Luận văn Thạc sỹ Giáo dục học Đề xuất một số giải pháp liên kết đào tạo nghề giữa trường cao đẳng nghề thành phố Hồ Chí Minh với doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng dạy nghề

Header Page 1 of 16.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM KỸ THUẬT
THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ
TẠ THỊ THU PHƯƠNG

ĐỀ XUẤT MỘT SỐ GIẢI PHÁP LIÊN KẾT ĐÀO TẠO NGHỀ
GIỮA TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THÀNH PHỐ
HỒ CHÍ MINH VỚI DOANH NGHIỆP NHẰM NÂNG CAO
CHẤT LƯỢNG DẠY NGHỀ

NGÀNH: GIÁO DỤC HỌC – 601401
Hướng dẫn khoa học:
TS. NGUYỄN TRẦN NGHĨA

Tp. Hồ Chí Minh, tháng 10/2013

Footer Page 1 of 16.


Header Page 2 of 16.

LÝ LỊCH CÁ NHÂN
I. LÝ LỊCH SƠ LƯỢC:
Họ & tên: TẠ THỊ THU PHƯƠNG

Giới tính: NỮ

Ngày, tháng, năm sinh: 25/12/1988

Nơi sinh: ĐỒNG NAI

Quê quán: VĨNH PHÚC

Dân tộc: KINH

Địa chỉ liên lạc: E/355 – KP5 – P. LONG BÌNH – BIÊN HỊA – ĐỒNG NAI
E-mail:
II. Q TRÌNH ĐÀO TẠO:
1. Cao đẳng chuyên nghiệp:
Hệ đào tạo: Cao đẳng chính quy

Thời gian đào tạo từ 2006 đến 2009

Nơi học: Đại học Sư phạm kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh
Ngành học: Cơng nghệ May
2. Đại học:
Hệ đào tạo: Đại học chính quy

Thời gian đào tạo từ 2009 đến 2011

Nơi học: Đại học Sư phạm kỹ thuật thành phố Hồ Chí Minh
Ngành học: Cơng nghệ May

Footer Page 2 of 16.


Header Page 3 of 16.

LỜI CAM ĐOAN
Tôi cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của tơi.
Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai
cơng bố trong bất kỳ cơng trình nào khác.

Tp. Hồ Chí Minh, ngày 16 tháng 9 năm 2013

Tạ Thị Thu Phương

ii
Footer Page 3 of 16.


Header Page 4 of 16.

LỜI CẢM TẠ
Trong quá trình thực hiện đề tài, người nghiên cứu đã nhận được rất nhiều sự
giúp đỡ, chỉ bảo, hướng dẫn tận tình của các thầy cô của Viện Sư phạm kỹ thuật
trường Đại học Sư phạm kỹ thuật Tp Hồ Chí Minh, các thầy cơ tại trường Cao đẳng
nghề Tp Hồ Chí Minh và các doanh nghiệp đã hợp tác và tận tình giúp đỡ. Người
nghiên cứu xin gửi lời cám ơn chân thành đến:
TS. Nguyễn Trần Nghĩa, Hiệu trưởng trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí
Minh là cán bộ hướng dẫn khoa học đã nhiệt tình giúp đỡ và hướng dẫn người
nghiên cứu trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Quý thầy cô Viện Sư phạm kỹ thuật trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Tp
Hồ Chí Minh.
Ban giám hiệu và các thầy cơ trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh đã tận
tình giúp đỡ hỗ trợ người nghiên cứu trong suốt quá trình thực hiện đề tài.
Ban lãnh đạo và các cán bộ quản lý doanh nghiệp đã hợp tác và tận tình giúp

đỡ người nghiên cứu thực hiện đề tài này
Xin chân thành cám ơn.

iii
Footer Page 4 of 16.


Header Page 5 of 16.

TÓM TẮT
Với xu thế hội nhập hiện nay để tăng sức cạnh tranh, mở rộng thị trường thì
yêu cầu tất yếu của doanh nghiệp là phải đầu tư công nghệ, trang thiết bị hiện đại và
điều đặc biệt quan trọng là phải nâng cao chất lượng của lực lượng lao động, phải
có đội ngũ lao động, công nhân kỹ thuật lành nghề đáp ứng kịp thời yêu cầu phát
triển của doanh nghiệp. Xuất phát từ những u cầu đó, cơng tác đào tạo nghề đóng
vai trị quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đáp ứng nhu
cầu của doanh nghiệp. Trong những năm qua, do sự quan tâm của đảng, nhà nước,
sự chỉ đạo của chính phủ và sự cố gắng của các cấp, các ngành mà công tác đào tạo
nghề đã từng bước được đổi mới và phát triển đáp ứng tốt hơn nhu cầu nhân lực kỹ
thuật trực tiếp phục vụ phát triển kinh tế- xã hội. Tại trường Cao đẳng nghề Tp Hồ
Chí Minh việc dạy nghề cũng đã từng bước phát triển với các mơ hình dạy nghề
linh hoạt nhằm gắn đào tạo với sử dụng lao động theo nhu cầu của thị trường phục
vụ phát triển kinh tế - xã hội của từng vùng, từng địa phương. Trên cơ sở đó, đề tài
nghiên cứu và đề xuất một số giải pháp liên kết đào tạo nghề giữa trường Cao đẳng
Nghề Tp Hồ Chí Minh với doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng dạy nghề.
Đề tài luận văn đã thực hiện những nội dung như sau:
Nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về liên kết đào tạo nghề giữa nhà
trường với doanh nghiệp.
Khảo sát thực trạng liên kết đào tạo giữa trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí
Minh với doanh nghiệp ở một số nội dung: nội dung chương trình đào tạo, đội ngũ

cán bộ quản lý và giáo viên, cơ sở vật chất, tuyển sinh và giải quyết việc làm, trao
đổi cung cấp thông tin giữa nhà trường với doanh nghiệp.
Qua các kết quả khảo sát và nghiên cứu, người nghiên cứu đề xuất một số
giải pháp liên kết đào tạo nghề giữa trường Cao đẳng Nghề Tp Hồ Chí Minh với
doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng dạy nghề.
Trong phần kết luận, người nghiên cứu trình bày kết luận chung, hướng phát
triển của đề tài, qua đó cũng đề xuất một số kiến nghị trong liên kết đào tạo nghề
giữa nhà trường với doanh nghiệp tại trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh.

iv
Footer Page 5 of 16.


Header Page 6 of 16.

ABSTRACT
Business world is changing faster. To maintain an ongoing business, we need
to be up to date with the latest technologies. Therefor, it is important to train and
teach students usable knowledge, so they will be ready for jobs after graduation.
Within the past years, having the support from the government, the quality of
education has been improved for educators to continue with helping future students
to get them ready by the time they finish with their studies. Thanks to that, at Ho
Chi Minh City vocational college, the college system has been able to provide the
best quality of education that meets all the requirements. To further advance in
Vocational Education – Industry cooperation, I have come up with this project.
This project has done research contents are as follows:
Study theoretical basic and practice of Vocational Education – Industry
cooperation
Survey reality of Ho Chi Minh City vocational college – Industry
cooperation such as: programs, manageral and teaching staffs, facilities and training

equipment, admission and jobs, school – industry cooperation in terms of
information.
After a process of survey, analysis and evaluation, researcher has proposed
some solution to improve the collaboration Ho Chi Minh City vocational college
with enterprises.
In the conclusion: argued direction for subject development, researcher has
contributed some proposals through studying process and the reality at Ho Chi
Minh City vocational college.

v
Footer Page 6 of 16.


Header Page 7 of 16.

MỤC LỤC
PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài ............................................................................................ 1
2. Mục tiêu nghiên cứu .............................................................................................. 2
3. Đối tượng nghiên cứu ........................................................................................... 2
4. Khách thể nghiên cứu ........................................................................................... 2
5. Giả thuyết nghiên cứu ........................................................................................... 2
6. Nhiệm vụ nghiên cứu ............................................................................................ 3
7. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................................... 3
8. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 4
9. Cấu trúc luận văn .................................................................................................. 4
PHẦN NỘI DUNG
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LIÊN KẾT ĐÀO TẠO NGHỀ ........................ 6
1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Tình hình liên kết đào tạo giữa nhà trường với doanh nghiệp ...................... 6

1.1.2. Một số đề tài nghiên cứu có liên quan đến luận văn .................................... 8
1.2. Một số khái niệm ................................................................................................ 9
1.2.1. Đào tạo ....................................................................................................... 9
1.2.2. Đào tạo nghề .............................................................................................. 9
1.2.3. Liên kết ...................................................................................................... 10
1.2.4. Liên kết đào tạo nghề................................................................................... 10
1.3. Vai trò của việc liên kết đào tạo giữa Nhà trường và Doanh nghiệp ................... 10
1.4. Nội dung liên kết đào tạo giữa Nhà trường và Doanh nghiệp ............................. 12
1.5. Cơ sở thực tiễn về một số mơ hình liên kết đào tạo trên thế giới ......................... 13
Chương 2: THỰC TRẠNG LIÊN KẾT ĐÀO TẠO GIỮA TRƯỜNG CAO
ĐẲNG NGHỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VỚI DOANH NGHIỆP .............. 22
2.1. Giới thiệu về trường Cao đẳng nghề thành phố Hồ Chí Minh ............................ 22
THƠNG TIN KHÁI QT VỀ LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN VÀ THÀNH TÍCH NỔI
BẬT CỦA TRƯỜNG ................................................................................................ 23

vi
Footer Page 7 of 16.


Header Page 8 of 16.

2.2. Khảo sát thực trạng liên kết giữa trường Cao đẳng Nghề Tp Hồ Chí Minh với
doanh nghiệp ............................................................................................................ 26
2.2.1. Mục tiêu khảo sát ........................................................................................ 26
2.2.2. Nội dung khảo sát ....................................................................................... 26
2.2.3. Lựa chọn công cụ và thiết kế phiếu khảo sát ............................................... 26
2.2.4. Mô tả quá trình khảo sát ............................................................................. 27
2.2.5. Phạm vi khảo sát ......................................................................................... 27
2.2.6. Kết quả khảo sát ......................................................................................... 27
2.3. Phân tích kết quả khảo sát và đưa ra nhận định .................................................. 28

2.3.1. Mục tiêu, nội dung chương trình đào tạo .................................................... 28
2.3.2. Giáo viên .................................................................................................... 32
2.3.3. Cơ sở vật chất ............................................................................................. 33
2.3.4. Tuyển sinh và giải quyết việc làm sau khi tốt nghiệp .................................. 35
2.3.5. Về việc trao đổi cung cấp thơng tin giữa trường Cao đẳng nghề Tp Hồ
Chí Minh với doanh nghiệp .................................................................................. 37
2.3.6. Hiệu quả về mối liên kết giữa trường Cao đẳng nghề tp HCM với doanh
nghiệp ................................................................................................................... 39
2.4. Đánh giá thực trạng việc liên kết giữa trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh
với doanh nghiệp ....................................................................................................... 45
2.4.1. Mục tiêu, nội dung chương trình đào tạo ..................................................... 45
2.4.2. Đội ngũ giáo viên ........................................................................................ 45
2.4.3. Cơ sở vật chất .............................................................................................. 46
2.4.4. Tuyển sinh và giải quyết việc làm ............................................................... 46
2.4.5. Đánh giá kết quả học tập ............................................................................. 47
2.5. Kiểm chứng tính thực tiễn và tính khoa học của kết quả khảo sát ....................... 48
TÓM TẮT CHƯƠNG II ........................................................................................... 50
Chương 3: ĐỀ XUẤT GIẢI PHÁP LIÊN KẾT ĐÀO TẠO NGHỀ GIỮA
TRƯỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH VỚI DOANH
NGHIỆP .................................................................................................................. 51

vii
Footer Page 8 of 16.


Header Page 9 of 16.

3.1. Đề xuất giải pháp nâng cao tính hiệu quả trong liên kết đào tạo giữa trường Cao
đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh với doanh nghiệp .......................................................... 51
3.1.1. Xây dựng nội dung chương trình đáp ứng yêu cầu doanh nghiệp ................ 51

3.1.2. Phát triển giáo viên ..................................................................................... 56
3.1.3. Xây dựng cơ sở vật chất ............................................................................. 59
3.1.4. Đánh giá kết quả học nghề .......................................................................... 62
3.1.5. Tuyển sinh .................................................................................................. 63
3.1.6. Việc làm sau tốt nghiệp .............................................................................. 65
3.1.7. Thành lập bộ phận quan hệ doanh nghiệp ................................................... 67
3.1.8. Chủ trương chính sách của nhà trường ........................................................ 70
3.2. Kiểm chứng tính logic, cấp thiết và khả thi của các giải pháp ............................ 72
TÓM TẮT CHƯƠNG III ........................................................................................ 78
PHẦN KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................................... 79
TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................................... 81
PHỤ LỤC ................................................................................................................ 84

viii
Footer Page 9 of 16.


Header Page 10 of 16.

DANH SÁCH CÁC BẢNG
BẢNG

TRANG

Bảng 2.1. Kiểm chứng về kết quả khảo sát thực trạng liên kết đào tạo nghề giữa
trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh với doanh nghiệp. .................................... 48
Bảng 3.1. Đánh giá của chuyên gia về các giải pháp liên kết đào tạo nghề giữa
trường Cao đẳng nghề Tp HCM với doanh nghiệp ................................................ 75

ix

Footer Page 10 of 16.


Header Page 11 of 16.

DANH SÁCH CÁC BIỂU ĐỒ
BIỂU ĐỒ

TRANG

Biểu đồ 2.1. Ý kiến về mức độ phù hợp của mục tiêu và nội dung đào tạo nghề so
với yêu cầu của doanh nghiệp. ............................................................................... 28
Biểu đồ 2.2. Đánh giá của doanh nghiệp về mục tiêu, nội dung chương trình đào tạo
nghề so với yêu cầu của doanh nghiệp ................................................................... 29
Biểu đồ 2.3. Khảo sát giáo viên về sự phù hợp giữa thời lượng học lí thuyết và thực
hành ...................................................................................................................... 30
Biểu đồ 2.4. Ý kiến về việc liên kết xây dựng mục tiêu, chương trình đào tạo ....... 30
Biểu đồ 2.5. Ý kiến doanh nghiệp tạo điều kiện và địa điểm thực hành cho sinh viên
.............................................................................................................................. 31
Biểu đồ 2.6. Ý kiến về việc nhà trường và doanh nghiệp kí hợp đồng liên kết đào
tạo thực hành tại doanh nghiệp .............................................................................. 21
Biểu đồ 2.7. Ý kiến về hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp trong nghiên cứu
khoa học ................................................................................................................ 32
Biểu đồ 2.8. Ý kiến về việc nhà trường và doanh nghiệp phối hợp với nhau trong
đào tạo, chuyển giao công nghệ cho các giáo viên của nhà trường ......................... 33
Biểu đồ 2.9. Ý kiến về doanh nghiệp cung cấp thiết bị mới cho nhà trường .......... 33
Biểu đồ 2.10. Nhận xét của giáo viên về cơ sở vật chất của nhà trường ................. 34
Biểu đồ 2.11. Ý kiến về việc kí hợp đồng bồi dưỡng cho lao động của doanh nghiệp
.............................................................................................................................. 35
Biểu đồ 2.12. Về việc doanh nghiệp thực hiện đào tạo tay nghề cho công nhân tại

doanh nghiệp ......................................................................................................... 35
Biểu đồ 2.13. Ý kiến về kí hợp đồng cung ứng lao động cho doanh nghiệp ........... 36
Biểu đồ 2.14. Ý kiến về việc nhà trường và doanh nghiệp liên kết tiếp nhận sinh
viên tốt nghiệp vào làm tại doanh nghiệp ............................................................... 37
Biểu đồ 2.15. Ý kiến đánh giá về việc cung cấp thông tin về năng lực, chuyên môn,
phẩm chất của đội ngũ lao động............................................................................. 38

x
Footer Page 11 of 16.


Header Page 12 of 16.

Biểu đồ 2.16. Ý kiến về cung cấp thông tin về đào tạo của trường và nhu cầu nhân
lực của doanh nghiệp ............................................................................................. 38
Biểu đồ 2.17. Ý kiến về nội dung nhà trường và doanh nghiệp tổ chức hội nghị việc
làm ........................................................................................................................ 39
Biểu đồ 2.18. Hiệu quả về việc cung cấp thông tin về năng lực đào tạo của trường
và nhu cầu nhân lực của các doanh nghiệp ............................................................ 40
Biểu đồ 2.19. Hiệu quả về việc tuyển sinh và giải quyết việc làm cho sinh viên
.............................................................................................................................. 41
Biểu đồ 2.20. Hiệu quả về vấn đề liên kết đào tạo thực hành tại xí nghiệp............. 41
Biểu đồ 2.21. Nhận xét của giáo viên về hiệu quả việc liên kết đào tạo thực hành tại
doanh nghiệp ......................................................................................................... 42
Biểu đồ 2.22. Nhận xét của giáo viên về hiệu quả mối liên kết của trường cao đẳng
nghề Tp HCM với doanh nghiệp ........................................................................... 43
Biểu đồ 2.23. Về việc thực hiện mối liên kết ........................................................ 44

xi
Footer Page 12 of 16.

Header Page 13 of 16.

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do lựa chọn đề tài
Hiện nay các cơ sở đào tạo dạy nghề đang ngày càng đẩy mạnh sự liên kết với
các doanh nghiệp nhằm đào tạo ra nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu
của xã hội. Tuy nhiên sự liên kết chưa được chặt chẽ vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế:
-

Cơ cấu ngành, nghề đào tạo vẫn chưa thật phù hợp với cơ cấu ngành, nghề của
thị trường lao động; chưa bổ sung thường xuyên các nghề đào tạo mới theo yêu
cầu của thị trường lao động; thiếu lao động kỹ thuật trình độ cao cung cấp cho
các doanh nghiệp thuộc các ngành kinh tế mũi nhọn, ngành kinh tế trọng điểm
và cho xuất khẩu lao động.

-

Sinh viên được đào tạo từ các cơ sở đào tạo rất khó tìm việc làm. Các doanh
nghiệp khi tiếp nhận sinh viên thì than phiền khơng đủ năng lực, phải đào tạo
lại. Hàng năm, các cơ sở đào tạo của Việt Nam đào tạo hơn 900 nghìn học sinh
học nghề và hơn 1 triệu sinh viên cao đẳng - đại học. Đội ngũ nhân lực được
đào tạo không nhỏ, nhưng vẫn chưa thể đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp.
Một bộ phận học sinh, sinh viên tốt nghiệp ra trường vẫn khó tìm việc vì trình
độ, kỹ năng nghề yếu, khơng sát với u cầu doanh nghiệp. Điều đó có ngun
nhân từ nội dung, chương trình nặng nề, dàn trải; cơ sở vật chất, trang thiết bị
máy móc phục vụ cho giảng dạy, học tập còn lạc hậu; phương pháp dạy và học
chuyển biến chậm, thời gian thực hành ít…

-

Bên cạnh đó khơng ít doanh nghiệp chưa thật sự quan tâm hợp tác với cơ sở dạy
nghề, chưa có thói quen cơng nhận một cách cụ thể giá trị của công tác tư vấn
hoặc nghiên cứu khoa học phục vụ cho doanh nghiệp mình. Chưa kể tâm lý e
dè, sợ bị tiết lộ thơng tin ra ngồi, đã làm nhiều doanh nghiệp không muốn tiếp
nhận giáo viên và sinh viên của các trường đến thực tập, nghiên cứu.

-

Mối quan hệ trường và doanh nghiệp chưa chặt chẽ nên trên thực tế các trường
vẫn chủ yếu đào tạo theo khả năng “cung” của mình chứ chưa thực sự đào tạo
theo “cầu” của doanh nghiệp.

Footer Page 13 of 16.

1


Header Page 14 of 16.

Do đó, tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực ở các doanh nghiệp diễn ra cả về
mặt số lượng và chất lượng: thiếu công nhân, kỹ thuật viên lành nghề, kiến thức và
kỹ năng nghề của học sinh còn khoảng cách khá xa giữa đào tạo và yêu cầu thực tế
của sản xuất.
Vấn đề đặt ra hiện nay là phải đẩy mạnh hơn nữa mối liên kết đào tạo phù hợp
giữa các nhà trường và các doanh nghiệp nhằm tìm ra tiếng nói chung để nâng cao
chất lượng đào tạo được nâng cao, đáp ứng được nhu cầu doanh nghiệp. Do đó
người nghiên cứu đã chọn đề tài: “Đề xuất một số giải pháp liên kết đào tạo nghề
giữa trường Cao đẳng nghề thành phố Hồ Chí Minh với doanh nghiệp nhằm

nâng cao chất lượng dạy nghề”
2. Mục tiêu nghiên cứu
Đề xuất một số giải pháp liên kết đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp tại
trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh.
3. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu là các giải pháp liên kết đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu của
doanh nghiệp tại trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh.
4. Khách thể nghiên cứu
Khách thể nghiên cứu là các hoạt động liên kết đào tạo nghề tại trường Cao đẳng
nghề Tp Hồ Chí Minh.
5. Giả thuyết nghiên cứu
Nếu áp dụng những giải pháp liên kết đào tạo nghề của người nghiên cứu tại
trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh với doanh nghiệp phù hợp thì sẽ nâng cao
được chất lượng đào tạo nghề.

Footer Page 14 of 16.

2


Header Page 15 of 16.

6. Nhiệm vụ nghiên cứu
-

Xác định cơ sở lí luận về việc liên kết đào tạo nghề giữa nhà trường
với doanh nghiệp.

-

Đề xuất giải pháp liên kết đào tạo nghề của trường Cao đẳng nghề
Tp Hồ Chí Minh với doanh nghiệp.

-

Khảo sát và xin ý kiến chuyên gia.

7. Phương pháp nghiên cứu
-

Phương pháp nghiên cứu lý luận: tác giả tiến hành nghiên cứu, phân
tích đánh giá, hệ thống hóa các số liệu của Việt Nam cũng như các
nước trên thế giới về liên kết đào tạo nghề, mối quan hệ đào tạo nghề
với nhu cầu của doanh nghiệp để xây dựng cơ sở lý luận về liên kết
đào tạo nghề với doanh nghiệp.

-

Phương pháp tổng hợp phân tích số liệu: Phương pháp tổng hợp
phân tích số liệu được sử dụng để thu thập, xử lý số liệu, đánh giá từ
các văn bản, bài báo liên quan đến đề tài nghiên cứu.

-

Phương pháp thống kê: căn cứ vào mục tiêu của đề tài, người nghiên
cứu tổ chức điều tra, khảo sát, đánh giá mức độ đáp ứng nhu cầu của
doanh nghiệp của đào tạo nghề thông qua các phiếu câu hỏi lấy ý
kiến trả lời từ các cán bộ quản lý, giáo viên của trường Cao đẳng
nghề Tp Hồ Chí Minh, các doanh nghiệp liên kết với nhà trường và
đội ngũ lao động đã được đào tạo ở trường Cao đẳng nghề Tp Hồ

Chí Minh. Tiếp đó sử dụng phương pháp thống kê để xử lý các số
liệu và kết quả điều tra.

-

Phương pháp tổng kết các kinh nghiệm thực tiễn: Tổng kết các kinh
nghiệm thực tiễn từ các mơ hình phát triển đào tạo nghề, gắn kết
giữa đào tạo và sử dụng nhân lực ở Việt Nam và một số nước trên
thế giới nhằm rút ra một số bài học kinh nghiệm cho hệ thống đào
tạo nghề ở Việt Nam, làm cơ sở đề xuất một số giải pháp phát triển
đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu doanh nghiệp.

Footer Page 15 of 16.

3


Header Page 16 of 16.

-

Phương pháp chuyên gia: Người nghiên cứu xin ý kiến của các
chun gia có trình độ và giàu kinh nghiệm trong nghiên cứu, đào
tạo, sử dụng lao động để củng cố cơ sở lý luận, cơ sở thực tiễn và
hoàn thiện các giải pháp phát triển đào tạo nghề.

8. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
Do giới hạn về mặt thời gian nên đề tài tập trung:
Khảo sát, đánh giá thực trạng liên kết đào tạo 2 nghề Điện tử công nghiệp
và Cắt gọt kim loại tại trường Cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh với các doanh

nghiệp trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh.
9. Cấu trúc luận văn
Phần mở đầu
Phần nội dung: gồm 3 chương
Chương 1: Cơ sở lý luận về liên kết đào tạo nghề
Chương 2: Thực trạng liên kết đào tạo giữa trường Cao đẳng nghề Tp
Hồ Chí Minh với doanh nghiệp
Chương 3: Đề xuất một số giải pháp liên kết đào tạo nghề của trường
Cao đẳng Nghề Tp Hồ Chí Minh với doanh nghiệp
Phần kết luận
Tài liệu tham khảo
Phụ lục

Footer Page 16 of 16.

4


Header Page 17 of 16.

10. Kế hoạch nghiên cứu

Nội dung
nghiên cứu

Thời gian

1. Hoàn thành đề cương
nghiên cứu
2. Thu thập tài liệu

3. Soạn thảo công cụ điều
tra

Tháng 3 Tháng 4 Tháng 5 Tháng 6 Tháng 7 Tháng 8

X
X

X
X

4. Phát phiếu điều tra

X

5. Thu thập các phiếu

X

điều tra
6. Phân tích và đánh giá

X

số liệu
7. Viết luận văn

X

8. Trình giáo viên hướng

X

dẫn
9. Sửa chữa, hoàn tất và

X

nộp luận văn

Footer Page 17 of 16.

X

5


Header Page 18 of 16.

PHẦN NỘI DUNG
Chương 1

CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ LIÊN KẾT ĐÀO TẠO NGHỀ
1.1.

Tổng quan vấn đề nghiên cứu
1.1.1. Tình hình liên kết đào tạo giữa nhà trường với doanh nghiệp.
Hiện nay, ngày càng nhiều sinh viên ra trường khơng có việc làm hoặc làm

việc khơng đúng chun mơn. Trong khi đó rất nhiều doanh nghiệp vẫn đang thiếu

nguồn lao động cả về chất lượng lẫn số lượng. Điều này cho thấy cung chưa đáp
ứng được cầu. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp đang đứng trước nhiều
thách thức, mở rộng sản xuất, đổi mới công nghệ nhưng lại thiếu hụt trầm trọng đội
ngũ lao động có tay nghề cao. Song song đó các cơ sở dạy nghề cũng đang trăn trở
để tìm chỗ đứng và khẳng định thương hiệu của mình. Để tồn tại thì các cơ sở dạy
nghề cũng phải đáp ứng được nhu cầu lao động của các doanh nghiệp về chất lượng
lẫn số lượng. Cần phải có sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường với doanh nghiệp,
đây là không chỉ là cầu nối giữa nhà tuyển dụng với sinh viên mà cịn là cơ hội để
nhà trường tìm hiểu nhu cầu của doanh nghiệp nhằm đào tạo đáp ứng nhu cầu của
doanh nghiệp hơn.
Trước tình hình đó, nhà nước cũng đã có chủ trương đào tạo gắn với nhu cầu
phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Văn kiện đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ
XI đã định hướng phát triển giáo dục và đào tạo trong thời gian tới là: “định hình
quy mơ giáo dục và đào tạo, điều chỉnh cơ cấu đào tạo, nhất là cơ cấu các cấp học,
ngành nghề và cơ cấu theo lãnh thổ phù hợp với nhu cầu phát triển nguồn nhân lực
phục vụ phát triển kinh tế xã hội”. Văn kiện đại hội đảng khóa XI cũng đã chỉ đạo:
“Đẩy mạnh đào tạo nghề theo nhu cầu phát triển của xã hội; có cơ chế và chính sách
thiết lập mối liên kết chặt chẽ giữa các doanh nghiệp với cơ sở đào tạo” [20]. Chiến
lược phát triển nhân lực việt nam thời kì 2011 – 2020 yêu cầu: “phải chuyển nhanh

Footer Page 18 of 16.

6


Header Page 19 of 16.

hệ thống đào tạo nhân lực sang hoạt động theo cơ chế đào tạo theo nhu cầu xã hội
và thị trường nhất là các ngành nghề trọng điểm.”[1,4]. Tuy nhiên, trên thực tế sự
liên kết vẫn còn lỏng lẻo, các doanh nghiệp chưa thực sự quan tâm và mặn mà với

các cơ sở dạy nghề. Các cơ sở dạy nghề chủ yếu vẫn đào tạo theo cung của mình
chứ khơng đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp.
Trong báo cáo của đại hội đảng bộ lần thứ XI [20] cũng nêu ra một số tồn tại
hạn chế:
Chất lượng giáo dục đào tạo chưa đáp ứng được nhu cầu phát triển, đào tạo

-

nguồn nhân lực trình độ cao vẫn còn hạn chế, chưa đẩy mạnh đào tạo đáp ứng nhu
cầu xã hội.
Sinh viên khi được các doanh nghiệp tiếp nhận thì bị than phiền khơng đủ năng
lực, phải đào tạo lại. Đội ngũ nhân lực được đào tạo hằng năm không nhỏ, nhưng
vẫn chưa thể đáp ứng nhu cầu của các doanh nghiệp. Một bộ phận học sinh, sinh
viên tốt nghiệp ra trường vẫn khó tìm việc vì trình độ, kỹ năng nghề yếu, khơng sát
với u cầu doanh nghiệp. Điều đó có nguyên nhân từ nội dung, chương trình nặng
nề, dàn trải; cơ sở vật chất, trang thiết bị máy móc phục vụ cho giảng dạy, học tập
còn lạc hậu; phương pháp dạy và học chuyển biến chậm, thời gian thực hành ít…
-

Chương trình, nội dung, phương pháp còn lạc hậu, đổi mới chậm, chưa đáp

ứng được u cầu cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Cơ cấu ngành, nghề vẫn
chưa phù hợp; chưa bổ sung thường xuyên các nghề đào tạo mới theo yêu cầu của
thị trường lao động; thiếu lao động kỹ thuật trình độ cao cung cấp cho các doanh
nghiệp thuộc các ngành kinh tế mũi nhọn, ngành kinh tế trọng điểm và cho xuất
khẩu lao động.
Tại trường cao đẳng nghề Tp Hồ Chí Minh trong những năm qua nhà trường
cũng đã tạo mối quan hệ, liên kết và hợp đồng với các doanh nghiệp như: Ban quản
lý các KCX&KCN TP.HCM, Công ty CP Cơ điện lạnh REE, Cty Cổ phần Chế Tạo
Máy SINCO, Cty FORD Việt Nam, Cty Thái Sơn ( Bộ Quốc Phòng), Siêu thị điện

máy Nguyễn Kim,… Trường ký các hợp đồng đào tạo và cung ứng lao động lành

Footer Page 19 of 16.

7


Header Page 20 of 16.

nghề cho Trung tâm Dịch vụ việc làm Khu chế xuất, Khu công nghiệp, Công ty
Kim Hoàng Kim (Nhật Bản),.... Tuy nhiên, hiện trường chỉ liên kết đào tạo với
những đơn vị, doanh nghiệp đã có mối quan hệ trước; cịn những đơn vị khác, rất
khó tiếp cận vì nhiều lý do, phần lớn doanh nghiệp có quy mơ vừa và nhỏ, chưa có
chiến lược về nguồn nhân lực nên khó dự báo nhu cầu lao động để “đặt hàng” với
các trường. Nguyên nhân chủ yếu vẫn là chưa có cơ chế ràng buộc doanh nghiệp
tham gia đào tạo với nhà trường. Cơ chế, chính sách hỗ trợ cho doanh nghiệp tham
gia đào tạo nghề chưa thực sự hấp dẫn, dẫn đến tình trạng là mối liên kết chặt chẽ
giữa các doanh nghiệp với cơ sở dạy nghề chưa thật sự được thiết lập và sự tham
gia của doanh nghiệp vào hoạt động dạy nghề còn thụ động.
1.1.2. Một số đề tài nghiên cứu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu
Phát triển nguồn nhân lực đáp ứng nhu cầu xã hội là đề tài được các
chuyên gia, nhà khoa học quan tâm, nghiên cứu. Trong nước đã có các cơng
trình nghiên cứu liên quan đến đề tài như:
-

Ngơ Văn Hai, Chương trình phát triển nguồn nhân lực nghề cho các nghành
trọng yếu trên địa bàn thành phố Hồ Chí Minh (Cơ khí,Điện tử - Cơng nghệ
thơng tin, Hóa chất), Sở Cơng Thương TPHCM-Nghiêm thu năm 2008

-

Nguyễn Văn Anh (2009), Phối hợp cơ sở dạy nghề và doanh nghiệp trong
khu công nghiệp, Luận án Tiến sĩ giáo dục học, Viện Khoa học giáo dục Việt
Nam, Hà Nội.

-

Trần Khắc Hoàn (2006), Kết hợp đào tạo tại trường và doanh nghiệp nhằm
nâng cao chất lượng đào tạo nghề ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay,
Luận án Tiến sĩ giáo dục học, Đại học Sư Phạm, Hà Nội

-

ThS. Nguyễn Quang Hùng, tìm lối đi chung cho cơ sở đào tạo và doanh
nghiệp, viện Ngiên cứu khoa học dạy nghề 11/3/2010

-

Phan Minh Hiền (2011), Phát triển đào tạo nghề đáp ứng nhu cầu xã hội,
Luận án Tiến sĩ quản lý giáo dục, Viện Khoa học giáo dục Việt Nam, Hà Nội

Footer Page 20 of 16.

8


Header Page 21 of 16.

1.2.

Một số khái niệm
1.2.1. Đào tạo
Theo Wikipedia [28] “Đào tạo đề cập đến việc dạy các kỹ năng thực hành,

nghề nghiệp hay kiến thức liên quan đến một lĩnh vực cụ thể, để người học lĩnh hội
và nắm vững những tri thức, kĩ năng, nghề nghiệp một cách có hệ thống để chuẩn bị
cho người đó thích nghi với cuộc sống và khả năng đảm nhận được một công việc
nhất định. Khái niệm đào tạo thường có nghĩa hẹp hơn khái niệm giáo dục, thường
đào tạo đề cập đến giai đoạn sau, khi một người đã đạt đến một độ tuổi nhất định,
có một trình độ nhất định. Có nhiều dạng đào tạo: đào tạo cơ bản và đào tạo chuyên
sâu, đào tạo chuyên môn và đào tạo nghề, đào tạo lại, đào tạo từ xa, tự đào tạo...”
Theo người nghiên cứu: đào tạo là quá trình trang bị những kiến thức, kỹ
năng, thái độ cho người lao động để người lao động có thể tham gia vào hoạt động
lao động cụ thể trong xã hội.
1.2.2. Đào tạo nghề
Theo Phan Chính Thức [14], đào tạo nghề là “q trình giáo dục, phát triển
một cách có hệ thống các kiến thức, kỹ năng, thái độ nghề nghiệp và khả năng tìm
được việc làm và tự tạo việc làm”.
Theo Luật dạy nghề [12], đào tạo nghề là “hoạt động dạy và học nhằm trang bị
cho người học nghề những kiến thức, kĩ năng, thái độ cần thiết trong hoạt động của
nghề để có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi hồn thành khóa
học”.
Theo Phan Minh Hiền [6], đào tạo nghề là “quá trình tác động có mục đích, có
tổ chức đến người học nghề để hình thành và phát triển một cách có hệ thống những
kiến thức, kĩ năng, thái độ nghề nghiệp cần thiết đáp ứng nhu cầu xã hội”.

Footer Page 21 of 16.

9

Header Page 22 of 16.

Khái niệm đào tạo nghề ở đây được hiểu là một quá trình trang bị cho người
học các kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo, thái độ nghề nghiệp cần thiết một cách có hệ
thống giúp cho người học có thể tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm sau khi
hồn thành khóa học.
1.2.3. Liên kết
Theo từ điển tiếng Việt, năm 2007: liên kết là kết lại với nhau từ nhiều thành
phần hoặc tổ chức riêng lẻ. [19,trang 547]
Khái niệm liên kết trong đề tài này được hiểu: “liên kết là sự phối hợp, kết hợp
với nhau, cùng làm việc với nhau theo một kế hoạch chung để đạt được mục đích
chung”.
1.2.4. Liên kết đào tạo nghề
Qua hai khái niệm liên kết và đào tạo nghề, khái niệm liên kết đào tạo nghề
trong luận văn này được hiểu là hình thức tổ chức hợp tác đào tạo nghề giữa Nhà
trường và Doanh nghiệp nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả trong đào tạo nghề,
đáp ứng được nhu cầu nhân lực của doanh nghiệp.
Liên kết đào tạo nghề có nhiều nội dung và hình thức khác nhau tùy theo khả
năng và điều kiện của mỗi bên để thực hiện việc liên kết đào tạo nghề.
1.3.

Vai trò của việc liên kết đào tạo giữa Nhà trường và Doanh nghiệp
[3],[10]
Hiện nay, chất lượng đào tạo nhìn chung vẫn chưa cao. Học sinh, sinh viên tốt

nghiệp ra trường không tìm được việc làm hoặc việc làm khơng phù hợp. Trong khi
đó các doanh nghiệp đang thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao có thể đáp ứng được
u cầu cơng việc của các doanh nghiệp. Nguyên nhân dẫn tới tình trạng trên là
chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp để nắm bắt thông tin

về nguồn lao động, vẫn cịn có sự cách biệt lớn giữa đào tạo và sử dụng, giữa cung
và cầu. Nhà trường vẫn đào tạo theo khả năng của nhà trường chứ chưa để ý tới nhu
cầu của các doanh nghiệp, điều này dẫn đến sự mất cân đối lớn về cung và cầu dẫn

Footer Page 22 of 16.

10


Header Page 23 of 16.

đến chất lượng đào tạo không đáp ứng được nhu cầu của doanh nghiệp, gây lãng phí
và giảm hiệu quả đào tạo. Do đó, việc liên kết giữa nhà trường và doanh nghiệp sẽ
phần nào giải quyết được vấn đề thiếu hụt nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao
chất lượng đào tạo sản phẩm đào tạo sẽ đáp ứng được yêu cầu của doanh nghiệp.
Nhà trường và doanh nghiệp thực hiện tốt việc liên kết này sẽ đem lại nhiều hiệu
quả cho nhà trường, doanh nghiệp và cả người học.
 Lợi ích từ phía nhà trường:
+ Nhà trường ln đảm bảo các chương trình đào tạo có chất lượng, ln
được cải tiến phù hợp với thị trường lao động.
+ Nhà trường tạo được mối quan hệ tốt với doanh nghiệp, tạo ra nhiều cơ
hội nhận được sự tài trợ về thiết bị, cơ sở vật chất phục vụ cho công tác
đào tạo.
+ Giáo viên được cập nhật các tiến bộ mới từ doanh nghiệp để xây dựng
nội dung giảng dạy tốt hơn.
 Lợi ích từ phía doanh nghiệp:
+ Doanh nghiệp có được nguồn lao động chất lượng cao, phù hợp với yêu
cầu sản xuất mà khơng phải tốn thời gian và chi phí đào tạo lại.
+ Doanh nghiệp có điều kiện chủ động hơn trong cơng tác đào tạo, bồi
dưỡng, nâng cao trình độ cho đội ngũ lao động đang làm việc tại doanh

nghiệp.
+ Lợi ích đem lại cho người học nghề.
+ Người học nghề ra trường dễ dàng kiếm được việc làm.
+ Người học nghề được đào tạo trong môi trường lao động thực tế của
doanh nghiệp, có điều kiện tiếp xúc với các máy móc thiết bị, cơng nghệ
sản xuất tiên tiến.
+ Người học nghề được truyền đạt những kinh nghiệm thực tiễn, kỷ luật
lao động, tác phong công nghiệp sẵn sàng đáp ứng công việc ngay sau
khi tốt nghiệp.

Footer Page 23 of 16.

11


Header Page 24 of 16.

Vì vậy, thiết lập được mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường và doanh nghiệp
trong đào tạo nghề đóng vai trị rất quan trọng trong công tác đào tạo nghề đặc biệt
là đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Thực hiện tốt việc liên kết này sẽ nâng
cao được chất lượng và hiệu quả đào tạo góp phần thực hiện chủ trương đẩy mạnh
xã hội hóa, huy động tồn xã hơi chăm lo xây dựng phát triển nguồn nhân lực cho
đất nước trong công cuộc cơng nghiệp hóa, hiện đại hóa.
1.4.

Nội dung liên kết đào tạo giữa Nhà trường và Doanh nghiệp

Nội dung liên kết đào tạo giữa nhà trường và doanh nghiệp gồm rất nhiều yếu
tố. Tất cả các yếu tố này đều nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả đào tạo. Những
nội dung chủ yếu trong liên kết đào tạo nghề giữa nhà trường và doanh nghiệp như

sau:
- Trao đổi thông tin về nhu cầu của thị trường lao động về ngành nghề, trình
độ đào tạo, về số lượng và chất lượng, về chuẩn kĩ năng hành nghề và các
kỹ năng cần có khác.
- Nhà trường và doanh nghiệp liên kết xây dựng mục tiêu, nội dung chương
trình, phương pháp đào tạo, chuẩn kiến thức, kỹ năng cho từng trình độ đào
tạo.
- Liên kết tổ chức và quản lý quá trình đào tạo, bao gồm đánh giá trong quá
trình đào tạo, tác phong công nghiệp và công nhận tốt nghiệp cuối khóa.
- Liên kết phối hợp sử dụng các nguồn lực gồm đội ngũ giáo viên, cơ sở vật
chất và thiết bị.
- Liên kết thực hiện các chính sách trong đào tạo như hỗ trợ kinh phí từ
doanh nghiệp cho các cơ sở dạy nghề và người học nghề.
- Liên kết trong hướng nghiệp, tuyển sinh, và giới thiệu việc làm sau đào tạo
cho người học.

Footer Page 24 of 16.

12


Header Page 25 of 16.

1.5.

Cơ sở thực tiễn về một số mơ hình liên kết đào tạo trên thế giới

1.5.1. Mơ hình đào tạo kép (DUAL SYSTEM TRAINNING) tại Đức
[24]
Liên kết đào tạo nghề ở Đức theo mơ hình “Dual system” hay còn gọi là đào

tạo nghề kép, đào tạo song tuyến, đào tạo song hành. Đây là mơ hình cơ bản và phát
triển ở Đức do các nhà nghiên cứu người Đức như Maslankowski, Lauterbach,
Hegelhemer, Zedler, Jurgen W.Mollemann sáng lập ra và được coi là mơ hình đào
tạo có hiệu quả.
Hệ thống đào tạo nghề kép kết hợp giữa việc học lý thuyết tại trường dạy nghề
và học thực tế sản xuất trong mơi trường cơng ty. Mơ hình đào tạo nghề kép có một
số đặc trưng sau:
- Về quản lý: Chính quyền Bang chịu trách nhiệm quản lý trường nghề và
Chính phủ Liên bang chịu trách nhiệm quản lý đào tạo nghề tại công ty.
- Về mục tiêu, nội dung chương trình: chương trình đào tạo lý thuyết được
các Bang xây dựng theo chương trình khung thống nhất tồn liên bang.
Chương trình đào tạo thực hành do các hiệp hội nghề nghiệp và phịng cơng
nghiệp xây dựng căn cứ theo chương trình khung nhưng có định hướng theo
u cầu phát triển công nghệ sản xuất của địa phương và của doanh nghiệp.
Hiện nay, trong chương trình học của hệ thống đào tạo nghề kép thì các
mơn chun ngành chiếm 60% và các môn phổ thông chiếm 40%.
- Về cơ sở vật chất, trang thiết bị: gồm cơ sở vật chất của nhà trường trang bị
cho việc dạy lý thuyết, doanh nghiệp trang bị xưởng và thiết bị dạy thực
hành nên luôn đáp ứng được yêu cầu cập nhật công nghệ mới.
- Về giáo viên: gồm giáo viên của nhà trường và cán bộ quản lý của doanh
nghiệp.
- Về tài chính: Chi phí đào tạo thường do Chính quyền Bang trả cho phần
học tại trường theo chương trình, các học sinh có mức học bổng thấp (bằng
khoảng 42% của lao động phổ thơng). Cịn các cơng ty trả chi phí trực tiếp

Footer Page 25 of 16.

13