Giáo án văn 11 (từ tiết 103-tiết 111)

THPT Lê Viết Thuật-Giáo án ngữ văn 11- Chơng trình chuẩn-Nguyễn Viết Nhị
Tuần 29 (Từ tiết 103 đến tiết 105)
Tiết 103 và 104
..............
Về luân lí xã hội ở nớc ta
(Trích đạo đức và luân lí đông tây)
Phan Châu Trinh
A. Mục tiêu bài học
Giúp học sinh thấy đợc tinh thân yêu nớc và mối quan tâm đặc biệt của Phan Châu
Trinh tới vấn đề dân trí, khi kêu gọi xây dựng nền luân lí xã hộ ở nớc ta, Thấy đợc
sức thuyết phục của bài diễn thuyết.
B. Phơng tiện thực hiện
+Sách GK, sách GV
+Giáo án lên lớp cá nhân
C.Cách thức tiến hành
Giáo viên tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phơng pháp: hớng dẫn học sinh đọc,
trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi.
D.Tiến trình lên lớp
1.Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra việc chuẩn bị ở nhà của học sinh.
2.Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
I. Tìm hiểu chung
1. Tiểu dẫn
Hs làm việc với Sgk
Phan Châu Trinh (1872-1926)
Tự là Tử Cán
Hiệu là :Tây Hồ
Biệt hiệu là: Hi Mã
Quê: làng Tây Lộc, huyện Tiên Phớc, phủ Tam Kì
(nay là thôn Tây Hồ, xã Tam Lộc, huyện Phú Ninh,

tỉnh Quảng Nam)
-Năm 1901, ông đỗ Phó bảng, có ra làm quan một
thời gian ngắn rồi cáo về
-Ông có sang Trung Quốc, Nhật Bản để xem xét
Học kì hai
1
THPT Lê Viết Thuật-Giáo án ngữ văn 11- Chơng trình chuẩn-Nguyễn Viết Nhị
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
thời cuộc. Ông chủ trơng bãi bỏ chế độ quân
Chủ, thực hiện dân chủ, khai thông dân trí, mở
mang công thơng nghiệp. lợi dụng chiêu bài khai
hoá thuộc địa để đấu tranh hợp pháp, không tán
thành bạo động cách mạng.
-Năm 1908, phong trào chống su thuế nổ ra ở
Trung kì, ông bị bắt đày ra Côn Đảo ba năm.
Sau đó ông sang Pháp, tranh thủ sự giúp đỡ của hội
Nhân quyền Pháp, đòi chính phủ Pháp ở Đông D-
ơng phải cải thiện bầu không khí chính trị, chống
khủn bố, đàn áp, su thuế...Song việc không thành.
-Năm 1925, ông về Sài Gòn, cha kịp triển khai kế
hoạch mới của mình thì bị ốm nặng và mất ngày 24
/3 /1926. Đám tang ông trở thành phong trào vận
động ái quốc rộng khắp trong cả nớc.
Nhận xét của em về cuộc đời
Phan Châu Trinh?
*Phan Châu Trinh là một trong những nhà cách
mạng lớn của nớc ta những năm đầu thế kỷ XX
Nêu các sáng tác của Phan
Châu Trinh?
Các sáng tác:

+ Đầu Pháp chính phủ th (1906)
+ Giai nhân kì ngộ diễn ca (1915)
+ Tây Hồ thi tập (1904-1915)
+ Xăng-tê thi tập (1914-1915)
+Thất điều trần (1922)
+ Đạo đức và luân lí Đông Tây (1925)
+ Quân trị chủ nghĩa và dân trị chủ nghĩa (1925)
Hs làm việc với Sgk
Nêu xuất xứ văn bản?
2. Văn bản
a. Xuất xứ:
Đoạn trích nằm trong phần ba bài viết Đạo đức và
luân lí Đông Tây do tác giả diễn thuyết vào đêm
19 /11 /1925 tại nhà hội thanh niên Sài Gòn
Nêu bố cục văn bản?
b. Bố cục:
Ba phần
Phần một: Nêu vấn đề luân lí xã hội ở Việt Nam
cha có khái niệm và luân lí quốc gia bị tiêu vong
Phần hai: Luân lí xã hội ở phơng Tây (Pháp) và
thực tế luân lia xã hội ở nớc ta
Phần ba: Bày tỏ khát vọng mong muốn
II. Đọc-hiểu văn bản
1. Quan niệm về luân lí xã hội của tác giả
Hs làm việc theo nhóm
Nêu quan niệm của tác giả về
luân lí xã hội?
-ở phơng Tây, luân lí phát triển qua ba giai đoạn
Gia đình, quốc gia, xã hội
-Nêu rõ quá trình hình thành, phát triển.

-Bản chất của luân lí xã hội: coi trọng sự bình đẳng
của con ngời; Quan tâm đến gia đình, quốc
gia và cả xã hội.
Học kì hai
2
THPT Lê Viết Thuật-Giáo án ngữ văn 11- Chơng trình chuẩn-Nguyễn Viết Nhị
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
Tác giả nhận định nền luân lí
xã hội ở nớc ta nh thế nào
-Việt Nam cha có luân lí xã hội
Thứ nhất: Luân lí gia đình và luân lí quốc gia đều
đã bị tiêu vong (nguyên nhân mất nớc)
Thứ hai: Luân lí xã hội nh ở phơng Tây, ta cha có ý
niệm gì hết.
-Dẫn chứng:
+Hai tiếng thiên hạ (chỉ xã hội), ngày nay...chỉ
làm trò cời cho bậc thức giả đấy thôi. Cái chủ ý
bình thiên hạ mất đi đã từ lâu rồi
Tác giả khẳng định lập luận
bằng những dẫn chứng nào
(13 dẫn chứng)
+ Dân mình phải ai tai nấy ai chết mặc ai
+Gặp ngời yếu bị kẻ mạnh bắt nạt cũng ngơ mắt đi.
+Không phát huy đợc tính đoàn thể, công ích
+Tri thức thì ham quyền tớc, bả vinh hoa...
+Dựng lên luật pháp phá tan tành đoàn thể của
quốc dân
+Vua quan không quan tâm gì tới dân
+Dân càng nô lệ càng ngu, ngôi vua càng lâu dài,
quan lại càng phú quý

+Một ngời làm quan cả nhà có phớc...
+Đua chen, chạy chọt để đợc làm quan...
+Xa Nho học là cử nhân, tiến sĩ; nay Tây học là kí
lục, thông ngôn.
+Bọn quan lại đúng là lũ ăn cớp có giấy phép..
+Ngời dân kẻ ở vờn cũng chạy chọt một chức xã
trởng, cai tổng để đợc ngồi trên, ăn trớc...
Hs thảo luận nhóm
ý nghĩa của những dẫn
chứng đó ?
ý nghĩa:
Thứ nhất: Khẳng định nớc ta ngày ấy cha có luân lí
xã hội
Thứ hai: Tạo sự thuyết phục bằng những dẫn chứng
chân thực
Thứ ba: Thể hiện sự hiểu biết và thái độ tác giả
Thái độ của tác giả đợc thể
hiện nh thế nào?
+ Xót xa trớc thực trạng của ngời dân
+ Đả kích vua quan Nam triều thối nát...
+Thái độ đợc thể hiện bằng giọng điệu câu văn
chính luận (hình ảnh, ví von, so sánh, sử dụng
thành ngữ, tục ngữ, câu cảm thán)
Sắc sảo, trong lập luận (lí trí), xót xa. lo lắng.
căm giận (tình cảm)
Tiết hai
2.Khát vọng của Phan Châu Trinh
-Tác giả nêu dẫn chứng ở phơng Tây...luân lí xã hội
cụ thể, để so sánh, đối chiếu và còn bộc lộ
khát vọng: muốn đất nớc mình cũng đợc nh thế, có

một nền luân lí xã hội thực sự.
Học kì hai
3
THPT Lê Viết Thuật-Giáo án ngữ văn 11- Chơng trình chuẩn-Nguyễn Viết Nhị
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
Kì vọng của tác giả đợc dựa
trên cơ sở nào?
+Dân Việt Nam phải có đoàn thể
+Có dân trí
+Hiểu luân lí xã hội
Có nh vậy, nớc mình mới giành tự do, độc lập
Tác giả mong mỏi mỗi ngời
dân nh thế nào ?
Mỗi ngời dân:
-Có ý thức tơng trợ giữa cá nhân với cá nhân
- Làm tròn ý thức công dân
-Tinh thần hợp tác
Tác giả lu ý việc truyên bá xã hội chủ nghĩa trong
dân Việt Nam (chủ nghĩa xã hội theo quan niệm
của Phan Châu Trinh là có sự phát triển cao của ý
thức công dân)
Tất cả thể hiện trách nhiệm của tác giả với đất nớc,
thể hiện lòng yêu nớc của Phan ChâuTrinh.
Hs nhắc lại nội dung chính đã
học?
Đoạn trích thể hiện sức hấp
dẫn của văn diễn thuyết ở chỗ
nào?
III. Củng cố
Sức hấp dẫn của văn diễn thuyết thể hiện trong

đoạn trích:
+ Lập luận rõ ràng rành mạch
+ Lời văn giàu cảm xúc
+ Nêu cao ý thc dân chủ, đánh đổ phong kiến
+ Kế hoạch rõ ràng
Hs làm việc theo nhóm
Tâm trạng của tác giả khi viết
đoạn trích này?
Luyện tập
-Thơng xót đồng bào mình
- Căm ghét bọn quan lại Nam triều
- Lo lắng cho đất nớc, kì vọng vào tơng lai
Hs làm việc theo nhóm
Tấm lòng của tác giả đợc
biểu hiện nh thế nào trong
đoạn trích này?
Tấm lòng của tác giả:
+ Yêu con ngời, yêu đất nớc, quan tâm tới vận
mệnh của dân tộc, xót xa thơng cảm với ngời dân
và vận mệnh của đất nớc
+ Căm giận bọn quan lại thối nát....
+ Thể hiện tầm nhìn xa trông rộng: dân trí nớc
mình quá thấp kém, muốn giành độc lập phải
truyền bá luân lí xã hội, gây dựng đoàn thể, xây
dựng ý thức công dân.
Tính thời sự của vấn đề luân
lí xã hội?
-Xây dựng ý thức công dân
-Cảnh báo nguy cơ đạo đức xuống cấp...
- Lí thuyết và hành động cụ thể của mỗi ngời.

Hớng dẫn học bài, chuẩn bị bài sau
Đọc thêm: tiếng mẹ đẻ...

Học kì hai
4
THPT Lê Viết Thuật-Giáo án ngữ văn 11- Chơng trình chuẩn-Nguyễn Viết Nhị
Tuần 29 (Từ tiết 103 đến tiết 105)
Tiết 105
..............
Hớng dẫn đọc thêm
Tiếng mẹ đẻ-Nguồn giải phóng các
dân tộc bị áp bức
Nguyễn An Ninh
A. Mục tiêu bài học
Giúp học sinh nắm đợc những nét chính về nội dung, nghệ thuật của bài chính luận
xuất sắc này, nắm đợc ý nghĩa thời sự của vấn đề lập luận.Thấy đợc sức thuyết phục
và tấm lòng của tác giả thể hiện trong bài viết.
B. Phơng tiện thực hiện
+Sách GK, sách GV
+Giáo án lên lớp cá nhân
C.Cách thức tiến hành
Giáo viên tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phơng pháp: hớng dẫn học sinh đọc,
trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi.
D.Tiến trình lên lớp
1.Kiểm tra bài cũ:
Quan niệm của Phan Châu Trinh về luân lí xã hội?
2.Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả

Hs làm việc với Sgk
Nguyễn An Ninh (1900-1943)
Nhà văn, nhà báo, nhà yêu nớc nổi tiếng trớc cách
mạng tháng Tám 1945
Quê: xã Mĩ Hoà, huyện Hóc Môn, tỉnh Gia Định
(nay thuộc thành phố Hồ Chí Minh)
-Tốt nghiệp đại học Xooc-bon (Sorbonne) Pháp
năm 1920, ông đã đi nhiều nớc châu Âu tìm hiểu
Thực tế. Năm 1922, ông trở về nớc. Ông nhiều lần
bị thực dân Pháp bắt tù đày vì viết baó, diễn thuyết
Học kì hai
5
THPT Lê Viết Thuật-Giáo án ngữ văn 11- Chơng trình chuẩn-Nguyễn Viết Nhị
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
chống đế quốc.
Năm1939, ông bị đi đày ở Côn Đảo, bị thực dân
Pháp hành hạ đến kiệt sức và chết trong tù 1943.
Xuất xứ:
Bài chính luận này, đợc đăng trên báo Tiếng
chuông rè tháng 12 /1925 với bút danh Nguyễn
Tịnh
Bài viết là một văn bản chính
luận xuất sắc
II. Hớng dẫn đọc thêm
Lí do:
+Nội dung đề cập một vấn đề về đời sống chính trị
xã hội
+Sử dụng ngôn ngữ chính luận
+ Hệ thống luận điểm. luận cứ rõ ràng
+ Có đánh giá, bàn bạc, phê phán

+Thể hiện rõ thái độ lập trờng của ngời viết.
Vấn đề chính của bài viết?
-Vai trò của tiếng mẹ đẻ-nguồn giải phóng các dân
tộc bị áp bức.
Cách đặt vấn đề của tác giả
Phê phán để ngầm khẳng định (Phủ định để khẳng
định)
Những hiện tợng tác giả đặt
vấn đề phê phán
+Hiện tợng Tây hoá (học đòi)
+Dẫn chứng cụ thể: Bập bẹ năm ba tiếng Tây, nớc,
rợu khai vị, cóp nhặt những cái tầm thờng của Tây
phơng....
Cách phê phán của tác giả?
Nhẹ nhàng, thâm thuý, sâu sắc (dùng từ ngữ, dẫn
chứng chính xác...)
Tác giả đứng trên lập trờng của dân tộc để phê
phán (Tinh thần dân tộc, yêu nớc)
Theo quan niệm của tác giả
tiếng mẹ đẻ-nguồn giải
phóng các dân tộc, vì sao?
+Tiếng mẹ đẻ có tầm quan trọng với vận
mệnh dân tộc (dẫn chứng: nó tự phổ biến các kiến
thức khoa học của châu Âu cho ngời Việt)
+Lí lẽ lập luận: ngời Việt từ chối tiếng mẹ đẻ đồng
nghĩa với.....tự do của mình.
+Quan hệ giữa tiếng mẹ đẻ với tiếng nớc ngoài...
Tính khoa học trong quan
niệm về mối quan hệ giữa
tiếng mẹ đẻ và tiếng nớc

ngoài của tác giả?
*Quan niệm đúng đắn:
- Chỉ ngời Việt mới hiểu ngôn ngữ Việt
- Tiếng mẹ đẻ là cơ sở để hiểu tiéng nớc ngoài
- Con ngời cần biết nhièu thứ tiếng...
Tính chất thời sự của bài
viết?
+Thời kì bài viết ra đời: giữ gìn bản sắc văn hóa
dân tộc, nhng khuyến khích tiếp thu tinh hoa văn
hoá phơng Tây (học tiếng Pháp)
+Thời đại chúng ta: yêu cầu học ngoại ngữ...
Bài sau: Ba cống hiến....

Tuần 30 (Từ tiết 106 đến tiết 108)
Học kì hai
6
THPT Lê Viết Thuật-Giáo án ngữ văn 11- Chơng trình chuẩn-Nguyễn Viết Nhị
Tiết 106 và 107
..............
Ba cống hiến vĩ đại của Các mác
Ăng-ghen
A. Mục tiêu bài học
Giúp học sinh nắm đợc những đánh giá của ăng-ghen về những cống hiến vĩ đại của
Các Mác.
Nắm đợc thao tác lập luận tăng tiến mà ăng-ghen sử dụng trong bài viết.
B. Phơng tiện thực hiện
+Sách GK, sách GV
+Giáo án lên lớp cá nhân
C.Cách thức tiến hành
Giáo viên tổ chức giờ dạy theo cách kết hợp các phơng pháp: hớng dẫn học sinh đọc,

trao đổi thảo luận, trả lời các câu hỏi.
D.Tiến trình lên lớp
1.Kiểm tra bài cũ:
Kiểm tra việc chuẩn bị bài ở nhà của học sinh
2.Giới thiệu bài mới:
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
Hs làm việc với Sgk
ăng-ghen (1820-1895)
Nhà triết học, nhà lí luận và hoạt động cách mạng,
lãnh tụ của giai cấp vô sản toàn thế giới
Ông là ngời Đức, nhng sống ở Anh và mất tại đó
năm 1895
Năm 1844, ông gặp và kết bạn thân với Các Mác
Các Mác (1818-1883)
Nhà triết học, nhà lí luận và hoạt động cách mạng,
lãnh tụ của giai cấp vô sản trên toàn thế giới.
Ông là ngời Đức. Do hoạt động chính trị, nên ông
phải di chuyển và sống ở nhiều nớc; sau đó sang ở
hẳn tại Luân Đôn
Mác qua đời ngày 14/3/1883, an táng tại nghĩa
Học kì hai
7
THPT Lê Viết Thuật-Giáo án ngữ văn 11- Chơng trình chuẩn-Nguyễn Viết Nhị
Hoạt động của GV và HS Yêu cầu cần đạt
trang Hai-ghết (Luân Đôn).
Xuất xứ:
Bài phát biểu của ăng-ghen đọc trớc mộ Các Mác
là một bài văn nghị luận tiêu biểu và có giá trị văn

chơng
Nêu bố cục của bài viết?
2. Bố cục
Ba phần
Phần một: Từ đầu...ấy gây ra
(Thời điểm Các Mác vĩnh biệt cuộc đời)
Phần hai: Tiếp đó ...dù ngời đó không làm gì thêm
nữa (những cống hiến to lớn của Mác với cuộc
sống nhân loại)
Phần ba: Còn lại
Đánh giá sự cống hiến vĩ đại của Các Mác
II. Đọc-hiểu văn bản
1. Thời gian không gian và một con ngời
Thời điểm Mác vĩnh biệt
cuộc đời đợc giới thiệu nh thế
nào?
-Không gian: một căn phòng nhỏ
-Thời khắc: chiều 14/3/1883, lúc 3 giờ kém 15 phút
-Các Mác: ra đi, một vĩ nhân đã vĩnh biệt cõi đời
Cách giới thiệu: ngắn gọn, sâu sắc nhà t tởng vĩ
đại nhất trong số những nhà t tởng hiện đại
ý nghĩa của hai từ hiện đại?
-Hiện đại: Sự vợt trội hơn hẳn trong t tởng của Các
Mác. Tính cách mạng, tính chất mới mẻ và sáng tạo
của Các Mác.
-Cách giới thiệu gây ấn tợng, để ngời đọc, ngời
nghe theo dõi tiếp phần sau.
Tiết hai
2. Những cống hiến vĩ đại của Câc Mác
Cống hiến thứ nhất:

Hs làm việc với Sgk
Tìm ra quy luật phát triển của lịch sử loài ngời
Bản chất của quy luật đó:
Cơ sở hạ tầng quyết định thợng tầng kiến trúc
Nghĩa là: t liệu sản xuất, cách sản xuất, trình độ
phát triển kinh tế (cơ sở hạ tầng) quyết định hònh
thức, thể chế nhà nớc, tôn giáo, văn học, nghệ thuật
(kiến trúc thợng tầng)
Nêu cống hiến thứ hai?
Cống hiến thứ hai:
Mác tìm ra quy luật vận động riêng của phơng
thức sản xuất t bản chủ nghĩa hiện nay và của xã
hội t sản do phơng thức đó đẻ ra
Đó là quy luật giá trị thặng d
(Phần giá trị dôi ra so với khoản tiền phải chi để
làm sản phẩm ấy. Do nhà t bản kéo dài giờ làm việc
và tăng cờng độ lao động)
Học kì hai
8