PHƯƠNG PHÁP dạy học CHUYÊN NGÀNH

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC
CHUYÊN NGÀNH

1

GV:
NGUYỄN QUỐC VỸ
E-Mail:
ĐT:
0983.07.07.77


PHƯƠNG PHÁP DạY HọC CHUYÊN
NGÀNH
-

Phương pháp:
“Phương tiện, cách thức, con đường nhằm đạt đến
những mục tiêu nhất định, giải quyết những nhiệm vụ
nhất định”.

-

Phương pháp dạy học:
“Cách thức làm việc của thầy và trò dưới sự chỉ đạo
của thầy nhằm làm cho trò nắm vững kiến thức, kỹ
năng, hình thành thái độ một cách tự giác, tích cực, tự
lực”.
2

PHƯƠNG PHÁP DạY HọC CHUYÊN
NGÀNH
I. GIỚI THIỆU CHUNG:
- Chuyên ngành:
“Ngành chuyên môn sâu và hẹp”.
- VD: Ngành cơ khí hàn thuộc nhóm ngành cơ khí
-

Mỗi chuyên ngành gồm 1 nhóm môn học thuộc chuyên
ngành.

-

Phương pháp dạy học chuyên ngành:
“Là tổ hợp cách thức hoạt động của giáo viên và học sinh
trong quá trình dạy học các môn học chuyên ngành
trong đó giáo viên giữ vai trò chủ đạo, học sinh chủ động,
tích cực, sáng tạo nhằm đạt mục tiêu dạy học”.

3


PHƯƠNG PHÁP DạY HọC CHUYÊN
NGÀNH
II. CÁC NGUYÊN TẮC DẠY HỌC CƠ BẢN:
Việc dạy học sẽ hiệu quả hơn khi:
- Người học được tham gia giải quyết những vấn đề trong
cuộc sống.
-

Những kiến thức mới được hình thành trên cơ sở những
kiến thức sẵn có của người học.

-

Những kiến thức mới đáp ứng được nhu cầu người học.

-

Những kiến thức mới được áp dụng bởi chính người học.

-

Những kiến thức mới được tích hợp vào thế giới của
người học.

4


PHƯƠNG PHÁP DạY HọC CHUYÊN
NGÀNH

-

Hoạt động cá nhân:
Từ thực trạng hiện nay của giáo dục nói chung và đào tạo
nghề nói riêng, học viên hãy đưa ra những biện pháp
nhằm đổi mới PPDH?

-

Đổi mới PPDH là áp dụng các PPDH mới thay cho các
PPDH cũ?

-

Đổi mới PPDH nhất thiết phải có trang thiết bị hiện đại?

5


PHƯƠNG PHÁP DạY HọC CHUYÊN
NGÀNH
III. ĐỔI MỚI PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC:
-

Bắt đầu từ quan điểm dạy học lấy người học làm trung
tâm.

-

Tuân thủ các nguyên tắc tích cực hóa các hoạt động học
tập của học sinh – sinh viên.

-

Liên quan mật thiết với việc sử dụng có hiệu quả các
phương tiện và thiết bị dạy học.

6

PHƯƠNG PHÁP DạY HọC CHUYÊN
NGÀNH
IV. ĐẶC THÙ CỦA MÔN HỌC CHUYÊN NGÀNH:

-



Ví dụ:
Khái niệm về điện:
Điện là hiện tượng tự nhiên được nhận biết thông qua sự
hút hoặc đẩy nhau giữa các vật tích điện và được sử dụng
như là nguồn năng lượng để tạo thành dòng điện.
Lịch sử phát triển của một ngành cụ thể:

7


PHƯƠNG PHÁP DạY HọC CHUYÊN
NGÀNH
-

Đặc điểm của nội dung chuyên ngành:
Tính trừu tượng

-

Tính cụ thể

-

Hàm lượng kiến thức phong phú, đa dạng, phức tạp

-

Tính thực tiễn

-

Tính hiện đại

-

Tính tích hợp



8


PHƯƠNG PHÁP DạY HọC CHUYÊN
NGÀNH
 Một

số trang web tham khảo:

-

www.hcmute.edu.vn (→ Khoa Sư Phạm Kỹ Thuật)

-

www.ebook.edu.vn (Đăng ký thành viên → Tải tài liệu học
tập)

-

www.google.com.vn (Gõ từ khóa → Tìm kiếm thông tin)

-

www.moet.gov.vn (Tìm hiểu tin tức, văn bản giáo dục)

-

www.tcdn.gov.vn (Tìm hiểu, tải: Thông tin, văn bản, tài liệu
DN)
9


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
V. HÌNH THỨC TỔ CHỨC DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH:
- Hình thức dạy học toàn lớp
-

Hình thức dạy học hợp tác

-

Hình thức dạy học theo nhóm

-

Hình thức tham quan, ngoại khóa

-

Hình thức dạy học cá nhân

-

Hình thức bài tập ở nhà, tự học

10


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH

-


-

PPDH truyền thống:
PP thuyết trình
PP đàm thoại
PP thảo luận
PP trình diễn

PPDH tích cực:
PP nêu - giải quyết vấn đề
PP chương trình hóa
Dạy học Angorit hóa
PP dự án
Dạy học bằng Graph
PP mô phỏng
Kỹ thuật công não

11


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
VI. PPDH chuyên ngành:
1. Trình diễn:
GV trình bày nội dung với đồ dùng DH và bằng lời nói
ngắn gọn để học sinh trực tiếp quan sát nhằm nhận thức
đúng đắn các thao tác, kỹ năng nghề nghiệp.
- Ưu điểm:
• Nâng cao tính trực quan
• Phát triển năng lực quan sát
• Tạo hứng thú học tập
- Nhược điểm:
• Đòi hỏi đồ dùng DH thích hợp
• Mất nhiều thời gian chuẩn bị
• Không quản lý lớp đông học sinh

12

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
Trình diễn (tt):
Vận dụng:
Chuẩn bị:
•
Chọn đồ dùng thích hợp, đầy đủ; tập dợt trước.
1.

•
•
•
•
•

Tiến hành:
Bố trí lớp học để HS quan sát rõ
Xếp đặt thứ tự đồ dùng DH
Phát phiếu hướng dẫn
Trình bày đúng thứ tự các bước
Giải thích, mô tả ngắn gọn
13


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
2. Thực hành:
- HS rèn luyện kỹ năng dưới sự hướng dẫn của GV
•
•
•

•
•
•

Ưu điểm:
Rèn thành thạo kỹ năng nghề nghiệp
Phát huy năng lực quan sát
Nhớ lâu nội dung học tập
Nhược điểm:
Đòi hỏi dụng cụ, thiết bị phù hợp
Cần đủ thời gian rèn luyện kỹ năng nghề
Thực hành nhiều lần mới thành thạo công việc

14


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
2. Thực hành (tt)
a. PP dạy học thực hành 4 bước:
- Giai đoạn chuẩn bị
- Giai đoạn thực hiện
• Bước 1: Mở đầu bài dạy
• Bước 2: Trình diễn mẫu theo trình tự 3 giai đoạn
+ Thực hiện với tốc độ bình thường
+ Thực hiện chậm kết hợp giải thích
+ Thực hiện tốc độ bình thường
• Bước 3: HS thực hiện, GV điều chỉnh thao tác
• Bước 4: Luyện tập độc lập
- Giai đoạn kết thúc

Kết luận: PP này phù hợp DH một kỹ năng cơ bản

15


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
2. Thực hành (tt):
b. PP dạy học thực hành 6 bước:
-

Bước 1: Thu thập thông tin

-

Bước 2: Lập kế hoạch

-

Bước 3: Trao đổi với giáo viên

-

Bước 4: Thực hiện

-

Bước 5: Kiểm tra, đánh giá

-

Bước 6: Tổng kết
16

Kết luận: PP này áp dụng cho dạy thực hành nâng cao


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
3. PP nêu – giải quyết vấn đề:
- Là tập hợp nhiều PPDH liên kết với nhau, đòi hỏi cả việc
cải tiến, thiết kế nội dung, cách tổ chức, hình thức DH cho
phù hợp.
-

Bản chất: vấn đề có chứa đựng mâu thuẫn giữa cái đã biết
và chưa biết, đưa HS vào tình huống có vấn đề

-

Tình huống có vấn đề:
Tính vừa sức
HS phải gặp những khó khăn hoặc giải quyết không tối ưu
Cung cấp kiến thức, yếu tố mới, hấp dẫn.
17

•
•
•


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH

3. PP nêu – giải quyết vấn đề (tt):
- Các PP tạo tình huống có vấn đề:
• Qua một câu chuyện liên quan đến nội dung DH
• Tiến hành thí nghiệm tạo ra mâu thuẫn nhận thức
• Sử dụng các bài toán đơn giản
- Ưu điểm:
• Giúp HS nắm vững tri thức
• Phát huy tính tích cực, độc lập suy nghĩ
- Nhược điểm:
• Mất thời gian
• Yêu cầu rất cao đối với GV trong soạn bài

18


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
4. PP chương trình hóa
- Điều khiển tối ưu việc học của cá nhân học sinh
- Dạy học là một hệ điều khiển
- Đối tượng điều khiển là con người
•
•
•

Mục đích của DH chương trình hóa:
Chú ý đến việc học của HS
Cá biệt hóa quá trình dạy học theo năng lực từng HS
Sử dụng các phương tiện kỹ thuật hiện đại

19

PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
4. PP chương trình hóa (tt)
- Đặc điểm của DH chương trình hóa:
• Tài liệu học được chia thành các “liều” kiến thức
•

Sau khi nhận “liều” thứ nhất, HS trả lời câu hỏi kiểm tra

•

Tự kiểm tra, HS biết ngay mình đúng hay sai

•

“Liều” kiến thức tiếp theo phụ thuộc vào kết quả của
“liều” trước

•

Việc học nhanh hay chậm tùy thuộc năng lực mỗi người

20


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
4. PP chương trình hóa (tt)
- Những công việc của người GV:
• Chuẩn bị nội dung giảng dạy

• Kiểm tra, đánh giá trình độ người học
• Xác định đặc điểm người học
• Xác định nội dung đào tạo cho từng người học cá biệt
• Lựa chọn, xây dựng bộ tài liệu học tập
• Chuẩn bị thiết bị, dụng cụ, vật tư
• Tiến hành giảng dạy
• Kiểm tra, đánh giá kết quả học tập
Chú ý:
- Quan tâm đến năng lực thực hiện công việc của HS
- GV chủ yếu hướng dẫn, theo dõi, kiểm tra, đánh giá

21


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
4. PP chương trình hóa (tt)
- Ưu điểm:
• Tìm ra những quy luật mới của DH
• Cá thể hóa học tập
- Nhược điểm:
• Chỉ dùng cho các bài giảng có cấu trúc chặt chẽ
• Chưa điều khiển những hoạt động tâm lý bên trong HS

22


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
5. Dạy học Angorit hóa:
-

Bản chất: hình thành cho HS một PP tư duy, PP hành
động tổng quát

-

Angorit là gì? Khái niệm toán học. Bảng quy định chung
chính xác việc thực hiện theo một thứ tự nhất định để
giải một bài toán

23


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
5. Dạy học Angorit hóa (tt)
- Các tính chất cơ bản:
• Tính xác định: bảng quy định Angorit chính xác, dễ hiểu
•

Tính đồng loạt: Angorit là phương pháp chung giải
quyết một loạt bài toán

•

Tính kết quả: nhận được kết quả cần tìm

24


PHƯƠNG PHÁP DẠY HỌC CHUYÊN NGÀNH
5. Dạy học Angorit hóa (tt)

- Ưu điểm:
• Dạy cho HS PP tư duy và PP hành động
•

•

Nhược điểm:
Không phải nội dung DH nào cũng vận dụng PP này
Yêu cầu GV phải hiểu rõ bản chất DH Angorit, nắm vững
nội dung

25