TIỂU LUẬN tư TƯỞNG của lê NIN về cơ sở CHÍNH TRỊ, tư TƯỞNG, tổ CHỨC của ĐẢNG KIỂU mới ý NGHĨA đối với CÔNG tác xây DỰNG và CHỈNH đốn ĐẢNG HIỆN NAY

TƯ TƯỞNG CỦA LÊ NIN VỀ CƠ SỞ CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG VÀ TỔ CHỨC
CỦA ĐẢNG KIỂU MỚI - Ý NGHĨA ĐỐI VỚI CÔNG TÁC XÂY DỰNG,
CHỈNH ĐỐN ĐẢNG TA HIỆN NAY

-------------------------------------------

Lịch sử nhân loại mãi mãi ghi nhận công lao to lớn của C.Mác và
Ph.Ăng ghen, những người đầu tiên đưa ra tư tưởng cơ bản về tổ chức xây
dựng và hoạt động của Đảng Cộng sản của giai cấp công nhân. Những tư
tưởng đó đã ảnh hưởng sâu sắc đến toàn bộ sự phát triển sau này của phong
trào cộng sản và công nhân quốc tế cũng như việc chuẩn bị điều kiện cho
thành lập và hoạt động của hàng loạt các Đảng Cộng sản của giai cấp công
nhân trên thế giới sau này.
Là người kế tục sự nghiệp của C.Mác và Ph.Ăng ghen, V.I. Lê nin, một
lãnh tụ thiên tài của Đảng Cộng sản Bôn sê vích Nga, người thầy vĩ đại của
phong trào cộng sản và công nhân quốc tế đã kế tục xuất sắc, phát triển một
cách toàn diện, làm phong phú thêm tất cả các bộ phận cấu thành của chủ
nghĩa Mác. Trong lĩnh vực xây dựng Đảng, V.I.Lê nin đã có những cống hiến
vô cùng to lớn về mặt lý luận và thực tiễn mà việc quan trọng đầu tiên là đặt
cơ sở về chính trị, tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời và hoạt động của Đảng
kiểu mới của giai cấp công nhân. V.I.Lê nin đã sáng lập và rèn luyện Đảng
Bônsêvích Nga trở thành mẫu mực về xây dựng các Đảng kiểu mới của giai
cấp công nhân, dựa trên những cơ sở đó; đã cùng Đảng lãnh đạo thắng lợi
cuộc Cách mạng Tháng Mười Nga vĩ đại, thiết lập nền chuyên chính vô sản
đầu tiên trên thế giới, mở đầu thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ
nghĩa xã hội.
Chính nhờ nắm vững và vận dụng sáng tạo những tư tưởng của V.I.Lê
nin vào điều kiện cụ thể của Việt Nam mà Đảng ta từ khi ra đời đã luôn dồi
dào sức chiến đấu và năng lực lãnh đạo, luôn vững mạnh cả về chính trị, tư
tưởng và tổ chức, đưa cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến thắng lợi
khác. Hiện nay, Sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước đang đặt

ra yêu cầu ngày càng cao về năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng.
Trong khi đó, công tác xây dựng Đảng của chúng ta còn có những biểu hiện


2
yếu kém. Chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động đang ra sức chống phá,
chĩa mũi nhọn tấn công, khoét sâu vào những khó khăn, yếu kém đó, hòng
làm vô hiệu hóa vai trò lãnh đạo của Đảng ta…Nhiệm vụ xây dựng Đảng thật
sự vững mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức hiện nay đang đặt ra những
yêu cầu mới rất bức thiết.
Vì vậy, việc nghiên cứu, nhận thức và vận dụng đúng đắn, sáng tạo
những tư tưởng của V.I.Lê nin về cơ sở chính trị, tư tưởng và tổ chức của
Đảng kiểu mới càng có ý nghĩa lý luận và thực tiễn hết sức sâu sắc đối với
phong trào Cộng sản, công nhân quốc tế nói chung và Đảng Cộng sản Việt
Nam nói riêng. Trong phạm vi tiểu luận, người viết tập trung vào chủ đề: “Tư
tưởng của V.I.Lê nin về cơ sở chính trị, tư tưởng và tổ chức của Đảng kiểu
mới - ý nghĩa đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta hiện nay”.
Tiểu luận gồm: Phần mở đầu, kết luận và 2 mục chính:
Phần 1- Tư tưởng của Lê nin về cơ sở chính trị, tư tưởng và tổ chức
của Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân.
Phần 2- Ý nghĩa đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta hiện nay.
Phần 1
Tư tưởng của V.I.Lê nin về cơ sở chính trị, tư tưởng và tổ chức
của Đảng kiểu mới.
Những tư tưởng của V.I.Lê nin về cơ sở chính trị, tư tưởng và tổ chức
của Đảng kiểu mới là sự kế thừa tư tưởng của C.Mác và Ph.Ăng ghen về
Đảng Cộng sản, đồng thời phát triển những tư tưởng đó phù hợp với điều
kiện lịch sử mới. Những năm cuối Thế kỷ XIX, đầu Thế kỷ XX, chủ nghĩa tư
bản chuyển sang giai đoạn chủ nghĩa đế quốc, đã bộc lộ nguyên hình bản chất
phản động, hiếu chiến, xâm lược và ra sức đàn áp phong trào công nhân.

Thời kỳ phát triển hòa bình của chủ nghĩa tư bản đã qua, thời kỳ đấu tranh
cách mạng của giai cấp vô sản xóa bỏ chủ nghĩa tư bản đã bắt đầu. Nhiệm vụ
chuẩn bị và đấu tranh cách mạng vô sản đã trở thành nhiệm vụ trực tiếp của
giai cấp vô sản. Yêu cầu phải có chính đảng của giai cấp công nhân lãnh đạo


3
cách mạng đã trở thành vấn đề cấp thiết. Trong khi đó, các đảng của Quốc tế
thứ II ngày càng lún sâu vào vũng bùn cơ hội chủ nghĩa và bị phá sản. Những
người theo chủ nghĩa cơ hội đã biến Quốc tế II và các đảng dân chủ - xã hội
thành những đảng cải lương, hoàn toàn mất tính giai cấp và tính chiến đấu
của Đảng cách mạng của giai cấp công nhân.
Vấn đề có ý nghĩa quyết định đối với sự nghiệp cách mạng của giai cấp
vô sản là phải đập tan chủ nghĩa cơ hội, bảo vệ sự trong sáng của học thuyết
Mác trên các lĩnh vực, trong đó có học thuyết về đảng; phải xây dựng được
các đảng thực sự cách mạng của giai cấp công nhân. Nhiệm vụ lịch sử vĩ đại
đó đã được V.I.Lê nin hoàn thành một cách xuất sắc. V.I.Lê nin đã đấu tranh
không khoan nhượng chống chủ nghĩa cơ hội trong Quốc tế II và phát triển
sáng tạo những luận điểm C.Mác và Ph.Ăng ghen về Đảng Cộng sản, xây
dựng nên học thuyết về Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân. V.I.Lê nin đã
chỉ rõ sự cần thiết phải có một Đảng kiểu mới, một Đảng chiến đấu cách
mạng đủ sức lãnh đạo nhân dân giành chính quyền, cải tạo xã hội cũ, xây
dựng xã hội mới - xã hội Cộng sản chủ nghĩa. Người khẳng định: Chúng ta
cần những Đảng thường xuyên liên hệ với quần chúng và biết lãnh đạo quần
chúng; trong điều kiện chủ nghĩa đế quốc và trong điều kiện cách mạng vô
sản đang chín muồi ở nhiều nước; cần phải có một Đảng kiểu mới, thực sự
cách mạng, thực sự Cộng sản, đảng đó phải thay thế cho những đảng kiểu cũ
- các đảng nghị viện của Châu Âu đã nhuốm màu cơ hội.
Việc xây dựng được một Đảng kiểu mới thực sự cách mạng của giai
cấp công nhân Nga là công lao to lớn của V.I.Lê nin. Đảng Bônsêvích Nga ra

đời đã đánh dấu sự mở đầu của một giai đoạn mới trong sự phát triển của
phong trào Cộng sản và công nhân quốc tế. V.I.Lê nin luôn luôn nhấn mạnh
vai trò của Đảng Cộng sản đối với sự nghiệp cách mạng của giai cấp công
nhân, coi đó là đòn bẩy mạnh mẽ, có khả năng "đảo lộn nước Nga".
Trước khi bắt tay vào thành lập ở nước Nga một đảng cách mạng của
giai cấp công nhân, V.I.Lê nin đã tiến hành công tác đấu tranh tư tưởng - lý
luận to lớn. V.I.Lê nin phê phán kịch liệt phái dân túy tự do, đấu tranh không


4
khoan nhượng chống các trào lưu cải lương và các trào lưu cơ hội chủ nghĩa
khác. Theo V.I.Lê nin, không có một cuộc thanh lọc như vậy thì không thể
bảo đảm gắn được chủ nghĩa Mác với phong trào công nhân, không thể đề ra
được đường lối độc lập của giai cấp công nhân.
Kế thừa những tư tưởng của C.Mác và Ph.Ăng ghen về chính Đảng
độc lập của giai cấp công nhân, cùng với kinh nghiệm thực tiễn trong phong
trào công nhân quốc tế và phong trào công nhân Nga, V.I.Lê nin đã phát triển
tư tưởng lý luận của C.Mác, Ph.Ăng ghen và đã xây dựng một học thuyết
hoàn chỉnh về Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân, đặt cơ sở cho việc xây
dựng đảng vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức.
V.I.Lê nin đã chỉ rõ cơ sở tư tưởng của Đảng kiểu mới là học
thuyết Mác. Đó chính là cơ sở tư tưởng để thành lập đảng, cơ sở để đoàn kết
những người cộng sản, là cơ sở để đề ra cương lĩnh, đường lối chiến lược và
sách lược của đảng. V.I.Lê nin chỉ rõ: Chúng ta phải tự gọi mình là Đảng
Cộng sản như Mác và Ăng ghen đã từng gọi như vậy. Chúng ta là những
người Mác xít và cơ sở của chúng ta là Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản mà
đảng dân chủ - xã hội đã xuyên tạc và phản bội.
V.I.Lê nin nêu cao vai trò lý luận đối với đảng tiên phong của giai cấp
công nhân và đã chứng minh cơ sở khoa học của chủ nghĩa Mác. Người cho
rằng, nhiệm vụ hàng đầu và quan trọng nhất của Đảng Cộng sản là gắn phong

trào công nhân với lý luận của chủ nghĩa xã hội khoa học. Không làm như
vậy thì phong trào công nhân không thể giành thắng lợi và nhất định sẽ rơi
vào ảnh hưởng của hệ tư tưởng tư sản.
V.I.Lê nin đã đặc biệt nêu cao vai trò của lý luận cách mạng: "Không
có lý luận cách mạng thì cũng không thể có phong trào cách mạng", "chỉ
đảng nào được một lý luận tiên phong hướng dẫn thì mới có khả năng làm
tròn vai trò chiến sĩ tiên phong"1. "Không thể có một đảng xã hội chủ nghĩa
vững mạnh, nếu không có lý luận cách mạng để đoàn kết tất cả những người
xã hội chủ nghĩa lại, để họ rút ra từ trong lý luận đó tất cả những điều kiện
V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M,1978, tập 6,tr.30-32.

1


5
của họ và đem áp dụng lý luận đó vào những phương pháp đấu tranh và
phương sách hành động của họ"2. Lê nin chỉ ra cho các đảng công nhân phải
tiếp tục phát triển lý luận đó về mọi mặt, phải biết vận dụng những nguyên lý
chung vào điều kiện cụ thể của nước mình, định ra cương lĩnh, sách lược
cách mạng đúng đắn, phân rõ ranh giới về tư tưởng - lý luận giữa Đảng Cộng
sản chân chính với chủ nghĩa cơ hội, cải lương.
Một vấn đề lớn đặt ra khi đó: phải bắt đầu từ đâu? để xây dựng một
đảng thống nhất, để thoát khỏi tình trạng hoạt động tiểu tổ, rời rạc, phân tán?
Có người cho rằng, phải bắt đầu từ việc triệu tập Đại hội Đảng để thống nhất
về mặt tổ chức các tiểu tổ, các nhóm mác xít ở các địa phương lại. V.I.Lê nin
không tán thành quan điểm đó. Và theo V.I.Lê nin chủ trương trước khi triệu
tập Đại hội, trước khi thống nhất tổ chức thì phải làm sáng tỏ mục tiêu và
nhiệm vụ của Đảng, bàn định rõ cương lĩnh chính trị của Đảng, phân rõ ranh
giới với quan điểm giữa Đảng với chủ nghĩa cơ hội, cải lương.
Trong tác phẩm Làm gì?, V.I.Lê nin tập trung làm rõ bản chất cơ hội,

cải lương của phái "kinh tế" về quan điểm nhiệm vụ chính trị; đồng thời vạch
rõ cương lĩnh, sách lược của Đảng dân chủ - xã hội Nga. Phái "kinh tế" đã
không những hạ thấp vai trò của lý luận cách mạng mà còn hạ thấp mục tiêu,
nhiệm vụ chính trị, quan điểm lập trường của Đảng- đội tiên phong của giai
cấp công nhân xuống trình độ công liên chủ nghĩa. Họ hạn chế phong trào
công nhân trong khuôn khổ đấu tranh kinh tế, đòi bọn chủ và chính phủ tư
sản cải thiện điều kiện lao động trong khuôn khổ, trật tự xã hội tư bản. Thực
chất là nhằm hạ thấp chính trị xã hội chủ nghĩa xuống trình độ công liên chủ
nghĩa; là thừa nhận chế độ tư bản chủ nghĩa. V.I.Lê nin vạch rõ: nhiệm vụ
chính trị của đảng dân chủ - xã hội là không phải đấu tranh đòi những cải
cách dân sinh, dân chủ trong khuôn khổ của chủ nghĩa tư bản mà phải lật đổ
chủ nghĩa tư bản, thiết lập chuyên chính vô sản, tiến tới chủ nghĩa xã hội và
chủ nghĩa cộng sản.

2

V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M, 1978, tập 4, tr.232.


6
Quy mô, tính chất đấu tranh giai cấp là đấu tranh chính trị, không chỉ
đơn thuần là đấu tranh kinh tế. Yêu cầu nhiệm vụ đấu tranh chính trị là phải
xóa bỏ tận gốc ách áp bức, bóc lột của giai cấp tư sản, xóa bỏ chế độ tư hữu,
thiết lập quyền thống trị của giai cấp công nhân, xây dựng chế độ công hữu.
V.I.Lê nin chỉ rõ: muốn nâng cao được tính tích cực cách mạng của giai cấp
công nhân, Đảng dân chủ - xã hội không chỉ dừng lại, không thể tự bó mình
vào việc cổ động chính trị về mặt kinh tế, mà còn phải đấu tranh chính trị trên
mọi lĩnh vực. Nhiệm vụ của những người dân chủ - xã hội là phải đi sâu mở
rộng và tăng cường những hoạt động chính trị. V.I.Lê nin cho rằng: "ý thức
chính trị của giai cấp chỉ có thể được đem từ bên ngoài vào cho người công

nhân, nghĩa là từ bên ngoài vào cuộc đấu tranh kinh tế, từ bên ngoài phạm vi
quan hệ giữa thợ và chủ. Người ta chỉ có thể tìm được nhận thức ấy trong
lĩnh vực duy nhất là lĩnh vực những mối quan hệ giữa các giai cấp, các tầng
lớp nhân dân với nhà nước và chính phủ, lĩnh vực những mối quan hệ giữa tất
cả các giai cấp với nhau"1.
V.I.Lê nin coi trọng và đặt rất cao vị trí của công tác tổ chức.
Người viết: Sức mạnh của giai cấp công nhân đó là tổ chức. Không có tổ
chức, giai cấp công nhân sẽ không là cái gì hết. Được tổ chức lại, nó sẽ là tất
cả, tính tổ chức là sự thống nhất hành động thực tiễn. Chỉ riêng việc thống
nhất tư tưởng chưa đủ bảo đảm cho giai cấp công nhân chiến thắng mà cần
thiết phải củng cố sự thống nhất tư tưởng bằng sự thống nhất vật chất của tổ
chức. Giai cấp công nhân vẫn có thể trở thành và tất nhiên sẽ trở thành một
lực lượng vô địch, là vì một lý do duy nhất này: sự thống nhất tư tưởng của
giai cấp công nhân dựa trên cơ sở những nguyên lý của chủ nghĩa Mác, được
củng cố bằng sự thống nhất vật chất của tổ chức.
V.I.Lê nin còn nhấn mạnh: không có một tổ chức vững vàng gồm
những người lãnh đạo để bảo đảm cho sự liên tục công tác, thì không thể có
phong trào cách mạng vững chắc được. Công lao to lớn của V.I.Lê nin không
chỉ ở chỗ đã đề ra một cách hoàn chỉnh cơ sở tổ chức của Đảng, mà còn nâng
1

V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M,1978, tập 6, tr.101.


7
công tác xây dựng Đảng về tổ chức lên thành một khoa học. Những cơ sở tổ
chức của Đảng được V.I.Lê nin nghiên cứu trong nhiều tác phẩm và bài viết.
Trong những giai đoạn lịch sử khác nhau, tùy theo những điều kiện, hoàn
cảnh lịch sử cụ thể, V.I.Lê nin chú ý đặc biệt đến mặt này hay mặt khác
những cơ sở tổ chức của Đảng.

Trong tác phẩm Làm gì?, V.I.Lê nin đã vạch trần bản chất cơ hội, cải
lương của phái "kinh tế" trên lĩnh vực tổ chức và chỉ rõ giai cấp công nhân
Nga cần phải có một Đảng tập trung thống nhất. Biểu hiện của chủ nghĩa cơ
hội trong tổ chức là từ chỗ sùng bái tính tự phát của phong trào công nhân,
sùng bái đấu tranh kinh tế, phủ nhận đấu tranh chính trị, đi đến phủ nhận tính
tập trung, thống nhất của Đảng. Chúng bào chữa cho tính chất thủ công, phân
tán, tản mạn, cục bộ địa phương của các nhóm Mác xít. Chúng muốn thu hẹp
quy mô và trình độ tổ chức của Đảng như là một câu lạc bộ, như tổ chức của
công đoàn, thực chất là phản đối thành lập một Đảng tập trung, thống nhất, là
phủ nhận tính tiên phong, vai trò lãnh tụ chính trị của Đảng.
V.I.Lê nin cho rằng: "Cuộc đấu tranh chính trị của Đảng dân chủ - xã
hội rộng lớn và phức tạp hơn rất nhiều so với cuộc đấu tranh kinh tế của giai
cấp công nhân chống bọn chủ và chính phủ. Do đó, tổ chức đảng - tổ chức
của những người cách mạng - phải khác tổ chức của công nhân, chứ không
phải là tổ chức của công nhân có thể thay thế cho tổ chức của những người
cách mạng. Tổ chức của những người cách mạng phải bao gồm trước hết và
chủ yếu những người lấy hoạt động cách mạng làm nghề nghiệp","còn tổ
chức của công nhân, trước hết phải có tính nghề nghiệp; phải càng rộng càng
tốt, càng ít bí mật càng tốt"1.
Từ phân tích một cách lô gíc và biện chứng giữa độ vững chắc về mặt
tổ chức của Đảng với phong trào công nhân, V.I.Lê nin chỉ rõ: nếu không có
một tổ chức của những người cách mạng như vậy, thì không thể có phong
trào cách mạng vững chắc được. Tổ chức của Những người cách mạng có
tính chất quyết định đến thắng lợi của sự nghiệp cách mạng. V.I.Lê nin nói:
"Hãy cho chúng tôi một tổ chức những người cách mạng, và chúng tôi sẽ làm
1

V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M, 1978, tập 6, tr.143.

8
đảo lộn nước Nga lên"2. V.I.Lê nin đưa ra kết luận: "Cuộc đấu tranh tự phát
của giai cấp vô sản sẽ không trở thành cuộc đấu tranh giai cấp thực sự của
giai cấp vô sản, chừng nào nó chưa được một tổ chức mạnh mẽ gồm những
người cách mạng lãnh đạo"3.
Tổ chức mạnh mẽ đó là tổ chức Đảng - một tổ chức thống nhất và tập
trung của giai cấp vô sản. Chỉ với tổ chức như vậy mới khắc phục được tình trạng
phân tán, tản mạn trong Đảng. V.I.Lê nin đã vạch ra kế hoạch xây dựng Đảng
về mặt tổ chức, bắt đầu từ việc thành lập một tờ báo chính trị cho toàn nước
Nga. ông coi đó là mắt xích quan trọng nhất để xây dựng một Đảng thống
nhất, tập trung của giai cấp công nhân; đó không những là phương tiện để
đoàn kết Đảng về mặt tư tưởng mà còn là một phương tiện thống nhất về mặt
tổ chức của Đảng dân chủ- xã hội Nga lúc đó.
Trong tác phẩm Một bước tiến, hai bước lùi (viết 1904), V.I.Lê nin đã
nêu lên sáu nguyên tắc về tổ chức của Đảng kiểu mới của giai cấp công nhân.
Theo V.I.Lê nin, Đảng là đội tiên phong chính trị và là đội ngũ có trình độ tổ
chức chặt chẽ nhất của giai cấp. Đảng là người đưa yếu tố tự giác vào phong
trào công nhân, là người định hướng chính trị; người giáo dục, động viên, tổ
chức cho quần chúng hành động cách mạng. Đảng là một bộ phận không tách
rời của giai cấp, nhưng phải phân biệt Đảng với toàn bộ giai cấp. "Không
được lẫn lộn Đảng, tức là đội tiên phong của giai cấp công nhân với toàn bộ
giai cấp"1.
Tính tiên phong của Đảng được thể hiện toàn diện cả về chính trị, tư
tưởng và tổ chức; cả về lý luận và thực tiễn; cả trong tư tưởng và hành động.
Tính tiên phong của Đảng chính là tiêu chí cơ bản để phân biệt Đảng với toàn
bộ giai cấp và phân biệt với các tổ chức khác của giai cấp công nhân. Tính
tiên phong của Đảng đòi hỏi đầu tiên về tư cách người đảng viên phải là giác
ngộ lý tưởng Cộng sản chủ nghĩa, có trình độ nhất định về lý luận Mác, nắm

Sđd, tập 6, tr.162.

Sđd, tập 6, tr.173.
1 V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M, 1979, tập 8, tr.289.
2
3


9
được đường lối, chính sách của Đảng. Trong điều kiện Đảng cầm quyền,
Đảng phải là "trí tuệ, danh dự và lương tâm của thời đại chúng ta"2.
Vai trò tiên phong của Đảng còn được biểu hiện về mặt tổ chức và sự
gương mẫu của mỗi đảng viên. Đảng phải là một chỉnh thể có tổ chức vững
chắc, phải có cương lĩnh điều lệ, có cơ quan lãnh đạo thống nhất, phải có
nguyên tắc tổ chức và hoạt động và có kỷ luật nghiêm minh. Sự có tổ chức
của Đảng chính là vũ khí đấu tranh giai cấp, là điều kiện để bảo đảm cho sự
thống nhất chính trị, tư tưởng được biến thành hiện thực; đồng thời là điều
kiện đoàn kết, quy tụ, tổ chức các phong trào hành động cách mạng của giai
cấp công nhân. Lê nin còn nhấn mạnh rằng: giai cấp vô sản không có vũ khí
nào khác hơn là sự có tổ chức. Đảng là hình thức tổ chức chặt chẽ nhất của
giai cấp công nhân. Và V.I.Lê nin chỉ rõ trong quá trình xây dựng và hoạt
động, Đảng không được hạ thấp trình độ của Đảng ngang với trình độ của
công đoàn, của quần chúng.
Để xứng đáng là đội tiên phong, Đảng phải được xây dựng, tổ chức và
hoạt động theo nguyên tắc Tập trung dân chủ. Nguyên tắc tập trung dân chủ
là thuộc tính vốn có trong bản chất của các đảng cách mạng của giai cấp công
nhân. Lê nin chỉ ra rằng, có quán triệt đầy đủ nguyên tắc tập trung dân chủ
trong đảng và có chấp hành kỷ luật nghiêm minh thì mới biến được uy thế
của các tư tưởng thành uy thế quyền lực thực tế, khiến cho các cơ quan cấp
dưới phục tùng các cơ quan cấp trên của Đảng. Người đòi hỏi trong Đảng
phải có chế độ tập trung chặt chẽ, có kỷ luật nghiêm minh, nếu thiếu nó thì
Đảng có thể biến thành một "câu lạc bộ cãi vã", sẽ mất hết sức chiến đấu.

Mặt khác, Đảng phải có dân chủ. Không có dân chủ, Đảng trở thành quan
liêu, độc đoán, cũng là nguy cơ dẫn đến mất sức chiến đấu, mất vai trò lãnh
đạo.
V.I.Lê nin còn đặt vấn đề: cái gì làm cho kỷ luật của đảng cách mạng
của giai cấp công nhân vững chắc? Cái gì kiểm tra kỷ luật ấy? Cái gì đã làm
chỗ dựa cho nó? Người xác định:
2

V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M,1979, tập 34, tr.122


10
Thứ nhất, đó là ý thức giác ngộ của đội tiên phong của giai cấp công
nhân, lòng trung thành của nó đối với cách mạng, tính kiên cường, tinh thần
hy sinh và ý chí anh dũng của nó.
Thứ hai, là khả năng đội tiên phong đó biết liên hệ, gần gũi và có thể
nói là hòa mình với quần chúng lao động rộng rãi nhất, trước hết là với quần
chúng vô sản, nhưng cũng cả với quần chúng lao động không phải vô sản
nữa.
Thứ ba, sự lãnh đạo chính trị đúng đắn mà đội tiên phong ấy đã thực
hiện; chiến lược và sách lược chính trị đúng đắn của nó.
Nhưng điều cần thiết là: quảng đại quần chúng phải tin tưởng vững
chắc vào sự đúng đắn ấy. Thiếu những điều kiện ấy, thì không thể thực hiện
được kỷ luật trong Đảng. Thiếu những điều kiện ấy, thì mọi ý đồ thiết lập ra
kỷ luật không khỏi biến thành câu nói suông, những lời trống rỗng, những
điều gian dối, giả tạo.
Để Đảng luôn có kỷ luật nghiêm minh, sự thống nhất trong Đảng luôn
được củng cố và phát triển, Đảng phải thường xuyên và nghiêm chỉnh thực
hiện tự phê bình và phê bình. Lê nin chỉ ra rằng: "Thái độ của một chính
Đảng trước những sai lầm của mình là một trong những tiêu chuẩn quan

trọng nhất và chắc chắn nhất để xem xét đảng ấy có nghiêm túc không và có
thực sự làm tròn nghĩa vụ của mình đối với giai cấp và đối với quần chúng
lao động không. Công khai thừa nhận sai lầm, tìm ra nguyên nhân sai lầm,
phân tích hoàn cảnh đã đẻ ra sai lầm, nghiên cứu cẩn thận những biện pháp
để sửa chữa sai lầm ấy, đó là dấu hiệu chứng tỏ một đảng nghiêm túc, đó là
đảng làm tròn nghĩa vụ của mình, đó là giáo dục và huấn luyện giai cấp, rồi
đến quần chúng…"1. Tự phê bình và phê bình là biện pháp quan trọng để
nâng cao trí tuệ, phát hiện và giải quyết những mâu thuẫn trong Đảng. Thực
hiện nguyên tắc này đòi hỏi phải có tính Đảng, phải bảo đảm tăng cường sự
đoàn kết thống nhất trong Đảng, nâng cao được mối liên hệ chặt chẽ giữa
Đảng với quần chúng và phải được tiến hành thường xuyên. Như vậy, bằng
1

V.I.Lênin: Toàn tập, Nxb Tiến bộ, M,1979, tập 41, tr.51


11
tư duy lý luận kiệt xuất, thực tiễn phong phú và phương pháp bút chiến sắc
sảo, qua nhiều tác phẩm, bài nói, đặc biệt là trong tác phẩm Làm gì?, Lê nin
đã bảo vệ thành công, đã kế thừa và phát triển tư tưởng C.Mác và Ph.Ăng
ghen về Đảng Cộng sản; đồng thời từng bước đánh bại chủ nghĩa cơ hội, xác
lập cơ sở chính trị, tư tưởng, tổ chức của Đảng kiểu mới của giai cấp công
nhân. Những tư tưởng đó đã thâm nhập, ảnh hưởng trực tiếp, quy tụ được các
lực lượng cách mạng, đem đến cho phong trào công nhân luồng sinh khí mới,
tiếp tục khơi lên ngọn lửa trong cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân; khắc
phục thời kỳ khủng hoảng, tan rã của các đảng dân chủ - xã hội do ảnh hưởng
của chủ nghĩa cơ hội. Những tư tưởng của V.I.Lê nin không chỉ có giá trị lịch
sử với Đảng dân chủ - xã hội Nga mà còn nguyên giá trị hiện thực ngày nay.
Ý nghĩa thực tiễn to lớn và cô đọng rút ra từ việc quán triệt tư tưởng
của V.I.Lê nin là ở chỗ: Đảng là đội tiên phong, là lãnh tụ chính trị; Đảng

phải có đủ năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, phải có đủ trình độ, bản lĩnh
lãnh đạo cách mạng, đặc biệt là trong những tình huống khó khăn, thử thách.
Muốn vậy, phải ra sức xây dựng Đảng trong sạch vững mạng cả về chính trị,
tư tưởng và tổ chức, không ngừng giáo dục rèn luyện đội ngũ cán bộ, đảng
viên của Đảng xứng đáng là những phần tử ưu tú nhất, đội tiên phong của
giai cấp công nhân, người đày tớ trung thành của nhân dân.
Phần 2
Ý nghĩa đối với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta hiện nay.
Lịch sử Việt Nam hơn 85 năm qua đã chứng minh rằng Đảng vững
mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức là nhân tố quyết định thắng lợi của
cách mạng Việt Nam. Từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời đã lãnh đạo
nhân dân ta khởi nghĩa giành chính quyền, đánh bại các cuộc chiến tranh xâm
lược, hoàn thành sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc; khởi
xướng và lãnh đạo nhân dân đoàn kết chặt chẽ, vượt qua bao gian nan thử
thách, giành những thành tựu to lớn và quan trọng trong công cuộc đổi mới
toàn diện đất nước. Trong quá trình xây dựng Đảng từ trước đến nay, Đảng ta


12
luôn chăm lo xây dựng và giữ gìn đường lối chính trị đúng đắn. Đảng ta
không ngừng lớn mạnh như ngày nay trước hết là vì Đảng luôn có đường lối
chính trị đúng, chỉ ra phương hướng hành động chính xác cho toàn Đảng,
toàn dân, dù phải trải qua nhiều bước đường đấu tranh cách mạng quanh co,
phức tạp. Nhờ đó mà Đảng đã xây dựng được sự đoàn kết thống nhất trong
Đảng về tư tưởng và tổ chức, củng cố được vai trò lãnh đạo của Đảng. Chẳng
những vạch ra được đờng lối chính trị đúng đắn mà Đảng ta còn có sức chiến
đấu cao, năng lực lãnh đạo dồi dào, tổ chức thực hiện thắng lợi mọi đường
lối, chính sách đã đề ra. Đó là nhờ Đảng ta vừa coi trọng công tác tư tưởng,
vừa coi trọng công tác tổ chức, kết hợp chặt chẽ công tác tư tưởng với công
tác tổ chức, trên cơ sở có đường lối chính trị đúng đắn.

Nói đến cơ sở chính trị chính trị của Đảng, trước hết phải nói đến vấn
đề cơ bản là mục đích, lý tưởng của Đảng. Vấn đề này phải được thể hiện rõ
trong khi xác định cương lĩnh, đường lối. Mục tiêu, lý tưởng của Đảng là "bất
biến" trong sự "vạn biến" của cách mạng, của tình hình thế giới và trong
nước. Mỗi thời kỳ cách mạng, do hoàn cảnh lịch sử cụ thể với những lý do
khác nhau, tên gọi mục tiêu, lý tưởng có thể khác nhau, nhưng bản chất vấn
đề là bất di, bất dịch. Chúng ta thấy rõ điều này ngay từ khi thành lập Đảng.
Cương lĩnh đầu tiên của Đảng ta đã khẳng định: chủ trương làm tư sản
dân quyền cách mạng và thổ địa cách mạng để đi tới xã hội Cộng sản. Điều lệ
vắn tắt của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng ghi: "Đảng Cộng sản Việt Nam tổ
chức ra để lãnh đạo quần chúng lao khổ làm giai cấp tranh đấu để tiêu trừ tư
bản đế quốc chủ nghĩa, làm cho thực hiện xã hội Cộng sản"1.
Tại Đại hội II Đảng Lao động Việt Nam, khi bàn về mục đích của
Đảng, chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh rằng: "Đảng Lao động Việt Nam
đoàn kết và lãnh đạo toàn dân kháng chiến cho đến thắng lợi hoàn toàn, tranh
lại thống nhất và độc lập hoàn toàn, lãnh đạo toàn dân thực hiện dân chủ mới,
xây dựng điều kiện tiến lên Chủ nghĩa xã hội" 2. Rõ ràng có sự điều chỉnh về
1
2

Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H, 1995, tập 3, tr. 5.
Sđd, tập 6, tr. 174.


13
câu chữ, nhưng tất cả vẫn toát lên mục tiêu, lý tưởng cuối cùng của Đảng, đó
là Chủ nghĩa Cộng sản, mà giai đoạn đầu là Chủ nghĩa xã hội.
Trong sự nghiệp đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa,
phải kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và Chủ nghĩa xã hội. Tại sao chúng ta
phải nhấn mạnh và khẳng định điều này? Trước hết, xuất phát từ những khó

khăn, yếu kém trong bản thân công tác xây dựng Đảng. Nghị quyết Trung
ương 9 (Khóa IX) chỉ ra: Công tác giáo dục, rèn luyện cán bộ, đảng viên
chưa ngăn chặn và đẩy lùi được sự suy thoái về tư tưởng, chính trị. Biểu hiện
của sự suy thoái đó là: Hoài nghi Chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí
Minh, thiếu tin tưởng, thiếu nhất trí với đường lối của Đảng, chính sách của
Nhà nước. Nguy hại nhất là biểu hiện suy thoái, biến chất về tư tưởng và lập
trường chính trị trong Đảng, dễ dẫn đến chỗ phủ nhận những giá trị tư tưởng
và những nguyên lý cơ bản của Chủ nghĩa Mác - Lê nin. Sự phủ nhận về mặt
lý luận tất yếu sẽ có những quan điểm chính trị sai lầm, phản động. Đó là sự
phủ nhận vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; là đòi xóa bó Điều 4
trong Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, phủ nhận quá
trình phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Ở mức thấp
hơn là công khai ca ngợi xã hội tư bản, coi sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất
là nền tảng quyết định sự phát triển nền kinh tế thị trường ở nước ta, xem nhẹ
vai trò của công hữu xã hội chủ nghĩa về tư liệu sản xuất.
Những sự suy thoái đó chẳng những gây mâu thuẫn về quan điểm
trong nội bộ Đảng, gây xói mòn nền tảng tư tưởng, lập trường và bản chất
giai cấp công nhân, ảnh hưởng đến vai trò tiền phong chiến đấu cũng như tôn
chỉ mục đích cao cả của Đảng, mà còn ảnh hưởng nặng đến tư tưởng của
quần chúng, gây hoang mang về tưởng trong quần chúng, khiến uy tín của
Đảng bị xâm hại.
Bên cạnh đó, từ sau sự sụp đổ của Đảng Cộng sản Liên xô và Đông
Âu, chủ nghĩa xã hội lâm vào thoái trào, các thế lực thù địch ngày càng đẩy
mạnh chiến dịch tuyên truyền chống phá chủ nghĩa xã hội, chống các Đảng
Cộng sản và các nước xã hội chủ nghĩa còn lại, một cách quyết liệt. Chúng


14
tấn công vào Đảng trên tất cả các lĩnh vực, các vấn đề cơ bản, trọng tâm là
nền tảng tư tưởng, cương lĩnh chính trị, nguyên tắc tổ chức… Chúng cho

rằng: chủ nghĩa xã hội có trăm ngìn khuyết tật; sự cai trị độc tài dựa trên chủ
nghĩa Mác “giáo điều” là nguyên nhân dẫn đến mọi sai lầm. Chúng đòi: tư
nhân hóa và đa nguyên chính trị là điều kiện tiên quyết để Việt Nam thiết lập
các quan hệ quốc tế. Hiện nay, chủ nghĩa xã hội đang gặp những khó khăn
nhất định. Đây là những khó khăn trong phát triển. Nhưng các thế lực thù
địch nhân cơ hội đó đã cho rằng độc lập dân tộc gắn với chủ nghĩa xã hội
bây giờ không đúng nữa, chỉ có độc lập dân tộc thôi. Những cái loa tuyên
truyền cho sự bất biến,vĩnh hằng của chủ nghĩa tư bản đang lớn tiếng về sự
"cáo chung của chủ nghĩa Cộng sản", rằng con đường chủ nghĩa xã hội và
chủ nghĩa cộng sản chỉ là "một cuộc phiêu lưu", "bước nhảy liều lĩnh vào lĩnh
vực chưa ai biết đến". ...Những luận điệu này là hết sức trắng trợn nhưng
cũng khá quen thuộc của các học giả và chính khách phương Tây đã mọc lên
như nấm kể từ khi các Đảng Cộng sản và các nước xã hội chủ nghĩa Liên xô
và Đông âu sụp đổ. Chỉ có độc lập dân tộc thôi, còn không thể có chủ nghĩ xã
hội ư? Phải hiểu rằng trong tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng ta,
độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội gắn quyện với nhau. Bởi vì, chúng ta
giành độc lập dân tộc theo con đường cách mạng vô sản, và chỉ có thể là con
đường cách mạng vô sản; trong độc lập dân tộc đã hàm chứa định hướng xã
hội chủ nghĩa và chuẩn bị những tiền đề để đi lên chủ nghĩa xã hội. Chứ
người ta có thể trông cậy gì ở chủ nghĩa tư bản, thứ chủ nghĩa đã bộc lộ
nguyên hình là hiểu chiến xâm lược, áp bức dân tộc, từ khi chuyển sang giai
đoạn đế quốc chủ nghĩa từ những năm cuối của Thế kỷ XIX? Phải chăng học
giả phương Tây lại muốn lấy thực tiễn ở Nam tư, I rắc, Palestin và hàng loạt
các dân tộc đau khổ khác để chứng minh cho thứ "độc lập dân tộc không cần
đến chủ nghĩa xã hội"?
Ở nước ta có một số ít người vì những lý do nào đó cũng phụ họa với
những luận điệu thù địch công khai bác bỏ chủ nghĩa Mác- Lênin, phê phán
Đảng ta kiên trì chủ nghĩa Mác- Lê nin, lựa chọn con đường xã hội chủ

15
nghĩa. Thậm chí có kẻ còn kết tội cả chủ tịch Hồ Chí Minh đã du nhập chủ
nghĩa Mác- Lênin vào Việt Nam là sai lầm, là nguyên nhân “đưa đất nước ta
vào vòng tối tăm, trì trệ, đổ vỡ, nhục nhã, đau đớn”. Họ lớn tiếng đòi hỏi
Đảng ta “Phải từ bỏ hcọ thuyết Mác-Lênin trước khi chưa muộn”, “Đảng
Việt Nam hơn ai hết và trước hết nên thẳng thắn sám hối những sai lầm của
Đảng”, “ dũng cảm làm cuộc đổi mới chính trị, toàn diện và triệt để” và
chúng không ngớt riêu rao rằng “ Nếu Đảng Cộng sản Việt Nam cứ khăng
khăng nếp cũ sẽ rơi vào bất hạnh... chắc chắn sẽ bị sụp đổ... bị lịch sử nguyền
rủa muôn đời”...
Chúng ta khẳng định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội
chính là vấn đề giai cấp và dân tộc gắn quyện với nhau trên lập trường của
giai cấp công nhân. Đảng ta giải quyết vấn đề độc lập dân tộc trên lập trường
của giai cấp công nhân, vừa bảo đảm lợi ích dân tộc mình, vừa phù hợp với
lợi ích chung của các dân tộc trên thế giới. Ngược lại, khi thực hiện vấn đề
giai cấp thì vừa trung thành với lợi ích của giai cấp công nhân, vừa thống
nhất và trung thành với lợi ích của nhân dân lao động và của cả dân tộc Việt
Nam. Độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội là mục tiêu cao cả, là sự lựa chọn
lịch sử, là cơ sở chính trị của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Nền tảng tư tưởng là vấn đề có tính nguyên tắc và là nguyên tắc số một
của Đảng Cộng sản chân chính - đảng theo học thuyết Đảng kiểu mới của Lê
nin. Con đường cách mạng vô sản muốn thắng lợi trước hết phải có Đảng
lãnh đạo. Đó là điều kiện tiên quyết. Nhưng theo Lê nin, Đảng phải có lý luận
tiên phong hướng dẫn mới có khả năng làm tròn vai trò lãnh đạo cách mạng.
Chủ nghĩa Mác là cơ sở tư tưởng của các Đảng kiểu mới của giai cấp công
nhân. Hiện nay, các thế lực thù địch đang ra sức phá hoại nền tảng tư tưởng
của Đảng. Chúng rêu rao rằng, chủ nghĩa Mác đã hết thời, chủ nghĩa xã hội
khoa học không còn sức sống. Chuyên gia chống cộng Brêdinxki đã cho tung
ra cuốn sách “Thất bại lớn - sự ra đời và cái chết của chủ nghĩa cộng sản ở
thế kỷ XX”, trong đó, Brêdinxki đã cắt xén xuyên tạc chủ nghĩa Mác, tưởng

tượng ra sự thất bại của chủ nghĩa Mác. Trắng trợn hơn, Brêdinxki còn cho


16
rằng: "Chủ nghĩa Mác là một học thuyết phương Tây do một người Đức gốc
do thái ngồi ở phòng đọc Viện bảo tàng Anh nghĩ ra", là "loài thực vật xa
lạ""đã được cấy vào đế quốc Á - Âu xa xôi, sống theo các truyền thống của
chủ nghĩa quân phiệt bán phương Đông"; rằng trạng thái khủng hoảng của
chủ nghĩa xã hội là có căn nguyên sâu xa, bắt nguồn từ "một bước lầm lạc",
từ bản chất của chủ nghĩa xã hội, nên không thể khắc phục được và chỉ có thể
dẫn đến thất bại hoàn toàn mà thôi. Chúng xuyên tạc tư tưởng Hồ Chí Minh,
dựng chuyện bôi nhọ đời tư, hạ thấp uy tín và vai trò của Người…Tất cả chỉ
nhằm phá hoại nền tảng tư tưởng của Đảng.
Nhưng những luận điệu đó không làm thay đổi được bản chất cách
mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác - Lê nin. Chủ nghĩa Mác - Lê nin vẫn
luôn là nền tảng tư tưởng vững chắc của Đảng Cộng sản Việt Nam. Từ Đại
hội VII đến nay, Đảng ta khẳng định lấy chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng
Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam cho hành động. Điều đó
là tự nhiên và hoàn hoàn toàn phù hợp với thực tế cách mạng Việt Nam, bởi
tư tưởng Hồ Chí Minh là sự vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác - Lê nin vào
điều kiện cụ thể của nước ta. Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: "đảng ta nhờ kết hợp
được chủ nghĩa Mác - Lê nin với tình hình thực tế của nước ta cho nên đã thu
được nhiều thắng lợi trong công tác. Tuy vậy, việc kết hợp chân lý của chủ
nghĩa Mác - Lê nin và thực tiễn cách mạng Việt Nam chưa được hoàn toàn.
Có nhiều sai lầm là do sự thiếu kết hợp đó"1.
Hiện nay, khi sự nghiệp đổi mới ngày càng mở rộng và đi vào chiều
sâu, những biến đổi ngày càng lớn, những vấn đề mới đặt ra ngày càng nhiều,
đòi hỏi phải làm sáng tỏ để tìm lời giải đáp thì việc nghiên cứu lý luận gắn
với thực tiễn càng trở nên quan trọng và cấp bách hơn bao giờ hết. Xây dựng
Đảng về tổ chức là một nội dung cực kỳ quan trọng trong công tác xây dựng

Đảng hiện nay. Đảng chỉ vững mạnh khi các tổ chức đảng trong sạch vững
mạnh. Nhưng hiện nay, công tác tổ chức của Đảng cũng còn nhiều yếu kém,
bất cập. Nghị quyết đại hội IX đã chỉ rõ: Hệ thống tổ chức của Đảng còn
1

Hồ Chí Minh, Toàn tập, Nxb CTQG, H, 1996, tập 8, tr. 498.


17
những mặt chưa phù hợp với cơ chế tổ chức quản lý mới, hoạt động kém
hiệu quả, phương thức lãnh đạo và sinh hoạt còn lúng túng, tình trạng kỷ
cương, kỷ luật, nguyên tắc của Đảng bị buông lỏng, thực hiện không nghiêm
còn khá phổ biến ở nhiều nơi, nhất là những cơ quan kinh tế, vai trò lãnh đạo
của các tổ chức Đảng còn mờ nhạt. Một số tổ chức cơ sở Đảng bị tê liệt, mất
khả năng lãnh đạo, tập hợp quần chúng. Trình độ, kiến thức, năng lực lãnh
đạo của nhiều cấp ủy chưa đáp ứng và theo kịp yêu cầu của sự nghiệp đổi
mới, quản lý đảng viên lỏng lẻo, nhiều trường hợp đảng viên vi phạm pháp
luật, phạm tội hình sự mà tổ chức đảng không biết. Cá biệt, có một số cấp ủy
đảng chưa thật sự quan tâm đến công tác xây dựng Đảng, chỉ lo đến công tác
chuyên môn, công tác quản lý hành chính. Điều đáng lo ngại là một số nơi,
nội bộ lãnh đạo, cấp ủy mất đoàn kết nghiêm trọng, kéo dài.
Trong khi đó, chủ nghĩa đế quốc và các thế lực thù địch không ngừng
tập trung đánh vào các nguyên tắc tổ chức và sinh hoạt Đảng, đặc biệt là
nguyên tắc tập trung dân chủ. Chúng rêu rao rằng, nguyên tắc này đã lỗi thời,
thực hiện nó là mất dân chủ. Đảng phải có tranh luận, tranh cãi mới có trí tuệ,
muốn vậy phải có nhiều tổ chức đối lập – chúng cổ vũ cho vấn đề đa đảng….
Thực trạng đó cho thấy: xây dựng Đảng vững mạnh về chính trị, tư
tưởng và tổ chức đang là phương châm quan trọng hàng đầu, là yêu cầu cơ
bản vừa cấp bách vừa lâu dài của công tác xây dựng Đảng hiện nay. Đòi hỏi
chúng ta phải không ngừng nâng cao bản lĩnh chính trị và trình độ chí tuệ của

Đảng. Kiên định chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, mục tiêu độc
lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Vận dụng và phát triển sáng tạo chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh vào hoạt động của Đảng và Nhà nước.
Thường xuyên tổng kết thực tiễn, bổ sung phát triển lý luận, giải quyết tốt
những vấn đề do thực tiễn đặt ra. Nâng cao chất lượng nghiên cứu lý luận của
Đảng, gắn lý luận với thực tiễn, tiếp tục làm sáng tỏ lý luận về chủ nghĩa xã
hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Làm rõ cơ sở lý luận và
thực tiễn đường lối, chính sách của Đảng trong thời kỳ đổi mới. Tiếp tục đổi


18
mới công tác giáo dục lý luận chính trị, tư tưởng trong Đảng mà trước hết cho
đội ngũ lãnh đạo, quản lý chủ chốt các cấp. Bồi dưỡng tư tưởng đạo đức Hồ
Chí Minh trong toàn Đảng, toàn dân và toàn quân, ngăn chặn và đẩy lùi một
bước quan trọng sự suy thoái về đạo đức, lối sống ở một bộ phận cán bộ,
đảng viên nhằm xây dựng Đảng thực sự trong sạch, gắn bó với nhân dân,
thực hiện lời dạy của Bác Hồ “Đảng ta là đạo đức là văn minh”.
Đại hội IX của Đảng chủ trương: “Toàn Đảng phải tiếp tục thực hiện
có hiệu quả các nghị quyết về xây dựng Đảng, nhất là nghị quyết Trung ương
6 (lần 2) khóa VIII về xây dựng chỉnh đốn Đảng”, làm cho Đảng thật sự vững
mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức và dự thảo báo cáo công tác xây dựng
Đảng trình Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ X chỉ rõ phương hướng xây
dựng Đảng trong nhiệm kỳ tới là: “ Thường xuyên tự đổi mới, tự chỉnh đốn
Đảng, tăng cường bản chất giai cấp công nhân và tính tiên phong, nâng cao
năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng thực sự vững
mạnh về chính trị, tư tưởng, tố chức, có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo
đức cách mạng trong sáng, có tầm trí tuệ cao, có phương thức lẫnh đạo khoa
học, luôn gắn bó với nhân dân, phát huy sức mạnh toàn dân tộc, đẩy mạnh
toàn diện công cuộc đổi mới, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát
triển”.

Để thực hiện được phương hướng, mục tiêu đó, trước hết toàn Đảng
phải tiến hành một cách nghiêm túc việc học tập chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư
tưởng Hồ Chí Minh, các cấp ủy và chi bộ tổ chức hướng dẫn và kiểm tra
đảng viên học tập, rèn luyện, không ngừng nâng cao trình độ chính trị, học
vấn, chuyên môn, nghiệp vụ, kiến thức lãnh đạo, quản lý và công tác vận
động quần chúng, phát huy vai trò tiên phong, gương mẫu. Chấn chỉnh và
nâng cao chất lượng sinh hoạt Đảng, tăng cường công tác giáo dục, quản lý
đảng viên. Thực hiện có nề nếp việc tự phê bình và phê bình trong các cấp ủy
và tổ chức Đảng từ Trung ương đến cơ sở. Thực hiện đồng bộ các biện pháp
giám sát cán bộ, đảng viên, trước hết là từ cán bộ, giám sát của công luận.


19
Củng cố và thường xuyên nâng cao chất lượng hoạt động của các cơ quan
kiểm tra Đảng, thanh tra nhà nước.
Cần phải thực hiện tốt các biện pháp chống suy thoái phẩm chất chính
trị, đạo đức lối sống của một bộ phận cán bộ, đảng viên, mà biện pháp hàng
đầu là mỗi cá nhân phải tự phải tự tu dưỡng, rèn luyện không ngừng.
Đẩy mạnh tổng kết và nghiên cứu lý luận, thảo luận dân chủ, sớm kết
luận những vấn đề mới và bức xúc từ thực tiễn đặt ra, nâng cao sự thống nhất
về quan điểm, đường lối của Đảng; đấu tranh với những quan điểm, tư tưởng
sai trái. Đối với Đảng bộ quân đội, phải thường xuyên tạo sự nhất trí cao
trong đảng bộ và toàn quân đối với đường lối, quan điểm của Đảng, nâng cao
bản lĩnh chính trị, kiên định chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh,
mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội và sự nghiệp đổi mới của Đảng,
củng cố vững chắc trận địa tư tưởng trong quân đội. Nâng cao cảnh giác, chủ
động phòng ngừa và kiên quyết đấu tranh khắc phục mọi quan điểm lệch lạc,
sai trái, mọi biểu hiện dẫn tới suy thoái về chính trị, đạo đức, lối sống và
những biểu hiện tham nhũng, quân phiệt, vi phạm dân chủ, coi thường kỷ
cương, kỷ luật, lối sống cơ hội, cá nhân, thực dụng.

Tổ chức cơ sở đảng là nền tảng của Đảng, là hạt nhân chính trị ở cơ sở.
Vì vậy, Đảng ta đã thường xuyên quan tâm đến việc nâng cao năng lực lãnh
đạo và sức chiến đấu của của các tổ chức cơ sở đảng. Trước yêu cầu của công
tác xây dựng Đảng hiện nay, đồng thời với những giải pháp cơ bản, lâu dài,
phải có những vấn đề, những nhiệm vụ cấp bách để đưa tất cả các tổ chức cơ
sở đảng vào guồng máy hoạt động chung một cách hiệu quả nhất. Trong quân
đội, việc nâng cao chất lượng xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch vững
mạnh phải gắn với xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện. Coi trọng củng cố
tổ chức và cán bộ ở những đảng bộ cơ sở trọng yếu, ở các cơ quan cấp chiến
lược, chiến dịch.
Trong kiện toàn tổ chức, đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng thì
nhiệm vụ hàng đầu là phải củng cố vững chắc nguyên tắc tập trung dân chủ.


20
Đồng thời phải nghiên cứu, hoàn thiện cơ chế Đảng lãnh đạo, nhà nước quản
lý, nhân dân làm chủ. Đảng ta là Đảng cầm quyền, Đảng có trách nhiệm lãnh
đạo tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Trong tình hình mới, cần có
phương thức thích hợp để nâng cao chất lượng và hiệu quả lãnh đạo của
Đảng, phát huy mạnh mẽ vai trò, hiệu lực của nhà nước và các đoàn thể nhân
dân, xây dựng hệ thống chính trị hoạt động có hiệu quả. Trong đảng bộ quân
đội, cần đổi mới phương thức lãnh đạo của cấp ủy đảng, thực hiện làm việc
có kế hoạch, theo quy chế và sát với cơ sở; tập trung giải quyết và làm
chuyển biến thực sự những mặt còn yếu kém của từng đảng bộ và đơn vị, cải
tiến việc chuẩn bị ra nghị quyết của cấp ủy, chi bộ. Nâng cao chất lượng các
cuộc hội họp, giành nhiều thời gian cho việc kiểm tra chỉ đạo các hoạt đông
thực hiện nghị quyết của Đảng. Tập trung lãnh đạo thực hiện tốt quy chế dân
chủ ở cơ sở, nâng cao chất lượng cơ quan chính trị và đội ngũ cán bộ chính
trị.

KẾT LUẬN

Chủ nghĩa Mác - lê nin về xây dựng Đảng Cộng sản là cơ sở lý luận tư
tưởng, kim chỉ nam cho hoạt động xây dựng và hoạt động của các Đảng
Cộng sản nói chung và Đảng Cộng sản Việt Nam nói riêng. Tư tưởng của
V.I.Lê nin về cơ sở chính trị, tư tưởng và tổ chức của Đảng kiểu mới của giai
cấp công nhân là những tư tưởng nền tảng cho việc quán triệt, vận dụng và
phát triển các nguyên tắc xây dựng và hoạt động của các đảng Cộng sản.
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta trung thành và vận dụng
đúng đắn sáng tạo tư tưởng đó, đồng thời trên cơ sở nghiên cứu, nắm bắt thực
tiễn cách mạng đã luôn coi trọng công tác xây dựng Đảng về chính trị, tư
tưởng và tổ chức, luôn làm cho Đảng có đủ năng lực lãnh đạo và sức chiến
đấu, hoàn thành sứ mệnh là người lãnh đạo sự nghiệp cách mạng.
Trong tình hình hiện nay, sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất
nước cùng với sự phát triển mau chóng, phức tạp của tình hình kinh tế chính


21
trị xã hội trên thế giới và khu vực đang đặt ra những yêu cầu ngày càng cao
về bản lĩnh chính trị, về năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Đảng
phải kiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, đứng
vững trên lập trường quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lê nin, tập trung nghiên
cứu nắm vững tình hình, phân tích sâu sắc tình hình đánh giá và chỉ ra được
mâu thuẫn chủ yếu, cơ bản trên mọi lĩnh vực, trong các nhiệm vụ lãnh đạo,
đề ra chủ trương đường lối sát đúng, sáng tạo. Đồng thời phải nâng cao chất
lượng công tác tư tưởng, công tác tổ chức, đổi mới phương thức lãnh đạo; coi
trọng chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật. Chỉ có như vậy, công tác xây dựng Đảng
mới thật sự có chất lượng hiệu quả, làm cho Đảng ta thật sự vững mạnh về
chính trị , tư tưởng và tổ chức, có đủ năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu, đáp
ứng yêu cầu của sự nghiệp cách mạng trong tình hình mới.

-------