Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở việt nam hiện nay (tt)

KHOA HC X HI VIT NAM
HC VIN KHOA HC X HI

NGUYN VIT THANH

GIáO DụC ý THứC BảO Vệ MÔI TRƯờng
CHO HọC SINH TIểU HọC ở VIệT NAM HIệN NAY
Chuyờn ngnh: Ch ngha duy vt bin chng v
ch ngha duy vt lch s
Mó s:
62 22 03 02

LUN N TIN S TRIT HC

H NI - 2017


1
CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI

Người hướng dẫn khoa học:
1. PGS.TS. BÙI VĂN DŨNG
2. GS.TS. NGUYỄN TRỌNG CHUẨN

Phản biện 1: GS.TS Nguyễn Văn Tài
Phản biện 2: PGS.TS Nguyễn Trọng Tuấn
Phản biện 3: PGS.TS Vũ Hoàng Công

Luận án sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận án cấp Học
viện họp tại..............................................................................

vào hồi.........giờ..........phút, ngày.........tháng..........năm........

Có thể tìm luận án tại thư viện:
1. Thư viện Quốc Gia
2. Thư viện Học viện Khoa học Xã hội


2
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ
ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
1. Nguyễn Việt Thanh (2011), “Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho
học sinh các trường tiểu học huyện Tam Nông, tỉnh Đồng Tháp”, Tạp
chí Giáo dục, số 273, kì 1, tr.49-53.
2. Nguyễn Việt Thanh (2016) “Nâng cao năng lực đội ngũ giáo viên làm
công tác giáo dục về bảo vệ môi trường cho học sinh ở Việt Nam”, Tạp
chí Khoa học Chính trị, số 1+2/2016, tr.123-126.
3. Nguyễn Việt Thanh (2016), “Tầm quan trọng của việc giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay”,
Tạp chí Nhân lực khoa học xã hội c, số 2, tr.51-59.
4. Nguyễn Việt Thanh (2016), “Phát huy tính chủ động của học sinh
tiểu học ở Việt Nam trong việc nâng cao ý thức bảo vệ môi trường”,
Tạp chí Nhân lực khoa học xã hội, số 7, tr.55-64.
5. Nguyễn Việt Thanh (2016), “Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho
học sinh tiểu học ở Việt Nam”, Tạp chí Khoa học xã hội Việt Nam,
số 11 (108), tr.88-94.
6. Nguyễn Việt Thanh (2016), “Mâu thuẫn giữa tăng trưởng kinh tế với
bảo vệ môi trường ở Việt Nam hiện nay và một số gợi ý giải quyết,
Tạp chí Triết học, số 12 (307), tr.76-82.

3
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Bảo vệ môi trường đang được cả thế giới quan tâm. Trong 30
năm đổi mới kinh tế nước ta đã đạt được nhiều thành tựu to lớn. Tuy
nhiên, bên cạnh những thành tựu đó, sự phát triển kinh tế đã tác động
tới mối quan hệ giữa con người với giới tự nhiên theo cả hai chiều
hướng tích cực và tiêu cực. Chính vì vậy, Đảng và Nhà nước ta coi việc
bảo vệ môi trường vừa là mục tiêu vừa là nội dung cơ bản trong quá
trình phát triển bền vững. Hội nghị Trung ương lần thứ bảy Ban chấp
hành Trung ương khóa XI, ngày 03 tháng 6 năm 2013, đã ra Nghị quyết
“Về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài
nguyên và bảo vệ môi trường”.
Năm 2014, Bộ Tài nguyên và Môi trường xây dựng kế hoạch
thực hiện Chiến lược bảo vệ môi trường quốc gia đến năm 2020, tầm
nhìn năm 2030. Kế hoạch nêu rõ, tiếp tục đẩy mạnh các hoạt động
tuyên truyền nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường cho cộng đồng
theo hướng đổi mới nội dung, đa dạng hóa hình thức tuyên truyền.
Năm 2015 Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành công văn số
2029/BGDĐT-KHCNMT về việc hướng dẫn các sở Giáo dục và Đào tạo;
các đại học, trường đại học và cao đẳng; các viện và trung tâm nghiên cứu
trực thuộc Bộ xây dựng kế hoạch bảo vệ môi trường năm 2016 để triển khai
thực hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường trong các cơ sở giáo dục.
Các văn bản pháp luật cũng như các chiến lược phát triển kinh tế
- xã hội của Đảng và Nhà nước Việt Nam đều coi sự nghiệp bảo vệ môi
trường là sự nghiệp chung của mọi người, của toàn xã hội. Thiếu sự tham
gia của toàn dân thì sự nghiệp bảo vệ môi trường không thể thành công.
Vì vậy, Đảng và Nhà nước ta đang tìm mọi biện pháp để tăng cường vai
trò của toàn dân đối với việc bảo vệ môi trường trong quá trình công
nghiệp hóa theo hướng hiện đại. Tuy nhiên, sự tăng trưởng kinh tế cùng

với xu hướng đô thị hóa, sự ra đời các cụm công nghiệp và việc sử dụng


4
hoá chất trong nông nghiệp, v.v. đã làm cho ô nhiễm môi trường ngày
càng thêm trầm trọng. Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng này
trong đó có nguyên nhân nhận thức yếu kém của người dân về môi
trường và bảo vệ môi trường.
Bảo vệ môi trường hiện nay không chỉ là một lời kêu gọi mà đã
trở thành một trong những nhiệm vụ cấp bách của toàn nhân loại. Để
thực hiện bảo vệ môi trường có hiệu quả và để bảo vệ môi trường trở
thành mối quan tâm sâu sắc, trở thành hành động thì giáo dục ý thức
bảo vệ môi trường có ý nghĩa hết sức đặc biệt. Bởi lẽ, chỉ khi nhận thức
được đầy đủ tầm quan trọng của môi trường, ý thức được trách nhiệm
của chính mình với môi trường thì con người mới thực sự hành động
một cách tự nguyện, tự giác bảo vệ môi trường sống của mình.
Thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng đã luôn chú trọng vấn
đề này. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường không chỉ là phong trào, khẩu
hiệu mà thực sự đã trở thành nhiệm vụ cấp bách, được đưa vào các cấp
học ngay từ khi trẻ em còn rất nhỏ. Nội dung, chương trình cũng như
phương pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cũng luôn được thế giới
và Việt Nam quan tâm không chỉ trong phạm vi nhà trường mà còn ngay
cả gia đình và ngoài xã hội. Tuy nhiên, làm thế nào để công tác này thực
sự có hiệu quả, phù hợp với văn hóa, lối sống, phong tục, tập quán của
mỗi quốc gia là vấn đề không đơn giản.
Hơn nữa, thực tiễn cho thấy vì vô ý thức trong việc bảo vệ môi
trường của các tầng lớp nhân dân nói chung, của học sinh tiểu học nói
riêng qua nhiều thế kỷ, ngày nay môi trường tự nhiên bị ô nhiễm nặng nề
đã đem lại cho con người nhiều thảm họa. Một trong những giải pháp
quan trọng, không chỉ có hiệu quả hiện tại mà còn cả lâu dài là giáo dục

ý thức bảo vệ môi trường cho mọi tầng lớp nhân dân, nhất là học sinh
tiểu học, những chủ nhân tương lai của đất nước lại chưa được quan tâm
đúng mức. Vì thế, phải xây dựng ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh
tiểu học là cấp học mà người nào cũng trải qua từ thời thơ ấu sẽ có ý


5
nghĩa vô cùng quan trọng và cần thiết đối với việc bảo vệ môi trường,
cũng có ý nghĩa là bảo vệ cuộc sống của chúng ta. Lứa tuổi tiểu học là lứa
tuổi lần đầu tiên cắp sách đến trường ngoài việc học đọc, học viết và học
làm tính; các em cần phải được giáo dục về đạo đức, giáo dục pháp luật
nói chung, pháp luật về bảo vệ môi trường nói riêng. Giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học một cách căn bản, thường xuyên và
toàn diện là vô cùng quan trọng và cấp bách. Làm tốt công tác này chúng
ta sẽ có những chủ nhân tương lai của đất nước ta không chỉ tự giác bảo
vệ và làm tươi đẹp thêm cho môi trường, mà các em có trách nhiệm và
tinh thần dũng cảm phê phán, đấu tranh với những hành động vi phạm
pháp luật về bảo vệ môi trường và hủy hoại môi trường.
Tuy nhiên, để có được một chiến lược giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường với lứa tuổi học sinh tiểu học là cả một chặng đường dài phía trước
mà để làm được điều đó nhất thiết cần phải có nghiên cứu căn bản, chuyên
sâu của nhiều khoa học, trong đó có triết học. Với tư cách là khoa học nền
tảng mang tính định hướng, triết học cần phải đi trước một bước trong việc
xác lập cơ sở lý luận, thực tiễn, luận giải những vấn đề đặt ra, từ đó rút ra
những giải pháp mang tính định hướng cho công tác giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường cho học sinh tiểu học. Chính vì vậy, tác giả chọn đề tài “Giáo
dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện
nay” để viết luận án Tiến sĩ Triết học.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
2.1. Mục đích nghiên cứu của luận án

Trên cơ sở phân tích một số vấn đề lý luận và thực tiễn, luận
giải những vấn đề đặt ra của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho
học sinh tiểu học ở Việt Nam, luận án đưa ra định hướng và một số giải
pháp cơ bản, có tính định hướng đối với việc giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu của luận án
Để đạt được mục đích trên, luận án có nhiệm vụ sau:


6
- Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài;
- Khái quát những vấn đề lý luận chung về giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay;
- Phân tích thực trạng và những vấn đề đặt ra của việc giáo dục
ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay;
- Nêu định hướng và đề xuất một số giải pháp cơ bản nhằm
nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu
học ở Việt Nam hiện nay.
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường tự nhiên cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Về thời gian nghiên cứu: Luận án tập trung nghiên cứu giáo dục
ý thức bảo vệ môi trường tự nhiên cho học sinh tiểu học ở Việt Nam
hiện nay từ năm 2011 đến nay.
Về không gian nghiên cứu: Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh tiểu học ở Việt Nam.
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của luận án
4.1. Cơ sở lý luận

Luận án được thực hiện dựa trên cơ sở tư tưởng C.Mác và
Ph.Ăngghen, Hồ Chí Minh về mối quan hệ con người với tự nhiên
trong sự phát triển xã hội, các quan điểm, đường lối của Đảng Cộng
sản Việt Nam, chính sách pháp luật của Nhà nước và các kết quả
điều tra nghiên cứu của các nhà khoa trong và ngoài nước có liên
quan đến nội dung được đề cập trong luận án.
4.2. Phương pháp nghiên cứu
Đề tài sử dụng phương pháp duy vật biện chứng và duy vật lịch
sử của chủ nghĩa Mác - Lênin là phương pháp luận chung nhất.
Ngoài ra, còn sử dụng các phương pháp cụ thể khác như:


7
- Phương pháp phân tích tài liệu
Để phục vụ cho đề tài nghiên cứu này chúng tôi tiến hành tìm
kiếm và phân tích một số nguồn tài liệu như Văn kiện Đại hội Đảng,
Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng và Nhà nước; Luận án, đề tài khoa học,
sách, bài viết đăng trên các tạp chí có liên quan đến giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học. Từ những nguồn tài liệu trên
chúng tôi phân tích và rút ra những thông tin cần thiết để phục vụ cho
đề tài của mình.
- Phương pháp điều tra là thu thập thông tin sơ cấp nhưng
chiếm một vị trí chủ đạo trong nghiên cứu bởi tính ưu việt của nó. Đây
là một trong những phương pháp được đề tài vận dụng và triển khai
theo quy trình phù hợp với chuyên ngành.
- Phương pháp khảo sát, phỏng vấn là phương pháp thu thập
thông tin của nghiên cứu xã hội học thông qua việc tác động tâm lý - xã
hội trực tiếp của người đi khảo sát, đi hỏi và người được khảo sát, được
hỏi nhằm thu thập thông tin phù hợp với mục đích nghiên cứu. Việc vận
dụng các phương pháp này trong nghiên cứu nhằm tìm hiểu về các đặc

tính, tính chất của đối tượng nghiên cứu dựa trên những nhận định đánh
giá của người được phỏng vấn.
5. Đóng góp mới của luận án
Một là, trên cơ sở hệ thống hóa, làm rõ các khái niệm về môi
trường, bảo vệ môi trường, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. Tác giả
luận án phân tích nội dung; tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay; những nhân
tố khách quan và chủ quan tác động đến giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học.
Hai là, trên cơ sở điều tra, phân tích tài liệu và đánh giá một
cách khoa học thực trạng việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho
học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay, luận án góp phần làm rõ thêm
sự yếu kém trong nhận thức, thái độ và hành vi của học sinh tiểu học


8
đối với yêu cầu bảo vệ môi trường. Từ đó, chỉ ra một số nguyên nhân
dẫn đến tình trạng đó và luận giải những vấn đề đang đặt ra cần phải
giải quyết.
Ba là, luận án góp phần xác định định hướng và luận chứng
một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay.
6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận án
Luận án góp phần nâng cao nhận thức, thái độ, hành vi và kỹ
năng bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay.
Cung cấp luận cứ khoa học cho các ngành, các cấp, đặc biệt là
ngành giáo dục trong việc hoạch định chương trình giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường cho học sinh tiểu học - những mầm non tương lai của đất nước
trong thời gian tới.
Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo phục vụ nghiên

cứu, giảng dạy, học tập cũng như cho những ai quan tâm đến giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ
lục, nội dung luận án gồm 04 chương, 12 tiết.
NỘI DUNG
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến môi trường, bảo vệ
môi trường và giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh
Trong những năm gần đây, đã có nhiều công trình nghiên cứu về
môi trường, bảo vệ môi trường và giáo dục ý thức bảo vệ môi trường,
trong đó có một số công trình tiêu biểu như: Môi trường của Lê Huy
Bá; Giáo dục môi trường của Nguyễn Hữu Chiếm và Lê Hoàng Việt,
v.v.. Vấn đề môi trường, bảo vệ môi trường và giáo dục ý thức bảo vệ


9
môi trường đã được nhiều nhà khoa học trong và ngoài nước phân tích
dưới nhiều góc độ khác nhau, nhưng chung quy lại đề cập đến những
vấn đề lớn sau đây: coi môi trường bao gồm các yếu tố bao quanh con
người, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại và phát triển của
con người và thiên nhiên. Bảo vệ môi trường, hạn chế ô nhiễm và suy
thoái môi trường, sử dụng hợp lý, cải tạo tài nguyên thiên nhiên để đảm
bảo phát triển bền vững, ngăn chặn hậu quả biến đổi khí hậu. Giáo dục
bảo vệ môi trường làm cho cho người có sự hiểu biết, có kỹ năng và
hành động thiết thực để bảo vệ môi trường. Đây là những tri thức quý
báu giúp tác giả đi sâu nghiên cứu làm rõ khái niệm môi trường, bảo vệ
môi trường và giáo dục ý thức bảo vệ môi trường.

1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến thực trạng giáo
dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam
Ở Việt Nam, trong những năm qua, đã có một số công trình, bài viết
của các nhà khoa học đã được công bố, đề cập đến thực trạng giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường, tiểu biểu là Môi trường và giáo dục bảo vệ môi
trường của tập thể tác giả do Lê Văn Khoa chủ biên; Tài liệu Giáo dục môi
trường cho học sinh tiểu học Dự án Tổ chức Phát triển Hà Lan; Giáo dục
bảo vệ môi trường trong môn Mĩ thuật cấp tiểu học của Bộ Giáo dục và
Đào tạo, v.v.. Các công trình nghiên cứu trên làm rõ về mối quan hệ giữa
giáo dục ý thức bảo vệ môi trường với vấn đề phát triển lâu bền ở nước ta;
vai trò quản lý của Nhà nước đối với bảo vệ môi trường trong quá trình
công nghiệp hóa hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn ở Việt Nam hiện
nay; thực trạng việc giáo dục đạo đức sinh thái cho sinh viên, cho học sinh
trung học cơ sở, cho trẻ mẫu giáo; giáo dục ý thức cộng đồng và học sinh
tiểu học về bảo vệ môi trường, v.v.. Mặc dù vậy, những công trình này,
cung cấp cho tác giả những tri thức thực tiễn quan trọng, là cơ sở thực tiễn
để tác giả đi sâu nghiên cứu thực trạng giáo dục ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay.


10
1.3. Các công trình nghiên cứu liên quan đến giải pháp nâng
cao hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu
học ở Việt Nam
Các giải pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh
tiểu học ở Việt Nam hiện nay thường được các nhà khoa học đề cập
xen kẽ trong các công trình nghiên cứu về môi trường, bảo vệ môi
trường, giáo dục bảo vệ môi trường, ý thức sinh thái, v.v., trong đó
một số công trình tiểu biểu như bài viết Sử dụng phương pháp điều
tra trong dạy học chủ đề “Môi trường và tài nguyên thiên nhiên” của

môn Khoa học ở tiểu học của Nguyễn Thị Hường và Lê Thanh
Hương; bài viết Môi trường sinh thái vấn đề của mọi người của
Thanh Tâm; luận án Giáo dục môi trường cho học sinh tiểu học qua
hoạt động ngoài giờ lên lớp của Huỳnh Thị Thu Hằng; luận án của
Nguyễn Thị Vân Hương với đề tài Một số biện pháp nâng cao chất
lượng giáo dục môi trường cho học sinh tiểu học, v.v.. Các công
trình nghiên cứu trên đã bước đầu đưa ra các giải pháp giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường nói chung, giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học nói riêng. Có thể nói, các giải pháp do
các tác giả nêu trên đã định hướng cho tác giả trong việc đề xuất một
số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay.
Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trước chưa làm rõ những
vấn đề lý luận chung của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay; thực trạng và những vấn đề đặt ra của
việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường ở nhà trường tiểu học hiện nay;
còn bỏ ngỏ hoặc chưa có dịp đề xuất một số giải pháp nhằm nâng
cao hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu
học ở Việt Nam hiện nay. Trên cơ sở kế thừa kết quả nghiên cứu của
các tác giả đi trước, luận án này làm rõ thêm một số nội dung sau:


11
Thứ nhất, môi trường, bảo vệ môi trường và giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường; tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay; nội dung giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học; những nhân tố cơ bản tác
động đến giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học;
Thứ hai, thực trạng và những vấn đề đặt ra của việc giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay;

Thứ ba, định hướng và một số giải pháp cơ bản nhằm nâng cao
hiệu quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt
Nam hiện nay.
Chương 2
NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG VỀ GIÁO DỤC
Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG CHO HỌC SINH TIỂU HỌC
Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
2.1. Môi trường, bảo vệ môi trường và giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường
2.1.1. Môi trường
Kế thừa khái niệm về môi trường của các nhà khoa học trong và
ngoài nước, theo chúng tôi, môi trường là tất cả những gì có xung
quanh ta, có ảnh hưởng tới đời sống, sản xuất, sự tồn tại và phát triển
của con người và tự nhiên.
2.1.2. Bảo vệ môi trường
Đại hội Đảng Cộng sản Việt Nam toàn quốc lần thứ XI khẳng
định: bảo vệ môi trường là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị,
toàn xã hội và của mọi công dân. Kết hợp chặt chẽ giữa kiểm soát,
ngăn ngừa, khắc phục ô nhiễm với khôi phục và bảo vệ môi trường
sinh thái. Phát triển năng lượng sạch, sản xuất sạch, tiêu dùng sạch.
Đẩy mạnh công tác nghiên cứu, dự báo và ứng phó với sự biến đổi


12
khí hậu, các thảm họa thiên nhiên. Tăng cường quản lý, bảo vệ và sử
dụng hợp lý, có hiệu quả tài nguyên quốc gia.
Theo chúng tôi, bảo vệ môi trường ở Việt Nam phải gắn với bảo
vệ môi trường khu vực và toàn cầu, phải gắn kết hài hòa với phát triển
kinh tế và bảo đảm tiến bộ xã hội để phát triển đất nước và phải phù hợp
với quy luật, đặc điểm tự nhiên, văn hóa, đạo đức, truyền thống, lịch sử,

trình độ phát triển kinh tế - xã hội của đất nước từng giai đoạn.
2.1.3. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường
Kế thừa khái niệm về giáo dục ý thức bảo vệ môi trường của các
nhà khoa học trong và ngoài nước, theo chúng tôi, giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học là quá trình trang bị cho các em
những hiểu biết cơ bản về môi trường và biết quan tâm đến các vấn đề
môi trường phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi được thể hiện qua
nhận thức, thái độ, hành vi và kỹ năng ứng xử với môi trường tự nhiên.
2.2. Tầm quan trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay
Trong Biện chứng của tự nhiên, Ph.Ăngghen đã nêu lên sự khác
nhau giữa loài vật và loài người trong cùng mối quan hệ thích nghi và
biến đổi môi trường tự nhiên. Tiếc rằng những tư tưởng đó của
Ph.Ăngghen đã không được quan tâm đúng mức và những hậu quả về
môi trường đã hiển hiện.
Sự thiếu hiểu biết về môi trường và về các biện pháp bảo vệ môi
trường của học sinh tiểu học là một trong những nguyên nhân góp phần
làm ô nhiễm môi trường.
Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học là nhằm
hình thành và phát triển ở các em thói quen, hành vi, thái độ ứng xử văn
minh, lịch sự và thân thiện với môi trường. Giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường không chỉ giúp học sinh tiểu học phát triển toàn diện mà còn thúc


13
đẩy các em có những hành động tích cực đối với môi trường để chuẩn bị
cho một cuộc sống phát triển ổn định và bền vững trong tương lai.
2.3. Nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh
tiểu học ở Việt Nam hiện nay
Trong khuôn khổ nghiên cứu, tác giả luận án chỉ đề cập tới một

số nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
chủ yếu sau:
Thứ nhất, giáo dục nhận thức bảo vệ môi trường cho học sinh
tiểu học
Thứ hai, giáo dục thái độ bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Thứ ba, giáo dục hành vi bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
2.4. Những nhân tố cơ bản tác động đến giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học
2.4.1. Những nhân tố khách quan
Thứ nhất, đặc điểm tâm sinh lý lứa tuổi của học sinh tiểu học
Ở lứa tuổi tiểu học, mọi biểu hiện tâm lí của các em đều chưa ổn
định, chưa bền vững dễ bị dao động theo sự tác động của môi trường
sống và do những hoạt động mà các em được tham gia. Chính vì thế,
trong quá trình giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cần tạo môi trường
tốt để những nhân tố tích cực có điều kiện phát triển đúng hướng và trở
nên bền vững theo quy luật của quá trình nhận thức.
Thứ hai, nhà trường, gia đình và xã hội trong việc giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Cần phải phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc
giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học. Sự phối hợp chặt
chẽ ba môi trường giáo dục này, trước hết cần đảm bảo sự thống nhất trong
nhận thức cũng như hoạt động giáo dục cùng một hướng nhằm giáo dục tri
thức, thái độ và hành vi bảo vệ môi trường, tránh sự trống đánh xuôi, kèn
thổi ngược gây cho các em tâm trạng hoang mang, dao động.


14
Thứ ba, điều kiện về cơ sở vật chất phục vụ việc giáo dục ý thức
bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Hiệu quả của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học

sinh tiểu học phụ thuộc vào cơ sở vật chất mà nhà trường sử dụng. Vì
cơ sở vật chất đối với giáo viên và học sinh là nhân tố ảnh hưởng trực
tiếp đến chất lượng giáo dục nói chung, giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học nói riêng.
Thứ tư, quan điểm của Đảng, Nhà nước ta về việc giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay
Đại hội XII của Đảng khẳng định phải tăng cường công tác quản lý
tài nguyên, bảo vệ môi trường, chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu
phục vụ phát triển bền vững theo hướng bảo đảm tính tổng thể, liên
ngành, liên vùng, đáp ứng nhiệm vụ trước mắt và lâu dài, trong đó lợi ích
lâu dài là cơ bản, có trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với từng giai đoạn.
Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường vì mục tiêu phát triển bền
vững là một trong những nhiệm vụ giáo dục quan trọng được Đảng và
Nhà nước ta quan tâm đặc biệt. Quyết định phê duyệt đề án đưa các nội
dung bảo vệ môi trường vào hệ thống giáo dục quốc dân của Thủ tướng
Chính phủ đã xác định nội dung, phương thức giáo dục bảo vệ môi
trường ở các bậc học phổ thông.
Năm 2015 Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trương triển khai thực
hiện nhiệm vụ bảo vệ môi trường trong các cơ sở giáo dục.
2.4.2. Những nhân tố chủ quan
Thứ nhất, nội dung, chương trình và tài liệu giáo dục ý thức
bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Một là, nội dung, chương trình giáo dục ý thức bảo vệ môi trường
cho học sinh tiểu học phù hợp với mục tiêu giáo dục toàn diện, có tính
khoa học.


15
Hai là, nội dung, chương trình giáo dục ý thức bảo vệ môi trường
phải đảm bảo giáo dục về nhận thức, thái độ, kỹ năng và hành vi, chuẩn

mực đạo đức.
Ba là, nội dung, chương trình giáo dục ý thức bảo vệ môi trường
thông qua các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp phù hợp
với đặc điểm tâm sinh lý của học sinh tiểu học.
Bốn là, nội dung, chương trình giáo dục bảo vệ môi trường cho
học sinh tiểu học thông qua các môn học và hoạt động ngoài giờ lên
lớp phải đảm bảo tính thực tiễn và phải làm thay đổi nhận thức, thái
độ và hành vi của học sinh tiểu học.
Năm là, nội dung, chương trình giáo dục môn học này phải có sự
quan tâm và đầu tư thích đáng của Nhà nước các cấp.
Thứ hai, phương pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho
học sinh tiểu học
Phương pháp dạy học giữ vai trò quan trọng và ảnh hưởng rất lớn
đến việc thực hiện nhiệm vụ giáo dục ý thức bảo vệ môi trường.
- Phương pháp truyền thụ một chiều, giản đơn.
- Trong giáo dục bảo vệ môi trường, phương pháp tìm hiểu, điều tra.
- Phương pháp thảo luận.
- Phương pháp quan sát.
- Phương pháp trò chơi.
- Phương pháp nêu gương.
Thứ ba, hình thức giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh tiểu học
Một là, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
thông qua các môn học chính khóa.
Hai là, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
thông qua hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp.


16
Thứ tư, đội ngũ giáo viên các trường tiểu học ở Việt Nam

Theo thống kê của Bộ Giáo dục và Đào tạo thì hiện nay tổng số
giáo viên tiểu học toàn quốc có khoảng 387.196 người. Đội ngũ giáo viên
tiểu học về cơ bản được chuẩn hoá và tiếp tục nâng cao về chất lượng,
đến nay có 100% giáo viên được công nhận đạt chuẩn trở lên, đáp ứng
yêu cầu dạy học 2 buổi/ngày.
Chương 3
THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA
CỦA VIỆC GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
3.1. Khái quát về giáo dục tiểu học ở Việt Nam
Dân tộc Việt Nam rất hiếu học, luôn coi trọng và quan tâm việc
học. Gần một thế kỷ bị thực dân Pháp đô hộ, hơn 90% người dân mù
chữ. Sau ngày Cách mạng Tháng Tám thành công nhờ phong trào xóa
mù chữ số người biết đọc, biết viết tăng nhanh.
Sau ngày đất nước thống nhất mạng lưới trường, lớp phát triển rộng
khắp với nhiều loại hình khác nhau.
Cả nước có khoảng 7.435.600 học sinh tiểu học. Tỷ lệ huy động
trẻ 6 tuổi vào lớp 1 hằng năm đạt trên 97,45%. Trẻ em dân tộc thiểu số
đi học đạt tỷ lệ cao và ổn định qua các năm, nhờ sự tham gia ngày càng
tích cực vào việc huy động trẻ đến trường của các lực lượng xã hội.
3.2. Thực trạng giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay
3.2.1. Những kết quả đạt được của việc giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường cho học sinh tiểu học
Thứ nhất, giáo dục nhận thức bảo vệ môi trường cho học sinh
tiểu học
Thứ hai, giáo dục thái độ bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Thứ ba, giáo dục hành vi bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học

17
Thứ tư, nhận thức của đội ngũ giáo viên về việc giáo dục ý thức
bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Thứ năm, công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh tiểu học ở nhà trường
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học thông
qua các môn học chính khóa.
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học thông
qua giáo dục ngoài giờ lên lớp.
3.2.2. Nguyên nhân của những kết quả đạt được trong việc giáo
dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Thứ nhất, có sự quan tâm của Đảng, Nhà nước và ngành Giáo
dục và Đào tạo về việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh
tiểu học
Thứ hai, bước đầu có sự phối hợp giữa nhà trường, gia đình và xã
hội trong việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Thứ ba, phần lớn học sinh tiểu học có sự hiểu biết, có thái độ
đúng đắn và hành vi tự giác, tự nguyện bảo vệ môi trường
3.2.3. Những hạn chế của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học
Thứ nhất, việc giáo dục nhận thức, thái độ và hành vi bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học chưa đáp ứng được yêu cầu bảo vệ môi
trường hiện nay
Thứ hai, một số học sinh tiểu học thiếu ý thức, không tự giác
trong việc học tập, rèn luyện hành vi và kỹ năng bảo vệ môi trường
Thứ ba, năng lực của đội ngũ giáo viên trong việc giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường còn nhiều hạn chế
3.2.4. Nguyên nhân của hạn chế trong việc giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học

18
Bên cạnh những kết quả đạt được của việc giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường cho học sinh tiểu học, vẫn còn một số hạn chế như sau:
Thứ nhất, triển khai chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách
pháp luật của Nhà nước ta trong việc giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học chưa đồng bộ và chưa kịp thời
Thứ hai, nội dung, chương trình giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học vẫn còn ôm đồm, rườm rà, thiếu trọng tâm
Thứ ba, phương pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh tiểu học còn nhiều hạn chế
Thứ tư, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở
nhà trường còn mang tính hình thức, chiếu lệ, qua loa, xa rời thực tiễn
Thứ năm, tác động từ mặt trái của kinh tế thị trường thông qua
nhận thức, thái độ và hành vi bảo vệ môi trường của học sinh tiểu học
3.3. Một số vấn đề đặt ra của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay
3.3.1. Sự quan tâm của các cấp lãnh đạo đến công tác giáo dục
ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học hiện nay còn chưa
đúng mức
Việc tổ chức triển khai thực hiện đường lối, chủ trương của
Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, Chỉ thị của Bộ Giáo dục và
Đào tạo về công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu
học ở một số nơi vẫn còn mang tính hình thức, làm qua loa, chưa chú
trọng đến chất lượng và hiệu quả của nó.
Một số cán bộ quản lý giáo dục chưa nhận thấy rõ vai trò và trách
nhiệm, còn xem nhẹ việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh tiểu học. Các trường tiểu học chưa chú trọng việc giáo dục ý thức
bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học. Có những lúc, giáo dục ý thức
bảo vệ môi trường đã và đang bị các cấp buông lỏng.

19
3.3.2. Nội dung, chương trình, tài liệu và phương pháp giáo
dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học còn nhiều bất cập
Nội dung, chương trình và tài liệu giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học còn mang nặng tính kinh viện, chưa gắn
liền với thực tiễn đang biến chuyển rất nhanh, còn nặng tính lý thuyết,
nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường chưa chú trọng hình thành
thái độ, hành vi và rèn luyện kỹ năng giải quyết các vấn đề về môi
trường. Nội dung, chương trình và tài liệu chưa khoa học, quá tải, chưa
lựa chọn kiến thức có tính ứng dụng cao vào trong thực tiễn, coi trọng
lý thuyết xem nhẹ thực hành; chưa chú trọng đến việc hướng dẫn tự học
và tự thực hành; còn coi nhẹ việc giáo dục ý thức và kỹ năng sống, chưa
coi trọng phát triển phẩm chất và năng lực của người học.
3.3.3. Việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên làm nhiệm vụ
giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học chưa đáp
ứng yêu cầu so với thực tế
Một số giáo viên chưa đủ kiến thức và năng lực, chưa được trang
bị đầy đủ về mọi mặt để thực hiện nhiệm vụ giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học và chưa nhiệt huyết với công việc không có
thời gian đầu tư, nên việc dạy học chưa đem lại kết quả cao, làm cho học
sinh tiểu học không hứng thú học, coi thường nội dung này.
Giáo viên tiểu kỹ năng còn yếu, chưa chủ động và phối hợp các
phương pháp chưa linh hoạt trong công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học nên chưa đạt kết quả cao.
3.3.4. Giữa lý luận với thực tiễn trong việc giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay còn nhiều
bất cập
Hệ thống chính sách, pháp luật, tổ chức bộ máy về bảo vệ môi

trường còn nhiều bất cập, thiếu hệ thống, chồng chéo, chưa sát; nguồn


20
lực cho bảo vệ môi trường chưa đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra, không
theo kịp yêu cầu của phát triển bền vững và hội nhập kinh tế quốc tế.
Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong nhà trường hiện nay
còn mang tính lý thuyết, chưa chú trọng yếu tố thực tiễn, nghĩa là chưa thực
hiện tốt phương châm “học đi đôi với hành; lý luận gắn liền với thực tiễn”.
Chương 4
ĐỊNH HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CƠ BẢN NHẰM NÂNG CAO
HIỆU QUẢ GIÁO DỤC Ý THỨC BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG
CHO HỌC SINH TIỂU HỌC Ở VIỆT NAM HIỆN NAY
4.1. Định hướng giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh trong nhà trường tiểu học ở nước ta hiện nay
Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học chúng
ta cần phải xác định phạm vi và đối tượng giáo dục nhằm làm tăng hiệu
quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh trong nhà trường
tiểu học ở nước ta hiện nay, cần tập trung vào nội dung giáo dục nhận
thức, giáo dục thái độ, giáo dục hành vi, coi đó là thước đo cơ bản hiệu
quả của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học.
4.2. Một số giải pháp cơ bản nâng cao hiệu quả giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay

4.2.1. Đổi mới nội dung, chương trình và phương pháp giáo dục
ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay
Thứ nhất, đổi mới nội dung, chương trình
Khi xây dựng nội dung, chương trình giáo dục ý thức bảo vệ môi
trường thông qua các môn học chính khóa và hoạt động giáo dục ngoài
giờ lên lớp trước hết cần khắc phục cách làm theo kiểu cắt khúc theo

từng bậc học mà phải xây dựng nội dung, chương trình giáo dục ý thức
bảo vệ môi trường một cách tổng thể nhất quán từ bậc mầm non và đến
bậc phổ thông (từ lớp 1 đến lớp 12).


21
Chuyển nội dung giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh
tiểu học từ nặng tính kinh viện sang nội dung giáo dục gắn liền với thực
tiễn cuộc sống của các em; từ nặng về trang bị kiến thức sang nội dung
giáo dục gắn học đi đôi với hành, lý luận gắn liền với thực tiễn, nhà
trường gắn liền với xã hội.
Thứ hai, đổi mới phương pháp giáo dục
Đổi mới mạnh mẽ phương pháp dạy và học giáo dục ý thức bảo
vệ môi trường cho học sinh tiểu học theo hướng chuyển từ lối truyền
thụ một chiều, ghi nhớ máy móc sang tập trung dạy cách học, cách suy
nghĩ và tự học, tự tìm tòi, tự khám phá, phát huy tính tích cực, chủ
động, sáng tạo và lấy người học làm trung tâm, giáo viên chỉ là người
hướng dẫn, gợi mở.
Đổi mới phương pháp giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học
sinh tiểu học trong các giờ học chính khóa, giáo viên cần kết hợp hài hòa
giữa các phương pháp truyền thống với phương pháp dạy học hiện đại, hạn
chế lối độc thoại một chiều; ngược lại, cần tăng cường các phương pháp
thảo luận nhóm, đóng vai, xử lý tình huống, v.v. giáo viên cần thay đổi tư
duy từ lấy người dạy làm trung tâm sang lấy người học làm trung tâm.
4.2.2. Đổi mới hình thức giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho
học sinh tiểu học ở Việt Nam hiện nay
Thứ nhất, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
ở Việt Nam trực tiếp và gián tiếp thông qua các môn học chính khóa
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học trực
tiếp thông qua các môn học chính khóa.

- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học gián
tiếp qua các môn học chính khóa.
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học kết
hợp dạy học trong lớp và ngoài thiên nhiên.


22
Thứ hai, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu
học ở Việt Nam thông qua các hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp
Một là, tổ chức các hoạt động giữ gìn vệ sinh môi trường trong
khuôn viên nhà trường, nơi ở, nơi cư trú.
Hai là, tổ chức tham quan danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử.
Ba là, tổ chức các cuộc thi tìm hiểu về môi trường.
Bốn là, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
thông qua phát thanh măng non của nhà trường.
Năm là, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
thông qua Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh.
Để nâng cao giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu
học ở Việt Nam hiện nay thông qua hoạt động ngoài giờ lên lớp, cần
phải tập trung các nhiệm vụ sau:
Một là, các trường cần xây dựng kế hoạch, chương trình và phong
trào để lồng ghép giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học.
Hai là, nhà trường phát động phong trào thi đua lớp học xanh,
sạch, đẹp bằng hình thức các lớp trang trí cây xanh, vệ sinh lớp học.
Ba là, tiếp tục nâng cao nhận thức của học sinh tiểu học về bảo vệ
môi trường, gắn việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường với việc triển
khai thực hiện cuộc vận động xây dựng trường học thân thiện và học sinh
tích cực, xây dựng cảnh quan nhà trường xanh, sạch, đẹp.
Bốn là, giáo dục ý thức bảo vệ môi trường phải luôn đi đôi với
giáo dục kỹ năng sống cho học sinh, hình thành cho các em những thói

quen tốt, những kỹ năng sống liên quan đến bảo vệ môi trường.
4.2.3. Kết hợp giữa nhà trường, gia đình và xã hội trong việc
giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
Nói đến giáo dục, là nói đến quá trình dạy và học, nói đến sự kết hợp
chặt chẽ giữa giáo dục nhà trường với giáo dục gia đình và giáo dục xã hội.
Ý nghĩa sâu sắc của việc phối hợp giáo dục đã được Bác Hồ chỉ ra từ lâu


23
giáo dục trong nhà trường chỉ là một phần, còn cần có sự giáo dục ngoài xã
hội và trong gia đình để giúp cho việc giáo dục trong nhà trường được tốt
hơn. Giáo dục trong nhà trường dù tốt đến mấy, nhưng thiếu giáo dục trong
gia đình và ngoài xã hội thì kết quả cũng không hoàn toàn.
4.2.4. Phát huy tính chủ động của học sinh tiểu học ở Việt Nam
trong việc học tập nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
Thứ nhất, tự hoàn thiện hành vi bản thân là việc làm không thể
thiếu, muốn làm được việc đó, đòi hỏi các em phải nỗ lực, phấn đấu và
tự thích nghị với hoàn cảnh, với điều kiện
Thứ hai, không có kế hoạch, lịch trình các em sẽ chú trọng việc
học tập kiến thức cơ bản các môn học, không tham gia vào các hoạt
động bảo vệ môi trường hoặc chỉ đối phó, qua loa, chiếu lệ
Thứ ba, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường gắn với phong
trào thi đua
Thứ tư, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
phải gắn với việc giải quyết các vấn đề mà thực tiễn đang đặt ra
4.2.5. Nâng cao nhận thức, trình độ chuyên môn và năng lực đội
ngũ giáo viên làm công tác giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học

sinh tiểu học ở Việt Nam
Thứ nhất, tăng cường công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục

pháp luật về môi trường và bảo vệ môi trường trong nhà trường tiểu
học ở Việt Nam hiện nay
Thứ hai, đào tạo, bồi dưỡng về trình độ chuyên môn, năng lực,
phương pháp và kỹ năng giảng dạy cho đội ngũ giáo viên giáo dục ý
thức bảo vệ môi trường
Thứ ba, thường xuyên tổ chức hội thi giáo viên dạy giỏi, thao giảng,
hội giảng và tổ chức chuyên đề về môi trường và bảo vệ môi trường
Thứ tư, nâng cao ý thức tự rèn luyện, trau dồi kiến thức, kinh
nghiệm thực tiễn và sự gương mẫu của đội ngũ giáo viên


24
KẾT LUẬN
Vấn đề môi trường, ô nhiễm môi trường, cạn kiệt các nguồn tài
nguyên thiên nhiên hiện nay ngày càng trở nên trầm trọng, đang trực
tiếp đe dọa sự tồn tại và phát triển xã hội. Một trong những nguyên
nhân dẫn đến thảm họa này là do nhận thức sai lầm, lệch lạc của con
người; vì lợi ích trước mắt, con người đã khai thác một cách vô tội vạ,
làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên, ô nhiễm môi trường, mà quên rằng
con người là một bộ phận của giới tự nhiên, phá hoại môi trường là tự
phá hoại chính bản thân mình.
Đứng trước những thách thức về môi trường, ô nhiễm môi
trường hiện nay thì giáo dục ý thức bảo vệ môi trường được coi là biện
pháp hữu hiệu và có hiệu quả lâu dài trong việc bảo vệ và phát triển bền
vững. Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường trong trường tiểu học đã trở
thành nhu cầu cấp thiết, quan trọng nhằm tăng cường hiểu biết của học
sinh tiểu học về tự nhiên, về xã hội và góp phần hình thành ở học sinh
cách nhìn về thế giới xung quanh mình. Tuy nhiên, ở bậc tiểu học,
không có bộ môn riêng về việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, nó
được tiến hành chủ yếu thông qua các môn học và hoạt động giáo dục

ngoài giờ lên lớp. Thực tế thì kết quả giáo dục ý thức bảo vệ môi trường
chưa mang lại kết quả cao. Một trong những nguyên nhân chính là do
đội ngũ giáo viên chưa nhận thức sâu sắc được ý nghĩa và tầm quan
trọng của việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu học
trong quá trình phát triển đất nước. Đội ngũ giáo viên cũng chưa được
đào tạo, tập huấn bài bản, đầy đủ nội dung, phương pháp, hình thức
giáo dục ý thức bảo vệ môi trường. Thực trạng trên đã ảnh hưởng không
nhỏ đến việc cung cấp tri thức cơ bản về môi trường và bảo vệ môi
trường, đến sự hình thành kỹ năng, thái độ và hành vi bảo vệ môi
trường cho học sinh tiểu học.
Việc giáo dục ý thức bảo vệ môi trường cho học sinh tiểu
học chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau như chủ trương,