Giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai của tòa án nhân dân cấp huyện_ qua thực tiễn huyện Nho Quan, Tỉnh Ninh Bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
…………/………..

BỘ NỘI VỤ
……/……

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

BÙI THỊ NGỌC MAI

GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH
TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA TÒA ÁN
NHÂN DÂN CẤP HUYỆN – QUA THỰC TIỄN
HUYỆN NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH

LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HIẾN PHÁP VÀ LUẬT HÀNH CHÍNH

HÀ NỘI – NĂM 2016


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam ðoan các thông tin ðýợc trình bày trong luận vãn là kết quả
thu ðýợc từ quá trình nghiên cứu và tìm hiểu thực tế của bản thân.

Tác giả luận văn

Bùi Thị Ngọc Mai


LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm trân trọng nhất, tác giả luận văn xin bày tỏ lòng biết ơn

chân thành và sâu sắc tới Ban Giám đốc, Khoa sau Đại học, các thầy, cô giáo
Học viện Hành chính quốc gia đã tận tình, chu đáo giảng dạy và truyền đạt
kiến thức trong thời gian tác giả học tập, nghiên cứu tại trường. Đặc biệt, xin
gửi lời cảm ơn sâu sắc tới PGS.TS. Trần Thị Cúc vì sự tận tình hướng dẫn,
giúp đỡ tác giả trong quá trình thực hiện luận văn.
Xin cảm ơn các thầy, cô giáo trong Hội đồng chấm luận văn Thạc sĩ đã
có những ý kiến nhận xét xác đáng, quý báu giúp tác giả có điều kiện hoàn
thiện tốt hơn những nội dung của luận văn trong tương lai.
Xin cảm ơn Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình; Phòng
Tài nguyên và Môi trường đã cung cấp thông tin và số liệu phục vụ cho công
tác nghiên cứu của tác giả.
Xin trân trọng cảm ơn!
Tác giả luận văn

Bùi Thị Ngọc Mai


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
Từ viết

Nghĩa đầy đủ

tắt
GCNQS

Giấy chứng nhận quyền sử dụng

D
KNTC

Khiếu nại tố cáo

QSD

Quyền sử dụng

TAND

Tòa án nhân dân

TANDT

Tòa án nhân dân tối cao

C
TTGQV

Thủ tục giải quyết vụ án hành chính

AHC
TTHC

Tố tụng hành chính

UBND

Ủy ban nhân dân


MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN
LỜI CẢM ƠN
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài ......................................................................................... 1
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài ............................................... 2
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn ...................................... 3
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 4
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu ...................................... 5
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn ................................................ 6
Chương 1. SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN HÀNH
CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN
CẤP HUYỆN ................................................................................................... 7
1.1. Các khái niệm liên quan ....................................................................... 7
1.1.1. Khái niệm khiếu kiện và khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực
đất đai ...................................................................................................... 7
1.1.2. Khái niệm giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân cấp huyện ................................................... 12
1.2. Khái quát về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân cấp huyện ......................................................... 17
1.2.1. Thẩm quyền giải quyết các khiếu kiện hành chính trong lĩnh
vực đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện ...................................... 17
1.2.2. Trình tự, thủ tục giải quyết khiếu kiện đất đai của tòa án nhân
dân cấp huyện ....................................................................................... 20
1.2.3. Vai trò của giải quyết khiếu kiện về đất đai của Tòa án nhân
dân cấp huyện ....................................................................................... 26


1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến giải quyết khiếu kiện hành chính ... 29
1.3.1. Yếu tố pháp luật .......................................................................... 29

1.3.3. Yêu tố tâm lý, tập quán ............................................................... 31
Tiểu kết chương 1 .......................................................................................... 34
Chương 2. THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP BẢO ĐẢM GIẢI QUYẾT
KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI TẠI TÒA
ÁN NHÂN DÂN HUYỆN NHO QUAN, TỈNH NINH BÌNH ................... 35
2.1. Thực trạng về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình ................. 35
2.1.1. Khái quát về điều kiện địa lý, điều kiện kinh tế, xã hội tại huyện
Nho Quan, tỉnh Ninh Bình .................................................................. 35
2.1.2.Tình hình giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân các huyện trong Tỉnh Ninh Bình .............. 38
2.1.3. Thực trạng giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình ............ 40
2.1.4.1. Kết quả đạt được và nguyên nhân .......................................... 58
2.1.4.2. Một số hạn chế và nguyên nhân của hạn chế........................ 61
2.2. Quan điểm và giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành chính
trong lĩnh vực đất đai của tòa án nhân dân cấp huyện .......................... 65
2.2.1. Quan điểm bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành chính trong
lĩnh vực đất đai của tòa án nhân dân cấp huyện ................................ 65
2.2.1.1. Giải quyết khiếu kiện vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai
của tòa án trên cơ sở đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của người sử
dụng đất ................................................................................................. 65
2.2.1.2. Giải quyết khiếu kiện vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai
phải đảm bảo tính dân chủ, công khai, minh bạch trong công tác xét
xử của Tòa án nhân dân ...................................................................... 67


2.2.2. Giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành chính về đất đai
tại Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình .................... 67
2.2.2.1. Giải pháp nâng cao nhận thức của nhân dân và đội ngũ cán

bộ trong Tòa án nhân dân cấp huyện.................................................. 67
2.2.2.2. Giải pháp hoàn thiện pháp luật giải quyết khiếu kiện hành
chính trong lĩnh vực đất đai ................................................................. 70
2.2.2.4. Giải pháp đơn giản hóa thủ tục giải quyết vụ án hành chính
............................................................................................................... 72
2.2.2.5.Giải pháp về tăng cường mối quan hệ phối hợp giữa các cơ
quan có thẩm quyền liên quan đến giải quyết vụ án hành chính ...... 73
2.2.2.6. Giải pháp về công tác cán bộ .................................................. 74
2.2.2.7. Giải pháp về đổi mới về mô hình tổ chức bộ máy giải quyết
tranh chấp hành chính trong lĩnh vực đất đai .................................... 74
Tiểu kết chương 2 .......................................................................................... 76
KẾT LUẬN .................................................................................................... 78
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 80


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Hiến pháp năm 2013, điều 102 qui định: Tòa án nhân dân là cơ quan xét
xử của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền tư pháp.
Lần đầu tiên, Hiến pháp năm 2013 ghi nhận Tòa án nhân dân là cơ quan
thực hiện quyền tư pháp. Đây chính là cơ sở pháp lý quan trọng để mở rộng
thẩm quyền xét xử các loại án, trong đó có xét xử các khiếu kiện hành chính.
Với tính chất phức tạp của khiếu kiện hành chính và thực tiễn xét xử các
khiếu kiện hành chính liên quan đến đất đai cho thấy việc tăng thẩm quyền
cho Tòa án trong xét xử các vụ án hành chính rất cần thiết trong đời sống xã
hội Nghị quyết số 49, NQ/TW của Bộ Chính trị, ngày 2/6/2005 đã xác định
chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020, theo đó nêu rõ quan điểm mở rộng
thẩm quyền xét xử của Tòa án đối với các khiếu kiện hành chính; đổi mới
mạnh mẽ thủ tục giải quyết các khiếu kiện hành chính tại tòa án, tạo điều kiện
thuận lợi cho người dân tham gia tố tụng, bảo đảm sự bình đẳng giữa công

dân và các cơ quan công quyền trước tòa án, đồng thời xây dựng cơ chế bảo
đảm mọi bản án có hiệu lực pháp luật của tòa án đều được thi hành nghiêm
chỉnh, ai vi phạm sẽ bị xử lý.
Sau khi hệ thống tòa án hành chính được thành lập (năm 1994) ,
UBTVQH đã ban hành Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính.
Lần đầu tiên trong lịch sử hình thành và pháp triển của pháp luật tố tụng hành
chính, quyền khởi kiện của người dân đối với các quyết định hành chính và
hành vi hành chính được xác lập. Qua 14 năm thực hiện Pháp lệnh, một số qui
định bộc lộ sự mâu thuẫn với các qui định pháp luật liên quan, ví dụ Luật
khiếu nại, tố cáo, luật đất đai, một số qui định chưa phù hợp với thực tế, hoặc
có những qui định chung chung chưa rõ ràng dẫn đến cách hiểu khác nhau.
Đây là một trong những nguyên nhân làm cho các vụ việc khiếu kiện hành
1


chính liên quan đến đất đai thường giải quyết không dứt điểm. Để khắc phục
tình trạng trên, Luật tố tụng hành chính năm 2010 đã ban hành và thi hành
đến ngày 30/6/2016. Với chính sách mở cửa và hội nhập kinh tế quốc tế,
Quốc hội đã ban hành Luật tố tụng hành chính năm 2015, có hiệu lực thi hành
từ ngày 1/7/2016.
Thực tiễn xét xử các khiếu kiện liên quan đến đất đai trong phạm vi cả nước
nói chung và của Tòa án nhân dân huyện Nho quan nói riêng còn gặp nhiều khó
khăn vướng mắc như xác định đối tượng khiếu kiện, xác định thời hiệu khởi
kiện, xác định người tham gia tố tụng trong các vụ án hành chính, căn cứ đánh
giá tính hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi hành chính, cơ chế đảm
bảo thi hành bản án có hiệu lực pháp luật còn nhiều rào cản, bất cập.
Từ những lý do trên, tác giả chọn đề tài: Giải quyết khiếu kiện hành
chính trong lĩnh vực đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện – qua thực
tiễn huyện Nho Quan, Ninh Bình làm luận văn thạc sĩ của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Giải quyết khiếu nại về đất đai nói chung và giải quyết khiếu kiện hành
chính trong lĩnh vực đất đai nói riêng là vấn đề nhận được sự quan tâm nghiên
cứu của nhiều nhà khoa học. Với nhiều góc độ nghiên cứu khác nhau, dựa
trên các quy định pháp luật hiện hành về giải quyết khiếu kiện hành chính,
đánh giá các quy định trên phương diện lý luận; đồng thời dựa trên các giáo
trình về tố tụng hành chính cũng là một cách nhìn nhận khá đầy đủ và logic;
dựa trên các quy định pháp luật hiện hành về giải quyết khiếu kiện hành
chính….có thể kể ra được một số công trình nghiên cứu như:
+ Bài “Các giải pháp nhằm hạn chế tranh chấp phát sinh khi thu hồi đất
nông nghiệp trong quá trình công nghiệp hóa, đô thị hóa hiện nay” của tác giả
Lê Đức Thịnh tại hội thảo “Tình trạng tranh chấp và khiếu kiện đất đai kéo

2


dài: thực trạng và giải pháp”, ngày 08-09 tháng 10 năm 2008 tại Buôn Mê
Thuột – Đắc Lắc.
+ Luận án tiến sĩ của tác giả Nguyễn Thanh Bình (2003) với đề tài:
“Thẩm quyền của tòa án nhân dân trong giải quyết các khiếu kiện hành
chính”; Luận văn thạc sĩ của tác giả Lê Thị Ngọc Tú với đề tài: “Giải quyết
khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai của tòa án nhân dân – qua thực
tiễn huyện Hoàng Hóa, Thanh Hóa”; Luận văn thạc sỹ luật học của Châu Huế
(2003), khoa Luật, đại học Quốc gia Hà Nội với đề tài: “Tranh chấp đất đai và
thầm quyền giải quyết của Tòa án”; Luận văn thạc sỹ luật học của Lý Thị
Ngọc Hiệp (2009), trường đại học Luật thành phố Hồ Chí Minh với đề tài: “
Giải quyết tranh chấp quyền sử dụng đất bằng Tòa án tại Việt Nam”.
+ Ngoài ra còn có nhiều bài báo được đăng trên tạp chí thanh tra và tạp
chí chuyên ngành khác như: “Tòa hành chính ngại giải quyết khiếu nại hành
chính” của Luật sư Trần Vũ hải trên trang Luatsuhanoi.com; Bài viết “Những
vướng mắc khi áp dụng luật tố tụng hành chính và luật khiếu nại” của tác giả

Vũ Thắng – Tòa phúc thẩm Đà Nẵng trên báo điện tử Tòa án nhân dân tối
cao; Bài viết “Luật tố tụng hành chính đã có vướng mắc” của tác giả Quang
Nhuần trên trang thông tin điện tử đài PT – TH tỉnh Sóc Trăng; Bài viết “Một
số vấn đề về trình tự, thủ tục và kỹ năng xét xử vụ án hành chính tại phiên tòa
sơ thẩm” của tác giả Phạm Công Hùng - Thẩm phán TANDTC đăng trên tạp
chí Tòa án nhân dân số 02 tháng 01/2013.
Tuy nhiên, chưa có công trình nào nghiên cứu về giải quyết khiếu kiện
hành chính trong lĩnh vực đất đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh
Ninh Bình, bởi vậy đề tài của tác giả không trùng lặp với bất cứ đề tài nghiên
cứu nào trước đó.
3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn
- Mục đích nghiên cứu
3


Dựa vào cơ sở lý luận về quyền khiếu kiện, phân tích qui định pháp luât
thể hiện trong các văn bản qui phạm pháp luật liên quan, qua thực tiễn xét xử
giải quyết khiếu kiện hành chính (vụ án hành chính) của Tòa án nhân dân
huyện Nho quan, tỉnh Ninh Bình, tác giả đưa ra một cách khái quát về những
hạn chế của hoạt động xét xử hành chính, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao
chất lượng giải quyết khiếu kiện hành chính, phần nào góp phần hoàn thiện
pháp luật cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động giải quyết tranh chấp hành
chính nói chung, tranh chấp hành chính trong lĩnh vực đất đai nói riêng.
- Nhiệm vụ nghiên cứu
Để thực hiện mục đích trên, luận văn có nhiệm vụ:
+ Làm rõ nội hàm các khái niệm “khiếu nại”, “khiếu kiện”, “tố cáo”,
“khiếu kiện hành chính”, “vụ án hành chính” và “vụ án hành chính trong lĩnh
vực đất đai”
+ Phân tích thực trạng giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình từ năm 2007 đến

ngày 31/12/2015, chỉ ra những ưu điểm, nhược điểm, hạn chế và nguyên nhân.
+ Đưa ra cơ sở khoa học cho việc đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất
lượng, hiệu quả giải quyết khiếu kiện hành chính về đất đai của Tòa án nhân
dân huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu
Việc nghiên cứu được xác định tập trung vào vấn đề giải quyết khiếu
kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai thuộc thẩm quyền của Tòa án nhân
dân cấp huyện, qua thực tiễn huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình
- Phạm vi nghiên cứu
+ Phạm vi về thời gian: Từ năm 2007 cho ngày 31/12/2015
+ Phạm vi về không gian: huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình
4


5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
- Phương pháp luận
Phương pháp luận nghiên cứu đề tài là những luận điểm khoa học của
học thuyết Mác – Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước và pháp luật;
các quan điểm của Đảng cộng sản Việt Nam, tư tưởng Hồ Chí Minh về đường
lối đổi mới, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng, cải cách tư pháp…về bảo đảm
quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức trong điều kiện xây dựng nhà
nước pháp quyền Việt Nam xã hội chủ nghĩa, phát triển nền kinh tế thị trường
theo định hướng xã hội chủ nghĩa. Luận văn được nghiên cứu trên cơ sở
phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử
- Phương pháp nghiên cứu
Luận văn sử dụng các phương pháp nghiên cứu: phương pháp phân tích,
phương pháp lịch sử, phương pháp logic, phương pháp thống kê, phương pháp
quy nạp, phương pháp diễn dịch, phương pháp tổng hợp và khái quát hóa các
tri thức khoa học luật tố tụng hành chính để áp dụng nghiên cứu đề tài.

Chương 1: Để làm sáng tỏ nội dung các quan niệm, đặc điểm của
khiếu nại, khiếu kiện hành chính, vụ án hành chính và vụ án hành chính trong
lĩnh vực đất đai… luận văn sử dụng phương pháp hệ thống, phân tích, so sánh
và phương pháp khái quát hóa.
Chương 2: Nhằm làm rõ thực trạng, nguyên nhân của khiếu kiện hành
chính, đánh giá nhận xét thực trạng giải quyết vụ án hành chính về đất đai của
Tòa án nhân dân huyện Nho Quan, chương này chủ yếu sử dụng phương pháp
phân tích, thống kê, so sánh để tìm kết quả đạt được, nguyên nhân của hạn
chế cần khắc phục.
Trên cơ sở đó luận văn làm rõ yêu cầu khách quan và chủ quan của
việc bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành chính về đất đai và đưa ra giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả giải quyết khiếu kiện hành chính về đất đai của Tòa
5


án nhân dân, đáp ứng yêu cầu của công cuộc đổi mới nói chung và cải cách tư
pháp nói riêng để góp phần vào việc hoàn thiện pháp luật.
6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn
Với mục đích và nhiệm vụ nêu trên, những nội dung sau đây là những
đóng góp mới của luận văn:
- Hệ thống, phân tích những vấn đề có tính lý luận về khiếu kiện, khiếu
kiện hành chính về đất đai, về vụ án hành chính
- Đánh giá về thực trạng hoạt động giải quyết khiếu kiện hành chính
trong lĩnh vực đất đai của Tòa án nhân dân huyện Nho Quan từ năm 2007 đến
ngày 31/12/2015, đồng thời đưa ra giải pháp nâng cao hiệu quả giải quyết các
khiếu kiện hành chính của Tòa án nhân dân.
Bởi vậy, luận văn có thể làm tài liệu tham khảo cho các nhà nghiên cứu, giảng
dạy, những người làm công tác thực tế và sinh viên, học viên và tất cả những ai
quan tâm đến việc giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai.
7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, danh
mục từ viết tắt, luận văn được chia làm 2 chương.
Chương 1- Cơ sở lý luận về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh
vực đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện
Chương 2- Thực trạng và giải pháp bảo đảm giải quyết khiếu kiện hành
chính trong lĩnh vực đất đai tại Tòa án huyện nhân dân huyện Nho Quan, tỉnh
Ninh Bình.

6


Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ GIẢI QUYẾT KHIẾU KIỆN HÀNH CHÍNH
TRONG LĨNH VỰC ĐẤT ĐAI CỦA TÒA ÁN NHÂN DÂN
CẤP HUYỆN
1.1. Các khái niệm liên quan
1.1.1. Khái niệm khiếu kiện và khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai
Về mặt pháp lý, cho đến nay vẫn chưa có một văn bản pháp luật nào nêu
định nghĩa về khiếu kiện hay khiếu kiện hành chính. Quyền khởi kiện hay nói
cách khác là khiếu kiện vụ án hành chính là quyền tố tụng của cá nhân, cơ
quan nhà nước, tổ chức khiếu kiện vụ án hành chính đối với quyết định hành
chính, hành vi hành chính nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Điều 103 Luật tố tụng Hành chính năm 2010 quy đinh về khởi kiện như sau:
“1. Cá nhân, cơ quan, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính đối
với quyết định hành chính, hành vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi
việc trong trường hợp không đồng ý với quyết định, hành vi đó hoặc đã khiếu
nại với người có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, nhưng hết thời hạn giải
quyết khiếu nại theo quy định của pháp luật về khiếu nại mà khiếu nại không
được giải quyết hoặc đã được giải quyết nhưng không đồng ý với việc giải

quyết khiếu nại về quyết định, hành vi đó.
2. Cá nhân, tổ chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính đối với quyết
định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh trong trường
hợp không đồng ý với quyết định đó.
3. Cá nhân có quyền khởi kiện vụ án hành chính về danh sách cử tri bầu
cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân trong
trường hợp đã khiếu nại với cơ quan có thẩm quyền giải quyết khiếu nại, nhưng
7


hết thời hạn giải quyết theo quy định của pháp luật mà khiếu nại không được
giải quyết, nhưng không đồng ý với cách giải quyết khiếu nại.” [20].
Trong hoạt động tố tụng hành chính, khởi kiện, khởi tố vụ án hành
chính được coi là cơ sở pháp lý đầu tiên làm phát sinh quan hệ pháp luật tố
tụng hành chính. Giai đoạn này phát sinh từ khi các chủ thể của quyền khởi
kiện, khởi tố vụ án hành chính thực hiện quyền khởi kiện, khởi tố vụ án và kết
thúc khi Tòa án ra quyết định thụ lý vụ án, hay quyết định trả lại đơn kiện.
Trong trường hợp, Tòa án ra quyết định thụ lý vụ án hành chính thì quá trình
tố tụng sẽ chuyển sang giai đoạn tiếp theo.
Về ý nghĩa: Đây là một cơ chế để công dân, cơ quan, tổ chức có thể tự bảo
vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình bằng con đường tố tụng Tòa án, từ đó tạo
điều kiện cho tổ chức hoặc người có quyết định, hành vi sai trái có thể kiểm tra
lại hành vi của mình và nếu thấy quyết định, hành vi hành chính này trái pháp
luật người ra quyết định hành chính có thể tự thu hồi hoặc hủy bỏ quyết định,
rút lại hành vi hành chính trái pháp luật.
Về tính chất: Khiếu kiện hành chính, có những tính chất như: tính khách
quan; tính lệ thuộc vào hệ thống chính trị, tính hệ thống, tính thứ bậc, tính đảm
bảo bằng pháp luật.
Khiếu kiện hành chính là sự việc mang tính chất khách quan trong quá
trình quản lý nhà nước của mỗi quốc gia không phụ thuộc vào hệ thống chính

thể của chế độ chính trị quốc gia đó, bởi lẽ về mặt lý luận và theo quan điểm
của chủ nghĩa Mác-Lênin thì mâu thuẫn chính là động lực phát triển mà khiếu
kiện hành chính là một sự thể hiện mâu thuẫn của các chủ thể tham gia vào
quan hệ pháp luật hành chính. Về mặt thực tiễn thì những sơ suất, sai sót của cơ
quan nhà nước, bất cập của bộ máy nhà nước là những vấn đề khó tránh khỏi
khi tác nghiệp. Mặt khác, với sự phát triển không ngừng của xã hội thì mỗi một
thao tác hành chính trong thực tế cũng có thể chứa đựng các yếu tố không phù
8


hợp qui định pháp luật và ngay bản thân các chủ thể là đối tượng bị quản lý khi
tham gia vào quan hệ hành chính cũng luôn đòi hỏi nhận được một sự quản lý
hoàn hảo, mà sự hoàn hảo thì luôn mang tính tương đối.
Luôn tồn tại với tư cách là một thực thể khách quan, khiếu kiện hành
chính đòi hỏi các quốc gia không được phủ nhận mà phải nhìn nhận và có các
hình thức, biện pháp tổ chức giải quyết các khiếu kiện này một cách hợp lý,
hiệu quả nhằm làm lành mạnh hóa các quan hệ pháp luật hành chính, thúc đẩy
xã hội phát triển theo định hướng của nhất định.
Nhà nước nói chung, hệ thống hành chính nói riêng có hai chức năng: duy
trì trật tự chung, lợi ích chung của xã hội và bảo vệ quyền và lợi ích của giai cấp
cầm quyền. Theo quan điểm của Mác thì chính trị là lĩnh vực thể hiện lợi ích, ý
chí của giai cấp thống trị. Như vậy, khiếu kiện hành chính trước hết phải phù
hợp với lợi ích chung của giai cấp công nhân, nông dân và nhân dân lao động.
Quản lý nhà nước là một hệ thống theo thứ bậc chặt chẽ, thông suốt từ
trung ương đến địa phương, trong đó cấp dưới phục tùng cấp trên, nhận chỉ thị,
mệnh lệnh và chịu sự kiểm tra thường xuyên của cấp trên. Mỗi cơ quan, mỗi
cán bộ công chức làm việc trong cơ quan nhà nước đều hoạt động trong phạm
vi thẩm quyền được giao. Do vậy khiếu kiện hành chính cũng thực hiện theo
thứ bậc tương ứng, tức là việc khiếu kiện hành chính cũng thực hiện theo
nguyên tắc từ dưới lên trên.

Để đảm bảo quyền khiếu kiện hành chính của người khởi kiện và đảm bảo
trật tự của quản lý nhà nước, việc khiếu kiện hành chính phải được quy định
bằng pháp luật và đảm bảo thực hiện bằng pháp luật.
Việc sử dụng thuật ngữ “khiếu kiện hành chính”, tại Pháp lệnh giải quyết
các thủ tục hành chính năm 1996 và việc sử dụng của các luật gia, các nhà khoa
học thì khiếu kiện hành chính được hiểu theo hai nghĩa:

9


Theo nghĩa hẹp, khiếu kiện hành chính được hiểu là việc cá nhân, cơ quan,
tổ chức làm đơn khởi kiện yêu cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của
mình khi bị quyết định hành chính, hành vi hành chính xâm phạm tới. Với ý
nghĩa này thì khái niệm khiếu kiện hành chính đồng nhất với khởi kiện hành
chính. Khi khởi kiện vụ việc ra Tòa, nếu Tòa án thụ lý đơn khởi kiện và đưa vụ
việc ra xét xử gọi là vụ án hành chính.
Theo nghĩa rộng, khiếu kiện hành chính là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức
khiếu nại đến cơ quan hành chính nhà nước có thẩm quyền hoặc khởi kiện tại
Tòa án yêu cầu bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của minh khi bị quyết định
hành chính và hành vi hành chính xâm phạm.
Như vậy, khiếu kiện hành chính là sự biểu hiện tranh chấp hành chính
phát sinh trong quá trình thực hiện chức năng quản lý nhà nước giữa một bên là
cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền trong cơ quan nhà nước với một bên là
các cá nhân, cơ quan, tổ chức khi các chủ thể này tham gia vào quan hệ pháp
luật hành chính.
Khiếu kiện hành chính là những vụ kiện yêu cầu Tòa án giải quyết đối với
những quyết định, hành vi trái pháp luật của các cơ quan hoặc cán bộ, công
chức nhà nước xâm phạm đến quyền, lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân và
những quyết định kỷ luật thôi việc đối với cán bộ công chức theo quy định của
pháp luật.

Khiếu kiện vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai là một mảng trong
khiếu kiện vụ án hành chính. Nó mang đầy đủ các đặc điểm của khiếu kiện vụ
án hành chính, nhưng các đặc điểm này chỉ xoay quanh đến khiếu kiện trong
vấn đề đất đai.
Đất đai là tài nguyên thiên nhiên vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc
biệt là thành phần quan trọng của môi trường sống, là địa bàn phân bổ các
khu dân cư, xây dựng các cơ sở kinh tế, văn hoá, xã hội, an ninh quốc phòng
10


và là thành quả cách mạng của cả dân tộc Việt Nam. Theo quan niệm của
C.Mác coi đất là không gian, yếu tố cần thiết của tất thảy mọi quá trình sản
xuất và mọi hoạt động của loài người. Bất kỳ quốc gia nào, nếu biết quản lý,
sử dụng hợp lý đất đai thì nguồn tài nguyên này được bảo vệ và mang lại
hiệu quả, lợi ích to lớn, thiết thực phục vụ cho mỗi con người và cả cộng
đồng. Đất đai có vai trò quan trọng như vậy nên Đảng và Nhà nước ta giành
sự quan tâm đặc biệt đến vấn đề đất đai. Chủ trương, đường lối của Đảng,
chính sách pháp luật của Nhà nước về đất đai được điều chỉnh cho phù hợp
với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, trong thời kỳ công nghiệp
hoá, hiện đại hoá đất nước chính sách, pháp luật đất đai trở thành cơ sở pháp
lý hết sức quan trọng huy động nguồn lực đất đai để phát triển nền kinh tế thị
trường nhiều thành phần theo định hướng XHCN. Vì vậy quản lý nhà nước
bằng pháp luật về đất đai ngày càng hoàn thiện, đã đạt được những tiến bộ rõ
rệt, hệ thống quản lý nhà nước về đất đai được tăng cường, từng bước phân
cấp và phát huy tính tự chủ của địa phương. Bên cạnh những thành tựu đã
đạt được, tình hình quản lý và sử dụng đất đai hiện nay đang có những yếu
kém. Vấn đề quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa có tính chiến lược lâu
dài và ổn định hoặc thiếu tính khả thi; cơ chế quản lý v ề đất đai thiếu hiệu
quả; cơ quan quản lý đất đai các cấp nhìn chung còn nhiều yếu kém. Chính vì
thế tình trạng tranh chấp, khiếu kiện, khiếu nại, tố cáo về quản lý và sử

dụng đất đai có xu hướng diễn biến phức tạp.
Việc giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo còn chưa kịp thời, thiếu
hiệu quả. Những yếu kém trong công tác quản lý và sử dụng đất nói chung
cũng như những yếu kém trong giải quyết tranh chấp, khiếu nại, tố cáo về đất
đai nói riêng có nhiều nguyên nhân, trong đó có nguyên nhân rất quan trọng
từ sự hạn chế, bất cập của chính sách, pháp luật đất đai và việc áp dụng pháp
luật trong giải quyết khiếu nại về đất đai của các cơ quan nhà nước có thẩm
quyền. Tại Luật Tố tụng hành chính cũng quy định “Cá nhân, cơ quan, tổ
11


chức có quyền khởi kiện vụ án hành chính để yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền,
lợi ích của mình theo quy định của luật này” [20, Điều 5].
Khi các các cá nhân, cơ quan, tổ chức nhận thấy quyền và lợi ích hợp
pháp của mình bị xâm hại bởi quyết định hành chính, hành vi hành chính về
quản lý đất đai của cơ quan quản lý nhà nước, họ có quyền chọn một trong
những con đường giải quyết là đưa ra khiếu kiện tại Tòa án cấp có thẩm
quyền. Đó là sự kiện pháp lý đầu tiên phát sinh vụ án hành chính liên quan
đến quản lý đất đai được giải quyết tại Tòa án theo thủ tục sơ thẩm. Trên
thực tế chưa có khái niệm mang tính pháp lý nào về khiếu kiện vụ án hành
chính trong lĩnh vực đất đai, tuy nhiên trên cơ sở khái niệm khởi kiện vụ án
hành chính có thể đưa ra được khái niệm như sau: Khiếu kiện vụ án hành
chính trong lĩnh vực đất đai là việc cá nhân, cơ quan, tổ chức làm đơn yêu
cầu tòa án bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm hại bởi những
quyết định hành chính hoặc hành vi hành chính thực hiện trong quá trình
quản lý đất đai của cơ quan nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ
quan hành chính nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành
chính nhà nước theo thủ tục do pháp luật quy định.
1.1.2. Khái niệm giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất
đai của Tòa án nhân dân cấp huyện

Ðể làm rõ khái niệm giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực ðất
ðai của Tòa án nhân dân cấp huyện cần làm rõ nội hàm một số khái niệm liên
quan nhý vụ án hành chính, vụ án hành chính ðất ðai.
Với tý cách là chủ thể quản lý và ðiều hành xã hội, cõ quan nhà nýớc,
ngýời có thẩm quyền trong cõ quan nhà nýớc thực hiện các hoạt ðộng của
mình thông qua nhiều hình thức khác nhau trong ðó chủ yếu là ban hành các
quyết ðịnh hành chính và thực hiện hành vi ðể tác ðộng ðến các cá nhân, cõ
quan, tổ chức xã hội. Không phải lúc nào ngýời dân cũng ðồng ý với sự tác
12


ðộng của chủ thể quản lý ðó. Hõn nữa trong một số trýờng hợp vì lý do nào
ðó mà quyết ðịnh hành chính, hành vi hành chính ðýợc ban hành và thực hiện
trái pháp luật, gây thiệt hại ðến quyền, lợi ích cá nhân, cõ quan, tổ chức trong
xã hội. Ðiều này dẫn ðến sự phản kháng của các chủ thể này với các chủ thể
có thẩm quyền quản lý nhà nýớc. Do ðó pháp luật ðã quy ðịnh hai con ðýờng
ðó là thông qua khiếu nại hành chính và thông qua khởi kiện tại Tòa án ðể bên
cá nhân, tổ chức ðýợc cho là yếu thế hõn có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp
pháp cuả mình khi không ðồng ý với sự tác ðộng của cõ quan nhà nýớc và
ngýời có thẩm quyền trong cõ quan nhà nýớc.
Trýớc ngày 01/7/1996, việc bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của cá
nhân, cõ quan tổ chức bị tác ðộng bởi các quyết ðịnh hành chính, hành vi hành
chính chỉ ðýợc thực hiện bằng con ðýờng khiếu nại hành chính. Từ ngày
01/7/1996, cùng với sự ra ðời của Tòa hành chính, quyền khởi kiện vụ án hành
chính ðýợc pháp luật ghi nhận, cõ chế pháp lý cá nhân, cõ quan, tổ chức bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của mình ðýợc mở rộng hõn không chỉ bằng việc
khiếu nại lên cõ quan hành chính mà còn có quyền khởi kiện vụ việc ra Tòa án.
Thực tế, có nhiều cách hiểu về vụ án hành chính. Trong từ ðiển Tiếng
Việt nãm 2010 thì vụ án là "vụ là việc, sự việc không hay, rắc rối cần giải
quyết, án là tranh chấp quyền lợi cần ðýợc xét xử trýớc Tòa án” . Nhý vậy, về

mặt thuật ngữ, “vụ án” là việc phát sinh trên cõ sở tranh chấp về quyền lợi
thuộc nhiệm vụ xét xử của Tòa án.
Có quan ðiểm cho rằng : Vụ án hành chính là vụ việc tranh chấp hành
chính phát sinh do cá nhân, tổ chức, cõ quan nhà nýớc, cán bộ, công chức
khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền bảo vệ lợi ích hợp pháp của mình bị
xâm hại bởi quyết ðịnh hành chính, hành vi hành chính, quyết ðịnh kỷ luật buộc
thôi việc.

13


Từ điển Luật học năm 2006 cũng đưa ra định nghĩa tương tự như vậy:
vụ án hành chính là vụ án phát sinh tại Tòa hành chính do cá nhân, cơ quan,
tổ chức khởi kiện ra Tòa án yêu cầu bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của mình.
Tuy nhiên các quan niệm trên là chưa đầy đủ và đúng với bản chất của tố
tụng hành chính. Bởi nếu chỉ có hành vi khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ
chức khi cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình đang bị xâm phạm bởi
các quyết định hành chính, hành vi hành chính thì chưa đủ để phát sinh vụ án
hành chính mà cần phải có sự thụ lý đơn khởi kiện của Tòa án. Toà án chỉ thụ
lý đơn khởi kiện khi đáp ứng một số điều kiện nhất định theo quy định của
điều 103 Luật tố tụng hành chính năm 2010, cụ thể:
Thứ nhất, có việc khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ chức.
Vụ án hành chính phát sinh trên cơ sở Tòa án giải quyết tranh chấp hành
chính giữa các chủ thể quản lý nhà nước với cá nhân, cơ quan, tổ chức. Thế
nhưng, cũng là một phương thức giải quyết tranh chấp hành chính nhưng khi
thực hiện việc khiếu nại hành chính không thể làm phát sinh vụ án hành
chính. Do đó, điều kiện đầu tiên để làm phát sinh vụ án hành chính , đó là
việc khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ chức. Nếu không có hành vi khởi kiện
bằng đơn khởi kiện sẽ không có vụ án hành chính.
Tuy nhiên, không phải chủ thể nào cũng có quyền khởi kiện vụ án hành chính mà

muốn khởi kiện vụ án hành chính, cá nhân, cơ quan, tổ chức ấy phải đáp ứng một
số điều kiện như: điều kiện về chủ thể khởi kiện, điều kiện về vụ việc chưa được
giải quyết bằng bản án hoặc quyết định đã có hiệu lực của Tòa án.
Thứ hai, đơn khởi kiện phải được Tòa án thụ lý giải quyết.
Hành vi khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ chức là điều kiện cần, để vụ
án hành chính phát sinh, đơn khởi kiện phải được Tòa án thụ lý. Khởi kiện là
quyền của cá nhân, cơ quan, tổ chức, tuy nhiên, không phải tất cả các trường
hợp khởi kiện đều được Tòa án giải quyết. Khi có đơn khởi kiện của cá nhân,
14


cơ quan, tổ chức, tòa án sẽ xem xét các điều kiện để quyết định có thụ lý hay
không thụ lý. Tòa án sẽ xem xét về điều kiện khởi kiện vụ án, về việc nộp tiền
tạm ứng án phí, về thẩm quyền giải quyết của Tòa án. Tòa án sẽ trả lại đơn
kiện khi việc khởi kiện không đáp ứng một trong những điều kiện do pháp
luật quy định.
Như vậy, hành vi khởi kiện của cá nhân, cơ quan, tổ chức chỉ là điều kiện
cần, còn việc thụ lý của Tòa án là điều kiện đủ để phát sinh vụ án hành chính.
Khởi kiện vụ án hành chính là cơ sở để Tòa án thụ lý vụ án, không có khởi kiện
thì sẽ không có việc thụ lý vụ án của Tòa án. Khởi kiện là quyền tự định đoạt
thuộc về cá nhân, tổ chức, cơ quan đối với việc yêu cầu Tòa án phán quyết về
quyết định hành chính, hành vi hành chính mà theo họ là trái pháp luật, xâm hại
trực tiếp đến quyền, lợi ích hợp pháp của mình. Khởi kiện là một sự kiện làm
phát sinh quan hệ giữa người khởi kiện với Tòa án hành chính có thẩm quyền.
Chức năng của Tòa án hành chính là xét xử các vụ án hành chính để bảo vệ
quyền và lợi ích hợp pháp của người khởi kiện. Do đó, khởi kiện vụ việc hành
chính là tiền đề đối với hoạt động thụ lý của Tòa án. Kể từ thời điểm Tòa án
thụ lý đơn khởi kiện vụ án hành chính chính thức phát sinh.
Đặc điểm của vụ án hành chính:
Thứ nhất, đối tượng tranh chấp trực tiếp trong vụ án hành chính là tính

hợp pháp của quyết định hành chính, hành vi hành chính. Quyền tài sản và
quyền nhân thân không phải là đối tượng tranh chấp trực tiếp của tranh chấp
hành chính.
Thứ hai, người bị kiện trong vụ án hành chính luôn là cơ quan nhà nước
hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính nhà nước.
Thứ ba, người khởi kiện luôn là cá nhân, cơ quan, tổ chức bị tác động bởi
quyết định hành chính, hành vi hành chính.

15


Hoạt động quản lý nhà nước là hoạt động thực hiện chủ yếu bởi cơ quan
nhà nước nhằm bảo đảm sự chấp hành các văn bản quy phạm pháp luật, tổ
chức thực hiện pháp luật đối với các cá nhân, cơ quan, tổ chức trên các lĩnh vực
kinh tế, văn hóa xã hội, trật tự xã hội, vì lợi ích chung. Trong quá trình cơ quan
quản lý nhà nước thực hiện chức năng quản lý đôi khi xảy ra sự tranh chấp,
xung đột về lợi ích, quan điểm áp dụng pháp luật giữa chủ thể quản lý nhà
nước và đối tượng chịu sự quản lý hành chính nhà nước. Khi đối tượng chịu sự
quản lý cảm thấy bị ảnh hưởng đến quyền và lợi ích của bản thân do hoạt động
quản lý của cơ quan quản lý nhà nước, thì có quyền khiếu nại đến cơ quan hành
chính hoặc khởi kiện đến Tòa án có thẩm quyền để giải quyết và sẽ phát sinh
vụ án hành chính. Như vậy, vụ án hành chính là vụ án phát sinh trên cơ sở
tranh chấp trong các lĩnh vực quản lý nhà nước giữa một bên là cơ quan quản
lý nhà nước và một bên chịu sự quản lý của cơ quan nhà nước.
Xét về mặt pháp lý có thể đưa ra khái niệm như sau: Vụ án hành chính là
vụ việc tranh chấp hành chính phát sinh do cá nhân, tổ chức, cơ quan nhà
nước, cán bộ, công chức khởi kiện yêu cầu Tòa án có thẩm quyền bảo vệ
quyền, lợi ích hợp pháp của mình bị xâm hại bởi quyết định hành chính, hành
vi hành chính, quyết định kỷ luật buộc thôi việc hoặc do Viện kiểm sát khởi tố
theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính [17].

Khái niệm vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai
Trên cơ sở khái niệm vụ án hành chính đã nêu trên, tác giả có thể đưa ra
khái niệm vụ án hành chính trong lĩnh vực đất đai là vụ việc tranh chấp phát
sinh trong quá trình nhà nước thực hiện hoạt động quản lý nhà nước liên
quan đến đất đai giữa một bên là cơ quan quản lý nhà nước có quyết định
hành chính, hành vi hành chính về quản lý đất đai với một bên là cá nhân, tổ
chức, cơ quan cho rằng quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm hại bởi
quyết định hành chính và hành vi hành chính về quản lý đất đai đó.
16


Từ khái niệm vụ án hành chính nêu trên, đối tượng của tranh chấp hành
chính trong quản lý đất đai là các quyết định hành chính và hành vi hành
chính được đưa ra thực hiện trong quá trình cơ quan quản lý và người có thẩm
quyền thực hiện chức năng quản lý đất đai bị khiếu kiện.
Tại mục 1 Điều 28 Luật tố tụng hành chính năm 2010 quy định những
khiếu kiện thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án:
“1. Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính, trừ các quyết
định hành chính, hành vi hành chính thuộc phạm vi bí mật nhà nước trong các
lĩnh vực quốc phòng, an ninh, ngoại giao theo danh mục do Chính phủ quy
định và các quyết định hành chính, hành vi hành chính mang tính nội bộ của
cơ quan, tổ chức.
2. Khiếu kiện về danh sách cử tri bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri
bầu cử đại biểu Quốc hội, danh sách cử tri bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân.
3. Khiếu kiện quyết định kỷ luật buộc thôi việc công chức vụ từ Tổng
Cục trưởng và tương đương trở xuống.
4. Khiếu kiện quyết định giải quyết khiếu nại về quyết định xử lý vụ việc
cạnh tranh” [20].
Giải quyết khiếu kiện về đất đai là việc Tòa án nhân dân các cấp xem
xét, đánh giá tính hợp pháp và tính hợp lý của quyết định hành chính, hành vi

hành chính trong quản lý đất đai bị khiếu kiện thuộc thẩm quyền bao gồm:
Khiếu kiện quyết định hành chính, hành vi hành chính; Quyết ðịnh kỷ luật buộc
thôi việc; Khiếu kiện danh sách cử tri của cõ quan lập danh sách cử tri trên cùng phạm vi
ðịa giới hành chính với Tòa án.

1.2. Khái quát về giải quyết khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai
của Tòa án nhân dân cấp huyện
1.2.1. Thẩm quyền giải quyết các khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực
đất đai của Tòa án nhân dân cấp huyện
17


Lịch sử nền tài phán hành chính của nước ta được đánh dấu bằng sự ra
đời của Tòa Hành chính trong hệ thống Tòa án nhân dân từ tháng 7 năm 1996
theo quy định của Luật Tổ chức Tòa án nhân dân và Pháp lệnh thủ tục giải
quyết các vụ án hành chính được Quốc hội thông qua ngày 21 tháng 5 năm
1996 có hiệu lực thi hành từ ngày 01 tháng 7 năm 1996 (được sữa đổi bổ sung
theo Pháp lệnh sửa đổi, bổ sung một số điều của Pháp lệnh thủ tục giải quyết
các vụ án hành chính số 10/1998/PL- UBTVQH10 và số 29/2006/PLUBTVQH11).
Điều 12 khoản 1, Pháp lệnh thủ tục giải quyết các vụ án hành chính năm
1996 qui định: Tòa án nhân dân huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (gọi
chung là Tòa án cấp huyện) giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện
hành chính đối với quyết định hành chính của cơ quan nhà nước từ cấp huyện
trở xuống trên cùng lãnh thổ và quyết định hành chính, hành vi hành chính
của cán bộ, viên chức của cơ quan nhà nước đó.
Sau 15 năm áp dụng trong hoạt động xét xử của Tòa án, Pháp lệnh thủ
tục giải quyết các vụ án hành chính đã phát huy tác dụng trong hoạt động tài
phán. Mặc dù đã được sữa đổi, bổ sung hai lần nhưng Pháp lệnh cũng còn bộc
lộ một số hạn chế và xuất phát từ yêu cầu đòi hỏi của thực tiễn đời sống cũng
như yêu cầu thực hiện các nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước

trong thời kỳ mới, Đảng và Nhà nước ta chủ trương xây dựng Luật tố tụng
hành chính. Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt
nam khóa XII, đã thông qua Luật tố tụng hành chính, có hiệu lực thi hành từ
ngày 01 tháng 7 năm 2011 (luật số 64/2010/QH 12).
Theo quy định của Luật tố tụng hành chính năm 2010, Tòa án nhân dân
huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh (sau đây gọi chung là Tòa án cấp
huyện) giải quyết theo thủ tục sơ thẩm những khiếu kiện sau đây: "Khiếu kiện
quyết định hành chính, hành vi hành chính của cơ quan nhà nước từ cấp huyện
18