Đề cương chi tiết môn học Dạy học thí nghiệm sinh học PT (Đại học Giáo dục)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
KHOA SƯ PHẠM
BỘ MÔN KHOA HỌC TỰ NHIÊN

ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC

DẠY HỌC THÍ NGHIỆM SINH HỌC PHỔ THÔNG

Hà Nội, 2014


ĐỀ CƯƠNG MÔN HỌC / CHUYÊN ĐỀ

TÊN MÔN HỌC: DẠY HỌC THÍ NGHIỆM SINH HỌC PHỔ THÔNG
1. Thông tin về đơn vị đào tạo
-

Trường: Đại học Giáo dục - ĐHQGHN

-

Khoa: Sư phạm

-

Bộ môn: Khoa học tự nhiên

2. Thông tin về môn học
-

Tên môn học: Dạy học thí nghiệm Sinh học phổ thông

-

Mã môn học: TMT1202

-

Môn học bắt buộc / tự chọn: Bắt buộc

-

Số lượng tín chỉ: 2

-

(Các) môn học tiên quyết: Các môn học thuộc khối kiến thức M1 đến M4

3. Mục tiêu và chuẩn năng lực (góp phần vào chuẩn đầu ra) cần hình thành
3.1. Mục tiêu chung:
Sinh viên có khả năng sử dụng thí nghiệm để dạy học Sinh học
3.2. Chuẩn năng lực:
3.2.1. Kiến thức:
- SV trình bày được yêu cầu, nội dung, phương pháp tiến hành thí nghiệm thực
hành trong dạy học sinh học.
- Sinh viên được luyện tập phân tích mục đích đức dục và trí dục của từng thí
nghiệm, mối liên hệ của thí nghiệm với nội dung bài giảng, phương pháp biểu
diễn và tổ chức cho học sinh tiến hành thí nghiệm, phương pháp sử dụng các thí
nghiệm vào từng bài giảng cụ thể,…
3.2.2. Kỹ năng:
1

- Sinh viên nắm vững kỹ thuật tiến hành thí nghiệm, các phơng tiện trực
quan, biết sử dụng thành thạo, nhanh chóng, khéo léo các thí nghiệm, các ph ơng tiện trực quan.
- SV ch ra c phng phỏp hc tp b mụn v c rốn luyn mt s k
nng c bn u tiờn v thớ nghim sinh hc. SV ch ra c phng phỏp hc
tp b mụn v c rốn luyn mt s k nng c bn u tiờn v thớ nghim sinh
hc.
3.2.3. Thỏi :
- Sinh viên biết mục đích đức, trí, dục của từng thí nghiệm, từng phơng tiện
trực quan, phơng pháp sử dụng chúng vào các bài giảng sinh học cụ thể.
4. Ni dung mụn hc
4.1 Túm tt
Mụn hc cung cp cho sinh viờn nhng kin thc chung v chng trỡnh thớ
nghim sinh hc trng THPT; nhng yờu cu, nguyờn tc chung khi thc hin thớ
nghim sinh hc trng THPT; nhng iu kin an ton, thao tỏc chun khi thc
hin thớ nghim sinh hc trng THPT; phng phỏp dy hc, hng dn hc sinh
quan sỏt, thc hin v phõn tớch thớ nghim sinh hc.
Sau khi hc xong mụn hc ny, sinh viờn cú kh nng:
-

H thng hoỏ chng trỡnh thớ nghim sinh hc trng THPT

-

Thit k v thao tỏc thnh tho cỏc thớ nghim sinh hc trng THPT. La

chn v s dng thớ nghim trong dy hc sinh hc mt cỏch hp lý v hiu qu.
-

T chc, hng dn, nh hng hc sinh quan sỏt v thc hnh cỏc thớ nghim

hoỏ hc trng THPT ti lp hc v phũng thớ nghim.
-

S dng phn mm thit k mt s thớ nghim o trong trng hp khú thc

hin trong thc tin.
- nh hng, h tr hc sinh sỏng to trong thit k thớ nghim thc trong thc
tin v thớ nghim o cú liờn quan n ni dung bi hc.
4.2 Ni dung c th
2


Th
t

1

Mc tiờu
I.A.1. Trỡnh by
c mc ớch yờu
cu ca vic thc
hnh thớ nghim.
I.A.2. Chun b
c dng c húa
cht thớ nghim.
I.A.3. Vit c
trng trỡnh thớ
nghim

I.B.1. Trỡnh by
c cỏc k nng
thc
hnh
thớ
nghim.
I.B.2. Phõn tớch mt
s PPDH ch yu
khi s dng thớ
nghim.
I.B.3. Tp ging cú
s dng thớ nghim
trong dy hc
I.C.1. xut cỏc
phng ỏn thớ
nghim thnh cụng
II.A.1. S dng
c cỏc dng c c
bn ỳng cỏch, ỳng
qui nh.
II.A.2. Trỡnh by
c mt s cụng
tỏc c bn trong
phũng thớ nghim
II.B.1. Lp rỏp c
cỏc b dng c thớ
nghim c bn nht
II.C.1. Sỏng to ra
mt s dng c

Ni dung
Chng 1: Nhng vn chung
1.1 Ni qui phũng thớ nghim
1.2 Yêu cầu v phng phỏp dạy thực
hành thí nghiệm sinh học trng
THPT
1.3 Công tác cơ bản trong phòng thí
nghiệm sinh học

3

Thi

Ghi

lng
2 gi

chỳ

tớn
chớ


nhằm cải tiến thí
nghiệm

2

III.A.1. Trình bày

được mục đích các
thí nghiệm phần sinh
học tế bào
III.A.2.Tiến
hành
được các thí nghiệm
và liên hệ được các
thí nghiệm với các
bài học của phần
Sinh học tế bào.
III.A.3. Viết tường
trình và giải thích
được các hiện tượng
xảy ra.
III.A.4. Đặt được

28
Chương 2: Phương pháp giảng dạy thí
giờ
nghiệm ở trường THPT
2.1. Phương pháp giảng dạy các thí tín
nghiệm phần Sinh học tế bào
chỉ
2.2. Phương pháp giảng dạy các thí
nghiệm phần Sinh học vi sinh vật
2.3. Phương pháp giảng dạy các thí
nghiệm phần Sinh học cơ thể
2.4. Phương pháp giảng dạy các thí
nghiệm phần Di truyền và tiến hóa
2.5. Phương pháp giảng dạy các thí

nghiệm phần Sinh thái học

câu hỏi và hướng
dẫn HS mô tả và giải
thích các hiện tượng
thí nghiệm
III.B.1. Phân tích
được sự thay đổi
điều kiện thí nghiệm
dẫn đến các hiện
tượng khác nhau
III.B.2. Dạy một thí
nghiệm trong một
bài cụ thể theo
PPDH vi mô
III.C.1.

Phân

tích
4


được bản chất của
thí nghiệm để đề
xuất PPDH dạy phù
hợp nhất
III.C.2. Đề xuất một
số thí nghiệm thay
thế

III.C.3. Đề xuất các
phương pháp nghiên
cứu khoa học bằng
thực nghiệm.
IV.A.1. Trình bày
được mục đích các
thí nghiệm phần sinh
học vi sinh vật
IV.A.2.Tiến
hành
được các thí nghiệm
và liên hệ được các
thí nghiệm với các
bài học của phần
Sinh học vi sinh vật.
IV.A.3. Viết tường
trình và giải thích
được các hiện tượng
xảy ra.
IV.A.4. Đặt được
câu hỏi và hướng
dẫn HS mô tả và giải
thích các hiện tượng
thí nghiệm
IV.A.5. So sánh
được lên men etilic
và lên men lactic,
lên men lactic đồng
5

hình và dị hình (các
điều kiện xảy ra,
hiện tượng, kết quả
…) và liên hệ được
với kiến thức bài
học cũng như thực
tiễn cuộc sống
V.A.1. Trình bày
được mục đích các
thí nghiệm phần sinh
học cơ thể
V.A.2.Tiến
hành
được các thí nghiệm
và liên hệ được các
thí nghiệm với các
bài học của phần
Sinh học cơ thể.
V.A.3. Viết tường
trình và giải thích
được các hiện tượng
xảy ra.
V.A.4.
Đặt được
câu hỏi và hướng
dẫn HS mô tả và giải
thích các hiện tượng
thí nghiệm
V.A.5. Phân tích

được các kết quả thí
nghiệm thu được và
đưa ra kết luận đồng
thời liên hệ với kiến
thức đã học.
6


VI.A.1. Trình bày
được mục đích các
thí nghiệm phần Di
truyền và tiến hóa.
VI.A.2.Tiến
hành
được các thí nghiệm
và liên hệ được các
thí nghiệm với các
bài học của phần Di
truyền và tiến hóa.
VI.A.3. Viết tường
trình và giải thích
được các hiện tượng
xảy ra.
VI.A.4. Đặt được
câu hỏi và hướng
dẫn HS mô tả và giải
thích các hiện tượng
thí nghiệm
VI.A.5. Phân tích
được các kết quả thí

nghiệm thu được và
đưa ra kết luận đồng
thời liên hệ với kiến
thức đã học.
VII.A.1. Trình bày
được mục đích các
thí nghiệm phần
Sinh thái học.
VII.A.2.Tiến hành
được các thí nghiệm
và liên hệ được các
thí nghiệm với các
bài học của phần
7


Sinh thái học.
VII.A.3. Viết tường
trình và giải thích
được các hiện tượng
xảy ra.
VII.A.4. Đặt được
câu hỏi và hướng
dẫn HS mô tả và giải
thích các hiện tượng
thí nghiệm
VII.A.5. Phân tích
được các kết quả thí
nghiệm thu được và
đưa ra kết luận đồng

thời liên hệ với kiến
thức đã học.
5. Phương pháp, hình thức dạy học
5.1 Phân bổ thời lượng: theo hình thức dạy học
Lý thuyết: 6
Thực hành/làm việc nhóm: 18
Hướng dẫn tự học, nghiên cứu: 6
5.2. Các phương pháp dạy học chủ yếu
Thuyết trình, làm việc nhóm, thí nghiệm
6. Học liệu:
6.1. Tài liệu chính
- Lê Thị Vu Lan (2008) . Bài giảng thực hành sinh học đại cương. Trường
ĐHKT&CN Tp. Hồ Chí Minh.
6.2. Tài liệu tham khảo
8


- Mai Văn Hưng (2004) Giáo trình thực tập sinh lý người và động vật. Nhà xuất bản
Khoa học và Kĩ thuật
7. Phương pháp và hình thức kiểm tra, đánh giá
Tính chất
Hình thức

của nội

Mục đích kiểm tra

dung kiểm

Trọng số

tra
Đánh giá
thường
xuyên
Bài
tập
tuần (cá
nhân)
Bài
tập
nhóm
Bài
tập
lớn (học
kỳ)
Bài kiểm
tra giữa
kỳ
Bài
thi
hết môn

Lý thuyết

Thông qua việc dạy thí nghiệm

10%

Các buổi chuẩn bị thực hành

10%

Thông qua các bài tường trình thí nghiệm

20%

Thí nghiệm

60%

và kỹ năng
Lý thuyết
và kỹ năng
Kỹ năng
Lý thuyết
và kỹ năng
Lý thuyết
và kỹ năng
Tổng hợp

+ Tiêu chí đánh giá các loại bài tập, KT – ĐG
Hoàn thiện bài tập theo yêu cầu về hình thức, nội dung và mục đích của kiểm tra đánh
giá.
CHỦ NHIỆM KHOA

CHỦ NHIỆM BỘ MÔN

(Ký và ghi rõ họ tên)

(Ký và ghi rõ họ tên)

TS. Tôn Quang Cường

PGS.TS. Mai Văn Hưng
9