TƯ TƯỞNG HỒ CHÍ MINH VỀ CHỐNG QUAN LIÊU LÃNG PHÍ

TƯ TƯỞNG, TẤM GƯƠNG ĐẠO ĐỨC HỒ CHÍ MINH VỀ THỰC HÀNH TIẾT KIỆM, CHỐNG THAM Ô,
LÃNG PHÍ, QUAN LIÊU)- Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Chủ tịchHồ Chí Minh đã để lại cho nhân dân,
cho Đảng ta một tấm gương đạo đức, một di sản tư tưởng phong phú, sâu sắc. Đó là một hệ thống quan điểm toàn
diện về những vấn đề cốt lõi của cách mạng nước ta, trong đó có tư tưởng, tấm gương đạo đức về thực hành tiết
kiệm, chống tham ô, lãng phí, quan liêu.
Để nêu cao hơn nữa vai trò tiên phong gương mẫu của cán bộ, đảng viên đặc biệt trước tình trạng một bộ phận không
nhỏ trong số họ có những biểu hiện suy thoái nghiêm trọng về tư tưởng, đạo đức, lối sống, đảm bảo sự lãnh đạo toàn
diện của Đảng với sự nghiệp cách mạng thì mọi cán bộ, đảng viên nhất thiết phải học tập, rèn luyện và làm theo tấm
gương đạo đức Hồ Chí Minh. Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh do Đảng ta phát
động là nhằm mục đích đó. Qua hơn một năm thực hiện, Cuộc vận động đã đạt được nhiều kết quả bước đầu quan
trọng. Tiếp tục phát huy những thành tựu đã đạt được, khắc phục những mặt làm chưa được Ban Chỉ đạo Trung ương
Cuộc vận động đã đề ra nhiều biện pháp đẩy mạnh hơn nữa Cuộc vận động này, coi đây là nhiệm vụ rất quan trọng
trong suốt nhiệm kỳ Đại hội X và các năm tiếp theo.
Cuốn sách tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, quan liêu và
những quy định mới nhất về thực hành tiết kiệm, chống tham nhũng do Ban Tuyên giáo Trung ương biên soạn, Nhà
xuất bản Hồng Đức xuất bản và phát hành góp phần phục vụ Cuộc vận động nói trên. Cuốn sách giúp cho tất cả
chúng ta hiểu rõ, sáng tỏ những tư tưởng sáng suốt của Bác trong việc giáo dục, rèn luyện đạo đức cách mạng cho đội
ngũ cán bộ, đảng viên, xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng thực sự trong sạch, đủ đức, đủ tài để trong bất kỳ hoàn
cảnh nào, Đảng cũng là tổ chức cách mạng tiêu biểu cho trí tuệ, đạo đức, lương tâm, danh dự của dân tộc, làm tròn
nhiệm vụ tổ quốc giao phó. Đồng thời, để thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả và rộng khắp tư tưởng tấm gương đạo
đức của Bác trên các lĩnh vực thực hành tiết kiệm, chông tham ô, quan liêu, lãng phí, Đảng nhà nước đã ban hành
nhiều văn bản pháp lý quy định hành vi, hoạt động của cán bộ, đảng viên, các tổ chức đảng trong các lĩnh vực hoạt
động công tác. Các quy định mới về thực hành tiết kiệm, chông tham nhũng là nội dung chiếm tới trên 75% dung
lượng, trên 80% số trang của cuốn sách.
Nội dung của cuốn sách gồm 6 phần:
Phần thứ nhất: Tư tưởng, tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh về thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí và phòng,
chống tham nhũng là tập hợp những bài viết cô đọng, giải dị mà xúc tích của Bác đối với vấn đề thực hành tiết kiệm,
chống tham ô lãng phí, quan liêu, tư tưởng, tấm gương đạo đức của Bác về tiết kiệm và thực hành tiết kiệm, về chống
tham ô, lãng phí quan liêu. Trong phần thứ nhất này cũng đưa ra một số yêu cầu về tổ chức việc học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh theo các chủ đề trên làm cơ sở, mục tiêu để triển khai thực hiện cuộc vận động. Mặt
khác, nhiều bài viết của các tác giả về tư tưởng tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh trong việc thực hành tiết kiệm,

chống lãng phí, quan liêu và phòng chống tham nhũng cũng là một nội dung được tuyển chọn kỹ lưỡng rất bổ ích
thiết thực của phần thứ nhất cuốn sách này.
Phần thứ hai: Các quy định mới về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, giới thiệu nội dung Luật thực hành tiết kiệm,
chống lãng phí, 3 nghị định, 5 thông tư, 2 công văn và 2 chỉ thị của các cơ quan chính phủ, Tổng Liên đoàn Lao động
Việt Nam điều chỉnh các hoạt động trong lĩnh vực thực hành tiết kiệm, chống lãng phí.
Phần thứ ba: Các quy định mới về phòng chống tham nhũng, giới thiệu toàn văn Luật phòng, chống tham nhũng, 2
nghị quyết, 4 nghị định, 1 quyết định, 4 thông tri và 2 công văn của Đảng và nhà nước về vấn đề phòng chống tham
nhũng.
Phần thứ tư: Các quy định mới về thanh tra, kiểm tra, giám sát, phát hiện, xử lý tham nhũng, lãng phí, giới thiệu Luật
khiếu nại, tố cáo, chống tham nhũng, lãng phí, giới thiệu Luật thanh tra, 7 nghị định, 16 nghị quyết, 5 thông tri và 1
chỉ thị của Nhà nước về vấn đề thanh tra, kiểm tra, giám sát, phát hiện, xử lý tham nhũng, lãng phí.
Phần thứ năm: Các quy định mới về khiếu nại, tố cáo chống tham nhũng, lãng phí, giới thiệu Luật khiếu nại, tố cáo
(đã được sửa đổi, bổ sung năm 2005), 3 nghị định, 7 quyết định, 3 thông tri và 1 công văn liên quan đến lĩnh vực
khiếu nại tố cáo chống tham nhũng, lãng phí.
Phần thứ sáu: Các quy định mới về công khai dân chủ chống tham nhũng, lãng phí, giới thiệu Pháp lệnh số
34/2007/PL-UBTVQH 11 ngày 20/4/2007 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thực hiện dân chủ ở xã, phường, thị trấn
và một số văn bản khác về vấn đề dân chủ chông tham nhũng. Chống tham ô, tham nhũng và tệ quan liêu trong điều
kiện Đảng cầm quyềnĐảng Cộng sản Việt Nam trở thành đảng cầm quyền từ sau thắng lợi của cuộc Cách mạng
Tháng Tám 1945. Trong lịch sử hơn 60 năm cầm quyền, Đảng ta đã nhiều lần vượt qua những thách thức lớn, đẩy lùi
nạn tham ô, tham nhũng và tệ quan liêu, để giữ vững vị trí của một Đảng cầm quyền, xứng đáng là đội tiền phong của
giai cấp công nhân và của dân tộc.
Nhận thức sâu sắc rằng “giành chính quyền đã khó, nhưng giữ chính quyền còn khó hơn nhiều”, ngay từ những ngày
đầu cách mạng mới thành công, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã rất quan tâm đến những căn bệnh tệ nạn này. Trong Thư
gửi cho ủy ban nhân dân các kỳ, tỉnh, huyện và làng (17-10-1945), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phê phán những biểu
hiện quyền lực như: cậy quyền, cậy thế, hủ hóa, tư túng, quan liêu, bè phái v.v.. của những “ông quan cách mạng” và
đồng thời chỉ ra nguyên nhân, tác hại của bệnh tham ô, tham nhũng và tệ quan liêu. Người từng nói, “đứng về phía
cán bộ mà nói, tham ô là: ăn cắp của công, đục khoét nhân dân. Đứng về phía nhân dân mà nói, tham ô là: ăn cắp của
công, khai gian, lậu thuế”. Xét về bản chất tham ô mà nói (đối với cả cán bộ và nhân dân) thì đó là lợi dụng quyền
hành, sơ hở của chính sách, pháp luật nhà nước để lấy cắp của công làm của riêng. Khi đã tham ô (cả cán bộ và nhân
dân), khi đã tham nhũng (cán bộ đảng viên) và quan liêu (đội ngũ cán bộ đảng viên có quyền lực), đều là những kẻ

hám lợi, ích kỷ, hẹp hòi. Họ đều quên lợi công mà chỉ nghĩ lợi tư, chỉ biết mình mà quên đi tập thể. Đối với họ, quyền
lực là cái đích để họ hướng tới và từ đó có điều kiện lấy của công làm của tư, chăm lo cho chính bản thân mình và
những người thân của mình. Dù dưới hình thức nào, biểu hiện nào thì tham ô, tham nhũng và tệ quan liêu cũng đều là
những căn bệnh của chủ nghĩa thực dân, phong kiến còn rơi rớt lại.
Vì vậy, theo Người, chúng ta đã đánh thắng chủ nghĩa thực dân, thắng nghèo nàn, lạc hậu, nhưng chưa chiến thắng
được những nọc độc của chủ nghĩa thực dân còn sót lại, lại càng chưa thể nào chiến thắng hoàn toàn chủ nghĩa cá
nhân - kẻ địch nội xâm trong mỗi người.
Tham ô, tham nhũng và tệ quan liêu, theo Chủ tịch Hồ Chí Minh là kẻ thù nguy hiểm, vì nằm ngay trong tổ chức của
ta, phá ta từ bên trong, làm băng hoại khối đoàn kết “muôn người như một” của chúng ta. Cũng theo Chủ tịch Hồ Chí
Minh, đó là kẻ địch ở trong lòng, đáng sợ hơn giặc ngoại xâm và khó nhìn thấy hình dạng cụ thể. Vì nguy hiểm như
vậy, vì những kẻ tham ô, tham nhũng, tệ quan liêu thực sự là những kẻ đã “xâm phạm đến lợi ích của nhân dân”, nên
từ tháng 3-1952, giữa bộn bề công việc của cuộc kháng chiến chống Pháp, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhấn mạnh sự
nguy hiểm, cách phòng chữa nó trong bài nói chuyện Thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí, chống bệnh quan
liêu.
Không chỉ cảnh báo, nêu rõ những biểu hiện xấu của những căn bệnh dịch dễ lây lan này, Chủ tịch Hồ Chí Minh cũng
chỉ ra những biện pháp để chống lại chúng. Theo Người, trước hết và quan trọng nhất là phải chống chủ nghĩa cá
nhân, phải đoàn kết, phải nghiêm túc thực hiện tự phê bình và phê bình, phải thực hiện đúng nguyên tắc tập trung dân
chủ và quan trọng hơn cả là mỗi người cán bộ đảng viên nhất định phải đặt lợi ích của Đảng, của Tổ quốc và nhân
dân lên trên hết, trước hết. Do vậy, mà phải rèn luyện đạo đức cách mạng, phải quét sạch chủ nghĩa cá nhân, phát huy
quyền làm chủ tập thể của nhân dân, dựa vào nhân dân để cùng nhân dân thiết thực đấu tranh chống tham ô, tham
nhũng và tệ quan liêu.
Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, nhưng quan điểm của Người về việc đấu tranh chống tham ô, tham nhũng và tệ quan liêu,
những căn bệnh làm suy yếu sức mạnh nội sinh của một đảng cầm quyền vẫn đang được tiếp tục thực hiện. Trong bối
cảnh hiện tại, khi những nguy cơ thoái hóa biến chất trong một bộ phận cán bộ đảng viên đang làm xói mòn lòng tin
của quần chúng nhân dân với Đảng cầm quyền thì những chỉ dẫn mà Người nêu ra, biện pháp mà Người chỉ rõ, tấm
gương đạo đức cách mạng mà Người luôn gương mẫu thực hiện vẫn luôn có ý nghĩa lịch sử và giá trị hiện thực sâu
sắc.
Để xây dựng và chỉnh đốn đảng thành công, để cuộc vận động Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh
thu được kết quả thiết thực, đặc biệt là để cho mỗi cán bộ đảng viên xứng đáng là người lãnh đạo, người đầy tớ thật
trung thành của nhân dân như mong ước của Chủ tịch Hồ Chí Minh ngày nào, thì nhất định và phải kiên trì thực hiện,

thực hiện một cách đồng bộ cuộc đấu tranh trong tư tưởng, tổ chức và trong cả muôn mặt đời thường để phòng,
chống lại căn bệnh nguy hiểm, đe dọa sự tồn vong của Đảng ta - Căn bệnh tham ô, tham nhũng và quan liêu. Tư
tưởng Hồ Chí Minh về đấu trang chống quan liêu với việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ (ĐCSVN) - Lý luận và
thực tiễn hoạt động lãnh đạo cách mạng của Đảng chứng tỏ rằng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ của hệ thống
chính trị là một trong những nhiệm vụ có vị trí đặc biệt quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Cán bộ là lực
lượng nòng cốt của Đảng và Nhà nước là những người chịu trách nhiệm tổ chức thực hiện mọi đường lối, chủ trương
chính sách của Đảng và Nhà nước. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: Cán bộ là cái gốc của mọi công việc…công
việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt, hay kém. Nghi quyết Hội nghị lần thứ III ( Khoá VIII ) của Đảng đã
nêu rõ: Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng, gắn liền với vận mệnh của Đảng, của đất nước và
chế độ, là khâu then chốt trong công tác xây dựng Đảng.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh đến tầm quan trọng và ý nghĩa sống còn của cuộc đấu tranh chống quan
liêu và thực hành dân chủ trong công tác xây dựng Đảng, xây dựng nhà nước. Đấu tranh chống quan liêu là nhằm gạt
bỏ một trong những lực cản nặng nề nhất trong sự nghiệp xây dựng và phát triển nền dân chủ xã hội chủ nghĩa. Đẩy
mạnh thực hành dân chủ chính là để phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của nhân dân, đó là động lực cơ bản
nhất thúc đẩy sự phát triển của chủ nghĩa xã hội.
Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ rõ bệnh quan liêu là bệnh giấy tờ, mệnh lệnh, hành chính, xa dân, khinh dân, thiếu hiểu biết
dân, không tin dân và không yêu thương nhân dân. Bệnh quan liêu thường gắn với lãng phí, tham ô, tham nhũng, trốn
trách nhiệm, chủ quan kiêu ngạo, dân chủ hình thức, miệng nói “ phụng sự quần chúng” nhưng việc làm ngược lại với
lợi ích quần chúng. Quan liêu là đối lập với dân chủ, là nguyên nhân dẫn đến tình trạng thoái hoá, biến chất trong tổ
chức bộ máy nhà nước, và trong cán bộ đảng viên, đồng thời là nguy cơ đe doạ sự tồn vong của Nhà nước, của Đảng
cầm quyền. Quan liêu nảy sinh ở mọi cấp, mọi ngành. Đường lối, chủ trương, chính sách, pháp luật của Đảng và Nhà
nước thực hiện đến đâu, những tiêu cực nhất là trong lĩnh vực kinh tế, những tệ nạn xã hội chậm được khắc phục, có
mặt còn phát triển không ai chịu trách nhiệm trước Đảng, trước dân. Những đau thương, mất mát trong chiến tranh,
những khó khăn, thiếu thốn trong cuộc sống vần còn hiện hữu trong nhiều vùng, nhiều gia đình chưa được khắc phục.
Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách thiết thực, tạo những điều kiện thuận lợi để từng bước vượt
qua những khó khăn thử thách, xây dựng cuộc sống mới, từng bước nâng cao đời sống của nhân dân. Nhưng một số
cán bộ chỉ lo thu vén cá nhân, lợi dụng vị trí công tác của mình để đục khoét tiền của của nhân dân. Tuy đã đạt được
nhiều thành tựu trong công cuộc đổi mới, nhưng nhìn chung so với nhiều nước trong khu vực nước ta vần còn nhiều
khó khăn thiếu thốn đòi hỏi Đảng và Nhà nước phải có nhiều đổi mới trên tất cả các lĩnh vực đời sống xã hội. Lựa
chọn những hiền tài phụng sự cho sự nghiệp cách mạng, kiên quyết loại bỏ những cán bộ không đủ phẩm chất đạo

đức, tài năng ra khỏi bộ máy của Đảng và Nhà nước. là một đòi hỏi khách quan. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ,
đảng viên là đòi hỏi không chỉ trước mắt, mà là vấn đề lâu dài có ý nghĩa chiến lược trong công tác cán bộ của Đảng.
Có thể khẳng định tình trạng bất bình dẳng và tệ tham nhũng là hiểm hoạ lớn nhất của sự nghiệp cách mạng.
Chúng ta nhớ lại ngay từ những ngày đầu của chính quyền cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã coi bệnh quan liêu là
mối lo ngại lớn nhất về chính trị. Người sớm chỉ rõ: Tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu là kẻ thù của nhân dân, là thứ
giặc nằm ngay trong bộ máy nhà nước, nếu không kiên quyết nhổ sạch những cỏ dại quan liêu ra khỏi mảnh đất của
chủ nghĩa xã hội thì nó sẽ giết chết chủ nghĩa xã hội. Do vậy Người đặt vấn đề chống bệnh quan liêu phải tiến hành
toàn diện, thường xuyên với nhiều biện pháp. Phải đi từ chống thói quan liêu trong tác phong và phương pháp công
tác hàng ngày của cán bộ, viên chức nhà nước, đến chống chủ nghĩa quan liêu, chế độ quan liêu trong hệ thống tổ
chức bộ máy nhà nước, cơ chế, chính sách. Đặc biệt chú trọng đẩy mạnh thực hành dân chủ, tăng cường pháp luật, kỷ
luật, kỷ cương xã hội, xử lý nghiêm khắc những tiêu cực do tệ quan liêu gây ra. Trong chế độ dân chủ xã hội chủ
nghĩa, quyền làm chủ của nhân dân không phải là những khẩu hiệu mang tính hình thức, đó là bản chất của chế độ xã
hội. Để xây dựng, phát triển nền dân chủ xã hội chủ nghĩa ngày càng hoàn thiện, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ phải
kiên quyết chống chủ nghĩa quan liêu, độc đoán, chuyên quyền, bất cứ mọi biểu hiện nảo của bệnh quan liêu dù nhỏ
hay lớn đều bị pháp luật trừng trị nghiêm khắc. Đấu tranh chống quan liêu không chỉ bằng phê phán, bằng dư luận,
mà còn phải trừng trị bằng pháp luật.Thực tiễn đã chỉ ra rằng tham nhũng là yếu tố nguy hiểm nhất đối với tiến trình
đổi mới. Dũng cảm và kiên quyết chống tham nhũng là phẩm chất, đạo đức của người cán bộ đảng viên. Mọi thành
công trong việc đấu tranh chống quan liêu, thực hành dân chủ phụ thuộc vào việc phát huy cao độ sức mạnh và quyền
làm chủ của nhân dân. Đảng và Nhà nước luôn luôn đặt lợi ích của nhân dân lên trên hết, liên hệ chặt chẽ với quần
chúng thực hiện đầy đủ phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra”.
Đảng thống nhất lãnh đạo công tác cán bộ và quản lý đội ngũ cán bộ của hệ thống chính trị. Tăng cường trách nhiệm
của đảng viên là thủ trưởng cơ quan nhà nước. Người đứng đầu cơ quan nhà nước phải chịu trách nhiệm trước tình
hình vi phạm pháp luật, chính sách, tình trạng tiêu cực, mất đoàn kết xẩy ra ở cơ quan đơn vị mình. Kiên quyết loại
bỏ tình trạng lâu nay thành tích thường thuộc về những cá nhân cụ thể, còn những sai lầm khuyết điểm, nội bộ mất
đoần kết thuộc về tập thể lãnh đạo, không ai chịu trách nhiệm. Thực tế này đã tồn tại ở nhiều cấp, nhiều ngành. Đó
chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng vô trách nhiệm trước những nhiệm vụ được giao. Không phân định rõ trách
nhiệm cá nhân, khen, chê đúng mức, nên không khuyến khích được nhân tố tích cực, đồng thời phê phán những biểu
hiên của thói hư, tật xấu kịp thời, làm cho Đảng, Nhà nước thực sự trong sạch vững mạnh. Những tồn tại nêu trên vừa
có phần trách nhiệm trong quá trình tổ chức thực hiện, trong việc thanh tra, kiểm tra của Đảng và Nhà nước. Chủ tịch
Hồ Chí Minh chỉ rõ chín phần mười khuyết điểm là do thiếu kiểm tra. Kiểm tra để phát hiện và kiên quyết sử lý

những vi phạm gây hậu quả tổn hại đến vai trò, vị trí lãnh đạo của Đảng, đồng thời cổ vũ những tập thể, cá nhân có
những đóng góp lớn vào công cuộc xây dựng, bảo vệ Tổ quốc.
Lê nin coi nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát việc thực hiện đường lối, chính sách là một biện pháp quan trọng để xúc tiến
công việc cải tiến bộ máy nhà nước. Chỉ có kiểm tra thường xuyên mới kịp thời phát hiện ra sai lầm, khuyết điểm, sơ
hở..để uốn nắn, bổ sung kịp thời. Để nâng cao chất lượng công tác cán bộ trong quá trình đổi mới, công tác kiểm tra,
thanh tra của Đảng và Nhà nước cần được tiến hành thường xuyên có kế hoạch, có trọng tâm, trọng điểm, hướng vào
những khâu quan trọng của công tác cán bộ, góp phần vào công cuộc xây dựng nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của dân, do dân, vì dân.Tư tưởng Hồ Chí Minh về chống quan liêu, tham nhũng.
- Chủ tịch Hồ Chí Minh là nhà hoạt động chính trị lỗi lạc, người thầy vĩ đại của cách mạng Việt Nam, người sáng lập,
đặt nền móng và chỉ đạo việc xây dựng bộ máy nhà nước trong sạch, vững mạnh. Chỉ riêng về vấn đề phòng, chống
quan liêu, tham nhũng, lãng phí, tư tưởng Hồ Chí Minh đã là cả một kho tàng, ở tầm chiến lược và ngày càng ngời
sáng qua thực tiễn.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: Bệnh quan liêu hết sức nguy hiểm, những người nào, nhất là lãnh đạo mà
mắc phải bệnh này thì “có mắt mà không thấy suốt, có tai mà không nghe thấu, có chế độ mà không giữ đúng, có kỷ
luật mà không nắm vững”. Nguy hiểm hơn, bệnh quan liêu “đã ấp ủ dung túng, che chở cho nạn tham ô, lãng phí”;
có nạn tham ô, lãng phí là vì có bệnh quan liêu ; nơi nào bệnh quan liêu càng nặng thì nơi đó càng nhiều lãng phí,
tham ô. Bệnh quan liêu tiếp tay cho những cán bộ kém, những người xấu thoả sức đục khoét ngân khố, tài sản quốc
gia. Nó phá hoại đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên; phá hoại tinh thần, phí phạm sức lực, tiêu hao của cải
của Chính phủ và nhân dân. Thực chất, bệnh quan liêu không phải chỉ đơn thuần là sai lầm về tác phong, phương
pháp công tác mà chính là một căn bệnh nguy hiểm, có quan hệ trước hết và chủ yếu đến lập trường tư tưởng, đạo
đức cách mạng; có ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn vong của Đảng và Nhà nước. Quan liêu đi liền với mệnh lệnh,
cửa quyền, coi thường quần chúng, làm khó cho người... Nó làm “biến dạng” các tổ chức đảng và cơ quan nhà nước,
làm cho những tổ chức đó vốn là cơ quan lãnh đạo, đại diện quyền lực và là đầy tớ của dân trở thành những tổ chức
xa dân, đứng trên nhân dân, thoát ly thực tế, dẫn đến đề ra quyết định, chính sách, chủ trương công tác không sát,
thậm chí sai lầm làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến mối quan hệ Đảng, Nhà nước và quần chúng. Quan liêu là mặt
đối lập rất nghiêm trọng với dân chủ. Ở nước ta bệnh tham ô, lãng phí đã len lỏi vào bộ máy của Đảng và Nhà nước
ngay từ trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Và cũng chính trong thời kỳ này, Bác Hồ đã đặt vấn đề
chống tham ô, lãng phí như một nhiệm vụ cấp bách để làm trong sạch bộ máy Đảng và Nhà nước. Bác Hồ coi tham
ô, lãng phí là bạn đồng minh của thực dân phong kiến, là kẻ thù của nhân dân và đấu tranh chống tham ô, lãng phí
là đấu tranh chống “kẻ địch bên trong” - bên trong mỗi người cán bộ, đảng viên, bên trong cơ quan Đảng và Nhà

nước. Bác Hồ viết : “Tham ô là hành động xấu xa nhất của con người” là “xâm phạm đến lợi ích chung của nhân
dân, tức là kẻ địch của nhân dân . Trong bài nói chuyện năm 1952 về “Thực hành tiết kiệm, chống tham ô, lãng phí,
chống bệnh quan liêu”, Bác Hồ giải thích : Đứng về phía cán bộ mà nói, ăn cắp của công làm của tư. Đục khoét của
nhân dân. Ăn bớt của bộ đội. Tiêu ít mà khai nhiều, lợi dụng của chung của chính phủ để làm quỹ riêng cho địa
phương mình, đơn vị mình cũng là tham ô. Đứng về phía nhân dân mà nói, tham ô là: “ ăn cắp của công, khai gian,
lậu thuế”, “tham ô, lãng phí và bệnh quan liêu là kẻ thù của nhân dân, của bộ đội và của chính phủ”. Chống loại kẻ
địch này khó khăn, phức tạp hơn ngay cả so với đánh giặc ngoại xâm. Điều này phải được xem là một đặc thù, chi
phối toàn bộ cuộc đấu tranh chống tham nhũng. Bác Hồ đã chỉ rõ : “Tham ô, lãng phí, quan liêu là một thứ giặc ở
trong lòng”. Tác hại do tham nhũng gây ra cực kỳ to lớn về mọi mặt. Nó không những làm thiệt hại về kinh tế mà
còn làm xói mòn lòng tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, với chế độ ; làm rối loạn kỷ cương pháp luật, hư
hỏng cán bộ... Trong khi “chiến sỹ thì hy sinh xương máu, đồng bào thì hy sinh mồ hôi nước mắt để đóng góp, mà
những kẻ tham ô, lãng phí và quan liêu thì phá hoại tinh thần, phí phạm sức lực, tiêu hao của cải của chính phủ và
của nhân dân. Tội lỗi ấy cũng nặng như tội Việt gian mật thám”. Về phương diện này, tệ tham nhũng đang là đồng
minh của chiến lược "diễn biến hoà bình" của các thế lực thù địch đối với nước ta hiện nay. Những tư tưởng về
chống tham ô, lãng phí của Bác Hồ được nêu ra cách đây đã hơn 50 năm. Liên hệ với tình hình thực tế tham nhũng
đang diễn ra ở nước ta hiện nay, chúng ta thấy, những lời dạy của Người là hết sức sáng suốt, mang tầm chiến lược
và có giá trị thực tiễn vô cùng sâu sắc. Tình hình tham nhũng ở nước ta hiện nay đang diễn ra ở cả chiều rộng lẫn
chiều sâu và sức công phá của nó không phải chỉ dừng lại ở lĩnh vực kinh tế mà cả chính trị, xã hội và là nguy cơ lớn
nhất đe doạ mọi thành quả cách mạng của chúng ta. Để làm theo tư tưởng của Bác Hồ trong đấu tranh ngăn chặn và
đẩy lùi nguy cơ quan liêu, tham nhũng, lãng phí, đồng thời tiếp tục quán triệt và thực hiện có hiệu quả Nghị quyết
Hội nghị lần thứ ba Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa X Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
phòng, chống tham nhũng, chúng ta cần phải tập trung giải quyềt những vấn đề cơ bản sau: Thường xuyên tự giác tu
dưỡng, rèn luyện, phê bình và tự phê bình trong đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý là nhiệm vụ rất quan trọng để
chống quan liêu, tham nhũng. Muốn cuộc đấu tranh chống quan liêu, tham ô, lãng phí có kết quả thì một vấn đề rất
quan trọng là đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý phải luôn luôn rèn luyện phẩm chất,"nêu cao đạo đức cách mạng,
quét sạch chủ nghĩa cá nhân". Vì “cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “công việc thành công hay thất bại đều do
cán bộ tốt hay kém”. Có cán bộ lãnh đạo, quản lý giỏi, đạo đức tốt thì “việc gì cũng xong”. Ngay từ khi cách mạng
Việt Nam còn trứng nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã quan tâm mở các lớp huấn luyện cán bộ. Theo Người cán bộ tốt
là hội đủ cả hai yếu tố đức và tài. , “cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì nước cạn. Cây
phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì tài giỏi đến mấy

cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Điều quan trọng là phải xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý các cơ quan
Đảng, Nhà nước thật sự có chất lượng cao. Lựa chọn, bố trí cán bộ, công chức phải căn cứ vào tiêu chuẩn, công việc chung
và năng lực thực tế của từng người. Bản thân người cán bộ lãnh đạo, quản lý phải thường xuyên rèn luyện, tu dưỡng, tích
cực phê bình và tự phê bình, xây dựng cơ quan, tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh. Làm tốt công tác tư tưởng.
Trong công tác tư tưởng phải chú ý làm tốt các bước : Một là, phải “đánh thông tư tưởng”. Bởi vì, trong nhận thức tư tưởng
của mỗi cấp uỷ, chính quyền, cán bộ lãnh đạo, quản lý và quần chúng có thông suốt thì mới có thể tiến hành đấu tranh chống
quan liêu, tham nhũng thắng lợi. Hai là, khi mọi người đã hiểu đại thể, muốn hiểu cụ thể và sâu sắc hơn phải tăng cường việc
nghiên cứu. Khi tự phê bình và phê bình phải thẳng thắn, trung thực, đấu tranh có lý, có tình. Ba là, tổ chức kiểm điểm chung
trong toàn cơ quan, đơn vị để giải quyết các vấn đề, giải thích các thắc mắc, sửa chữa những khuyết điểm, biểu dương
những tập thể, cá nhân làm tốt... Cán bộ lãnh đạo, quản lý càng phải nghiêm túc tự kiểm điểm để làm gương trong đơn vị, cơ
quan mình. Trong đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng phải lấy giáo dục là chính, trừng phạt là phụ. Trong giáo dục, làm tốt
công tác tư tưởng đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý và quần chúng là nhiệm vụ có tính then chốt.
Dựa vào quần chúng, phát động quần chúng tích cực tham gia đấu tranh chống quan liêu, tham nhũng. Chống tham
nhũng, quan liêu là cách mạng. Cách mạng là tiêu diệt những cái xấu, xây dựng cái mới. Nhưng, cách mạng là sự nghiệp của