Một số biện pháp hướng dẫn học sinh nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài môn mỹ thuật 7 ở trường THCS Ba Đình

A. ĐẶT VẤN ĐỀ
Xuất phát từ mục tiêu chung “Nâng cao tính chủ động, phát huy tính tích
cực, tư duy sáng tạo của học sinh”. Môn Mỹ Thuật ở trường THCS góp phần
thực hiện mục tiêu trên đó là, giúp học sinh phát triển toàn diện về đạo đức, trí
tuệ, thể chất, thẩm mỹ và kỹ năng cơ bản để hình thành nhân cách con người,
hiểu được cuộc sống và luôn biết vươn đến cái: Chân - Thiện - Mỹ.
Trong thực tế giảng dạy chương trình Mĩ thuật ở bậc THCS, tôi thấy rằng bộ
môn Mĩ thuật đã giúp các em có rất nhiều chuyển biến tốt đẹp về nhận thức nghệ
thuật. Khía cạnh nghệ thuật ở đây có thể chỉ là những bức tranh ngộ nghĩnh do
chính tay các em vẽ mà khi nhìn vào đó người ta có thể bắt gặp được những ước
mơ, khát vọng biểu hiện một cách khoáng đạt với những yếu tố màu sắc và hình
ảnh đầy chất trẻ thơ. Hay đơn giản hơn là cách mà các em vận dụng những hiểu
biết thẩm mĩ để ăn mặc sao cho đẹp, để trao đổi và học hỏi nhau về những điều
làm cho học trò trở nên văn minh hơn trong học tập và sinh hoạt ở trường. Và
hơn lúc nào hết đó là sự cảm nhận bước đầu với cái đẹp, với nghệ thuật làm đẹp,
từ đó hình thành trong các em ý thức tự làm đẹp, luôn vươn tới cái đẹp.
Với môn Mĩ thuật ở trường THCS, các em đã được làm quen với nhiều phân
môn khác nhau, song vẽ tranh theo đề tài là một phân môn rất quan trọng, là
tổng hợp của tất cả các phân môn khác, vì vậy việc hướng dẫn các em hiểu và vẽ
đúng đề tài yêu cầu là một vấn đề rất quan trọng của giáo viên hướng dẫn.
Không

phải cứ giáo viên nêu yêu cầu là học sinh có thể lĩnh hội được

đầy đủ kiến thức và kỹ năng thực hành, vì đối tượng học sinh không đồng nhất.
Trong quá trình giáo dục, muốn con người phát triển về mọi mặt thì phải hiểu
con người về mọi mặt. Vì thế, người giáo viên ngoài việc nắm bắt về đặc điểm
tâm lý ra, cần nắm bắt được rõ và cụ thể hơn về những nhu cầu hứng thú trong
học tập, nắm bắt sự phát triển, ghi nhớ tư duy tưởng tượng của các em, kích
thích làm cho tư duy sáng tạo trí tưởng tượng, phát triển tốt có hiệu quả trong
môn Mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh đề tài nói riêng.

1


Bên cạnh đó, phần đa là các em vẽ theo cảm tính, không theo kỹ năng vẽ cơ
bản. Khi vẽ tranh, đòi hỏi phát huy tính tích cực, trí tưởng tượng, tư duy sáng
tạo, khả năng phân tích, tổng hợp.
Vậy, trí tưởng tượng đối với các em có tầm quan trọng như thế nào? Nếu
các em có trí tưởng tượng càng cao thì các em vẽ tranh càng đẹp, hình vẽ đó
không chỉ là những gì thực tế, mà còn có sự sáng tạo thông qua lăng kính chủ
quan và khách quan, cho ta những hình ảnh thật sinh động, hồn nhiên đầy chất
ngây thơ của chính các em. Vì thế, khả năng tưởng tượng đối với các em rất
quan trọng, góp phần tạo ra hứng thú cần thiết trong khi làm bài.
Từ những lý do trên, bản thân tôi thấy được việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh
đề tài cho học sinh lớp 7 là thực sự cần thiết. Góp phần đưa chất lượng dạy - học
ngày một đi lên, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ năm học của nhà trường, tôi đã
mạnh dạn nghiên cứu sáng kiến kinh nghiệm: “Một số biện pháp hướng dẫn
học sinh nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài môn mỹ thuật 7 ở trường THCS
Ba Đình”.

2


B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
I. CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1. Phương pháp dạy học:
Giáo viên hướng dẫn tổ chức các hoạt động học tập nhằm giúp học sinh chủ
động đạt các mục tiêu dạy học.
2. Đổi mới phương pháp dạy học:
Sử dụng các phương pháp nhằm phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động,
sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn học; bồi

dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng vận dụng kiến thức vào thực tiễn,
tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh.
3. Tính tích cực học tập:
Giáo viên tích cực trau dồi kiến thức để truyền thụ cho học sinh, luôn gần
gũi, gợi mở cho các em tìm tòi sáng tạo trong các nội dung vẽ của đề tài.
Học sinh tích cực hoạt động nhận thức biểu hiện ở khát vọng học tập, cố
gắng nâng cao trí tuệ và nghị lực trong quá trình nắm vững kiến thức, nhận thức
trong nghiên cứu khoa học.
4. Phương pháp dạy học tích cực:
Luôn sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, hướng tới việc học tập chủ
động, chống lại thói quen học tập thụ động nhằm phát huy tính tích cực học tập
của học sinh.
5. Kiểm tra - đánh giá:
Qua việc kiểm tra bài vẽ trên lớp giáo viên có thể thu thập và xử lý, uốn nắn
kịp thời, có hệ thống những nhược điểm; động viên khuyến khÝch, gợi mở cho
các em tư duy sáng tạo ngày một tốt hơn.
Như chúng ta đã biết dạy các môn khoa học đã khó, trừu tượng như Mĩ thuật
lại càng khó hơn. Cảm nhận khó, sáng tạo khó, dạy học sinh cách cảm nhận và
3


sáng tạo là một điều rất khó. Cho nên, cách thức truyền đạt của người giáo viên
Mĩ thuật là cả một nghệ thuật.
Sự đổi mới căn bản về phương pháp dạy học từ quan điểm “lấy người dạ
y làm trung tâm” sang quan điểm “lấy người học làm trung tâm” đối với môn
Mĩ thuật cũng là một cuộc cách mạng, thông qua con đường ấy, cái bản chất ấy
sẽ ngấm sâu vào tâm hồn học sinh. Đó là cái đích của đội ngũ giáo viên mĩ thuật
chúng ta cần phải thực hiện.
Ngày nay, cái đẹp đã trở thành một trong những nhu cầu thiết yếu của cuộc
sống con người. Tất cả những gì phục vụ cho con người đều cần đẹp về hình thể

và màu sắc. Và khi cuộc sống ngày càng nâng cao thì cái đẹp lại càng trở nên
quan trọng, có thể nói nó đóng góp một phần đáng kể vào phát triển nền kinh tế
quốc dân. Vì thế, dạy học mĩ thuật ở trường phổ thông là cần thiết.
Và, môn mĩ thuật sẽ tạo điều kiện để thể hiện qua các môn học khác, thể
hiện ở khả năng quan sát, nhận xét, cách suy nghĩ, tìm tòi sáng tạo, tư duy hình
tượng và phương pháp làm việc khoa học, góp phần hình thành phẩm chất của
con người lao động trong thời kì công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Song, hiện nay việc dạy - học mĩ thuật ở bậc THCS vẫn còn nhiều bất cập,
đặc biệt là lớp 7. Từ việc cho học sinh hiểu, vận dụng được kiến thức tới bài
thực hành; cách truyền thụ kiến thức của người dạy. Việc học sinh lĩnh hội được
đầy đủ kiến thức, để áp dụng vẽ được một bức tranh có hiệu quả cao nhất, còn
phụ thuộc vào rất nhiều ở yếu tố của người dạy. Chính vì vậy, qua kinh nghiệm
giảng dạy thực tế môn Mĩ thuật 7, tôi xin được trao đổi một số kinh nghiệm
trong việc hướng dẫn học sinh nâng cao kỹ năng thực hành trong phân môn vẽ
tranh đề tài.
II. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ:
1. Thuận lợi:
- Môn Mĩ thuật là môn học nghệ thuật rất thu hút học sinh, nên đa số các em
4


có hứng thú học tập bộ môn. Qua đó, các em thấy rằng Mĩ thuật là môn học bổ
ích, lý thú và tươi vui, có tính giáo dục đạo đức, thẩm mĩ cao và là môn học bổ
trợ tích cực cho các môn học khác. Vì thế các em đón nhận tiết học một cách
nhiệt tình và hào hứng.
- Các đồng chí giáo viên luôn trau dồi kiến thức, phương pháp giảng dạy và
sử dụng đồ dùng trực quan; tích cực học hỏi và đổi mới phương pháp trong
giảng dạy.
- Được sự quan tâm của các cấp lãnh đạo.
2. Khó khăn:

Tuy nhiên, qua quá trình giảng dạy bộ môn Mĩ thuật trong nhà trường phổ
thông đặc biệt ở khối lớp 7, tôi nhận thấy:
2.1. Về phía học sinh:
- Do đời sống còn khó khăn, đa số các em phải lao động hằng ngày nên ít có
thời gian để học tập.
- Chưa bắt nhịp được với bộ môn, vẫn cho rằng bộ môn Mĩ thuật là môn học
phụ.
- Chuẩn bị đồ dùng học tập sơ sài.
- Tài liệu phục vụ cho môn học còn hạn chế.
- Ở cấp tiểu học, một số trường chưa có giáo viên chuyên sâu về bộ môn. Do
đó, các em chưa có kỹ năng và còn vẽ theo cảm tính, suy nghĩ độc lập cá nhân
dẫn đến bài vẽ chưa đẹp, chưa sát đề tài.
- Tinh thần tự học, tự sáng tạo chưa cao...
2.2. Về phía giáo viên:
- Trước tiên chúng ta, những người trực tiếp đang xây dựng nền tảng giáo
dục, vẫn xem nhẹ môn học.

5


- Giáo viên hướng dẫn chưa thực sự nhận thức đúng đắn tầm quan trọng, sự
tác động qua lại của phân môn với các môn học khác.
- Khai thác nội dung ở khía cạnh hạn hẹp.
- Tính liên hệ thực tế chưa cao.
- Chưa khơi dậy được tính sáng tạo trong tâm hồn trẻ.
- Bên cạnh đó, giáo viên vẫn còn hạn chế trong khả năng của bản thân, vì
không có giáo viên cùng bộ môn, nên việc dự giờ, góp ý kiến cho nhau còn
nhiều khó khăn.
2.3. Về phía nhà trường:
- Cơ sở vật chất còn gặp nhiều khó khăn.

- Đồ dùng dạy học môn mỹ thuật còn hạn chế, đặc biệt là tranh tham khảo.
Quá trình triển khai việc nghiên cứu bắt đầu từ việc nghiên cứu thực trạng,
khả năng vẽ tranh của học sinh trong quá trình dạy và học bộ môn mĩ thuật 7, ở
trường THCS Ba Đình. Thực trạng cho thấy, việc sử dụng các kỹ năng trong vẽ
tranh của học sinh còn chưa được thành thục, mặt khác các em còn chưa chú ý
học, chưa sử dụng các kiến thức kỹ năng cơ bản trong quá trình vẽ tranh. Cụ thể
qua đợt khảo sát chất lượng đầu năm kết quả còn thấp. Vì thế, tôi đã áp dụng
sáng kiến này ở hai lớp 7A và 7B, cả hai lớp có số lượng học sinh bằng nhau,
chất lượng đại trà tương đương nhau.
Kết quả khảo sát đầu năm học 2013 - 2014 của học sinh lớp 7 ở trường
THCS Ba Đình:
Lớp

Sĩ số

7A
7B

25
25

Đạt
SL
16
16

Chưa đạt
%
64
64

SL
9
9

%
36
36

Từ những kết quả như trên tôi thấy, việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài
cho học sinh lớp 7 là rất cần thiết.
6


Trên cơ sở thực tế đó và dựa vào kinh nghiệm giảng dạy, tôi đã tìm ra những
kinh nghiệm trong việc nâng cao kỹ năng vẽ cho học sinh đạt kết quả cao. Qua
đó, giúp học sinh tích cực, chủ động chiếm lĩnh tri thức, nâng cao khả năng tích
hợp, quan sát, vận dụng các kỹ năng vào tranh vẽ.
Cụ thể : Tôi đã thực nghiệm tại lớp 7A.
III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN:
Để đạt được những yêu cầu chất lượng giáo dục đã đặt ra, khắc phục được
kết quả thực trạng của phân môn vẽ tranh đề tài lớp 7 ở trường THCS Ba Đình,
tôi đã lên kế hoạch để nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài và đã đạt được kết quả
cao.
Sau đây tôi xin được nêu ra các bước tiến hành trong quá trình thực
hiện để đồng nghiệp tham khảo và cùng chia sẻ kinh nghiệm.
1. Nâng cao tư tưởng và ý thức tìm tòi, sáng tạo của giáo viên trong việc
giảng dạy phân môn vẽ tranh.
Nâng cao ý thức trong việc dạy học phân môn vẽ tranh đề tài ở lớp 7 nói
riêng và môn mĩ thuật nói chung. Từ đó, giúp giáo viên có thêm kỹ năng và

nâng cao chất lượng dạy - học.
Nâng cao tư tưởng và ý thức chủ động, sáng tạo trong giảng dạy cho giáo
viên, sẽ góp phần thực hiện mục tiêu giáo dục của nhà trường, đào tạo học sinh
trở thành những con người năng động, độc lập và sáng tạo.
Qua đợt bồi dưỡng thường xuyên, đã giúp giáo viên có được nhận thức đúng
đắn về việc sử dụng đồ dùng trực quan trong giảng dạy.
Các buổi sinh hoạt chuyên môn của tổ chuyên môn, giúp cho giáo viên học
hỏi được những kinh nghiệm bổ ích.
Nâng cao ý thức tự làm đồ dùng dạy học; tìm tòi, sáng tạo, tìm ra những
phương pháp tích cực nhất trong dạy và học.
7


Thông qua việc nâng cao kỹ năng vẽ, giúp học sinh học tâp môn mĩ thuật có
hiệu quả, hứng thú, say mê hơn với môn học.
2. Điều tra kỹ năng vẽ tranh đề tài của học sinh lớp 7.
Qua việc điều tra giúp giáo viên nắm bắt được tình hình vận dụng các kỹ
năng vào vẽ tranh của học sinh. Từ đó có hướng điều chỉnh trong quá trình dạy
học, để giúp học các em đạt được hiệu quả cao nhất trong học tập.
Từ đó, giúp giáo viên thấy được sự cần thiết phải nâng cao kỹ năng vẽ trong
phân môn vẽ tranh, có hướng uốn nắn và rèn luyện từ bản thân giáo viên và học
sinh trong từng tiết lên lớp.
2.1. Khảo sát cách vận dụng các phương pháp cơ bản và kỹ năng của
học sinh trong bài vẽ tranh đề tài.
Để nghiên cứu đề tài đạt kết quả cao, ngay từ đầu năm học sau khi nghiên
cứu chọn đề tài, bản thân tôi đã tiến hành lập dàn ý và nghiên cứu. Vấn đề đầu
tiên là tiến hành khảo sát cách vận dụng các phương pháp cơ bản và kỹ năng của
học sinh trong bài vẽ tranh thông qua tiết học. Từ đó, có những nhận định chính
xác về khả năng vẽ tranh của các em.
Kiểm tra học sinh: Các bước cơ bản khi tiến hành một bài vẽ tranh đề tài?

Thông qua phát phiếu điều tra học sinh lớp 7A có 25 em. Kết quả: 8 em =
32% đã trả lời được yêu cầu đặt ra. Còn lại: 17 em = 68% chưa nêu được đầy
đủ và đúng các bước vẽ cơ bản.
Nhưng chủ yếu các em nắm được kiến thức một cách thụ động, còn dựa vào
cơ sở lý thuyết để vẽ tranh theo đúng các bước hướng dẫn xây dựng bố cục một
bài vẽ tranh hợp lý thì phần lớn các em chưa thực hiện được.
Cụ thể: Điều tra về phác thảo bố cục của bài vẽ tranh đề tài tranh đề tài “tự
do”.

8


- Tổng số có: 9 em = 36% đã nắm bắt được các bước cơ bản và xây dựng
được bố cục.
- Còn lại: 16 em = 64% phác thảo bố cục chưa hoàn thiện hoặc chưa phác
thảo được.
Như vậy, số học sinh chưa đạt chiếm tỷ lệ khá cao. Do đó, một số vấn đề đặt
ra là phải làm gì ? để phấn đấu 100% các em đều có được kỹ năng vẽ tranh
thành thạo và đạt hiệu quả cao, biết chọn hình ảnh phù hợp với nội dung đề tài,
biết cách xây dựng bố cục hợp lý, và tự mình rút ra được những kiến thức và kỹ
năng cơ bản, thông qua đó phát huy được khả năng tư duy của học sinh, kích
thích được tính tích cực sáng tạo, say mê học tập của các em.
2.2. Khảo sát tình hình sử dụng đồ dùng trực quan của giáo viên.
Qua việc trao đổi, trò chuyện với các giáo viên giảng dạy mĩ thuật ở Huyện
Nga Sơn, được biết quá trình giảng dạy mĩ thuật ở các trường còn gặp những
khó khăn về cơ sở vật chất, nhất là đồ dùng giảng dạy, đặc biệt là tranh tham
khảo chưa có. Mặt khác, giáo viên chưa chịu khó học hỏi, sưu tầm, nghiên cứu
tài liệu đầu tư thích đáng cho việc soạn giảng; chưa tích cực làm đồ dùng dạy
học, nhất là áp dụng những phương pháp dạy học tích cực trong bài giảng. Cho
nên, tiết học còn trầm, không phát huy được hết khả năng tư duy tích cực của

học sinh.
Bên cạnh đó, đội ngũ giáo viên mỗi trường gồm 01 đồng chí, nên còn hạn
chế trong khả năng của bản thân, vì không có giáo viên cùng bộ môn, việc dự
giờ các đồng nghiệp để học hỏi, góp ý kiến cho nhau còn nhiều khó khăn.
Như đã dẫn, giữa nhận thức và lĩnh hội kiến thức của người học, hướng dẫn
định hướng của người dạy, quyết định rất lớn đến kết quả bài vẽ của người học.
Do đó, để có được bức tranh đề tài đạt kết quả cao, người học sinh cần phải có
một trí tưởng tượng tốt. Vì thế, người giáo viên cần phải trang bị cho mình đầy
đủ những kiến thức cần thiết, đồ dùng trực quan phong phú, khoa học, sử dụng

9


các phương pháp phù hợp, tích cực, để giúp học sinh thực hiện tốt nhiệm vụ của
mình là quan sát, ghi nhớ và tưởng tượng, sáng tạo.
3. Sử dụng các biện pháp để nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài.
3.1. Sö dông ph¬ng ph¸p ký häa.
Ngay từ đầu năm học tôi dành riêng cho các em một ít thời gian ngoài
chương trình học để giới thiệu với các em những bước cơ bản của kí hoạ về
người, vật, cây cối, phong cảnh và sự quan trọng của nó trong vẽ tranh đề tài.
Đương nhiên để giúp các em dễ hiểu và nắm được phương pháp kí hoạ tốt hơn
tôi phải kèm theo một số tranh đề tài với các bài kí hoạ để phân tích. Sau đó tôi
yêu cầu mỗi em phải có một quyển sổ tay để ghi chép kí hoạ. Mỗi ngày phải vẽ
ít nhất một dáng ( có thể là nhà, cây, người, vật...) sau một tuần đến tiết học thì
các em đem bài kí họa lên để kiểm tra, để động viên khích lệ việc học kí hoạ này
tôi thường xuyên chấm bài cuả các em, ban đầu tôi chấm theo số lượng, sau là
vừa số lượng vừa chất lượng.Tuyên dương những em chăm chỉ, chịu khó, kí hoạ
đẹp. Có thể là cả bài phong cảnh hoặc chỉ cây cối, nhà cửa, con đường... sau đó
các em ráp lại thành bố cục của một bức tranh. Có thể kí hoạ, điểm màu nếu các
em thích. Và kết quả của bài vẽ tranh đề tài phong cảnh đạt kết quả khả quan

hơn, các em vẽ nhanh hơn có nhiều em hoàn thành bài tại lớp, Có nhiều bài khá
đẹp bởi các hình ảnh các em vẽ rất gần gũi víi thực tế.
3.2. Tạo hứng thú cho học sinh.
Trong học tập hay bất kì công việc gì thì hứng thú là một thái độ rất quan
trọng, nó thúc đẩy tiến trình công việc hiệu quả hơn, năng suất và nhẹ nhàng
hơn. Những xúc cảm, thái độ chỉ có thể hình thành dưới sự dẫn dắt của người
thầy mà kết quả của nó là hệ quả của rất nhiều yếu tố như : Cách tổ chức tiến
hành bài giảng, hình thức hoạt động, công cụ trực quan, phương tiện dạy học,
giọng nói của giáo viên….
3.2.1. Khuấy động tư duy của học sinh.

10


Có rất nhiều cách thức để chúng ta thực hiện , một câu hỏi mang tính cách
gợi mở của giáo viên thực tế sẽ khuấy động được tư duy của học sinh và không
khí của lớp học. Nói gợi mở nghĩa là nó sẽ mở ra nhiều câu trả lời , nhiều ý kiến
khác nhau, định hướng và sắp xếp lại, đó là công việc của người giáo viên.
Ví dụ: Vẽ tranh đề tài: “Cuộc sống quanh em”
Giáo viên phải dẫn dắt vào bài mới ngay từ đầu tiết cũng làm tăng tính hứng
thú trong học tập của học sinh trong giờ học. Nếu dẫn dắt tốt thì sẽ gây hứng thú
học tập của học sinh, có thể cho học sinh hát một bài hát nói về cuộc sống
quanh ta, hoặc cho học sinh xem một đoạn clip về các hoạt đông ở xung quanh
các em…Vì việc dẫn dắt vào bài sẽ gây sự chú ý, quan tâm của học sinh trong
suốt quá trình của tiết học, cũng như nhớ bài được lâu và được khắc sâu một
cách có khoa học.
3.2.2. Sö dông đồ dùng dạy học hiệu quả:
Đồ dùng sử dụng trong tiết học phải phong phú, đẹp, dễ nhìn, sát với nội
dung bài học và tình hình địa phương để học sinh cảm nhận. Sau khi giới thiệu
bài xong giáo viên cho học sinh quan sát tranh về đề tài khác nhau để tìm nội

dung đề tài “ cuộc sống quanh em” qua hình thức thi đua giữa các nhóm với
nhau.
Khi học sinh nhận biết tranh đúng đề tài giáo viên cho học sinh hoạt động theo
nhóm để học sinh nhận biết về nội dung cần vẽ, hình ảnh, màu sắc… Hoạt động
nhóm trong giờ học để phù hợp với từng đối tượng học sinh ta có thể phân nhóm
theo nhiều cách khác nhau, mỗi nhóm làm một nhiệm vụ phù hợp với năng lực
của mình.
Ví dụ: - Nhóm 1: Học sinh có hứng thú học tập cao hơn, có nhiệm vụ tìm tòi,
đòi hỏi độc lập, sáng tạo.
- Nhóm 2: Học sinh yếu hơn thì có thể tham khảo thêm tranh và giáo
viên gợi ý thêm cho các em … hoặc căn cứ vào trình độ nhận thức ,trình độ học
lực có thực của học sinh mà chúng ta phân nhóm nhằm giúp học sinh tích cực
11


học tập.
Tùy thuộc vào từng nội dung cụ thể khác nhau, sẽ có sự định hướng riêng.
Song về cơ bản, hướng người học phát huy trí tưởng tượng qua đồ dùng trực
quan sẽ đóng vai trò làm tư liệu, giúp ích trong việc vẽ tranh của học sinh là rất
quan trọng.
3.2.3. Tổ chức trò chơi.
Giáo viên cho học sinh tìm ra những hình ảnh cần vẽ về đề tài “ cuộc sống
quanh em” nhóm nào tìm được nhiều sẽ có phần thưởng. Trò chơi học tập là
hình thức học tập thông qua trò chơi. Trò chơi học tập không chỉ nhằm vui chơi
giải trí mà còn góp phần củng cố tri thức, kỹ năng học tập cho học sinh. Việc sử
dụng trò chơi học tập trong quá trình dạy học nhằm làm cho việc hình thành
kiến thức và rèn luyện kỹ năng của học sinh bớt đi vẻ khô khan, tăng thêm phần
sinh động hấp dẫn.
3.2.4. Tổ chức thực hành.
Khi học sinh hực hành cũng cần tạo cho học sinh không khí thoải mái,

không gò ép học sinh theo khuôn mẫu, các em có thể thoải mái thể hiện ý tưởng
của mình.
3.2.5. Tổ chức kiểm tra - đánh giá.
Giáo viên cho học sinh dán bài lên bảng, hướng dẫn học sinh nhận xét theo
nhóm về: Chọn nội dung đề tài, cách sắp xếp bố cục, hình vẽ thể hiện, màu sắc.
Giúp học sinh nhận biết và phân biệt được chỗ đúng, sai, xấu, đẹp, chưa đẹp về
hình dáng, bố cục, đặc điểm, màu sắc...của đề tài. Qua đó, học sinh hiểu được
giá trị nghệ thuật của cái đẹp và tự trang bị cho mình những kỹ năng cơ bản, cần
thiết. Và thêm hứng thú, say mê môn học hơn.
3.3. Sö dông c¸c biÖn ph¸p tÝch cùc ®Ó n©ng cao kü n¨ng vÏ tranh.
Thông qua việc sử dụng các biện pháp tích cực trong bài giảng vẽ tranh đề

12


tài, giáo viên sẽ tích lũy được những kinh nghiệm. Từ đó, trau dồi được biện
pháp phù hợp, để nâng cao kỹ năng vẽ cho học sinh.
Qua đó, giáo viên giúp học sinh nắm kiến thức một cách chủ động và khắc
sâu vào bài học, cũng như tất cả các bài vẽ tranh tiếp theo. Từ đó giúp các em
say mê, hứng thú sáng tạo trong môn học.
Ví dụ: Tiết 16: Vẽ tranh - Đề tài tự chọn.
Ở bài này nội dung rất rộng, giáo viên phải khơi gợi một số đề tài để các
em có thể lựa chọn đề tài mà các em yêu thích. Vậy, chúng ta phải làm gì để
phát huy tính tích cực học tập của các em? Trước tiên theo tôi, nên khơi gợi một
số đề tài mà các em yêu thích để vẽ, như đề tài tranh phong cảnh, cuộc sống
quanh em, đề tài về mẹ của em, ngày tết và mùa xuân, an toan giao thông, sân
trường trước giờ ra chơi, lao động, bộ đội,…kết hợp cùng với tranh ảnh thực tế
để các em quan sát, hình dung được các hoạt động trong mỗi đề tài đó. Ví dụ
như đề tài “bộ đội”: Bộ đội chiến đấu, bộ đội lao động, luyện tập, giúp dân thu
hoạch mùa, chống bão lụt, mừng chiến thắng, về thăm nhà, vui chơi cùng thiếu

nhi... có thể vẽ về hình tượng anh bộ đội qua chuyện đọc, được nghe....Giáo viên
nhấn mạnh kết hợp tranh, ảnh về anh bộ đội có những nét riêng biệt theo sắc
phục của quân chủng, binh chủng (bộ binh, công binh, pháo binh...), đặc điểm
về quân trang... Đề tài “An toàn giao thông” phản ánh các hoạt động của con
người của các phương tiện khi tham gia giao thông, những người xây dựng, bảo
vệ giao thông trên các tuyến đường bộ, đường sắt, đường sông, đường hàng
không. Với đề tài này giáo viên có thể cung cấp cho các em hình ảnh về vi phạm
luật giao thông và nét đẹp của văn hóa giao thông...để các em hiểu và định hình
được nhiệm vụ của người học, từ đó hình thành và cung cấp kiến thức về hình
ảnh cho các em. Do đó, yêu cầu ở giáo viên hướng dẫn cần nhiều tư liệu khác
nhau, từ hình ảnh minh họa đến tranh của họa sĩ, tranh vẽ của học sinh, để từng
bước các em có những phép so sánh cụ thể hơn, chắt lọc hình ảnh, tư duy, sáng
tạo trong bài vẽ của mình.
13


Như vậy, muốn học sinh phát huy được tính tích cực sáng tạo trong bài vẽ
tranh, trước hết cần giúp học sinh nắm được và vận dụng có hiệu quả các kỹ
năng cơ bản trong môn mĩ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh đề tài nói
riêng.
Đối với bài vẽ tranh, trước tiên là phải rèn luyện kỹ năng quan sát, đó là
cách quan sát từ bao quát đến chi tiết, từ chi tiết đến khái quát tổng hợp về các
đối tượng ` quan sát, từ đó các em có cơ sở để xây dựng bài vẽ tranh.
Ngoài ra, kỹ năng cảm thụ thẩm mĩ, giúp cho các em biết nhận ra cái đẹp,
thông qua các hoạt đông học tập, địa điểm, thời gian, nơi chốn, hình thức,...
Và kỹ năng thực hành, thể hiện ở khả năng xây dựng bố cục, vẽ hình, vẽ nét,
vẽ màu sao cho phù hợp với nội dung đề tài.
Kỹ năng vận dụng thực tiễn vào kiến thức, giúp học sinh liên hệ trực tiếp các
hoạt động học tập của bản thân, ở trường, lớp để đưa vào tranh vẽ.
Như vậy, việc nâng cao kỹ năng vẽ cho học sinh, ở phần nhận xét, giáo

viên cần giúp học sinh nhận biết và phân biệt được chỗ đúng, sai, xấu, đẹp, chưa
đẹp về hình dáng, bố cục, đặc điểm, màu sắc...của đề tài. Qua đó, giúp học sinh
hiểu được giá trị nghệ thuật của cái đẹp và tự trang bị cho mình những kỹ năng
cơ bản, cần thiết, biết phát huy tính tích cực và sáng tạo trong học tập. Từ đó
thêm hứng thú, say mê và yêu thích môn học hơn.
Sau các tiết dạy thể nghiệm về việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài cho học
sinh lớp 7A, tôi dự kiến đạt kết quả như sau:
Lớp
7A

Tống số
HS
25

Đạt
SL
25

%
100

Chưa đạt
SL
%
0
0

4. Tổng kết rút kinh nghiệm:
Từ các giải pháp trên, bản thân tôi cũng đã rút ra một số kinh nghiệm sau:

14


- Người giáo viên phải luôn nâng cao tư tưởng và có ý thức tìm tòi, sáng tạo
trong việc giảng dạy, để có thêm kỹ năng và nâng cao chất lượng dạy - học.
- Điều tra để nắm bắt tình hình vận dụng các kỹ năng vào tranh vẽ của học
sinh để có hướng điều chỉnh, uốn nắn kịp thời trong quá trình dạy học, giúp học
sinh đạt hiệu quả cao trong học tập.
- Luôn trau dồi kỹ năng, học hỏi kinh nghiệm, sử dụng những phương pháp
tích cực trong bài giảng.
- Làm và sử dụng đồ dùng dạy học trong các tiết lên lớp.
Qua các tiết dạy thể nghiệm học sinh lớp 7- trường THCS Ba Đình tôi dự
kiến đạt hiệu quả như sau:
Lớp
7A
(Lớp thực nghiệm)
7B
(Lớp đối chứng)

Sĩ số

Đạt

Chưa đạt
SL
%

SL

%

25

25

100

0

0

25

17

68

8

32

IV. KiỂM nghiỆM:
Khi áp dụng các giải pháp trên vào việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài tôi
đã hoàn toàn khắc phục được những thực trạng đã nêu. Kết quả: 100% học sinh
lớp 7A đều có kỹ năng vẽ tranh thành thạo và đạt hiệu quả cao.
Qua việc áp dụng các giải pháp vào quá trình nâng cao kỹ năng, giúp giáo
viên thấy được sự cần thiết phải rèn luyện và nâng cao kỹ năng trong phân môn
vẽ tranh đề tài . Để từ đó, có hướng giải quyết và tự bồi dưỡng cho bản thân giáo
viên, cũng như rèn luyện việc học tập cho học sinh trong các tiết dạy.
Từ những giải pháp trên, giúp học sinh hiểu được giá trị nghệ thuật của cái

đẹp, tự trang bị những kỹ năng cơ bản, cần thiết, biết phát huy tính tích cực và
sáng tạo trong học tập, có hứng thú, say mê và yêu thích môn học hơn.

15


Sau một thời gian nghiên cứu, tìm hiểu nguyên nhân và đề ra phương pháp
dạy học, tôi đã thu được kết quả như sau:
Kết quả khảo sát chất lượng năm học 2013- 2014 của học sinh lớp 7A,
trường THCS Ba Đình:
Tổng số học

Đạt

Chưa đạt

sinh lớp 7A

SL

%

SL

%

HKI: 25 (HS)

21

84

4

16

HKII:25 (HS)

140

100

0

0

CN: 25 (HS)

140

100

0

0

Kết quả này cho thấy trong thời gian thực hiện sáng kiến, đã giúp học nâng
cao kỹ năng vẽ trong bài vẽ tranh đề tài lớp 7 ở trường THCS Ba Đình, tôi nhận
thấy:
- Đa số các em học sinh thực hành bài vẽ đạt kết quả cao.

- Phát huy được khả năng tư duy sáng tạo, không máy móc sao chép tranh
ảnh của các họa sĩ hay học sinh.
- Giúp tạo hình trong bài vẽ tranh đẹp hơn.- Phát triển khả năng quan sát, từ
bao quát đến chi tiết về các đối tượng mà các em quan sát, để xây dựng bài vẽ
tranh có bố cục hợp lí, hình vẽ, đường nét, màu sắc hài hòa, phù hợp với đề tài.
- Các em biết nhận ra cái đẹp thông qua các hoạt động học tập.
- Vận dụng thực tiễn vào kiến thức, giúp học sinh liên hệ trực tiếp các hoạt
động học tập của bản thân, ở trường, ở lớp để đưa vào tranh vẽ.
- Đặc biệt, thông qua việc thực hành tốt các bài vẽ tranh đề tài, giúp học sinh
yêu thích phân môn vẽ tranh và đam mê môn mĩ thuật hơn.

C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ XUẤT

16


I. KẾT LUẬN:
Sau khi áp dụng sáng kiến trên vào việc nâng cao kỹ năng vẽ tranh đề tài cho
học sinh lớp 7A tôi nhận thấy: Chất lượng đại trà đã được nâng cao, đa số các
em học sinh yêu thích môn học.
Để đạt được điều đó, trước hết mỗi chúng ta phải không ngừng trau dồi kiến
thức, tìm tòi, học hỏi, đồng thời bổ sung tinh thần yêu nghề mến trẻ, thể hiện sự
nhiệt huyết của bản thân với ngành nghề mình đã chọn. Mỹ thuật loại hình nghệ
thuật tạo ra cái đẹp, vì vậy dạy mỹ thuật nói chung và phân môn vẽ tranh nói
riêng, cần phải làm cho học sinh phấn khởi mong muốn vẽ đẹp, thể hiện cảm
xúc của mình qua bài vẽ.
Phân môn vẽ tranh, hoạt động thực hành là chủ yếu, vì vậy cần luyện tập
nhiều bài. Trong khi dạy học sinh làm bài, giáo viên cần bao quát lớp để theo
dõi giúp đỡ, gợi ý, điều chỉnh, bổ sung những gì cần thiết.
Qua quá trình công tác, trực tiếp đứng lớp tham gia giảng dạy, bản thân tôi

cũng đã rút ra được một số kinh nghiệm bổ sung vào vốn kiến thức hiện có, để
ngày càng hoàn thiện hơn trong công việc mà mình đã lựa chọn. Rằng trước hết,
mỗi giáo viên đứng lớp không chỉ truyền đạt kiến thức đầy đủ cho học sinh, mà
phải gần gủi với học sinh , nắm bắt được tâm tư tình cảm của học sinh, biết được
từng đối tượng học sinh, để có cách xử lý phù hợp. Luôn trăn trở với công tác
giảng dạy của mình làm thế nào để tiết dạy có hiệu quả nhất, vì sao các em thể
hiện bài vẽ như thế này, mà không như thế kia? Do đâu? Cần bổ sung và sửa
chữa những vần đề gì? Chính điều đó làm tôi thầm nghĩ, bản thân luôn phải cố
gắng rèn luyện tất cả các mặt nhiều hơn nữa, luôn trau dồi kiến thức, học hỏi
bạn bè, đồng nghiệp, đúc rút kinh nghiệm tạo cho mình một phong thái khi đứng
lớp, tạo điều kiện để có thể đáp ứng yêu cầu của công tác giảng dạy, xứng đáng
là người giáo viên của thời đại mới.
II. ĐỀ XUẤT:

17


Qua kết quả thực trạng nêu trên và kết quả sau khi áp dụng kinh nghiệm này
tôi xin có một số đề xuất sau:
+ Mỗi nhà trường cần có công tác tư tưởng đến từng phụ huynh và học sinh thấy
được việc nâng cao chất lượng đại trà ở tất cả các môn học.
+ Các bậc ngành giáo dục cần tạo điều kiện tổ chức hằng năm lớp học chuyên đề
các bộ môn, trong đó giới thiệu rộng rãi những sáng kiến kinh nghiệm có tính
khả thi cao để đông đảo đồng nghiệp cùng tham khảo phục vụ cho mục đích
dảng dạy.
+ Tổ chức dạy thực nghiệm tìm ra những hướng đi đúng giúp giáo viên nâng cao
nghiệp vụ giảng dạy, cung cấp thêm đồ dùng dạy học như: tranh ảnh minh họa,
tranh tham khảo, mẫu vật…để đáp ứng bài giảng ngày càng tốt hơn.
Trên đây là một số ý kiến của cá nhân tôi rút ra từ thực tế giảng dạy, do vậy
không tránh khỏi những thiếu sót nên tôi rất mong nhận được những thông tin

đánh giá, góp ý của ban giám khảo và đồng nghiệp để tôi tiếp tục nghiên cứu bổ
sung nhằm hoàn thiện tài liệu này, cùng đồng nghiệp đạt được mục đích và nâng
cao chất lượng hiệu quả giảng dạy, với mong muốn góp phần nhỏ bé của mình
nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện, đào tạo lớp người mới, những chủ
nhân tương lai của đất nước.
Tôi xin chân thành cảm ơn!

Nga Sơn, ngày 10 tháng 3 năm 2015
XÁC NHẬN CỦA THỦ TRƯỞNG ĐƠN VỊ

CAM KẾT KHÔNG COPY
Giáo viên thực hiện

Mai Trọng Thành
Mai Thị Thảo
MỤC LỤC
18


Tra
ng
A. ĐẶT VẤN ĐỀ ...........................................................................................1
B. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ...............................................................................3
I. Cơ sở lý luận:………………………………………………...…...................3
II. Thực trạng của vấn đề…………………………. ………………................. 4
III. Giải pháp và tổ chức thực hiện:…................................................................7
IV. Kiểm nghiệm:………………………………...…......................................15
C. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ SUẤT……… .………..…………… …...................15
I. KẾT LUẬN………………………………………………………………...17
II. ĐỀ SUẤT………………………………………………………………….18

19