Sáng kiến kinh nghiệm ngữ văn 7

Trường THCS Lạc Hoà Sáng kiến kinh nghiệm Ngữ văn 7
MỤC LỤC
Phần 1
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI, THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
Trang
I. Lý do chọn đề tài: 2
II. Thực trạng vấn đề: 3
Phần 2
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
I. Đối tượng nghiên cứu. 4
II. Hình thức tổ chức. 4
1. Làm bài tập ở nhà 4
1.1. Văn. 4
1.2. Tiếng Việt. 5
1.3. Tập làm văn. 6
2. Đọc – Rèn luyện cách đọc. 8
2.1. Đọc. 8
2.2. Rèn luyện cách đọc. 8
3. Tham khảo sách, tài liệu – Sưu tầm tranh ảnh 9
3.1. Tham khảo sách. 9
3.2. Sưu tầm tranh ảnh có liên quan. 10
3.3. Tìm hiểu câu hỏi. 10
4. Truy bài đầu giờ. 10
III. Kết quả cụ thể. 11
Phần 3
KẾT LUẬN VÀ MỘT SỐ BÀI HỌC KINH NGHIỆM
I. Kết luận. 11
II. Bài học kinh nghiệm 12
Người thực hiện: Đỗ Thanh Hùng Trang 1
Trường THCS Lạc Hoà Sáng kiến kinh nghiệm Ngữ văn 7
ĐỀ TÀI

MỘT VÀI BIỆN PHÁP GIÚP HỌC SINH TỰ HỌC TỐT MỘT TIẾT NGỮ VĂN
TRONG TRƯƠNG TRÌNH NGỮ VĂN 7
------
PHẦN I:
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI VÀ THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ
A. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
- Tri thức nhân loại vô cùng phong phú và không ngừng biến đổi theo thời
gian, nhất là trong thời đại ngày nay, thời đại của khoa học công nghệ thông tin.
Khi khoa học đang có những bước tiến nhảy vọt, kinh tế tri thức có vai trò ngày
càng nổi bật trong quá trình phát triển lực lượng sản xuất. Vì vậy không có con
đường nào khác ngoài học tập. Lê Nin từng nói: “Học, học nữa, học mãi” học
không chỉ trên tài liệu mà phải còn học ngay cả trong đời sống hàng ngày. Trong
báo cáo của đại hôi Đảng lần thứ IX trong phần nói về giáo dục đào tạo thì tầm
quan trọng của việc tự học cũng được nêu lên như sau: “Phát huy tư duy khoa học
sáng tạo năng lực tự nghiên cứu của học sinh, sinh viên để nâng cao năng lực tự
học, tự hoàn thiện học vấn tay nghề…” đây là một yêu cầu mà rất nhiều giáo viên
có tâm huyết luôn trăn trở và quan tâm.
- Vậy là thế nào để học sinh có ý thức học tập và học tốt môn Ngữ văn và
đặc biệt ở một số tiết Ngữ văn có hiệu quả? Có thể nói trong những năm gần đây,
đặc biệt là từ khi thay đổi chương trình SGK lớp 6-7-8 và 9, bộ môn Ngữ văn đã đổi
mới nhiều trong các khâu cơ bản của quá trình dạy học. Bộ môn Ngữ văn, từ xưa
đến nay đối với học sinh đây là một môn khó học và có tầm quan trọng so với các
bộ môn khác như: Toán, Lý, Hoá, Anh văn… nhưng ít nhiều trong suy nghó của các
em, bộ môn ngữ văn không quan trọng như một số bộ môn tự nhiên. Vậy làm thế
nào để học sinh hiểu, học môn Ngữ Văn đạt kết quả tốt. Và từ việc học tốt, các em
sẽ thích và say mê văn học nhiều hơn.
- Từ những suy nghó, băn khoăn trên, tôi nghó làm thế nào đểâ chọn cho mình
phương pháp dạy thích hợp nhằm giúp học sinh tự chuẩn bò bài học ở nhà thật tốt
trước khi đến lớp và thực hành vào một tiết học. Đối tượng đề tài mà tôi nghiên cứu
quan tâm và thấy phù hợp để giúp học sinh trong việc tự chuẩn bò học trong chương

trình Ngữ văn 7 đó là:
“ Một vài biện pháp giúp học sinh học tự học tốt một tiết ngữ văn trong chương
trình ngữ văn 7”
Người thực hiện: Đỗ Thanh Hùng Trang 2
Trường THCS Lạc Hoà Sáng kiến kinh nghiệm Ngữ văn 7
B. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ GIÚP HỌC SINH HỌC TỐT TRONG MỘT
TIẾT NGỮ VĂN.
- Đất nước đang ngày càng phát triển về mọi lónh vực, nhất là kinh tế, văn
hoá…. Các phương tiện thông tin, giải trí ngày càng phong phú và đa dạng như
Internet, điện tử, truyền thông … . Điều này chứng tỏ cuộc sống ngày càng phát
triển văn minh và tiến bộ hơn. Tuy nhiên với sự phát triển nhanh sẽ kéo theo một
thực trạng mà chúng ta, người giáo viên cần phải quan tâm đó là sự lơ là, ham
chơi, bỏ học của một số học sinh. Thực tế hàng ngày cho thấy người giáo viên luôn
tiếp xúc với nhiều đối tượng học sinh (Học sinh giỏi, khá, TB thậm chí có cả yếu
kém). Số có chuẩn bò bài , có làm bài ở nhà, có học bài chiếm số ít khoảng 20%, số
học sinh không chuẩn bò bài, lười làm bài tập hoặc chỉ làm và học bài với hình thức
đối phó với thầy cô. Số này chiếm khá đông khoảng 50%, còn lại 30% số học sinh
không chuẩn bò gì cả.
- Trên lớp trong một tiết học nhiều học sinh trả lời câu hỏi của giáo viên một
cách máy móc, thiếu tư duy, suy nghó kỹ tuy các em có tham khảo bài học nhưng
thiếu cơ sở, chưa hiểu cặn kẽ vấn đề. Bên cạnh đó cũng có một số học sinh có thói
quen thụ động, nghe, ghi chép những gì giáo viên nói mà không tham gia vào tìm
hiểu bài giảng, còn lơ là trong tiết học hoặc nói chuyện riêng…
- Khi chuẩn bò bài học hay làm văn, các em còn lệ thuộc vào tài liêïu hay làm
theo một cách máy móc. Như vậy thường lạc đề hoặc không trình bày đúng nội
dung yêu cầu. Trong một tiết học nhiều học sinh không thể tóm tắt hoặc
trình bày lại nội dung chính của bài học, từ chỗ không hiểu bài, học sinh sẽ chán
nản, buông xuôi việc học. Thậm chí trốn tiết đi chơi hoặc chơi các trò chơi ảnh
hưởng đến việc học tập.
- Trước tình học tập như trên, thầy cô giáo phải đầu tư suy nghó để tìm ra các

biện pháp có hiệu quả trong giáo dục và đào tạo học sinh. Đây cũng là lý do để tôi
viết đề tài này. Qua đề tài này mong rằng với những gì trong thực tế giảng dạy của
mình, làm thế nào góp phần vào việc nâng cao chất lượng giảng dạy của giáo viên
và việc học tập của học sinh đối với bộ môn Ngữ văn nói chung và Ngữ văn 7 nói
riêng.
- Qua nghiên cứu, tôi nghó rằng đó cũng là điều kiện để học sinh yêu thích
môn học, biết việc học tập là cần thiết, nhất là đối với những học sinh có học lực
TB đặc biệt là học sinh yếu, kém. Từ đó giúp các em có cơ hội phát huy tính sáng
tạo năng động. chủ động chuẩn bò bài, tham gia tốt vào nội dung bài học, biết khám
phá tìm ra những tri thức mới cho mình.
Người thực hiện: Đỗ Thanh Hùng Trang 3
Trường THCS Lạc Hoà Sáng kiến kinh nghiệm Ngữ văn 7
PHẦN II
NỘI DUNG NGHIÊN CỨU
- Trong chương trình dạy học hiện nay, đặc biệt là chương trình SGK Ngữ văn
đã có nhiều thay đổi được biên soạn theo hướng tích hợp 3 phân môn Văn- Tiếng
Việt- Tập làm văn, có nhiều kiến thức mới và hơi khó so với học sinh đặc biệt là
học sinh vùng nông thôn. Vì vậy giáo viên phải biết quan tâm khai thác những vốn
sống phong phú, tư tưởng tích cực của học sinh và người giáo viên phải giúp các em
nhận rõ được những yếu tố quyết đònh cho sự thành công đó là tự rèn luyện chính
bản thân mình.
- Các em cần thấy được thái độ học tập tích cực, đặt mục tiêu vào vấn đề học
tập, nhận rõ tầm quan trọng của việc tự học, sự kiên nhẫn, tự tin vào sự thành công.
Muốn tự học ở mọi nơi, mọi lúc với mọi người trong mọi lónh vực, các em cần có
một thái độ học tập nghiêm túc và đặc biệt phải có sự đam mê. Nhưng tự học
không thể tự phát huy tuỳ tiện và muốn học thế nào cũng được. Nó cần phải có
cách thức, phương pháp tự học sao cho hợp lý, phù hợp với chính bản thân như:
phải căn cứ vào ưu điểm trong quá trình nhận thức và hoàn cảnh của bản thân để
áp dụng nguyên tắc chung nhất là phải tìm hiểu, nắm vững được những đặc trưng
yêu cầu cơ bản của các văn bản trong chương trình Ngữ văn. Phải xác đònh được

các loại bài, mối quan hệ giữa 3 phân môn (Văn - Tiếng Việt - Tập Làm Văn).
Như vậy để hướng dẫn học sinh tự học trước, trong tiết học Ngữ văn giáo
viên cần hướng dẫn học sinh theo các bước cơ bản sau:
I. ĐỐI TƯNG :
Với học sinh giỏi, khá tiến hành cách tự học không khó. Nhưng đối với những
học sinh trung bình, yếu, kém giáo viên cần cụ thể thời gian học tập ở nhà để tạo
cho học sinh nề nếp, ý thức tự giác học tập.
II. HÌNH THỨC TỔ CHỨC:
1. Làm bài tập ở nhà.
1.1 Phần văn
Giáo viên cho học sinh về nhà làm bài tập và soạn, chuẩn bò trả lời các câu
hỏi ở phần Đọc – Tìm hiểu văn bản
- Đây là một khâu khá quan trọng trong vấn đề rèn luyện ý thức tự học của
học sinh. Vì hầu như trong quá trình dạy giáo viên chưa chuẩn bò khâu này, việc
Đọc- tìm hiểu văn bản trước khi đến lớp giúp học sinh nắm vững kiến thức của bài
Người thực hiện: Đỗ Thanh Hùng Trang 4
Trường THCS Lạc Hoà Sáng kiến kinh nghiệm Ngữ văn 7
mới. Không những vậy còn giúp cho giáo viên trong quá trình dạy học tốt hơn. Khi
học sinh có sự chuẩn bò tốt về bài mới thì chất lượng bài giảng và tiết học, luyện
tập ở trên lớp sẽ trôi chảy hơn. Cả thầy và trò đều phấn khởi, học sinh hiểu bài tiết
học sinh động và cởi mở. Để thực hiện tốt học sinh phải chuẩn bò cho mình một thời
gian hợp lý và ý thức học tập còn giáo viên cần hướng dẫn bài, cách học cụ thể.
- Ở phần Đọc – Tìm hiểu văn bản giáo viên có thể gợi ý cho học sinh về nhà
soạn, trả lời câu hỏi theo SGK.
Ví dụ: Bài 2 “Cuộc chia tay của những con búp bê” SGK Ngữ Văn 7 trang
26-27.
GV gợi ý giúp học sinh nắm được ý.
Câu 1:
+ Về ngôi kể. (ngôi thứ mấy?)
+ Tên của truyện và ý nghóa của tên truyện? (Búp bê có chia tay không? Vì

sao chúng phải chia tay, búp bê có lỗi gì mà phải chia tay?)
Từ những câu hỏi đơn giản đến những câu hỏi phải có sự tư duy:
Câu 5:
+ Chi tiết nào trong cuộc chia tay của Thuỷ với lớp học làm cho cô giáo bàng
hoàng và chi tiết nào khiến cho em cảm động nhất? vì sao?
Hoặc Câu 6:
+ Em hãy giải thích vì sao khi dắt Thuỷ ra khỏi trường, tâm trạng của Thành
lại “kinh ngạc thấy mọi người vẫn đi lại bình thường và nắng vẫn vàng ươm trùm
lên cảnh vật”.
Câu hỏi này buộc học sinh phải suy luận thì mới thấy được nghệ thuật miêu
tả tâm lí nhân vật của tác giả và sẽ trả lời câu hỏi.
+ Hai anh em Thành và thuỷ chòu đựng sự mất mát lớn như thế mà cảnh vật
vẫn diễn ra bình thường?
+ Tại sao Thành lại ngạc nhiên? Nói lên điều gì?
Nếu không có sự chuẩn bò tốt ở nhà học sinh sẽ khó trả lời, dẫn đến mất thời
gian, buổi học trùng xuống. Học sinh sẽ cảm thấy tiết học nặng nề.
1.2 Phần Tiếng việt
phần này chủ yếu là cho bài tập học sinh về nhà tự làm theo sự hướng dẫn
của giáo viên.
Khi dạy đến tiết 69 (Tiếng Việt) Ôn tập Tiếng Việt. Nội dung của bài học
rất dài, nếu học sinh không chuẩn bò ở nhà thì các câu hỏi không có thể giải quyết
hết trên lớp. Do đó giáo viên cần hướng dẫn học sinh tự tìm hiểu và chuẩn bò trước
ở nhà một số nội dung câu hỏi trả lời.
Người thực hiện: Đỗ Thanh Hùng Trang 5