Bài giảng thao giảng sinh 9 phương pháp nghiên cứu di truyền người (3)

TRƯỜNG THCS NGUYỄN CÔNG TRỨ

NGUYỄN THỊ KIM MAI


CÂU1

P E P T I T

CÂU2

C Ấ U T R Ú C
S Ố L Ư N G
D I T R U Y Ề N

CÂU3
CÂU4

6 CHỮ CÁI
7 CHỮ CÁI
7 CHỮ CÁI
8 CHỮ CÁI

Liên kết hóa học giữa các axit amin trong cấu
Độ
n gen,
độprô
tubiế
nincấ
ui liê
trn

úckế
o
Bệ
ntcủ
hbiế
ung
thư
má
ởtêngườ
thuộ
cNST
độ
t. đượ
biế
nc. xế
. . p. .và
.NST
trú
c
a
phâ
n
tử
là
t
.
.
.
.
Bện

đaon ởdòngườ
nhó
mhbiế
. . . . i. là
. . thuộc đột biến . . . . .của NST

DI IT T
ƯU
N Ề
GN
D NI G
RƯ
Y Ờ
UR
ƠY
Ề IN


CHƯƠNG V: DI TRUYỀN HỌC NGƯỜI
TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
Một số khó khăn khi nghiên cứu di truyền người:
- Người sinh sản muộn và đẻ ít con.
- Vì lí do xã hội không thể áp dụng phương pháp lai và gây đột biến.
Một số phương pháp nghiên cứu di truyền người:

Nghiên cứu
phả hệ

Nghiên cứu
trẻ đồng sinh

Nghiên cứu
tế bào

Nghiên cứu
di truyền phân tử

I. Nghiên cứu phả hệ
Nghiên cứu phả hệ là gì?
Là theo dõi sự di truyền của một số tính trạng nhất định trên những
người thuộc cùng một dòng họ qua nhiều thế hệ.


TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
I. Nghiên cứu phả hệ

Nữ

Em hiểu các kí hiệu này như thế nào?
Bình thường

Nam

2 trạng thái đối lập

Không bình
thường

Kết hôn cùng
trạng thái

Kết hôn 2 trạng
thái đối lập


TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
I. Nghiên cứu phả hệ
Ví dụ 1: Khi theo dõi sự di truyền tính trạng màu mắt (Nâu hoặc
và đen
hoặc ) qua 3 đời của 2 gia đình khác nhau, người ta lập
được 2 sơ đồ phả hệ như sau:
Ðời ông ba (P)

a

b

Ðời con (F1)
Ðời cháu (F2)

Hình 28.1: Sơ đồ phả hệ của hai gia đình
a( Có bà ngoại mắt nâu) và b (có ông nội mắt nâu)

Thảo luận nhóm: (3 phút)
1. Mắt nâu và mắt đen tính trạng nào là trội? Vì sao?
Tính trạng mắt nâu là trội vì F1 100% mắt nâu.
2. Sự di truyền tính trạng màu mắt có liên quan đến giới tính không? Tại sao?
. Tính trạng màu

mắt không liên quan đến giới tính vì xuất hiện cả ở nam và nữ.

TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
I. Nghiên cứu phả hệ:
Ví dụ 2: Bệnh máu khó đông do một gen quy định. Người vợ không mắc
lấy chồng không mắc
sinh ra con mắc bệnh
chỉ là con trai .
.
Hãy vẽ sơ đồ phả hệ của trường hợp trên?
Sơ đồ lai:
Quy ước: A bình thường, a bị bệnh.

P

♀

XA , Xa

G
Nghiên cứu phả hệ cho F :
biết điều gì?

x

XAXa

♀

♂

X

A

Y

♂

XAY

XA , Y
XA

Xa

XAXA (bình XAXa(bình
thường)
thường)
XaY(bị bệnh)
XAY(bình
thường)


Thảo luận nhóm: (2 phút)
1. Bệnh máu khó đông do gen trội hay gen lặn quy định?
Do gen lặn quy định vì đời con mới xuất hiện bệnh.
2. Sự di truyền bệnh máu khó đông có liên quan với giới tính không? Tại sao?
Sự di truyền tính trạng này liên quan với giới tính vì chỉ con trai mắc bệnh.

TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
I. Nghiên cứu phả hệ
- Theo dõi sự di truyền của một
tính trạng nhất định trên những
người thuộc cùng dòng họ qua
nhiều thế hệ.
- Biết được tính trạng đó là trội
hay lặn, có liên quan tới giới tính
hay không.

Đã xác định được sự di truyền
một số tính trạng:
- Tính trạng trội: Da đen, mắt nâu,
môi dày, răng vẩu, lông mi dài,
mũi cong...
- Tính trạng lặn: Da trắng, mắt
đen, môi mỏng, lông mi ngắn,
mũi thẳng...
- Tính trạng chiều cao do nhiều
gen chi phối.
- Bệnh mù màu, máu khó đông do
gen lặn nằm trên NST X quy định.
Di truyền chéo.
-Tật dính ngón 2,3, có túm lông ở
tai do gen nằm trên NST Y quy
định. Di truyền thẳng.


TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh:

1. Đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng

Thụ tinh

Hợp tử phân bào
Phôi bào
tách nhau

PHÔI

a

b


TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh
1. Đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng

Sơ đồ 28a giống và khác sơ đồ 28b ở điểm nào?
Giống nhau: có sự kết hợp của trứng và tinh trùng tạo thành hợp tử.
Khác: Sơ đồ 28a: 1 tinh trùng kết hợp với 1 trứng tạo thành hợp tử, phôi bào
tách ra làm 2, phát triển thành 2 cơ thể.
Sơ đồ 28b: 2 tinh trùng kết hợp với 2 trứng tạo thành 2 hợp tử, phát
triển thành 2 cơ thể.


TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
1. Đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng:

Đồng sinh khác trứng

Đồng sinh cùng trứng

1.Tại sao trẻ đồng sinh cùng trứng đều là nam hoặc đều là nữ?
Hình thành từ 1 hợp tử, cùng kiểu gen, cùng giới tính.
2. Đồng sinh khác trứng là gì? Những đứa trẻ đồng sinh khác trứng có thể
khác nhau về giới tính hay không? Tại sao?
Hình thành từ 2 hợp tử, khác kiểu gen, cùng giới tính hay khác giới.


TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh:
Trẻ đồng sinh là những đứa trẻ cùng được sinh ra ở một lần sinh.
1. Đồng sinh cùng trứng và đồng sinh khác trứng:
Đồng sinh cùng trứng: 1 tinh trùng kết hợp với 1 trứng tạo thành hợp
tử, phôi bào tách nhau, phát triển thành 2 cơ thể
Đồng sinh khác trứng: 2 tinh trùng kết hợp với 2 trứng tạo thành 2 hợp
tử, phát triển thành 2 cơ thể.


TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh.
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh

Phuù

Cöôøng

Miền bắc

Miền Nam

1.Tính trạng nào của Phú, Cường không thay đổi trước tác động của môi
trường? Vì sao?
Hai anh em đều có: Mái tóc đen, hơi quăn, mũi dọc dừa, mắt đen
. Những tính trạng này

phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.

2.Tính trạng nào thay đổi do điều kiện môi trường?
Các tính trạng: Màu da, chiều cao, giọng nói thay đổi do tác động môi trường.


TiẾT 29 : ph¬ng ph¸p nghiªn cøu di truyÒn ngêi
II. Nghiên cứu trẻ đồng sinh.
2. Ý nghĩa của nghiên cứu trẻ đồng sinh:
Giúp
tròlàcủa
gensinh
và vai
củatrứng
môi trường
đối
Bài
tập:hiểu
Hoarõvàvai
Lan
haikiểu

chị em
đôitrò
cùng
có cùng
với sựmáu
hình
trạng.giống nhau. Đến tuổi đi học cả hai
nhóm
vàthành
nhiềutính
sở thích
đều
được khen là có năng khiếu toán.
- Các
tính trạng chất lượng phụ thuộc chủ yếu vào kiểu gen.
Càng
lớp trên Lan càng chăm học còn Hoa mải chơi không
- Cáclên
tính trạng số lượng phụ thuộc chủ yếu vào môi trường.
nghe lời cha mẹ thầy cô.
Lan thi đỗ cấp 3 và được chọn vào đội tuyển thi học sinh giỏi
môn toán còn hoa không thi đỗ phải học trường dân lập.
1. Năng khiếu toán của hai chị em Hoa và Lan do kiểu gen quy
định hay chịu ảnh hưởng của môi trường là chủ yếu?
2.Từ đó em rút ra bài học gì cho bản thân?


Nội dung bai học

phương pháp

nghiên cứu di truyền người


1. Phương pháp nao dưới đây không được áp dụng để nghiên
cứu di truyền người?
A. Phương pháp nghiên cứu phả hệ.

Sai!

B. Phương pháp lai phân tích.

Đúng!

C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.

Sai!

D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.

Sai!


2. Một trong những đặc điểm di truyền của trẻ đồng sinh cùng trứng
la:
A. Có cùng kiểu gen.
Sai!
B. Có cùng giới tính

Sai!

C. Có cùng giới tính hoặc khác giới tính.

Sai!

D. Có cùng kiểu gen và cùng giới tính

Đúng!


3. Trong nghiên cứu di truyền người, để xác định vai trò của
kiểu gen va môi trường, người ta thường dùng phương pháp
nao?
A. Nghiên cứu trẻ đồng sinh cùng trứng.
B. Nghiên cứu trẻ đồng sinh khác trứng.
C. Phương pháp nghiên cứu trẻ đồng sinh.
D. Phương pháp nghiên cứu tế bào.

Đúng!

Sai!
Sai!
Sai!


DẶN DÒ:
1. Học bài và trả lời câu hỏi SGK
2.Tìm hiểu:
* Một vài bệnh di truyền:
+ Bệnh Đao và bệnh tơcnơ.
+ Bệnh câm điếc bẩm sinh và bệnh bạch tạng.

* Một số tật di truyền ở người.
* Các biện pháp hạn chế phát sinh tật bệnh di truyền.