NNLCBCNMLN1 giảng viên TRẦN NGUYÊN ký chương CHỦ NGHĨA DUY vật LỊCH sử

Chương 3
CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ
Sản xuất vật chất và Phương thứ c
sản xuất
II. Cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượ ng
tầng
III. Tồn tại xã hội và Ý thứ c xã hội
IV. Hình thái KT – XH và sự phát triển hình
thái KT – XH
V. Đấu tranh giai cấp và Cách mạng xã
I.


I. Sản xuất vật chất và
Phương thức sản xuất
1. Sản xuất vật chất? vai trò của sản xuất vật

chất?

2. Phương thức sản xuất? vai trò của phương

thức sản xuất?

3. Quy luật cơ bản nhất của lịch sử?


1)

Sả1.
n xuấSẢ
t vậNt chấ

t
vai
trò
củ
a
sả
n
xuấ
t
XUẤT VẬT CHẤT
vật chất
Vì S XV
C là
h à n h v i
lịc h s ử
đ ầ u t iê n
, cơ
b ả n c ủ a
lo à i
n g ư ờ i !
!

Khi nghiên cứu xã
hội, trước hết
Mác nghiên cứu
lĩnh vực sản xuất
vật chất.

Vì sao vậy??

2) Phương thức sản xuất? vai trò của
phương thức sản xuất?

Lịc h s ử lo à i
ng ư ờ i là lịc h
s ử c ủ a
Phư ơ ng thứ c
s ả n xuấ t !!

PTS X là c á c h thứ c s ả n xuấ t
(c á c h s ử d ụ n g PTLĐ, c á c h tổ
c hứ c q uả n lý s ả n xuấ t , c á c h
p hân p hố i s ả n p hẩ m lao
ô ộ ng !
`


P
T
S
X

 Phương tiện lao động
 Người lao động

=
cách
sản
xuất

 Tổ chức lao động
 Quản lý sản xuất
 Phân phối sản phẩm

sức
mạnh
chinh
phục tự
nhiên
quan hệ sở hữu
quan hệ quản lý
quan hệ phân phối

Lực
lượng
sản
xuất

Quan
hệ
sản
xuất

quy luật QHSX phải phù hợp với trình độ
phát triển của LLSX


Quy luật QHSX phù hợp với trình độ phát triển
của LLSX

1. QHSX biểu hiện hình thức xã hội
của nền sản xuất. Để sản xuất, phải
xây dựng các hình thức QHSX .
2. Việc xây dựng các hình thức QHSX
không
thể
tùy
tiện
mà
phải dựa trên trình độ hiện có
của LLSX
3. QHSX phù hợp sẽ thúc đẩy LLSX
phát triển. QHSX không phù hợp sẽ
kìm hãm LLSX.


SƠ ĐỒ QUAN HỆ BIỆN CHỨNG
GIỮA LLSX VÀ QHSX

QHSX
A

QHSX
A

QHSX
B

QHSX
B

LLSX
B

LLSX
C

MÂU THUẪN

LLSX
A

LLSX
B
PTSX A

PTSX B


SỰ THAY THẾ CÁC PTSX TRONG LỊCH SỬ LOÀI
NGƯỜI LÀ DO LỰC LƯỢNG SẢN XUẤT
PTSX TBCN
PTSX PK
PTSX CHNL
PTSX CSNT
X
S
H
Q
T

N
S
C

Phù
hợp

Mâu
thuẫn

X
QHS L
CHN

Phù
hợp

Mâu
thuẫn

LLS

X
QH S ến
ki
g
n
o
Ph

Phù
hợp

p
n
ô
X lu

Mâu
thuẫn

n
ể
i
r
t
há t

X
QHS
TBCN

Phù
hợp

Mâu
thuẫn


Phương pháp luận rút ra:

Phải kết hợp biện chứng giữa LLSX với
QHSX:
1.Phát triển LLSX phải gắn với xây dựng
QHSX (Vì QHSX qui định mục đích của nền
sản xuất)
2.Xây dựng QHSX phải xuất phát từ trình độ
của LLSX.


II. cơ sở hạ tầng và kiến trúc
thượng tầng.
 Cơ sở hạ tầng? Kiến trúc thượng
tầng?
 Quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ
tầng và kiến trúc thượng tầng?
 Ý nghĩa phương pháp luận


QUAN HỆ BIỆN CHỨNG GIỮA CƠ SỞ HẠ
TẦNG VÀ KIẾN TRÚC THƯỢNG TẦNG

Quy
ế t
đ ịn h

Ả n h
h ư ở n g
t rở
lạ i

PHƯƠNG PHÁP LUẬN RÚT RA:
Phải kết hợp biện chứng giữa CSHT với
KTTT:
1.Phát triển kinh tế (CSHT) cần có sự định
hướng, sự thúc đẩy từ KTTT (động lực
chính trị). Cần phát huy vai trò của Nhà
nước đối với kinh tế.
2.Xây dựng KTTT phải xuất phát từ CSHT.
Phải chú trọng giải pháp kinh tế trong giải
quyết các bài toán xã hội


III. TỒN TẠI XÃ HỘI VÀ Ý THỨC XÃ HỘI

1) Khái niệm và
kết cấu
2) Quan hệ biện
chứng
3) Ý
nghĩa
phương pháp
luận


KHÁI NIỆM TỒN TẠI XÃ HỘI
TTXH = đời sống
vật chất

KHÁI NIỆM Ý THỨC XÃ HỘI

Ý thức xã
hội = đời
sống tinh
thần .


TXH
Y
i
́
a
h
t
h
̀
n
Các hi quyêǹ , đạo đức tôn

́
phap
̣ thuâṭ
ê
h
g
n
,
(Chính trị,
c

̣
o
, khoa h
c
̣
o
h
́
t
iê
r
t
,
giáo
…)

Ý thức
lý luận

Ý thức
thông
thường

tư
ệ
H
in
Lên
.
I

.
à V
́c v
a
M
C.

Tâm

ng
ở
tư

ội
h
ã
x
lý


BIỆN CHỨNG GIỮA TỒN TẠI XÃ HỘI VÀ Ý
THỨC XÃ HỘI
Tác
động
trở
lại

QUY
ẾT
ĐỊN

H


TTXH QUYẾT ĐỊNH YTXH

1/2 TTXH như thế nào
thì YTXH như vậy
(YTXH là sự phản
ánh TTXH)


TTXH QUYẾT ĐỊNH YTXH

2/2 TTXH biến đổi thì
YTXH sớm muộn
sẽ biển đổi theo.


TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA YTXH

1/5) Sự lạc hậu
của YTXH


TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA
YTXH
2/5) Sự vượ t trướ c
của YTXH

TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA
YTXH

3/5) Sự kế thừa
của YTXH


TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA
YTXH

Thuyeát nhaät
taâm

4/5) Sự ảnh
hưởng lẫn
nhau YTXH


TÍNH ĐỘC LẬP TƯƠNG ĐỐI CỦA
YTXH
5/5) Sự tác
động trở
lại
của
YTXH


KẾT LUẬN PHƯƠNG PHÁP LUẬN
1. Đánh giá các hiện tượng

tinh thần, cần tìm hiểu cơ sở
Tồn tại xã hội của nó
2. Để giải quyết triệt để các

vấn đề tinh thần, cần giải
quyết cơ sở TTXH của nó.
3. phát huy sức mạnh của

nhân tố tinh thần