Đề xuất một số giải pháp tăng cường công tác quản lý khai thác hệ thống công trình thủy lợi An Hải, Hải Phòng

L I CAM OAN
Tôi xin cam đoan, đây là công trình nghiên c u c a riêng tôi, s li u và
k t qu nghiên c u trong lu n v n này là trung th c và ch a h đ

c s d ng

đ b o v m t h c v nào. Các thông tin trích d n trong lu n v n đ u đã đ

c ch

rõ ngu n g c.
Hà N i, ngày

tháng

n m 2015

TÁC GI

Nguy n Th Duyên


L IC M

N

Tác gi xin trân tr ng c m n các th y cô giáo Tr

ng

i h c Th y

l i, nh t là các cán b , gi ng viên Khoa Kinh t và Qu n lý, Phòng

ào t o

đ i h c và sau đ i h c đã giúp đ và t o đi u ki n cho tác gi hoàn thành lu n
v n này.
c bi t tác gi xin trân tr ng c m n Cô giáo h
Ngô Th Thanh Vân đã h t lòng ng h và h

ng d n – PGS.TS

ng d n tác gi hoàn thành lu n

v n.
Tác gi xin trân tr ng c m n các Th y Cô trong H i đ ng khoa h c
đã đóng góp nh ng ý ki n, nh ng l i khuyên quý giá cho lu n v n.
Tác gi c ng xin trân tr ng c m n lãnh đ o Công ty TNHH MTV
khai thác công trình th y l i An H i, H i Phòng và các phòng, ban đã quan
tâm giúp đ , t o đi u ki n thu n l i h tr , giúp đ tác gi trong vi c thu th p
thông tin, tài li u trong quá trình th c hi n lu n v n.
Xin c m n b n bè, đ ng nghi p và gia đình đã giúp đ , chia s khó kh n
và đ ng viên tác gi trong su t quá trình h c t p và nghiên c u đ hoàn thành
lu n v n.
Xin trân tr ng c m n!
Hà N i, Ngày

tháng

n m 2015

TÁC GI

Nguy n Th Duyên


M CL C
L i cam đoan
L ic m n
Danh m c các ký hi u, các ch vi t t t
Danh m c các s đ , hình v
Danh m c các b ng
M đ u
CH

NG 1: C

S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V

CÔNG TÁC

QU N LÝ KHAI THÁC H TH NG CÔNG TRÌNH TH Y L I ......... 1
1.1. H th ng công trình th y l i và vai trò đ i v i n n kinh t qu c dân ....... 1
1.1.1. Khái ni m h th ng các công trình th y l i ............................................ 1
1.1.2. Vai trò c a th y l i đ i v i n n kinh t qu c dân c a n

c ta ............... 1

1.2. Khái ni m và đ c đi m c a công tác qu n lý khai thác công trình ........... 8
1.2.1 Khái ni m qu n lý .................................................................................... 8
1.2.2.

c đi m c a công tác qu n lý khai thác công trình .............................. 9

1.3. T ng quan công tác qu n lý khai thác công trình th y l i c a n

c ta

trong nh ng n m qua....................................................................................... 11
1.3.1. T ch c h th ng qu n lý nhà n

c v khai thác công trình th y l i .. 11

1.3.2. N i dung công tác qu n lý khai thác công trình th y l i ...................... 17
1.3.3. M t s mô hình t ch c ho t đ ng qu n lý khai thác và b o v công
trình th y l i .................................................................................................... 19
1.3.4. H th ng nh ng v n b n pháp quy v qu n lý khai thác công trình th y
l i..................................................................................................................... 25
1.4. Nh ng nhân t

nh h ng đ n qu n lý khai thác các công trình th y l i .... 26

1.4.1. Nh ng nhân t khách quan ................................................................... 26
1.4.2. Nh ng nhân t ch quan: ...................................................................... 27


1.5. M t s kinh nghi m v qu n lý khai thác các công trình th y l i ........... 29
1.5.1. Kinh nghi m

trong n

1.5.2. Kinh nghi m

n

c .................................................................... 29

c ngoài.................................................................... 30

1.6. T ng quan nh ng công trình nghiên c u có liên quan đ n đ tài ............ 33
K t lu n ch
CH

ng 1 ........................................................................................... 34

NG 2: TH C TR NG CÔNG TÁC QU N LÝ KHAI THÁC H

TH NG CÔNG TRÌNH TH Y L I AN H I, H I PHÒNG ................. 36
2.1.
2.1.1.

c đi m t nhiên, kinh t xã h i c a đ a bàn nghiên c u ...................... 36
c đi m t nhiên ................................................................................. 36

2.1.2. Tình hình dân sinh, kinh t - xã h i ...................................................... 41
2.2. Th c tr ng h th ng công trình th y l i An H i, H i Phòng .................. 43
2.2.1. Tình hình chung c a h th ng công trình th y l i An H i ................... 43
2.2.2. Th c tr ng v công trình và ngu n n

c h th ng th y l i An H i ..... 45

2.3. Th c tr ng công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i An H i
trong th i gian v a qua ................................................................................... 48
2.3.1. T ch c và phân c p qu n lý khai thác công trình th y l i trên đ a bàn
nghiên c u ....................................................................................................... 48
2.3.2. Tình hình th c hi n công tác qu n lý khai thác HTCTTL................... 53
2.4. ánh giá chung công tác qu n lý khai thác HTCTTL An H i ................ 56
2.4.1. K t qu đ t đ

c ................................................................................... 56

2.4.2. Nh ng t n t i, h n ch và nguyên nhân ................................................ 58
K t lu n ch
CH

ng 2 ........................................................................................... 62

NG 3:

XU T M T S

GI I PHÁP T NG C

NG CÔNG

TÁC QU N LÝ KHAI THÁC H TH NG CÔNG TRÌNH TH Y L I
AN H I, H I PHÒNG ................................................................................. 63
3.1. S c n thi t c a công tác qu n lý khai thác công trình th y l i .............. 63

3.2. Nh ng c h i và thách th c trong công tác qu n lý khai thác................. 64


3.2.1. Nh ng c h i ......................................................................................... 64
3.2.2. Nh ng thách th c .................................................................................. 65
3.3. Nguyên t c đ xu t gi i pháp t ng c
3.4.

xu t m t s gi i pháp t ng c

ng QLKT HTCTTL An H i ....... 69
ng công tác QLKT HTCTTL An H i

t i n m 2020 .................................................................................................... 69
3.4.1. Gi i pháp hoàn ch nh quy ho ch h th ng công trình th y l i ............. 69
3.4.2. Gi i pháp hoàn ch nh công tác qu n lý khai thác HT CTTL ................ 73
3.4.3. Gi i pháp đào t o ngu n nhân l c v qu n lý khai thác h th ng công
trình th y l i .................................................................................................... 77
3.4.4. Áp d ng ti n b công ngh trong qu n lý và v n hành công trình th y
l i..................................................................................................................... 78
3.4.5. Các gi i pháp h tr .............................................................................. 84
K t lu n ch

ng 3 ........................................................................................... 90

K T LU N VÀ KI N NGH ...................................................................... 92
TÀI LI U THAM KH O ............................................................................ 95


DANH M C CÁC KÝ HI U, CÁC CH

VI T T T

1. TNHH

: Trách nhi m h u h n

2. MTV

: M t thành viên

3. HTCTTL

: H th ng công trình th y l i

4. CTTL

: Công trình th y l i

5. QLKT

: Qu n lý khai thác

6. KTCT TL

: Khai thác công trình th y l i

7. CNH-H H

: Công nghi p hóa hi n đ i hóa

8. UBND

: y ban nhân dân

9. CNXH

: Ch ngh a xã h i

10. HTX

: H p tác xã

11. BNN&PTNT : B nông nghi p và phát tri n nông thôn
12. SNN&PTNT : S nông nghi p và phát tri n nông thôn
13. TCHTDN

: T ch c h p tác dùng n

14. TLP

: Th y l i phí

15. B

:

16. MT

: Mi n Trung

ng b ng

c


DANH M C CÁC B NG
B ng 1.1: Nhân l c c a chi c c qu n lý v th y l i c a các t nh ................... 12
B ng 1.2. Nhân l c c a b máy qu n lý th y l i c p huy n .......................... 15
B ng 1.3. Các Lo i hình doanh nghi p qu n lý .............................................. 21
B ng 1.4: Các lo i hình t ch c dùng n
B ng 1.5: S l

c .................................................... 22

ng lao đ ng bình quân c a m t TCHTDN .......................... 22

B ng 1.6: C c u v trình đ lao đ ng bình quân trong các TCHTDN ......... 23
B ng 2.1.

c tr ng khí h u vùng d án ........................................................ 40

B ng 2.2: Di n tích đ t nông nghi p đ

c cung c p n

c ............................. 44

B ng 2.3: N ng l c cán b qu n lý khai thác HTCTTL An H i .................... 52

DANH M C CÁC S
Hình 1.1 Quang c nh H

p

m Hà

, HÌNH V
ng .................................................. 4

Hình 1.2 Quang c nh công trình th y đi n Hòa Bình....................................... 6
Hình 2.2 Các ngu n gây ô nhi m Sông R ..................................................... 48
Hình 3.1 Mô hình h th ng SCADA ph c v hi n đ i hóa đi u hành t i, tiêu ...81
S đ 1.1 Mô hình t ch c và qu n lý h th ng th y nông t nh ..................... 12
S đ 1.2 Mô hình t ch c QLKT CTTL chung toàn vùng ............................ 19
S đ 2.1 C c u b máy t ch c Công ty TNHH MTV KTCTTL An H i .. 49


M

U

1.Tính c p thi t c a đ tài
Cùng v i nhu c u t ng tr
th c ph m,
qu c gia.

nhi u n

ng dân s và t ng nhu c u v l

ng th c,

c trên th gi i, phát tri n th y l i đã tr thành v n đ

u t cho th y l i là đ u t mang tính ti m n ng và đem l i hi u

qu lâu dài nh m h tr cho các nhu c u c b n c a con ng
th c ph m và công n vi c làm, nh t là

các n

iv l

ng th c,

c đang phát tri n. Cho đ n

nay Vi t Nam v n là m t qu c gia s n xu t nông nghi p là ch y u. Nh n
th c đ

c vai trò quan tr ng c a công tác th y l i, trong nhi u th p k qua

ng và Nhà n

c đã đ u t hàng ngàn t đ ng đ xây d ng hàng ngàn công

trình th y l i l n, nh . Ngoài nhi m v ph c v s n xu t nông nghi p, c i t o
đ t, các công trình th y l i còn cung c p tài nguyên n

c cho s n xu t công

nghi p, du l ch và dân sinh, đ ng th i còn góp ph n phát tri n giao thông
th y, nuôi tr ng th y s n, phân b l i dân c , c i thi n môi tr

ng sinh thái

và góp ph n phát tri n nông thôn toàn di n, th c hi n xóa đói gi m nghèo. Vì
th , th y l i đ
thôn

n

c coi là bi n pháp hàng đ u đ phát tri n nông nghi p nông

c ta.

H i phòng là Thành ph có n n kinh t phát tri n m nh. Nh p đ t ng
tr

ng GDP trung bình n m khá cao, t c đ t ng tr

ng kinh t trung bình

trong giai đo n 2010-2012 là 10,4%/n m cao h n nhi u so v i t c đ t ng
tr

ng trung bình c a c n

c là 5,9%/n m. M c dù, v c c u kinh t , Thành

ph H i Phòng đã có s chuy n d ch đúng h

ng v i t tr ng t ng nhanh c a

ngành công nghi p và gi m d n c a ngành nông-lâm-th y s n nh ng ngành
nông nghi p c a thành ph H i Phòng đóng vai trò r t quan tr ng vì có đ n
70% dân s c a H i Phòng sinh s ng b ng ngh nông nghi p. Trong nh ng
n m qua d

i s ch đ o c a Thành y, U ban nhân dân, S Nông nghi p và

Phát tri n Nông thôn Thành ph H i phòng đã và đang t p trung đ n công tác


qu n lý khai thác các công trình th y l i.
Công ty TNHH m t thành viên khai thác công trình thu l i An H i là
đ n v tr c ti p qu n lý khai thác h th ng th y l i An Kim H i và ph c v
các đ n v hành chính g m: Huy n An D
Qu n H ng Bàng.

ng, Qu n H i An và m t ph n c a

ây là h th ng kênh liên t nh r t l n b t ngu n t Sông

R ng qua c ng đ u m i Bàng La và c ng Qu ng
H iD

ng), ch y qua đ a ph n huy n An D

t, huy n Kim Thành (t nh

ng, Thành ph H i Phòng, k t

thúc t i c ng Cái T t, ra sông Tam B c và c ng Lu n, xã An

ng đ ra sông

L ch Tray v i t ng chi u dài là 45km trong đó ch y qua đ a ph n H i Phòng
là 29km.
Hi u qu kinh t xã h i mà các công trình mang l i h t s c to l n,
nh ng ph n l n h th ng công trình th y l i m i ch khai thác đ

c 50-60%

n ng l c thi t k . Tr i qua th i gian dài cùng v i s di n bi n b t th

ng v

th i ti t, t c đ gia t ng dân s , đô th hóa m nh m làm cho các công trình
c a h th ng b xu ng c p nghiêm tr ng, toàn b h th ng b l n chi m xâm
h i và ph n nào làm phá v quy ho ch c , không còn phù h p, không đ n ng
l c ph c v đ i v i nhi m v hi n t i và t

ng lai. Vì v y, m c tiêu qu n lý,

khai thác và v n hành h th ng công trình th y l i có hi u qu cao trong s n
xu t kinh doanh là vi c làm r t c n thi t c a Thành ph H i Phòng nói chung
và Công ty TNHH MTV Khai thác Công trình th y l i An H i nói riêng.

V i mong mu n đóng góp m t ph n công s c vào công vi c h t s c
có ý ngh a nêu trên, tác gi đã ch n đ tài nghiên c u: “
pháp t ng c

xu t m t s gi i

ng công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i

An H i, H i Phòng” làm đ tài lu n v n th c s .
2. M c đích nghiên c u c a đ tài:
Trên c s h th ng nh ng v n đ lý lu n c b n v qu n lý khai thác
các công trình th y l i. D a trên c n c nh ng k t qu đánh giá th c tr ng v


công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i An H i, H i Phòng, lu n
v n nghiên c u đ xu t m t s gi i pháp nh m nâng cao công tác qu n lý khai
thác h th ng công trình th y l i An H i, H i Phòng trong th i gian t i.
3. Cách ti p c n và ph

ng pháp nghiên c u

gi i quy t các v n đ c a lu n v n, đ tài áp d ng ph
nghiên c u sau: Ph
v n; ph

ng pháp k th a; ph

ng pháp

ng pháp đi u tra k t h p ph ng

ng pháp phân tích, đánh giá, t ng h p; ph

ng pháp đ i chi u v i

v n b n hi n hành.
4.

it

ng và ph m vi nghiên c u

a.

it

ng nghiên c u
it

ng nghiên c u c a đ tài là công tác qu n lý khai thác các công

trình th y l i và nh ng gi i pháp t ng c

ng công tác qu n lý khai thác các

công trình th y l i.
b. Ph m vi nghiên c u
- Ph m vi nghiên c u v n i dung và không gian: N i dung nghiên c u
c a đ tài là công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i An H i,
H i Phòng.

- Ph m vi v th i gian: Lu n v n s thu th p các s li u trong th i gian
t n m 2008 - 2014 đ đánh giá th c tr ng, và đ ra các gi i pháp t ng c

ng

hi u qu công tác này cho đ n n m 2020.
5. Ý ngh a khoa h c và th c ti n c a đ tài
a. Ý ngh a khoa h c
tài h th ng hóa nh ng c s lý lu n c b n v công tác qu n lý
khai thác công trình th y l i, trên c s đó ch ra m t s gi i pháp t ng c

ng

công tác qu n lý khai thác các h th ng công trình th y l i An H i, H i Phòng
trong th i gian t i.
b. Ý ngh a th c ti n


K t qu c a lu n v n có th làm tài li u tham kh o cho Công ty trong
vi c t ng c

ng công tác qu n lý khai thác các công trình th y l i giúp công

ty ho t đ ng có hi u qu h n.
6. K t qu d ki n đ t đ

c

Nh ng k t qu mà đ tài nh m đ t đ

c g m 3 m ng v n đ sau:

- H th ng nh ng c s lý lu n và th c ti n v công tác qu n lý khai
thác các công trình th y l i;
-

ánh giá th c tr ng công tác qu n lý khai thác h th ng công trình

th y l i An H i, H i Phòng, qua đó đánh giá nh ng k t qu đ t đ

c c n phát

huy và nh ng t n t i c n tìm gi i pháp kh c ph c;
-

xu t m t s gi i pháp nh m t ng c

ng công tác qu n lý khai thác

các h th ng công trình th y l i trong th i gian t i.


1

CH

NG 1: C

S

LÝ LU N VÀ TH C TI N V CÔNG TÁC

QU N LÝ KHAI THÁC H TH NG CÔNG TRÌNH TH Y L I
1.1.

H th ng công trình th y l i và vai trò đ i v i n n kinh t qu c dân

1.1.1. Khái ni m h th ng các công trình th y l i
Ho t đ ng v th y l i: Là đi u tra c b n, l p chi n l

c, quy ho ch, k

ho ch, đ u t xây d ng, qu n lý khai thác và b o v công trình th y l i ph c
v đa ngành, đa m c tiêu g m: Tr n

c; c p n

c; tiêu, thoát n

c; phòng,

ch ng h n, l , úng, ng p, l t; phòng ch ng s t l b sông, b bi n; ng n m n,
c i t o đ t và các gi i pháp khoa h c công ngh s d ng n

c ti t ki m, hi u

qu góp ph n phát tri n b n v ng kinh t - xã h i và b o v môi tr

ng.

Công trình thu l i: Là công trình thu c k t c u h t ng k thu t, trong
đó có công trình và thi t b g m: H ch a n

c; các khu ch a, tr n

c ng; tr m b m; gi ng; công trình l c và x lý n
chuy n n

c và đi u ti t n

c; đ p;

c; các h th ng d n,

c; đê; kè; b ao và các công trình ph tr ph c

v qu n lý, v n hành khai thác công trình th y l i.
H th ng th y l i là t p h p các công trình th y l i có liên quan tr c ti p
v i nhau trong qu n lý, v n hành và b o v trong m t l u v c ho c m t khu v c
nh t đ nh.
1.1.2. Vai trò c a th y l i đ i v i n n kinh t qu c dân c a n
1.1.2.1. Nh ng nh h

ng tích c c

Th y l i là m t trong nh ng c s h t ng thi t y u đ
b

c ta
n đ nh và t ng

c nâng cao đ i s ng v t ch t tinh th n c a nhân dân. Thi t l p nh ng ti n

đ c b n và t o ra môi tr
xã h i c a đ t n

ng thu n l i, thúc đ y quá trình phát tri n kinh t

c. Ngày 10/05/1999, qu c h i đã th o lu n v báo cáo c a

chính ph cho r ng: “có đi vay n

c ngoài c ng ph i đ u t cho th y l i”.

u t cho th y l i v a đ kích c u v a đ phát tri n kinh t , kinh nghi m
cho th y

đâu có th y l i thì

đó có s n xu t phát tri n và đ i s ng nhân dân


2

n đ nh. Th y l i – th y nông th c hi n t ng h p các bi n pháp s d ng các
ngu n l c c a n

c trên m t đ t d

i m t đ t đ ph c v s n xu t nông

nghi p, sinh ho t nông thôn, đ ng th i h n ch tác h i c a n

c gây ra cho

s n xu t và sinh ho t c a nông dân. Nh v y, th y l i hóa là m t quá trình lâu
dài nh ng có ý ngh a to l n đ i v i vi c phát tri n n n nông nghi p n
Cho đ n nay, Vi t Nam c b n v n là m t n

c ta.

c nông nghi p, nông

nghi p là khu v c s n xu t v t ch t ch y u thu hút t i 70,5% l c l

ng lao

đ ng xã h i và làm ra kho ng 23,6% GDP. Nông nghi p theo ngh a r ng bao
g m tr ng tr t, ch n nuôi, ch bi n, lâm nghi p, ng nghi p… t t c các ho t
đ ng này đ u r t c n có n

c. Vì v y n n kinh t n

c ta ph thu c r t nhi u

vào thiên nhiên, n u nh th i ti t khí h u thu n l i thì đó là môi tr

ng thu n

l i đ nông nghi p phát tri n nh ng khi g p nh ng th i k mà thiên tai kh c

nghi t nh h n hán, bão l t thì s gây nh h

ng nghiêm tr ng đ i v i đ i

s ng c a nhân dân ta đ c bi t đ i v i s phát tri n c a ngành nông nghi p nói
chung và cây lúa nói riêng, b i vì lúa là m t trong nh ng m t hàng xu t kh u
quan tr ng c a n

c ta. Vì v y mà h th ng thu l i có vai trò tác đ ng r t

l n đ i v i n n kinh t c a đ t n
a. V t

c ta nh sau:

i tiêu ph c v s n xu t nông nghi p

- Nh có h th ng thu l i mà có th cung c p n
v c b h n ch v n

ct

c cho nh ng khu

i tiêu cho nông nghi p đ ng th i kh c ph c đ

tình tr ng khi thi u m a kéo dài và gây ra hi n t

ng m t mùa mà tr

c

c đây

tình tr ng này là ph bi n. M t khác nh có h th ng thu l i cung c p đ
n

c cho đ ng ru ng t đó t o ra kh n ng t ng v , vì h s quay vòng s

d ng đ t t ng t 1,3 lên đ n 2-2,2 l n đ c bi t có n i t ng lên đ n 2,4-2,7 l n.
Nh có n

ct

i ch đ ng nhi u vùng đã s n xu t đ

h th ng thu l i

n

c 4 v . Tr

c đây do

c ta ch a phát tri n thì lúa ch có hai v trong m t

n m. Do h th ng thu l i phát tri n h n tr

c nên thu ho ch trên 1 ha đã đ t

3

t i 60-80 tri u đ ng, trong khi n u tr ng lúa 2 v ch đ t trên d

i 10 tri u

đ ng. Hi n nay do có s quan tâm đ u t m t cách thích đáng c a

ng và

c t đó t o cho ngành thu l i có s phát tri n đáng k và góp ph n

Nhà n

vào v n đ xoá đói gi m nghèo, đ ng th i s n l

ng l

ng th c t ng nhanh

đã đ a Vi t Nam x p h ng th 2 trên Th gi i v xu t kh u g o và có m t
ngu n thu ngo i t đáng k góp ph n n đ nh cán cân thanh toán qu c t ...
Ngoài ra, nh có h th ng thu l i c ng góp ph n vào vi c ch ng hi n t

ng

sa m c hoá.
- T ng n ng xu t cây tr ng, t o đi u ki n thay đ i c c u nông nghi p,
gi ng loài cây tr ng, v t nuôi, làm t ng giá tr t ng s n l

- C i thi n ch t l

ng môi tr

là nh ng vùng khó kh n v ngu n n

ng c a khu v c.

ng và đi u ki n s ng c a nhân dân nh t
c, t o ra c nh quan m i.

b. ê đi u – Phòng ch ng gi m nh thiên tai
ã nâng c p và xây d ng m i 5.700 km đê sông, 3.000 km đê bi n,
23.000 km b bao, hàng nghìn c ng d

i đê, hàng tr m cây s kè. Thu l i

góp ph n vào vi c ch ng l l t do xây d ng các công trình đê đi u ... t đó
b o v cu c s ng bình yên c a nhân dân và t o đi u ki n thu n l i cho h
t ng gia s n xu t.
+ V đê sông:

mi n B c, nh s h tr đi u ti t c a h Hoà Bình,

Thác Bà, h th ng đê sông H ng và Thái Bình đã đ m b o ch ng đ
N i

c l Hà

cao trình 13,40m ng v i t n su t 125 n m/l n. Khi h Tuyên Quang đi

vào v n hành, t n su t đ
hành, t n su t đ
ch ng đ

c nâng lên 250 n m và khi h S n La đi vào v n

c nâng lên 500 n m.

B c Trung b , đê sông Mã, sông C

c l l ch s chính v không b tràn.

th ng b bao đã ch ng đ

ng b ng sông C u Long, h

c l s m, l ti u mãn đ b o v v lúa Hè – Thu và

các đi m dân c trong vùng ki m soát l .
+ V đê bi n: H th ng đê bi n

B c b và B c Trung b có th ng n


4

m n và tri u t n su t 10% khi g p bão c p 9.
c. C p n

c sinh ho t, công nghi p, nuôi tr ng thu s n

i đôi v i m r ng di n tích t
n m cho nhi u vùng r ng l n

in

cđ đ mb on

c ng t quanh

c đ ng b ng, trung du, mi n núi mà tr

c kia

ngu n ng t r t khó kh n; t o đi u ki n phân b l i dân c ; t o đi u ki n phát
tri n ch n nuôi gia súc, gia c m, phát tri n thu s n.
-

i v i nông thôn: ã c p n

- Nhi u h ch a đã c p n
đang đ

c s ch

nông thôn đ

c 50% s h .

c cho công nghi p và đô th , khu đô th

c xây d ng nh : h Sông Ray (Bà R a – V ng Tàu), h M Tân

(Ninh Thu n), c m h Thu Yên - Thu Cam (Hu ), h Hoà S n (Khánh
Hoà), h Ngàn Tr

i - C m Trang (Hà T nh), h B n Mòng (S n La), h

N m Cát (B c C n), còn r t nhi u h k t h p t

i, c p n

c cho công nghi p

và sinh ho t.

Hình 1.1: Quang c nh H
-

i v i thu s n:

p

ã đ m b o ngu n n

m Hà

ng

c cho nuôi tr ng thu s n

n i đ a và t o đi u ki n cho m r ng di n tích nuôi tr ng thu s n vùng n

c


5

ng t, n

c l lên 600.000 ha.

d. Tham gia phát tri n thu đi n
T nh ng n m 1960 khi U ban Tr thu và Khai thác sông H ng đ

c

thành l p và đi vào ho t đ ng, trong nghiên c u quy ho ch t ng h p đ ph c
v cho ch ng l , phát đi n, c p n
e.

c, v n t i thu …

óng góp vào vi c b o v , c i t o môi tr

ng, t o ti n đ xây d ng cu c

s ng v n minh hi n đ i.
- Các h đ p đ

c xây d ng

dòng ch y, t o đi u ki n đ

m i mi n đã làm t ng đ

n đ nh cu c s ng đ nh canh đ nh c đ gi m đ t

phát r ng. Các tr c kênh tiêu thoát n
ngu n n

m, đi u hoà

c ng t, tiêu thoát n

c c a các h th ng thu nông đã t o

c th i cho nhi u đô th , thành ph .

- Song hành v i h th ng t

i, tiêu, đê đi u và đ

ng thi công thu l i

đã góp ph n hình thành m ng giao thông thu , b r ng kh p.
c i t o trên di n r ng các vùng đ t, n

c chua phèn, m n

C u Long, nhi u vùng đ t “chiêm khe mùa th i” mà tr

nông thôn đã
đ ng b ng sông

c đây ng

i dân ph i

s ng trong c nh “6 tháng đi chân, 6 tháng đi tay”, thành nh ng vùng 2 v lúa
n đ nh có n ng su t cao, phát tri n đ

c m ng đ

ng b , b o v đ

c cây

l u niên, có đi u ki n n đ nh và phát tri n kinh t - xã h i, an ninh qu c
phòng.
- Các h ch a có tác đ ng tích c c c i t o đi u ki n vi khí h u c a m t
vùng, làm t ng đ

m không khí, đ

m đ t, t o nên các th m th c v t

ch ng xói mòn, r a trôi đ t đai.
f.

óng góp quan tr ng vào xoá đói gi m nghèo, xây d ng nông thôn m i,

đ c bi t là t o đi u ki n đ b trí l i dân c t p trung thu n ti n cho s n xu t,
giao thông và tránh l nh

B Sông C u Long.

- Th y l i nói chung và các h th ng th y nông nói riêng đã đóng góp đáng
k vào vi c xóa đói gi m nghèo

nông thôn, nh t là

mi n núi, vùng sâu,


6

vùng xa.

Hình 1.2: Quang c nh công trình th y đi n Hòa Bình
g. óng góp vào vi c qu n lý tài nguyên n

c

ã thúc đ y vi c th c hi n nhi m v qu n lý tài nguyên n
xây d ng Lu t Tài Nguyên N

c, m t s v n b n d

c nh

i Lu t, thành l p các

Ban Qu n lý l u v c sông tr ng đi m, đ y m nh công tác đi u tra c b n, xây
d ng quy ho ch khai thác s d ng t ng h p tài nguyên n
tác h i do n

c gây ra. Cùng v i ngành đi n xây d ng nhi u h ch a, các h

th ng chuy n n
ngu n n
n

c

c l u v c.

c gi a mùa th a n

n m thi u n

c và phòng ch ng

ã th c s đóng góp to l n vào vi c đi u hoà
c và mùa thi u n

c, gi a vùng th a n

c, gi a n m th a n

c và vùng khan hi m n

d ng ti m n ng đ ra bi n thành ngu n n

c và

c, bi n ngu n

c có ích cho qu c k dân

sinh.
h. Phát tri n khoa h c k thu t và đào t o ngu n nhân l c
Trong nh ng n m qua đã đánh d u s v

n lên m nh m c a công tác

khoa h c k thu t trong vi c gi i quy t các yêu c u ph c t p c a ngành t


7

quy ho ch, thi t k , thi công xây d ng và qu n lý s d ng có hi u qu ngu n
c, các công trình thu l i và phòng ch ng thiên tai, đã đào t o

tài nguyên n
đ

c đ i ng cán b khoa h c k thu t đông đ o có trình đ chuyên môn sâu.

T m t ngành k thu t còn r t non tr đ n nay chúng ta đã đào t o b i d

ng

đ

c đ i ng cán b , chuyên gia, công nhân k thu t có đ trình đ làm ch

đ

c các v n đ khoa h c, k thu t, công ngh trong kh o sát, thi t k , thi

công, qu n lý nghiên c u khoa h c ph c t p ngang t m các n

c trong khu

v c. Ngành thu l i c ng là ngành xây d ng đã xây d ng đ

c nhi u tiêu

chu n, quy trình, quy ph m k thu t ch t ch , tiên ti n trong quy ho ch, thi t
k , thi công, đã xây d ng B S tay Tra c u Thu l i trên c s tiêu chu n k
thu t nhà n
hi n

n

c, đ c bi t là quy trình v n hành liên h l n đ u tiên đ

c ta do Th t

đi n, c p n

c th c

ng Chính ph giao đ ph c v cho ch ng l , phát

c cho h du t n m 2006 tr l i đây.

Tóm l i, thu l i có vai trò vô cùng quan tr ng trong cu c s ng c a
nhân dân nó góp ph n vào vi c n đ nh kinh t và chính tr tuy nó không
mang l i l i nhu n m t cách tr c ti p nh ng nó c ng mang l i nh ng ngu n
l i gián ti p nh vi c phát tri n ngành này thì kéo theo r t nhi u ngành khác
phát tri n theo. T đó t o đi u ki n cho n n kinh t phát tri n và góp ph n vào
vi c đ y m nh công cu c CNH-H H đ t n
1.1.2.2. Nh ng nh h

c.

ng tiêu c c

- M t đ t do s chi m ch c a h th ng công trình, kênh m

ng ho c

do ng p úng khi xây d ng h ch a, đ p dâng lên.
ng

nh h

ng đ n vi khí h u khu v c, làm thay đ i đi u ki n s ng c a

i, đ ng th c v t trong vùng, có th xu t hi n các loài l , làm nh h

ng

t i cân b ng sinh thái khu v c và s c kho c ng đ ng
- Làm thay đ i đi u ki n đ a ch t, đ a ch t thu v n gây nh h
th

ng, h l u h th ng, ho c có th gây b t l i đ i v i môi tr

ng t i

ng đ t, n

c


8

trong khu v c.
- Tr c ti p ho c gián ti p làm thay đ i c nh quan khu v c, nh h

ng

t i l ch s v n hoá trong vùng.
1.2. Khái ni m và đ c đi m c a công tác qu n lý khai thác công trình
1.2.1 Khái ni m qu n lý
Qu n lý là s tác đ ng có t ch c, có h

lên đ i t

ng đích c a ch th qu n lý

ng và kháng th qu n lý nh m s d ng hi u qu nh t các ngu n

l c, các th i c c a t ch c đ đ t m c tiêu đ t ra trong đi u ki n môi tr

ng

luôn bi n đ ng. Qu n lý là m t ph m trù v i tính ch t là m t lo i lao đ ng xã
h i hay lao đ ng chung đ

c th c hi n

quy mô l n. Qu n lý đ

c phát sinh

t lao đ ng, không tách r i v i lao đ ng và b n thân qu n lý c ng là m t lo i
ho t đ ng lao đ ng, b t k m t ho t đ ng nào mà do m t t ch c th c hi n
đ u c n có s qu n lý dù

m c đ nhi u hay ít nh m ph i h p nh ng ho t

đ ng cá nhân th c hi n nh ng ch c n ng chung. Qu n lý có th đ

c hi u là

các ho t đ ng nh m b o đ m hoàn thành công vi c qua n l c c a ng

i

khác.
Qu n lý công trình th y l i là m t ngh thu t đi u hành xây d ng h
th ng ho t đ ng nghiên c u tri n khai, thi t k , duy tu b o d

ng công trình

th y l i và k t h p t ng th các ngu n nhân l c v i các ngu n v t ch t thông
qua m t chu trình khép kín c a công trình, b ng vi c s d ng các k n ng qu n
lý nh m đ t đ

c nh ng m c tiêu nh thi t k ban đ u và m c đích ph c v c a

công trình, đ ng th i nh m b o đ m phát huy h t n ng l c và công su t làm vi c
c a các công trình th y l i.
Các công trình th y l i c n đ

c qu n lý theo pháp l nh khai thác và

b o v công trình th y l i. C n ph i ban hành các lu t c th v khai thác s
d ng các công trình th y l i đ h

ng các cá nhân, các công ty, doanh nghi p


9

có các ho t đ ng kinh doanh s n xu t phù h p v i m c đích b o v công

trình. Công trình th y l i c n ph i giao cho các t ch c c a đ a ph
bi t quan tâm t i c ng đ ng qu n lý d
s d ng n

i các hình th c ban t qu n và nhóm

c. M t khác, ph i đi u tra hi n tr ng các công trình th y l i, lên

quy ho ch duy tu b o d
hành các ch

ng đ c

ng, s a ch a và b o v công trình. Kh n tr

ng ti n

ng trình d án duy tu, s a ch a, nâng c p và làm m i các công

trình đ đ m b o cho s phát tri n.
1.2.2.

c đi m c a công tác qu n lý khai thác công trình
Th y l i đóng vai trò quan tr ng trong phát tri n kinh t xã h i.Các

công trình th y l i ph c v đa m c tiêu, trong đó t
xu t nông nghi p, c p n

i tiêu ph c v cho s n

c sinh ho t, th y s n, s n xu t công nghi p, phát

đi n, giao thông, du l ch, ch ng l , ng n m n, c i t o đ t, môi tr
thái. Nh ng hi n nay các công trình th y l i ph i th

ng xuyên đ i m t tr c

ti p v i s tàn phá c a thiên nhiên, trong đó có s phá ho i th
s phá ho i b t th

ng sinh

ng xuyên và

ng.

Vì v y công tác qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i c n ph i
làm t t đ ph c v s n xu t, xã h i, dân sinh, an toàn cho các công trình th y
l i và đ t hi u qu cao nh t. Ngoài công tác qu n lý và s d ng, các công
trình th y l i còn mang tính ch t qu n chúng.
dân, vào chính quy n đ a ph
l i phí, tu s a b o d

n v qu n lý ph i d a vào

ng đ làm t t vi c đi u hành t

i, tiêu, thu th y

ng công trình và b o v công trình. Do đó, đ n v qu n

lý khai thác các công trình th y l i không nh ng ph i làm t t công tác chuyên
môn mà còn ph i làm t t công tác v n đ ng qu n chúng nhân dân tham gia
qu n lý khai thác công trình trong h th ng.
Vi c qu n lý khai thác h th ng công trình th y l i bao g m các n i
dung sau:


10

S d ng công trình: D a vào tình hình và đ c đi m công trình, đi u
ki n d báo khí t

ng th y v n và nhu c u n

c trong h th ng b ph n qu n

lý ph i xây d ng k ho ch l i d ng ngu n n
t ng h p c n có tài li u d báo khí t

c. Trong quá trình l i d ng

ng th y v n chính xác đ n m v ng

tình hình và x lý linh ho t nh m đ m b o công trình làm vi c an toàn.
Quan tr c: C n ti n hành quan tr c th

ng xuyên, toàn di n. N m

v ng quy lu t làm vi c và nh ng di n bi n c a công trình đ ng th i d ki n

các kh n ng có th x y ra. K t qu quan tr c ph i th

ng xuyên đ i chi u

v i tài li u thi t k công trình đ nghiên c u và x lý.–
B od

ng: C n th c hi n ch đ b o d

ng th

ng xuyên và đ nh k

th t t t đ công trình luôn làm vi c trong tr ng thái an toàn và t t nh t. H n
ch m c đ h h ng các b ph n công trình.
S a ch a: Ph i s a ch a k p th i các b ph n công trình h h ng,
không đ h h ng m r ng, đ ng th i s a ch a th

ng xuyên, đ nh k .

Phòng ch ng l l t: Trong mùa m a, bão, c n t ch c phòng ch ng,
chu n b đ y đ các nguyên v t li u c n thi t và chu n b các ph

ng án ng

c u đ i phó k p th i v i các s c x y ra.
V n hành công trình: C n có m t k ho ch dùng n

c c th đ đ m

b o công trình làm vi c đúng theo ch tiêu thi t k , an toàn và kéo dài th i
gian ph c v , đ ng th i g n vi c s d ng n

c v i công tác qu n lý h th ng

công trình vào n n p, t o d ng tác phong làm vi c theo ki u công nghi p và
nâng cao nghi p v qu n lý cán b . Bên c nh xây d ng k ho ch dùng n
ph i có ph

ng án b o v công trình th y l i và th c hi n ký k t h p đ ng

v i các doanh nghi p Nhà n
dùng n
T

c

c, s d ng n
in

c khai thác công trình th y l i, t ch c h p tác

c h p lý, ti t ki m và b o v môi tr

c và tiêu n

c: C n có k ho ch t

ng n

c.

i tiêu h p lý theo t ng

mùa v trong n m đ đ m b o duy tu và v n hành h th ng th y l i m t cách


11

t t nh t.
1.3. T ng quan công tác qu n lý khai thác công trình th y l i c a n

c ta

trong nh ng n m qua
1.3.1. T ch c h th ng qu n lý nhà n

c v khai thác công trình th y l i

qu n lý, khai thác và s d ng công trình th y l i, trong nhi u n m
qua Nhà n

c và các đ a ph

ng đã quan tâm xây d ng và hoàn thi n mô

hình t ch c qu n lý, th ch và chính sách nh m nâng cao hi u qu ho t
đ ng c a h th ng công trình th y l i, đáp ng yêu c u n
kinh t , xã h i và môi tr

c cho các ngành

ng.

K t qu đi u tra đ n h t n m 2011, hi n tr ng mô hình qu n lý, khai
thác công trình th y l i trên ph m vi c n

c khá đa d ng v i nhi u lo i mô

hình khác nhau. UBND các t nh, thành ph tr c thu c Trung

ng đã s p x p

t ch c b máy qu n lý ngành v th y l i các c p trên đ a bàn nh sau:
1.3.1.1. T ch c b máy c p t nh
T t c các t nh đi u tra trên c n
Nhà n

c đ u có mô hình t ch c b máy

c qu n lý th y l i là các Chi c c th y l i, ho c

m t s t nh là Chi

c c th y l i và phòng ch ng l t bão, Chi c c Th y l i và Th y s n (t nh Gia
Lai); có t nh thành l p Phòng th y l i thu c s (t nh
s 63 t nh thành trên c n

ng Nai). Trong t ng

c có: 24 t nh thành l p Chi c c Th y l i và phòng,

ch ng l t, bão; 22 t nh thành l p Chi c c Th y l i; 15 t nh thành l p Chi c c
Th y l i và Chi c c ê đi u và phòng ch ng l t bão; 01 t nh thành l p
Chi c c Th y l i – Th y s n (t nh Gia Lai); 01 t nh không thành l p Chi c c
chuyên ngành th y l i mà ch có Phòng Th y l i thu c s Nông nghi p và
PTNN (t nh

ng Nai).


12

S đ 1.1: Mô hình t ch c và qu n lý h th ng th y nông t nh
S l
trên c n

ng và trình đ nhân l c c a chi c c qu n lý v th y l i c a các t nh
c nh

B ng 1.1:

B ng 1.1: Nhân l c c a chi c c qu n lý v th y l i c a các t nh
Nhân l c qu n lý th y l i
Tên vùng
STT
1
2
3
4

5
6

Vùng mi n núi phía B c
ng b ng sông H ng
B c Trung B và Duyên
H i Mi n Trung
ông Nam B
Tây Nguyên
ng b ng SCL
T ng C ng

T ng s

Chuyên ngành Th y L i

219
192

132
146

Cao
đ ng
6
3

226
118
75

243
1.073

152
66
43
108
647

1
1
0
5
16

ih c

Trung
c p
19
9

Khác

14
4
9
36
91

59
47
23
94
319

62
34


13

(S li u d án đi u tra v qu n lý, khai thác và s d ng CTTL c a Trung
tâm T v n & Chuy n giao Công ngh Th y l i th c hi n n m 2011)
* ánh giá nh ng m t m nh, y u c a t ch c qu n lý nhà n

c c p t nh

trong vùng
+ i m m nh:
i ng nhân s c a chi c c qu n lý th y l i nhìn chung đang đ

-

hóa, nhi t tình làm vi c. H u h t đ u là con em đ a ph
đ a hình, đ c đi m công trình th y l i

đ a ph

c tr

ng nên hi u r t rõ

ng.

+ i m y u:
-

i ng nhân s c a chi c c h u h t còn tr nên r t thi u kinh nghi m

trong công tác qu n lý CTTL. Bên c nh đó, đa s là con em đ ng bào dân t c
nên trình đ và n ng l c ch a cao.
- Thu nh p c a chuyên viên chi c c th y l i ch có t l
nhà n

c nên không thu hút đ

c ngu n n ng l c có trình đ cao v làm vi c.

- Các công trình th y l i c a vùng mi n núi, vùng sâu th
manh mún và có s l

ng ngân sách
ng là nh l ,

ng công trình r t l n trong khi ngu n nhân s c a chi

c c m ng nên Chi c c th y l i g p nhi u khó kh n trong công tác qu n lý.
M t
khác, các công trình th y l i nh h u h t đ u do ng

i dân t làm nên không

có h s thi t k , m t s công trình có h s thi t k nh ng đ

c xây d ng t

r t lâu nên b th t l c trong l l t và chi n tranh.
- Các chi c c th y l i ch a th c s quan tâm đ n công tác t ng c

ng

n ng l c, phát huy s tham gia c a c ng đ ng trong công tác QLKT CTTL.
- Trang thi t b , ph

ng ti n đi l i ph c v cho ho t đ ng c a các chi

c c ch a đ y đ .
-

a s các chi c c th y l i ch a ph i h p ch t ch v i các phòng

Nông nghi p & PTNT huy n nên ít n m đ

c thông tin v công trình th y l i