BAI 60AXIT CACBOXYLIC

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
KHOA HÓA

XIN CHÀO MỪNG
QUÝ THẦY CÔ VÀ CÁC BẠN


BÀI GIẢNG ĐIỆN TỬ
HÓA HỌC 11 NC

GVHD: Th.s: Ngô Minh Đức
SVTH: Zơ Râm Thị Thủy


KiỂM TRA BÀI CŨ
HỌC SINH 1
HỌC SINH 2
1. Hãy nêu đặc điểm cấu trúc của 1. Nêu quá trình nhận biết để
nhóm cacbonyl, và nhận xét sự
phân biệt andehyt và xeton?
khác nhau giữa nhóm chức
andehyt và nhóm chức xeton.
2. Một andehit no A mạch hở,
không phân nhánh, có CTTN là
(C2H3O)n. Tìm CTCT của A. Viết
ptpư của A với H2,AgNO3/NH3

2. Đọc tên chất

CHƯƠNG 9: Andehit – Xeton – Axit cacboxylic
BÀI

60

AXIT CACBOXYLIC:
CẤU TRÚC, DANH PHÁP
VÀ TÍNH CHẤT VẬT LÝ


NỘI DUNG BÀI HỌC:
I
II

ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LOẠI, DANH PHÁP

CẤU TRÚC VÀ TÍNH CHẤT VÂT LÍ


I. ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LoẠI, DANH PHÁP
Nêu sự khác nhau ở 3 hình

R – OH
H1.

R

C

O

H2.

H

R

C

OH

O
H3.

Vậy ở H3, nhóm - COOH là sự kết hợp của nhóm cacbonyl ( >C=O )
và nhóm hidroxyl (- OH). Nên được gọi là nhóm cacboxyl.


I. ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LoẠI, DANH PHÁP
1. ĐỊNH NGHĨA:
Axit cacboxylic là những hợp chất hữu cơ mà
phân tử có nhóm cacboxyl ( - COOH) liên kết
trực tiếp với nguyên tử cacbon hoặc nguyên tử
hidro.
VD: HCOOH , CH3COOH , C6H5 COOH


I. ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LoẠI, DANH PHÁP
2. PHÂN LOẠI:
Theo gốc hidrocacbon

• Axit no: CnH2n+1COOH
• Axit không no : CnH2n+1-2aCOOH
• Axit thơm : CnH2n-7COOH

Theo số lượng nhóm cacboxyl
• Đơn chức: RCOOH
• Đa chức: CnH2n+2-a (COOH )a


I. ĐỊNH NGHĨA, PHÂN LoẠI, DANH PHÁP
3. DANH PHÁP
TÊN
THƯỜNG

Theo nguồn gốc tìm ra axit

TÊN
THAY THẾ

Tên Hidrocacbon
+ OIC
AXIT +
tương ứng mạch chính


TÊN MỘT SỐ AXIT THƯỜNG GẶP
Công thức
H-COOH
CH3 -COOH
CH3CH2 –COOH

(CH-3)2CH-COOH
CH3(CH-2)3-COOH
CH2=CH-COOH
CH2=C(CH3)-COOH
HOOC-COOH
C6H5-COOH

Tên thông thường
Axit fomic
Axit axetic
Axit propionic
Axit isobutiric
Axit valeric
Axit acrylic
Axit metacrylic
Axit oxalic
Axit benzoic

Tên thay thế
Axit metanoic
Axit etanoic
Axit propanoic
Axit 2-metylpropanoic
Axit pentanoic
Axit propenoic
Axit 2-metylpropenoic
Axit etandioic
Axit benzoic

Dãy CnH2n+1COOH được gọi là dãy đồng đẵng của axit fomic

(HCOOH)



II. CẤU TRÚC VÀ TÍNH CHẤT VẬT LÍ
1. CẤU TRÚC:
H

R

C

O

H

O
Sự dịch chuyển mật độ
electron ở nhóm cacboxyl

Mô hình phân tử của axit fomic


II. CẤU TRÚC VÀ TÍNH CHẤT VẬT LÍ
2. Tính chất vật lý:
Trạng thái: ở điều kiện thường, axit cacboxylic ở
trạng thái lỏng hoặc rắn
Nhiệt độ sôi: cao hơn anđehit, xeton và ancol
tương ứng có cùng số C
Tính tan: axit có số C thấp tan được trong

nước. Các axit C1, C2, C3 tan vô hạn trong nước. Số C
tăng  độ tan giảm
Axit có vị chua.


 Nhiệt độ sôi :

- Tạo liên kết hydro liên phân tử.
O

R

H

O

C

C
O

H

R

O

t0 s(axit) > t0s(rượu) > t0s(andehyt) > ete, dẫn xuất halo
các hợp chất chất có phân tử lượng tương đương.

Tính tan :

-Tan được trong nước do tạo được liên kết hydro với
nước, C1 -----> C3 tan gần như vô hạn trong nước.

R
O

H

O

O
C

H

R

R

O

O
C

H

O

C


BÀI TẬP CỦNG CỐ


ĐỌC TÊN MỘT SỐ HỢP CHẤT
4
CH3

3

2

1

CH

CH2

COOH

CH3

→ Axit 3 – metyl butanoic


4
CH2

3

2

1

C

CH2

COOH

CH3

→ axit 3–metylbut-3-en-1-oic

.


1
HOOC

2

3

CH2

CH2

OH

OH

4
COOH

→axit 2,3-dihydroxyl butan-1,4-oic

.


BÀI TẬP TRĂC NGHIỆM


Nước chanh vốn
có nhiều axit
Citric (axit
limonic), cũng
làm cho liên kết
peptit bị phá hủy.


Nho dùng để chế biến nhiều món ăn và đồ uống ngon, có
màu sắc và có mùi thơm hấp dẫn như rượu nho, nước
ép ....Trong nho có chứa axit tatric tạo vị chua nhẹ

axit tartric

Axit fomic: Axit này được S.Fischer và J.Wray nêu lên từ
năm 1670, nhưng đến năm 1749 A.S.Maggrat điều chế được
ở trạng thái tương đối nguyên chất bằng cách chưng cất loài
kiến đỏ có tên là fomica rufa. Chính từ đó, vào năm 1971,
người ta đặt tên nó là axit fomic.

HCOOH
Axit focmic


Sữa chua có chứa axit lactic (axit sữa ), vi khuẩn sữa
chua (lactobacillus), men sữa (lactaza), giúp cho việc
tiêu hóa, rất có lợi cho viêm dạ dày mãn tính

AXIT LACTIC


Axit axetic : Đã từ rất lâu người ta biết axit này có trong
vang bị chua. Khoảng năm 1700, Stahl điều chế được
axit axetic đậm đặc. Tên Latinh của CH3COOH là
acidum acetium, có nghĩa là axit của vang chua (acere:
chua). .
CH3COOH
Axit axetic