Bài giảng sinh học 9 thao giảng ưu thế lai (7)

Kim tra bi c:
? Hiện tợng thoái hoá ở vật nuôi và cây
trồng là gì ?Giải thích nguyên nhân và cơ
chế của hiện tợng nói trên .


Đáp án:
* Là hiện tợng con cháu sinh ra có sức
sống kém dần so với bố mẹ, biểu hiện ở
sinh trởng chậm, phát triển yếu, chống chịu
kém với các điều kiện của môi trờng.
* NN: Là do tự thụ phấn bắt buộc ở cây
giao phấn và giao phối cận huyết.
* Cơ chế: Tỷ lệ các cặp gen đồng hợp lặn
tăng lên làm xuất hiện các kiểu hình xấu.


tiÕt 38

­ ­thÕ­lai
u
I - hiÖn tîng u thÕ lai


a

b

c

a

b

c

a vµ c c©y vµ b¾p ng« cña 2 dßng tù thô phÊn (bè, mÑ):
b : C©y vµ b¾p ng« cña c¬ thÓ lai F1

Bµi tËp1 : Ph©n biÖt th©n vµ b¾p ng« ë F1víi c©y bè mÑ

Bµi tËp 2: ¦u thÕ lai thÓ hiÖn khi thùc hiÖn nh÷ng phÐp lai nµo ?


Đáp án: Bài tập 1:
Đặc điểm

Thân

Cây lai F1 so với cây Cao hơn,
bố mẹ

khoẻ hơn

Bắp(trái) Hạt
Dài hơn,
to hơn

Lớn hơn,

nhiều hơn

Đáp án: Bài tập 2:
ưhiện tợng u thế lai thể hiện khi:
* Lai giữa các dòng thuần
* Lai các thứ cây trồng, các nòi vật nuôi thuộc
cùng một loài
(cà chua hồng Việt Nam x cà chua Ba Lan ),
(gà Đông Cảo x gà Ri )
* Lai giữa hai loài khác nhau: (vịt x ngan )


Giống cà chua lai số 9

Trâu lai F1

Sinh trởng khoẻ, kháng bệnh
tốt đặc biệt là bệnh héo xanh
vi khuẩn. Giống có khối lợng
quả lớn (140g), năng suất rất
cao(65-78 tấn/ha, thích hợp
cho cả ăn tơi và chế biến.

Viện chăn nuôi Quốc gia đã
nghiên cứu đợc phơng pháp lai
tạo trâu nhà với trâu Murah (ấn
Độ) nhằm làm tăng tầm vóc đàn
trâu đang có xu hớng giảm về
khối lợng

Quan sát hình ảnh su tầm về u thế
lai ở cây trồng , vật nuôi
Cho ví dụ về hiện tợng u thế lai ở cây
trồng , vật nuôi ?
u thế lai là gì ?


I - hiện tợng u thế lai
u thế lai là hiện tợng cơ thể lai f1 có sức
sống cao hơn , sinh trởng nhanh hơn , phát
triển mạnh hơn , chống chịu tốt hơn , các tính
trạng năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố
mẹ hoặc vợt trội cả hai bố mẹ


ưhiện tợng u thế lai thể hiện khi:
*Lai giữa các dòng thuần
*Lai các thứ cây trồng, các nòi vật nuôi thuộc cùng
một loài
(cà chua hồng Việt Nam x cà chua Ba Lan ),
(gà Đông Cảo x gà Ri )
*Lai giữa hai loài khác nhau
(vịt x ngan )
Iiư- nguyên nhân của hiện tợng u thế lai


1/

Ví dụ: một dòng thuần mang 2 gen trội lai với một

dòng thuần mang 1 gen trội sẽ cho cơ thể lai F1 mang 3
gen trội có lợi
p:
F1

AAbbCC
x
AaBbCc

aaBBcc

2/

Sự biến đổi tỉ lệ thể dị hợp và thể đồng hợp do tự
thụ phấn
F1
F2
F3
F4
F5
F6
F7
F8

AA
AA
AA
AA
AA
AA

Aa
Aa
Aa
Aa
Aa
Aa

aa

AA

1/ ưtại sao khi lai 2 dòng thuần, u thế lai biểu hiện rõ

nhất ?
2/ tại sao u thế lai biểu hiện rõ nhất ở f1 , sau đó giảm
dần qua các thế hệ ?


ĐáPưáN

-khi lai 2 dòng thuần, u thế lai biểu hiện
rõ nhất vì hầu hết các cặp gen ở trạng thái dị
hợp, chỉ có gen trội có lợi mới đợc biểu hiện
-u thế lai biểu hiện rõ nhất ở f 1 sau đó
giảm dần qua các thế hệ do tỉ lệ dị hợp giảm
dần,
tỉ lệ đồng
hợp
lặnhiện

tăngtợng
lên u thế lai là gì ?

nguyên
nhân
của


ii/ nguyên nhân của hiện tợng
u thế lai

nguyên nhân của hiện tợng u thế lai là do
sự tập trung các gen trội có lợi ở cơ thể lai
f1
u thế lai biểu hiện cao nhất ở f1 sau đó
giảm dần qua các thế hệ do tỉ lệ dị hợp giảm
dần , tỉ lệ đồng hợp lặn tăng lên
Đê duy trì u thế lai phải dùng PP nhân
giống vô tính (nh giâm, chiết, gép,vi nhân
giống)

muốn duy trì u thế lai thì phải dùng biện pháp

gì ?


III - Các phơng pháp tạo u thế lai:
tìm hiểu thông tin mục iii/103, mục 3/109, quan

sát hình ảnh, hoàn thành phiếu học tập

Đối t ợng
Cây trồng
Vật nuôi

Ph ơng pháp

Thành tựu


u thế lai ở cây trồng

hhjn
Giống lúa DT17
(DT10 X OM80))
Ưu điểm : Có khả năng cho năng
suất cao của DT10 và chất lợng cao
của OM80

Giống ngô lai đơn LVN 10
(Lai giữa hai dòng thuần)
Ưu điểm : chịu hạn, chống
đổ, kháng sâu bệnh, năng
suất 8-12 tấn /ha


u thế lai ở vật nuôi

Lợn lai F1
( Móng Cái X Đại Bạch)

Ưu điểm: Sức sống cao, lợn con mới
đẻ đã nặng từ 0.7 - 0.8 kg, tăng trọng
nhanh ( 10 tháng tuổi đạt 80- 100 kg),
tỉ lệ thịt nạc cao hơn lợn Móng Cái

Bò lai Sind
( Thanh Hoá X Sind)
Ưu điểm: Khối lợng tăng (300450 Kg), sản lợng sữa cao (8001000 kg), thích nghi rộng ở mọi
miền nớc ta


các phơng pháp tạo u thế lai

Đối
Ph ơng pháp
t ợng
Cây
trồng
Vật
nuôi

-Lai khác dòng
-Lai khác thứ

-Lai kinh tế

Thành tựu
-Giống ngô lai LVN10
-Giống lúa DT17

(DT10 X OM80)
Lợn lai F1
(Móng Cái X Đại Bạch)

_Bò lai Sind
( Bò vàng Thanh Hoá X
Bò Sind
ở cây trồng, phơng pháp tạo u thế lai nào đợc dùng phổ
biến nhất ? Tại sao ?
Lai kinh tế là gì ? Tại sao không dùng con lai kinh tế
để nhân giống ?


iii/c¸c ph¬ng ph¸p t¹o u thÕ lai
1/ ph¬ng ph¸p t¹o u thÕ lai ë c©y trång
-Lai kh¸c dßng
-Lai kh¸c thø
2/ ph¬ng ph¸p t¹o u thÕ lai ë vËt nu«i
-Lai kinh tÕ


tiết 38

u thế lai

i/ hiện tợng u thế lai

-u thế lai là hiện tợng cơ thể lai f1 có sức sống cao hơn
, sinh trởng nhanh hơn , phát triển mạnh hơn , chống chịu tốt
hơn , các tính trạng năng suất cao hơn trung bình giữa hai bố

ii/hoặc
nguyên
nhân
của
mẹ
vợt trội cả
hai bố
mẹ hiện tợng u thế lai
-nguyên nhân của hiện tợng u thế lai là do sự tập trung các
gen trội có lợi ở cơ thể lai f1

iii/các phơng pháp tạo u thế lai
1/ phơng pháp tạo u thế lai ở cây trồng
-lai khác dòng
-lai khác thứ
2/ phơng pháp tạo u thế lai ở vật nuôi
-lai kinh tế


Hớng dẫn học ở nhà
1/ Học bài cũ
-Nắm khái niệm, nguyên nhân, các phơng
pháp tạo u thế lai
-Giải thích tại sao không dùng cơ thể lai F1 để
nhân giống
-Khái niệm, công thức lai kinh tế ở nớc ta
2/ Tìm hiểu bài 36: Các phơng pháp chọn lọc
P.pháp

Tiến hành

Ưu điểm

Nh ợc điểm

Đối t ợng


TIÕT­HäC­KÕT­THóC
­XIN­KÝNH­CHóC­C¸C­THÇY,­C«­
GI¸o­SøC­KHoέVµ­H¹NH­PHóC
­XIN­CHµO­C¸C­EM