh Tơcnơ
+ F2 : di truyền liên kết không xuất
hiện biến dò tổ hợp
+ Trong chọn giống nên chọn nhóm
t/t tốt đi kèm với nhau
III/ Nguyên nhân
Do 1 cặp
NST
không
phân ly
trong
giảm
phân

tạo giao
tử mà
cặp NST
tương
đồng nào
đó có 2
NST hoặc
không có
NST
IV/ Vai trò :

- Thường có hại
- Gây biến đổi về
hình thái ( kích
thước, màu sắc … )
Ví dụ: Gây ra bệnh
Down, tơcnơ
V/ KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ :
1/ HS đọc tóm tắt cuối bài
2/ HS trả lời các câu hỏi cuối bài – Làm BT
- Câu 1: Đánh dấu vào câu trả lời đúng mhất
Sự biến đổi NST thường thấy ở dạng nào ?
a/ Thể 3 nhiễm b/ Thể 1 nhiễm c/ Thể O nhiễm (X) d/ Cả a , b và c
- GV cho HS nhận xét – Chấm điểm
Giáo án 9
VI/ DẶN DÒ :
- Học bài
- Chuẩn bò bài mới ( Đọc bài trước )
Giáo án 9
TUẦN 13
Tiết – Bài 24 : ĐỘT BIẾN SỐ LƯNG NHIỄM
SẮC THỂ ( tiếp theo )

I/ MỤC TIÊU :
1/ Kiến thức : Học xong bài này HS phải :
- Nêu được hiện tượng đa bội hóa và thể đa bội
- Trình bày cơ chế phát sinh thể đa bội ( do nguyên phân và giảm phân )
- Phân biệt sự phát sinh thể đa bội do nguyên phân và giảm phân – Phân biệt thể đa
bội và thể lưỡng bội
- Vận dụng kiến thức về thể đa bội trong thực tiễn
2/ Kỹ năng :

- Rèn luyện kỹ năng quan sát, phân tích kênh hình

kiến thức
- Kó năng làm việc cá nhân và hoạt động nhóm
3/ Thái độ : Có ý thức vận dụng kiến thức và kó năng học vào cuộc sống, lao động .
II/ ĐỒ DÙNG DẠY HỌC :
1-GV : Tranh H.24.1- 5/ SGK
III/ PHƯƠNG PHÁP : Trao đổi - thảo luận nhóm, giảng giải
IV/ HOẠT ĐỘNG DẠY- HỌC :
1/ Mở bài : Củng cố kiến thức cặp NST tương đồng , bộ NST 2n

hiện tượng các cặp NST
khác trên cà độc dược
2/ Các hoạt động :
* Hoạt động 1 : THỂ ĐA BỘI
 Mục tiêu: HS hình thành khái niệm thể đa bội , đặc điểm điển hình và phương hướng sử
dụng trong chọn giống
 Tiến hành :
HĐ của GV HĐ của HS Bài ghi
- GV đặt câu hỏi :
+ Các cơ thể mà trong tế bào sinh
dưỡng có bộ NST : 3n, 4n, 5n … có
hệ số của n khác với thể lưỡng bội
? Có phải là bội số của n không ?
- GV treo H.24.1 / SGK cho HS
quan sát, phân tích - đọc thông tin
để thực hiện lệnh / SGK .
+ Hiện tượng đa bội thể là gì ?
+ Các cơ thể có số lượng NST 3n,
4n, 5n … được gọi là gì ?

+ Sự tương quan giữa số n và kích
thước của cơ quan như thế nào ?
- GV chốt lại đáp án đúng
- HS đọc SGK – Quan sát hình để
trả lời các câu hỏi.
- HS thảo luận nhóm thống nhất ý
kiến – Cử đại diện trình
bày và các nhóm khác
bổ sung .
+ Kích thước cơ quan sinh dưỡng ,
cơ quan sinh sản lớn hơn so với cây
lưỡng bội ( tăng kích thước : lá,
thân, củ, quả … ) để tăng năng suất
của cây sử dụng các bộ phận này,
giúp ích trong chọn giống .
+ Tăng gấp bội số lượng NST 
ADN tăng
I/ Khái niệm: Cơ
thể trong tế bào
sinh dưỡng có số
NST là bội số của n
( 3n, 4n … )
II/ Các dạng :
- Thể tam bội ( 3n )
- Thể tứ bội ( 4n ) …
5n … 6n …
Giáo án 9
- HS tự rút ra hiện tượng đa bội thể
* Hoạt động 2 : SỰ HÌNH THÀNH THỂ ĐA BỘI
 Mục tiêu : HS tìm hiểu sự hình thành thể đa bội

 Tiến hành :
HĐ của GV HĐ của HS Bài ghi
- GV treo hình 23.5 cho biết :
+ Hãy so sánh trường hợp
nào minh học sự hình thành
thể đa bội do nguyên phân và
giảm phân bò rối loạn
+ Đa bội thể được hình thành
như thế nào ?
+ Người ta có thể gây tạo
các thể đa bội bằng những
phương pháp nào ?
- GV chốt lại kiến thức
- HS đọc SGK – Quan sát hình -
thảo luận theo nhóm –
Cử đại diện nhóm trình
bày
- Các nhóm khác nhận xét – Bổ
sung và cùng xây dựng đáp án
chung .
+ Trường hợp a  do nguyên
phân
+ Trường hợp b  do giảm phân
- Ý nghóa : Ứng dụng trong chọn
giống cây trồng
III/ Nguyên nhân : Do
tác nhân lí,
hoá tác động
vào quá trình
nguyên phân

và giảm phân
làm rối loại
phân bào
( Học thêm
KGN đoạn 2 )
IV / Vai trò:Hiện tượng
đa bội thể khá
phổ biến ở
thực vật và
được ứng dụng
có hiệu quả
trong chọn
giống cây
trồng
Ví dụ : Dưa hấu vàng 3n
V/ KIỂM TRA - ĐÁNH GIÁ :
- HS đọc tóm tắt cuối bài
- HS trả lời các câu hỏi cuối bài – Làm BT
1/ Đa bội thể là gì ? - Là hiện tượng bộ NST trong tế bào sinh dưỡng tăng lên theo
bội số của n ( > 2n )
2/ Sự hình thành thể đa bội do nguyên phân và giảm phân không bình thường như
thế nào ? - Trong tế bào có sự nhân đôi của từng NST nhưng không xảy ra phân bào

số
lượng NST tăng gấp đôi
Sự hình thành giao tử không qau giảm nhiễm

sự kết hợp các giao tử trong
thụ tinh tạo ra thể đa bội
3/ Ứng dụng : Tăng kích thước của thân, cành


tăng sản lượng gỗ
Tăng kích thước của thân, lá, củ

tăng sản lượng rau