Nhận dạng các yếu tố tác động đến việc chấp hành an toàn lao động của người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại TP HCM
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (2.07 MB, 139 trang )
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM
-----------------------------------
TRẦN ĐÌNH TÂN
NHẬN DẠNG CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC
CHẤP HÀNH AN TOÀN LAO ĐỘNG CỦA NGƢỜI
LAO ĐỘNG TRÊN CÁC CÔNG TRƢỜNG
XÂY DỰNG DÂN DỤNG TẠI TP.HCM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kỹ thuật XDCT Dân dụng và Công nghiệp
Mã số ngành : 60580208
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 08 năm 2016
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP.HCM
-----------------------------------
TRẦN ĐÌNH TÂN
NHẬN DẠNG CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN VIỆC
CHẤP HÀNH AN TOÀN LAO ĐỘNG CỦA NGƢỜI
LAO ĐỘNG TRÊN CÁC CÔNG TRƢỜNG
XÂY DỰNG DÂN DỤNG TẠI TP.HCM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành: Kỹ thuật XDCT Dân dụng và Công nghiệp
Mã số ngành : 60580208
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGÔ QUANG TƢỜNG
Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 08 năm 2016
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM
Cán bộ hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGÔ QUANG TƯỜNG
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký)
Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP.
HCM vào ngày 27 tháng 08 năm 2016.
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc
sĩ)
TT
Họ và tên
Chức danh Hội đồng
Chủ Tịch
1
PGS.TS. Nguyễn Thống
2
TS. Nguyễn Anh Thư
Phản biện 1
3
TS. Chu Việt Cường
Phản biện 2
4
PGS.TS. Phạm Hồng Luân
5
TS. Đinh Công Tịnh
Ủy viên
Ủy viên, Thư ký
Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn sau khi Luận
văn đã được sửa chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận văn
TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHỆ TP.HCM
CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
PHÒNG QLKH – ĐTSĐH
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
TP.HCM, ngày…… tháng…….năm 2016
NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ và tên: Trần Đình Tân
Giới tính: Nam
Ngày, tháng, năm sinh: 20 – 08 – 1989 Nơi sinh: Bình Phước.
Chuyên ngành: Kỹ thuật xây dựng công trình Dân dụng và Công
nghiệp.
MSHV:1441870012
I. Tên đề tài:
Nhận dạng các yếu tố tác động đến việc chấp hành an toàn lao động của
người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại TP.HCM
II. Nhiệm vụ và nội dung:
Nhận dạng các yếu tố tác động đến việc chấp hành an toàn lao động của
người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại TP.HCM.
Đánh giá mức độ tác động của các yếu tố tác động đến việc chấp hành an
toàn lao động của người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại
TP.HCM.
Đề xuất giải pháp nhằm đảm bảo và nâng cao ý thức, trách nhiệm chấp hành
an toàn lao động của người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại
TP.HCM.
Kết luận và kiến nghị.
III. Ngày giao nhiệm vụ: (Ngày bắt đầu thực hiện Luận văn ghi
trong Quyết định giao đề tài):
………………………………………………………..
IV. Ngày hoàn thành nhiệm vụ: ...........................................................
V. Cán bộ hƣớng dẫn: PGS.TS. Ngô Quang Tƣờng
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN
(Họ tên và chữ ký)
KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH
(Họ tên và chữ ký)
i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan rằng luận văn này “Nhận dạng các yếu tố tác động đến việc
chấp hành an toàn lao động của người lao động trên các công trường xây dựng dân
dụng tại TP.HCM” là bài nghiên cứu của chính tôi.
Ngoài trừ những tài liệu tham khảo được trích dẫn trong luận văn này, tôi
cam đoan rằng toàn phần hay những phần nhỏ của luận văn này chưa từng được
công bố hoặc được sử dụng để nhận bằng cấp ở những nơi khác.
Không có sản phẩm/nghiên cứu nào của người khác được sử dụng trong luận
văn này mà không được trích dẫn theo đúng quy định.
Luận văn này chưa bao giờ được nộp để nhận bất kỳ bằng cấp nào trên các
trường đại học hoặc cơ sở đào tạo khác.
Học viên thực hiện Luận văn
Trần Đình Tân
ii
LỜI CÁM ƠN
Lời đầu tiên tôi chân thành cảm ơn Cha, Mẹ, Gia đình, Thầy Cô, đồng
nghiệp, bạn học đã hỗ trợ tôi trong suốt quá trình thực hiện Luận văn.
Tôi kính gửi lời cảm ơn chân thành, quý mến đến Phó Giáo sƣ, tiến sĩ Ngô
Quang Tƣờng đã tận tình hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện Luận văn.
Tôi chân thành cám ơn tập thể cán bộ, nhân viên và Thầy cô tại Phòng quản
lý khoa học và đào tạo sau đại học và Khoa kỹ thuật xây dựng công trình dân dụng
và công nghiệp của trường đại học Công Nghệ TP.HCM đã tận tình giúp đỡ, hướng
dẫn thủ tục trong suốt quá trình học để giúp các học viên hoàn thành khóa học.
Tôi chân thành cám ơn những người bạn học Lớp 14SXD11, cám ơn những
buồn, vui trong suốt quá trình học.
Trân trọng kính chào.
Trần Đình Tân
iii
TÓM TẮT
Nghiên cứu này được thực hiện nhằm nhận dạng các yếu tố tác động đến
việc chấp hành an toàn lao động của người lao động trên các công trường xây dựng
dân dụng tại TP.HCM. Những yếu tố đó bao gồm: (1) Tính chuyên nghiệp, nghiêm
minh, trách nhiệm của người sử dụng lao động; (2) Sự phối hợp tốt giữa các bên
tham gia dự án trong công tác an toàn lao động; (3) Công tác huấn luyện, đào tạo kỹ
năng an toàn lao động cho người lao động; (4) Ý thức, đạo đức và trách nhiệm của
người lao động.
Nghiên cứu được tiến hành trải qua 02 giai đoạn: nghiên cứu sơ bộ và nghiên
cứu chính thức. Nghiên cứu sơ bộ được tiến hành thông qua nghiên cứu định tính
nhằm xác lập thang đo, sắp xếp các câu hỏi vào các nhóm nhân tố liên quan đến các
lý thuyết sử dụng để nghiên cứu và hoàn chỉnh bảng hỏi nghiên cứu. Nghiên cứu
chính thức thông qua việc nghiên cứu định lượng nhằm thu thập, phân tích dữ liệu,
kiểm định thang đo, phân tích nhân tố PCA, kiểm định mô hình và các giả thuyết
nghiên cứu. Dữ liệu được xử lý thông qua phần mềm SPSS v.20. Phương pháp hồi
quy tuyến tính dùng để kiểm định mô hình và giả thuyết nghiên cứu.
Kết quả nghiên cứu cho thấy 04 nhân tố đề xuất đều có tác động nhất định
đến biến phụ thuộc: việc chấp hành an toàn lao động của người lao động trên các
công trường xây dựng dân dụng tại TP.HCM. Kết quả nghiên cứu cho thấy được sự
cần thiết trong việc nâng cao ý thức, đạo đức của người lao động, tổ chức tốt công
tác phối hợp giữa các bên tham gia dự án và thiết lập nội quy, hệ thống biển báo của
công trường, tăng tính chuyên nghiệp trong quản lý, điều hành của cơ quan sử dụng
lao động đồng thời công tác huấn luyện trang bị an toàn lao động cũng phải được
thực hiện đồng bộ.
Nghiên cứu cũng kiểm định được rằng khi các nhân tố tác động nếu được
thực hiện tốt thì việc chấp hành an toàn lao động của người lao động sẽ tốt hơn.
Nghiên cứu cũng cho thấy không có sự khác biệt giữa các nhóm trong biến
định danh về chấp hành an toàn lao động tại công trường xây dựng dân dụng.
iv
ABSTRACT
This research was carried out in order to identify factors affecting to the
observance of occupational safety of workers in the civil contruction sites in
HCMC. These factors include: (1) professionalism, strictness, the responsibilities of
the employer,(2) Good coordination between the parties participating in ensuring
labor safety; (3) The labor safety training for employees; (4) The sense of ethics and
responsibility of the employees..
This research is proceeded in 2 phases: Preliminary Research and Main
Research. Preliminary Research is conducted through qualitative research in order
to establish the scale, sort of questions into groups related to the theory used to
study and complete the study questionnaire. Main Research usually study through
quantitative research aimed to collect and analyze data , test scale , analyze PCA
factor , test models and hypotheses. Data is processed through SPSS v.20 software.
Linear regression method used to test the model and research hypothesis.
Research result shows that 04 proposed factors are certain to affect the
dependent variable: the observance of occupational safety of workers in the civil
construction sites in HCMC. It indicates the need of improving awareness and
ethics of workers, organizing the coordination between the parties involved in the
project, establishing Rules, Constructuon Site Sign, increasing the professionalism
of the management and administration of employer, and also the labor safety
equipment training need to inconsistently implemete.
This research also demonstrates that if the factors conduct well, the
observance of the safety of the workers will be better.
This research also shows that there is not any diffirence between the
identifier variables in observance of labor safety in civil construction sites.
v
MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ........................................................................................ i
LỜI CÁM ƠN ............................................................................................. ii
TÓM TẮT .................................................................................................. iii
MỤC LỤC .................................................................................................. iv
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ................................................................... ix
DANH MỤC BẢNG ................................................................................... x
DANH MỤC HÌNH .................................................................................. xii
CHƢƠNG 1 – ĐẶT VẤN ĐỀ .................................................................... 1
1.1.Giới thiệu chung ................................................................................. 1
1.2.Mục tiêu nghiên cứu ........................................................................... 2
1.3.Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................. 3
1.4.Phạm vi nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu .................................... 3
1.5.Phương pháp nghiên cứu .................................................................... 3
1.5.1.Nghiên cứu sơ bộ ......................................................................... 3
1.5.2.Nghiên cứu chính thức ................................................................. 3
1.6.Kết cấu bài báo cáo nghiên cứu .......................................................... 4
-Tóm tắt chương 1 .................................................................................... 5
CHƢƠNG 2 – TỔNG QUAN ................................................................ 6
2.1.Cơ sở lý thuyết .................................................................................... 6
2.1.1.Định nghĩa về công trường xây dựng dân dụng, cơ sở pháp lý của
quản lý an toàn lao động................................................................................... 6
2.1.2.Định nghĩa, khái niệm về an toàn lao động tại công trường xây
dựng………... ................................................................................................... 8
vi
2.1.3.Người lao động ........................................................................... 10
2.1.4.Các bên tham gia dự án, quyền và trách nhiệm của các bên trong
quản lý an toàn lao động và môi trường xây dựng. ........................................ 11
2.1.5.Công tác huấn luyện an toàn lao động ....................................... 14
2.1.6.Giám sát việc thực thi an toàn lao động ..................................... 15
2.1.7.Các hình thức chế tài, xử phạt liên quan đến an toàn lao động.. 18
2.1.8.Tai nạn và một số lý thuyết về tai nạn ....................................... 19
2.1.9.Ngăn ngừa tai nạn lao động và xử lý khi sự cố tai nạn xảy ra ... 24
2.2.Một số nghiên cứu trước ................................................................... 25
2.3.Thực trạng an toàn lao động trong hoạt động xây dựng ................... 29
2.3.1.Thực trạng tai nạn lao động qua số liệu thống kê ...................... 29
2.3.2.Các nguyên nhân chủ yếu để xảy ra tai nạn lao động (căn cứ theo
biên bản kết luận và báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH từ các vụ tai nạn làm chết
người qua các năm từ 2007 đến 2014) ........................................................... 31
2.3.3.Các nguyên nhân chủ yếu để xảy ra tai nạn lao động chết người
(căn cứ theo biên bản kết luận và báo cáo của Bộ LĐ-TB&XH từ các vụ tai nạn
làm chết người qua các năm từ 2007 đến 2014) ............................................ 32
Tóm tắt chương 2 .................................................................................... 32
CHƢƠNG 3 – PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ................................. 34
3.1.Mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu ........................... 34
3.1.1.Mô hình nghiên cứu ................................................................... 34
3.1.2.Các giả thuyết nghiên cứu .......................................................... 35
3.2.Quy trình nghiên cứu ........................................................................ 36
3.2.1.Thiết kế nghiên cứu .................................................................... 37
3.2.2.Thang đo được sử dụng trong nghiên cứu ................................. 39
vii
3.2.3.Xử lý và phân tích dữ liệu .......................................................... 39
3.3.Thu thập dữ liệu ................................................................................ 47
3.3.1.Quy trình thu thập dữ liệu .......................................................... 48
3.3.2.Cách thức phân phối bảng câu hỏi ............................................. 49
3.3.3.Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc chấp hành ATLĐ ...... 49
3.4. Các công cụ nghiên cứu ................................................................... 59
Tóm tắt chương 3 .................................................................................... 59
CHƢƠNG 4 – PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ THẢO LUẬN .................. 60
4.1. Phân tích dữ liệu.................................................................................. 60
4.1.1. Đặc điểm của mẫu nghiên cứu ..................................................... 60
4.1.2. Thống kê mô tả biến định lượng................................................... 69
4.1.3. Đánh giá độ tin cậy Cronbach’s Alpha ......................................... 75
4.2. Nghiên cứu chính thức..................................................................... 79
4.2.1. Phân tích nhân tố PCA đối với các thang đo biến độc lập ........ 79
4.2.2. Đặt lại tên nhân tố mới .............................................................. 86
4.2.3. Mô hình nghiên cứu chính thức ................................................ 90
4.2.4. Giả thuyết nghiên cứu chính thức ............................................. 90
4.2.5. Phân tích hồi quy ....................................................................... 91
4.2.6. Kiểm định giả thuyết nghiên cứu ............................................. 96
4.2.7. Kiểm tra sự khác biệt về việc chấp hành an toàn lao động giữa
các thành phần định tính trong khảo sát……………………………...98
Tóm tắt chương 4 .................................................................................. 109
CHƢƠNG 5 – KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ, ĐÓNG GÓP .................... 110
5.1. Kết luận .......................................................................................... 110
5.2 Kiến nghị ........................................................................................ 110
viii
5.3. Đóng góp của đề tài ....................................................................... 112
5.3.1. Đóng góp về mặt học thuật ..................................................... 112
5.3.2. Đóng góp của đề tài về mặt thực tiễn ...................................... 114
5.4. Hạn chế của nghiên cứu này và hướng nghiên cứu tiếp theo ........ 114
TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................................... 116
PHỤ LỤC ......................................................................................................
Phụ lục 1: Bảng khảo sát ............................................................................
ix
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
ATLĐ
: An toàn lao động
CHXHCN
: Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa
CP
: Chính phủ
DD&CN
: Dân dụng và Công nghiệp
ĐH
: Đại học
HĐLĐ
: Hợp đồng lao động
KHCN
: Khoa học công nghệ
LĐ-TB&XH
: Lao động – Thương binh và Xã hội
NĐ
: Nghị định
QĐ
: Quyết định
QH
: Quốc hội
TCVN
: Tiêu chuẩn Việt Nam
TNLĐ
: Tai nạn lao động
TP.HCM
: Thành phố Hồ Chí Minh
TT
: Thông tư
TTg
: Thủ tướng
UBND
: Ủy ban Nhân dân
VSLĐ
: Vệ sinh lao động
XD
: Xây dựng
x
DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Tình hình tai nạn lao động cả nước từ năm 2007 đến năm 2014.. 30
Bảng 2.2. Tình hình tai nạn lao động tại TP.HCM từ năm 2007 đến năm
2014 ................................................................................................................ 31
Bảng 3.1. Thống kê cách thức lấy mẫu .......................................................... 49
Bảng 4.1. Thống kê giới tính của người trả lời .............................................. 60
Bảng 4.2. Thống kê độ tuổi của người trả lời ................................................ 61
Bảng 4.3. Thống kê tình trạng hôn nhân của người trả lời ............................ 62
Bảng 4.4. Thống kê trình độ đã được đào tạo của người trả lời .................... 63
Bảng 4.5. Thống kê vị trí công tác tại cơ quan của người trả lời................... 64
Bảng 4.6. Thống kê thâm niên công tác trong ngành xây dựng của người trả lời .
………………………………………………………………………………65
Bảng 4.7. Thống kê mức thu nhập hàng tháng từ công việc xây dựng.......... 66
Bảng 4.8. Thống kê khu vực cơ quan công tác của người trả lời .................. 67
Bảng 4.9. Thống kê mô tả biến định lượng: Tính chuyên nghiệp, nghiêm
minh, trách nhiệm của cơ quan sử dụng lao động. ........................................ 69
Bảng 4.10. Thống kê mô tả biến định lượng: Sự phối hợp giữa các bên tham
gia dự án trong công tác an toàn lao động. .................................................... 71
Bảng 4.11. Thống kê mô tả biến định lượng: Công tác huấn luyện, đào tạo kỹ
năng an toàn lao động cho người lao động. ................................................... 72
xi
Bảng 4.12. Thống kê mô tả biến định lượng: Ý thực, đạo đức và trách nhiệm
của người lao động. ........................................................................................ 73
Bảng 4.13. Thống kê mô tả biến định lượng: Việc chấp hành an toàn lao
động của người lao động. ............................................................................... 75
Bảng 4.14. Hệ số Cronbach’s Alpha của dữ liệu. .......................................... 76
Bảng 4.15. Kiểm định độ tin cậy của dữ liệu. ................................................ 76
Bảng 4.16. Hệ số Cronbach’s Alpha của dữ liệu.- lần 2 ................................ 78
Bảng 4.17. Kiểm định độ tin cậy của dữ liệu - lần 2. .................................... 78
Bảng 4.18. Phân tích nhân tố PCA đối với các thang đo – Lần 1 .................. 79
Bảng 4.19. Phân tích nhân tố PCA đối với các thang đo – Lần 2 .................. 82
Bảng 4.20. Tổng hợp kết quả phân tích nhân tố ............................................ 86
Bảng 4.21. Nhân tố mới sau phân tích nhân tố PCA .................................... 86
Bảng 4.22. Độ phù hợp của mô hình ............................................................. 92
Bảng 4.23. Chỉ tiêu đánh giá độ phù hợp của mô hình .................................. 93
Bảng 4.24. Ý nghĩa của các hệ số hồi quy riêng phần ................................... 94
xii
DANH MỤC CÁC HÌNH
Hình 3.1. Mô hình nghiên cứu sơ bộ đề xuất ................................................. 35
Hình 3.2. Quy trình nghiên cứu ..................................................................... 38
Hình 3.3. Quy trình thu thập dữ liệu .............................................................. 48
Hình 4.1. Thống kế giới tính của người trả lời .............................................. 60
Hình 4.2. Thống kê độ tuổi của người trả lời ................................................. 61
Hình 4.3. Thống kê tình trạng hôn nhân của người trả lời............................. 62
Hình 4.4. Thống kê trình độ đã được đào tạo của người trả lời ..................... 63
Hình 4.5. Thống kê vị trí công tác tại cơ quan của người trả lời ................... 64
Hình 4.6. Thống kê thâm niên công tác trong ngành xây dựng của người trả
lời ................................................................................................................... 65
Hình 4.7. Thống kê mức thu nhập hàng tháng từ công việc xây dựng .......... 66
Hình 4.8. Thống kê khu vực cơ quan công tác của người trả lời ................... 67
Hình 4.9. Mô hình nghiên cứu chính thức ..................................................... 90
Hình 4.10. Biểu đồ Scatterplot ……...……………………………………....95
Hình 4.11. Biểu đồ Histogram ……………..………………….…………....96
1
CHƢƠNG 1 – ĐẶT VẤN ĐỀ
1.1. Giới thiệu chung
Trong sự phát triển kinh tế xã hội của bất cứ một quốc gia nào đều đi kèm
với sự phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật, nhà ở, xí nghiệp, đường sá, các công trường
quốc phòng an ninh và phúc lợi xã hội. Sự phát triển ấy sẽ làm cho hoạt động xây
dựng phát triển mạnh mẽ, nhất là ở các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam.
Các vấn đề kỹ thuật được ưu tiên chú trọng để tạo nên những công trình chất
lượng, thẩm mỹ, đảm bảo công năng phục vụ như mục tiêu đề ra. Tuy nhiên để quá
trình xây dựng một công trình được suông sẻ, trôi chảy, hiệu quả thì vấn đề an toàn
lao động phải được quan tâm, đầu tư và tổ chức hiệu quả nhằm ngăn ngừa những rủi
ro có thể xảy ra bằng các biện pháp quản lý điều hành, đảm bảo điều kiện lao động.
Theo báo cáo chính thức của Bộ LĐ-TB&XH, từ năm 2005 đến năm 2014,
tại cả nước xảy ra 58.399 vụ tai nạn lao động, 61.315 người bị thương, trong đó có
5.232 vụ chết người, làm chết 5.791 người và 14.298 người bị thương nặng. Theo
thống kê của Bộ LĐ-TB&XH, tỉ trọng các vụ tai nạn và số lượng người chết do tai
nạn lao động luôn chiếm tỉ trọng lớn trên tổng số vụ, tổng số người chết trong cả
nước, năm 2014, tai nạn lao động trong lĩnh vực xây dựng chiếm 33,1% tổng số vụ
và 33,9% tổng số người chết. Thống kê theo địa phương thì TP.HCM là nơi có số
vụ tai nạn và số người chết do tai nạn lao động luôn có số lượng lớn nhất trong cả
nước. Cũng theo Bộ LĐ-TB&XH, số vụ tai nạn lao động năm sau đều cao hơn năm
trước, tai nạn lao động xảy ra trong tất cả các loại hình công trình xây dựng như
công trình dân dụng, công trình giao thông, công trình thủy lợi thủy điện …
Tai nạn lao động gây nên nhiều bi kịch cho con người, kinh tế, xã hội, làm
gián đoạn tiến độ dự án, năng suất của ngành và danh tiếng của ngành (Trần Hoàng
Tuấn, 2009). Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra nguyên nhân để xảy ra tai nạn, mất an
toàn lao động đến từ nhiều phía, chủ đầu tư, nhà thầu, năng lực cơ giới hóa, người
lao động, thiên nhiên, môi trường ngoại tác… các văn bản pháp luật, ứng xử trong
quản lý và ứng xử của người lao động.
2
Hiện nay, trong xu hướng hội nhập về khoa học công nghệ và kỹ thuật với
thế giới, các chủ đầu, công ty tư vấn giám sát, các đơn vị thi công đã có những hệ
thống biện pháp trong quản lý an toàn lao động, tuân thủ theo quy định của pháp
luật, tuy nhiên tình hình tai nạn lao động vẫn diễn ra với nhiều nguyên nhân, bên
cạnh những nguyên nhân do năng lực quản lý, kiểm soát của chủ đầu tư, các nhà
thầu thi công, điều kiện thi công thì nguyên nhân “không chấp hành an toàn lao
động của người lao động” là một trong các nguyên nhân chủ yếu.
Ở góc nhìn trách nhiệm của người lao động, việc tuân thủ an toàn lao động
của họ là đến từ đâu? Ý thức, trách nhiệm của họ, hay các quy định, quản lý còn
chưa hiệu quả, chưa đủ tác động đến nghĩa vụ chấp hành của họ?
Tại TP.HCM, chưa có nhiều nghiên cứu, nhận dạng các yếu tố nào, nguyên
nhân nào tác động tốt hay cản trở việc chấp hành an toàn lao động của người lao
động.
Từ nhận thức đó, nghiên cứu này thực hiện việc “Nhận dạng các yếu tố tác
động đến việc chấp hành an toàn lao động của người lao động trên các công
trường xây dựng dân dụng tại TP.HCM” để nhận dạng những yếu tố và mức độ
tác động của nó, từ đó có những khuyến nghị phù hợp cho các chủ thể tham gia hoạt
động xây dựng tại TP.HCM.
1.2. Mục tiêu nghiên cứu
Nhận dạng các yếu tố tác động đến việc chấp hành an toàn lao động của
người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại TP.HCM.
Đánh giá mức độ tác động của các yếu tố tác động đến việc chấp hành an
toàn lao động của người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại
TP.HCM.
Đề xuất giải pháp nhằm đảm bảo và nâng cao ý thức, trách nhiệm chấp hành
an toàn lao động của người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại
TP.HCM.
3
1.3. Câu hỏi nghiên cứu
Những yếu tố nào tác động đến việc chấp hành an toàn lao động của người
lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại TP.HCM?
Tác động của các yếu tố tác động đến việc chấp hành an toàn lao động của
người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại TP.HCM ở mức độ
nào?
1.4. Phạm vi nghiên cứu và đối tƣợng nghiên cứu
Phạm vi nghiên cứu của đề tài: Các công trường xây dựng dân dụng tại
TP.HCM.
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là những tổ chức và cá nhân tại công trường
xây dựng dân dụng trên địa bàn TP.HCM.
1.5. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài được thực hiện thông qua 2 bước nghiên cứu chính:
1.5.1. Nghiên cứu sơ bộ
Từ cơ sở lý thuyết, xây dựng mô hình nghiên cứu và bảng câu hỏi khảo sát.
Sau đó tiến hành khảo sát thử, ghi nhận các ý kiến đóng góp. Trên cơ sở đó, sửa
chữa, bổ sung, hoàn thiện bảng câu hỏi.
Đánh giá độ tin cậy của thang đo bằng kiểm định Cronbach’s Alpha.
1.5.2. Nghiên cứu chính thức
Phân tích nhân tố PCA (Principle Component Analysis ) để rút trích dự
liệu, thu gọn tập biến.
Thống kê mô tả để đánh giá mức độ tác động của các nhân tố đến việc chấp
hành an toàn lao động của người lao động và phân tích một số thông tin khác có liên
quan sau phân tích PCA.
Phân tích hồi quy để khẳng định hoặc bác bỏ những giả thuyết nghiên cứu.
4
1.6. Kết cấu bài báo cáo nghiên cứu
Bố cục bài báo cáo gồm 5 chương:
-
Chƣơng 1: Đặt vấn đề
Giới thiệu tổng quan về đề tài nghiên cứu: lý do chọn đề tài, mục tiêu nghiên
cứu, câu hỏi nghiên cứu; phạm vi và đối tượng nghiên cứu, và bố cục bài báo cáo
nghiên cứu.
-
Chƣơng 2: Tổng quan
Trình bày cơ sở lý thuyết, trong đó nêu các khái niệm, các định nghĩa liên
quan đến công trường dân dụng, các bên tham gia một dự án, vấn đề an toàn lao
động, huấn luyện và trang bị an toàn lao động, hành vi của con người, xử phạt và
khắc phục khi sự cố mất an toàn lao động xảy ra; các lý thuyết về tai nạn, ngăn ngừa
và xử lý tình huống mất an toàn lao động.
Đề cập đến các nghiên cứu trước đây về an toàn lao động, các nguyên nhân
dẫn đến tai nạn, phòng ngừa rủi ro tai nạn.
Trình bày thực trạng an toàn lao động hiện nay thông qua các thống kê của
Bộ LĐ-TB&XH, các nguyên nhân tai nạn thực tế.
-
Chƣơng 3: Phƣơng pháp nghiên cứu
Giới thiệu mô hình nghiên cứu và các giả thuyết nghiên cứu sẽ thực hiện.
Trình bày về quy trình nghiên cứu, cách thức thu thập dữ liệu và các công cụ
nghiên cứu sẽ phục vụ cho chương 4 – phân tích dữ liệu.
-
Chƣơng 4: Phân tích dữ liệu và thảo luận
Phân tích dữ liệu đã thu thập được, nêu lên đặc điểm của mẫu nghiên cứu,
thống kê biến định lượng. Đánh giá độ tin cậy của thang đo đã sử dụng.
Tiến hành nghiên cứu chính thức, phân tích nhân tố PCA để rút trích dữ liệu.
5
Khẳng định hoặc loại bỏ những yếu tố có ý nghĩa và không có ý nghĩa tác
động đến việc chấp hành an toàn lao động của người lao động trên các công trường
xây dựng dân dụng tại TP.HCM.
Làm rõ mức độ tác động của các nhân tố đến việc chấp hành an toàn lao
động của người lao động trên các công trường xây dựng dân dụng tại TP.HCM.
-
Chƣơng 5: Kết luận, đóng góp, kiến nghị
Kết luận từ những kết quả phân tích được, nêu lên những đóng góp của đề tài
về mặt học thuật; đóng góp của đề tài về mặt thực tiễn.
Đề xuất giải pháp nhằm đảm bảo an toàn lao động và nâng cao ý thức trách
nhiệm chấp hành an toàn lao động của người lao động các công trường xây dựng
dân dụng tại TP.HCM, nêu lên những khó khăn hạn chế của đề tài và đề xuất hướng
nghiên cứu tiếp theo.
Tóm tắt chƣơng 1
Chương này tập trung giới thiệu về lý do chọn đề tài nghiên cứu, đặt ra được
mục tiêu nghiên cứu, xác định phạm vi nghiên cứu và đối tượng nghiên cứu. Đồng
thời cũng thiết lập phương pháp nghiên cứu cho đề tài, dự kiến bố cục kết cấu của
bài báo cáo nghiên cứu.
6
CHƢƠNG 2 – TỔNG QUAN
2.1. Cơ sở lý thuyết
2.1.1. Định nghĩa về công trƣờng xây dựng dân dụng, cơ sở pháp lý của
quản lý an toàn lao động.
Công trƣờng xây dựng, công trƣờng xây dựng dân dụng
Công trường xây dựng là nơi diễn ra các hoạt động xây lắp để thi công công
trình được dự kiến trong một thời hạn biết trước và được sự cho phép của chính
quyền. Phạm vi công trường xây dựng được bao bởi hàng rào công trường.
Công trình xây dựng dân dụng là các công trình nhằm phục vụ cho mục đích
ở, làm việc, sinh hoạt, giải trí của con người, khác với các hoạt động xây dựng khác
như xây dựng công trình công nghiệp là để sản xuất, công trình quốc phòng là để
đảm bảo an ninh quốc phòng, công trình giao thông là đảm bảo đi lại… Công trình
xây dựng dân dụng như là chung cư, nhà ở đơn lẻ hoặc liền kề, trường học, bệnh
viện, trụ sở làm việc, công trình văn hóa, thể dục thể thao, trung tâm thương mại
dịch vụ…
Thi công xây dựng công trình xây dựng dân dụng là một hoạt động xây dựng
nhằm tạo ra công trình xây dựng dân dụng.
Cơ sở pháp lý của Quản lý an toàn lao động
Quản lý an toàn lao động trong thực hiện dự án đầu tư xây dựng công trình
được quy định tại Khoản 1, điều 45, Luật xây dựng: nội dung quản lý dự án đầu tư
xây dựng công trình bao gồm quản lý chất lượng, khối lượng, tiến độ, an toàn lao
động và môi trường xây dựng.
Nội dung của quản lý an toàn lao động trong thực hiện dự án đầu tư xây
dựng công trình: Điều 30, nghị định số 12/2009/NĐ – CP
Nhà thầu thi công xây dựng phải lập các biện pháp an toàn cho người và
công trình trên công trường xây dựng. Trường hợp các biện pháp an toàn liên quan
đến nhiều bên thì phải được các bên thỏa thuận.
7
Các biện pháp an toàn, nội quy về an toàn phải được thể hiện công khai trên
công trường xây dựng để mọi người biết và chấp hành; những vị trí nguy hiểm trên
công trường phải bố trí người hướng dẫn, cảnh báo đề phòng tai nạn.
Nhà thầu thi công xây dựng, chủ đầu tư và các bên có liên quan phải thường
xuyên kiểm tra giám sát công tác an toàn lao động trên công trường. Khi phát hiện
có vi phạm về an toàn lao động thì phải đình chỉ thi công xây dựng. Người để xảy ra
vi phạm về an toàn lao động thuộc phạm vi quản lý của mình phải chịu trách nhiệm
trước pháp luật.
Nhà thầu xây dựng có trách nhiệm đào tạo, hướng dẫn, phổ biến các quy
định về an toàn lao động. Đối với một số công việc yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn
lao động thì người lao động phải có giấy chứng nhận đào tạo an toàn lao động.
Nghiêm cấm sử dụng người lao động chưa được đào tạo và chưa được hướng dẫn
về an toàn lao động.
Nhà thầu thi công xây dựng có trách nhiệm cấp đầy đủ các trang bị bảo hộ
lao động, an toàn lao động cho người lao động theo quy định khi sử dụng lao động
trên công trường.
Khi có sự cố về an toàn lao động, nhà thầu thi công xây dựng và các bên có
liên quan có trách nhiệm tổ chức xử lý và báo cáo cơ quan quản lý nhà nước về an
toàn lao động theo quy định của pháp luật đồng thời chịu trách nhiệm khắc phục và
bồi thường những thiệt hại do nhà thầu không bảo đảm an toàn lao động gây ra.
Nội dung của quản lý môi trường xây dựng trong thực hiện dự án đầu tư xây
dựng công trình: Điều 31, nghị định số 12/2009/NĐ – CP
Nhà thầu thi công xây dựng phải thực hiện các biện pháp bảo đảm về môi
trường cho người lao động trên công trường và bảo vệ môi trường xung quanh, bao
gồm có biện pháp chống bụi, chống ồn, xử lý phế thải và thu dọn hiện trường. Đối
với những công trình xây dựng trong khu vực đô thị, phải thực hiện các biện pháp
bao che, thu dọn phế thải đưa đến đúng nơi quy định.
8
Trong quá trình vận chuyển vật liệu xây dựng, phế thải phải có biện pháp che
chắn bảo đảm an toàn, vệ sinh môi trường.
Nhà thầu thi công xây dựng, chủ đầu tư phải có trách nhiệm kiểm tra giám
sát việc thực hiện bảo vệ môi trường xây dựng, đồng thời chịu sự kiểm tra giám sát
của cơ quan quản lý nhà nước về môi trường. Trường hợp nhà thầu thi công xây
dựng không tuân thủ các quy định về bảo vệ môi trường thì chủ đầu tư, cơ quan
quản lý nhà nước về môi trường có quyền đình chỉ thi công xây dựng và yêu cầu
nhà thầu thực hiện đúng biện pháp bảo vệ môi trường.
Người để xảy ra các hành vi làm tổn hại đến môi trường trong quá trình thi
công xây dựng công trình phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và bồi thường thiệt
hại do lỗi của mình gây ra.
2.1.2. Định nghĩa, khái niệm về an toàn lao động tại công trƣờng xây dựng
An toàn lao động trong thi công xây dựng công trình
Thông tư 22/2010/TT-BXD ngày 03 tháng 12 năm 2010 của Bộ Xây dựng
định nghĩa “An toàn lao động trong thi công xây dựng công trình là hệ thống các
biện pháp về tổ chức quản lý, điều hành trên công trường nhằm cải thiện điều kiện
lao động và ngăn chặn tai nạn lao động trong thi công xây dựng công trình”.
Khi đề cập đến an toàn lao động là để cập đến những yêu cầu để đảm bảo an
toàn trong thi công xây dựng. Đó là những yêu cầu có tính ràng buộc cao đối với
các bên tham gia trong hoạt động xây dựng, trong đó yêu cầu về tổng mặt bằng, vật
tư, an toàn điện, an toàn cháy nổ,…
Điều kiện lao động, bảo hộ lao dộng, tai nạn lao động
Điều kiện lao động là tổng thể các yếu tố kỹ thuật, tổ chức lao động, kinh tế
xã hội, tự nhiên, thể hiện qua quá trình công nghệ, phương tiện lao động, đối tượng
lao động, năng lực của người lao động và tác động qua lại giữa các yếu tố đó tạo
nên điều kiện làm việc của con người trong quá trình lao động sản xuất. Đặc điểm
lao động trong ngành xây dựng là điều kiện lao động luôn thay đổi, có công việc
nặng nhọc, cơ giới cao, tư thế làm việc gò bó hoặc chênh vênh nguy hiểm… đa
9
phần công việc diễn ra ngoài trời tác động bởi các yếu tố khắc nghiệt về thời tiết,
khí hậu, môi trường làm việc ô nhiễm, độc hại, nguy hiểm vì khói bụi, ồn ào, hoá
chất, nhiều thiết bị điện.
Những yêu cầu đó cần thực thi hiệu quả từ khâu thiết kế đến thi công để tạo
ra một điều kiện lao động tốt nhất cho con người, máy móc thiết bị.
Công tác thiết kế biện pháp kỹ thuật an toàn lao động phải tiến hành song
song với công tác thiết kế kỹ thuật và biện pháp thi công. (Bùi M.H., 2011).
Các biện pháp cơ bản để đảm bảo an toàn lao động trong thi công xây dựng:
Biện pháp đảm bảo an toàn trong quá trình xây lắp: thi công đất đặc biệt là
thi công đào hố sâu; thi công công tác bê tông và bê tông cốt thép đặc biệt là thi
công trên cao; thi công lắp ghép cấu kiện đặc biệt là những cấu kiện to, gồ ghề,
cồng kềnh.
Biện pháp đảm bảo an toàn đi lại trên công trường, chú trọng các phương
thức vận chuyển trong những công trường có diện tích lớn có mật độ giao cắt các
đường vận chuyển nhiều và liên tục, phương thức vận chuyển lên cao hoặc xuống
sâu đối với thi công các cao ốc và còn chú trọng đến an toàn lưu chuyển cấp, thoát
nước, truyền tải điện, lối thoát hiểm.
Biện pháp an toàn về điện: Hệ thống điện động lực và điện chiếu sáng được
lắp đặt riêng rẽ, có cầu dao đóng ngắt từng phần hoặc toàn hệ thống. Người lao
động, máy móc thiết bị phải được đảm bảo an toàn vận hành, có giải pháp cách điện
an toàn. Người lao động phải được trang bị kiến thực, hướng dẫn về an toàn điện,
biết cách xử lý khi phát sinh sự cố.
Biện pháp an toàn về cháy nổ: Là hệ thống các biện pháp đảm bảo an toàn
liên quan đến cháy nổ, từ việc thành lập ban chức năng và quy chế hoạt động rõ
ràng đến các phương pháp cảnh báo, hướng dẫn,…
Trong công đoạn thiết kế thi công, đơn vị thiết kế phải dự phòng các phương
án đảm bảo an toàn lao động.
