Quản lý chất lượng cho vay ngắn hạn tại ngân hàng TMCP ngoại thương việt nam chi nhánh hoàn kiếm

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

NGUYỄN THỊ HẰNG NGA

QUẢN LÝ CHẤT LƢỢNG CHO VAY NGẮN HẠN
TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG
VIỆT NAM - CHI NHÁNH HOÀN KIẾM

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

NGUYỄN THỊ HẰNG NGA

QUẢN LÝ CHẤT LƢỢNG CHO VAY NGẮN HẠN
TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG
VIỆT NAM - CHI NHÁNH HOÀN KIẾM
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. ĐINH VĂN THÔNG

XÁC NHẬN CỦA

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, và có kế
thừa các công trình nghiên cứu trƣớc đó có liên quan đến đề tài.
Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận án là trung thực và chƣa
từng đƣợc ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác.
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2016

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Hằng Nga


LỜI CẢM ƠN
Tác giả xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới các thầy, cô giáo khoa Kinh tế Chính
trị và các cán bộ Phòng đào tạo Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia

Hà Nội đã hết lòng chỉ bảo, giảng dạy trong suốt quá trình tác giả học tập và
nghiên cứu tại trƣờng.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn chân thành tới PGS. TS Đinh Văn Thông.
Thầy đã tận tình hƣớng dẫn trong suốt thời gian tác giả thực hiện luận văn tốt
nghiệp này.
Cuối cùng, tác giả xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện,
đóng góp ý kiến để tác giả có thể hoàn thành tốt luận văn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Hà Nội, ngày

tháng

năm 2016

Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Hằng Nga


MỤC LỤC
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................... i
DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................... ii
DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................................................................ iii
LỜI MỞ ĐẦU .............................................................................................................1
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ
QUẢN LÝ CHẤT LƢỢNG CHO VAY NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG
MẠI .............................................................................................................................4
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại
ngân hàng thƣơng mại ................................................................................................. 4
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại ngân hàng thƣơng

mại .................................................................................................................................. 6
1.2.1. Hoạt động cho vay và chất lượng cho vay ngắn hạn của ngân hàng
thương mại ................................................................................................ 6
1.2.2. Quản lý chất lượng cho vay ngắn hạn ............................................. 18
1.3. Kinh nghiệm của một số ngân hàng về quản lý chất lƣợng cho vay ngắn
hạn: ............................................................................................................................... 28
CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP THIẾT KẾ LUẬN VĂN .......................................31
2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu, tài liệu .............................................................. 31
2.1.1. Nguồn tài liệu sơ cấp .................................................................... 31
2.1.2. Nguồn tài liệu thứ cấp .................................................................... 31
2.2. Các phƣơng pháp cụ thể vận dụng để nghiên cứu .......................................... 32
2.2.1. Phương pháp logic - lịch sử ............................................................ 32
2.2.2. Phương pháp thống kê ................................................................... 32
2.2.3. Phương pháp phân tích - Tổng hợp ................................................. 33
CHƢƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ CHẤT LƢỢNG CHO VAY NGẮN
HẠN TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƢƠNG, CHI NHÁNH HOÀN KIẾM .........34
3.1. Khái quát về ngân hàng Vietcombank Hoàn Kiếm. ....................................... 34


3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển. .................................................... 34
3.1.2. Mô hình cơ cấu tổ chức của ngân hàng TMCP Ngoại thương chi
nhánh Hoàn Kiếm ................................................................................... 35
3.2. Thực trạng quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại Vietcombank chi
nhánh Hoàn Kiếm giai đoạn 2011 – 2015 ............................................................... 38
3.2.1. Khái quát về hoạt động kinh doanh và kết quả kinh doanh của chi nhánh 38
3.2.2. Thực trạng chất lượng cho vay ngắn hạn tại Vietcombank chi nhánh
Hoàn Kiếm. ............................................................................................. 45
3.2.3. Phân tích công tác quản lý chất lượng cho vay ngắn hạn tại
Vietcombank chi nhánh Hoàn Kiếm ......................................................... 57
3.2.4. Đánh giá công tác quản lý chất lượng cho vay ngắn hạn. ................ 66

3.2.5. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................... 70
CHƢƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ CHẤT LƢỢNG CHO VAY
NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƢƠNG VIỆT NAM, CHI
NHÁNH HOÀN KIẾM.............................................................................................73
4.1. Bối cảnh kinh tế mới và định hƣớng tăng cƣờng quản lý chất lƣợng cho vay
ngắn hạn tại VCBank chi nhánh Hoàn Kiếm .......................................................... 73
4.1.1. Bối cảnh kinh tế mới ...................................................................... 73
4.1.2. Định hướng tăng cường công tác quản lý chất lượng cho vay ngắn hạn.. 74
4.2. Giải pháp tăng cƣờng công tác quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại
VCB chi nhánh Hoàn Kiếm ...................................................................................... 77
4.2.1. Đa dạng hoá các hình thức cho vay ngắn hạn ................................. 77
4.2.2. Đẩy mạnh tăng trưởng tín dụng đi đôi với kiểm soát chất lượng tín
dụng trên nguyên tắc không hạ chuẩn cho vay: ......................................... 78
4.2.3. Thực hiện nghiêm quy trình cho vay ................................................ 78
4.2.4. Nâng cao năng lực cho cán bộ tín dụng .......................................... 80
4.2.5. Khắc phục và ngăn ngừa nợ quá hạn .............................................. 80
4.2.6. Nâng cao chất lượng thông tin tín dụng .......................................... 81


4.2.7. Tăng cường kiểm soát nội bộ .......................................................... 82
4.2.8. Phân tán rủi ro .............................................................................. 82
4.3. Đề xuất với cấp trên và các ban ngành liên quan ........................................... 83
4.3.1. Đối với Nhà nước .......................................................................... 83
4.3.2. Đối với Ngân hàng nhà nước Việt Nam ........................................... 84
4.3.3. Đối với ngân hàng Vietcombank ..................................................... 86
KẾT LUẬN ...............................................................................................................88
TÀI LIỆU THAM KHẢO .........................................................................................89


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

STT

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

CBTD

2

CIC

Trung tâm thông tin tín dụng

3

CN

Chi nhánh

4

DPRR

5

KH

6

NHNN

Ngân hàng nhà nƣớc

7

NHNT

Ngân hàng ngoại thƣơng

8

NHTM

Ngân hàng thƣơng mại

9

TCTD

Tổ chức tín dụng

10

TMCP

Thƣơng mại cổ phần

11

VCB HK

12

XLRR

Cán bộ tín dụng

Dự phòng rủi ro
Khách hàng

Vietcombank Hoàn Kiếm
Xử lý rủi ro

i


DANH MỤC BẢNG BIỂU

STT

Bảng

1

Bảng 3.1

2

Bảng 3.2

3

Bảng 3.3

4

Bảng 3.4

Nội dung
Tình hình huy động vốn của VCB HK giai đoạn
2011-2015.
Cơ cấu huy động vốn của VCB HK giai đoạn
2011-2015
Tình hình hoạt động cho vay tại VCB HK giai
đoạn 2011-2015.
Tình hình mua bán ngoại tệ tại VCB HK giai
đoạn 2011-2015.

Trang
39

40

42

44

Một số thay đổi trong chính sách cho vay ngắn
5

Bảng 3.5

hạn doanh nghiệp của VCB giữa hai thời kì 2008

46

– 2010 và 2011 – 2015.
Quy mô và cơ cấu dƣ nợ cho vay ngắn hạn doanh
6

Bảng 3.6

nghiệp tại Chi nhánh Hoàn Kiếm giai đoạn 2011

47

– 2015
Tỷ trọng cho vay ngắn hạn doanh nghiệp theo

7

Bảng 3.7

8

Bảng 3.8

9

Bảng 3.9

10

Bảng 3.10 Hiệu suất sử dụng vốn tại Vietcombank Hoàn Kiếm

ngành kinh tế tại VCB HK giai đoạn 2011-2015.
Tỷ lệ nợ quá hạn trên tổng dƣ nợ cho vay ngắn
hạn tại VCB HK giai đoạn 2011-2015
Nợ xấu và tỷ lệ nợ xấu trên tổng dƣ nợ cho vay
ngắn hạn tại VCB HK giai đoạn 2011-2015

ii

50

51

53
54


11

Bảng 3.11

Tình hình lợi nhuận từ cho vay ngắn hạn tại chi

nhánh Hoàn Kiếm giai đoạn 2011-2015.

56

Tỷ trọng giữa thu nhập từ hoạt động cho vay ngắn
12

Bảng 3.12 hạn trên tổng thu nhập cho vay tại chi nhánh

61

Hoàn Kiếm giai đoạn 2011-2015
DANH MỤC HÌNH VẼ

STT

Bảng

1

Hình 3.1

Nội dung
Sơ đồ cơ cấu tổ chức của VCB HK

iii

Trang
35

LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Đất nƣớc ta đang trong thời kì đổi mới, phát triển kinh tế thị trƣờng theo
định hƣớng xã hội chủ nghĩa có sự điều tiết của Nhà nƣớc. Để có một nền
kinh tế phát triển vững mạnh ta phải có một hệ thống các yếu tố cơ bản cần
thiết cho quá trình phát triển. Hệ thống trung gian tài chính nói chung và
Ngân hàng Thƣơng mại nói riêng đã góp một phần quan trọng trong guồng
máy của toàn bộ hệ thống. Ngân hàng thƣờng đƣợc coi là hệ tuần hoàn vốn
của nền kinh tế từng quốc gia và toàn cầu. Chính do vai trò quan trọng của
Ngân hàng đối với nền kinh tế, nhất là kinh tế thị trƣờng mà Ngân hàng ngày
càng trở nên thiết yếu. Nó vừa nắm cán cân, vừa quyết định sự thành bại của
một nền kinh tế.
Tín dụng Ngân hàng, đặc biệt là hoạt động cho vay ngắn hạn là một trong
những hoạt động chính và tạo ra thu nhập lớn nhất cho các Ngân hàng Thƣơng
mại. Thông qua hoạt động cho vay, ngân hàng tạo điều kiện cho các đơn vị, tổ
chức, hộ gia đình và các cá nhân phát triển hoạt động kinh doanh, trên cơ sở đó
thúc đẩy sự phát triển chung của nền kinh tế. Đồng thời cũng từ hoạt động cho
vay, NHTM tạo đƣợc thu nhập để tồn tại và phát triển. Tuy nhiên, tác dụng thúc
đẩy kinh tế phát triển và tạo thu nhập cho ngân hàng chỉ thực sự có đƣợc nếu các
khoản cho vay đƣợc an toàn.
Trong những năm qua, Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam Vietcombank, chi nhánh Hoàn Kiếm đã không ngừng phát triển quy mô tín dụng,
cung ứng vốn cho các doanh nghiệp để phát triển kinh tế đất nƣớc. Dƣ nợ cho vay
ngắn hạn tại Ngân hàng chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản. Tuy nhiên thực tế
cho thấy, chất lƣợng cho vay, đặc biệt là cho vay ngắn hạn còn chƣa an toàn dẫn
tới việc phát sinh nhiều nợ quá hạn và nợ xấu, ảnh hƣởng đáng kể đến kết quả
1


hoạt động của Ngân hàng. Vấn đề nghiên cứu quản lý chất lƣợng hoạt động cho

vay ngắn hạn trở thành vấn đề đang rất đƣợc quan tâm.
Do phạm trù nghiên cứu quản lý chất lƣợng tín dụng của hệ thống Ngân
hàng rất rộng nên với thời gian và năng lực có hạn, tôi chỉ tập trung vào
nghiên cứu vấn đề quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn. Qua đó, tìm hiểu
thực trạng quản lý chất lƣợng cho vay, những kết quả đạt đƣợc và những hạn
chế tồn tại. Từ đó tìm ra những nguyên nhân của những hạn chế đó cũng nhƣ
tìm ra những giải pháp để nâng cao quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn. Vì
thế, tôi đã lựa chọn đề tài: “Quản lý chất lượng cho vay ngắn hạn tại Ngân
hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - chi nhánh Hoàn Kiếm” để tìm hiểu
kỹ hơn về thực trạng này.
2. Câu hỏi nghiên cứu
NHTMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi nhánh Hoàn Kiếm cần làm gì để
tăng cƣờng quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại chi nhánh?
3. Mục đích nghiên cứu của đề tài
Đánh giá công tác quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại Ngân hàng
TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi nhánh Hoàn Kiếm. Từ đó đề xuất những giải
pháp, kiến nghị nhằm tăng cƣờng công tác quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn
tại chi nhánh.
Nhiệm vụ:
- Hệ thống hóa những vấn đề lý luận cơ bản về quản lý chất lƣợng cho
vay ngắn hạn của một số Ngân hàng Thƣơng mại.
- Phân tích thực trạng và đánh giá công tác quản lý chất lƣợng cho vay ngắn
hạn tại ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi nhánh Hoàn Kiếm
- Đề xuất một số định hƣớng và giải pháp tăng cƣờng quản lý chất lƣợng
cho vay ngắn hạn tại ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi nhánh
Hoàn Kiếm.
2


4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài:

* Đối tƣợng nghiên cứu:
Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là công tác quản lý chất lƣợng cho vay ngắn
hạn tại ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi nhánh Hoàn Kiếm.
* Phạm vi nghiên cứu:
- Phạm vi không gian: Ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi
nhánh Hoàn Kiếm
- Phạm vi thời gian: Luận văn tập trung nghiên cứu công tác quản lý chất
lƣợng cho vay ngắn hạn tại ngân hàng TMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi
nhánh Hoàn Kiếm từ năm 2011 – 2015
5. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn
đƣợc kết cấu thành 4 chƣơng:
Chƣơng 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về quản lý
chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại NHTMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi
nhánh Hoàn Kiếm
Chƣơng 2: Phƣơng pháp thiết kế luận văn
Chƣơng 3:Thực trạng quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại NHTMCP
Ngoại thƣơng Việt Nam, chi nhánh Hoàn Kiếm
Chƣơng 4: Giải pháp tăng cƣờng quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn
tại NHTMCP Ngoại thƣơng Việt Nam, chi nhánh Hoàn Kiếm
Để có thể hoàn thành đƣợc bài viết, em xin chân thành cảm ơn sự hƣớng
dẫn tận tình của thầy giáo PGS.TS. Đinh Văn Thông và sự giúp đỡ nhiệt tình
của các cô chú, anh chị tại ngân hàng Ngoại thƣơng, chi nhánh Hoàn Kiếm đã
giúp đỡ em rất nhiều trong thời gian thực tập vừa qua.

3


CHƢƠNG 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ

QUẢN LÝ CHẤT LƢỢNG CHO VAY NGẮN HẠN TẠI NGÂN HÀNG
THƢƠNG MẠI
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu về quản lý chất lƣợng cho vay ngắn
hạn tại ngân hàng thƣơng mại
Từ trƣớc đến nay có rất nhiều công trình nghiên cứu, luận văn thạc sĩ, các
bài báo, các tham luận liên quan đến vấn đề cho vay nhƣ luận văn thạc sỹ của tác
giả Nguyễn Thị Thanh Hà (2011), “Các giải pháp mở rộng tín dụng tại Ngân
hàng Ngoại thương Việt Nam – Chi nhánh Nam Sài gòn”, trƣờng Đại học Kinh
tế Đại học Quốc gia TP.HCM. Luận văn phân tích, đánh giá tình hình tín dụng
và đƣa ra 5 giải pháp mở rộng tín dụng tại Chi nhánh ngân hàng này. Đồng thời
đƣa ra các đề xuất và kiến nghị đối với Ngân hàng nhà nƣớc và Chính phủ để
các giải pháp này phát huy hiệu quả tại Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam –
Chi nhánh Nam Sài Gòn.
Luận án tiến sĩ của tác giả Lê Ngọc Lân (2011), “Quản lý nhà nước đối
với hoạt động tín dụng của các ngân hàng thương mại ở Việt Nam”, Học viện
Khoa học xã hội, đã tập trung nghiên cứu, giải quyết các vấn đề lý luận cơ
bản và thực tiễn về hoạt động tín dụng ngân hàng và quản lý nhà nƣớc đối với
hoạt động tín dụng ngân hàng với các nội dung chủ yếu: Hệ thống hóa những
nội dung cơ bản về quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động tín dụng ngân hàng;
Đề cập một số kinh nghiệm quản lý hoạt động tín dụng tại một số nƣớc; Phân
tích các nguyên nhân chủ quan và khách quan ảnh hƣởng đến hiệu quả của
quản lý nhà nƣớc đối với hoạt động tín dụng đồng thời luận văn cũng chỉ ra
các giải pháp, điều kiện nhằm tạo điều kiện thuận lợi về môi trƣờng kinh tế và
pháp lý cho việc thực hiện các giải pháp đƣa ra.
4


Luận văn thạc sĩ của tác giả Bạch Thị Thảo (2015), “Nâng cao chất
lượng cho vay ngắn hạn tại NHTMCP đầu tư và phát triển Việt Nam, chi
nhánh Thăng Long”, trƣờng Đại học Quốc gia Hà Nội, đã tổng hợp đƣợc một

số vấn đề chung về chất lƣợng cho vay ngắn hạn của các ngân hàng thƣơng
mại, nêu đƣợc khái quát chất lƣợng cho vay của BIDV chi nhánh Thăng Long
và từ đó rút ra đƣợc một số nhận xét đánh giá về ƣu điểm, hạn chế cũng nhƣ
nguyên nhân của các hạn chế về cho vay ngắn hạn của ngân hàng làm cơ sở
cho các đề xuất giải pháp nhằm góp phần nâng cao chất lƣợng cho vay ngắn
hạn của chi nhánh trong thời gian tiếp theo. Tuy nhiên, các giải pháp tác giả
đƣa ra còn chung chung, chƣa gắn kết với kết quả phân tích và chƣa đƣa ra
định hƣớng nâng cao chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại ngân hàng.
Luận văn thạc sĩ của tác giả Phùng Thị Nga (2015) “Chất lượng cho vay
đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ tại NHTMCP Công thương Việt Nam, chi
nhánh Nam Thăng Long”, Trƣờng đại học Kinh tế đã nêu ra đƣợc những nội
dung chủ yếu sau:
- Tổng quan chung về doanh nghiệp vừa và nhỏ, vị trí, vai trò của nó đối
với nền kinh tế; Các hoạt động chủ yếu của ngân hàng thƣơng mại, khái niệm
về cho vay và vai trò của cho vay đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, các chỉ
tiêu đánh giá chất lƣợng cho vay.
- Đi sâu nghiên cứu và phân tích thực trạng về quan hệ cho vay của
NHCT chi nhánh Nam Thăng Long đối với doanh nghiệp vừa và nhỏ, chỉ ra
đƣợc những tồn tại và nguyên nhân.
- Dựa trên những phân tích về thực trạng,tồn tại và nguyên nhân trong
quan hệ cho vay của NHCT, chi nhánh Nam Thăng Long đối với DN vừa và
nhỏ, luận văn đã đƣa ra các giải pháp và kiến nghiện giúp ngân hàng nâng cao
chất lƣợng cho vay.

5


Tuy nhiên, đề tài nghiên cứu trên chỉ đề cập đến chất lƣợng tín dụng nói
chung và chất lƣợng tín dụng dành cho doanh nghiệp vừa và nhỏ mà chƣa đề
cập đến chất lƣợng cho vay ngắn hạn, loại hình tín dụng chủ yếu của ngân

hàng thƣơng mại.
Luận văn thạc sĩ của Vũ Thị Lâm (2010), “Nâng cao hiệu quả hoạt động
tín dụng tại ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam, chi nhánh Phúc Yên,
tỉnh Vĩnh Phúc”, trƣờng đại học Nông nghiệp Hà Nội, đã tập trung phân tích
thực trạng hoạt động tín dụng tại ngân hàng đầu tƣ và phát triển Việt Nam, chi
nhánh Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc thông qua cách thức tổ chức hoạt động, các
kết quả chi tiêu hoạt động chính nhƣ huy động vốn, cho vay, thanh toán quốc
tế,bản lẻ….Luận văn đã đặc biệt đi sâu phân tích chất lƣợng tín dụng xét cả
về định tính và định lƣợng. Tác giả đã phân tích thực tế và kết quả hoạt động
tín dụng tại chi nhánh và hạn chế. Song, luận văn còn hạn chế trong việc đánh
giá thực trạng một cách chung chung, chƣa có minh chứng cụ thể và các giải
pháp chƣa xuất phát từ đặc điểm riêng của chi nhánh.
Tuy nhiên, chƣa có công trình nghiên cứu chuyên biệt về hoạt động cho vay
ngắn hạn của NHTM Vietcombank Hoàn Kiếm. Do vậy, đề tài “Quản lý chất
lượng cho vay ngắn hạn tại ngân hàng TMCP Vietcombank chi nhánh Hoàn
Kiếm” là đề tài mới. Trong quá trình thực hiện đề tài, bên cạnh việc kế thừa, chọn
lọc những thành tựu nghiên cứu đã có, tác giả cũng tham khảo, kết hợp khảo sát
những vấn đề mới nảy sinh, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác
quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại Vietcombank Hoàn Kiếm.
1.2. Cơ sở lý luận về quản lý chất lƣợng cho vay ngắn hạn tại ngân hàng
thƣơng mại
1.2.1. Hoạt động cho vay và chất lượng cho vay ngắn hạn của ngân hàng
thương mại
1.2.1.1. Hoạt động cho vay của NHTM
i) Nội dung hoạt động cho vay của NHTM
6


Trong hoạt động kinh doanh tiền tệ của các NHTM thì nghiệp vụ tín
dụng cho vay giữ vai trò trọng yếu nhất. Cho vay cũng là một trong các hình

thức tín dụng của ngân hàng và đóng vai trò là nguồn thu chủ yếu.
Có thể đƣa ra khái niệm về cho vay của NHTM nhƣ sau: “Hoạt động
cho vay của NHTM là một giao dịch về tiền hoặc tài sản được chuyển nhượng
từ NHTM đến khách hàng trên cơ sở có hoàn trả (cả gốc lẫn lãi) mà thực
chất là sự vay mượn dựa trên cơ sở tin tưởng, tín nhiệm lẫn nhau”.
ii ) Hoạt động cho vay ngắn hạn của NHTM
Cho vay ngắn hạn là hình thức cho vay mà thời hạn cho vay đến 12 tháng.
Cho vay ngắn hạn có những đặc điểm sau:
- Vốn vay ngắn hạn luân chuyển cùng chu kỳ sản xuất kinh doanh của khách
hàng. Cho vay ngắn hạn chủ yếu để đáp ứng nhu cầu thiếu hụt tạm thời vốn
lƣu động trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Việc cho vay
và thu nợ luôn diễn ra lúc bắt đầu và kết thúc của chu kì sản xuất kinh doanh.
Ngân hàng thƣờng cho vay khi khách hàng phát sinh nhu cầu vốn để mua vật
tƣ, nguyên vật liệu, hoặc trang trải các chi phí sản xuất. Khi hàng hoá đƣợc
tiêu thụ, khách hàng có thu nhập, cũng là lúc ngân hàng thu hồi nợ. Xuất phát
từ đặc điểm này, các ngân hàng thƣờng quy định thời hạn cho vay trên cơ sở
chu kì sản xuất của ngƣời vay. Do vậy, thời gian thu hồi vốn trong cho vay
ngắn hạn nhanh.
- Thời hạn thu hồi vốn nhanh nên rủi ro của khoản cho vay ngắn hạn thấp hơn
khoản cho vay trung và dài hạn, mức lãi suất cho vay ngắn hạn thấp hơn mức
lãi suất cho vay trung và dài hạn.
- Hình thức cho vay phong phú: Ngân hàng cung cấp ngày càng đa dạng các loại
hình thức cho vay ngắn hạn, nhƣ: cho vay ngắn hạn từng lần, cho vay theo hạn
mức, cho vay thấu chi, cho vay luân chuyển… Điều này vừa để đáp ứng nhu cầu
đa dạng của khách hàng, đồng thời giúp ngân hàng phân tán rủi ro.
7


- Cho vay ngắn hạn là hoạt động chủ yếu của ngân hàng. Đặc trƣng cảu ngân
hàng là kinh doanh trên lĩnh vực tiền tệ, trong đó nhận tiền gửi ngắn hạn là

hoạt động huy động vốn chủ yếu. Cho nên, với sự phù hợp về lãi suất và thời
hạn, các ngân hàng chủ yếu cho vay ngắn hạn.
- Là hoạt động đặc trƣng của NHTM
Ngân hàng là một trong các tổ chức tài chính quan trọng nhất của nền
kinh tế, là một tổ chức trung gian tài chính với hoạt động chủ yếu là chuyển
tiết kiệm thành đầu tƣ. Trong quá trình vận động của nền kinh tế, xảy ra mối
quan hệ giữa hai loại cá nhân và tổ chức:(1) các tổ chức và cá nhân tạm thời
thâm hụt chi tiêu, tức là chi tiêu cho tiêu dùng và đầu tƣ vƣợt quá thu nhập và
vì thế họ là những ngƣời cần bổ sung vốn; và (2) các cá nhân và tổ chức thặng
dƣ trong chi tiêu, tức là thu nhập hiện tại của họ lớn hơn các khoản chi tiêu
cho hàng hoá, dịch vụ và do vậy họ có tiền để tiết kiệm. Sự tồn tại của hai
nhóm này hoàn toàn độc lập với ngân hàng. Điều tất yếu là tiền sẽ chuyển từ
nhóm thứ (2) sang nhóm thứ (1) nếu cả hai cùng có lợi. Nhƣ vậy thu nhập gia
tăng là động lực tạo ra mối quan hệ tài chính giữa hai nhóm. Quan hệ tín dụng
trực tiếp (quan hệ tài chính trực tiếp) đã có từ lâu và tồn tại cho đến ngày nay.
Tuy nhiên quan hệ trực tiếp bị nhiều giới hạn do sự không phù hợp về quy
mô, thời gian, không gian... Điều này cản trở quan hệ trực tiếp phát triển và là
điều kiện nảy sinh trung gian tài chính. Ngân hàng - một trung gian tài chính
điển hình này thực hiện việc chuyển tiết kiệm thành đầu tƣ một cách hiệu quả
nhất: cung cấp những dịch vụ có giá trị từ nhỏ nhất đến lớn nhất, kinh doanh
rủi ro tốt nhất và có khả năng thẩm định thông tin tốt nhất (do mang tính
chuyên môn hoá cao). Vì nguồn lợi lớn mang lại từ nghiệp vụ này (ở các
nƣớc phát triển thì doanh thu từ hoạt động tín dụng chiếm khoảng 70%, còn ở
các nƣớc đang phát triển thì tỷ lệ này còn cao hơn nhiều, chiếm khoảng 80 -

8


90%) mà ngân hàng đã đứng ra đảm nhận vai trò trung gian tài chính cho nền
kinh tế.

1.2.1.2. Chất lượng cho vay ngắn hạn
i) Khái niệm chất lƣợng cho vay ngắn hạn
Trƣớc đây, quan niệm về chất lƣợng cho vay ngắn hạn chỉ giới hạn
trong khái niệm an toàn cho vay, thể hiện qua tổn thất phát sinh từ những rủi
ro cho vay. Chất lƣợng cho vay ngắn hạn đƣợc coi là cao khi các khoản vay
không có hoặc ít tổn thất và ngƣợc lại, khi tổn thất là lớn, thì chất lƣợng cho
vay đƣợc coi là thấp.
Hoạt động cho vay ngắn hạn có chất lƣợng phải thực hiện đƣợc các
mục tiêu của cho vay. Mục tiêu của Ngân hàng khi cho vay là: một mặt, tài
trợ cho khách hàng một cách hiệu quả, giúp khách hàng có vốn để thành
lập, duy trì và phát triển hoạt động kinh doanh; mặt khác xét cho vay ngắn
hạn là hoạt động kinh doanh của Ngân hàng, mục tiêu là thu hồi nợ và có lãi.
Hoạt động cho vay ngắn hạn có chất lƣợng phải đáp ứng đƣợc cả hai khía
cạnh trên.
Chất lƣợng cho vay ngắn hạn đối với từng chủ thể khác nhau đƣợc
quan niệm khác nhau. Đối với ngân hàng thƣơng mại, chất lƣợng cho vay
ngắn hạn thể hiện qua quy mô cho vay, việc đảm bảo các nguyên tắc an toàn
trong cho vay, việc mang lại thu nhập thông qua hoạt động cho vay... Còn đối
với doanh nghiệp, chất lƣợng cho vay ngắn hạn lại thể hiện qua khả năng đáp
ứng nhu cầu vốn kịp thời và đầy đủ, chi phí vốn hợp lý, hiệu quả mang lại
nhờ sử dụng vốn vay.
Chất lƣợng cho vay ngắn hạn là một khái niệm vừa cụ thể vừa trừu
tƣợng. Thƣớc đo chất lƣợng của cho vay ngắn hạn vừa cụ thể bằng các chỉ
tiêu định lƣợng, vừa trìu tƣợng bằng các chỉ tiêu định tính.

9


Do tính tổng hợp của khái niệm chất lƣợng cho vay ngắn hạn nên luận
văn chỉ tập trung vào phân tích chất lƣợng cho vay ngắn hạn trên giác độ

Ngân hàng thông qua một số chỉ tiêu định tính và định lƣợng chủ yếu.
ii) Các nhân tố ảnh hưởng tới chất lượng cho vay ngắn hạn
Nhân tố bên trong
Đối với ngân hàng thƣơng mại: chất lƣợng cho vay ngắn hạn thể hiện ở
phạm vi, mức độ, giới hạn tín dụng phải phù hợp khả năng thực lực của bản
thân ngân hàng và đảm bảo đƣợc tính cạnh tranh trên thị trƣờng với nguyên
tắc hoàn trả đúng hạn và có lãi.
Các nhân tố bên trong là: Chính sách cho vay ngắn hạn, công tác tổ
chức, chất lƣợng cán bộ, quy mô vốn của ngân hàng, thông tin tín dụng, quy
trình nghiệp vụ tín dụng...


Chính sách cho vay ngắn hạn

Chính sách cho vay ngắn hạn là một hệ thống biện pháp có liên quan
đến việc khuyếch trƣơng tín dụng hoặc hạn chế tín dụng để đạt đƣợc mục tiêu
đã hoạch định của ngân hàng thƣơng mại đó.
Do đó, việc hoạch định chính sách cho vay ngắn hạn có ý nghĩa quyết định
đến sự thành công hay thất bại của mỗi ngân hàng. Một chính sách cho vay ngắn
hạn đúng đắn sẽ thu hút đƣợc nhiều khách hàng, đảm bảo khả năng sinh lời của
hoạt động tín dụng dựa trên cơ sở phân tán rủi ro, tuân thủ chấp hành đúng luật
pháp và đƣờng lối của ngân hàng nhà nƣớc, đảm bảo công bằng xã hội. Bất kỳ
một ngân hàng nào muốn nâng cao hiệu quả hoạt động của mình thì phải có chính
sách tín dụng phù hợp với điều kiện cụ thể của ngân hàng.
Hoạt động cho vay ngắn hạn trong nền kinh tế thị trƣờng chứa đựng
nhiều rủi ro. Khi ngân hàng gặp những rủi ro thì có thể đi đến phá sản hoặc bị
thiệt hại lớn, mất uy tín với khách hàng và cơ quan quản lý Nhà nƣớc. Vì vậy
khi hoạch định chính sách cho vay ngắn hạn, các nhà hoạch định luôn coi
10

trọng việc đảm bảo mục tiêu phải đạt đƣợc, nên ta có thể nói rằng: Chất lƣợng
cho vay ngắn hạn của một ngân hàng có tốt hay không còn phụ thuộc vào việc
xây dựng một chính sách tín dụng ngân hàng có đúng đắn, phù hợp không.


Thẩm định các khoản vay

Để nâng cao hiệu quả và đảm bảo an toàn cho hoạt động của Ngân
hàng , một nhiệm vụ cấp thiết đặt ra cho ngân hàng thƣơng mại là phải thực
hiện tốt công tác thẩm định phƣơng án sản xuất kinh doanh của khách hàng.
Công tác thẩm định các khoản vay là việc tổ chức, xem xét một cách
khái quát toàn diện các nội dung cơ bản ảnh hƣởng trực tiếp đến tính khả thi
của phƣơng án sản xuất kinh doanh của khách hàng. Công tác thẩm định là
khâu cuối cùng trong giai đoạn chuẩn bị cho vay và là khâu then chốt để
quyết định cho vay do đó quyết định đến sự thành công hay thất bại của hoạt
động cho vay.
Thẩm định các khoản cho vay giúp Ngân hàng phần nào dự báo đƣợc
hiệu quả tài chính và tính khả thi của từng hồ sơ vay vốn để cc thể chọn lọc đuợc
các hồ sơ vay vốn tốt, có hiệu quả , có khả năng thu hồi vốn và do đó có thể hạn
chế đƣợc rủi ro phát sinh. Cũng từ việc thẩm định, Ngân hàng có thể tham gia
góp ý cho khách hàng, đồng thời làm cơ sở để xác định số tiền vay vốn , thời gian
cho vay, mức thu lợi hợp lý, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp hoạt động có
hiệu quả, trái lại, việc thẩm định kém có thể dẫn đến một quyết định cho vay sai
lầm, ảnh hƣởng rất lớn đến cả Ngân hàng, khách hàng, thậm chí toàn xã hội. Do
vậy, làm tốt công tác thẩm định cho vay , Ngân hàng sẽ lựa chọn đƣợc những
khách hàng tốt và các khoản cho vay có hiệu quả cao. Đây là điều kiện để nâng
cao chất lƣợng cho vay của Ngân hàng.


Công tác tổ chức ngân hàng

Để tạo điều kiện cho việc quản lý có hiệu quả các nguồn vốn cho vay
ngắn hạn thì cần có sự phối hợp nhịp nhàng giữa các phòng ban, có sự thống
11


nhất đoàn kết từ trên xuống, từ ban lãnh đạo đến cán bộ công nhân viên. Điều
đó có ý nghĩa là công tác tổ chức ngân hàng đƣợc thực hiện tốt chính là cơ sở
tiến hành các khoản cho vay lành mạnh. Hơn nữa thực hiện tốt công tác này,
ngân hàng đã làm cho guồng máy của mình hoạt động một cách uyển chuyển
linh hoạt. Chính vì vậy, trong quá trình hoạt động ngân hàng nên luôn chú
trọng công tác này để ngày càng phát triển và hoàn thiện hơn.


Thông tin tín dụng

Cho vay không phải là một vấn đề đơn giản. Trên thực tế không phải
doanh nghiệp nào cũng sử dụng vốn vay có hiệu quả và đúng mục đích. Đó là
chƣa nói tới những kẻ mạo danh, mạo nhận là doanh nghiệp để cho vay trái
phép, chiếm dụng vốn bất hợp pháp, gây rủi ro và tổn thất cho ngân hàng. Vì
vậy, hoạt động cho vay ngắn hạn muốn đạt hiệu quả cao, an toàn cần phải có
hệ thống thông tin hữu hiệu phục vụ cho công tác này. Nắm bắt kịp thời và
chính xác luồng thông tin là điều kiện để xem xét, phân tích, nhằm tìm ra cơ
hội tốt nhất trong kinh doanh cũng nhƣ đề phòng những rủi ro có thể xẩy ra
trong các hoạt động của ngân hàng.


Chất lượng đào tạo cán bộ ngân hàng

Chất lƣợng cán bộ là "cơ sở vật chất" để thực hiện những kế hoạch kinh
doanh trong cơ chế thị trƣờng thƣờng xuyên thay đổi và có nhiều biến động
nhƣ hiện nay. Trong cho vay ngắn hạn, khách hàng là các doanh nghiệp, cá
nhân có các kế hoạch kinh doanh đa dạng, nhiều ngành nghề. Việc xét duyện
hồ sơ cho vay ngắn hạn đòi hỏi phải đƣợc thực hiện trong thời gian nhanh
nhất có thể, tạo điều kiện thuận lợi cho khách hàng. Do vậy trong quá trình
tuyển chọn cán bộ ngân hàng cần phải ƣu đãi những ngƣời có tƣ cách đạo đức
tốt, giỏi chuyên môn nghiệp vụ, năng động sáng tạo, có hiểu biết sâu rộng về
các ngành nghề trong nền kinh tế. Trong quá trình hoạt động thƣờng xuyên
tiến hành đào tạo và đào tạo lại cán bộ để nâng cao chất lƣợng cán bộ, đảm
bảo quá trình thực thi nhiệm vụ đƣợc nhanh chóng, chính xác, linh hoạt trong
xử lý những sai sót có thể xẩy ra.
12




Những vấn đề thuộc về kiểm tra, thanh tra, kiểm soát

Mở rộng quy mô hoạt động cho vay, tăng cƣờng cho vay mà không tính
đến rủi ro, bất trắc có thể xảy ra thì sẽ dễ dàng dẫn đến sự sụp đổ giải thể của mỗi
ngân hàng.
Một trong những hoạt động có mục đích cho ngân hàng tránh đƣợc
những rủi ro đó là công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm soát. Công tác này không
chỉ đƣợc thực hiện đối với khách hàng (nhƣ kiểm tra trƣớc, trong và sau khi
cho vay) mà còn đƣợc thực hiện đối với bản thân ngân hàng (nhƣ quy trình
thực hiện cho vay, quá trình quản lý vốn vay, loại trừ cán bộ mất phẩm chất
có hiện tƣợng tham ô, tham nhũng gây thất thoát tài sản làm mất uy tín của
ngân hàng đối với khách hàng.
Nâng cao chất lƣợng cho vay cũng đồng thời là ngân hàng phải kịp

phát hiện và ngăn chặn những hành vi vi phạm pháp luật có ảnh hƣởng đến
hoạt động của ngân hàng. Muốn vậy, việc đào tạo đội ngũ cán bộ có năng lực
trình độ và trách nhiệm thực hiện công tác kiểm tra, thanh tra, kiểm soát là
một vấn đề mà không ngân hàng nào coi nhẹ.


Chiến lược kinh doanh

Để có thể có những khoản cho vay ngắn hạn có chất lƣợng, ngân hàng
phải có đƣợc chiến lƣợc kinh doanh đúng đắn đối với cho vay ngắn hạn. Từ
đó, ngân hàng sẽ giữ đƣợc sự chủ động, có thể kiểm soát đƣợc các tình huống
xảy ra. Một chiến lƣợc cho vay ngắn hạn hiệu qủa sẽ giúp Ngân hàng duy trì
đƣợc chất lƣợng các khoản vay cao, giúp cho Ngân hàng khai thác triệt để
nguồn vốn hiện có của Ngân hàng và đồng thời nó cũng giúp cho Ngân hàng
có thể thích ứng một cách nhanh chóng với những biến đổi của thị trƣờng, của
nền kinh tế. Trên cơ sở chiến lƣợc cho vay ngắn hạn đúng đắn, Ngân hàng
mới có những kế hoạch sử dụng vốn hiệu quả, có chất lƣợng trong từng thời
kỳ để đảm bảo thực hiện mục tiêu đề ra.
13


Nhân tố bên ngoài


Năng lực của doanh nghiệp

Khách hàng là ngƣời trực tiếp nhận các khoản cho vay của Ngân hàng,
do đó trong các yếu tố ảnh hƣởng tới chất lƣợng cho vay ngắn hạn của Ngân
hàng không thể không tính đến các yếu tố thuộc về phía khách hàng. kinh
doanh tín dụng Ngân hàng luôn đi liền với hoạt động kinh doanh cuả khách

hàng, yếu kém của khách hàng sẽ tác dụng trực tiếp ngay vào chất lƣợng của
khoản vay. Chất lƣợng cho vay ngắn hạn ít nhiều phụ thuộc vào các nhân tố
thuộc về phía khách hàng nhƣ sau :
Năng lực thị trƣờng của doanh nghiệp: biểu hiện ở khối lƣợng sản
phẩm tiêu thụ, vị trí của doanh nghiệp trên thị trƣờng, khả năng phát triển của
lĩnh vực mà doanh nghiệp đang hoạt động , mối quan hệ với các bạn hàng đối
tác.... Năng lực thị truờng cho biết khả năng thích ứng của doanh nghiệp với
thị trƣờng, thể hiện mức độ chấp nhận thị trƣờng đối với sản phẩm của doanh
nghiệp . Năng lực thị trƣờng của doanh nghiệp càng cao, nhu cầu đầu tƣ càng
lớn, rủi ro của doanh nghiệp càng nhỏ là nhân tố nâng cao chất lƣợng cho vay.
Năng lực tài chính của doanh nghiệp: thể hiện ở khối lƣợng vốn tự có
và tỷ trọng vốn tự có trong tổng nguồn vốn của doanh nghiệp đang sử dụng.
Quy mô và tỷ trọng vốn tự có càng cao cho thấy tiềm lực tài chính của doanh
nghiệp càng mạnh. Năng lực tài chính của doanh nghiệp trong cho vay ngắn
hạn đòi hỏi doanh nghiệp phải có số vốn lƣu động tối thiểu cho việc duy trì
hoạt động thƣờng xuyên của tài sản cố định. Điều kiện cho vay ngắn hạn
thƣờng quy định một tỷ lệ cụ thể, tối thiểu của vốn tự có trong tổng nguồn
vốn hoạt động hay tỷ lệ vốn tự có so với khối lƣợng vốn vay, tỷ lệ vốn tự có
tham gia vào dự án vay vốn. Do vậy năng lực tài chính của doanh nghiệp càng
cao,. Khả năng đáp ứng các điều kiện cho vay càng lớn càng góp phần vào
việc nâng cao chất lƣợng cho vay.
14


Năng lực quản lý của doanh nghiệp: Sự thành bại trong hoạt động kinh
doanh của doanh nghiệp phụ thuộc rất nhiều vào năng lực quản lý. Năng lực
quản lý thể hiện ở việc tổ chức hệ thống hạch toán kế toán và quản lý tài
chính phù hợp với những quy định của pháp luật. Một doanh nghiệp có nguồn
vốn dồi dào nhƣng năng lực quản lý kém có thể gây ra thất thoát vốn, sử dụng
vốn không có hiệu quả... tức là khoản tín dụng mà Ngân hàng đã cung cấp

cho doanh nghiệp có chất lƣợng kém. Do vậy khi đƣa ra quyết định cho vay
Ngân hàng phải xem xét tới năng lực quản lý của doanh nghiệp.
Năng lực sản xuất của doanh nghiệp: thể hiện ở quy mô, năng suất, quy
trình sản xuất, tổ chức bán hàng.... nghiên cứu năng lực sản xuất của doanh
nghiệp giúp Ngân hàng đánh giá đƣợc khả năng đáp ứng nhu cầu thị truờng
về chất lƣợng, giá cả, khả năng sinh lời và khả năng mở rộng sản xuất kinh
doanh của doanh nghiệp. Biểu hiện cụ thể và rõ nét nhất của năng lực sản
xuất là doanh nghiệp phải sản xuất ổn định và có lãi điều đó tạo điều kiện cho
doanh nghiệp trả nợ gốc và lãi ngắn hạn cho Ngân hàng theo đúng quy định
trong hợp đồng tín dụng, đảm bảo chất lƣợng cho vay.
Quyền sở hữu tài sản và khả năng đáp ứng các biện pháp đảm bảo: Khả
năng đáp ứng các điều kiện cho vay của doanh nghiệp sẽ ảnh hƣởng trực tiếp
đến chất lƣợng cho vay của Ngân hàng. Bởi vì nếu khách hàng không đáp ứng
đƣợc các điều kiện của Ngân hàng thì Ngân hàng không thể cho vay, điều đó
làm giảm khối lƣợng cho vay ngắn hạn của Ngân hàng nhƣng không ảnh
hƣởng gì tới chất lƣợng của khoản cho vay. Mặt khác khi khách hàng gặp rủi
ro thì Ngân hàng có thể thu hồi đƣợc phần nào vốn nhờ thanh lý tài sản đảm
bảo. Tuy nhiên đó chỉ là tình thế bắt buộc, không Ngân hàng nào muốn thu
hồi nợ thông qua tài sản đảm bảo. Nhờ có tài sản đảm bảo mà Ngân hàng có
thể hạn chế bớt rủi ro nâng cao chất lƣợng tín dụng.

15