Tuần 8, 9: Giáo án Ngữ văn 8

Giáo án ngữ văn 6 Vũ Giang Xoan
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Tuần 9
Tiết 33 Ngày soạn 2 5/10/2007
Bài 9
Văn bản : hai cây phong
(Trích ''Ngời thầy đầu tiên'') - Ai-ma-tốp-
A. Mục tiêu cần đạt :
- Học sinh phát hiện trong văn bản ''Hai cây phong'' có 2 mạch kể ít nhiều phân biệt
lồng vào nhau dựa trên các đại từ nhân xng khác nhau trong kể chuyện. Vì ở trong
bài, ngời kể chuyện nói mình là hoạ sĩ nên chúng ta hớng học sinh tìm hiểu ngòi
bút đậm chất hội hoạ của tác giả khi miêu tả 2 cây phong. Chúng ta cũng giúp học
sinh hiểu rõ nguyên nhân khiến Hai cây phong gây xúc động cho ngời kể chuyện.
-Học sinh cảm nhận đợc tấm lòng gắn bó tha thiết với cảnh vật và con ngời nơi quê
hơng yêu dấu.
-Thấy đợc vai trò nổi bật của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Rèn luyện các kĩ năng đọc văn xuôi tự sự - trữ tình.
B. Chuẩn bị :
- Giáo viên: Bảng phụ ghi bố cục tìm hiểu về Ai-ma-tốp và truyện ngắn ''Ngời thầy
đầu tiên''
- Học sinh: Tìm đọc đoạn trích ''Ngời thày đầu tiên'' trong SGK Văn 9II (cũ)
C .Tiến trình bài dạy :
1. Tổ chức lớp: (1')
2. Kiểm tra bài cũ :(6')
? Giôn-xi khỏi bệnh vì sao.
? vì sao nói bức tranh''Chiếc lá cuối cùng'' là một kiệt tác.
? Phân tích 2 lần đảo ngợc tình huống của truyện? Tác dụng của nghệ thuật đó.
3. Tiến trình bài giảng :
- Giới thiệu bài (1'): Đối với chúng ta, kí ức tuổi thơ thờng gắn với cây đa, bến nớc,
sân đình, cây đa cũ bến đò xa. Đối với nhân vật hoạ sĩ trong truyện ''Ngời thầy đầu tiên''
của Ai-ma-tốp là nhớ tới làng quê với hai cây phong trên đỉnh đồi đầu làng. Giáo viên

giới thiệu quê hơng của tác giả - đất nớc C-rơ-g-xtan.
Hoạt động của thày Hoạt động của trò
? Em hiểu gì về tác giả Ai-ma-tốp
I . Tìm hiểu chung (8')
1. Tác giả :
- Học sinh đọc phần chú thích trong SGK
- Ông sinh năm 1928 tại C-rơ-g-xtan ở Trung
á (trớc thuộc liên bang Xô viết). Ông tốt
nghiệp đại học nông nghiệp trở thành cán bộ
chăn nuôi rồi học tiếp văn học chuyển sang

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trờng THCS Hợp Tiến Năm học 2007- 2008

1
Giáo án ngữ văn 6 Vũ Giang Xoan
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
? Tóm tắt nội dung chính của truyện''Ng-
ời thày đầu tiên''
? Vị trí của văn bản này ?
- Giáo viên đọc mẫu.
? Cần đọc với giọng nh thế nào cho phù
hợp.
- Giáo viên nhận xét cách đọc.
- Giáo viên kiểm tra việc đọc chú thích
của học sinh
? Tìm hiểu bố cục đoạn trích.
- Giáo viên treo bảng phụ có ghi bố cục.
- Trong văn bản xuất hiện 2 loại hình
ảnh : Thiên nhiên và con ngời . Hãy

chỉ rõ các hình ảnh đó ?
? Hình ảnh nào là nổi bật nhất ?
( Tôi và hai cây phong .)
? Nhân vật ngời kể trong văn bản xuất
hiện ở mấy vai? Khi nào ngời kể xng
tôi, khi nào thì xng chúng tôi ?
- Tôi : khi kể những cảm xúc của mình
- Chúng tôi : Khi thể hiện cảm xúc của
nhiều ngời .
? Tác dụng của việc kể ở hai vai ?
- Thể hiện cảm xúc vừa chung vừa
riêng .
? Có những phơng thức biểu đạt nào đ-
ợc sử dụng ở đây ?
hoạt động báo chí, viết văn.
- Tác phẩm nổi tiếng của ông:SGK
2. Tác phẩm :
- Học sinh tóm tắt dựa vào SGK tr99
- Nằm ở phần đầu truyện ''Ngời thày...''
II. Đọc hiểu văn bản (10')
1. Đọc :
- Học sinh đọc văn bản
- Chú ý giọng đọc chậm rãi, hơi buồn buồn
gợi nhớ nhung và nghĩ suy của ngời kể
chuyện. Thay đổi giọng đọc giữa ngời kể
chuyện xng tôi và chúng tôi

phân biệt
ngôi kể và điểm nhìn nghệ thuật
- Học sinh trả lời các chú thích 3, 5, 6, 7, 11,

14, 15
2. Bố cục: 4 phần
- Phần 1: từ đầu

phía tây: giới thiệu chung
về vị trí của làng quê
- Phần 2: phía bên làng

thần xanh: Nhớ về
hình ảnh 2 cây phong
- Phần 3: vào năm học

biêng biếc kia: Nhớ
về tuổi thơ
- Phần 4: còn lại: Nhớ về ngời trồng 2 cây
phong gắn liền với trờng.
- Hình ảnh con ngời: nhân vật ''tôi'' và ''chúng
tôi''
- Hình ảnh thiên nhiên: 2 cây phong và thảo
nguyên.
Mở rộng cảm xúc, vừa riêng vừa chung.
Cho thấy t/yêu thiên nhiên và làng quê là
t/yêu sâu sắc và rộng lớn của cả 1 thế hệ.
3. Phân tích :(15')
a. Hình ảnh hai cây phong
- Phía trên làng, trên đỉnh đồi -> ở vị trí cao
ai cũng trông thấy trớc tiên .
- Nh những ngọn hải đăng trên núi.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Trờng THCS Hợp Tiến Năm học 2007- 2008

2
Giáo án ngữ văn 6 Vũ Giang Xoan
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
- TS + MTả và BCảm .
? Hai cây phong đợc giới thiệu qua chi
tiết nào.
? Tác giả có sử dụng nghệ thuật gì.
? Tác dụng của biện pháp ấy.
* Tác giả giới thiệu vị trí của 2 cây
phong với niềm tự hào sâu sắc
* Là tín hiệu của làng.
? Tác giả đã miêu tả đặc điểm của 2 cây
phong qua những từ ngữ nào?
. Gắn bó thân thuộc, gần gũi với con
ngời
. Có sự sống riêng.
- Liên hệ Việt Nam ''Bão bùng...
Tay ôm tay níu tre gần...''
? Có gì đặc sắc trong cách miêu tả ? Qua
đó cho em thấy tài nghệ nào của tác giả.
? Qua cách m/tả đó, n/vật tôi luôn
hình dung về 2 cây phong ntn ?
* GV chốt :
- Bằng những h/ả m/tả, những so sánh
nhân hoá độc đáo

N/vật tôi cảm
nhận về 2 cây phong nh 2 anh em sinh

đôi, 2 con ngời với sức lực dẻo dai,
dũng mãnh, với tâm hồn phong phú, có
cuộc sống riêng của mình.
- Hai cây phong trở thành 1 h/ả kí ức
trong tâm hồn tác giả , biểu hiện t/yêu
và nỗi nhớ làng quê.
-> Hai cây phong có sức sống mãnh
liệt, biểu tợng cho con ngời thảo
nguyên.
? Kỉ niệm tuổi thơ gắn với 2 cây phong
nh thế nào?
? Từ trên cao ngất, phép thần thông mở ra
trớc mắt lũ trẻ những điều gì ? Cảm xúc
- Liên quan đến nghề hoạ sĩ của tác giả.
- Gắn liền với những kỉ niệm thời thơ ấu mà
tác giả rất trân trọng, nâng niu.
- Mỗi lần về quê lại nhanh chóng đến với 2
cây phong để say sa nhìn ngắm
-> phép so sánh .
Khẳng định vai trò k
0
thể thiếu của chúng
đối với những ngời đi xa về làng. Thể hiện
niềm tự hào của dân làng Ku - Ku - rêu về 2
cây phong.
- Có tiếng nói riêng, tâm hồn riêng, chan chứa
lời ca êm dịu.
- Nghiêng ngả thân cây, lay động lá cành,
tiếng rì rào theo nhiều cung bậc.
- Có khi tởng nh làn sóng thuỷ triều nh

một ngọn lửa bốc cháy rừng rực.
- >Miêu tả đặc điểm qua tiếng nói riêng, tâm
hồn riêng kết hợp với các h/ả so sánh, nhân
hoá.
- Tác giả có năng lực cảm nhận tinh tế, trí t-
ởng tợng mãnh liệt.
Hai cây phong nh 2 con ngời với sức lực
dẻo dai với tâm hồn phong phú.
Là kí ức, kỉ niệm tuổi thơ k
0
thể phai nhạt.
Điều này k
0
phải ai cũng có đợc.
- Nh mời chào ... ngắm nhìn thảo nguyên
hoang vu đẹp đẽ .
- Cái thế giới đẹp đẽ vô ngần mở ra trớc mắt
bọn trẻ khi ngồi trên những cành cây cao.
- Hai cây phong khổng lồ lại nghiêng ngả
- Bóng râm mát rợi, tiếng lá xào xạc, dịu hiền.
- Các mắt mấu , các cành cao ngất
- Đất rộng bao la, chuồng ngựa của nông

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trờng THCS Hợp Tiến Năm học 2007- 2008

3
Giáo án ngữ văn 6 Vũ Giang Xoan
----------------------------------------------------------------------------------------------------------
của lũ trẻ đợc diễn tả ntn ?

? Có gì đặc sắc về nghệ thuật trong 2 đ/v
của mạch kể xng chúng tôi này ?
? Cảnh bọn trẻ trèo lên cây để khám phá
phong cảnh cho ta thấy điều gì ?
* Là nơi hội tụ niềm vui tuổi thơ, nơi
mở rộng chân trời hiểu biết.
? ở cuối văn bản Hai cây phong đợc nhắc
tới ngời vô danh đã trồng chúng, giúp ta
hiểu điều gì ?
* Nơi ghi khắc biến cố của làng.
? Tại sao khi đã trởng thành, đã hiểu đợc
điều bí ẩn xa của 2 cây phong, nhân vật
tôi vẫn k
0
hề vỡ mộng xa ? có phải ai
cũng có tâm trạng vậy không ?
* GV chốt :
- Sự gắn bó giữa 2 cây phong và lũ trẻ.
- Cảnh đẹp và tình yêu quê hơng.
trang thu nhỏ lại, thảo nguyên hoang vu mất
hút trong sơng mờ, dòng sông lấp lánh nh sợi
chỉ bạc tiếng gió ảo huyền, tiếng lá cây lời
gió, tiếng thì thầm to nhỏ sửng sốt , nín
thở, lặng đi.
-> Kết hợp kể với tả và biểu cảm đặc sắc.
- Miêu tả sinh động bằng ngòi bút đậm chất
hội hoạ.
=> Nơi hội tụ niềm vui tuổi thơ, nơi gắn bó
chan hoà thân ái, nơi tiếp sức cho tuổi thơ
khám phá thế giới, mở rộng tầm hiểu biết.

- Chúng gắn với ngời trồng thầy Đuy-sen
với tấm lòng cao cả nh là ân nhân của làng .

Hai cây phong là chứng nhân lịch sử của
trờng Đuy-sen
=> Tình yêu quý 2 cây phong gắn liền với
t/yêu quý ngời thầy giáo đã trồng 2 cây phong
ấy với ớc mơ, hi vọng cho những học trò nhỏ
của mình.
Chuyển tiết 34
? Theo dõi mạch truyện đợc kể từ nhân
vật ''tôi'' hãy cho biết: ấn tợng nổi bật của
''tôi'' trong những lần về quê là gì ?
* Nhân vật ''tôi'' có tình cảm yêu quí đặc
biệt đối với 2 cây phong .
? Do đâu nhân vật ''tôi'' có ấn tợng này .
b) Hình ảnh con ng ời (23')
- Hai cây phong luôn hiện ra trớc mắt hệt nh
những ngọn đèn hải đăng trên núi.

+ Sự tồn tại của 2 cây phong to lớn trên
đỉnh đồi phía trớc làng .
+ Nhân vật ''tôi'' có tình cảm yêu quí đặc biệt
đối với 2 cây phong .

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trờng THCS Hợp Tiến Năm học 2007- 2008

4
Giáo án ngữ văn 6 Vũ Giang Xoan

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
? Mỗi lần về quê, nhân vật ''tôi'' coi bổn
phận đầu tiên là gì.
? Nhân vật ''tôi'' đã tự bộc lộ tình cảm gì
đối với 2 cây phong ?
- Đoạn văn "Ta sắp đợc thấy chúng cha, 2
cây phong sinh đôi ấy? ... ngây ngất'' sử
dụng phơng thức biểu đạt nào.
? Bộc lộ tình cảm nào ?
* Tác giả sử dụng phơng thức biểu cảm
bộc lộ nỗi nhớ cây đắm say, mãnh liệt
của nhân vật ''tôi'' .
? Nhân vật ''tôi'' nghe đợc cả tiếng nói
riêng, tâm hồn riêng của 2 cây phong ,
điều đó cho thấy nhân vật ''tôi'' là ngời
nh thế nào (Liên hệ ''Yêu cái cây ở trớc
nhà...'' - Ilia Êrenbua)
* Nhân vật ''tôi'' có trí tởng tợng phong
phú, tâm hồn nhạy cảm, yêu 2 cây phong
cũng là yêu làng quê.
? Theo mạch kể của ''chúng tôi'' thì 2 cây
phong gắn với những kỉ niệm nào ?
? Bức tranh thiên nhiên hiện ra dới mắt
nhân vật ''tôi'' khi ngồi trên cành cây cao
ngất.
? Nhận xét về cách miêu tả của tác giả.
? Em hiểu gì về ''tôi'' , ''chúng tôi'' trong
văn bản ?
? Qua đó thể hiện điều gì ?
* Bức tranh thiên nhiên đậm chất hội hoạ

đợc khám phá từ điểm nhìn trên 2 cây
phong - bệ đỡ cho những ớc mơ là kỉ
niệm cơ sở cho tình yêu quê hơng của
những đứa trẻ làng Ku-ku-rêu .
+ Nhân vật ''tôi'' là hoạ sĩ, có trí tởng tợng
mãnh liệt.
- Đa mắt nhìn 2 cây phong quen thuộc
- Dù khó lòng trông thấy ngay nhng tôi thì bao
giờ cũng cảm biết đợc chúng, lúc nào cũng
nhìn rõ.

Cảm nhận nh ngời thân yêu, coi đó là nhu
cầu tình cảm không thể thiếu.
-> Dùng phơng thức biểu cảm
=> Nhớ cây đắm say, mãnh liệt, nh tâm hồn
nặng lòng thơng nhớ con ngời .
- Nhân vật ''tôi'' có trí tởng tợng mãnh liệt, tâm
hồn nhạy cảm, có tình yêu sâu nặng với 2 cây
phong, đó cũng là yêu vẻ đẹp của làng quê.
- Lũ trẻ ào lên phá tổ chim, đàn chim chao đi,
chao lại .
- Lũ trẻ khám phá ra thế giới đẹp đẽ vô ngần.
- Chân trời xa thẳm, thảo nguyên hoang vu,
dòng sông lấp lánh, làn sông mờ đục, chuồng
ngựa của nông trang bé tí tẹo.
- >Bức tranh đợc tô màu: biêng biếc, mờ đục,
lấp lánh, (sợi chỉ) bạc...
+ Bức tranh tự nhiên sống động có hình ảnh,
có màu sắc, đờng nét (nghiêng ngả, chao lợn..)
đậm chất hội hoạ.

Tuổi thơ tinh nghịch, ham hiểu biết, khám
phá vẻ đẹp của quê hơng từ 2 cây phong - bệ
đỡ cho những ớc mơ khát vọng bay cao.
- Tình yêu quí 2 cây phong gắn liền với tình
yêu quí ngời thầy giáo đã trồng 2 cây phong
ấy với ớc mơ và hi vọng về sự trởng thành của
trẻ em của làng.

tình yêu thiên nhiên đã đ-
ợc mở rộng tới tình yêu con ngời .

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
Trờng THCS Hợp Tiến Năm học 2007- 2008

5