Đề HSG 10 (2013 2014) tỉnh Hải Dương

SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG
ĐỀ CHÍNH THỨC

KÌ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 10
NĂM HỌC 2013 - 2014
Môn: ĐỊA LÍ
Thời gian làm bài: 180 phút, không kể thời gian giao đề
(Đề thi gồm: 01 trang)

Câu I (2, 0 điểm)
1. Vì sao vùng ngoại chí tuyến không có hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh?
2. Vẽ hình minh họa về sự phân bố các đai khí áp và hướng hoạt động các loại
gió chính trên Trái Đất (gió Mậu dịch, Tây ôn đới, Đông ở cực).
Câu II (1,0 điểm)
Cho bảng số liệu:
Tỉ trọng dân số các châu lục trong dân số thế giới, năm 2005 (đơn vị: % )
Châu lục

Á

Âu

Mĩ

Phi

Đại Dương

Tỉ trọng
60,6

11,4
13,7
13,8
Nhận xét và giải thích tỉ trọng dân số châu Á trong dân số thế giới.

0,5

Câu III (2,0 điểm)
1. Trình bày tóm tắt các đặc điểm của sản xuất công nghiệp.
2. Tại sao khi phát triển kinh tế - văn hóa ở miền núi, giao thông vận tải phải
được ưu tiên phát triển hàng đầu?
Câu IV (3,0 điểm)
Cho bảng số liệu:
Cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế ở nước ta, thời kì 1990 - 2009 (đơn vị: %)
Năm
1990
1991
1995
2002
2005
2009
Ngành
Nông - lâm - ngư nghiệp
38,7
40,5
27,2
23,0
21,0
20,5
Công nghiệp - xây dựng

22,7
23,8
28,8
38,5
41,0
42,1
Dịch vụ
38,6
35,7
44,0
38,5
38,0
37,4
1. Vẽ biểu đồ thích hợp nhất thể hiện sự chuyển dịch cơ cấu GDP giữa các
ngành kinh tế ở nước ta thời kì 1990 - 2009.
2. Dựa vào biểu đồ, nhận xét và giải thích sự thay đổi cơ cấu đó.
Câu V (2,0 điểm)
Dựa vào Atlat Địa lí Việt Nam:
1. Phân tích biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của Đà Nẵng, từ đó rút ra kết luận
về đặc điểm khí hậu của Đà Nẵng.
2. Nhận xét sản lượng điện của nước ta qua các năm. Tại sao trong quá trình
công nghiệp hóa ở nước ta, công nghiệp điện lực phải đi trước một bước?
--------------Hết------------Họ và tên thí sinh: ………………………………………Số báo danh:…………………………
Giám thị coi thi số 1:……………………….Giám thị coi thi số 2:……………………………


SỞ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
HẢI DƯƠNG

HƯỚNG DẪN CHẤM

ĐỀ THI CHỌN HỌC SINH GIỎI TỈNH LỚP 10
NĂM HỌC 2013 - 2014
MÔN: ĐỊA LÍ
(Hướng dẫn chấm gồm 03 trang)


Câu

Đáp án

Điểm

Câu I
(2,0 điểm)

1. Vùng ngoại chí tuyến không có hiện tượng Mặt Trời lên
thiên đỉnh vì:
- Trục Trái Đất luôn nghiêng một góc 66033’ với mặt phẳng
quỹ đạo của Trái Đất, không đổi phương và hướng trong suốt
quá trình chuyển động quanh Mặt Trời.
- Trái Đất hình cầu, tia sáng Mặt trời là các tia song song nên
chỉ có thể chiếu vuông góc với tiếp tuyến của bề mặt Trái Đất
(hiện tượng Mặt Trời lên thiên đỉnh) từ 23027’ B đến 23027’N
(nội chí tuyến). Ngoài khu vực này (ngoại chí tuyến) không thể
có hiện tượng Mặt trời lên thiên đỉnh.

1,00

2. Vẽ hình minh họa về sự phân bố các đai khí áp và
hướng hoạt động các loại gió chính trên Trái Đất (gió

Mậu dịch, Tây ôn đới, Đông ở cực)

1,00

Yêu cầu:
- Tương đối chính xác, có vĩ độ.
Câu II
(1,0 điểm)

Câu III
(2,0 điểm)

Đúng vị trí các đai khí áp theo vĩ độ.
Đúng hướng gió, tên gió.

- Chú thích, tên hình vẽ.
Nhận xét và giải thích tỉ trọng dân số châu Á trong cơ cấu
dân số thế giới năm 2005
- Nhận xét: Dân số châu Á chiếm tỉ trọng lớn nhất trong cơ cấu
dân số thế giới. Năm 2005, chiếm 60,6% dân số thế giới.
- Giải thích:
+ Châu Á có lịch sử định cư lâu đời, ít chịu ảnh hưởng của các
cuộc di dân xuyên lục địa, văn hóa và tôn giáo có nhiều đặc
điểm làm dân số đông.
+ Hầu hết là các nước đang phát triển, có cơ cấu dân số trẻ và
gia tăng tự nhiên cao.
+ Diện tích rộng lớn, nhiều điều kiện tự nhiên thuận lợi, tính
chất của nền kinh tế cần nhiều lao động….
1. Tóm tắt các đặc điểm của sản xuất công nghiệp
- Bao gồm 2 giai đoạn: tác động vào đối tượng lao động và chế

biến nguyên liệu.
- Có tính tập trung cao độ về tư liệu sản xuất, nhân công và sản
phẩm.
- Bao gồm nhiều ngành phức tạp, được phân công tỉ mỉ.
- Có sự phối hợp giữa nhiều ngành để tạo ra sản phẩm cuối cùng.
2. Khi phát triển kinh tế - văn hóa ở miền núi, giao thông
vận tải phải được ưu tiên phát triển hàng đầu vì
- Ở miền núi có nhiều trở ngại, nhất là về địa hình, giao thông
phát triển sẽ tạo điều kiện khai thác hiệu quả thế mạnh ở miền
núi.
- Thúc đẩy giao lưu giữa các địa phương miền núi với nhau,
giữa miền núi với đồng bằng.
- Thúc đẩy quá trình đô thị hóa ở miền núi.

0,50
0,50

0,25
0,25
0,25
0,25
1,00
0,25

0,25
0,25
0,25
1,00
0,25
0,25

0,25
0,25
1,00
0,25
0,25
0,25


Câu IV
(3,0 điểm)

- Thúc đẩy phân công lao động theo lãnh thổ, hình thành cơ
cấu kinh tế ở miền núi, phát triển các loại hình dịch vụ.
1. Vẽ biểu đồ
Vẽ biểu đồ miền.
(Tương đối chính xác, có khoảng cách năm. Có chú thích, số
liệu biểu đồ và tên biểu đồ).

(Biểu đồ tham khảo)
2. Nhận xét và giải thích
- Nhận xét:
Từ năm 1990 đến năm 2009:
+ Cơ cấu GDP phân theo ngành kinh tế nước ta đang có sự
chuyển dịch rõ nét.
+ Giảm tỉ trọng ngành nông - lâm - ngư nghiệp (SLCM). Tăng
tỉ trọng ngành công nghiệp và xây dựng (SLCM). Tỉ trọng
ngành dịch vụ chiếm tỉ trọng khá cao nhưng chưa ổn định
(SLCM).
+ Tốc độ chuyển dịch còn chậm.
- Giải thích:

+ Do nước ta đang thực hiện quá trình công nghiệp hóa, hiện
đại hóa đất nước.
+ Do xuất phát của quá trình công nghiệp hóa thấp, chuyển
dịch cơ cấu lao động theo ngành và quá trình đô thị hóa còn
chậm .
Câu V
(2,0 điểm)

1. Phân tích biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa của Đà Nẵng.
Kết luận về đặc điểm khí hậu của Đà Nẵng
- Chế độ nhiệt:
Nhiệt độ trung bình năm cao (khoảng >25 0C). Biên độ nhiệt
năm không cao (khoảng 60C).
- Chế độ mưa:
Tổng lượng mưa lớn (khoảng >2400mm). Mưa mùa, mưa tập
trung chủ yếu vào các tháng mùa thu - đông (tháng IX, X, XI,
XII).
- Kết luận về đặc điểm khí hậu của Đà Nẵng: khí hậu cận
xích đạo, mưa nhiều, mưa chủ yếu vào mùa thu - đông.
2. Nhận xét về sản lượng điện cả nước qua các năm. Giải

0,25
1,50
1,50

1,50
0,25
0,50

0,25

0,25
0,25

1,00
0,25

0,25

0,50
1,00


thích trong quá trình công nghiệp hóa, công nghiệp điện
lực phải đi trước một bước
- Nhận xét: trong thời kì 2000 - 2007, sản lượng điện nước ta
tăng liên tục; từ 26,7 tỉ kWh lên 64,1 tỉ kWh, tăng 2,4 lần.
- Trong quá trình công nghiệp hóa, điện lực phải đi trước
một bước vì:
+ Công nghiệp điện lực là cơ sở của nền sản xuất hiện đại, là
tiền đề của tiến bộ KHKT và công nghệ mới.
+ Điện lực phục vụ cho nhu cầu ngày càng tăng của người dân,
điện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội các vùng xa xôi hẻo
lánh, vùng núi cao....
TỔNG ĐIỂM : Câu I + II + III + IV + V = 10,00 điểm

0,50

0,25
0,25