Bài giảng những nguyên lý cơ bản của CN mác lê nin p2 nguyễn khánh vân chương 8 một số vấn đề CT XH trong tiến trình CM XHCN

NỘI DUNG CƠ BẢN
1

Xây dựng nền dân chủ XHCN và nhà nước XHCN

2

Xây dựng nền văn hoá xã hội chủ nghĩa

3

Giải quyết đúng đắn vấn đề dân tộc và tôn giáo


- Theo tiếng Hy Lạp cổ đại, dân chủ là quyền lực thuộc về nhân dân
(BẮT NGUỒN TỪ DEMOKRATOS )=> TK VIII TCN : DC chủ nô, PK, TS,
VS. Từ sự ra đời và phát triển DC, CNMLN nêu ra những quan niệm về DC :
- DC là nhu cầu khách quan của con người. DC là quyền lực thuộc về nhân dân
- DC là một phạm trù chính trị gắn với một kiểu nhà nước và mang bản
chất của giai cấp thống trị xã hội, bảo vệ lợi ích cho giai cấp thống trị.
- Dân chủ còn được hiểu là một nguyên tắc sinh hoạt của các tổ chức
chính trị - xã hội, cộng đồng dân cư theo nguyên tắc thiểu số phục tùng
đa số.
- Dân chủ còn là một phạm trù lịch sử khi gắn với chế độ nhà nước, là
thành quả đấu tranh của nhân dân lao động chống áp bức, bóc lột đòi
quyền tự do, quyền làm chủ của mình.


Phạm trù
Tất cả mọi quyền lực thuộc về nhân dân

quyền lực

Đặc
trưng
nền
dân chủ
XHCN

Phạm trù
Mang bản chất của giai cấp thống trị
chính trị
Phạm trù Dân chủ xã hội chủ nghĩa thực hiện thông
nhà nước qua nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa do Đảng cộng
Phương thức
sản lãnh đạo - yếu tố quan trọng bảo đảm
thực hiện
quyền lực thực sự thuộc về nhân dân

Cơ sở
thực hiện

Dân chủ xã hội chủ nghĩa được thực hiện
trên cơ sở kinh tế là công hữu hóa các tư
liệu sản xuất chủ yếu


Trên lĩnh vực chính trị:
Sự lãnh đạo
chính trị của

giai cấp công
nhân thông qua
Đảng cộng sản
đối với toàn xã
hội, qua đó
nhân dân ngày
càng tham gia
tích cực, có
hiệu quả vào
các công việc
chính trị,
xã hội


Trên lĩnh vực chính trị:
Trong nền
dân chủ xã
hội chủ
nghĩa,
người dân
tham gia
tích cực các
công việc
Nhà nước


Trên lĩnh vực kinh tế :


Trên lĩnh vực tư tưởng văn hóa :

Chủ nghĩa
Mác – Lênin,
hệ tư tưởng
của giai cấp
công nhân
làm chủ đạo.
Kế thừa và
phát huy
truyền thống
văn hoá
các dân tộc,
kết hợp với
những tinh hoa
văn hoá
của thời đại


* Quan niệm về nhà nước:
Bộ máy duy trì sự thống trị của giai cấp này đối với giai cấp
khác

Nhà
nước

Là cơ quan quyền lực của một giai cấp đối với toàn xã hội
Là công cụ chuyên chính (quyền lực) của một giai cấp
Là công cụ bảo vệ cho lợi ích của giai cấp thống trị

* Khái niệm nhà nước xã hội chủ nghĩa:
Nhà nước XHCN là một tổ chức chính trị bao gồm: ĐCS, tổ chức

nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội khác , là nền chuyên chính
của GCVS.Thông qua đó đảng của GCCN thực hiện vai trò lãnh đạo
của mình đối với toàn xã hội, là nhà nước kiểu mới cao hơn nhà
nước tư sản, là kết quả của cuộc cách mạng XHCN. Là tổ chức thể
hiện và thực hiện ý chí, quyền lực của nhân dân trên tất cả các mặt
của đời sống xã hội.


* Đặc trưng của nhà nước XHCN:
- Nhà nước XHCN là công cụ cơ bản để thực hiện quyền lực của nhân
dân lao động, đặt dưới sự lãnh đạo của ĐCS.
- Là công cụ chuyên chính giai cấp, nhưng vì lợi ích của đại đa số nhân
dân , thực hiện trấn áp với những lực lượng chống phá sự nghiệp xây
dựng CNXH.
- Sự cần thiết của bạo lực trấn áp trong nhà nước , nhưng mặt tổ chức
xây dựng là cơ bản .
- Nhà nước XHCN là yếu tố cơ bản của nền dân chủ XHCN , thu hút và lôi cuốn nhân
dân tham gia quản lý nhà nước , quản lý xã hội.

- Nhà nước XHCN là một kiểu nhà nước đặc biệt , là” nửa nhà nước”.


* Chức năng của nhà nước
XHCN
+Xét theo tính chất của quyền lực chính trị, nhà
nước có hai chức năng : trấn áp ( CN gc : bảo vệ
lợi ích của GCCN, của NDLĐ và của toàn dân
tộc) và chức năng tổ chức – xây dựng (CN XH:
quản lý công dân và các quá trình: kinh tế, văn
hóa, xã hội, an ninh quốc phòng...)

* Chức năng của nhà nước
XHCN
+Xét theo phạm vi tác động của quyền lực, nhà nước
có hai chức năng: Đối nội ( thực thi dân chủ đối
với nhân dân, tổ chức và xây dựng đất nước,
chuyên chính với các thế lực thù địch, chống
phá...) và đối ngoại ( bảo vệ tổ quốc và mở rộng
quan hệ hợp tác...)


Chức năng, nhiệm vụ của nhà nước XHCN
Chức năng đối nội

www.nhandan.com.vn


Chức năng, nhiệm vụ của nhà nước XHCN
Chức năng đối nội

www.nhandan.com.vn


Chức năng, nhiệm vụ của nhà nước XHCN
Chức năng đối ngoại



 Một là, trong XHCN vẫn tồn tại các giai cấp khác nhau và mâu thuẫn giai

cấp. Những mâu thuẫn này mặc dù không có tính đối kháng, nhưng luôn có
những xung đột nhau về lợi ích, nhất là lợi ích kinh tế.
 Hai là, trong XHCN , đặc biệt là trong giai đoạn quá độ, vẫn tồn tại những
thế lực phản động trong nước và ngoài nước. Vì vậy, cấn thiết phải có một cơ
quan quyền lực cách mạng của nhân dân để trấn áp và cải tạo những thế lực
này

 Ba là, quá trình xây dựng CN XH trên mọi lĩnh vực nhất là lĩnh vực kinh
tế, là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn, phức tạp và lâu dài. Để hoàn thành
nhiệm vụ ấy cần một sức mạnh tổng hợp toàn dân, mọi nguồn lực. Về vĩ mô,
cần thiết phải có một trung tâm đầu não xây dựng chiến lược tổng thể, thống
nhất, nhất trí các lợi ích của xã hội, xác định hệ thống các giải pháp… để đưa
xã hội tiến lên và phát triển theo con đường XHCN.


a. Khái niệm văn hóa và nền văn hóa
+ Văn hóa : là toàn bộ những giá trị vật chất
và tinh thần do con người sáng tạo ra bằng lao
động và hoạt động thực tiễn trong quá trình lịch
sử của mình.

NghÜa réng
V¨n hãa
NghÜa hÑp

VH
vËt chÊt
VH
tinh thÇn

VH
vËt thÓ
VH
Phi vËt thÓ


+ Khái niệm nền văn hóa:
Nền văn hóa là một khái niệm
dùng để chỉ toàn bộ hoạt động
văn hóa tinh thần của một xã
hội nhất định trong lịch sử ,
chịu sự chi phối của hệ tư
tưởng của giai cấp thống trị xã
hội đó.
- Trong lịch sử đã có các nền
văn hóa khác nhau : nền văn
hóa CHNL, nền văn hóa PK,
nền văn hóa TBCN, nền văn
hóa XHCN.


b. Khái niệm nền văn hóa XHCN:
Nền văn hóa xã hội chủ nghĩa
là nền văn hóa kết hợp được
truyền thống với hiện đại, vừa
giữ gìn và phát huy được bản
sắc, tinh hoa của dân tộc vừa
kế thừa được những thành quả
tốt đẹp, ưu tú nhất của văn hóa
nhân loại qua các thời kỳ lịch

sử.


b.Khái niệm nền văn hóa
XHCN
• Nền văn hóa XHCN là nền văn hóa được xây
dựng và phát triển trên nền tảng hệ tư tưởng của
GCCN, do đảng cộng sản lãnh đạo,nhằm thỏa mãn
nhu cầu tinh thần không ngừng tăng lên của nhân
dân, đưa ND thực sự trở thành chủ thể sáng tạo và
hưởng thụ VH.


 Một là, nền văn hóa XHCN mang bản chất giai cấp công nhân,
nghĩa là hệ tư tưởng của GCCN ( tức chủ nghĩa Mác – lênin) là nội
dung cốt lõi , giữ vai trò chủ đạo , quyết định phương hướng phát triển
của nền văn hóa
 Hai là, nền văn hóa XHCN mang tính nhân dân rộng rãi và tính dân
tộc sâu sắc.
 Ba là, nền văn hóa XHCN được hình thành và phát triển một cách
tự giác, dưới sự lãnh đạo của đảng của giai cấp công nhân và dưới sự
quản lý thống nhất của nhà nước XHCN.


2.Tính tất yếu của việc xây dựng
nền văn hóa XHCN
Xây dựng nền văn hóa XHCN là tất yếu vì:
- Cuộc cách mạng XHCN là cuộc cách mạng triệt
để, toàn diện, nên phải tiến hành cách mạng trên
tất cả các lĩnh vực, trong đó có văn hóa (phương

thức SX tinh thần phải phù hợp với PTSX mới của
xã hội- XHCN)


2.Tính tất yếu xây dựng nền văn
hóa XHCN
- Để đưa nhân dân thực sự trở thành chủ thể sản
xuất và hưởng thụ các giá trị văn hóa tinh thần,
khắc phục ảnh hưởng xấu của ý thức xã hội cũ, lạc
hậu. Về thực chất, đây là cuộc đấu tranh GC trên
lĩnh vực văn hóa, đấu tranh giữa hệ tư tưởng TS
và hệ tư tưởng VS trong tiến trình cách mạng
XHCN


2.Tính tất yếu xây dựng nền văn
hóa XHCN
- Để nâng cao trình độ văn hóa( trong đó có trình độ
học vấn) cho nhân dân lao động.
- Văn hóa vừa là mục tiêu vừa là động lực của cuộc
cách mạng XHCN.