Các nhân tố ảnh hưởng đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại thành phố hồ chí minh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
**************

HUỲNH THỊ HƯƠNG

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH
LỰA CHỌN PHẦN MỀM KẾ TOÁN CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
**************

HUỲNH THỊ HƯƠNG

CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH
LỰA CHỌN PHẦN MỀM KẾ TOÁN CỦA CÁC
DOANH NGHIỆP NHỎ VÀ VỪA
TẠI THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
Chuyên ngành: Kế toán
Mã số: 60340301

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. VÕ VĂN NHỊ

THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – NĂM 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận văn này là do bản thân tôi nghiên cứu và thực hiện
dưới sự hướng dẫn khoa học của PGS.TS. Võ Văn Nhị
Các số liệu, kết quả nghiên cứu trong luận văn là hoàn toàn trung thực.
Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về nội dung nghiên cứu của toàn bộ luận
văn này.
TP. Hồ Chí Minh, tháng 10 năm 2015
Người thực hiện luận văn

Huỳnh Thị Hương


MỤC LỤC
TRANG PHỤ BÌA
LỜI CAM ĐOAN
MỤC LỤC
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
DANH MỤC HÌNH
DANH MỤC BẢNG BIỂU
PHẦN MỞ ĐẦU ........................................................................................................1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU ..........................................................5
1.1 Các nghiên cứu trên Thế giới ................................................................................5
1.2 Các nghiên cứu tại Việt Nam ..............................................................................10
1.3 Nhận xét...............................................................................................................14
CHƯƠNG 2. CƠ SỞ L THUYẾT .......................................................................16
2.1 Giới thiệu tổng quan phần mềm kế toán .............................................................16

2.1.1 Khái niệm phần mềm kế toán ...........................................................................16
2.1.2 Vai trò của phần mềm kế toán .........................................................................17
2.1.3 Phân loại phần mềm và các tính năng ..............................................................18
2.1.4 Tính ưu việt của phần mềm kế toán so với kế toán thủ công...........................19
2.2 Các tiêu chuẩn đánh giá phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa. .21
2.2.1 Tình hình tổ chức công tác kế toán cho doanh nghiệp nhỏ và vừa. .................21
2.2.2 Các tiêu chuẩn đánh giá phần mềm kế toán .....................................................21
2.3 Thuyết hành vi dự định (TPB) và mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) ..........23
2.3.1 Thuyết hành vi dự định ....................................................................................23
2.3.2 Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM – Technology Acceptance Model) .....25
CHƯƠNG 3. PHƯƠNG PH P NGHIÊN CỨU ..................................................28
3.1 Quy trình nghiên cứu ...........................................................................................28
3.2 Mô hình nghiên cứu và thang đo nháp. ..............................................................29
3.2.1 Mô hình nghiên cứu .........................................................................................29
3.2.2 Thang đo nháp : ...............................................................................................33
3.3 Nghiên cứu sơ bộ ( Định tính) .............................................................................37
3.3.1 Thiết kế thực hiện .............................................................................................37
3.3.2 Kết quả nghiên cứu định tính ...........................................................................38
3.4 Mô hình nghiên cứu chính thức và thang đo hiệu chỉnh ....................................43
3.4.1 Mô hình nghiên cứu chính thức .......................................................................43
3.4.2 Thang đo hiệu chỉnh sau nghiên cứu định tính. ...............................................44
3.5 Nghiên cứu chính thức (Định lượng) ..................................................................47
3.5.1 Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát .........................................................................47


3.5.2 Mẫu và phương pháp chọn mẫu .......................................................................48
3.5.3 Thu thập d liệu................................................................................................48
3.5.4 X l và phân tích d liệu ................................................................................48
3.5.4.1 Phân tích mô tả ..............................................................................................48
3.5.4.2 Ki m định và đánh giá thang đo ....................................................................49

3.5.4.3 Phân tích hồi quy bội .....................................................................................50
CHƯƠNG 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN .................................52
4.1 Kết quả nghiên cứu ..............................................................................................52
4.1.1 Mô tả đ c đi m mẫu .........................................................................................52
4.1.2 Thống kê mô tả thang đo ..................................................................................53
4.1.3 Ki m định và đánh giá thang đo ......................................................................55
4.1.3.1 Phân tích Cronbach Alpha ............................................................................55
4.1.3.2 Phân tích nhân tố khám phá EFA ..................................................................58
4.1.3.2.1 Phân tích nhân tố EFA cho các biến độc lập..............................................58
4.1.3.2.2 Phân tích nhân tố EFA cho các biến phụ thuộc .........................................62
4.1.4 Phân tích hồi quy bội........................................................................................64
4.1.4 1 Phân tích tương quan.....................................................................................64
4.1.4 2 Phân tích hồi quy và đánh giá mức độ ảnh hư ng của các nhân tố. .............66
4.1.4.3 Ki m định giả thuyết nghiên cứu ..................................................................70
4.1.4.4 Dò tìm sự vi phạm các giả định cần thiết trong phân tích hồi quy tuyến
tính…………………………………………………………………………………72
4.2 Bàn luận ...............................................................................................................76
CHƯƠNG 5. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .........................................................80
5.1 Kết luận ...............................................................................................................80
5.2 Kiến nghị .............................................................................................................81
5.2.1 Kiến nghị đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ....................................................81
5.2.2 Kiến nghị đối với đối tượng cung cấp phần mềm kế toán. ..............................82
5.2.3 Một số kiến nghị đối với cơ quan chức năng c liên quan...............................84
5.3 Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu tiếp theo..............................................85
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC


DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
PMKT

Phần mềm kế toán

CTPM

Công ty phần mềm

TRA

Theory of Reasoned Action

TPB

Theory of Planned Behavior

TAM

Technology Acceptance Model


DANH MỤC HÌNH
H n 2.1 Thuyết hành động hợp l (TRA) ............................................................... 24
H n 2.2 Thuyết hành vi dự định (TPB).................................................................. 24
H n 2.3 Mô hình chấp nhận công nghệ (TAM) ..................................................... 25
H n 2.4 Mô hình kết hợp TPB và TAM của Chen, C.F.& Chao, W.H (2010)…..26
H n 3.1 Quy trình nghiên cứu của đề tài ............................................................... 28
H n 3.2 Mô hình nghiên cứu đề xuất ..................................................................... 30
Hình 3.3 Mô hình nghiên cứu chính thức................................................................. 43
H n 4.1 Mô hình hồi quy sau nghiên cứu ............................................................. 72
H n 4.2 Đồ thị phân tán Scatterplot ....................................................................... 73

H n 4.3 Bi u đồ Histogram .................................................................................... 74
H n 4.4 Đồ thị Q-Q plot của phần dư chuẩn h a ................................................... 75


DANH MỤC BẢNG BIỂU
Bản 3.1 Kết quả nh ng thay đổi thang đo sau phỏng vấn định tính ....................... 39
Bảng 3.2 Thang đo hiệu chỉnh sau nghiên cứu định tính ......................................... 44
Bản 4.1 Thống kê thông tin mẫu khảo sát .............................................................. 52
Bản 4.2 Thống kê mô tả thang đo ........................................................................... 53
Bản 4.3 Kết quả ki m định Cronbach Alpha các thang đo..................................... 56
Bản 4.4 Ki m định KMOvà Bartlett của các biến độc lập ..................................... 58
Bản 4.5 Tổng phương sai trích của biến độc lập .................................................... 59
Bản 4.6 Kết quả phân tích nhân tố các biến độc lập sau khi xoay ......................... 61
Bản 4.7 Ki m định KMO và Bartlett của biến phụ thuộc ...................................... 62
Bản 4.8 Tổng phương sai trích của biến phụ thuộc ................................................ 63
Bản 4.9 Kết quả phân tích nhân tố biến phụ thuộc ................................................. 63
Bản 4.10 Ma trận hệ số tương quan Pearson .......................................................... 65
Bản 4.11 Ki m định sự ph hợp của mô hình hồi quy ........................................... 67
Bản 4.12 Kết quả phân tích hồi quy bội ................................................................. 67


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1.

Tính cấp thiết của đề tài
Trong nền kinh tế thị trường, đi đôi với sự phát tri n nhanh ch ng của công

nghệ thông tin, nhiều nhà cung cấp đã cho ra đời các sản phẩm công nghệ thông tin s

dụng trong hạch toán kế toán của doanh nghiệp đ là phần mềm kế toán. Sản phẩm này
đã mang lại lợi ích rất lớn cho doanh nghiệp, việc hạch toán tr nên nhanh ch ng và
chính xác hơn rất nhiều so với hạch toán kế toán thủ công. Các g i phần mềm đã cung
cấp số lượng lớn các tính năng mà c th t y chỉnh và thay đổi đ đáp ứng nhu cầu đ c
biệt của các tổ chức. Lựa chọn không đúng phần mềm sẽ dẫn đến kết quả là đi sai
chiến lược, gây thiệt hại kinh tế cho tổ chức. Do đ việc lựa chọn phần mềm kế toán
không phải là một nhiệm vụ dễ dàng.
Hơn n a Việt Nam c tỷ lệ doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm tỷ lệ lớn 97,5%
trong tổng số doanh nghiệp đang hoạt động (www.gso.gov.vn) và Thành Phố Hồ Chí
Minh là nơi tập trung phần lớn các doanh nghiệp vừa và nhỏ chiếm tỷ lệ 39,08% tổng
số doanh nghiệp trên cả nước (Số liệu năm 2012). Doanh nghiệp nhỏ và vừa đ ng vai
trò quan trọng trong nền kinh tế nước ta, tạo ra nhiều việc làm, giúp duy trì tỷ lệ thất
nghiệp thấp tại Việt Nam trong nh ng năm qua và đ ng g p ngày càng nhiều cho ngân
sách quốc gia. Các doanh nghiệp vừa và nhỏ c tổ chức sản xuất nhỏ, gọn tuy nhiên n
lại rất đa dạng về loại hình hoạt động và đòi hỏi phải tổ chức hệ thống kế toán ph hợp
đ từ đ tăng sức cạnh tranh của doanh nghiệp g p phần phát tri n kinh tế đất nước.
Chuẩn mực kế toán, ki m toán và các quy định c

liên quan của Việt Nam

đang từng bước thay đổi lớn đ ngày càng hội tụ với hệ thống kế toán thế giới. Điều
đ ảnh hư ng đáng k đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh
nghiệp. Đồng thời ảnh hư ng đến các doanh nghiệp sản xuất và gia công phần mềm kế
toán.


2

Từ nh ng vấn đề nêu trên thì trước hết chúng ta cần phải xác định các nhân tố
ảnh hư ng đến việc lựa chọn phần mềm kế toán. Từ đ phân tích mức độ tác động của

từng nhân tố đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán. Dựa vào nh ng nhân tố này
giúp doanh nghiệp lựa chọn được phần mềm kế toán ph hợp với đ c đi m công ty
cũng như các doanh nghiệp sản xuất và gia công phần mềm c th tạo ra được nh ng
sản phẩm phần mềm đáp ứng nhu cầu. Với mong muốn đ tác giả chọn nghiên cứu đề
tài “ Các n ân tố ản
doan n
2.

ưởn đến quyết địn lựa c ọn p ần mềm kế toán của các

iệp n ỏ và vừa tại T àn P ố Hồ C í Min ”

M c ti u n

i n cứu

c t u c un
Giúp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa ra quyết định lựa chọn phần mềm ph
hợp với đ c đi m công ty, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Đồng thời giúp cho nhà cung
cấp phần mềm hi u được nh ng vấn đề quan tâm của khách hàng khi quyết định lựa
chọn phần mềm từ đ nâng cao chất lượng và tính năng của phần mềm kế toán.
ct uc t
-

Xác định các nhân tố ảnh hư ng quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của các

doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TP.Hồ Chí Minh.
-

Đo lường mức độ ảnh hư ng của các nhân tố đến quyết định lựa chọn phần

mềm kế toán của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại TP. Hồ Chí Minh.
3.

Câu ỏi n

i n cứu

-

Nh ng nhân tố ảnh hư ng đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của các

doanh nghiệp vừa và nhỏ ?
-

Mức độ ảnh hư ng của các nhân tố đ đến quyết định lựa chọn phần mềm kế

toán như thế nào ?
4.

Đối tư n và p ạm vi n

i n cứu

-

Đối tượng nghiên cứu là các nhân tố ảnh hư ng đến quyết định lựa chọn phần

mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa.

3

Phạm vi nghiên cứu:

-

Không gian nghiên cứu: Nghiên cứu các nhân tố ảnh hư ng đến quyết định lựa

+

chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Thành Phố Hồ Chí Minh.
+ Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu và khảo sát được thực hiện từ tháng 9 đến tháng
10 năm 2015.
P ư n p áp n

5.

i n cứu

Kết hợp phương pháp địn tín và địn lư n .
a) P ư n p áp địn tín :
D ng đ xây dựng mô hình nghiên cứu, mô hình thang đo, xây dựng thang đo.
Được thực hiện qua l thuyết, các nghiên cứu trước và phỏng vấn trực tiếp với chuyên
gia viết phần mềm kế toán, giám đốc, kế toán trư ng, của các doanh nghiệp đã ho c
đang s dụng phần mềm kế toán dựa trên bảng câu hỏi sơ bộ ban đầu. Nội dung và kết
quả phỏng vấn được d ng làm cơ s cho việc hiệu chỉnh và bổ sung các biến quan sát
đ xác định các nhân tố ảnh hư ng đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán. Kết quả
nghiên cứu sơ bộ là bảng câu hỏi hoàn chỉnh cho nghiên cứu chính thức.
b) P ư n p áp địn lư n :

Phương pháp định lượng được tiến hành theo hai bước: Bảng câu hỏi khảo sát
chính thức được tiến hành khảo sát mẫu lựa chọn theo phương pháp thuận tiện phi xác
suất, g i đi với số lượng mẫu lớn đ

ki m tra, ki m định thang đo các nhân tố ảnh

hư ng đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp vừa và nhỏ tại
Thành Phố Hồ Chí Minh.
D liệu sơ cấp thu thập thông qua khảo sát sẽ được x l phân tích b ng phương
pháp thống kê mô tả qua phần mềm SPSS 20.
+ Công cụ hệ số Cronbach Alpha được s dụng nh m đánh giá độ tin cậy của thang
đo.
+ Nhân tố khám phá EFA được s dụng đ xác định các nhân tố.


4

+ Phân tích hồi quy bội đ đánh giá ảnh hư ng của các nhân tố đến quyết định lựa
chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như mức độ ảnh hư ng
của các nhân tố đến quyết định lựa chọn của các doanh nghiệp.
6.

Đón

óp của đề tài

Đề tài một lần n a làm rõ nh ng vấn đề về phần mềm kế toán và các nhân tố
ảnh hư ng đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán – đây cũng là vấn đề mà người
nghiên cứu kế toán, người làm kế toán và các công ty sản xuất phần mềm kế toán quan
tâm.

7.

Kết cấu của luận v n

Luận văn được thực hiện gồm 5 chương:
C ư n 1: Tổn quan n

i n cứu.

C ư n 2: C sở lý t uyết có liên quan đến phần mềm kế toán.
C ư n 3: P ư n p áp n
C ư n 4: Kết quả n

i n cứu.

i n cứu và bàn luận

C ư n 5: Kết luận và kiến n

ị.

Ngoài ra, trong đề tài còn c các phụ lục nh m minh họa ho c bổ trợ cho nội dung của
luận văn.


5

CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
Chương này trình bày các nghiên cứu c liên quan đến đề tài đã được thực hiện
trên Thế giới và Việt Nam từ đ đưa ra nh ng nhận xét và hướng nghiên cứu tiếp theo

của đề tài.
1.1 Các n
N

i n cứu tr n T ế iới

n cứu của Lap erre,J.. (2000)
Lapierre, J.. trong nghiên cứu của mình “ Customer, perceived value in

industrial contexts” đã tiến hành đo lường giá trị cảm nhận của các doanh nghiệp trong
lĩnh vực công nghệ thông tin gồm 2 yếu tố sau: Lợi ích và sự đánh đổi. Với giải thích
của tác giả thì:
“ Lợi ích” của khách hàng là nh ng lợi ích mà khách hàng có được khi tiêu d ng một
sản phẩm dịch vụ mà nhà cung cấp mang lại cho khách hàng thông qua sản phẩm của
mình bao gồm :
+ Chất lượng phần mềm
+ Giải pháp thay thế liên quan đến sản phẩm
+ Phần mềm t y biến theo yêu cầu
+ Đáp ứng yêu cầu của khách hàng
+ Tính linh hoạt của dịch vụ
+ Độ tin cậy của dịch vụ
+ Năng lực kỹ thuật đáp ứng dịch vụ
+ Niềm tin
+ Hình ảnh nhà cung cấp
+ Mối quan hệ nhà cung cấp với khách hàng.


6

“Sự đánh đổi” là tổng chi phí b ng tiền và chi phí không phải b ng tiền mà khách hàng

đầu tư ho c trả cho nhà cung cấp đ hoàn thành một giao dịch ho c đ duy trì một mối
quan hệ với nhà cung cấp. Bao gồm :
+ Giá liên quan trực tiếp đến sản phẩm/dịch vụ
+ Thời gian/nỗ lực/ công sức c liên quan
+ Xung đột liên quan đến mối quan hệ
Đây là nghiên cứu về các nhân tố tạo ra giá trị cảm nhận của khách hàng trong
lĩnh vực công nghệ thông tin. Tác giả s dụng nghiên cứu này vào phần tài liệu tham
khảo vì thấy r ng các nhân tố tạo nên giá trị cảm nhận cho khách hàng sẽ g p phần tác
động đến quyết định mua sản phẩm phần mềm kế toán.
N

n cứu của Ajay Ad kar a và cộn sự (2004)
Ajay Adhikaria và cộng sự trong nghiên cứu của mình “Firm characteristics

and selection of international accounting software.” Bài nghiên cứu được nghiên cứu
tại Hoa Kỳ, nh m tác giả tiến hành nghiên cứu khảo sát tập trung vào việc lựa chọn
phần mềm kế toán quốc tế. Kết quả là các mối quan hệ gi a các đ c đi m, tính năng và
tiêu chí lựa chọn phần mềm t y thuộc vào quy mô và mức độ quốc tế h a. Mối quan hệ
gi a các đ c đi m công ty và tiêu chí lựa chọn chung – như hỗ trợ và bảo mật, phần
cứng, nền tảng điều hành, tính linh hoạt và chi phí là không đáng k . Kết quả nghiên
cứu: đặc điểm công ty là một yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn và thiết kế phần
mềm kế toán quốc tế.
Nghiên cứu

một khía cạnh cụ th là d c đi m công ty c ảnh hư ng đến việc

lựa chọn phần mềm kế toán quốc tế.
N

n cứu của Abu-Musa, Ahmad A., (2005)

Abu-Musa, Ahmad A., trong nghiên cứu của mình “

The deteminates of

selecting Accounting Software : A Proposel Model” mục tiêu của bài nghiên cứu này là
phát tri n một khuân khổ l thuyết tích hợp cho các yếu tố quyết định lựa chọn phần
mềm kế toán. Các tiêu chí này sẽ hướng dẫn và giúp một tổ chức trong việc lựạ chọn


7

phần mềm kế toán ph hợp. Tác giả đã đưa ra bốn yếu tố ảnh hư ng đến lựa chọn
phần mềm kế toán ph hợp bao gồm : Nhu cầu người sử dụng, các tính năng phần
mềm kế toán, môi trường và cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và độ tin cậy của
nhà cung cấp.
Yếu tố đầu tiên bắt buộc phải đạt được là phần mềm kế toán phải đáp ứng được
nhu cầu người s dụng, Thứ hai là phải c tính năng của phần mềm kế toán. Tính năng
quan trọng trong việc lựa chọn phần mềm kế toán ph hợp là khả năng t y biến và tự
động lập báo cáo tài chính. Ngoài ra cũng cần xem xét các tính năng như: cấu trúc tài
khoản kế toán, tính năng web và thương mại điện t , ngoại tệ, hỗ trợ cơ s d liệu, các
module, giá cả, tính bảo mật…Thứ ba là môi trường và hạ tầng công nghệ thông tin.
Trước hết công ty sẽ tìm được sản phẩm phần mềm đáp ứng nhu cầu của doanh nghiệp
sau đ mới tìm nh ng phần cứng tốt nhất đ chạy phần mềm. Nếu doanh nghiệp đã c
sẵn và đang s dụng phần cứng thì doanh nghiệp c th nâng cấp hệ thống thiết bị dựa
trên các yêu cầu khả năng tương thích hệ thống phần mềm mới. Cuối c ng là độ tin cậy
của nhà cung cấp . Một phần mềm d tốt đến đâu chăng n a thì người d ng vẫn phải
tiếp tục cần đến dịch vụ tư vấn cũng như hỗ trợ kỹ thuật từ nhà cung cấp phần mềm. Vì
thế một nhà cung cấp đáng tin cậy, c đủ nguồn lực đ đáp ứng nhu cầu của doanh
nghiệp và luôn sẵn sàng khi cần thiết là yếu tố ảnh hư ng đến quyết định lựa chọn
phần mềm.

Nghiên cứu này đã giới thiệu một mô hình đề xuất với các yếu tố quyết định lựa
chọn phần mềm kế toán cho một tổ chức và trình bày các bước thực nghiệm và thủ tục
đ thực hiện n . Tuy nhiên mô hình đề xuất này chỉ áp dụng thích hợp với các tổ chức
mua mới phần mềm kế toán ho c chuy n từ kế toán thủ công sang s dụng phần mềm
kế toán.
N

n cứu của El ka và cộn

sự (2007)

Elikai và cộng sự trong nghiên cứu của mình “Accounting software selection
and User Satisfaction” qua việc đánh giá d liệu khảo sát, đối chiếu gi a

kiến của


8

người s dụng trong việc quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp
với

kiến từ phía các nhà cung cấp phần mềm, tác giả đã tìm ra một số đi m nổi bật đ

là chức năng hay là khả năng của phần mềm là yếu tố quan trọng trong việc lựa chọn
phần mềm cho người s dụng, kế đến là chi phí và khả năng tương thích. Trong đ
chức năng chính là : tính linh hoạt của phần mềm kế toán. Đối với tính linh hoạt: X
l thời gian thực (Real time processing), thân thiện với người d ng (user friendliness),
bảo mật (security), c khả năng nâng cấp (the ability to upgrade) được đánh giá là
chức năng quan trọng. Đối với chi phí : Chi phí mua ban đầu và chi phí hoạt động

hàng năm là quan trong hơn so với chi phí cài đ t và chi phí đào tạo. đối với khả
năng tương thích: Khả năng tương thích với hệ điều hành được đánh giá là c
nghĩa hơn khả năng tương thích với phần cứng ho c phần mềm khác.
Nghiên cứu này đã cho thấy c sự khác biệt lớn trong cách nhận thức về các
nhân tố ảnh hư ng đến quyết định lựa chọn phần mềm kế toán gi a người s dụng và
nhà cung cấp. Qua đ tác giả đã g p phần rút ngắn khoảng cách gi a mong muốn của
người s dụng và nh ng nỗ lực của nhà cung cấp. Tuy nhiên các nhân tố chính mà tác
giả đưa ra cũng dựa trên cơ s từ các nghiên cứu trước, điều đ c th các nhân tố chưa
ph hợp với d liệu hiện tại thu được do mỗi nghiên cứu c th thực hiện trên nh ng
loại phần mềm khác nhau.
N

i n cứu của Anil S.Jad av, Rajendra M. Sonar (2009)
Trong nghiên cứu của mình “ Evaluating and selecting software packages: A

review” tác giả đã xem xét lại các công trình nghiên cứu đã được thực hiện trong lĩnh
vực đánh giá và lựa chọn các g i phần mềm. Tác giả đã điều tra các phương pháp kỹ
thuật, tiêu chí và hệ thống công cụ hỗ trợ ra quyết định trong việc đánh giá và lựa chọn
các g i phần mềm cung cấp một cơ s đ cải thiện về quy trình đánh giá và lựa chọn
các g i phần mềm. Từ nội dung của các nghiên cứu trước tác giả đã tổng hợp và phân
loại các tiêu chí đánh giá phần mềm như sau :


9

+ Nhóm tiêu chí liên quan đến đặc điểm của phần mềm bao gồm : Tính năng của phần
mềm, mục tiêu chính, đầy đủ, khả năng t y biến với nh ng công ty c loại hình đ t
biệt, khả năng nâng cấp đ phát tri n thêm (bên trong và bên ngoài) và các ứng dụng
khác, khả năng tích hợp với các công cụ và các ứng dụng khác, mức độ an ninh của
phần mềm (chính sách hỗ trợ, bảo mật, an toàn d liệu …), số lượng người s dụng

đồng thời của một hệ thống phần mềm kế toán.
+ Nhóm tiêu chí liên quan đến Nhà cung cấp, Chi phí và lợi ích, Phần cứng và phần
mềm, ý kiến và đầu ra bao gồm: Số phiên bản t y biến của một g i phần mềm, khả
năng t y chỉnh giao diện phần mềm, khả năng t y chỉnh mẫu bi u báo cáo, loại giao
diện của g i phần mềm, khả năng t y chỉnh mô hình b ng ngôn ng chương trình, tích
hợp với các phần mềm trung gian được hỗ trợ b i g i phần mềm (CORBA, DCOM,
…), tích hợp với hệ thống quản l cơ s d liệu, khả năng trao đổi d liệu gi a các tổ
chức, khả năng chạy trên nhiều trình duyệt máy tính, số lượng module, số lượng
module được cài đ t độc lập, số máy trạm, khả năng chia nhỏ g i phần mềm đưa vào
máy chủ, khả năng nâng cấp, giao diện dễ hi u, c chính sách hỗ trợ cho người mới bắt
đầu, người trong quá trình s dụng g p kh khăn cần được hỗ trợ, khả năng trình bày
d liệu hiệu quả, báo cáo khi d liệu bị lỗi, khả năng s dụng phần mềm trong nhiều
lĩnh vực khác nhau đ giải quyết vấn đề khác nhau, dễ s dụng, khả năng chạy chương
trình liên tục, không bị gián đoạn, sao lưu và phục hồi chức năng, thời gian x l
nhanh.
Nghiên cứu này đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về các tài liệu liên quan đến
việc đánh giá và lựa chọn phần mềm kế toán. Tuy nhiên nghiên cứu c th tồn tại một
số hạn chế trong cách thức tổng hợp d liệu cũng như giới hạn về khả năng tìm kiếm
tài liệu của tác giả.
N

n cứu của Parry và cộn sự (2010)
Parry và cộng sự trong nghiên cứu của mình “Understanding customers and

relationships in software technology SMEs” các tác giả đã nghiên cứu về giá trị khách


10

hàng và các mối quan hệ gi a các công ty phần mềm vừa và nhỏ. Tác giả đã đưa ra các

thuộc tính “giá trị” khách hàng của các công ty phần mềm vừa và nhỏ trong môi trường
B2B thông qua 12 yếu tố: Giá cả, chức năng phần mềm, vị trí địa lý của công ty phần
mềm, chất lượng phần mềm, sự truyền thông, khả năng am hiểu khách hàng, khả năng
song ngữ của phần mềm, mối quan hệ, dịch vụ, sự chuyên nghiệp,sự tin tưởng, chuyên
môn của nhân viên.
Nghiên cứu này giúp cho các nhà cung cấp phần mềm c th nâng cao giá trị
của khách hàng đ từ đ tăng cường khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp cung
cấp phần mềm.
1.2
N

Các n

i n cứu tại Việt Nam

i n cứu của N uyễn V n T ôn (2009)
Trong nghiên cứu của mình “ Tổ chức hệ thống kế toán doanh nghiệp trong điều

kiện tin học hóa” tác giả đã tiến hành khảo sát các doanh nghiệp c qui mô nhỏ, vừa và
cả doanh nghiệp lớn. Kết quả khảo sát thu thập được 90% doanh nghiệp quan tâm đến
phần mềm phải ph hợp với đ c đi m, qui mô của doanh nghiệp, 78% doanh nghiệp
quan tâm đến dịch vụ tư vấn tri n khai, 65% doanh nghiệp quan tâm đến giá cả, 50%
doanh nghiệp quan tâm đến phần mềm dễ s dụng. Đồng thời tác giả đã đưa ra 8 vấn
đề cần quan tâm khi lựa chọn phần mềm kế toán ph hợp : Qui mô kinh doanh, lĩnh
vực kinh doanh, nghiên cứu kỹ các phân hệ nào cần d ng, dịch vụ hỗ trợ sau bán hàng,
cân đối nguồn lực tài chính, tham khảo

kiến chuyên gia – đồng nghiệp, phần mềm

phải dễ dàng s dụng, ph hợp với đội ngũ nhân lực kế toán hiện c , phần mềm phải

tương thích với hệ thống kỹ thuật hiện tại của doanh nghiệp. Dựa vào kết quả khảo sát
tác giả đã đưa ra một số giải pháp tổ chức hệ thống kế toán trong điều kiện tin học h a.
Tuy nhiên do mẫu khảo sát bao gồm cả doanh nghiệp nhỏ, vừa và doanh nghiệp
lớn nên các giải pháp mà tác giả đưa ra khá chung chung, chưa ph hợp với từng doanh
nghiệp. Kh áp dụng trong thực tế.


11

N

n cứu của P ạm Hữu Văn (2013)
Trong nghiên cứu của mình “ Các nhân tố tạo ra giá trị cảm nhận của khách

hàng đối với dịch vụ thiết kế phần mềm của công ty giải pháp phần mềm Việt Hà” tác
giả đã thực hiện cơ bản đầy đủ các bước của một quy trình nghiên cứu thị trường, từ
bước lựa chọn mô hình cho đến bước điều chỉnh mô hình, thông qua phương pháp
nghiên cứu định tính cũng như lấy mẫu và x l số liệu qua nghiên cứu định lượng.
Kết luận nghiên cứu đưa ra 10 nhân tố ảnh hư ng đến giá trị khách hàng đ là : Giá cả,
chức năng phần mềm, chất lượng phần mềm, sự truyền thông, khả năng am hi u khách
hàng, mối quan hệ, dịch vụ, sự chuyên nghiệp,sự tin tư ng, chuyên môn của nhân viên.
Trong đ 2 nhân tố sự chuyên nghiệp và sự tin tư ng tác động mạnh nhất đến giá trị
cảm nhận của khách hàng.
Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi ứng dụng vào một doanh nghiệp cụ
th nên chỉ áp dụng được cho doanh nghiệp đ mà chưa hẵn đã đúng với các công ty
sản xuất phần mềm khác.
N

i n cứu của T ái N ọc Trúc P ư n (2013)
Trong nghiên cứu của mình “Các tiêu chí lựa chọn phần mềm kế toán áp dụng

phù hợp cho doanh nghiệp nhỏ và vừa – Nghiên cứu trên địa bàn quận Tân Phú Thành
Phố Hồ Chí Minh” với mục tiêu nghiên cứu các vấn đề đã được các doanh nghiệp
trong mẫu phân tích quan tâm khi tiến hành lựa chọn phần mềm kế toán. Với kết quả
thu thập được từ thực tế, luận văn xác lập thành hai nh m tiêu chí khi lựa chọn phần
mềm kế toán ph hợp cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn quận Tân Phú đ
là:
+ Phần mềm kế toán phải phù hợp các yêu cầu của người sử dụng
-

Phần mềm kế toán phải hỗ trợ cho người s dụng tuân thủ các quy định của Nhà

nước về kế toán
-

Phần mềm phải hỗ trợ tốt nhất cho người s dụng

-

Phần mềm thân thiện, dễ s dụng


12

+ Phần mềm kế toán có khả năng đáp ứng các tính năng
-

Tính năng linh hoạt của phần mềm

-

Độ tin cậy, chính xác của phần mềm

-

Bảo mật và an toàn

-

Tính phổ biến của phần mềm

-

Cam kết bảo hành, bảo trì

-

Chi phí đầu tư và s dụng
Nghiên cứu đã tổng hợp các nghiên cứu trước đ đưa ra các tiêu chí lựa chọn

phần mềm kế toán sau đ tiến hành khảo sát các doanh nghiệp nhỏ và vừa trên các tiêu
chí đã tổng hợp, từ đ đề xuất kiến nghị định hướng nh ng phần mềm kế toán c th áp
dụng và hướng đầu tư phần mềm kế toán thích hợp.
N

i n cứu của Võ V n N ị, N uyễn Bíc Li n và P ạm Trà Lam (2014)
Trong nghiên cứu của mình “Định hướng lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp

cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Việt Nam” các tác giả đã xác định các tiêu chí lựa
chọn phần mềm kế toán quan trọng mà doanh nghiệp nhỏ và vừa nên áp dụng thông

qua việc đo lường mức độ thỏa mãn của doanh nghiệp nhỏ và vừa trong ứng dụng phần
mềm kế toán. Phạm vi được giới hạn trong các tiêu chí liên quan tiêu chí chất lượng
phần mềm và nhà cung cấp dịch vụ trong quá trình ứng dụng phần mềm. Kỹ thuật phân
tích hồi quy bội được s dụng trong nghiên cứu . Kết quả nghiên cứu có 2 nhân tố
chính tác động đến mức độ thỏa mãn của doanh nghiệp nhỏ và vừa khi s dụng phần
mềm kế toán bao gồm: (1) Khả năng hỗ trợ doanh nghiệp của nhà cung cấp phần mềm
kế toán; (2) Tính khả dụng của phần mềm kế toán. Trong đ nhân tố dịch vụ hỗ trợ s
dụng phần mềm kế toán và khả năng tạo mối quan hệ tốt gi a nhà cung cấp phần mềm
kế toán với doanh nghiệp ứng dụng phần mềm kế toán tác động mạnh đến mức độ thỏa
mãn hơn là nhân tố liên quan đến bản thân chất lượng phần mềm kế toán, đây là một
khám phá khá thú vị tại thị trường phần mềm kế toán Việt Nam (phân khúc khách hàng
là các doanh nghiệp nhỏ và vừa).


13

Chính vì nghiên cứu được giới hạn trong các tiêu chí liên quan đến tiêu chí chất
lượng phần mềm và nhà cung cấp dịch vụ trong quá trình ứng dụng phần mềm nên c
th nghiên cứu chưa phát hiện đầy đủ các nhân tố ảnh hư ng đến quyết định lựa chọn
phần mềm kế toán.
N

i n cứu của Nguyễn V n Điệp (2014)

Trong nghiên cứu của mình “Lựa chọn phần mềm kế toán phù hợp với doanh
nghiệp trong ngành giao thông vận tải” tác giả đã đưa ra các tiêu chí lựa chọn phần
mềm kế toán phù hợp điều kiện của doanh nghiệp gồm :
+ Nguồn gốc xuất xứ của phầm mềm.
+ Các vấn đề liên quan tới quá trình s dụng : Các khoản chi phí đầu tư liên quan,
chi phí tri n khai, chi phí tư vấn, chi phí bảo trì.

+ Tính dễ s dụng
+ Khả năng hỗ trợ thích hợp cho các cải tiến trong tương lai : Khả năng phát tri n,
thiết kế và khả năng nâng cấp, khả năng kết nối với các phần mềm khác.
Trong nghiên cứu, tác giả cũng đã tiến hành điều tra 200 doanh nghiệp hoạt
động trong nghành giao thông vận tải trên địa bàn Hà Nội ( số liệu năm 2014) đ xem
xét thực trạng lựa chọn phần mềm kế toán của các doanh nghiệp giao thông vận tải
hiện nay và tìm hi u nh ng hạn chế cơ bản của phần mềm kế toán hiện nay. Kết quả
cho thấy một số hạn chế mà các doanh nghiệp g p phải bao gồm: Hạch toán phức tạp,
ngư i s dụng phải học hỏi nhiều mới thành thạo thao tác được. Quá trình hạch toán
xảy ra lỗi như treo máy, người s dụng hạch toán sai nhưng phần mềm không báo lỗi,
các c a sổ giao diện thiết kế quá nhiều nội dung, một số nội dung hầu như không s
dụng, điều đ làm cho người s dụng băn khoăn khi hạch toán, phần hướng dẫn s
dụng chưa đầy đủ và chi tiết. Dung lượng tương đối lớn, yêu cầu máy tính phải có
dung lượng bộ nhớ lớn, nếu không máy chạy rất chậm , thao tác không thành công.
Việc nâng cấp phần mềm ho c thay đổi theo yêu cầu của người s dụng còn chậm trễ,


14

không kịp thời. Một số nhân viên của công ty chưa hướng dẫn kịp thời khi họ g p phải
kh khăn khi hạch toán. Chi phí khi hướng dẫn trực tuyến tương đối cao.
Nghiên cứu đã cho thấy nh ng hạn chế còn tồn tại của phần mềm kế toán trong
các doanh nghiệp thuộc mẫu khảo sát. Qua đ giúp cho các nhà cung cấp phần mềm kế
toán có th khắt phục nh ng hạn chế đ trong tương lai. Tuy nhiên nghiên cứu được
thực hiện

một lĩnh vực cụ th là ngành giao thông vận tải, do đ nh ng tiêu chí lựa

chọn cũng như nh ng hạn chế nêu trên có th không đúng với các doanh nghiệp cùng
quy mô nhưng khác về loại hình hoạt động.

1.3

N ận xét
Qua xem xét tổng quan các nghiên cứu trước cho thấy nghiên cứu về phần mềm

kế toán đã được thực hiện nhiều trên Thế giới và Việt Nam.
-

Đối với các nghiên cứu của các tác giả nước ngoài thì hầu như các nghiên cứu

này tương đối đầy đủ về các vấn đề c liên quan đến phần mềm kế toán và các tác giả
cũng đã đưa ra khá đầy đủ các nhân tố cần thiết phải xem xét khi tiến hành lựa chọn
ho c đánh giá một phần mềm kế toán. Tuy nhiên do sự khác biệt về pháp luật, văn
h a, lối sống, tình hình kinh tế… c th dẫn đến sự khác biệt về cách nhìn nhận cũng
như tiêu chuẩn đánh giá và lựa chọn phần mềm kế toán so với thị trường Việt Nam.
-

Đối với các nghiên cứu liên quan đến phần mềm kế toán tại Việt Nam hiện nay

đã được thực hiện khá nhiều. Tuy nhiên hầu hết các tác giả thực hiện nghiên cứu trên
tất qui mô doanh nghiệp nhỏ, vừa và doanh nghiệp lớn ho c nghiên cứu một cách
chung chung trên phương diện tiếp thị kinh doanh. Cho d c tác giả nghiên cứu về các
doanh nghiệp nhỏ và vừa thì tác giả cũng chỉ dừng lại

việc tổng kết các kết quả

nghiên cứu trước đ tiến hành khảo sát trên nh ng tiêu chí đã chọn và đưa ra kết quả
ho c các nhân tố chưa được xác định đầy đủ trên các phương diện lựa chọn phần mềm
kế toán. Do đ c đi m kinh tế Việt Nam ngày càng thay đổi theo xu hướng quốc tế h a
trong đ đ c đi m kinh doanh của các doanh nghiệp nhỏ và vừa

Việt Nam cũng bị

ảnh hư ng. Điều đ dẫn đến các doanh nghiệp vừa và nhỏ c th c nh ng đ c đi m


15

đ c th về cách thức tổ chức quản l hệ thống kế toán do đ cũng sẽ ảnh hư ng đến
quyết định lựa chọn phần mềm kế toán mà trong các nghiên cứu trước đây chưa thực
hiện được.
Đề tài chọn hướng nghiên cứu được thực hiện từ khía cạnh của đối tượng s
dụng phần mềm kế toán đ tìm hi u cách nhìn nhận của họ về phần mềm kế toán và
các nhân tố nào ảnh hư ng đến họ khi quyết định lựa chọn phần mềm kế toán đ từ đ
giúp cho doanh nghiệp cung cấp và gia công phần mềm kế toán c nh ng chiến lược
cải thiện thực trạng hiện tại, nâng cao chất lượng nh m đáp ứng nhu cầu của khách
hàng và m rộng thị trường.
Tóm tắt C ư n 1
Chương này trình bày khái quát các nghiên cứu c liên quan đến phần mềm kế
toán đã được thực hiện trên Thế giới và Việt Nam, các nghiên cứu này đã tạo ra khe
hổng đ hướng nghiên cứu của đề tài được thực hiện theo khía cạnh đứng trên quan
đi m của đối tượng s dụng đ cung cấp cái nhìn tổng quan hơn về phần mềm kế toán.
Chương tiếp theo sẽ trình bày các cơ s l thuyết liên quan đến phần mềm kế toán.


16

CHƯƠNG 2. CƠ SỞ L THUYẾT
Chương 1 đã giới thiệu tổng quan về đề tài nghiên cứu c liên quan đến phần
mềm kế toán đã được thực hiện trên Thế giới và Việt Nam đ định hướng cho nghiên

cứu của đề tài thực hiện theo hướng tiếp cận từ đối tượng s dụng phần mềm kế toán
cung cấp cái nhìn mới về phần mềm kế toán từ đ g p phần nâng cao chất lượng thị
trường này.
Chương này sẽ trình bày cơ s l thuyết của nghiên cứu bao gồm khái niệm
phần mềm kế toán, các lợi ích do việc s dụng phần mềm kế toán mang lại. Chương
này cũng đưa ra 2 học thuyết quan trọng đ là thuyết hành vi dự định (TPB) và mô
hình chấp nhận công nghệ TAM đ dựa vào đ c th xác định các nhân tố ảnh hư ng
quyết định lựa chọn phần mềm kế toán của khách hàng.
2.1
2.1.1

Giới t iệu tổn quan p ần mềm kế toán
n m p ần mềm kế to n
C ng với sự phát tri n của khoa học công nghệ, nhiều lĩnh vực trong đời sống

xã hội đều đi vào quá trình tin học h a. Trong đ lĩnh vực kế toán là một trong nh ng
lĩnh vực ứng dụng thành tựu của khoa học công nghệ hiện đại, n đã thay thế công việc
thủ công trước đây – cái mà cần nhiều nhân lực và tốn nhiều chi phí. Tin học h a trong
lĩnh vực kế toán đã làm xuất hiện thuật ng “Phần mềm kế toán”. Sau đây là một số
khái niệm về phần mềm kế toán:
Theo thông tư 103/2005/TT-BTC (2005,trang 1) Phần mềm kế toán được hi u
“Phần mềm kế toán là bộ chương trình d ng đ tự động x l các thông tin kế toán trên
máy vi tính, bắt đầu từ khâu nhập chứng từ gốc, phân loại chứng từ, x l thông tin
trên các chứng từ theo quy trình của chế độ kế toán đến khâu in ra sổ kế toán và báo
cáo tài chính, báo cáo kế toán quản trị.”
Theo tác giả Trần Phước (2007,trang 35) “Phần mềm kế toán là bộ chương
trình, là phần mềm ứng dụng trên máy tính của kế toán trong đ x l tự động các


17

thông tin đầu vào của kế toán theo một quá trình nhất định và cung cấp thông tin đầu ra
là báo cáo kế toán theo yêu cầu của người s dụng thông tin”.
T m lại phần mềm kế toán là phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin d ng đ
x l tự động các thông tin kế toán theo quy trình của chế độ kế toán, mục đích là cung
cấp báo cáo tài chính, báo cáo quản trị cho người s dụng.
2.1.2 Va trò của p ần mềm kế to n
Phần mềm kế toán là sự ứng dụng công nghệ thông tin vào lĩnh vực kế toán
nh m thực hiện một phần vai trò là công cụ quản l , giám sát và cung cấp thông tin, vai
trò đo lường kết quả hoạt động kinh doanh, hoạt động kinh tế tế tài chính của đơn vị.
Cụ th như sau:
-

Vai trò t ay t ế toàn bộ ay một p ần côn việc kế toán bằn t ủ côn
Theo nhận định của Trần Phước (2007) “ Việc cơ giới h a công tác kế toán

b ng phần mềm kế toán đã thay thế toàn bộ hay một phần công việc ghi chép, tính
toán, x l b ng thủ công của người làm kế toán. Giúp cho việc ki m tra giám sát tình
hình s dụng vốn và khả năng huy động vốn vào sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp
nhanh hơn, chính xác hơn”. Ngoài ra các báo cáo mà phần mềm kế toán cung cấp còn
phản ánh tình hình hoạt động trong tương lai. Vì thế nhà quản trị c th kịp thời điều
chỉnh kế hoạch và ra quyết định đúng đắn,kịp thời.
-

Vai trò số óa t ôn tin:
Theo nhận định của Trần Phước (2007) “Đây cũng là công cụ nền tảng của một

xã hội thông tin điện t mà nhân loại sẽ s dụng trao đổi với nhau trong hiện tại cũng
như tương lai nh m giảm thi u trao đổi b ng giấy tờ”.Với kế toán thủ công, thông tin
được s dụng và trao đổi thông qua giấy tờ, điều đ dẫn đến sự thiếu linh hoạt và thuận

tiện. Với kế toán máy, thông tin kế toán thông qua công cụ trao tin điện t như email,
internet và các vật mang tin từ máy vi tính của họ. Đây cũng là công cụ nền tảng của