bài giảng DÒNG HỒNG cầu

DÒNG HỒNG CẦU

Tế bào gốc vạn năng
↓
Tế bào gốc đa năng định hướng dòng tuỷ (CFU-GEMM)
↓
Tế bào định hướng dòng hồng cầu (BFU-E, CFU-E)
↓
Nguyên tiền hồng cầu
↓
Nguyên hồn cầu ưa bazơ
↓
Nguyên hồng cầu đa sắc
↓
Nguyên hồng cầu ưa axit
↓
Hồng cầu lưới
↓
Hồng cầu trưởng thành
ThS. Hà Nữ Thùy Dương

Sơ đồ: Quá trình biệt hoá dòng hồng cầu
Bài giảng Dòng HC

1


Tế bào gốc vạn năng
Là các tế bào máu ở giai đoạn sớm nhất
Tế bào gốc đa năng định hướng dòng tuỷ
Là các tế bào tiền thân ở giai đoạn sớm của dòng tuỷ, sinh ra

các tế bào dòng hồng cầu, dòng hạt-mono, dòng tiểu cầu.
 Các tế bào định hướng dòng hồng cầu
BFU-E: trong nuôi cấy tế bào tuỷ thì tạo ra các khóm lớn của
các tế bào tạo hồng cầu.
CFU-E: là tế bào tiền thân dòng hồng cầu trưởng thành hơn,
trong nuôi cấy thì tạo ra các khóm nhỏ dòng hồng cầu.


ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

2


Nguyên tiền hồng cầu (Proerythroblaste)
- Kích thước lớn nhất, 20-25µm
- Hình tròn, bầu dục hoặc đa giác
- Nhân to, chất nhiễm sắc tụ thành từng đám
nhỏ, có 1-2 hạt nhân
- Nguyên sinh chất ưa bazơ mạnh(màu xanh
đậm), giai đoạn này tế bào chưa tổng hợp Hb,
có giả túc, có khả năng phân bào.
- Tỷ lệ/tuỷ: 0,5-1%


ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

3


Nguyên hồng cầu ưa bazơ (Erythroblaste
basophile):
- Kích thước 16-18µm.
- Hình tròn hoặc bầu dục.
- Nhân tròn, nhiễm sắc chất bắt đầu tụ lại thành từng
đám nhỏ bắt màu tím đỏ, hạt nhân không rõ.
- Nguyên sinh chất kiềm tính, bắt màu xanh, tế bào
chưa tổng hợp Hb, tế bào phân chia rất mạnh.
- Tỷ lệ/tuỷ: 1-7%


ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

4


Nguyên hồng cầu đa sắc
(Erythroblaste polychromatophile)
- Kích thước 9-12µm.
- Hình tròn
- Nhân tròn, chất nhiễm sắc cô đặc,
không còn hạt nhân, viền sáng rõ.

- Nguyên sinh chất có màu hồng xen lẫn
màu xanh, tế bào đã tổng hợp Hb.
- Tỷ lệ/tuỷ: 3-14%


ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

5


Nguyên hồng cầu ưa axit
(Erythroblaste acidophile)
- Kích thước 8-9µm
- Hình tròn
- Nhân tròn, nhỏ, nhiễm sắc chất tụ đặc
hơn, rất thô, còn viền sáng.
- Nguyên sinh chất đỏ hồng, gần giống
màu hồng cầu trưởng thành
- Tỷ lệ/tuỷ: 10-20%


ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

6

Hồng cầu lưới (Reticulocyte)
- Kích thước 8µm
- Hình tròn
- Không còn nhân
- Nguyên sinh chất đỏ hồng
- Bình thường: Tuỷ 1-3% Máu 0,51,5%


ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

7


Hồng cầu trưởng thành
(Erythrocyte)
- Không còn
- Kích thước 7-8µm
- Có hình đĩa lõm 2 mặt.
- Nguyên sinh chất đỏ hồng, ở giữa có
khoảng sáng tròn


ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

8


ĐIỀU HOÀ QUÁ TRÌNH SINH HỒNG CẦU
-Chi phối bởi erythropoietin (Epo). Khi áp lực oxy
tại thận giảm, Epo được tăng sản xuất tại thận và
được phóng thích vào máu, tới tuỷ xương để kích
thích sản xuất hồng cầu.
-Khi số lượng hồng cầu tăng lên, hoạt tính Epo
giảm do áp lực oxy tại tế bào thận tăng.
-Epo kích thích các tế bào tiền thân định hướng
dòng hồng cầu (CFU-E) đi vào tăng sinh.
ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

9


CHỨC NĂNG VÀ ĐỜI SỐNG CỦA HỒNG CẦU
- Hồng cầu trưởng thành là một tế bào không có
nhân, hình dĩa lõm hai mặt, có chức năng vận
chuyển Oxy - CO2, do huyết sắc tố đảm nhận.
- Màng hồng cầu có tính bán thấm, rất mềm dẻo, nó
có khả năng biến dạng, có thể xuyên qua các mao
mạch
- Đời sống trung bình là 120 ngày

ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

10


CÁC CHỈ SỐ BÌNH THƯỜNG CỦA HỒNG CẦU
1.Số lượng hồng cầu(RBC)
- Người lớn Nam: 4,2 - 4,5 × 1012/l
Nữ: 3,8 - 4,2 × 1012/l
- Trẻ sơ sinh: 5 - 6 × 1012/l
2. Hàm lượng huyết sắc tố(Hb)
- Người lớn (Nam: 145 ± 20 g/l, Nữ: 133 ± 20g/l)
- Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ: 140 - 160 g/l.
- Trẻ trên hai tuổi: 130 - 150 g/l.
ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

11


3.Thể tích khối hồng cầu (Hct- Hematocrit)
Bình thường: Nam: 0,43 ± 0,05 l/l
Nữ: 0,40 ± 0,05 l/l
4.Tỷ lệ hồng cầu lưới

Bình thường 0,5 - 1,5%, số lượng 2500075000/mm3
Tỷ lệ hồng cầu lưới giúp đánh giá khả năng đáp
ứng sinh hồng cầu của tủy xương khi cơ thể bị
thiếu máu
ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

12


5.Thể tích trung bình hồng cầu(MCV- mean corpuscular
volume)
Hct (l / l )
MCV =

Säú læåüng HC (x1012 / l )

- Bình thường: MCV = 85- 100 fl (1fl = 10-15l)
- MCV < 80 fl: Hồng cầu nhỏ
- MCV > 105fl: Hồng cầu to
6. Lượng huyết sắc tố trung bình hồng cầu (MCH - mean
corpuscular hemoglobin)
Hb( g / l )
MCH =
Säú læåüng HC (x1012 / l )

- Bình thường: MCH = 28 - 32pg (1pg = 10-12g)
- MCH < 28pg: Thiếu máu nhược sắc.

ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

13


7.Hàm lượng huyết sắc tố trung bình hồng cầu(MCHC mean corpuscular hemoglobin concentration)
Hb( g / l )
MCHC =
Hct(l/l)
- Bình thường MCHC = 320 - 360g/l
- MCHC< 290 g/l: Thiếu máu nhược sắc.
8. Tốc độ lắng máu (phương pháp Westergreen)
Bình thường:
Sau 1 giờ: 3 - 7 mm.
Sau 2 giờ: 7 - 16 mm.
- Tốc độ lắng máu tăng trong viêm nhiễm, nhiễm trùng cấp,
mạn tính, bệnh ác tính, bệnh tự miễn, bệnh hệ thống...
ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

14


9. Sức bền hồng cầu

- Sức bền tối thiểu của hồng cầu là nồng độ của
một dung dich muối NaCl mà ở đó bắt đầu hồng
cầu bị vỡ. Bình thường mức này là 0,45 – 0,5 %.
- Sức bền tối đa của hồng cầu là nồng độ dung dịch
muối NaCl mà ở đó tất cả hồng cầu đều tan vỡ.
Bình thường từ 0,33-0,35 %.

ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

15


BẤT THƯỜNG HÌNH THÁI HỒNG CẦU
+ Thay đổi về kích thước
Hồng cầu có thể rất to, gặp trong thiếu máu hồng
cầu khổng lồ do thiếu a.folic hay vitamin B12.
Hồng cầu có thể khá nhỏ trong các thiếu máu do
thiếu sắt, bệnh Thalassemia...
+ Tình trạng đa sắc: Hồng cầu bắt màu xanh kiềm
(tím), gặp trong các bệnh lý thiếu máu cấp tính,
tuỷ xương tăng tạo hồng cầu tích cực, phóng
thích nhiều hồng cầu non ra máu...
ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

16


+ Hồng cầu nhược sắc
Trong các bệnh thiếu máu thiếu sắt và bệnh lý
huyết sắc tố, hàm lượng huyết sắc tố trong hồng
cầu giảm nặng. Trên tiêu bản thấy khoảng sáng
ở giữa hồng cầu rất rộng. Huyết sắc tố chỉ tạo
một vành quanh màng tế bào.
+ Thay đổi hình dạng hồng cầu
- Hồng cầu hình bia
- Hồng cầu hình liềm
- Hồng cầu hình cầu
- Hồng cầu hình quả lê
- Mảnh vỡ hồng cầu
ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

17


+ Xuất hiện các hạt bên trong hồng cầu
- Thể Howell- Jolly
- Chấm ưa bazơ
+ Hiện tượng chuỗi tiền

**************HẾT***************

ThS. Hà Nữ Thùy D
ương

Bài giảng Dòng HC

18