Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

NGUYỄN THỊ PHƢƠNG NGA

QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ
TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔ LƢƠNG, TỈNH NGHỆ AN

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội – 2016


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
---------------------

NGUYỄN THỊ PHƢƠNG NGA

QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TRÊN
ĐỊA BÀN HUYỆN ĐÔ LƢƠNG, TỈNH NGHỆ AN

Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG THỰC HÀNH

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. TRẦN VIỆT TIẾN

Hà Nội – 2016


MỤC LỤC
Trang
Lời cảm ơn
Cam kết
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .......................................................................... iii
DANH MỤC BẢNG ................................................. Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC HÌNH VẼ ............................................ Error! Bookmark not defined.
DANH MỤC BIỂU ĐỒ ............................................ Error! Bookmark not defined.
PHẦN MỞ ĐẦU ......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài .......................................................................................... 1
2. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................................. 2
3. Nhiệm vụ nghiên cứu: .............................................................................................. 2
4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................. 3
5. Phƣơng pháp nghiên cứu ......................................................................................... 3
6. Đóng góp của luận văn ............................................................................................ 3
7. Kết cấu của luận văn ................................................................................................. 4
Chƣơng 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU, CƠ SỞ LÝ LUẬNError! Bookmark

VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚIError! Bookmark not defi
HỘ KINH DOANH CÁ THỂ ................................... Error! Bookmark not defined.
1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu ........................ Error! Bookmark not defined.
1.2. Những vấn đề cơ bản về thuế và hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark not defined.

1.2.1. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của thuế đối với sự phát triển kinh tế - xã hộiError! Book

1.2.2. Khái niệm, đặc điểm và vai trò của hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark not defin

1.3. Quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể ........ Error! Bookmark not defined.

1.3.1. Quan niệm và nguyên tắc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark n

1.3.2. Mục tiêu và đối tƣợng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark

1.3.3. Tổ chức thực hiện việc quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark
1.3.4. Thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quản lý thuếError! Bookmark not defined.

i


1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng và sự cần thiết phải tăng cƣờng quản lý thuế đối với
hộ kinh doanh cá thể .......................................... Error! Bookmark not defined.

1.4.1. Các nhân tố ảnh hƣởng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark n

1.4.2. Sự cần thiết phải tăng cƣờng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thểError! Bookmar
1.5. Kinh nghiệm quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể ở một số địa phƣơng
trong nƣớc ................................................................. Error! Bookmark not defined.
1.5.1. Tổng quan kinh nghiệm .......................... Error! Bookmark not defined.
1.5.2. Bài học kinh nghiệm về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể cho
Chi cục Thuế huyện Đô Lƣơng ........................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP VÀ THIẾT KẾ NGHIÊN CỨUError! Bookmark not defined.
2.1. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.1 Phƣơng pháp luận .................................... Error! Bookmark not defined.
2.1.2. Phƣơng pháp nghiên cứu cụ thể .............. Error! Bookmark not defined.
2.2. Phƣơng pháp thiết kế nghiên cứu ....................... Error! Bookmark not defined.
2.2.1. Khung nghiên cứu ................................... Error! Bookmark not defined.
2.2.2. Quy trình nghiên cứu .............................. Error! Bookmark not defined.

2.3. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ...................... Error! Bookmark not defined.
2.4. Kỹ thuật và công cụ phân tích ............................ Error! Bookmark not defined.
Chƣơng 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ

THỂ TRÊN ĐIẠ BÀN HUYÊN
̣ ĐÔ LƢƠNG, TỈNH NGHỆ ANError! Bookmark not defined
3.1. Khái quát về Chi cục Thuế huyện Đô Lƣơng và tin
̀ h hin
̀ h sản xuấ t kinh doanh
của hộ cá thể trên địa bàn huyện Đô Lƣơng ............. Error! Bookmark not defined.
3.1.1. Khái quát về Chi cục Thuế huyện Đô LƣơngError! Bookmark not defined.
3.1.2. Tình hình sản xuất kinh doanh của hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn
huyện Đô Lƣơng ............................................... Error! Bookmark not defined.
3.2. Thực trạng quản lý thuế đối với hô ̣ kinh doanh cá thể trên

điạ bàn huyê ̣n Đô

Lƣơng ........................................................................ Error! Bookmark not defined.
3.2.1 Thực trạng về xác định mu ̣c tiêu , đối tƣợng quản lý thuế đố i với hô ̣ kinh
doanh cá thể ...................................................... Error! Bookmark not defined.
ii


3.2.2 Thực trạng tổ chức quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark not

3.2.3 Thực trạng về thanh tra, kiểm tra quản lý thuế hộ kinh doanh cá thểError! Bookmar
3.3. Đánh giá chung về quản lý thuế đố i với hô ̣ kinh doanh cá thể trên điạ bàn
huyê ̣n Đô Lƣơng ....................................................... Error! Bookmark not defined.

3.3.1 Nhƣ̃ng thành tƣ̣u đa ̣t đƣợc và nguyên nhân của thành tựuError! Bookmark not defi

3.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân của hạn chế về quản lý thuế hộ kinh
doanh cá thể trên địa bàn huyện Đô Lƣơng ...... Error! Bookmark not defined.

Chƣơng 4: PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNGError! Bookmark not defin
QUẢN LÝ THUẾ ĐỐI VỚI HỘ KINH DOANH CÁ THỂ TRÊN ĐIẠ BÀN
HUYÊN
̣ ĐÔ LƢƠNG ............................................... Error! Bookmark not defined.

4.1. Dự báo tình hình phát triển hộ kinh doanh cá thể những năm tớiError! Bookmark not defi
4.2. Phƣơng hƣớng tăng cƣờng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa
bàn huyện Đô Lƣơng ................................................. Error! Bookmark not defined.
4.3. Giải pháp hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn
huyện Đô Lƣơng, tỉnh Nghệ An................................ Error! Bookmark not defined.

4.3.1. Xác định đúng mục tiêu, đối tƣợng quản lý thuế hộ kinh doanh cá thểError! Bookm

4.3.2. Hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý thuế hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark not

4.3.3. Sử dụng tốt công cụ quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thểError! Bookmark no
4.3.4. Tăng cƣờng thanh tra, kiểm tra quản lý thuếError! Bookmark not defined.
4.3.5. Các giải pháp khác .................................. Error! Bookmark not defined.
4.4. Kiến nghị ............................................................ Error! Bookmark not defined.
KẾT LUẬN
TÀI LIỆU THAM KHẢO

iii


PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài
Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách quốc gia, là công cụ điều tiết vĩ mô,
vi mô quan trọng và là một công cụ để phân phối lại thu nhập. Trong những năm
qua, cùng với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nƣớc, chúng ta đã có những bƣớc
tiến bộ trong việc cải cách quản lý thuế theo hƣớng tạo hành lang pháp luật trong
chính sách thuế, nâng cao trách nhiệm của các tổ chức và cá nhân trong việc thực
hiện nghĩa vụ thuế đối với nhà nƣớc, đồng thời từng bƣớc điều chỉnh các sắc thuế
phù hợp với lộ trình hội nhập kinh tế quốc tế. Nhờ những thay đổi đó, số thu từ thuế
tăng đều qua các năm và luôn trở thành nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nƣớc,
đáp ứng ngày càng tốt hơn yêu cầu phát triển của đất nƣớc.
Trong chiến lƣợc phát triển kinh tế của Đảng và Nhà nƣớc ta, các thành phần
kinh tế luôn đƣợc tạo môi trƣờng bình đẳng, thuận lợi để cùng phát triển, trong đó
vai trò của kinh tế tƣ nhân ngày càng đƣợc ghi nhận. Thực tế những năm qua với
những lợi thế nhƣ tổ chức gọn nhẹ và năng động, lực lƣợng hộ kinh doanh cá thể
trên cả nƣớc đã không ngừng phát triển và đóng góp một phần không nhỏ vào ngân
sách quốc gia.
Huyện Đô Lƣơng là địa bàn nằm ở phía Tây tỉnh Nghệ An, là một trong những
địa bàn huyện có điều kiện tự nhiên tƣơng đối thuận lợi, có nhiều tiềm năng phát
triển kinh tế. Khu vực hộ kinh doanh có vai trò quan trọng trong tạo việc làm, tăng
thu nhập và đóng góp ngân sách trên địa bàn huyện. Mặc dù số lƣợng hộ và số thuế
thu đƣợc từ hộ kinh doanh tăng đều hằng năm, tuy nhiên nguồn thu này đƣợc đánh
giá là chƣa tƣơng xứng với tiềm năng. Một nguyên nhân quan trọng của vấn đề này
xuất phát từ công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể của CQT địa
phƣơng, cụ thể là Chi cục Thuế huyện Đô Lƣơng. Quá trình từ việc xác định mục
tiêu, đối tƣợng quản lý thuế, tổ chức bộ máy quản lý thuế, cho đến việc vận dụng
công cụ, quy trình và thực hiện thanh tra kiểm tra quản lý thuế vẫn còn bộc lộ
1


nhiều hạn chế. Mặc dù chi phí phục vụ quản lý thuế hộ kinh doanh cá thể khá lớn

nhƣng luôn xảy ra tình trạng quản lý sót hộ, phân loại ngành nghề kinh doanh chƣa
hợp lý, doanh thu tính thuế chƣa tƣơng xứng với doanh thu thực tế kinh doanh của
hộ, công tác xử lý vi phạm pháp luật về thuế chƣa hiệu quả, v.v… Điều này dẫn đến
thất thu, nợ đọng thuế tăng và kéo dài hằng năm, thiếu công bằng và minh bạch
trong công tác thu ngân sách, đồng thời chƣa góp phần để ổn định và phát triển
nguồn thu. Từ những thực trạng này, vấn đề cấp thiết đặt ra là phải tìm các giải
pháp khả thi để tăng cƣờng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn.
Xuất phát từ những lý do trên, việc chọn đề tài “Quản lý thuế đối với hộ
kinh doanh cá thể trên địa bàn huyện Đô Lương, tỉnh Nghệ An” có ý nghĩa thiết
thực cả về lý luận và thực tiễn.
2. Câu hỏi nghiên cứu
Để đạt đƣợc mục tiêu nghiên cứu, luận văn sẽ trả lời câu hỏi: Giải pháp nào
để tăng cƣờng công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn
huyện Đô Lƣơng?
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
Mục đích nghiên cứu: Thông qua việc nghiên cứu lý luận và kinh nghiệm
quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể, khảo sát thực trạng quản lý để rút ra
những thành tựu, hạn chế và nguyên nhân để từ đó đề xuất các phƣơng hƣớng, giải
pháp nhằm góp phần tăng cƣờng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa
bàn huyện Đô Lƣơng, tỉnh Nghệ An.
Nhiệm vụ nghiên cứu:
- Hệ thống hóa lý luận về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể.
- Thu thâ ̣p số liê ̣u , phân tích, đánh giá thực trạng, chỉ ra những kết quả đạt
đƣợc, những hạn chế và nguyên nhân trong quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá
thể trên địa bàn huyện Đô Lƣơng.
- Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá
thể trên địa bàn huyện Đô Lƣơng trong thời gian tới.

2

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Tác giả đứng trên góc độ chủ thể quản lý, cụ thể là Chi cục thuế huyện Đô
Lƣơng, để đánh giá công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn
huyện Đô Lƣơng. Do vậy, đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn nhƣ sau:
Về đối tƣợng nghiên cứu: Luận văn sẽ đánh giá công tác quản lý thuế đối
với hộ kinh doanh cá thể theo các nội dung: xác định mục tiêu quản lý thuế, đối
tƣợng quản lý thuế, tổ chức bộ máy quản lý thuế, việc vận dụng công cụ và quy trình
quản lý thuế, công tác thanh tra kiểm tra quản lý thuế
Về phạm vi nghiên cứu:
+ Hô ̣ kinh doanh cá thể bao gồm hai nhóm

: Hô ̣ kinh doanh nô ̣p thuế theo

phƣơng pháp kê khai thuế và hô ̣ kinh doanh nô ̣p thuế theo phƣơng pháp khoán
Trong luận văn này , tác g iả chỉ nghiên cứu quản lý thuế đối với
doanh cá thể nô ̣p thuế theo phƣơng pháp khoán

.

nhóm hộ kinh

bởi vì trên địa bàn huyện Đô

Lƣơng nhóm này chiếm hơn 90% trong tổng số lƣợng hộ kinh doanh
+ Không gian: Huyện Đô Lƣơng, thuộc tỉnh Nghệ An
+ Thời gian: Tƣ̀ năm 2010 đến năm 2014
5. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Luận văn đƣợc nghiên cứu trên cơ sở phƣơng pháp luận của chủ nghĩa duy
vật biện chứng và duy vật lịch sử.

- Sử dụng phƣơng pháp thu thập thông tin, phƣơng pháp phân tích, thống kê, so
sánh, tổng hợp.
- Nguồn số liệu sử dụng: các văn bản chính sách thuế, sách, báo, tạp chí, luận
văn thạc sỹ, luận án tiến sỹ đã đƣợc công bố, nguồn thông tin điện tử tin cậy, các báo
cáo thống kê, báo cáo đánh giá công tác thu ngân sách hằng năm của Chi cục Thuế
huyện Đô Lƣơng,...
6. Đóng góp của luận văn
Luận văn đƣợc nghiên cứu thành công sẽ góp phần làm rõ hơn những vấn đề cơ
bản về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể; phân tích, đánh giá thực trạng quản
lý thuế đồng thời đƣa ra các giải pháp, kiến nghị nhằm tăng cƣờng quản lý thuế đối
3


với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn huyện Đô Lƣơng tỉnh Nghệ An.
Các kết quả nghiên cứu thực trạng và giải pháp tăng cƣờng quản lý thuế đối
với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn huyện Đô Lƣơng tỉnh Nghệ An có ý nghĩa áp
dụng thực tiễn trên địa bàn huyện Đô Lƣơng và các địa phƣơng khác có điểm tƣơng
đồng trong cả nƣớc.
7. Kết cấu của luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh sách các từ viết tắt, danh sách hình, danh
sách bảng, tài liệu tham khảo, luận văn gồm 04 chƣơng:
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu, cơ sở lý luận và kinh nghiệm
thực tiễn về quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể
Chương 2: Phƣơng pháp thiết kế và nghiên cứu
Chương 3: Thực trạng quản lý thuế đối với hộ kinh doanh cá thể trên địa bàn
huyện Đô Lƣơng, tỉnh Nghệ An
Chương 4: Phƣơng hƣớng và giải pháp tăng cƣờng quản lý thuế đối với hộ
kinh doanh cá thể trên địa bàn huyện Đô Lƣơng, tỉnh Nghệ An

4

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt:
1. Bộ tài chính (2013), Thông tƣ số 111/2013/TT-BTC của Bộ tài chính ngày
15/8/2013, hướng dẫn thực hiện Luật Thuế thu nhập cá nhân, Hà Nội
2. Bộ Tài chính (2013), Thông tƣ số 156/2013/TT-BTC của Bộ Tài chính ngày 06
tháng 11 năm 2013, hướng dẫn thi hành một số điều của luật quản lý thuế; luật
sửa đổi, bổ sung một số điều của luật quản lý thuế và nghị định số
83/2013/NĐ-CP ngày 22/7/2013 của Chính phủ, Hà Nội.
3. Nguyễn Thị Bất và Vũ Duy Hào (2002), Giáo trình quản lý thuế, NXB Thống kê
4. Chi cục Thuế huyện Đô Lƣơng (2010, 2011, 2012, 2013, 2014), Báo cáo công
tác thuế năm 2010, 2011, 2012, 2013, 2014, Nghệ An.
5. Chính Phủ (2002), Nghị định số 75/2002/NĐ-CP của Chính Phủ ngày 30 tháng 8
năm 2002, về việc điều chỉnh mức thuế môn bài, Hà Nội.
6. Nguyễn Vân Chi, 2011. “Quản lý thuế khi mở cửa thị trường thương mại, dịch
vụ”, Tạp chí thuế Nhà nƣớc số 21
12. Nguyễn Việt Cƣờng và Đỗ Đức Minh (2005), Giáo trình Lý thuyết thuế, Nxb
Tài chính, Hà Nội.
9. Nguyễn Thị Thùy Dƣơng (2010), Quản lý thuế ở Việt Nam trong điều kiện hội
nhập kinh tế quốc tế, Luận án tiến sỹ, Đại học Kinh tế Quốc dân, Hà Nội
5. Lê Xuân Trƣờng (2010), Giáo trình Quản lý thuế, Nxb Tài Chính, Hà Nội. tháng
4 năm 2004, về đăng ký kinh doanh, Hà Nội.
6. Nguyễn Công Tú (2007), Một số biện pháp hạn chế thất thu thuế GTGT đối với
các hộ kinh tế cá thể thu thuế theo phương pháp trực tiếp trên địa bàn huyện
Sơn Dương, tỉnh Tuyên Quang, Luận văn thạc sỹ, Đại học Kinh tế Quốc dân,
Hà Nội
7. Nguyễn Công Thạch (2013), Hoàn thiện công tác quản lý thu thuế đối với hộ
kinh doanh cá thể trên địa bàn huyện Phú Thiện, tỉnh Gia Lai, Luận văn thạc
sỹ, Đại học Kinh tế, Đà Nẵng.

5


10. Nguyễn Thị Liên và Nguyễn Văn Hiệu (2008), Giáo trình nghiệp vụ thuế, Nxb
Tài chính, Hà Nội.
11. Nguyễn Hữu Khải và cộng sự (2003), Giáo trình thuế và hệ thống thuế ở Việt
Nam, Nxb Giáo dục, Hà Nội.
13. Nguyễn Minh Ngọc, “Dịch vụ hóa đối tượng nộp thuế - xu hướng cải cách
công tác quản lý thuế", Thời báo Tài chính Việt Nam, số 143 (884) ngày
29/11/2002.
15. Quốc hội, Luật Quản lý thuế số 78/2006/QH11 của Quốc hội ngày 29 tháng 11
năm 2006, Quy định về luật quản lý thuế, Hà Nội.
16. Tạp chí thuế Nhà nƣớc, 2007. Luật quản lý thuế và các văn bản hướng dẫn thi
hành, Nxb Tài Chính, Hà Nội.
17. Tổng cục Thuế, Quyết định 2248/QĐ-TCT của Tổng cục trƣởng Tổng cục Thuế
ngày 28 tháng 12 năm 2012, về việc ban hành quy trình quản lý thuế đối với hộ
kinh doanh, Hà Nội.
18. Tổng cục Thuế, Quyết định 1688/QĐ-TCT của Tổng cục trƣởng Tổng cục Thuế
ngày 06 tháng 10 năm 2014, về việc ban hành quy trình quản lý thuế đối với hộ
kinh doanh, Hà Nội.
19. Trần Việt, 2011. "Làm gì để nâng cao tính tuân thủ thuế?", Tạp chí thuế Nhà
nƣớc số 9
Website:
20. Website:

6