SKKN tích hợp rèn kỹ năng thực hành âm nhạc với hoạt động ngoại khóa ở trường THCS

SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

ĐỀ TÀI:
“TÍCH HỢP RÈN KỸ NĂNG THỰC HÀNH ÂM NHẠC VỚI HOẠT
ĐỘNG NGOẠI KHÓA Ở TRƯỜNG THCS”


CÁC KÍ HIỆU VIẾT TẮT TRONG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM

TT

Kí tự viết tắt

Nghĩa của kí tự viết tắt

1

HĐNK

Hoạt động ngoại khóa

2

HĐGDNGLL

Hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp

3

BĐTD

Bản đồ tư duy

4

CNTT

Công nghệ thông tin

5

SKKN

Sáng kiến kinh nghiệm

6

THCS

Trung học cơ sở

7

BGH

Ban giám hiệu

8

KHXH

Khoa học xã hội

9

KHTN

Khoa học tự nhiên

10

TPT

Tổng phụ trách

11

TNTP

Thiếu niên tiền phong

12

GV

Giáo viên

13

HS

Học sinh

14

ÂN

Âm nhạc

15

TĐN

Tập đọc nhạc

16

ÂNTT

Âm nhạc thường thức

17

SL

Số lượng

18

VD

Ví dụ

19

KH

Kế hoạch

Ghi chú


20

HĐ

Hoạt động


LỜI MỞ ĐẦU
Có thể nói, những đổi mới ở giáo dục phổ thông mang tính cải cách đều bát đầu từ việc
xem xét điều chỉnh mục tiêu giáo dục với những kì vọng về sản phẩm của quá trình giáo dục
đó là các em học sinh.
Trong những năm gần đây nền giáo dục nước ta đã có nhiều chương trình hành động
nhằm đổi mới quá trình giáo dục đã được tiến hành, đặc biệt là đổi mới các phương pháp dạy
học trong nhà trường theo hướng biến quá trình dạy học thành quá trình tự học, tự khám phá
và xây dụng kiến thức của người học với vai trò định hướng, hướng dẫn của giáo viên. Như
vậy theo tư tưởng đổi mời trên thì việc dây – học hiện nay không còn chỉ bó buộc trong các
giờ học trên lớp mà nó còn diễn ra ở rất nhiều hoạt động khác trong và ngoài nhà trường mà ta
gọi là hoạt động ngoại khóa (HĐNK) hay hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
(HĐGDNGLL).

Nhận thức được tầm quan trọng của các HĐNK và khả năng đưa việc rèn kĩ năng thực
hành Âm nhạc vào các HĐNK trong giảng dạy và công tác nhằm nâng cao chất lượng dạy và
học môn Âm nhạc, từ những kiến thức đã được học trong nhà trường sư phạm, căn cứ vào các
cơ sở lí luận và thực tiễn, dựa vào kinh nghiệm giảng dạy và công tác của bản thân. Tôi đã
luôn tìm tòi, nghiên cứu và áp dụng những phương pháp mới, những ứng dụng mới trong đó
đặc biệt là việc tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc vào HĐNK nhằm góp phần nâng cao
chất lượng bộ môn đồng thời cuốn hút, tạo hứng thú cho học sinh khi học môn Âm nhạc trong
nhà trường để từ đó học sinh có thể áp dụng trong cuộc sống của các em.
Nhằm đạt hiệu quả cao trong giảng dạy môn Âm nhạc cũng như trong công tác Đoàn –
Đội tôi đã nghiên cứu, thực nghiệm và viết lại kinh nghiệm về lí luận, thực tiễn và một số giải
pháp với đề tài "Tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc với hoạt động ngoại khóa ở
trường THCS”
Để thực hiện SKKN này, tôi xin cám ơn sự quan tâm giúp đỡ, tạo điều kiện của
phòng GD và ĐT Phù Cừ, ban giám hiệu, tổ khoa học xã hội trường THCS Tống Trân và
các ý kiến đóng góp tích cực của các bạn bè đồng nghiệp trong trường THCS Tống Trân,
các đồng chí giáo viên Âm nhạc, TPT Đội THCS trong huyện.


PHẦN THỨ NHẤT – ĐẶT VẤN ĐỀ
I – Cơ sở khoa học của sáng kiến kinh nghiệm
1- Cơ sở lý luận:
Nghị quyết TW 2 khóa VIII khẳng định: “Đổi mới mạnh mẽ phương pháp giáo dục –
đào tạo, khắc phục nối truyền thụ một chiều, rèn luyện thành nếp tư duy sáng tạo của
người học. Từng bước áp dụng các phương pháp tiên tiến và phương tiện hiện đại vào quá
trình dạy - học, đảm bảo điều kiện và thời gian tự học, tự nghiên cứu cho học sinh …” và
Luật giáo dục điều 28.2 đã nêu “ phương pháp giáo dục phổ thông phải phát huy tính tính
cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng lớp học, môn
học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng, vận dụng kiến thức vào thực tiễn,
tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”. Như vậy để đáp
ứng điều này trong dạy – học, buộc các nhà giáo phải thay đổi phương pháp giáo dục sao

cho phù hợp với nhu cầu và quá trình học tập của học sinh, đáp ứng được yêu cầu xu thế
phát triển của thời đại, góp phần đào tạo con người theo hướng có đủ Đức - Trí - Thể - Mỹ
và đặc biệt hơn nữa là còn phải có kĩ năng sống.
Nếu ở giai đoạn trước, với chủ trương lấy người thầy là hạt nhân, trung tâm của mô
hình và quá trình giáo dục với hình thức “ thầy giáo chỉ đạo toàn diện học tập của học
sinh” thì ở giai đoạn mới này chúng ta đã tiến thêm một bước và sự có thay đổi cơ bản mà
trung tâm của quá trình giáo dục là đối tượng học sinh.
Chúng ta đã biết, nhiệm vụ cơ bản nhất của mọi hình thái giáo dục là truyền đạt kiến
thức cho học sinh. Kiến thức được giáo viên nghiên cứu và lĩnh hội trước sau đó mới
truyền tải các kiến thức này cho học sinh. Việc truyền tải đó được diễn ra như thế nào,
bằng phương tiện nào, phương thức nào không phải là vấn đề mà điều quan trọng nhất là
những thông tin, kiến thức phải được truyền tải một cách đầy đủ, chính xác và kết quả cuối
cùng là học sinh phải lắm được các kiến thức đó.
Trên thực tế khi truyền đạt kiến thức đến học sinh, giáo viên được phép sử dụng bất
cứ phương pháp (có thể là thuyết trình, giảng giải hay kể cả là đọc – chép) và loại phương
tiện giáo dục nào để có thể đạt được mục đích của mình (có thể là bảng đen, phấn, thước
kẻ, các dụng cụ thí nghiệm, các vật mẫu).
Với các phương pháp giáo dục cũ, một giáo viên lên lớp sẽ giảng giải, thuyết trình
(hay đọc bài) cho một số đông học sinh (nghe và chép). Với cách dạy này, người thầy đã
máy móc, rập khuôn trong dạy học, dễ có tư tưởng phó mặc, không hứng thú trong cập
nhật kiến thức, không sáng tạo trong việc tìm kiếm các phương án thiết kế bài dạy phù hợp


với mọi đối tượng học sinh trong lớp mình phụ trách để kết quả giảng dạy đạt mức tối ưu.
Người học theo cách này sẽ trở nên thụ động, chỉ biết thu nhận kiến thức một chiều, không
động não suy nghĩ, không biết tự mình chiếm lĩnh tri thức, trở nên thui chột về tư duy và
càng không thể chuyển hóa những kiến thức (lí thuyết) đó thành kĩ năng cho bản thân,
không vận dụng được kiến thức vào cuộc sống. Học sinh khi học, chép được điều gì thì lúc
thi có thể lại chép những điều ấy vào bài làm, thường thì các em sẽ hiểu bài một cách máy
móc không sáng tạo, không thể hiện được hoặc không dám thể hiện “cái riêng” của mình.

Khắc phục tình trạng đó là một yêu cầu cần thiết để nâng cao chất lượng dạy học đối
với tất cả các môn học. Đó là một nhiệm vụ vô cùng khó khăn phức tạp trong điều kiện
hiện nay của ngành giáo dục nước nhà nói chung và của các nhà trường nói riêng. Để bỏ
được phương pháp cũ trong dạy – học là cả một quá trình lâu dài với sự cố gắng của nhiều
đối tượng khác nhau trong đó sự tận tâm của thầy cô giáo là điều hết sức quan trọng mới
có thể có kết quả.
Trong giai đoạn hiện nay, xu hướng dạy học hiện đại với sự kết hợp nhiều phương
pháp, hình thức dạy học đặc biệt là việc đưa các hoạt động ngoại khóa (HĐGDNGLL) vào
trường phổ thông nói chung và trường THCS nói riêng là một hướng đi đúng đắn và tích
cực vì đó là những hoạt động tiếp nối hoạt động dạy học trên lớp và là cong đường gắn lí
thuyết với thực tiễn, tạo nên sự thống nhất giữa nhận thức với hành động, góp phần hình
thành tình cảm, niềm tin đúng đắn ở học sinh. Hoạt động ngoại khóa còn là điều kiện tốt
nhất để học sinh phát huy vai trò chủ thể và tính tích cự, chủ động của các em trong quá
trình học tập và rèn luyện.
Với những phân tích như trên thì để thực sự đổi mới phương pháp dạy – học trong
quá trình giáo dục ta cần khéo léo lồng ghép việc truyền đạt kiến thức lí thuyết cho học
sinh theo phương pháp mời với các hoạt động ngoài giờ lên lớp, các hoạt động ngoại khóa
để các em học sinh có điều kiện phát huy hết khả năng sáng tạo, óc tư duy của mình, hơn
thế nữa các em còn có thể biến những kiến thức trong các tiết học thành những kĩ năng vận
dụng trong cuộc sống hàng ngày và người thầy thì có thể kiểm nghiệm được kiến thức bài
giảng cũng như phương pháp dạy học xem phù hợp hay chưa.
2- Cơ sở thực tiễn:
Như chúng ta biết, Âm nhạc trong nhà trường phổ thông là một môn học, là sư phạm
nghệ thuật và không nhằm mục đích đào tạo năng khiếu ca hát, mà điều quan trọng hơn cả
là qua bộ môn, giúp học sinh có hứng thú tìm hiểu những kiến thức căn bản về âm nhạc,
phần nào có được khả năng cảm thụ âm nhạc tuy nhiên nếu chúng ta chỉ truyền đạt cho các
em kiến thức mà không cho thực hành hay việc thực hành chỉ gói gọn trong các tiết học
theo phân phối chương trình thì âm nhạc sẽ mất đi tính nghệ thuật vốn có của nó, các tiết

học Âm nhạc sẽ trở lên nhàm chán không cuốn hút cho dù người thầy có dùng phương
pháp dạy – học nào đi nữa.
Vẫn biết bộ môn Âm nhạc ở trường phổ thông không phải để đào tạo ra các ca sĩ,
nghệ sĩ tuy nhiên chúng ta cũng nhận rõ một điều là học mà không đi đôi với hành thì kết
quả cuối cùng sẽ không được như mong đợi trong khi đó hầu hết các hoạt động ngoại khóa
hiện nay ở nhà trường phổ thông do tổ chức Đoàn – Đội phụ trách tổ chức và thực hiện đều
cần có các hoạt động văn hoá văn nghệ mà trên thực tế đó lại là một vấn đề khó khăn bởi lẽ
mỗi khi cần một vài tiết mục văn nghệ là các em lại đưa đẩy nhau, e nghại, rồi không biết
chọn bài nào ... dẫn đến chất lượng các buổi sinh hoạt không cao, không tạo được sự cuốn
hút các em tham gia.
Là một giáo viên môn Âm nhạc, lại được chi bộ và ban giám hiệu phân công phụ
trách công tác Đoàn – Đội trong nhà trường do vậy qua thực tế giảng dạy, công tác và
nghiên cứu tôi nhận thấy, để việc dạy – học môn Âm nhạc thực sự đổi mới, có chất lượng
hơn nữa ta cần cho các em học sinh được rèn luyện kĩ năng thực hành Âm nhạc của mình
mà theo tôi thì các hoạt động ngoại khoá chính là một sân chơi lí tưởng để thực hiện việc
đó.
Qua thực tế giảng dạy và nghiên cứu tôi nhận thầy, lứa tuổi học sinh THCS bao gồm
những em từ 11 đến 15 tuổi. Đây là lứa tuổi thiếu niên với những thay đổi phức tạp cả về
tâm lí và sinh lí, ở lứa tuổi mà các em luôn muốn khẳng định mình và có tình tích cự xã hội
mạnh mẽ do đó người giáo viên chỉ cần khơi dạy trong các em sự tự tin, tính tích cực và
phát huy khả năng sáng tạo của các em là ta có thể đạt được kết quả như mong đợi trong cả
việc dạy – học và HĐNK. Qua khảo sát thực trạng nhằm tích hợp rèn kĩ năng thực hành
Âm nhạc với HĐNK ở trường THCS Tống Trân tôi nhận thấy một số ưu nhược điểm sau:
* Về ưu điểm (thuận lợi):
Theo luật giáo dục điều 28.2 đã nêu “ phương pháp giáo dục phổ thông phải phát
huy tính tính cực, tự giác, chủ động sáng tạo của học sinh, phù hợp với đặc điểm của từng
lớp học, môn học; bồi dưỡng phương pháp tự học, rèn luyện kỹ năng, vận dụng kiến thức
vào thực tiễn, tác động đến tình cảm, đem lại niềm vui, hứng thú học tập cho học sinh”.
Với chủ trương đó, những năm gần đây, Bộ giáo dục và đào tạo, Sở giáo dục và đạo tạo
tỉnh Hưng Yên, Phòng giáo dục và đạo tạo huyện Phù cừ cũng như trường THCS Tống

Trân thường xuyên tổ chức triển khai, tập huấn và áp dụng những phương pháp mới vào
dạy học, các hoạt động ngoại khóa theo chủ đề chủ điểm được quan tâm và đề cao đặc biệt
là việc đưa hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp vào chương trình giáo dục .
Với mục tiêu đổi mới phương pháp dạy học bắt kịp với yêu cầu của thời đại, từ năm
học 2009 – 2010 ngành giáo dục các cấp đã triển khai đồng loạt việc thực hiện


HĐGDNGLL ở các trường phổ thông. Bên cạnh đó là rất nhiều các hoạt động sinh hoạt tập
thể mang tính chất „„học mà chơi – chơi mà học” khác. Hưởng ứng phong trào đó, toàn
trường THCS Tống Trân đã đẩy mạnh việc áp dụng các phương pháp mới trong công tác
và giảng dạy. Thường xuyên tổ chức các chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ, chuyên đề về
HĐNK, bên cạnh đó các giáo viên còn tự học, tự nghiên cứu qua các tài liệu, sách tham
khảo và tích hưởng ứng xây dựng và tổ chức thực hiện các HĐNK, đây cũng chính là
nhiệm vụ trọng tâm, là một trong những tiêu chí thi đua của mỗi giáo viên trong nhà
trường.
Trường THCS Tống Trân (từ ban giám hiệu đến giáo viên) có lòng yêu nghề, có
phong trào tích cực tìm hiểu học tập và áp dụng phương pháp mời vào giảng dạy. Các hoạt
động ngoại khóa được tổ chức thường xuyên. Các em học sinh chăm học, hiếu học, tích
cực tham gia các phong trào bên cạnh đó nhà trường còn nhận được sự quan tâm, tạo điều
kiện của địa phương cũng như của phòng giáo dục huyện.
Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và giáo dục học sinh bằng nhiều hình thức,
phương pháp, từ nhiều năm nay trường THCS Tống Trân đã thực hiện nghiêm túc và có
hiệu quả các buổi sinh hoạt ngoại khóa theo chủ đề chủ điểm.
Về cơ sở vật chất, trong những năm gần đây nhà trường đã ngày càng được trang bị
đầy đủ về trang thiết bị dạy - học: Có nhiều máy tình với cấu hình khá mạnh và được nối
mạng internet, có máy chiếu projector, có trang âm loa máy và trang đạo cụ khá đầy đủ
phục vụ cho các hoạt động sinh hoạt tập thể ngoài trời…
Học sinh rất hứng thú với các hoạt động tập thể, các buổi biểu diễn văn nghệ chào
mừng, hội diễn, hội thi ...
Đó thực sự là những điều kiện thuận lợi để thực hiện đề tài SKKN Tích hợp rèn kĩ

năng thực hành Âm nhạc với HĐNK ở trường THCS.
* Về nhược điểm (khó khăn):
Trực tiếp giảng dạy môn Âm nhạc ở trường THCS Tống Trân và được thâm nhập ở
một số trường THCS khác về môn học Âm nhạc. Bản thân tôi thấy rõ thực trạng của việc
dạy môn Âm nhạc còn hạn chế và có nhiều bất cập đặc biệt là việc rèn kĩ năng thực hành
bộ môn cho học sinh, hầu hết các em còn e dè khi được yêu cầu trình bầy lại một bài hát,
hay một bài TĐN trước các bạn.
Quy trình để thiết kế, thực hiện việc đưa thực hành môn Âm nhạc vào các buổi sinh
hoạt còn nhiều vấn đề phức tạp như: Nội dung các bài học chưa đa dạng, đôi khi không sát
với nội dung chủ đề buổi sinh hoạt...


Việc thể hiện kĩ năng biểu diễn âm nhạc trong nhà trường của hầu hết học sinh mới
chỉ là bước đầu, do vậy các em còn chưa thực sự phát huy được khả năng, đôi khi các em
còn lúng túng, thiếu tự tin.
Tống Trân là một xã nằm xa trung tâm đô thị nên đời sống kinh tế còn khó khăn, cơ
sở vật chất trang thiết bị đặc biệt là trang phục, đạo cụ phục vụ cho các hoạt động của học
sinh còn thiếu thiếu thốn. Nhu cầu và hiểu biết thường thức âm nhạc cũng như những hoài
bão, ước mơ của học sinh trong việc trở thành những ca sĩ, nhạc sĩ là không nhiều.
* Để tăng hứng thú cho học sinh trong các giờ học Âm nhạc, đặc biệt là việc tăng
cường kĩ năng thực hành bộ môn, truyền cho các em nguồn cảm hứng sáng tạo và nghệ
thuật, gieo cho các em những ước mơ hoài bão về tương lai và để các em luôn tự tin trong
cuộc sống, trong quá trình thực hiện giảng dạy bộ môn, tôi luôn quan tâm tìm tòi sự đổi
mới trong thiết kế và phương pháp lên lớp từ đó càng thấy dõ hơn một trong những vấn đề
cần quan tâm là phải đổi mới phương pháp theo hướng „„học phải đi đôi với hành” để phù
hợp hơn với nhu cầu và môi trường giáo dục hiện đại.
Định hướng chung của phương pháp giảng dạy mới này là chuyển từ mô hình chỉ
học trên lớp với mục tiêu là thuộc bài sang mô hình học mọi lúc, mọi nơi, „học đi đôi với
hành” và gắn liền kiến thức trên lớp với thực tiễn. Để khẳng định những ưu việt của việc
áp dụng phương pháp dạy học mới, từ kinh nghiệm thực tế giảng dạy tôi đã tìm hiểu, áp

dụng và viết đề tài" Tích hợp rẽn kĩ năng thực hành Âm nhạc với hoạt động ngoại khoá
ở trường THCS"
II - Mục đích của SKKN:
Mục đích là tìm ra phương pháp hay nhất, hiệu quả nhất để truyền cho học sinh
THCS khả năng, kĩ năng thực hành Âm nhạc thông qua đó phát huy trí tưởng tượng, óc tư
duy sáng tạo và đặc kiệt là sự tự tin trước đám đông – một kĩ năng sống rất cần thiết cho
một con người hiện đại.
Qua nghiên cứu nội dung và chương trình và sách giáo khoa môn Âm nhạc đặc biệt
qua việc trực tiếp giảng dạy bản thân tôi - người viết sáng kiến kinh nghiệm này có rất
nhiều trăn trở trong việc dạy Âm nhạc đặc biệt là khả năng trình bầy „„biểu diễn” âm nhạc
cho học sinh THCS. Theo tôi, chương trình đã có rất nhiều điểm tích cực, qua cách dạy và
học đó học sinh đã được tư duy trực quan, được thực hành, phát huy tốt các năng lực của
bản thân nhưng thực tế nếu ta chỉ dạy đơn thuần theo đúng nội dung từng bài học, tiết học
đương nhiên đã cung cấp được các kiến thức cơ bản cho học sinh xong để phát huy tối đa
và biến những năng lực âm nhạc của học sinh thành khả năng cảm thụ, thái độ yêu thích và
đặc biệt là kĩ năng thực hành Âm nhạc thì người giáo viên cần phải tìm ra những phương
pháp dạy tối ưu nhất, phù hợp nhất với từng đối tượng học sinh của mình.


Là một giáo viên kiêm nghiệm công tác Đoàn – Đội, tôi thường xuyên phải tham
mưu với cấp uỷ và ban giám hiệu nhà trường về xây dựng những mô hình hoạt động ngoại
khoá. Tuy nhiên trong quá trình công tác tôi nhận thầy các hoạt động này vẫn còn một số
bất cập, đặc biệt là cá nội dung mang tính giả trí như hội thi, hội diễn văn nghệ ... Hầu hết
các nội dung này vẫn còn nghèo nàn về nội dung, hình thức và chất lượng chưa cao do vậy
trong quá trình nghiên cứu và ứng dụng các phương pháp mới trong công tác giảng dạy để
tăng hứng thú cho học sinh trong học tập môn Âm nhạc, tôi tự nhận thấy mình cần nghiên
cứu, tìm hiểu và tận dụng nhiều hơn, triệt để hơn các cơ hội, các buổi sinh hoạt ngoại khoá
trong nhà trường để học sinh của mình được thể hiện những gì đã lĩnh hội được trong các
giờ học, tiết học trên lớp. Trong đề tài này, những vấn đề đưa ra cho dù vẫn còn trong
phạm vi rất nhỏ nhưng tôi viết sáng kiến kinh nghiệm với đề tài "Tích hợp rèn kĩ năng

thực hành Âm nhạc với hoạt động ngoại khoá ở trường THCS" với mong muốn cùng
chia sẻ và trao đổi những kinh nghiệm giảng dạy của bản thân với các đồng nghiệp qua đó
sẽ tìm được những lời giải hay nhất, phương pháp tốt nhất nhằm khắc phục được những
vấn đề còn tồn tại trong dạy và học môn Âm nhạc cũng như trong việc tổ chức các hoạt
động ngoại khoá.
Với thực trạng về kĩ năng và hứng thú học, tìm hiểu về âm nhạc của học sinh trường
THCS Tống Trân nơi trực tiếp giảng dạy, qua đề tài này tôi muốn tìm ra phương pháp tối
ưu nhất để phục vụ, hỗ trợ cho công việc giảng dạy của mình, nhằm giúp cho học sinh có
được những kĩ năng cơ bản đặc biệt là có hứng thú với việc học Âm nhạc cũng như hỗ trợ
cho các hoạt động phong trào do tôi phụ trách trong nhà trường.
III - Đối tượng nghiên cứu, phạm vi nghiên cứu:
1- Đối tượng nghiên cứu
Đây là đề tài "Tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc với hoạt động ngoại khoá
ở tường THCS" vì vậy đối tượng nghiên cứu là học sinh và môn Âm nhạc trường THCS (
từ lớp 6 đến lớp 9)
2- Phạm vi nghiên cứu:
Tại trường THCS Tống Trân (gồm các lớp 6A, 6B, 7A, 7B 8A, 8B, 9A và 9B).
IV - Kế hoạch và phương pháp nghiên cứu:
1. Kế hoạch nghiên cứu:
+ Thời gian nghiên cứu và thực nghiệm đề tài kinh nghiệm "Tích hợp rèn kĩ năng
thực hành Âm nhạc với các hoạt động ngoại khoá ở trường THCS”: năm học 2013 2014
+ Thời gian kiểm định, đánh giá và hoàn thiện SKKN: Tháng 3 năm 2014.


2. Phương pháp nghiên cứu:
a. Phương pháp quan sát:
Thu thập thông tin về các em thuộc các lớp từ khối 6 đến khối 9 bằng cách tri giác
trực tiếp các nhân tố có liên quan trước, trong và sau quá trình ấp dụng SKKN.
b. Phương pháp điều tra:
Thu thập các thông tin trên cơ sở các câu trả lời về hứng thú và khả năng nhận thức,

kĩ năng thực hành của các em học sinh trong việc học môn Âm nhạc và tham gia các
HĐNK.
c. Phương pháp tổng hợp tài liệu:
Tìm hiểu tài liệu và học hỏi những người đi trước có liên quan đến đề tài và đã giải
quyết như thế nào? Hiệu quả của các biện pháp đã sử dụng...
d. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm:
Kết hợp lý luận với thực tiễn tại trường, đem lý luận phân tích kinh nghiệm của thực
tiễn rồi từ những phân tích đó rút ra kết luận những bài học thành công và thất bại, những
phát hiện mới và phát triển hoàn thiện đề tài.
PHẦN THỨ HAI – NỘI DUNG
I- Nội dung nghiên cứu
Âm nhạc là một trong những phương tiện thực hiện nhiệm vụ giáo dục thẩm mỹ cho
từng học sinh, tạo cơ sở hình thành nhân cách con người Việt Nam do đó mỗi giáo viên
dạy môn Âm nhạc phải tự tìm cho mình một giải pháp, một phương pháp dạy học mới để
đáp ứng được với yêu cầu của bộ môn và đáp ứng thị hiếu của chính các em học sinh. Bản
thân tôi một người được tiếp xúc, tìm hiểu, tập huấn khá nhiều về các phương pháp dạy
học mới, đặc biệt lại là một cán bộ Đoàn – Đội, được phân công phụ trách các hoạt động
phong trào trong nhà trường nên tôi lựa chọn việc Tích hợp các hoạt động ngoại khoá vào
dạy học và thực hành nhằm nâng cao chất lượng môn Âm nhạc cho học sinh.
Để thực hiện được việc đưa Âm nhạc vào các hoạt động ngoại khoá và ngược lại,
người thầy cần thực sự hiểu về nó để thiết kế toàn bộ kế hoạch hoạt động dạy học cũng
như thiết kế nôi dung chương trình của các buổi sinh hoạt ngoại khoá một cách hợp lí và
có hiệu quả. Tuy nhiên cái đạt được là dựa vào các buổi sinh hoạt ngoại khoá học sinh có
thể được rèn luyện, thực hành nhiều hơn các nội dung kiến thức được học, bên cạnh đó các
em còn có thể biến nhưng kiến thúc đó thành những kĩ năng phục vụ cho các hoạt động
trong và ngoài nhà trường.


Qua quá trình nghiên cứu và áp dụng thử nghiệm tôi nhận thầy để làm tốt việc tích
hợp việc dạy – học Âm nhạc với các hoạt động ngoại khoá ở trường THCS ta cần chú ý

đến một số vấn đề sau:
+ Một là: Âm nhạc và những nội dung dạy - học tích hợp.
+ Hai là: Những HĐNK tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc.
+ Ba là: Quy trình và các bước thực hiện phương pháp tích hợp.
+ Bốn là: Ý nghĩa tác dụng của phương pháp tích hợp.
+ Năm là: Các thiết bị, công cụ hỗ trợ.
* Năm vấn đề nêu trên cũng chính là những nội dung, giải pháp nghiên cứu chính
của đề tài “Tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc với các hoạt động ngoại khoá”.
II - Thực trạng việc dạy - học Âm nhạc và các HĐNK ở trường THCS.
1- Thực trạng việc dạy - học Âm nhạc:
Qua tìm hiểu và nghiên cứu về thực trạng việc áp dụng các phương pháp mới trong
dạy học Âm nhạc tôi nhận thấy hầu hết các giáo viên Âm nhạc trong huyện hiện nay chủ
yếu vẫn áp dụng các phương pháp dạy học cũ, học sinh thì tiếp nhận theo kiểu nghe, quan
sát và làm theo ( theo kiểu học vẹt) mà có thể không hiểu và quên ngay kiến thức sau tiết
học. Hầu hết các em còn không thuộc bài khi kiểm tra hay nếu có thì lại lên trả bài trước
lớp với tư thế „„mặc niệm” mà làm mất hết tính thẩm mĩ, nghệ thuật của âm nhạc.
* Cấu trúc (minh họa quá trình dạy - học Âm nhạc cơ bản)

Có thể nói phương pháp dạy học đó là phương pháp truyền tải và tiếp nhận thông tin
theo kiểu một chiều, không gây được hứng thú, không phát huy được tính tích cực của học
sinh và càng không thể biến những kiến thức đó thành kĩ năng cho các em..
* Quy trình dạy và học (ví dụ minh họa với phân môn Học hát)
Tiết 1:


+ Giới thiệu bài (tìm hiểu bài).
- Giáo viên giới thiệu bài.
- Học sinh nghe.
- Nghe hát mẫu (có thể dùng băng đĩa nhạc)
+ Luyện Thanh

- Giáo viên đàn
- Học sinh luyện thanh theo mẫu.
+ Học hát từng câu
- Giáo viên hát mẫu (đàn giai điệu) từng câu theo nối móc xích.
- Học sinh tập hát theo hướng dẫn.
+ Hát ghép cả bài:
- Giáo viên hướng dẫn, gợi ý và yêu cầu.
- Học sinh hát theo hướng dẫn.
- Giáo viên nhận xét, sửa sai.
+ Luyện hát:
- Giáo viên hướng dẫn, đệm đàn cho học sinh hát.
- Học sinh hát theo hướng dẫn. (Có thể luyện hát theo các hình thức như đơn ca,
song ca, tốp ca…)
+ Nhận xét.
- Giáo viên nhận xét và yêu cầu học sinh về nhà ôn luyện, học thuộc bài hát.
Tiết 2:
+ Giới thiệu bài (tìm hiểu bài).
- Giáo viên đạt câu hỏi.
- Học sinh trả lời.
- Giáo viên nhận xét.
+ Kiểm tra:
- Giáo viên chỉ định 1-3 học sinh lên hát lại bài.
- Học sinh hát theo yêu cầu.


- Giáo viên nhận xét, sửa sai.
+ Luyện hát:
- Giáo viên hướng dẫn, đệm đàn cho học sinh hát.
- Học sinh hát theo hướng dẫn. (Có thể luyện hát theo các hình thức như đơn ca,
song ca, tốp ca…)

+ Nhận xét.
- Giáo viên nhận xét và yêu cầu học sinh về nhà tiếp tục ôn luyện, học thuộc bài hát.
Tiết 3:
+ Luyện hát, kiểm tra và đánh giá:
- Giáo viên hướng dẫn, chỉ định và đệm đàn cho học sinh hát.
- Học sinh hát trả bài theo yêu cầu. (Có thể thực hiên theo các hình thức như đơn ca,
song ca, tốp ca…)
+ Nhận xét.
- Giáo viên nhận xét, đánh giá kết quả và yêu cầu học sinh về nhà tiếp tục ôn luyện,
học thuộc bài hát.
* Tuy theo quy trình dạy và học như trên đã có thể đảm bảo theo yêu cầu nhưng nếu
cứ thực hiện một cách máy móc như vậy thì sẽ không phát huy được tính tích cực của học
sinh, tạo cho các em thói quen ỷ lại (dựa vào bạn), học một cách thụ động và có những học
sinh còn không thuộc bài hoặc thuộc hát không đúng chứ chưa nói đến việc hát có sắc thái
(Theo kinh nghiệm và qua quá trình điều tra của mình tôi nhận thấy hầu hết học sinh
THCS (nhất là với các em lớp 8, lớp 9) sẽ không học môn Âm nhạc ở nhà đặc biệt là các
nội dung thực hành vì ngại, vì xấu hổ khi cứ một mình “nghêu ngao” mấy câu hát hay vài
nốt nhạc). Bên cạnh đó với cách dạy – học trên sẽ không khuyến khích được học sinh,
không cho các em có mục tiêu học tập (mục tiêu được biểu diễn) nên rễ gây nhàm chán,
mất hứng thú với các giờ học nhạc dẫn đến việc các em không cảm thụ được cái hay, cái
đẹp của âm nhạc và kết quả chung là chất lượng các giờ học Âm nhạc nói riêng và chất
lượng bộ môn nói chung sẽ không cao.
Chất lượng môn Âm nhạc nói chung và khả năng thực hành Âm nhạc nói riêng của
học sinh chưa đạt yêu cầu như nêu trên theo tôi có lẽ phần lớn là tại các bài học, tiết học cứ
theo một quy trình đều đều như nhau, nhàm chán khô cứng, thiếu sinh động, không linh
hoạt và không sáng tạo. Trong khi đó theo tôi được biết, việc học Âm nhạc ở các nước có
nền giáo dục phát triển hoặc ngay ở trong nước với các trường lớn ở thành phố thì ngoài


việc học trên lớp theo giáo trình, các em học sinh còn thường xuyên được đi thực tế hay

được biểu diễn trên các sân khấu lớn trong mỗi đợt báo cáo kết quả học tập…
2- Thực trạng về tổ chức các hoạt động ngoại khoá:
- Trong những năm gần đây, với sự quan tâm chỉ đạo của các cấp, các ngành việc học
sinh đến trường không còn chỉ có mỗi việc học kiến thức văn hoá mà các em con thường
xuyên được tham gia vào các hoạt động tập thể nhằm mục đích tạo hứng thú, niềm vui đến
trường và rèn luyện thêm về kĩ năng sống cho các em. Bên cạnh các tiết học lí thuyết các
em con được học các tiết thực hành, tiết học hoạt động ngoài giờ lên lớp và đặc biệt là các
phong trào thi đua xôi nổi của tổ chức Đoàn – Đội trong nhà trường. Theo kế hoạch hoạt
động, mỗi ngày, mỗi tuần hay mỗi tháng ở trường các em đều được những hoạt động ngoại
khoá như chuy bài, hát đầu giờ, thể dục và sinh hoạt tập thể giữa giờ, sinh hoạt lớp, sinh
hoạt Đội, các tiết hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp và đặc biệt là các buổi sinh hoạt tập
thể theo chủ đề, chủ điểm hàng tháng.
- Tuy có nhiều nội dung phong trào như vậy nhưng trên thực tế ở nhiều trường
THCS nói chung và trường THCS Tống Trân nói riêng, nhiều hoạt động trong số đó vẫn
chưa thực sự đạt được theo yêu cầu. Với tâm lí lứa tuổi, hầu hết các em học sinh THCS
đều muốn những hoạt động đó thật xôi nổi chứ không thích ngồi nghe những bài diễn văn
dài dòng và khô cứng tuy nhiên hiện nay nhiều hoạt động còn nghèo làn về nội dung, hình
thức, thiếu chất lượng và nhàm chán.
III- Các giải pháp thực hiện (ứng dụng SKKN):
Để giải quyết các vấn đề nêu trên, mỗi giáo viên Âm nhạc cần lựa chọn những
phương pháp dạy học phù hợp, có hiệu quả cho từng tiết, từng nội dung học, bên cạnh đó
là phải có ý tưởng, có kế hoạch để thực hiện tốt nhất công việc của mình. Với bản thân tôi,
qua kinh nghiệm giảng dạy cũng như là một tổng phụ trách đội, qua nghiên cứu các tài liệu
thì việc tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc thông qua các hoạt động ngoại khóa, đặc
biệt là với phân môn học hát là một giải pháp tối ưu. Vậy Tích hợp như thế nào? Tích hợp
những nội dung nào, qua những hoạt động cụ thể nào trong dạy học Âm nhạc và việc tổ
chức các hoạt động ngoại khóa chính là giải pháp và cũng là nội dung đề tài này nghiên
cứu để giải quyết vấn đề mà tôi đã nêu.
1- Âm nhạc và những nội dung dạy – học tích hợp:
Môn Âm nhạc ở nhà trường phổ thông nói chung và ở nhà trường THCS nói riêng

chủ yếu là các nội dung thực hành nhằm tạo không khí thoải mái cho học sinh khi học môn
học này do vậy hầu hết các nội dung, bài học của bộ môn đều có thể vận dụng để cho các
em rèn luyện kĩ năng, khả năng thực hành trong các hoạt động ngoại khóa.


1.1- Phân môn học hát:
Ca hát là một trong những khả năng, kĩ năng tự nhiên của con người nói chung và
đặc biệt là với các em học sinh ở độ tuổi THCS. Hầu hết các em đều rất tích cực khi tham
gia vào các hoạt động ca hát tuy nhiên chất lượng giọng hát của các em cũng như khả năng
trình bầy một bài hát là rất hạn chế, hầu hết các em còn e ngại khi thể hiện bài hát trước
các bạn bên cạnh đó còn có nhiều em không thuộc bài do về nhà ngại không luyện hát
trước mặt người khác dẫn đến tình trạng chung là khi đứng trước các bạn, trước giáo viên
để trình bầy bài hát thì các em hát rất nhỏ, ấp úng và thường cúi đầu, gập cổ và càng làm
cho hát sai giai điệu, nhầm lời hoặc không thể hiện được sắc thái của bài hát.
Việc đưa phân môn học hát với những bài hát được học trong chương trình vào các
hoạt động ngoại khoá sẽ cơ bản giải quyết được các vấn đề nêu trên bởi lẽ, thông qua các
hoạt động ngoại khoá, các em được ôn luyện các bài hát và có thể rèn luyện thành những
kĩ năng ca hát, kĩ năng trình bầy, biểu diễn các bài hát trước đám đông, trước tập thể lớp và
kể cả trên sân khấu hay các hội thi văn nghệ.
Rèn kĩ năng ca hát thông qua các buổi sinh hoạt ngoại khoá là một trong những hoạt
động rễ lồng ghép nhất, bởi lẽ nội dung này có thể được các em luyện tập trong hầu hết các
hoạt động sinh hoạt như trong giờ chuy bài, hát đầu giờ, các buổi sinh hoạt lớp, câu lạc
bộ... với mọi hình thức như tập thể, cá nhân, nhóm.
Có thể nói trong những năm gần đây, trong bất cứ hoạt động ngoại khoá nào, đặc
biệt là các buổi sinh hoạt tập thể, lễ kỉ niệm, chào mừng thì nội dung văn nghệ mà chủ yếu
là múa hát vẫn được đặc biệt chú ý quan tâm và đầu tư do vậy việc lồng ghép phân môn
học hát với các bài hát trong chương trình (những bài hát phù hợp với lứa tuổi, với đối
tượng đã được phân phối khá hợp lí với thời gian và các hoạt động trong năm học) với các
hoạt động ngoại khoá sẽ như việc bắn một mũi tên mà chúng hai đích vậy.
1.2- Các phân môn khác:

Như tựa đề của SKKN đã nêu là tích hợp rèn KNTH Âm nhạc qua hoạt động ngoại
khoá do vậy bên cạnh việc vận dụng chính cho phân môn học hát thì các phân môn còn lại
như Nhạc lí – Tập đọc nhạc, Âm nhạc thường thức ta cũng có thể vận dụng để các em học
sinh có cơ hội rèn luyện và biến những nội dung đã học thành những khả năng, kĩ năng
thực hành Âm nhạc qua đó các em sẽ thấy hứng thú hơn với việc học Âm nhạc nói chung.
Cũng như với việc học hát, các phân môn còn lại đặc biệt là nội dung Tập đọc nhạc,
các em có thể được ôn luyện qua các buổi sinh hoạt qua các hình thức như học, luyện đọc
tập thể, qua sinh hoạt câu lạc bộ hay các trò chơi âm nhạc, Hội thi...
2- Những HĐNK tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc:


Với môi trường giáo dục hiện nay theo quan điểm xây dựng trường học thân thiện –
học sinh tích cực thì các phong trào ngoài các tiết học đã và đang rất được quan tâm và đề
cao nhằm mục đích tạo cảm giác vui vẻ, hứng thú khi đến trường cho các em học sinh do
vậy trong kế hoạch hoạt động của nhà trường, của tổ chức Đoàn – Đội luôn có rất nhiều
các hoạt động mang tính giải trí, khích lệ học sinh tuy nhiên bên cạnh đó cũng còn một số
hoạt động mang tính ước lệ, nhàm chán do thiếu nội dung và hình thức thực hiện do vậy
đây chính là vấn đề và cũng là cơ sở để ta có thể lồng ghép các nội dung môn Âm nhạc vào
sinh hoạt.
2.1- Các hoạt động thường xuyên ( theo quy định):
Theo kế hoạch hoạt động của nhà trường cũng như của tổ chức Đoàn – Đội thì hàng
ngày các em học sinh phải thực hiện một số hoạt động mang tính nội quy theo quy định mà
trong đó có những hoạt động ta có thể đưa các phân môn Âm nhạc vào nhằm rèn kĩ năng
thực hành Âm nhạc và làm đa rạng và phong phú hơn nội dung của các hoạt động đó như:
Các buổi chuy bài, sinh hoạt tập thể giữa giờ, buổi chào cờ và đặc biệt là nội dung hát đầu
giờ.
Trong các hoạt động này, ta cần đặc biệt chú ý đến nội dung hát đầu giờ bời đây
chính là nội dung có thể giúp các em học sinh ôn luyện bài tốt nhất. Thông thường các em
hát đi hát lại một bài do vậy rễ gây nhàm chán nên khi lồng ghép với việc rèn kĩ năng thực
hành Âm nhạc như đọc nhạc, hát những bài hát trong chương trình sẽ làm đa dạng và

phong phú hơn nội dung và các em cũng có thể luyện hát nhiều lần trong ngày, trong tuần
mà không thấy e ngại nữa.
Hình ảnh minh hoạ:

2.2- Các buổi sinh hoạt tập thể (mít tinh kỉ niệm, hội thi, hội diễn ...):
Như trên đã nêu, trong những năm gần đây các buổi sinh hoạt tập thể trong nhà
trường thường được quan tâm đặc biệt. Các buổi mít tinh thường bao giờ cũng có hai phần


là phần lễ và phần hội do vậy đây có thể nói chính là cơ sở để thực hiện tốt nhất việc tích
hợp việc rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc với các hoạt động này.
Ta có thể nhận thấy hầu hết các buổi lễ, các buổi sinh hoạt bao giờ cũng có nội dung
văn nghệ chào mừng tuy nhiên trong quá trình công tác, theo dõi và tìm hiểu tôi nhận thấy
nội dung này thường chưa phát huy được hiệu quả, hầu hết các tiết mục văn nghệ chỉ mang
tính số lượng chứ chưa có chất lượng. Nhiều lớp chỉ cử được một vài em tham gia ở tất cả
các buổi diễn, hội thi để đối phó, những bài hát được biểu diễn lặp đi lặp lại nhiều lần trong
các buổi diễn, bên cạnh đó các em lại thường trình bầy bài hát với tư thế đứng nghiêm, hát
thì không truyền cảm, đôi khi còn hát sai.
Để các tiết văn nghệ chào mừng hày tham gia hội thi đạt kết quả cao, việc đưa những
tiết mục hay lên sân khấu là một việc mang tính khả thi cao vì hất hết các nội dung âm
nhạc được học đặc biệt là các bài hát trong chương trình là rất đa dạng, phù hợp với đối
tượng học sinh hơn thế nữa các nội dung, các tiết mục này lại được chính thầy cô giáo dạy,
rèn luyện, chỉnh sửa góp ý do đó chắc chắn sẽ có chất lượng cao trong quá trình biểu diễn.
Đặc biệt với việc lồng ghép như vậy sẽ tạo điều kiện cho nhiều học sinh có cơ hội tham gia
biểu diễn trước các bạn (chỉ cần lựa chọn những cá nhân hay nhóm học sinh thực hiện tốt
nhất trong các lớp qua các bài học, bài kiểm tra).
Hình ảnh minh hoạ:

3- Quy trình và các bước thực hiện phương pháp tích hợp:
Việc áp dụng các phương pháp dạy học mới và tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm

nhạc với hoạt động ngoại khoá là một việc làm cần phải có và cần phát huy để phù hợp với
chương trình cũng như yêu cầu giáo dục hiện nay tuy nhiên để việc tích hợp rèn kĩ năng
thực hành Âm nhạc với hoạt động ngoại khoá thực sự đạt hiệu quả thì mỗi giáo viên cần
nắm vững những yêu cầu cơ bản của vấn đề được đưa ra bên cạnh đó ta cần phải có những
ý tưởng, sự sáng tạo và linh hoạt trong cả việc dạy học và việc xây dựng kế hoạch các hoạt
động ngoại khóa đặc biệt là cần thực hiện tốt quy trình dạy học môn Âm nhạc.


Từ suy nghĩ đó, trong quá trình nghiên cứu và ứng dụng của mình tôi đã thực hiện
theo quy trình với các bước cơ bản sau vào soạn giảng môn Âm nhạc và xây dựng kế
hoạch hoạt động ngoại khoá tại trường THCS Tống Trân.
3.1- Chuẩn bị cho phương pháp tích hợp
Cũng như bất kì một phương pháp dạy – học hoặc hoạt động mới nào khác, để phát
huy tốt nhất, hiệu quả nhất khi ta áp dụng vào thực tiễn trước hết ta phải có sự chuẩn bị kĩ
lưỡng cả về kiến thức, kĩ năng sử dụng và điều kiện cơ sở vật chất phù hợp.
Việc tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc với hoạt động ngoại khoá có điểm
khác với một số phương pháp mới khác đó là yêu cầu về cơ sở vật chất phải đảm bảo (hiện
nay hầu hết các nhà trường đã có tương đối đầy đủ) đặc biệt là phải có ý tưởng trong xây
dựng kế hoạch và có sự quyết tâm, lòng nhiệt tình trong khi thực hiện. Muốn vậy trước khi
áp dụng vào thực tiễn thì cả thầy và trò đều phải tìm hiểu, nghiên cứu, nắm vững quy trình,
cách thức thực hiện và thực hành đồng thời phải có sự đồng tình nhất trí, hỗ trợ của ban
giám hiệu và của cả hội đồng.
a- Với giáo viên:
- Nghiên cứu và tìm nhiều giải pháp để thực hiện và giả quyết các tình huống liên
quan trong quá trình thực hiện.
- Trau rồi, bồi dưỡng và nâng cao về kĩ năng nghiệp vụ sư phạm, tăng cường áp dụng
những phương pháp mới trong dạy học.
- Tìm hiểu, sưu tầm các tư liệu liên quan và luyện thành những kĩ năng như kĩ năng
ca hát, kĩ năng biểu diễn …
- Nghiên cứu các phương pháp truyền đạt để học sinh hứng thú với việc học và thực

hành bộ môn.
- Nên ý tưởng và xây dựng kế hoạch các hoạt động ngoại khoá phù hợp với chủ đề,
chủ điểm và với nội dung các bài học môn Âm nhạc.
b- Với học sinh:
- Tích cực hưởng ứng với các hoạt động trong và ngoài các tiết học theo sự gợi ý
hướng dẫn của giáo viên.
- Tích cực luyện tập, sáng tạo và nâng cao ý thực xây dụng phong trào.
- Đầu tư về thời gian luyện tập và trang phục đạo cụ phục vụ cho các hoạt động.
3.2- Tích hợp trong dạy – học, kiểm tra đánh giá môn Âm nhạc:


Để thuận lợi và đạt được kết quả tốt trong việc tích hợp rèn kĩ năng thực hành Âm
nhạc với các hoạt động ngoại khoá, trong quá trình giảng dạy, người giáo viên cần phải có
định hướng, gợi ý và hướng dẫn cho học sinh để các em nắm được những yêu cầu cũng
như kĩ năng cơ bản trong quá trình sáng tạo và rèn luyện, bên cạnh đó người thầy còn phải
có những khích lệ, động viên kịp thời để thu hút và tạo hứng thú cho các em do đó trong
suốt quá trình dạy học, với mọi kiểu bài người giáo viên đều phải tư duy và tìm phương
pháp tốt nhất để lồng ghép và định hướng cho học sinh.
3.2.1- Tích hợp trong quá trình dạy và học:
a- Xây dựng bài giảng tích hợp:
* Xây dựng cấu trúc (quy trình) bài giảng:
Như áp dụng các phương pháp học khác, khi đưa vấn đề tích hợp vào bài giảng thì
việc xây dựng cấu trúc (ý tưởng) một bài giảng là việc làm không thể bỏ qua. Điều này sẽ
quyết định đến chất lượng và tính hiệu quả sau này của bài dạy, hơn thế nữa khi xây dựng
được cấu trúc bài thì giáo viên mới có thể tiến hành một cách logic và thuận lợi các bước
trong khi thiết kế bài giảng và lên lớp.
Ví dụ: Cấu trúc minh hoạ bài giảng áp dụng tích hợp (nội dung thực hành):

Theo cấu trúc trên, ta thấy được về cơ bản thì khi đưa vấn đề tích hợp vào bài giảng
thì cấu trúc bài giảng về cơ bản là không thay đổi nhiều. Điều quyết định đến thành công

của việc tích hợp ở đây chính là việc giáo viên sẽ là người reo cho học sinh những ý tưởng,
sự hứng thú khi học và chuẩn bị cho quá trình luyện tập thực hành trong bước cuối của tiến
trình dạy – học.
Với cấu trúc trên ta nhận thấy việc dạy – học Âm nhạc có tích hợp sẽ đem lại những
điểm ưu việt cơ bản sau:


+ Tiết dạy tích hợp có tính mở (trong bước luyện tập và cảm nhận) vì vậy trong qúa
trình dạy – học nó cho phép thầy và trò bổ sung cả những kiến thức có liên quan đến nội
dung học như khả năng thể hiện, biểu diễn qua hiểu biết xã hội hoặc qua các phương tiện
thông tin khác mà không có trong sách vở.
+ Dạy – học Âm nhạc với sự tích hợp giúp thầy có thể truyền tải được nhiều kiến
thức, mở rộng và liên hệ tốt kiến thức với thực tiễn, học sinh thì lĩnh hội được kiến thức
một cách chủ động hào hứng và tích cực (lĩnh hội theo khả năng và cách riêng của mình)
từ đó nắm vững và vận dụng tốt trong quá trình thực hành và trong đời sống.
* Các bước xây dựng bài giảng Âm nhạc có tích hợp:
Bước 1: Lựa chọn bài học thích hợp
Vì đặc thù bộ môn là thực hành nhiều hơn lí thuyết do vậy hầu hết các bài học môn
Âm nhạc đều có thể vận dụng và tích hợp để đưa Âm nhạc vào các buổi sinh hoạt ngoại
khoá.
Bước 2: Xây dựng giáo án
* Xây dựng mô hình thể hiện các thành tố của nội dung dạy học (cấu trúc bài giảng).
* Mô hình hoá tiến trình dạy học, thể hiện các yếu tố và các đối tượng khác trong
môi trường tương tác, hoạt động tương tác trong từng nội dung dạy học.
* Hình dung (hoặc phác thảo) các nội dung tích hợp, tìm ra phương án tối ưu nhất
cho để hướng dẫn, gợi ý cho học sinh trong quá trình giảng dạy.
* Triển khai thành giáo án hoàn chỉnh theo trật tự logic của bài.
Bước 3: Tham khảo ý kiến
Tham khảo ý kiến bạn bè đồng nghiệp có ý nghĩa quan trọng. Trên cơ sở ý kiến mà
ta có thể điều chỉnh kịch bản sư phạm (giáo án), điều chỉnh tiến trình hay phương pháp dạy

học đặc biệt là các gợi ý, định hướng cho học sinh cho phù hợp với nội dung bài học.
Bước 4: Chuẩn bị đồ dùng:
Việc chuẩn bị đồ dùng cho tiết dạy có tích hợp là vô cùng quan trọng. Ngoài những
thiết bị dạy học thông thường, nhất định giáo viên phải chuẩn bị các tư liệu, tranh ảnh, vide
clip liên quan theo nội dung đã định trước (nếu có thể ta nên kết hợp với CNTT và bài
giảng điện tử để tiết dạy đạt hiệu quả tốt nhất).
Bước 5: Thực nghiệm trên lớp học


Tổ chức giảng dạy với lớp học cụ thể, tiết học cụ thể. Đảm bảo các nội dung bài học
được thực hiện theo đúng dự kiến. Việc đánh giá hiệu quả của các tiết học này sẽ là cơ sở
quan trọng để rút kinh nghiệm cho việc ứng dụng trong các bài học khác.
- Các yêu cầu đối với một bài giảng Âm nhạc có tích hợp:
+ Cần đảm bảo đầy đủ, chính xác về nội dung.
+ Câu từ và các gợi ý, hướng dẫn cần cô đọng, dễ hiểu, dễ nhớ và dễ thực hiện.
+ Phần minh họa phải sinh động, rõ nét mà phương pháp giảng bằng lời khó diễn tả.
b- Quy trình dạy - học môn Âm nhạc có tích hợp:
Trên thực tế việc dạy học Âm nhạc có tích hợp việc rèn kĩ năng thực hành cho học
sinh về cơ bản là không khác so với một tiết dạy bình thường, sự khác biệt ở đây chủ yếu
là sự chuẩn bị cho các hoạt động rèn luyện sau đó của học sinh. Tuy nhiên để việc tích hợp
này thực sự có hiệu quả trên mỗi tiết dạy người giáo viên đều phải chuẩn bị kĩ lưỡng và
chu đáo hơn đặc biệt là các tư liệu và sự gợi ý cho học sinh. Qua nghiên cứu và thực
nghiệm, bản thân tôi nhận thấy để phát huy hiệu quả việc tích hợp ta có thể thực hiện quy
trình lên lớp theo các bước sau (với các nội dung thực hành và chủ yếu là trong học hát):
Bước 1: Nêu vấn đề (nội dung bài học). Giáo viên giới thiệu bài và đưa ra nội dung
cần học, cần tìm hiểu để các em thực sự cảm nhận tốt nhất.
Bước 2: Chuẩn bị cho việc tiếp thu và luyện tập các nội dung bài học như nghe
mẫu, luyện thanh…
Bước 3: Học sinh học tập các nội dung bài học theo hướng dẫn của giáo viên (như
tập hát, tập đọc nhạc …) và đảm bảo là nghi nhớ và thực hiện chính sác nhất các nội dung

theo yêu cầu.
Bước 4: Luyện tập để thể hiện tốt nhất những nội dung vừa được học. Với bước
này giáo viên cần tư vấn gợi ý cho học sinh cách để trình bầy và thể hiện tốt nhất nội dung
vừa học (có thể gợi ý cho các em luyện tập theo các hình thức cá nhân, nhóm hay tập thể).
Bước 5: Học sinh thảo luận bổ sung, chỉnh sửa và giáo viên góp ý để các em tự sửa
sai và hoàn thiện bài theo yêu cầu.
Bước 6: Sau khi học sinh đã nắm vững những yêu cầu cơ bản của bài học, giáo
viên có thể cung cấp thêm một số tư liệu, sự gợi ý hay hướng dẫn các em cảm nhận từ đó
sáng tạo ra những động tác, khả năng biểu cảm khi trình bầy bài.
Bước 7: Củng cố kiến thức và dặn dò học sinh. Có thể nói bước này là quan trọng
nhất khi tích hợp thực hành Âm nhạc với các hoạt động ngoại khoá vì ở bước này, giáo


viên có thể liên hệ thực tiễn, hướng dẫn và yêu cầu học sinh rèn luyện, thực hành kĩ năng
trong các buổi sinh hoạt hay biểu diễn.
* Lưu ý: - Trên đây là những bước cơ bản khi ta thực hiện tích hợp thực hành Âm
nhạc với hoạt động ngoại khoá tuy nhiên nếu là các tiết ôn tập (tiết 2, tiết 3) của bài học thì
giáo viên bỏ qua bước 3 và tập chung nhiều vào các bước 6 và bước 7 của quy trình trên.
- Để tiết học thực sự đạt hiệu quả theo mong muốn, khi thực hiện dạy – học nhất
thiết giáo viên phải sử dụng hợp lí các phương pháp dạy học, đặc biệt cần sử dụng thành
thạo nhạc cụ và các phương tiện hộ trợ như âm thanh, hình ảnh (ứng dụng CNTT trong bài
giảng là tốt nhất).
Hình ảnh minh hoạ:

3.2.2- Tích hợp trong quá trình kiểm tra đánh giá:
Để việc tích hợp thành công giáo viên không chỉ phải chú trọng trong các tiết dạy –
học mà cần đạc biệt chú ý đến các tiết, các bài kiểm tra vì thông qua nội dung này giáo
viên có thể đánh giá khả năng của các em từ đó định hướng và động viên khích lệ các em,
giúp các em lựa chọn đúng các bài mà các em thể hiện tốt nhất.
Giáo viên cần sân khấu hoá các bài kiểm tra trên lớp nhất là với các bài kiểm tra 45

phút trở lên. Qua các gợi ý trong quá trình dạy – học giáo viên có thể cho các em trả bài
kiểm tra dưới dạng sân khấu hoá như hình thức báo cáo kết quả học tập, các em được biểu
diễn như trong các buổi biểu diễn văn nghệ (ngoài hát, đọc nhạc các em có thể múa phụ
hoạ …) để tạo không khí và thúc đẩy, khích lệ sự sáng tạo.
Bên cạnh việc đánh giá kết quả học tập của các em qua các tiết kiểm tra, giáo viên
còn có thể đánh giá, cho điểm động viên các em ngay cả trong quá trình thực hiện khi tham
gia các hoạt động ngoại khoá.
Tóm lại các hoạt động kiểm tra đánh giá của bộ môn chính là một bước quan trọng
trong quá trình tích hợp vì qua các bài kiểm tra học sinh được thể hiện, báo cáo lại những
gì mình đã luyện tập còn giáo viên thì sẽ đánh giá được khả năng của các em để có thể lựa


chọn những nhân tố, những tiết mục tốt nhất phục vụ cho các buổi diễn lớn, hoạt động lớn
trong và ngoài nhà trường.
3.3- Quy trình tích hợp trong các hoạt động ngoại khoá:
Có thể nói trong môi trường giáo dục hiện nay, ngoài các tiết lên lớp, cả thầy và trò
còn có rất nhiều hoạt động khác. Các hoạt động hang ngày như chuy bài, hát đầu giờ, sinh
hoạt giữa giờ, các hoạt động hàng tuần như các buổi chào cờ, các tiết sinh hoạt lớp, sinh
hoạt Đoàn, Đội các buổi sinh hoạt câu lạc bộ và các hoạt động hàng tháng như các buổi
sinh hoạt tập thể theo chủ đề chủ điểm, các buổi mít tinh chào mừng kỉ niệm.. Tất cả
những hoạt động đó đều cần có thoải mái tạo không khí vui vẻ cuốn hút và đó chính là “đất
diễn” cho việc rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc do vậy nếu khéo léo người giáo viên Âm
nhạc có thể lồng ghép việc học bộ môn của mình vào các hoạt động đó mà không làm cho
các em có cảm giác căng thẳng, khó chịu theo đúng phương châm “học mà chơi – chơi mà
học”.
a- Trong các hoạt động thường xuyên:
Như đã nói ở trên, hàng ngày, hàng tuần các em đều có những hoạt động mà ta có thể
lồng ghép với việc thực hành Âm nhạc cụ thể như:
- Trong buổi chuy bài, các em có thể chao đổi với nhau về những ý tưởng của mình
khi lựa chọn hay thể hiện hiệt một bài hát, TĐN, các em cũng có thể ôn luyện cách đánh

nhịp một loại nhịp đã học..
- Hoạt động hát đầu giờ. Đây là thời điểm thích hợp nhất cho các em luyện hát tập
thể để thuộc bài, hát đúng giai điệu, lời ca và có sắc thái của bài hát vì nếu thực hiện đúng
thì mỗi buổi học các em có thể luyện hát được từ 2 đến 5 lần.
- Trong buổi sinh hoạt giữa giờ, ngoài các bài thể dục hay múa tập thể, ta có thể cho
đội phát thanh măng non hoạt động thường xuyên, qua đó có thể lồng ghép một vài tiết
mục văn nghệ (do các lớp trực ban đảm nhiệm).
- Trong các buổi chào cờ bên cạnh những câu chuyện về tấm gương đạo đức Hồ Chí
Minh, ta cũng có thể yêu cầu các lớp trực ban thực hiện biểu diễn một vài tiết mục văn
nghệ...
- Trong các buổi sinh hoạt lớp, sinh hoạt Đoàn, Đội và sinh hoạt câu lạc bộ (đặc biệt
là các câu lạc bộ sở thích) ngoài các nội dung sinh hoạt ta có thể lồng ghép các hoạt động
rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc thông qua các trò chơi âm nhạc… để thay dổi không khí.
Đặc biệt, qua các buổi sinh hoạt này chính là điều kiện tốt nhất để các em chuẩn bị chu đáo
các tiết mục phục vụ các buổi diễn, hội thi hoặc để thực hành kiểm tra trên lớp.


Hình ảnh minh hoạ:

* Lưu ý: Để đưa việc rèn kĩ năng thực hành Âm nhạc vào các hoạt động trên giáo
viên bộ môn Âm nhạc cần thực hiện một số việc sau:
+ Phải có kế hoạch và hướng dẫn, gợi ý, yêu cầu học sinh thực hiện trong các buổi
sinh hoạt trên.
+ Kết hợp chặt chẽ với tổ chức Đoàn, Đội (tổng phụ trách, BCH liên đội và đội sao
đỏ) trong nhà trường để xây dựng kế hoạch, kiểm tra giám sát việc thực hiện theo đúng
yêu cầu của các em.
b- Trong các hoạt động lớn theo chủ đề, chủ điểm:
Khác với các hoạt động thường xuyên, các hoạt động theo chủ đề, chủ điểm lại được
tổ chức theo tháng (thường mỗi tháng một lần) tuy nhiên các hoạt động này thường có quy
mô lớn hơn, hoành tráng hơn, do đó việc lồng ghép với thực hành kĩ năng âm nhạc là rất

hợp lí và mang tính khả thi cao. Với việc tích hợp này sẽ động thời cho học sinh được thực
hành, trình bầy, được thường thức và kiểm nghiệm những gì đã được học, được luyện tập
đồng thời cũng giải quyết được vấn đề về nội dung chương trình hoạt động của buổi các
sinh hoạt, các buổi sinh hoạt sẽ không còn khô cứng, nhàm chán hoặc quá ngắn về thời
lượng …
- Với các buổi lễ, hoạt động sinh hoạt mít tinh chào mừng như: Khai giảng, chào
mừng ngày 20-11… chương trình thường có các nội dung diễn văn chào mừng, các bài nói
chuyện truyền thống, các bài phát biểu … do vậy thời lượng dành cho văn nghệ thường ít
hơn ta có thể lựa chọn và yêu cầu mỗi lớp thực hiện 1-2 tiết mục đặc sắc nhất. Điều này là
phù hợp và rất khả thi vì theo phân phối chương trình thì mỗi tháng các em cũng được học
1-2 bài học.
- Với các Hội thi, hội diễn văn nghệ (thường được tổ chức để chào mừng các ngày lễ
trong năm nhưng có quy mô lớn hơn). Đây thực sự là điều kiện tốt nhất để các em được
thực hành Âm nhạc vì đây thường là những hoạt động có quy mô, có thời gian và sự chuẩn