Một số qui tắc đánh trọng âm II

CÁC QUY TẮC TRỌNG ÂM VÀ PHÁT ÂM THƯỜNG GẶP ( suu tam )
Qua quá trình luyện từ, tôi xin cung cấp một số quy tắc nôm na về trọng âm.
Tôi không muốn lý luận nhiều như một số tài liệu về phát âm khác, mà chú
trọng đến tính thực hành. Thiết nghĩ, nhớ các lý luận phát âm để làm gì, cái
đấy dành cho các nhà nghiên cứu ngôn ngữ. Nhớ trực tiếp các trường hợp
thực tế còn nhanh gọn và đỡ tốn bộ nhớ hơn.
Vị trí tương đối của trọng âm so với các tiếp/hậu tố (suffix) đặc biệt
* Ghi chú:
Kí hiệu: ‘### trọng âm chính; ,### trọng
âm phụ; Thông thường, các trọng âm phụ có thể không được kí hiệu trong
một số từ điển, nhưng khi nói, các trọng âm phụ bao giờ cũng được đọc
khá rõ. Thực chất, rõ nhất là trọng âm chính, sau đó là trọng âm phụ,
còn các âm còn lại thì có thể nuốt đi.
Quy tắc: Trọng âm phụ hầu hết đứng cách trọng âm chính 1 âm tiết (trước
hoặc sau). Một số ngoại lệ đứng cách 2 âm tiết như: ‘classifi’cation;
de,terio’ration;…
1.Các hậu/tiếp tố (suffix) thường là Trọng âm:
#eer: engi’neer, volun’teer; pio’neer;…
#ese: ,Japa’nese; ,Vietna’mese;…
#ental: en,viron’mental; ,conti’nental;…
…
2.Trọng âm thường đứng ngay trước các hậu tố (suffix) sau:
–#ion: ,inter’nation; com’passion; re’ligion; ‘fashion …
–#ure: ad’venture‘; cre’ature; ‘pleasure; ‘injure;… (hầu hết áp dụng
cho Danh từ, vì với động từ có một số trường hợp đặc biệt như in’sure,
en’sure…vì trọng âm của động từ thường nằm ở âm tiết thứ 2)
–#ity: mu,nici’pality; ,possi’bility; ac’tivity; ‘family;…
–#ogy: tech’nology; bi’ology; ,metho’dology;…
–#aphy: bi’ography; pho’tography;…
–#ian: ,indo’nesian; ’indian;…
–#(i)um: ,audi’torium; a’quarium; mo’mentum, …

–#ial: ma’terial; ‘aerial;…
–#ative (mostly in 4 syllabled words): ‘talkative;con’servative; in’formative… (exception:
‘quantitative, ‘qualitative…)
–#ive (mostly in 2-3 syllabled words): con’ductive; pro’gressive, ‘active; ‘passive;…
–#ic(al): ‘infor’matic; ‘techno’logical, an’gelic; ‘comic…
–#ient/ienc#: efficien-t/ce/cy; pro’ficien-t/cy;…
–#ual: ,indi’vidual; con’ceptual;…
–#ious: re’ligious; de’licious; am’bitious …
–# ify: i’dentify; ’modify;…
–#ish: ‘English; de’molish; es’tablish;…
3.Trọng âm thường đứng cách một âm tiết trước các hậu tố (suffix) sau:
(đương nhiên chỉ áp dụng cho các từ có từ 3 âm tiết trở lên)
Chú ý: Một số hậu tố đơn thường là trọng âm phụ, hay chí ít cũng được
đọc khá rõ (dù trong một số từ điển không ghi kí hiệu (,) là trọng âm
phụ)
–*#ate: cer’tifi,cate; ‘confis,cate; …
–*#ise/ize: in’dustria,lise; ‘visua,lize; …
–*#age: ‘sabotage; ‘heritage;…
–*#ism/ist: ,ento’mologist; ‘moder,nism/ist; ‘natura,lism/ist ( (tural)
đã bị đọc nuốt thành một âm là (tSral) nên (na) vẫn coi là cách (ism)
một âm tiết); …
–*#er: phy’loso,pher; pho’togra,pher; in’terpre,ter; ‘moni,tor;
‘bache,lor;.. (ngoại trừ một số danh từ chỉ người được tạo nên bởi việc
thêm (er) vào động từ 2 âm tiết vốn thường có trọng âm ở âm tiết thứ 2:
per’form — > per’former; … hoặc với trường hợp có (#ator) như
co’ordi,nator; co’ope,rator;… vì giống trường hợp chứa tiếp tố (–#ate) )
–*#ory/ary: pre’paratory; vo’cabulary; la’borotory; ‘fragmentary…
(nhưng đây là quy tắc yếu vì có nhiều trường hợp trọng âm nằm ngay
trước nó chứ không cách: ,satis’factory, ,manu’factory; hay trong từ
chỉ có 3 âm tiết: ‘sensory…)

4. Một số quy tắc khác
- Đối với động từ và tính từ có 2 âm tiết, thì trọng âm hầu hết nằm ở
âm tiết thứ 2: im’port; ex’port; im’pact; …; co’rrect; e’xact;…
- Đối với danh từ có 2 âm tiết, thì trọng âm hầu hết nằm ở âm tiết thứ nhất: ‘export; ‘import;
‘impact; ‘effort;…
- Đối với từ có 4 âm tiết kết thúc bằng #ent; #ence; #ency; #ant; #ance
thì trọng âm đứng ở âm tiết thứ 2: en’vironment; e’quivalen-t/ce/cy;
sig’nifican-t/ce;…
- Đối với từ có 3 âm tiết kết thúc bằng #ent; #ence; #ency; thì trọng
âm thường đứng ở âm tiết thứ 1 khi bắt đầu có phụ âm: ‘preferen-t/ce;
‘consequen’t/ce;… còn đứng ở âm tiết thứ 2 khi bắt đầu bằng nguyên âm
(trừ i) đơn thuần (nghĩa là mình nguyên âm tạo nên âm tiết thứ nhất,
không kết hợp với phụ âm): e’mergen-t/ce/cy; occuren-t/ce;…
- Đối với từ có 2 âm tiết (đặc biệt là danh từ) thì trọng âm thường nằm
ở âm tiết thứ nhất khi có các hậu tố sau: #ate, #ism/ist, #ent; #er,
#age, #ous: ‘climate; ‘marxism; ‘artist; ‘payment; ‘player; ‘manage;
‘famous…