Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh các trường THCS ngoài công lập thành phố hạ long, tỉnh quảng ninh

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐINH VĂN NGHIÊM

QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THCS NGOÀI CÔNG LẬP
THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

ĐINH VĂN NGHIÊM

QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH CÁC TRƯỜNG THCS NGOÀI CÔNG LẬP
THÀNH PHỐ HẠ LONG, TỈNH QUẢNG NINH
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS.NGUYỄN THỊ THANH BÌNH

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan: Bản luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng
tôi, các kết quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công
trình nào. Tôi xin chịu trách nhiệm hoàn toàn về luận văn của mình.
Tác giả luận văn

Đinh Văn Nghiêm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc tôi xin trân trọng
cảm ơn Ban Giám hiệu, Khoa Tâm lý giáo dục, Khoa Sau đại học; quý thầy
giáo, cô giáo trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tận tình giảng dạy,
hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi cho tôi trong suốt quá trình học tập và
nghiên cứu.
Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng kính trọng và biết ơn sâu sắc đến PGS.TS.
Nguyễn Thị Thanh Bình - người hướng dẫn khoa học đã tận tình chỉ dẫn và giúp

đỡ tạo điều kiện cho tôi trong quá trình nghiên cứu, hoàn thành luận văn này.
Tôi xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo phòng GD&ĐT, đội ngũ cán bộ
quản lý và giáo viên các trường THCS ngoài công lập thành phố Hạ Long đã
tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi có những tư liệu để hoàn thành luận văn.
Do điều kiện thời gian và phạm vi nghiên cứu có hạn, luận văn không
tránh khỏi những thiếu sót, tác giả luận văn kính mong nhận được sự góp ý,
chỉ dẫn thêm của các Thầy, các Cô giáo và các bạn đồng nghiệp để luận văn
trở nên hoàn thiện hơn.
Xin trân trọng cảm ơn!
Thái Nguyên, tháng 11 năm 2015
Tác giả
Đinh Văn Nghiêm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ................................................................................................. i
LỜI CẢM ƠN .....................................................................................................ii
MỤC LỤC..........................................................................................................iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ...................................................................... iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ................................................................................... v
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .............................................................................. vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1

1. Lí do chọn đề tài ............................................................................................ 1
2. Mục đích nghiên cứu ..................................................................................... 3
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu ............................................................... 3

4. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................... 3
5. Giả thuyết khoa học ....................................................................................... 3
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài ................................................... 4
7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................... 4
8. Cấu trúc luận văn ........................................................................................... 5
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ
HỌC TẬP CỦA HỌC SINH Ở TRƯỜNG THCS ............................................. 6

1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề..................................................................... 6
1.1.1. Trên thế giới ............................................................................................ 6
1.1.2. Ở Việt Nam .............................................................................................. 7
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài ................................................................. 9
1.2.1. Đánh giá ................................................................................................... 9
1.2.2. Kết quả học tập ...................................................................................... 10
1.2.3. Đánh giá kết quả học tập của HS........................................................... 11
1.2.4. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS ............................. 12
1.3. Một số vấn đề lý luận về đánh giá kết quả học tập của học sinh ở
trường THCS ........................................................................................... 13
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




1.3.1. Mục đích của đánh giá ........................................................................... 13
1.3.2. Vị trí của đánh giá kết quả học tập ........................................................ 14
1.3.3. Chức năng của đánh giá kết quả học tập ............................................... 15
1.3.4. Vai trò của đánh giá kết quả học tập ..................................................... 16
1.3.5. Nguyên tắc đánh giá kết quả học tập ..................................................... 17
1.3.6. Quy trình đánh giá kết quả học tập của học sinh................................... 19
1.3.7. Nội dung đánh giá kết quả học tập của học sinh THCS ........................ 20

1.4. Quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh THCS ............................. 22
1.4.1.Vai trò quản lý của Hiệu trưởng nhà trường trong đánh giá kết quả
học tập của học sinh .............................................................................. 22
1.4.2. Nội dung quản lý ................................................................................... 23
1.4.3. Phương pháp quản lý ............................................................................. 25
1.4.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.......................................... 25
Tiểu kết chương 1 ............................................................................................ 29
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ NGOÀI CÔNG LẬP HẠ LONG,
TỈNH QUẢNG NINH ...................................................................................... 30

2.1. Thực tra ̣ng hê ̣ thố ng các trường THCS ngoài công lập TP Hạ Long,
tỉnh Quảng Ninh........................................................................................ 30
2.1.1. Quy mô học sinh cấp THCS ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh
Quảng Ninh ........................................................................................... 30
2.1.2. Đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên các trường THCS ngoài công
lập TP.Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ........................................................ 31
2.1.3. Chất lượng đánh giá kết quả học tập của học sinh THCS ngoài
công lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................................... 32
2.2. Thực trạng về hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh
THCS ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............................ 33
2.2.1. Các hình thức, phương pháp đánh giá kết quả học tập của học sinh .... 33

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




2.2.2. Các khâu soạn đề kiểm tra, xây dựng ngân hàng đề ............................. 35
2.2.3. Thực trạng tổ chức đánh giá kết quả học tập của học sinh ................... 36

2.3. Thực trạng về quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
sinh THCS ngoài công lập TP Hạ Long .................................................. 40
2.3.1. Thực trạng quản lý quy trình đánh giá kết quả học tập của HS
THCS ngoài công lập .............................................................................. 41
2.3.2. Thực trạng quản lý việc tổ chức hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh THCS ngoài công lập ................................................. 42
2.3.3. Thực trạng quản lý công tác chấm, trả bài và ghi điểm ........................ 44
2.3.4. Thực trạng công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động đánh giá kết quả
học tập của học sinh THCS ngoài công lập .......................................... 45
2.3.5. Đánh giá chung thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập
của học sinh THCS ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .......... 46
Tiểu kết chương 2 ............................................................................................ 48
Chương 3: CÁC BIỆN PHÁP QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC
TẬP CỦA HỌC SINH TRUNG HỌC CƠ SỞ NGOÀI CÔNG LẬP ............... 49

3.1. Những nguyên tắc chỉ đạo đề xuất biện pháp.......................................... 49
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học ....................................................... 49
3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ........................................................ 49
3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính thực tiễn, khả thi ........................................... 50
3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển ..................................... 51
3.2. Một số biện pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của
học sinh THCS ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh ............ 51
3.2.1. Biện pháp 1. Nâng cao nhận thức về trách nhiệm và bồi dưỡng năng
lực đánh giá kết quả học tập của HS cho cán bộ quản lý, giáo viên và
học sinh .................................................................................................. 51
3.2.2. Biện pháp 2. Đổi mới và hoàn thiện quy trình đánh giá kết quả học
tập của học sinh THCS ngoài công lập TP Hạ Long ............................ 53

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

3.2.3. Chỉ đạo đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý đánh
giá kết quả học tập của HS .................................................................... 58
3.2.4. Biện pháp 4. Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị phục
vụ hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS ..................................... 61
3.2.5. Biện pháp 5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra hoạt động
đánh giá kết quả học tập của HS ........................................................... 62
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................... 65
3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp
đề xuất.................................................................................................... 65
Tiểu kết chương 3 ............................................................................................ 69
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................... 70

1. Kết luận ........................................................................................................ 70
2. Khuyến nghị................................................................................................. 71
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 73
PHỤ LỤC .............................................................................................................

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
%

Phần trăm

BLĐ

Ban lãnh đạo

CBQL

Cán bộ quản lý

CĐ

Chưa đạt yêu cầu

CNH - HĐH

Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

CNTT

Công nghệ thông tin

CSVC

Cơ sở vật chất

Đ

Đạt yêu cầu

ĐTB

Điểm trung bình

GD&ĐT

Giáo dục và Đào tạo

GDTrH

Giáo dục trung học

GV

GV

HS

HS

KT

Kiểm tra

KTĐG

Kiểm tra - đánh giá

PTCS

Phổ thông cơ sở

QL

Quản lý

QLGD

Quản lý giáo dục

SL

Số lượng

TH

Tiểu học

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

TNKQ

Trắc nghiệm khách quan

TNTL

Trắc nghiệm tự luận

TP

Thành phố

UBND

Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô mạng lưới trường, lớp, HS cấp THCS ngoài công lập TP Hạ
Long, tỉnh Quảng Ninh ............................................................................. 30

Bảng 2.2. Đội ngũ cán bộ quản lý, GV THCS ngoài công lập năm học
2014 - 2015 ................................... 31
Bảng 2.3. Tổng hợp chất lượng đại trà của các trường THCS ngoài công
lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh .................... 32
Bảng 2.4: Đánh giá của GV về việc sử dụng các phương pháp kiểm tra đánh giá đối với các bài kiểm tra định kỳ ................ 33
Bảng 2.5: Đánh giá của CBQL, GV, HS về công tác ra đề kiểm tra - đánh giá .. 36
Bảng 2.6: Đánh giá của CBQL, HS về mức độ nghiêm túc trong khi coi
kiểm tra, đánh giá ............................... 37
Bảng 2.7: Đánh giá của CBQL, HS về mức độ phản ánh chất lượng học
tập của HS qua kết quả kiểm tra, đánh giá ............... 38
Bảng 2.8: Đánh giá của CBQL, GV về khâu chấm, trả bài kiểm tra ..... 38

Bảng 2.9: Đánh giá của HS về khâu trả bài kiểm tra ............... 39
Bảng 2.10: Đánh giá của CBQL, GV về khâu ghi và quản lý điểm kiểm tra .. 40
Bảng 2.11: Đánh giá của CBQL, GV về mức độ thực hiện việc tổ chức
quản lý một đợt đánh giá kết quả học tập của HS (%) ........ 41
Bảng 2.12: Đánh giá của CBQL, GV về mức độ thực hiện việc quản lý
hoạt động tổ chức KTĐG kết quả học tập của HS THCS ..... 42
Bảng 2.13: Đánh giá của CBQL, GV về mức độ thực hiện việc quản lý
công tác chấm, trả bài và ghi điểm .................... 44
Bảng 3.1: Kế hoạch đánh giá kết quả học tập của HS............... 55
Bảng 3.2. Tổng hợp ý kiến về mức độ cần thiết và tính khả thi của các
biện pháp được đề xuất ........................... 66

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1: Đánh giá của CBQL, GV về mức độ áp dụng hình thức,
phương pháp đánh giá kết quả học tập của HS (%) ........ 34
Biểu đồ 2.2: Đánh giá của HS về thái độ của GV trong khi coi kiểm tra .. 37
Biểu đồ 2.3: Đánh giá của CBQL, GV về hiệu quả quản lý công tác tổ
chức hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS (%) ...... 43
Biểu đồ 3.1: Tỷ lệ đánh giá mức độ cần thiết của các biện pháp ........ 67
Biểu đồ 3.2. Tỷ lệ đánh giá mức độ khả thi của các biện pháp ......... 68

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

MỞ ĐẦU
1. Lí do chọn đề tài
Văn kiện Đại hội XI của Đảng đã khẳng định: “Thực hiện đồng bộ các
giải pháp phát triển và nâng cao chất lược giáo dục, đào tạo. Đổi mới chương
trình, nội dung, phương pháp dạy và học, phương pháp thi, kiểm tra theo
hướng hiện đại” [31]; Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 cũng chỉ rõ:
“Tiếp tục đổi mới phương pháp dạy học và đánh giá kết quả học tập, rèn
luyện theo hướng phát huy tính tích cực, tự giác, chủ động, sáng tạo và năng
lực tự học của người học” [11].
Đổi mới giáo dục, đào tạo nói chung và đổi mới phương pháp dạy học,
trong đó có kiểm tra - đánh giá (KTĐG) kết quả học tập nói riêng luôn được
Đảng, Nhà nước quan tâm, chỉ đạo nhằm nâng cao chất lượng dạy và học là
yêu cầu cấp thiết ở trường phổ thông. Đổi mới phương pháp dạy học không
thể tách rời đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá kết quả học tập. Đây đều
là những mặt hoạt động độc lập nhưng có mối quan hệ biện chứng, gắn bó hữu
cơ với nhau. Kiểm tra, đánh giá có vai trò vô cùng quan trọng, là một trong
những biện pháp để nâng cao chất lượng dạy học bộ môn đó là khâu mở đầu
của quá trình dạy học và cũng là khâu kết thúc của quá trình dạy học này để
mở ra một quá trình dạy học khác cao hơn.
Dạy học là một quá trình khép kín, để điều chỉnh quá trình này một
cách có hiệu quả cả người dạy và người học đều phải tiếp thu được những
thông tin ngược từ việc đánh giá kết quả giảng dạy và học tập. Việc đánh giá
kết quả học tập làm sáng rõ tình hình lĩnh hội kiến thức của học sinh (HS), sự
hình thành kỹ năng, kỹ xảo, góp phần phát huy tính tích cực, chủ động, độc
lập, tự giác trong mỗi HS. Đồng thời thông qua đánh giá kết quả học tập, giáo
viên (GV) có thể rút kinh nghiệm quá trình dạy học của mình để từ đó có
những điều chỉnh biện pháp sư phạm hợp lý hơn.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Thực tiễn việc đánh giá trong dạy học ở trường phổ thông nói chung và
ở các trường trung học cơ sở (THCS) nói riêng cho thấy: quan niệm về đánh
giá của GV, HS và xã hội cũng có nhiều bất cập, đánh giá còn nặng về ghi nhớ
máy móc, dựa trên điểm số; việc đánh giá còn nặng về hình thức, về điểm, độ
chính xác chưa cao. Chính vì vậy, việc đánh giá chưa phát huy được đúng vai
trò và khả năng của nó. Để đánh giá HS, GV thường sử dụng phương pháp ra
đề kiểm tra. Song cách ra đề kiểm tra còn đơn điệu, thiếu cơ sở khoa học, kết
quả đánh giá còn nhiều sai số hệ thống.
Hiện nay, mục đích chính của việc đánh giá là nâng cao chất lượng học
tập của HS. Để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập, GV phải xem đánh
giá là quá trình và là một phần không thể thiếu trong hoạt động giảng dạy của
mình. Mặt khác, đánh giá không còn là hoạt động của riêng GV mà phải là của
Hiệu trưởng các trường học. Hiệu trưởng sử dụng việc đánh giá thường xuyên
(không chỉ thông qua các bài kiểm tra) để hướng dẫn HS học tập, GV giảng
dạy và giám sát, nâng cao chất lượng trường học.
TP (TP) Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh có 23 trường THCS; TH&THCS.
Trong những năm qua giáo dục THCS TP Hạ Long đã đạt được những bước tiến
đáng kể đóng góp cho sự nghiệp phát triển kinh tế xã hội, đào tạo nguồn nhân lực
cho địa phương. Tuy nhiên chất lượng giáo dục THCS chưa thực sự xứng đáng
với tiềm năng và lợi thế của các trường THCS trên địa bàn TP Hạ Long.
Một trong những nguyên nhân ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và
học tập chưa được như mong muốn là công tác đánh giá kết quả học tập của
HS ở các trường THCS trên địa bàn TP. Để hoạt động dạy và học đạt hiệu quả
cao trong các trường THCS, cần thiết phải có những biện pháp quản lý hoạt
động đánh giá kết quả học tập một cách thiết thực, cụ thể. Xuất phát từ thực
tiễn đó, tôi đã lựa chọn đề tài "Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập

của học sinh các trường THCS ngoài công lập thành phố Hạ Long, tỉnh
Quảng Ninh”.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




2. Mục đích nghiên cứu
Từ việc nghiên cứu lí luận và thực trạng, tác giả đề xuất một số biện
pháp quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS nhằm nâng cao chất
lượng quá trình dạy học tại các trường THCS ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh
Quảng Ninh.
3. Đối tượng và khách thể nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập của HS các trường THCS
ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
3.2. Khách thể nghiên cứu
Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS các trường THCS
ngoài công lập.
4. Nhiệm vụ nghiên cứu
4.1. Xây dựng cơ sở lý luận về quản lý đánh giá kết quả học tập của HS ở
trường THCS.
4.2. Khảo sát thực trạng quản lý đánh giá kết quả học tập của HS tại các
trường THCS ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
4.3. Đề xuất, khảo nghiệm một số biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập
của HS tại các trường THCS ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
5. Giả thuyết khoa học
Công tác quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS tại các
trường THCS ngoài công lập TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh đã đạt được một
số kết quả. Nhưng vẫn còn bộc lộ một số hạn chế như: chưa đổi mới nhiều

trong các phương pháp đánh giá, công tác tổ chức chỉ đạo hoạt động này còn
thiếu kế hoạch, chưa đồng bộ, ... Nếu đề xuất được một số biện pháp khả thi,
đồng bộ, phù hợp với thực tiễn sẽ nâng cao được chất lượng quá trình dạy học
ở các trường THCS TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu của đề tài
6.1. Phạm vi nghiên cứu
Luận văn nghiên cứu ở 02 trường trung học cơ sở ngoài công lập TP Hạ
Long, tỉnh Quảng Ninh.
6.2. Khách thể nghiên cứu
Khảo sát, điều tra:
- CBQL: 02 Hiệu trưởng, 04 Phó Hiệu trưởng.
- GV THCS: 48.
6.3. Thời gian nghiên cứu
Thời gian nghiên cứu từ năm học 2011 - 2012 đến nay.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Nghiên cứu các khái niệm, phạm trù quy luật các công trình nghiên cứu,
tổng hợp tài liệu, sách báo, tạp chí, văn bản (liên quan đến lí luận của quản lý
hoạt động kiểm tra - đánh giá kết quả học tập của học sinh). Tổng hợp, phân
tích và khái quát các vấn đề có liên quan đến đề tài.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Được sử dụng với mục đích
phát hiện thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS ở một
số trường THCS ngoài công lập và nguyên nhân của thực trạng đó.

- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: Tổng hợp những kinh nghiệm đã
có để tìm hiểu những thành tựu (hiệu quả) và hạn chế (cái bất ổn) của công tác
quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS ở các trường THCS ngoài
công lập tại TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh những năm gần đây.
7.3. Nhóm phương pháp khác
Phương pháp phỏng vấn: Phỏng vấn một số cán bộ quản lý và GV ở hai
trường ... về thực trạng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS ở
các trường THCS để bổ xung cho kết quả điều tra bằng bảng hỏi.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Phương pháp xử lí số liệu bằng thống kê toán học: Được sử dụng để xử
lý các số liệu thu thập được từ khảo sát thực tế.
Phương pháp chuyên gia: Được sử dụng với mục đích xác định các biện
pháp đề xuất để nâng cao chất lượng quản lý hoạt động đánh giá kết quả học
tập của HS ở các trường THCS ngoài công lập TP.Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ
lục, nội dung của luận văn được chia làm ba chương:
Chương 1: Cơ sở lí luận về quản lý đánh giá kết quả học tập của HS ở
trường trung học cơ sở.
Chương 2: Thực trạng quản lý đánh giá kết quả học tập của HS các
trường trung học cơ sở ngoài công lập, TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.
Chương 3: Các biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập của HS các
trường trung học cơ sở ngoài công lập, TP Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ ĐÁNH GIÁ KẾT QUẢ HỌC TẬP
CỦA HỌC SINH Ở TRƯỜNG THCS
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Trên thế giới
Mỗi giai đoạn lịch sử, mỗi quốc gia có những hình thức đánh giá khác
nhau nhưng đều đưa ra những qui định chuẩn, phù hợp với yêu cầu của xã hội
hiện tại. Chẳng hạn: Thời kì phong kiến sử dụng thi, kiểm tra để đánh giá kết
quả của người học; Thời kì tiền công nghiệp thi, kiểm tra phải phù hợp với
trình độ người học và coi đó là một cách thức dạy - học, có vai trò khuyến
khích HS tích cực, tự giác học tập; Thời kì hậu công nghiệp kiểm tra - đánh
giá phát triển theo tiêu chí hướng vào mục đích, yêu cầu của chương trình
giảng dạy.
Từ xa xưa, ở Trung Quốc đã dùng trắc nghiệm trí tuệ để chọn thê thiếp
hoặc người hầu, sử dụng các phép thử để chọn tướng, dùng người, … Trong
Tam Quốc Chí, Khổng Minh đã nêu ra một số thuật chọn tướng, dùng người
như cho sắc đẹp để đánh giá tính đứng đắn, dùng vàng bạc để thử tính thanh
liêm... Trong các truyện dân gian việc kén rể, kén vợ, chọn dâu hiền, tôi trung
xảy ra phổ biến được người ta còn tổng kết thành tục ngữ, ca dao, các câu
thành ngữ.
Đầu thế kỉ XVI, nhà giáo dục J.A Comenxki (1592- 1670) đã đưa ra mô
hình nhà trường và được nhiều quốc gia trên thế giới áp dụng. Đó là nhà
trường được phân theo cấp học, bậc học ở những lứa tuổi nhất định; các môn
học trong nhà trường được quy định chặt chẽ có chương trình, có nội dung cụ
thể thống nhất; thời gian đào tạo cũng được ấn định, cách kiểm tra đánh giá
kết quả học tập của HS cũng được quy định rõ ràng.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Đến thế kỉ XVIII thì hệ đánh giá chất lượng giáo dục đầu tiên được áp
dụng phổ biến trong các nhà trường. Lúc đầu hệ đánh giá có 3 bậc chính: TốtTrung bình - Kém; Sau đó chia nhỏ thành 5 bậc: Tốt - Khá - Trung bình -Yếu
- Kém. Tuy nhiên để có thể đánh giá được theo 5 bậc chất lượng HS thì kiểm
tra phải như thế nào để đánh giá được chính xác, phù hợp với đối tượng HS
nhằm không ngừng nâng cao chất lượng dạy học mới là vấn đề được các nhà
giáo dục quan tâm.
1.1.2. Ở Việt Nam
Khoa cử ở Việt Nam được hình thành khá sớm, các cuộc thi chọn người
tài, người có học vấn được tổ chức định kỳ. Thời nhà Lý thế kỷ XI - XIII
thông qua các kì thi Hương để chọn tú tài, cử nhân; thi Hội để chọn Thái HS,
phó bảng, thi Đình để chọn Trạng nguyên, Bảng nhãn, Thám hoa với 3 hình
thức cơ bản là thi văn, thi võ, thi Lại viên. Trong các kì thi này được quy định
rất chặt chẽ nhiệm vụ của các lực lượng, sự thưởng phạt nghiêm minh. Tuy
nhiên có nhiều phiền toái, gò bó, không phát huy hết khả năng sáng tạo của thí
sinh. Cạnh đó kết quả của các kì thi thi này hoàn toàn phụ thuộc vào sự nhận
xét chủ quan của giám khảo.
Khi cách mạng tháng 8 năm 1945 thành công đã tạo ra bước ngoặt quan
trọng trong đời sống chính trị - kinh tế - xã hội của nhân dân. Vấn đề đánh giá
kết quả học tập của HS đã có nhiều đổi mới căn bản so với chế độ xã hội cũ.
Thời kỳ Pháp thuộc, nền giáo dục Việt Nam mang tính nô dịch thuộc địa với
chủ trương đào tạo một số ít người làm tay sai, còn đại đa số nhân dân là mù
chữ (chính sách ngu dân để dễ cai trị). Song ở thời kỳ này các kỳ thi tuyển
được tổ chức rất nghiêm túc và được bảo đảm bằng pháp luật, trung tâm khảo
thí là đơn vị độc lập với Bộ Giáo dục. Công tác kiểm tra - đánh giá chất lượng
giáo dục luôn gắn liền với mục tiêu đào tạo của thực dân phong kiến.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Sau cách mạng tháng 8/1945 đến nay, việc đánh giá đã có nhiều biến
đổi căn bản so với chế độ xã hội cũ. Nền giáo dục Việt Nam đã trải qua 3 lần
cải cách, với mỗi lần mục tiêu giáo dục đào tạo được điều chỉnh cho phù hợp
với tình hình đất nước. Đặc biệt là trong những năm gần đây, cùng với sự phát
triển giáo dục - đào tạo, hoạt động nghiên cứu đánh giá; nghiên cứu công tác
quản lý hoạt động đánh giá có những phát triển mới. Nhiều nhà nghiên cứu đã
chỉ ra những yêu cầu về quản lý nhằm nâng cao chất lượng đánh giá góp phần
nâng cao chất lượng dạy - học. Một số tài liệu nghiên cứu về đánh giá trong
lĩnh vực giáo dục như:
* Nguyễn Đức Chính (2004), Đo lường đánh giá trong giáo dục, tập bài
giảng lưu hành nội bộ - khoa Sư phạm, Hà Nội.
*Trần Thị Tuyết Oanh (2007), Đo lường và đánh giá kết quả học tập,
Nxb Đại học sư phạm Hà Nội.
*Dương Thiệu Tống (2005), Trắc nghiệm và đo lường thành quả học
tập, Nxb Khoa học xã hội.
* Nguyễn Công Khanh (2004), Đánh giá và đo lường trong giáo dục,
Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội.
Các công trình trên đã đề cập đến các khái niệm, các lí luận về KTĐG
đo lường trong giáo dục nói chung cũng như việc KTĐG kết quả học tập của
HS nói riêng. Ngoài các công trình trên còn có nhiều bài báo, luận án tiến sĩ,
luận văn thạc sĩ cũng đã đề cập đến hoạt động đánh giá kết quả học tập của
HS ở các cấp học, bậc học của các vấn đề trên bằng các cách tiếp cận khác
nhau như:
* Điêu Bình Dương (2009), Biện pháp chỉ đạo việc kiểm tra- đánh giá
kết quả học tập ở trường trung học cơ sở của Phòng Giáo dục và Đào tạo

huyện Mường Chà tỉnh Điện Biên, Luận văn thạc sỹ quản lý giáo dục, Trường
đại học Sư phạm Hà Nội.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




* Nguyễn Hữu Hoán (2014), Quản lý kiểm tra đánh giá kết quả học tập
của học sinh THCS ở huyện Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh, Luận văn thạc sỹ
khoa học giáo dục, Trường đại học Sư phạm – Đại học Thái Nguyên.
Tuy nhiên các công trình đã nói trên chỉ mới có các cách tiếp cận khác
nhau của các hoạt động khác nhau của HS ớ các bậc học khác nhau, các địa
phương khác nhau. Cho đến nay chưa có công trình nghiên cứu nào nghiên
cứu về "Quản lý đánh giá kết quả học tập của HS các trường THCS ngoài
công lập thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh".
1.2. Các khái niệm cơ bản của đề tài
1.2.1. Đánh giá
Bất cứ một quá trình nào, lĩnh vực nào mà con người tham gia vào cũng
nhằm tạo ra những biến đổi nhất định. Muốn biết những biến đổi đó diễn ra ở
mức độ nào thì cần phải đánh giá. Trong thực tiễn, đánh giá được thực hiện ở
các lĩnh vực khác nhau và diễn ra trong những tình huống rất đa dạng.
Theo Đại từ điển tiếng Việt (1999) của tác giả Nguyễn Như Ý:
“...đánh giá là nhận xét, bình phẩm về giá trị ...” [33]. Theo từ điển tiếng
Việt của tác giả Văn Tân:“... đánh giá là nhận thức cho rõ giá trị của một
người hoặc một vật ...” [30].
Theo Nguyễn Đức Chính, thuật ngữ đánh giá được định nghĩa: “Đánh
giá là quá trình thu thập và xử lý thông tin một cách có hệ thống nhằm xác
định mục tiêu đã và đang đạt được ở mức độ nào” [12]. Hoặc “Đánh giá là
quá trình thu thập thông tin và dữ liệu một cách hệ thống về năng lực và phẩm
chất của người học và sử dụng các thông tin đó đưa ra quyết định về người

dạy và người học trong tương lai” [12, tr.4].
Nếu nhìn dưới góc độ giáo dục học, “Đánh giá là quá trình thu thập
thông tin và dữ liệu một cách có hệ thống nhằm mục đích giúp người học
hoạch định chính sách lựa chọn một phương pháp khả thi để tiến hành công
việc giáo dục của mình” [19, tr.12].
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




Trên cơ sở của tất cả những quan niệm trên, tôi nhận thấy rằng đánh giá
là hoạt động của con người nhằm phán xét về một hay nhiều đặc điểm của sự
vật, hiện tượng, con người theo những quan niệm và chuẩn mực nhất định mà
người đánh giá cần tuân theo.
Trong lĩnh vực giáo dục, đánh giá là bộ phận hợp thành rất quan trọng,
một khâu không thể tách rời của quá trình giáo dục và đào tạo (GD&ĐT). Nếu
coi quá trình GD&ĐT là một hệ thống thì đánh giá đóng vai trò phản hồi của
hệ thống, đánh giá có vai trò tích cực trong điều chỉnh hệ thống, là cơ sở cho
việc đổi mới phát triển giáo dục. Chính vì vậy, đánh giá là một trong những
vấn đề luôn được quan tâm.
1.2.2. Kết quả học tập
Theo lý luận dạy học hiện đại, học tập là hoạt động nhận thức của người
học được thực hiện dưới sự tổ chức điều khiển của nhà sư phạm, mục đích của
hoạt động học tập là tiếp thu nền văn hóa, văn minh nhân loại và chuyển hóa
chúng thành năng lực thể chất, năng lực tinh thần của mỗi cá nhân người học.
Đối tượng của hoạt động học là hệ thống tri thức, kỹ năng, kỹ xảo tương ứng
được thể hiện ở nội dung của môn học, bài học bằng hệ thống khái niệm khoa
học và khái niệm môn học. Kết quả học tập là bằng chứng sự thành công của HS
về kiến thức, kĩ năng, năng lực, thái độ đã được đặt ra trong mục tiêu giáo dục.
Theo Nguyễn Đức Chính: “Kết quả học tập là mức độ kiến thức, kỹ

năng hay nhận thức của người học trong một lĩnh vực (môn học) nào đó”
[12]. Kết quả học tập được hiểu theo 2 nghĩa: Mức độ người học đạt được so
với các mục tiêu đã xác định (theo tiêu chí), hoặc là mức độ người học đạt
được so với các người cùng học khác (theo tiêu chuẩn).
Trong quá trình dạy học, kết quả học tập của người học thể hiện chất
lượng của quá trình dạy học, nó đích thực chỉ xuất hiện khi có những biến đổi

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




tích cực trong nhận thức, hành vi của người học. Kết quả học tập phản ánh
những gì mà người học đạt được sau một giai đoạn học tập. Kết quả học tập
được hiểu theo hai nghĩa. Thứ nhất là mức độ người học đạt được so với các
mục tiêu đã xác định. Thứ hai là mức độ mà người học đạt được so sánh với
những người cùng học khác như thế nào. Kết quả học tập thể hiện ở kết quả
các bài kiểm tra đánh giá thường xuyên, định kỳ và các kỳ thi, thể hiện bằng
điểm số theo thang điểm đã được quy định, bằng nhận xét của người đánh giá.
1.2.3. Đánh giá kết quả học tập của HS
Theo từ điển Giáo dục học - NXB Từ điển Bách khoa (2001), đánh giá
kết quả học tập là “xác định mức độ nắm được kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo của
HS so với yêu cầu của chương trình đề ra“ [30]. Kiểm tra, đánh giá kết quả
học tập của HS là hai khâu có quan hệ mật thiết với nhau. Kiểm tra nhằm cung
cấp thông tin để đánh giá và đánh giá thông qua kết quả của kiểm tra. Hai
khâu đó hợp thành một quá trình thống nhất là KTĐG.
Đánh giá kết quả của HS là việc đưa ra những kết luận, nhận định, phán
xét về trình độ của HS. Muốn đánh giá kết quả học tập của HS thì phải kiểm
tra, đo lường đề thu thập thông tin cần thiết.
Qua các quan điểm nhận xét trên, ta có thể hiểu: đánh giá kết quả học

tập là quá trình thu thập, xử lí thông tin về trình độ, khả năng mà người học
thực hiện các mục tiêu học tập đã xác định, nhằm tạo cơ sở cho những quyết
định sư phạm của GV, cho nhà trường và cho bản thân HS để giúp họ học tập
tiến bộ hơn.
Đánh giá kết quả học tập của HS là đánh giá mức độ hoàn thành các
mục tiêu đề ra cho HS sau một giai đoạn học tập. Các mục tiêu này thể hiện ở
các môn học cụ thể. Thông qua đánh giá, kết quả học tập của học sinh sẽ thể
hiện kết quả của quá trình GD&ĐT. Đánh giá kết quả học tập đòi hỏi phải xác

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




định mức độ học sinh đạt được các mục tiêu của chương trình đề ra. Việc đánh
giá kết quả khẳng định và công nhận những thành quả đã đạt được và định
hướng những mục tiêu cần phấn đấu trong tương lai.
Như vậy, chúng ta có thể hiểu đánh giá kết quả học tập là sự đối
chiếu, so sánh kiến thức, kĩ năng, thái độ đạt được của người học với các
kết quả mong đợi đã được xác định ở mục tiêu học tập, từ đó có những kết
luận phù hợp.
Khi đánh giá kết quả học tập của HS cần căn cứ vào mục tiêu cụ thể của
mỗi bài, chương, phần, lớp, cấp học đã đề ra, cụ thể là:
- Chú ý hơn tới việc đánh giá trình độ tư duy, năng lực và kỹ năng vận
dụng kiến thức khoá học đề giải quyết vấn đề.
- Đa dạng hoá nội dung, hình thức câu hỏi và bài tập nhằm đánh giá
được những mục tiêu đã đặt ra cho khoá học.
- Tạo điều kiện và bồi dưỡng để HS biết đánh giá và tự đánh giá kết quả
học tập khoá học.
Như vậy, kết quả học tập của HS là thước đo của quá trình dạy - học,

đánh giá chính xác kết quả học tập của HS là điều vô cùng cần thiết trong suốt
quá trình dạy - học.
1.2.4. Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS
Quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học sinh là tác động có
tính chất, có mục đích của chủ thể quản lý đến hoạt động đánh giá kết quả học
tập của học sinh để xác định mức độ nắm được kiến thức, kĩ năng, kĩ xảo của
HS so với chương trình đề ra.
Phân tích định nghĩa ta thấy: chủ thể của hoạt động cao nhất là người
Hiệu trưởng, bên dưới là các giáo viên (chủ nhiệm và bộ môn), một tập thể
cùng tham gia đánh giá kết quả học tập của HS. Hoạt động quản lý hướng tới
mục tiêu cụ thể là xác định mức độ nắm được kiến thức của từng học sinh so
với chương trình đề ra theo yêu cầu của chương trình.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




1.2.5. Biện pháp quản lý
Muốn hiểu rõ khái niệm biện pháp quản lý, trước hết chúng ta xem xét
khái niệm phương pháp quản lý.
Phương pháp quản lý là một bộ phận đồng nhất linh hoạt trong hệ thống
quản lý, phương pháp quản lý cũng thể hiện rõ nhất tính năng động, sáng tạo
của công tác quản lý trong mỗi tình huống, mỗi đối tượng nhất định. Người
CBQL phải biết sử dụng phương pháp quản lý thích hợp. Tính hiệu quả của
quản lý phụ thuộc một phần quan trọng vào việc lựa chọn đúng đắn và áp
dụng linh hoạt nhất các biện pháp quản lý.
Trong giáo dục, biện pháp quản lý là tổ hợp nhiều cách thức tiến hành
của CBQL giáo dục nhằm tác động đến khách thể (đối tượng) quản lý trong
nhà trường và các cơ sở giáo dục bằng các chức năng quản lý để giải quyết

những vấn đề trong công tác quản lý giáo dục làm cho quá trình giáo dục đạt
được mục tiêu giáo dục được đề ra trong Luật giáo dục và chiến lược giáo dục
của nước ta.
1.2.6. Biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh
Từ những phân tích khái niệm ở trên chúng tôi đưa ra khái niệm công
cụ như sau: Biện pháp quản lý đánh giá kết quả học tập của học sinh là các
cách thức của đội ngũ quản lý giáo dục từ Phòng giáo dục đến các nhà trường
sử dụng trong quá trình quản lý hoạt động đánh giá kết quả học tập của học
sinh và giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình này.
1.3. Một số vấn đề lý luận về đánh giá kết quả học tập của học sinh ở
trường THCS
1.3.1. Mục đích của đánh giá
Đánh giá là một quá trình giúp người học xác định kiến thức và kĩ năng
hiện có, đặt ra kế hoạch học tập cho tương lai, giúp cho HS biết được mình

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




đang ở mức nào trong việc đạt được mục tiêu học tập. Việc đánh giá xác định
và thể hiện những bằng chứng về kĩ năng và kiến thức của người học đã đạt
được, đánh giá cũng được sử dụng để hỗ trợ trong việc cải thiện quá trình dạy
học. Đánh giá có các mục đích chính như:
- Xác định mức độ mà người học cần phải đạt được.
- Xác định nhu cầu học tập của người học.
- Hỗ trợ và quản lí quá trình dạy và học.
- Xác định hoặc cấp chứng chỉ cho thành quả học tập của người học.
- Xác định điểm mạnh và điểm yếu của chương trình hoặc quá trình học tập.
Một công cụ đánh giá hay một hoạt động đánh giá cụ thể có thể sử dụng

với nhiều mục đích, tuy nhiên không phải một hoạt động đánh giá hay công cụ
đánh giá nào cũng phải hướng tới tất cả các mục đích trên.
1.3.2. Vị trí của đánh giá kết quả học tập
Trong quá trình dạy học, hoạt động đánh giá kết quả học tập của HS là
một khâu quan trọng nhằm xác định thành tích học tập và mức độ chiếm lĩnh
kiến thức, kỹ năng, vận dụng của người học. Hoạt động đánh giá kết quả học tập
của HS là khâu cuối cùng và là khâu quan trọng nhất trong quá trình dạy học.
Xét trên quan điểm hệ thống, quy trình đào tạo được xem như một hệ
thống gồm các yếu tố như: mục tiêu, chương trình đào tạo, nội dung, hình thức
tổ chức dạy học, phương pháp dạy của thầy, phương pháp học của trò và cuối
cùng là KTĐG kết quả của người học.
Như vậy, đánh giá là khâu cuối cùng và cũng là khâu quan trọng nhất
bởi lẽ nó không chỉ cho ta biết quá trình đào tạo có đạt được mục tiêu hay
không, mà còn cung cấp thông tin hữu ích để điều chỉnh toàn bộ các hoạt động
xảy ra trước đó. Nhưng đánh giá cũng có thể xem là bước khởi đầu cho chu
trình tiếp theo với chất lượng mới hơn của cả một quá trình.

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN