TÀI LIỆU THAM KHẢO VAI TRÒ CỦA mặt TRẬN tổ QUỐC VIỆT NAM cấp XÃ TRONG xây DỰNG hệ THỐNG CHÍNH TRỊ cơ sở ở TỈNH THÁI BÌNH HIỆN NAY

VAI TRÒ CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM CẤP XÃ
TRONG XÂY DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CƠ SỞ Ở TỈNH THÁI
BÌNH HIỆN NAY
Hệ thống chính trị ở nước ta về mặt tổ chức bao gồm: Đảng Cộng sản
Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, MTTQ Việt Nam
và các đoàn thể nhân dân. Trong hệ thống đó, “MTTQ Việt Nam là liên minh
chính trị, liên hiệp tự nguyện của tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã
hội, tổ chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, các tầng lớp xã
hội, các dân tộc, các tôn giáo và người Việt Nam định cư ở nước ngoài.
MTTQ và các tổ chức thành viên là cơ sở chính trị của chính quyền nhân dân.
Mặt trận phát huy truyền thống đồn kết tồn dân, tăng cường sự nhất trí về
chính trị và tinh thần trong nhân dân, tham gia xây dựng và củng cố chính
quyền nhân dân, cùng Nhà nước chăm lo và bảo vệ lợi ích chính đáng của
nhân dân, động viên nhân dân thực hiện quyền làm chủ, nghiêm chỉnh thi
hành Hiến pháp và pháp luật, giám sát hoạt động của cơ quan nhà nước, đại
biểu dân cử, và cán bộ viên chức nhà nước” [32, tr.179 - 180].
Hệ thống chính trị cơ sở có vai trị rất quan trọng trong tổ chức và vận
động nhân dân thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà
nước, tăng cường đại đoàn kết toàn dân tộc, phát huy quyền làm chủ của nhân
dân, huy động mọi khả năng phát triển kinh tế - xã hội, tổ chức cuộc sống của
cộng đồng dân cư. Do vậy, xây dựng hệ thống chính trị cơ sở vững mạnh là
nhiệm vụ cơ bản, thường xuyên và cấp bách hiện nay, là trách nhiệm của các
cấp, các ngành, các đoàn thể xã hội và mỗi người dân.
Trong HTCTCS, MTTQ Việt Nam cấp xã là một trong những thành tố
cấu thành, có vai trị quan trọng đối với xây dựng HTCTCS. Thực tiễn cho
thấy, ở địa phương nào vai trò MTTQ được phát huy, thực hiện tốt chức năng,
nhiệm vụ của mình, nơi đó HTCTCS không ngừng được xây dựng, củng cố


2
trong sạch, vững mạnh, quyền làm chủ của nhân dân được bảo đảm. Ngược

lại, ở địa phương nào vai trò của MTTQ khơng được phát huy tốt thì ở đó
HTCTCS có nhiều biểu hiện yếu kém, tình hình kinh tế, chính trị, xã hội mất
ổn định, quyền làm chủ của nhân dân bị vi phạm.
Thực hiện công cuộc đổi mới, những năm qua tỉnh Thái Bình đã đạt được
nhiều thành tựu trên các lĩnh vực, đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân
không ngừng được cải thiện, nâng cao; HTCTCS từng bước được củng cố vững
chắc, tạo điều kiện thuận lợi cho sự nghiệp cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa nơng
nghiệp, nơng thơn, đưa Thái Bình sớm trở thành tỉnh dẫn đầu cả nước về xây
dựng nông thôn mới. Vai trò của MTTQ Việt Nam cấp xã của Thái Bình trong
xây dựng HTCTCS ngày càng được khẳng định trong thực tiễn.
Tuy nhiên, những năm gần đây bên cạnh những ưu điểm, MTTQ Việt
Nam cấp xã tỉnh Thái Bình còn bộc lộ nhiều hạn chế, yếu kém như: còn lúng
túng trong hình thức tổ chức và phương thức hoạt động; mối quan hệ giữa các
bộ phận cấu thành Mặt trận còn nhiều bất cập; tổ chức và hoạt động của Mặt
trận cịn bộc lộ nhiều hạn chế. Tình trạng quan liêu, tham nhũng, mất đoàn kết
nội bộ, mất dân chủ cịn diễn ra ở nhiều nơi, có nơi vi phạm ở mức độ nghiêm
trọng, chưa phát huy được vai trò của MTTQ Việt Nam cấp xã trong xây
dựng HTCTCS, làm cho HTCTCS có thời điểm mất ổn định ảnh hưởng đến
sự phát triển của địa phương trên các lĩnh vực của đời sống xã hội. Lề lối làm
việc của MTTQ cấp xã cịn mang tính quan liêu, MTTQ ở nhiều xã, phường,
thị trấn trong tỉnh hoạt động thất thường, thậm chí bị tê liệt, thành viên khơng
thiết tha gắn bó với tổ chức của mình. Sự lẫn lộn giữa chức năng và nhiệm vụ
của các đoàn thể dẫn tới việc không quan tâm chú ý đúng mức việc chăm lo
và bảo vệ lợi ích chính đáng, đa dạng của các thành viên làm cho các thành
viên không quan tâm hoặc thờ ơ với chính hoạt động của chính các tổ chức
đó. Hiệu quả tham gia hoạt động quản lý nhà nước còn thấp, năng lực tham


3
gia đề xuất ý kiến còn hạn chế; thêm vào đó là việc thiếu cơ chế cần thiết để

đảm bảo phát huy vai trò Mặt trận trên thực tế. Đây chính là yếu tố tác động
làm giảm sút niềm tin và sự gắn bó của quần chúng đối với MTTQ.
Mặt khác, dấu ấn của lối tư duy, nhận thức, cũng như phương thức hoạt
động của MTTQ trong thời kỳ cơ chế quản lý tập trung quan liêu, bao cấp còn
khá nặng nề trong một bộ phận cán bộ MTTQ. Việc đào tạo, bồi dưỡng, sử
dụng và đãi ngộ đội ngũ cán bộ Mặt trận còn nhiều điểm bất hợp lý, tâm trạng
khơng muốn làm cán bộ Mặt trận có chiều hướng gia tăng; nhiều tổ chức
đảng, chính quyền ở các xã, phường, thị trấn trong tỉnh Thái Bình vì những lý
do khác nhau, chưa thực sự coi trọng vai trò của MTTQ trong xây dựng
HTCTCS hoặc chỉ tôn trọng một cách hình thức. Do vậy, cùng với việc nâng
cao năng lực lãnh đạo của Đảng, quản lý, điều hành của Nhà nước cần đặc
biệt coi trọng phát huy vai trò MTTQ cấp xã trong xây dựng HTCTCS.
Yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng HTCTCS ở tỉnh Thái Bình trong tình hình
mới đòi hỏi ngày càng cao việc phát huy hơn nữa vai trò của MTTQ Việt
Nam cấp xã trong xây dựng HTCTCS.
Với những lý do trên, việc nghiên cứu “Vai trò của Mặt trận Tổ quốc
Việt Nam cấp xã trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ở tỉnh Thái Bình
hiện nay” là vấn đề quan trọng cấp bách, có ý nghĩa lý luận và thực tiễn sâu
sắc trong xây dựng HTCTCS hiện nay,
I. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ VAI TRÒ
CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM CẤP XÃ TRONG XÂY
DỰNG HỆ THỐNG CHÍNH TRỊ CƠ SỞ Ở TỈNH THÁI BÌNH HIỆN
NAY


4
1.1. Một số vấn đề lý luận về vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
cấp xã trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở ở tỉnh Thái Bình hiện nay
1.1.1. Hệ thống chính trị cơ sở và Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã ở
tỉnh Thái Bình

* Hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Thái Bình
Đặc điểm, tình hình tỉnh Thái Bình
Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên
Thái Bình là một tỉnh ven biển thuộc lưu vực Sơng Hồng, cách Hà Nội
110 km về phía Đông Nam, nằm trong vùng ảnh hưởng của tam giác tăng
trưởng kinh tế Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh; phía Bắc giáp Hưng n,
Hải Dương và Hải Phịng, phía Tây và Tây Nam giáp Nam Định và Hà Nam,
phía Đơng giáp với vịnh Bắc Bộ. Là một tỉnh đồng bằng tương đối bằng
phẳng, độ dốc không quá 1%, diện tích tự nhiên 1.534,4 km 2; có bờ biển dài
52 km; dân số trên 1,8 triệu người, 93,7% dân số sống ở địa bàn nông thôn.
Mật độ dân số trên 1000 người/km 2. Địa bàn hành chính có 01 thành phố và 7
huyện, với tổng số 286 xã, phường, thị trấn. Hầu hết dân cư Thái Bình là
người Kinh, sống chủ yếu bằng nghề nơng nghiệp.
Tình hình kinh tế, chính trị, văn hố, xã hội, quốc phịng, an ninh
Về kinh tế: Thực hiện công cuộc đổi mới, kinh tế tỉnh có sự phát triển
tồn diện. Cơng nghiệp hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn đạt kết quả
quan trọng. Tỉnh uỷ Thái Bình đã ra Nghị quyết về đẩy mạnh cơng nghiệp
hố, hiện đại hố nơng nghiệp, nơng thơn, tập trung chuyển dịch cơ cấu kinh
tế, phát triển ngành, lĩnh vực kinh tế mà tỉnh có lợi thế: cơng nghiệp, thuỷ sản,
dịch vụ, thương mại, xuất khẩu, du lịch, kinh tế biển, đẩy mạnh phát triển
cảng biển. Các cấp, các ngành đã xây dựng chương trình, đề án chủ động hội
nhập kinh tế quốc tế. Theo báo cáo của UBND tỉnh về tình hình kinh tế - xã
hội năm 2010, GDP của tỉnh đạt 12.500 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng GDP tăng
bình qn 12,02%, là tỉnh có tốc độ tăng trưởng cao ở khu vực đồng bằng


5
sông Hồng. Cơ cấu nông, lâm, thuỷ sản - công nghiệp, xây dựng - dịch vụ
năm 2010 là: 37% - 33% - 30%. GDP bình quân năm 2011 là 16,1 triệu)
đồng/người (850 USD). Giá trị sản xuất công nghiệp năm 2011 đạt trên

20.000 tỷ đồng. Hiện nay, các khu công nghiệp thu hút được 209 dự án với
tổng vốn đăng ký là 50.300 tỷ đồng, gấp 11,33 lần so với 2004. Đến nay, tồn
tỉnh có 262 dự án đã và đang sản xuất với số vốn 9.361 tỉ đồng, tạo việc làm
cho 78.500 lao động. Giá trị sản xuất nông, lâm nghiệp, thuỷ sản tăng bình
quân 5,1%/năm; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật ni mùa vụ được đẩy
mạnh; tồn tỉnh đã chuyển đổi 1.330 ha cây lúa kém hiệu quả sang ni trồng,
cây con khác có hiệu quả kinh tế cao hơn, đưa tổng diện tích chuyển đổi đạt
8.200 ha, bằng 9% diện tích canh tác; năng suất lúa năm 2010 đạt trên 130 tạ/
ha; sản lượng thóc đạt trên 1 triệu tấn/năm.
Về chính trị: Các cấp ủy đảng trong Đảng bộ tỉnh thường xuyên quan
tâm xây dựng Đảng và hệ HTCTCS. Nghiêm túc quán triệt, triển khai các chỉ
thị, nghị quyết của Trung ương về công tác tổ chức, cán bộ, bảo vệ chính trị
nội bộ, cơng tác kiểm tra, kỷ luật Đảng, tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện
Nghị quyết TW6 (lần 2), khóa VIII. Quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo đổi mới và
nâng cao chất lượng của HTCTCS trước yêu cầu mới, khắc phục tổ chức cơ
sở đảng yếu kém. Cơng tác giáo dục chính trị tư tưởng được triển khai tích
cực, có hiệu quả. Tổ chức tốt việc học tập tư tưởng và tấm gương đạo đức Hồ
Chí Minh; quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XI, Nghị quyết
Trung ương 4 khóa XI của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, góp
phần củng cố niềm tin, nâng cao sự nhất trí trong Đảng, tăng cường sự đồng
thuận xã hội. Thực hiện có hiệu quả các mặt cơng tác bồi dưỡng, nâng cao
trình độ lý luận chính trị và đạo đức cho cán bộ, đảng viên, giáo dục lịch sử
và truyền thống cách mạng, tuyên truyền, củng cố phong trào thi đua yêu
nước của cán bộ, đảng viên và nhân dân, đảm bảo sự lãnh đạo của Đảng và
phát huy vai trò quản lý của Nhà nước trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.


6
Về văn hóa, xã hội: Giáo dục đào tạo phát triển khá toàn diện, đạt chuẩn
quốc gia và phổ cập bậc trung học và nghề. Cơ sở vật chất phục vụ dạy và học

được tăng cường theo hướng chuẩn quốc gia. Các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe
nhân dân, dân số, gia đình và trẻ em, thể dục thể thao tiếp tục phát triển, chất
lượng được nâng lên, trên 60% số xã đạt chuẩn quốc gia về y tế xã. Cơng tác
dân số, gia đình và trẻ em được triển khai sâu rộng, tỷ lệ tăng dân số tự nhiên
giảm cịn 1%. Phong trào tồn dân đồn kết xây dựng làng, khu dân cư văn hố
đạt nhiều kết quả tích cực, 100% số xã có nhà văn hố xã...
Về an ninh quốc phịng an ninh: Nền quốc phịng tồn dân, thế trận an
ninh nhân dân, khu vực phòng thủ tỉnh ngày càng vững chắc, nhất là những
địa bàn trọng điểm; thực hiện tốt phương châm kết hợp phát triển kinh tế - xã
hội với tăng cường tiềm lực quốc phòng - an ninh. Các lực lượng vũ trang
được củng cố, chất lượng tổng hợp, khả năng sẵn sàng, sức chiến đấu được
nâng lên; chủ động phối hợp kịp thời, đấu tranh có hiệu quả với âm mưu, hoạt
động của các thế lực thù địch, không để xảy ra bất ngờ. Tăng cường sự lãnh
đạo của cấp uỷ đảng đối với lực lượng vũ trang và công an. Phong trào quần
chúng bảo vệ an ninh Tổ quốc được đẩy mạnh, hiệu quả thiết thực.
Quan niệm, chức năng, nhiệm vụ hệ thống chính trị cơ sở ở tỉnh Thái Bình
Khái niệm HTCT lần đầu tiên được sử dụng ở nước trong Văn kiện Hội
nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương khố VI (năm 1990): Hệ thống chính
trị là một chỉnh thể bao gồm tồn bộ những tổ chức chính trị - xã hội (Đảng
Cộng sản Việt Nam, Nhà nước Cộng hịa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, các đồn
thể nhân dân) hoạt động hợp pháp cùng với cơ chế chính trị đảm bảo quyền lực
thực tế của nhân dân lao động. Đó là tồn bộ thiết chế, cơ chế của chế độ dân
chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm quyền lực thuộc về nhân dân lao động, do Đảng
Cộng sản lãnh đạo, Nhà nước xã hội chủ nghĩa quản lý thực hiện chức năng cơ
bản là xây dựng và từng bước hoàn thiện nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, bảo đảm
quyền lực thuộc về nhân dân trên tất cả các lĩnh vực.


7
Trên cơ sở quan niệm trên, căn cứ đặc điểm ở Thái Bình, có thể đưa ra

quan niệm: Hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Thái Bình là một chỉnh thể thống
nhất bao gồm tồn bộ các tổ chức chính trị và tổ chức chính trị - xã hội hợp
pháp ở xã, phường, thị trấn (gồm tổ chức đảng, chính quyền, Mặt trận và các
đoàn thể nhân dân), các thiết chế quy định về tổ chức và hoạt động giữa các
tổ chức đó nhằm thực hiện sự lãnh đạo của Đảng, sự quản lý điều hành của
Nhà nước, bảo đảm và phát huy quyền làm chủ của nhân dân tỉnh ở cơ sở.
Về cấu trúc, HTCTCS tỉnh Thái Bình bao gồm hai bộ phận cơ bản:
Thứ nhất, các tổ chức trong hệ thống chính trị cơ sở
Hệ thống chính trị cơ sở ở tỉnh Thái Bình bao gồm các tổ chức hợp pháp,
có quan hệ về mục đích, chức năng thực hiện hoặc tham gia thực hiện quyền
lực chính trị ở cơ sở. Mỗi thành tố hợp thành trong HTCTCS có vị trí, vai trị,
chức năng khác nhau được tổ chức, hoạt động theo những nguyên tắc nhất
định và gắn bó hữu cơ với nhau. Các tổ chức đó bao gồm: tổ chức cơ sở đảng,
chính quyền cơ sở (HĐND, UBND), MTTQ và các đoàn thể nhân dân.
Tổ chức cơ sở đảng (đảng bộ cơ sở) tỉnh Thái Bình được thành lập ở 286
xã, phường, thị trấn, là hạt nhân lãnh đạo tồn diện các mặt cơng tác ở cơ sở,
nắm vững nhiệm vụ phát triển kinh tế là trọng tâm, xây dựng Đảng là then
chốt, chăm lo xây dựng chính quyền, MTTQ và các đồn thể nhân dân; bảo
đảm sự phối hợp chặt chẽ các tổ chức trong HTCTCS hướng vào phục vụ
nhân dân, đưa đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đến mọi người dân
và tổ chức thực hiện tốt ở cơ sở; phản ánh và giải đáp mọi tâm tư, nguyện
vọng của nhân dân; khơi dậy trí tuệ, nguồn lực của dân, khơng ngừng nâng
cao trình độ dân sinh, dân trí, dân chủ ở cơ sở tỉnh Thái Bình.
Chính quyền cơ sở bao gồm: HĐND và UBND ở 286 xã, phường, thị
trấn trong tỉnh Thái Bình. HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa
phương, đại diện ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân
dân các xã, phường, thị trấn bầu ra, chịu trách nhiệm trước nhân dân địa phương
và cơ quan nhà nước cấp trên. HĐND thực hiện những nhiệm vụ, quyền hạn

8
theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, bảo đảm sự lãnh đạo thống nhất của
Trung ương; đồng thời, phát huy quyền chủ động, sáng tạo của địa phương; có
chức năng cơ bản là quyết định và giám sát trên mọi lĩnh vực của đời sống xã
hội ở cơ sở. UBND cấp xã là cơ quan hành chính nhà nước ở địa phương, chịu
trách nhiệm chấp hành Hiến pháp, pháp luật và các văn bản cơ quan nhà nước
cấp trên, nghị quyết của HĐND cùng cấp. UBND có chức năng nhiệm vụ thực
hiện quản lý nhà nước toàn diện trên địa bàn xã, phường, thị trấn, tổ chức thực
hiện nghị quyết và quyết định của HĐND cùng cấp ở cơ sở.
Các đoàn thể nhân dân trong HTCTCS tỉnh Thái Bình gồm: MTTQ, Hội
Nơng dân, Hội Cựu chiến binh, Hội Phụ nữ, Đồn Thanh niên Cộng sản Hồ
Chí Minh của các xã, phường, thị trấn thuộc tỉnh Thái Bình, có chức năng chủ
yếu là tập hợp, củng cố, xây dựng khối đại đồn kết tồn dân, tạo sự nhất trí
về chính trị tinh thần; tuyên truyền, vận động nhân dân địa phương phát huy
quyền làm chủ trong thực hiện đường lối, chính sách của Đảng, Hiến pháp và
pháp luật của Nhà nước trên địa bàn; bảo vệ, đại diện quyền lợi, ý chí của
quần chúng, đại diện cho họ trong tham gia xây dựng, giám sát Đảng, chính
quyền, tập hợp kiến nghị của dân phản ánh với Đảng và cơ quan Nhà nước
cấp trên; chăm lo, bảo vệ quyền lợi và nghĩa vụ chính đáng của nhân dân.
Thứ hai, các thể chế của hệ thống chính trị cơ sở tỉnh Thái Bình
Mỗi bộ phận hợp thành HTCTCS tỉnh Thái Bình có vị trí, vai trị, chức
năng khác nhau, song đều vận hành theo cơ chế “Đảng cộng sản lãnh đạo,
Nhà nước xã hội chủ nghĩa quản lý điều hành, nhân dân làm chủ” thông
qua tổ chức và hoạt động thống nhất, đồng bộ của tổ chức đảng, bộ máy
nhà nước, MTTQ và các đồn thể nhân dân. Theo đó, tổ chức cơ sở đảng ở
tỉnh Thái Bình lãnh đạo, đề ra chủ trương, đường lối, định hướng phát
triển. Chính quyền dùng các công cụ quản lý nhà nước để khơi dậy sức
mạnh của nhân dân, tạo điều kiện nhân dân phát huy tính năng động, sáng
tạo. Nhân dân tích cực tham gia công tác xây dựng Đảng, công việc quản lý
của chính quyền, giám sát hoạt động của các cơ quan Đảng, Nhà nước với

9
tư cách chủ nhân của xã hội. Cơ chế chính trị đó bảo đảm cho sự vận hành
của HTCTCS, phản ánh và giải quyết mối quan hệ giữa HTCTCS với xã
hội, với nhân dân, với HTCT cấp trên và giữa các thành tố cấu thành
HTCTCS với nhau.
* Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã ở tỉnh Thái Bình
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam
Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là bộ phận HTCT của Nước Cộng hòa xã hội
chủ nghĩa Việt Nam do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo, là cơ sở chính trị
của chính quyền nhân dân, đại diện quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng
của nhân dân, nơi thể hiện ý chí, nguyện vọng, tập hợp khối đại đoàn kết
toàn dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, nơi hiệp thương, phối hợp
và thống nhất hành động các thành viên. Từ khi ra đời đến nay, “MTTQ Việt
Nam luôn là thành viên chiến lược của hệ thống chính trị và có vai trị ngày
càng to lớn trong sự nghiệp cách mạng xã hội chủ nghĩa hiện nay” [66,
tr.17]. “MTTQ Việt Nam, các đoàn thể nhân dân có vai trị rất quan trọng
trong sự nghiệp đồn kết toàn dân xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, đại diện,
bảo vệ quyền và lợi ích của các đồn viên, hội viên, thực hiện dân chủ và
xây dựng xã hội lành mạnh, tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, giáo dục lý
tưởng và đạo đức cách mạng, quyền và nghĩa vụ công dân, tăng cường mối
quan hệ giữa nhân dân với Đảng, Nhà nước” [25, tr.86]. Đặc trưng của
HTCT nước ta là mang bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân và tính
dân tộc sâu sắc. Mục tiêu, cương lĩnh, nguyên tắc hoạt động của MTTQ đều
thể hiện đậm nét đặc trưng này.
Tổ chức, chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cấp xã ở
tỉnh Thái Bình (sau đây gọi tắt là MTTQ cấp xã tỉnh Thái Bình)
Khái niệm: MTTQ cấp xã tỉnh Thái Bình là một bộ phận của HTCTCS,
được tổ chức ở các xã, phường, thị trấn trong tỉnh Thái Bình, tổ chức và hoạt

động theo nguyên tắc và Điều lệ của MTTQ Việt Nam. MTTQ cấp xã tỉnh Thái


10
Bình gồm 286 Mặt trận ở xã, phường, thị trấn, là cấp Mặt trận cuối cùng trong
hệ thống tổ chức MTTQ tỉnh Thái Bình.
Tổ chức bộ máy và cán bộ Mặt trận cấp xã tỉnh Thái Bình: Theo Điều lệ
MTTQ Việt Nam, “MTTQ cấp xã gồm Mặt trận ở các xã, phường, thị trấn (được
gọi chung là cấp xã); dưới cấp xã có Ban cơng tác Mặt trận ở khu dân cư” [27,
tr.15]. Thực hiện theo nguyên tắc, Điều lệ Mặt trận, MTTQ cấp xã ở Thái Bình
được thành lập ở tất cả các xã, phường, thị trấn, cụ thể: Thành phố Thái Bình có
19 tổ chức; các huyện Đơng Hưng có 44 tổ chức, Hưng Hà 35 tổ chức, Quỳnh
Phụ 38 tổ chức, Tiền Hải có 35 tổ chức, Kiến Xương có 37 tổ chức, Vũ Thư có
30 tổ chức, Thái Thụy có 48 tổ chức. Ủy ban MTTQ cấp xã tỉnh Thái Bình là cơ
quan lãnh đạo của MTTQ cấp xã, tổ chức và hoạt động theo Điều 24, Điều lệ
MTTQ Việt Nam; thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn như của Ủy ban MTTQ cấp
tỉnh và cấp huyện, quy định tại Điều 23, Điều lệ MTTQ Việt Nam.
Ban Thường trực và cán bộ Ủy ban MTTQ cấp xã, Điều lệ MTTQ Việt
Nam quy định: “Ban Thường trực Ủy ban MTTQ Việt Nam xã, phường, thị
trấn (gọi chung là Ban Thường trực cấp xã) do Ủy ban MTTQ Việt Nam cấp
đó hiệp thương dân chủ cử trong số Ủy viên Ủy ban MTTQ Việt Nam, là cơ
quan đại diện của Ủy ban MTTQ Việt Nam giữa hai kỳ họp Ủy ban MTTQ
Việt Nam. Ban Thường trực cấp xã gồm có Chủ tịch, hai Phó Chủ tịch và Ủy
viên Thường trực” [27, tr.46 - 47]. Theo thống kê của Ban tổ chức, UBMTTQ
tỉnh Thái Bình, Uỷ viên Uỷ ban MTTQ cấp xã, phường, thị trấn tỉnh Thái Bình
hiện nay có 9.443 vị, tăng so với nhiệm kỳ trước 20,3%, độ tuổi bình quân
46,72, tỷ lệ nữ đạt 19,75%, tỷ lệ người ngoài đảng đạt 19,27% tăng 4,2% so với
nhiệm kỳ 2003 - 2008 (theo yêu cầu và hướng dẫn của UBTW MTTQ Việt
Nam, tỷ lệ này đạt ít nhất trên 30%). Đến nay, tổng số Uỷ viên Ban thường trực
MTTQ cấp xã có 1.081 đồng chí gồm: Chủ tịch MTTQ cấp xã có 286 đồng chí,

trong đó có 65 đồng chí là Thường vụ Đảng uỷ, 158 đồng chí đảng uỷ viên; 63


11
đồng chí khơng đủ điều kiện về độ tuổi để tái cử tham gia cấp uỷ; 286 đồng chí
là phó chủ tịch MTTQ và 259 phó chủ tịch kiêm nhiệm.
Ban công tác Mặt trận khu dân cư là tổ chức Mặt trận ở thôn, làng, tổ
dân phố, cơ cấu của Ban công tác gồm: Ủy viên Ủy ban MTTQ cấp xã cư trú
ở khu dân cư; đại diện chi ủy; những người đứng đầu của Chi đoàn Thanh
niên, Chi hội Phụ nữ, Chi hội Nông dân, Chi hội Cựu chiến binh, Chi hội
Người cao tuổi, Chi hội Chữ thập đỏ; một số người tiêu biểu trong các tầng
lớp nhân dân, trong các dân tộc, các tôn giáo... số lượng thành viên Ban công
tác Mặt trận từ 9 đến 15 người có Trưởng ban, Phó ban. Hiện nay, tồn tỉnh
có 1.986 Ban cơng tác Mặt trận, trong đó 1.648 Ban cơng tác Mặt trận theo
mơ hình thơn, 338 Ban cơng tác Mặt trận theo tổ dân phố, với tổng số thành
viên là 18.014 người. Trưởng ban là bí thư chi bộ kiêm nhiệm có 1.886 đồng
chí, Trưởng ban khơng kiêm nhiệm có 100 đồng chí.
Ban Thanh tra nhân dân, tồn tỉnh có 286 Ban Thanh tra nhân dân xã,
phường, thị trấn, có 2.083 uỷ viên, trong đó có 1.763 đảng viên là uỷ viên Uỷ
ban MTTQ cấp xã, 1.724 người là Bí thư chi bộ (có 45 người Bí thư chi bộ là
uỷ viên Uỷ ban MTTQ cùng cấp), cán bộ hưu trí và người lao động: 259
người. Các Ban Thanh tra nhân dân được thành lập theo đúng quy định và
thực hiện nhiệm vụ của Ban giám sát đầu tư ở cộng đồng theo Quyết định số
80/2005/QĐTTg của Thủ tướng Chính Phủ ban hành quy chế giám sát đầu tư
cộng đồng (số liệu báo cáo năm 2009 của UBMTTQ tỉnh).
Tính chất, chức năng, nhiệm vụ của Mặt trận cấp xã tỉnh Thái Bình.
Tính chất: MTTQ cấp xã tỉnh Thái Bình là một tổ chức liên minh chính
trị trong HTCTCS tỉnh Thái Bình, liên hiệp tự nguyện của các tổ chức và các
các nhân tiêu biểu phấn đấu thực hiện mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân
chủ, công bằng, văn minh - đó là điểm tương đồng, mẫu số chung của mọi

thành phần trong Mặt trận. MTTQ cấp xã là nơi tuyên truyền để thực hiện
đường lối, chủ trương của Đảng trong các tầng lớp nhân dân, trong thực hiện


12
nhiệm vụ chính trị, là phương thức tập hợp, tổ chức quản lý quần chúng, tạo
thống nhất nhận thức và hành động của tồn bộ HTCTCS tỉnh Thái Bình; là
tổ chức của quần chúng, đại diện cho ý chí, tiếng nói của quần chúng.
Chức năng: MTTQ cấp xã tỉnh Thái Bình làm cầu nối giữa các tổ chức
đảng cơ sở và chính quyền ở các xã, phường, thị trấn với các tầng lớp nhân
dân; củng cố mối quan hệ giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân, động viên các
tầng lớp nhân dân tham gia tích cực vào đời sống chính trị của đất nước, làm
cho HTCTCS mang tính nhân dân sâu sắc. MTTQ cấp xã có chức năng như
chức năng của MTTQ Việt Nam nói chung, nhưng biểu hiện cụ thể ở cơ sở:
“xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết dân tộc; đại diện, bảo vệ quyền lợi, lợi
ích chính đáng, hợp pháp của nhân dân; chăm lo lợi ích đoàn viên, hội viên;
thực hiện dân chủ; tham gia xây dựng Đảng, Nhà nước, tăng cường mối liên
hệ giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân” [25, tr.86]. Mặt trận vừa làm chức
năng tuyên truyền, vận động, vừa giám sát và phản biện xã hội. Qua hoạt
động phản biện, chức năng tham chính và tính chủ động của MTTQ tăng lên.
MTTQ cấp xã hoạt động đưa đường lối, chính sách của Đảng, luật pháp của
Nhà nước vào đời sống ở địa phương; tham gia xây dựng, củng cố chính
quyền địa phương, tiến hành các hoạt động kiểm tra, giám sát hoạt động của
tổ chức đảng, các cơ quan nhà nước trong lãnh đạo, quản lý tại địa phương.
MTTQ cấp xã vừa thể hiện là cơ sở chính trị của cấp ủy đảng, là đối tác của
chính quyền cơ sở, đồng thời là người đại diện chính trị cho nhân dân trong
quan hệ với Đảng và chính quyền; tập hợp, đồn kết quần chúng, bảo vệ
quyền lợi, lợi ích chính đáng, chăm lo đời sống vật chất, tinh thần của các
thành viên, thực hiện tương thân, tương ái và hỗ trợ cộng đồng.
Nhiệm vụ: MTTQ cấp xã ở tỉnh Thái Bình cũng như nhiệm vụ của

MTTQ cấp xã nói chung là: “tập hợp, xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân,
tăng cường sự nhất trí về chính trị và tinh thần trong nhân dân; tuyên truyền,
động viên nhân dân phát huy quyền làm chủ, thực hiện đường lối, chủ trương,


13
chính sách của Đảng, nghiêm chỉnh thi hành Hiến pháp và pháp luật; phản
biện xã hội đối với dự thảo chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của
Nhà nước; giám sát hoạt động của cơ quan Nhà nước, đại biểu dân cử và cán
bộ công chức nhà nước; tập hợp ý kiến, kiến nghị của nhân dân để phản ánh,
kiến nghị với Đảng và Nhà nước; tham gia xây dựng và củng cố chính quyền
nhân dân; cùng Nhà nước chăm lo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của
nhân dân; tham gia phát triển tình hữu nghị, hợp tác giữa nhân dân Việt Nam
với nhân dân các nước trong khu vực và trên thế giới” [27, tr.7 - 8].
1.1.2. Nội dung vai trò của Mặt trận Tổ quốc Việt cấp xã trong xây
dựng hệ thống chính trị cơ sở ở tỉnh Thái Bình hiện nay
Một là, Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình góp phần quan trọng
trong xây dựng tổ chức cơ sở đảng ở các xã, phường, thị trấn tỉnh Thái Bình
trong sạch, vững mạnh.
Đây là vai trò quan trọng hàng đầu của MTTQ cấp xã trong xây dựng
HTCTCS, thể hiện đậm nét tính chất, chức năng, nhiệm vụ của tổ chức này.
Sức mạnh của các tổ chức cơ sở đảng ở các xã, phường, thị trấn của tỉnh
chỉ có thể được phát huy cao nhất thông qua tăng cường mối quan hệ mật
thiết với nhân dân. MTTQ cấp xã, với tính cách là sự thể hiện của khối
đại đồn kết tồn dân tộc, có vai trò to lớn đối với xây dựng các chi bộ,
đảng bộ ở các xã, phường, thị trấn tỉnh Thái Bình, đó là:
Góp phần phát huy vai trị lãnh đạo của cấp uỷ đảng ở cơ sở tỉnh
Thái Bình. Với tư cách là cơ sở quần chúng của Đảng, MTTQ cấp xã tỉnh
Thái Bình thơng qua hoạt động của mình góp phần vào việc phát huy sức
mạnh bộ máy tổ chức của đảng. Nội dung vai trò này biểu hiện ở chỗ:

MTTQ cấp xã phối hợp hành động của các tổ chức thành viên tuyên truyền,
vận động nhân dân thực hiện các cuộc vận động xây dựng Đảng trong sạch,
vững mạnh; nâng cao uy tín của Đảng trong đời sống chính trị xã hội. Thơng
qua các phong trào thực tiễn thực hiện chủ trương, nghị quyết của cấp ủy


14
đảng, MTTQ cấp xã giáo dục chính trị tư tưởng cho đoàn viên, hội viên, phát
hiện những quần chúng ưu tú, tích cực, có năng lực giới thiệu để phát hiện, bồi
dưỡng vào Đảng. Qua đó, vai trị lãnh đạo của cấp uỷ đảng ở cơ sở được
phát huy và nâng cao.
Góp phần đưa đường lối, chính sách vào cuộc sống và bảo đảm tính
đúng đắn, hiệu quả trong thực hiện các chủ trương, chính sách của tổ chức
đảng ở xã, phường, thị trấn trong tỉnh Thái Bình. Mặt trận cấp xã và các tổ
chức chính trị xã hội phản ánh ý kiến của nhân dân về các vấn đề bức xúc
trong đời sống để các cấp uỷ đảng kịp thời đề ra chủ trương lãnh đạo hợp lý,
điều chỉnh những vấn đề chưa phù hợp, bổ sung vấn đề cịn thiếu sót, bảo
đảm tính hiệu quả và giá trị thực tiễn các chủ trương, nghị quyết của Đảng ở
từng địa phương.
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình cịn đưa đường lối, chính sách,
nghị quyết của Đảng vào cuộc sống. Với vai trị là liên minh chính trị rộng
rãi, MTTQ cấp xã phối hợp các tổ chức thành viên, tích cực tuyên truyền, vận
động nhân dân nhận thức đúng và thực hiện hiệu quả đường lối, chính sách
của Đảng; phát hiện, đề xuất với cấp ủy đảng về những khiếm khuyết trong lãnh
đạo, để xem xét và kịp thời có giải pháp điều chỉnh, làm cho chủ trương, chính
sách của cấp ủy đảng ở các xã, phường, thị trấn trong tỉnh đạt hiệu quả cao trong
thực tiễn, cấp ủy đảng rút ra kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo của mình.
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình góp phần tăng cường mối liên
hệ chặt chẽ giữa tổ chức đảng cơ sở và nhân dân. Mặt trận Tổ quốc cấp xã là
cầu nối giữa tổ chức đảng ở cơ sở với nhân dân, làm cho tổ chức đảng ngày

càng gắn bó với nhân dân. Với vai trị là liên minh chính trị, “Mặt trận khơng
đứng ngồi cuộc, mà cùng Đảng đồng tâm hiệp lực trong đội ngũ cách mạng
kiên cường, khắc phục khó khăn, phấn đấu ổn định tình hình kinh tế - xã hội
bằng những hành động cụ thể, nói đi đơi với làm” [14, tr.10]. Bằng hoạt động


15
thực tiễn của mình, MTTQ cấp xã góp phần giữ vững và tăng cường mối liên
hệ chặt chẽ giữa nhân dân với Đảng, trực tiếp là với tổ chức đảng ở cơ sở.
Mặt trận cấp xã là tổ chức gần dân, sát dân, hoạt động gắn liền với mọi
hoạt động của nhân dân. Đội ngũ cán bộ MTTQ ở cơ sở là những người ln
sâu sát, gắn bó với phong trào cách mạng, trực tiếp nắm tâm tư, nguyện vọng
của dân, kịp thời phản ánh cho Đảng những vấn đề nảy sinh. Thông qua mối
quan hệ chặt chẽ giữa MTTQ với Đảng, mối liên hệ giữa Đảng với nhân dân
được củng cố, phát triển, sức mạnh của Đảng được tăng cường; nhân dân
ngày càng giác ngộ về chủ nghĩa xã hội, tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng,
trực tiếp là của tổ chức đảng ở cơ sở, hăng hái tham gia các phong trào cách
mạng, thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội ở cơ sở.
Hai là, Mặt trận Tổ quốc cấp xã có vai trị quan trọng trong xây dựng
chính quyền các xã, phường, thị trấn tỉnh Thái Bình vững mạnh.
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tham gia xây dựng chính quyền là quá trình Mặt
trận trực tiếp hoặc gián tiếp tham gia vào các khâu, các quá trình của tổ chức bộ
máy chính quyền, xây dựng cơ chế hoạt động của bộ máy cũng như góp phần
quản lý, đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ công chức hoạt động trong bộ máy;
đảm bảo cùng các thành phần khác của HTCT xây dựng chính quyền nhân dân
vững mạnh về mọi mặt. Q trình đó thể hiện trên những nội dung chủ yếu sau:
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình vận động, tổ chức nhân dân ở các
xã, phường, thị trấn thực hiện quyền làm chủ của nhân dân, tham gia xây
dựng chính quyền ở cơ sở trên địa bàn trong sạch, vững mạnh. Để thực hiện
nhiệm vụ xây dựng, củng cố chính quyền, V. I Lênin đã chỉ rõ: “Chỉ có chính

quyền dựa một cách cơng nhiên và dứt khốt vào đa số nhân dân mới có thể
vững chắc được” [34, tr.269]. Đảng ta cũng chỉ rõ: chỉ có dựa vào sức mạnh
của nhân dân mới xây dựng được chính quyền trong sạch, giữ vững kỷ luật,
kỷ cương, an ninh, quốc phòng, tạo động lực to lớn phát triển kinh tế xã hội.
Quán triệt quan điểm đó, MTTQ cấp xã tỉnh Thái Bình tích cực tham gia xây


16
dựng chính quyền, trực tiếp tham gia tiến hành nhiều hình thức, biện pháp thu
hút, tổ chức nhân dân bầu cử Quốc hội, HĐND, nâng cao sức mạnh của cơ
quan quyền lực Nhà nước tại địa phương. Bầu cử là cơng tác trước tiên trong
xây dựng chính quyền nhân dân. Thơng qua bầu cử, chính quyền nhà nước
mới thực sự là đại diện hợp pháp của nhân dân. Nhiệm vụ này được quy định
rõ trong Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội, Luật Bầu cử HĐND. Điều 8, Luật
MTTQ Việt Nam quy định 5 nhiệm vụ chủ yếu của MTTQ trong bầu cử: “Tổ
chức hiệp thương, lựa chọn, giới thiệu những người ứng cử đại biểu Quốc hội,
đại biểu HĐND; tham gia các tổ chức phụ trách bầu cử; phối hợp cơ quan nhà
nước hữu quan tổ chức hội nghị cử tri ở nơi cư trú, các cuộc tiếp xúc giữa cử
tri với những người ứng cử; tham gia tuyên truyền, vận động cử tri thực hiện
pháp luật về bầu cử; tham gia giám sát việc bầu cử đại biểu Quốc hội, bầu cử
đại biểu HĐND” [36, tr.9].
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình trực tiếp tham gia vào hoạt động
hành pháp của Nhà nước, phát huy sức mạnh của các cơ quan quản lý hành
chính tại địa phương. Điều 11, Luật MTTQ Việt Nam quy định từng cấp khác
nhau của Mặt trận có trách nhiệm tham gia cụ thể vào cơng việc này. Theo đó,
“Chủ tịch Ủy ban MTTQ ở địa phương được mời tham dự các kỳ họp HĐND;
được mời tham dự các phiên họp của UBND cùng cấp khi bàn đến các vấn đề
có liên quan. Tại kỳ họp thường lệ của HĐND, MTTQ cùng cấp thông báo về
hoạt động của Mặt trận tham gia xây dựng chính quyền; đề xuất kiến nghị với
HĐND, UBND những vần đề cần thiết” [36, tr.9]. Uỷ ban MTTQ phối hợp

chặt chẽ với HĐND, UBND cùng cấp trong việc động viên tổ chức nhân dân
phát huy dân chủ tham gia xây dựng và củng cố chính quyền nhân dân; giám
sát cán bộ, chính quyền địa phương, giám sát hoạt động của các cơ quan nhà
nước ở địa phương. Đại diện Uỷ ban MTTQ cấp xã trên cơ sở tham dự các kỳ
họp của HĐND, các phiên họp của UBND cùng cấp để trực tiếp thông báo về
hoạt động của MTTQ, cũng như trực tiếp thảo luận các chủ trương công tác


17
của chính quyền, đề xuất những kiến nghị của dân để chính quyền kịp thời
xem xét, trả lời nhân dân, mặt khác kịp thời điều chỉnh các quyết định quản lý
mang tính hiệu quả, khả thi, đáp ứng lợi ích của nhân dân.
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình trực tiếp tham gia vận động, tổ chức
nhân dân thực hiện quyền làm chủ, tham gia xây dựng chính sách, pháp luật. Cơng
cụ chủ yếu mà chính quyền cơ sở sử dụng để quản lý và điều hành các hoạt
động kinh tế - xã hội ở địa phương là pháp luật, chính sách, kế hoạch. MTTQ
cấp xã với chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của mình, góp phần to lớn
trong vận động nhân dân tham gia xây dựng pháp luật, chính sách và kế hoạch
của địa phương.
Trong xây dựng pháp luật, MTTQ cấp xã động viên các tầng lớp nhân
dân, pháp huy quyền làm chủ, thông qua các hội nghị nhân dân, cũng như
thông qua tiếp xúc cá nhân, tổ chức nhân dân đóng góp tham gia xây dựng
Hiến pháp, sửa đổi các văn bản luật và các văn bản dưới luật... MTTQ tổ chức
các hội nghị nhân dân hoặc đại diện các gia đình trên từng địa bàn; tổ chức
hội nghị những người tiêu biểu trong các tơn giáo để lấy ý kiến đóng góp vào
các dự thảo góp phần xây dựng pháp luật.
Trong xây dựng các chính sách, MTTQ cấp xã kiến nghị, thảo luận đóng
góp ý kiến về các chính sách, kế hoạch cho chính quyền, phù hợp với nguyện
vọng, lợi ích chính đáng của nhân dân. Ủy ban MTTQ ở cơ sở tổ chức các hội
nghị để nhân dân trực tiếp đóng góp ý kiến về chính sách, kế hoạch của chính

quyền địa phương; tổ chức cho các đại biểu lắng nghe ý kiến của cử tri về các
chính sách, kế hoạch của Nhà nước, địa phương, qua đó đại biểu phản ánh ý
kiến của nhân dân trong các kỳ họp HĐND, UBND của xã, phường, thị trấn.
Ủy ban MTTQ cấp xã thông qua việc tham dự kỳ họp của UBND thay mặt
nhân dân đề xuất với UBND các ý kiến, nguyện vọng của nhân dân, giúp
chính quyền ở cơ sở ban hành chính sách kịp thời và hiệu quả, kiến nghị với


18
UBND vấn đề khơng cịn phù hợp trong chủ trương, kế hoạch của địa phương
để sửa đổi và bổ sung cho phù hợp với yêu cầu của thực tiễn.
Mặt trận Tổ quốc cấp xã có vai trị quan trọng trong giám sát và phản
biện xã hội các hoạt động của chính quyền cơ sở ở tỉnh Thái Bình. Giám sát
và phản biện là chức năng, nhiệm vụ của MTTQ cấp xã, là điều kiện để
nhân dân phát huy vai trò của mình tham gia xây dựng chính quyền ở cơ
sở. Hoạt động giám sát của MTTQ cấp xã là việc quan sát, phát hiện, kiến
nghị với cơ quan có thẩm quyền về hoạt động của cấp ủy đảng, chính
quyền địa phương và cán bộ, công chức trong thực hiện đường lối, chủ
trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; các chương trình, dự
án, qui chế, qui định có hiệu lực của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền; việc
thực hiện chức trách, nhiệm vụ, phẩm chất đạo đức, lối sống của cán bộ,
đảng viên, góp phần xây dựng tổ chức đảng, chính quyền địa phương trong
sạch, vững mạnh.
Hoạt động phản biện của MTTQ là hoạt động nhận xét, thẩm định,
kiến nghị của MTTQ đối với dự thảo chủ trương, đường lối của Đảng,
chính sách và pháp luật của Nhà nước, các dự án, đề án của cơ quan có
thẩm quyền trước khi ban hành. Trên thực tế, cũng như nhiều địa phương
khác trên cả nước, ở Thái Bình đang có tình trạng nhân dân sau khi ủy
quyền thì đồng thời cũng “mất quyền”. Hiện tượng người được ủy quyền
(chính quyền địa phương, cán bộ dân cử, cán bộ công chức nhà nước) lạm

quyền, cửa quyền, vụ lợi trong khi sử dụng quyền lực nhân dân giao phó,
có lúc, có nơi là khá phổ biến và nghiêm trọng. Để tránh nguy cơ tha hóa,
biến dạng quyền lực nhà nước và thực hiện quyền làm chủ của mình, nhân
dân, cần sử dụng MTTQ cấp xã để giám sát, kiểm soát quyền lực, bảo đảm
và phát huy quyền làm chủ của nhân dân, quyền và lợi ích chính đáng của
nhân dân ở cơ sở, góp phần xây dựng củng cố chính quyền nhân dân, làm


19
cho bộ máy Nhà nước ở địa phương trong sạch, vững mạnh; phịng ngừa
những căn bệnh làm tha hố bộ máy nhà nước, “gột rửa được óc bè phái,
cục bộ địa phương, óc qn phiệt, quan liêu, óc hẹp hịi, ham chuộng hình
thức làm việc theo lối bàn giấy, vơ kỷ luật, ích kỷ”
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình là nơi trực tiếp vận động các
tầng lớp nhân dân tham gia các phong trào hành động cách mạng thực hiện
chương trình kinh tế - xã hội ở địa phương. Mặt trận Tổ quốc cấp xã trực
tiếp tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, chính sách, pháp luật của Nhà
nước để nhân dân biết và thực hiện quyền làm chủ. Phối hợp cùng các ban
ngành, đoàn thể xã hội địa phương thực hiện hính sách tơn giáo, dân tộc;
phối hợp cùng HĐND triển khai thực hiện có hiệu quả Quy chế dân chủ ở cơ
sở. MTTQ cấp xã và các tổ chức, cán bộ trong MTTQ trực tiếp tuyên truyền,
vận động quần chúng nhân dân ở cơ sở tham gia các phong trào cách mạng,
thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của xã,
phường, thị trấn; trực tiếp tham gia các phong trào cách mạng ấy. Trên cơ sở
kết quả thực hiện nhiệm vụ kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh của xã,
phường, thị trấn mà chính quyền cơ sở được củng cố, vững mạnh.
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình có vai trị quan trọng trong đấu
tranh với những quan điểm và hành động sai trái, góp phần bảo vệ hệ thống
chính trị cơ sở trong sạch, vững mạnh. Mặt trận cịn đóng vai trị quan trọng
trong đấu tranh với những quan điểm, hành động sai trái của các thế lực thù

địch. Trong vấn đề này, MTTQ cấp xã phối hợp với công an, quân đội phát
động phong trào quần chúng giữ gìn an ninh chính trị, trật tự, an tồn xã
hội, xây dựng nền quốc phịng tồn dân, an ninh nhân dân, tăng cường đoàn
kết dân tộc, đoàn kết lương giáo, đoàn kết quân dân, thắt chặt mối quan hệ
giữa chính quyền với nhân dân. Góp phần làm thất bại âm mưu, thủ đoạn


20
chống phá của các thế lực thù địch; đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội
ở cơ sở, củng cố chính quyền nhân dân.
Ba là, Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình có vai trị quan trọng gắn
kết các tổ chức thành viên, xây dựng khối đại đồn kết tồn dân, tạo cơ sở
chính trị xã hội vững chắc cho hệ thống chính trị cơ sở.
Mặt trận Tổ quốc cấp xã tỉnh Thái Bình có vai trò quan trọng gắn kết
các tổ chức thành viên trong Mặt trận. Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể xã hội
tuy độc lập với nhau về mặt tổ chức, mỗi tổ chức có cơ cấu, bộ máy riêng, thực
hiện mục đích, tơn chỉ riêng, có điều lệ riêng, nhưng đều hành động vì mục tiêu
dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Thành viên của MTTQ
Việt Nam các cấp bao gồm tổ chức chính trị, các tổ chức chính trị - xã hội, các tổ
chức xã hội và các cá nhân tiêu biểu trong các giai cấp, tầng lớp, các dân tộc, tôn
giáo và người Việt Nam ở nước ngoài. Việc gia nhập MTTQ Việt Nam được
thực hiện trên cơ sở tự nguyện, tán thành Điều lệ, được Ủy ban MTTQ cùng cấp
xem xét công nhận. Theo nguyên tắc tổ chức và hoạt động, quan hệ giữa các
thành viên trong MTTQ là quan hệ bình đẳng, đồn kết chân thành, tôn trọng lẫn
nhau cùng thực hiện các nhiệm vụ kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quốc
phịng, an ninh của địa phương và các chương trình của Mặt trận. Các thành viên
MTTQ cấp xã bàn công việc chung, cơng khai thảo luận, trình bày ý kiến, nhưng
tán thành mục đích, tơn chỉ và Điều lệ của MTTQ Việt Nam.
Trong MTTQ cấp xã, các tổ chức đoàn thể xã hội với tư cách là thành
viên của MTTQ cấp xã, thảo luận và chất vấn, phê bình, kiến nghị về tổ chức,

hoạt động của MTTQ cấp xã. Các đoàn thể trong HTCTCS phối hợp với
MTTQ cấp xã vận động, tổ chức quần chúng nhân dân thực hiện các chương
trình hành động của Mặt trận. Vai trị liên kết của MTTQ cấp xã thể hiện ở
chỗ, các Ban công tác Mặt trận phối hợp và thống nhất với các tổ chức, trực
tiếp vận động quần chúng thực hiện chủ trương, chính sách của Đảng, pháp
luật của Nhà nước, nghị quyết của HĐND, quyết định của UBND; động viên