Phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên các trường Trung học cơ sở huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương (LV thạc sĩ)
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (1.18 MB, 109 trang )
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM
VŨ ĐÌNH LẬP
PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN CỐT CÁN
ĐÁP ỨNG YÊU CẦU BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN
CÁC TRƯỜNG THCS HUYỆN BÌNH GIANG,
TỈNH HẢI DƯƠNG
Chuyên ngành : Quản lý giáo dục
Mã số : 60.14.01.14
LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC
Người hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Thị Thu Hằng
THÁI NGUYÊN - 2016
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
LỜI CAM ĐOAN
Luận văn “Phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi
dưỡng giáo viên các trường Trung học cơ sở huyện Bình Giang, tỉnh Hải
Dương” được thực hiện từ tháng 11/2015 đến tháng 4/2016. Luận văn sử dụng
những thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, các thông tin đã được ghi rõ nguồn
gốc, số liệu đã được tổng hợp và xử lí.
Tôi xin cam đoan, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này hoàn
toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016
Tác giả
Vũ Đình Lập
i
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, tác giả xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới
TS. Nguyễn Thị Thu Hằng đã tận tình giúp đỡ, hướng dẫn để hoàn thành
luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn Hội đồng khoa học, các thầy giáo, cô giáo Khoa
Tâm lý giáo dục, Khoa đào tạo sau Đại học thuộc trường Đại học Sư Phạm Đại học Thái Nguyên. Các thầy cô giáo đã trực tiếp giảng dạy và tham gia
quản lý trong quá trình học tập và làm luận văn tốt nghiệp.
Xin cảm ơn cán bộ, chuyên viên phòng GD&ĐT huyện Bình Giang,
cán bộ quản lý, giáo viên bậc THCS các trường THCS huyện Bình Giang,
cùng bạn bè đã giúp đỡ, động viên, tạo mọi điều kiện tốt nhất và đóng góp
những ý kiến quý báu cho tác giả trong quá trình học tập và thực hiện luận
văn tốt nghiệp.
Luận văn không tránh khỏi những sai sót, kính mong nhận được sự quan
tâm chỉ dẫn của các thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp để kết quả nghiên
cứu được hoàn chỉnh hơn.
Thái Nguyên, tháng 4 năm 2016
Tác giả
Vũ Đình Lập
ii
MỤC LỤC
Lời cam đoan ........................................................................................................ i
Lời cảm ơn ........................................................................................................... ii
Mục lục ............................................................................................................... iii
Danh mục các ký hiệu, chữ viết tắt .................................................................... iv
Danh mục các bảng.............................................................................................. v
MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1
1. Lý do chọn đề tài ............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ....................................................................................... 4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ................................................................. 4
4. Giả thuyết khoa học ......................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ...................................................................................... 4
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu...................................................................... 5
7. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................. 5
8. Cấu trúc luận văn ............................................................................................. 6
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ
GIÁO VIÊN CỐT CÁN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU BỒI DƯỠNG GIÁO
VIÊN CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ................................................ 7
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề....................................................................... 7
1.2. Một số khái niệm cơ bản .............................................................................. 9
1.2.1. Đội ngũ giáo viên cốt cán .......................................................................... 9
1.2.2. Bồi dưỡng giáo viên ................................................................................ 10
1.2.3. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên .................................................................. 11
1.3. Các mô hình phát triển nghề nghiệp giáo viên THCS và những nội
dung cơ bản của phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi
dưỡng giáo viên THCS ...................................................................................... 12
1.3.1. Giáo viên THCS ...................................................................................... 12
iii
1.3.2. Các mô hình phát triển nghề nghiệp giáo viên THCS ............................. 15
1.4. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán trong bồi dưỡng giáo
viên THCS ......................................................................................................... 18
1.4.1. Quan niệm về phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu
bồi dưỡng giáo viên THCS ................................................................................ 18
1.4.2. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi
dưỡng phát triển nghề nghiệp giáo viên THCS ................................................. 20
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng
yêu cầu bồi dưỡng giáo viên THCS .................................................................. 23
1.5.1. Thời gian .................................................................................................. 23
1.5.2. Nguồn tài chính ....................................................................................... 25
1.5.3. Các kỹ năng hỗ trợ cho giáo viên cốt cán trong vai trò hỗ trợ đồng
nghiệp phát triển nghề nghiệp ........................................................................... 27
Tiểu kết chương 1 .............................................................................................. 28
Chương 2: THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CỐT CÁN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG THCS HUYỆN BÌNH GIANG, TỈNH HẢI DƯƠNG ............... 29
2.1. Khái quát chung về địa bàn nghiên cứu ..................................................... 29
2.1.1. Đặc điểm tự nhiên huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương .......................... 29
2.1.2. Đặc điểm dân tộc, tôn giáo ...................................................................... 29
2.1.3. Đặc điểm kinh tế ...................................................................................... 29
2.1.4. Đặc điểm Văn hoá - Xã hội .................................................................... 30
2.1.5. Đặc điểm Giáo dục và Đào tạo huyện Bình Giang ................................. 30
2.2. Thực trạng về giáo dục THCS huyện Bình Giang ..................................... 32
2.2.1. Về số lượng học sinh và chất lượng giáo dục ......................................... 32
2.2.2. Về số lượng và chất lượng đội ngũ giáo viên .......................................... 32
2.3. Thực trạng đội ngũ đội ngũ giáo viên cốt cán ............................................ 34
iv
2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi
dưỡng GV THCS huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương .................................... 39
2.4.1. Về cơ cấu độ tuổi và trình độ đào tạo của giáo viên ............................... 39
2.4.2. Về các hoạt động của nhà trường hỗ trợ phát triển nghề nghiệp ............ 40
2.4.3. Về công tác đào tạo bồi dưỡng giáo viên ................................................ 41
2.4.4. Về những khó khăn của giáo viên trong việc phát triển nghề nghiệp ..... 44
2.4.5. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán
đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên THCS ở huyện Bình Giang ................... 44
2.4.6. Nguyên nhân của thực trạng .................................................................... 45
Tiểu kết chương 2 .............................................................................................. 46
Chương 3: ĐỀ XUẤT CÁC BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO
VIÊN CỐT CÁN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG THCS HUYỆN BÌNH GIANG, TỈNH HẢI DƯƠNG .................. 48
3.1. Các định hướng để đề xuất biện pháp ........................................................ 48
3.1.1. Chiến lược phát triển giáo dục của quốc gia ........................................... 48
3.1.2. Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo của Tỉnh Hải Dương ........... 49
3.1.3. Định hướng phát triển giáo dục và đào tạo của huyện Bình Giang ........ 49
3.2. Nguyên tắc đề xuất biện pháp .................................................................... 51
3.2.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu .......................................................... 51
3.2.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, sư phạm.......................................... 51
3.2.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống .......................................................... 52
3.2.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa và phát triển bền vững ....................... 52
3.2.5. Nguyên tắc đảm bảo tính hiệu quả .......................................................... 52
3.3. Một số biện pháp đề xuất ........................................................................... 52
3.3.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho các đối tượng về bồi dưỡng
giáo viên THCS và vai trò của đội ngũ giáo viên cốt cán THCS ...................... 52
3.3.2. Biện pháp 2: Xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán
đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên THCS .................................................... 54
v
3.3.3. Biện pháp 3: Xây dựng các tiêu chí tuyển chọn giáo viên cốt cán
THCS ................................................................................................................. 60
3.3.4. Biện pháp 4: Sử dụng đội ngũ giáo viên cốt cán trong bồi dưỡng giáo
viên THCS của huyện ........................................................................................ 63
3.3.5. Biện pháp 5: Bồi dưỡng đội ngũ giáo viên cốt cán THCS về nghiệp
vụ hỗ trợ đồng nghiệp phát triển nghề nghiệp ................................................... 68
3.3.6. Biện pháp 6: Xây dựng cơ chế chính sách và các điều kiện phát triển
đội ngũ giáo viên cốt cán ................................................................................... 73
3.3.7. Biện pháp 7: Kiểm tra đánh giá việc phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán .... 76
3.4. Mối quan hệ giữa các biện pháp ................................................................. 79
3.5. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp đề xuất ...... 80
3.5.1. Mức độ cần thiết của các biện pháp được đề xuất................................... 80
3.5.2. Mức độ khả thi của các biện pháp được đề xuất .................................... 83
3.5.3. Nhận xét chung về mức độ cần thiết và khả thi của các biện pháp
được đề xuất....................................................................................................... 85
Tiểu kết chương 3 .............................................................................................. 85
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 86
1. Kết luận .......................................................................................................... 86
2. Khuyến nghị................................................................................................... 88
TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 90
PHỤ LỤC
vi
DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
CBQL
Cán bộ quản lý
CĐ
Cao đẳng
CM
Chuyên môn
ĐH
Đại học
GD&ĐT
Giáo dục và Đào tạo
GV
Giáo viên
HS
Học sinh
NCKH
Nghiên cứu khoa học
SGK
Sách giáo khoa
SL
Số lượng
THCS
Trung học cơ sở
THPT
Trung học phổ thông
TB
Trung bình
UBND
Uỷ ban nhân dân
iv
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1: Các mô hình phát triển nghề nghiệp giáo viên ................................. 16
Bảng 2.1: Thống kê số lượng và chất lượng học sinh cấp THCS huyện
Bình Giang ............................................................................... 32
Bảng 2.2: Thống kê giáo viên bậc THCS huyện Bình Giang năm học
2014- 2015 ................................................................................ 33
Bảng 2.3: Kết quả thanh tra, kiểm tra giáo viên của Phòng Giáo dục và Đào
tạo đối với cấp THCS huyện Bình Giang ......................................... 33
Bảng 2.4: Thổng kê chất lượng thi giáo viên THCS dạy giỏi cấp tỉnh huyện
Bình Giang......................................................................................... 34
Bảng 2.5: Thống kê chất lượng đội ngũ giáo viên cốt cán THCS huyện
Bình Giang năm học 2014 – 2015 ..................................................... 35
Bảng 2.6: Đánh giá về việc tuyển chọn đội ngũ giáo viên cốt cán bậc THCS
huyện Bình Giang .............................................................................. 36
Bảng 2.7: Tiêu chuẩn để tuyển chọn đội ngũ giáo viên cốt cán ........................ 37
Bảng 2.8: Nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên cốt cán ........................................... 38
Bảng 2.9: Biện pháp của nhà quản lý để xây dựng đội ngũ giáo viên cốt cán .. 38
Bảng 2.10: Thống kê chất lượng và cơ cấu giáo viên các trường THCS
huyện Bình Giang năm học 2014-2015 ............................................ 39
Bảng 2.11: Các hoạt động của các nhà trường trong bồi dưỡng giáo viên ....... 41
Bảng 2.12: Các hình thức đào tạo bồi dưỡng giáo viên .................................... 41
Bảng 2.13: Những nội dung cần phải bồi dưỡng để phát triển nghề nghiệp
cho giáo viên ..................................................................................... 42
Bảng 2.14: Nguyên nhân của việc bồi dưỡng không có hiệu quả tốt ................ 43
Bảng 2.15: Những khó khăn hiện nay của giáo viên trong việc bồi dưỡng
nâng cao trình độ chuyên môn cho giáo viên .................................... 43
v
Bảng 2.16: Những khó khăn hiện nay của giáo viên trong việc phát triển
nghề nghiệp ....................................................................................... 44
Bảng 2.17: Nhận thức của giáo viên về vai trò của giáo viên cốt cán .............. 45
Bảng 2.18: Mức độ ảnh hưởng của giáo viên cốt cán với bồi dưỡng phát
triển nghề nghiệp giáo viên ............................................................... 45
Bảng 3.1: Số lượng giáo viên cốt cán cần tuyển chọn theo môn học ............... 62
Bảng 3.2: Kết quả thăm dò mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất .......... 81
Bảng 3.3: Kết quả thăm dò mức độ khả thi của các biện pháp đề xuất ............ 83
vi
DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 3.1. Đánh giá giáo viên theo phương án 1 .............................................. 57
Sơ đồ 3.2. Đánh giá giáo viên theo phương án 2 .............................................. 57
Sơ đồ 3.3. Đánh giá giáo viên theo phương án 3 .............................................. 58
Sơ đồ 3.4. Mối quan hệ giữa các giải pháp ....................................................... 79
Biểu đồ 3.1. Tỷ lệ % mức độ cần thiết của các biện pháp đề xuất .................... 82
Biểu đồ 3.2. Tỷ lệ % tính khả thi của các biện pháp đề xuất ............................ 84
vi
MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
1.1. Các cấp học trong hệ thống giáo dục là một chỉnh thể thống nhất, có
mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tạo nên một dòng chảy liên tục có chủ đích cho
quá trình phát triển của mỗi con người. Trong hệ thống này công bằng mà nói
chúng ta có thể khẳng định, giáo dục phổ thông có một vị trí hết sức quan
trọng, nó là chiếc cầu nối cơ bản, nó là cấp học mang tính nền tảng của cả hệ
thống giáo dục của mỗi quốc gia. Chất lượng của giáo dục phổ thông do vậy
trước tiên ảnh hưởng rất lớn tới chất lượng giáo dục dậy nghề và đại học, sâu
xa hơn, mở rộng hơn, chính nó là nguồn gốc góp phần quan trọng quyết định
chất lượng của nguồn lực lao động từng nước. Bởi vậy trong chiến lược phát
triển giáo dục, phát triển nguồn nhân lực của mỗi quốc gia, trọng tâm đột phá
đầu tiên là chú trọng chăm lo cho cấp học phổ thông. Trong giáo dục phổ
thông, giáo dục THCS có vị trí quan trọng trong việc nâng cao dân trí, góp
phần đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài cho đất nước. Mục tiêu của Giáo
dục THCS nhằm giúp học sinh củng cố, phát triển những kết quả của giáo dục
Tiểu học; có học vấn phổ thông ở trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về
kĩ thuật và hướng nghiệp để tiếp tục học Trung học phổ thông, trung cấp, học
nghề hoặc đi vào cuộc sống lao động.
1.2. Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã khẳng định "Đổi
mới căn bản, toàn diện nền giáo dục Việt Nam theo hướng chuẩn hoá, hiện đại
hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế. Trong đó, đổi mới cơ chế
quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục là
khâu then chốt” và “Giáo dục và Đào tạo có sứ mệnh nâng cao dân trí, phát
triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, góp phần quan trọng xây dựng đất
nước, xây dựng nền văn hoá và con người Việt Nam"; đồng thời xác định đào
tạo nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân lực chất lượng cao kết hợp với phát
triển khoa học - công nghệ là một trong ba khâu đột phá của chiến lược phát
triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2011 - 2020.
1
Chiến lược phát triển giáo dục 2011 - 2020 nhằm quán triệt và cụ thể hoá
các chủ trương, định hướng đổi mới giáo dục và đào tạo, góp phần thực hiện
thắng lợi Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI và Chiến lược phát
triển kinh tế - xã hội 2011 - 2020 của đất nước, trong đó nêu rõ: Đến năm
2020, nền giáo dục nước ta được đổi mới căn bản và toàn diện theo hướng
chuẩn hoá, hiện đại hoá, xã hội hoá, dân chủ hoá và hội nhập quốc tế; chất
lượng giáo dục được nâng cao một cách toàn diện, gồm: giáo dục đạo đức, kĩ
năng sống, năng lực sáng tạo, năng lực thực hành, năng lực ngoại ngữ và tin
học; đáp ứng nhu cầu nhân lực, nhất là nhân lực chất lượng cao phục vụ sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước và xây dựng nền kinh tế tri
thức; đảm bảo công bằng xã hội trong giáo dục và cơ hội học tập suốt đời cho
mỗi người dân, từng bước hình thành xã hội học tập. Nhà trường là nơi truyền
thụ kiến thức, là nơi đào tạo và giáo dục thế hệ trẻ trở thành những người có
tài, có đức, có năng lực thực hành, năng động và sáng tạo,… thành những chủ
nhân tương lai của đất nước. Đây là lực lượng lao động tạo ra của cải vật chất
cho xã hội, góp phần thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Để
thực hiện nhiệm vụ quan trọng đó, không ai khác mà chính là người giáo viên,
những người trực tiếp tạo ra các sản phẩm giáo dục. Vì vậy, công tác bồi
dưỡng giáo viên, nhằm giúp họ bổ sung những kiến thức mới, cập nhật thông
tin và rèn luyện các kĩ năng nghề nghiệp là hết sức cần thiết. Trong những năm
qua, Bộ Giáo dục và Đào tạo luôn có nhiều chỉ đạo trong việc bồi dưỡng giáo
viên như: bồi dưỡng thay sách giáo khoa, các phương pháp dạy học lồng ghép,
tích hợp…đã được các Sở GD & ĐT các tỉnh cụ thể hoá để áp dụng cho địa
phương. Như vậy, việc bồi dưỡng giáo viên luôn được sự quan tâm của các cấp
nhằm xây dựng một đội ngũ giáo viên đủ về lượng, mạnh về chất, thực hiện
nhiệm vụ của người thầy đào tạo ra thế hệ học sinh vừa “hồng” vừa “chuyên”.
1.3. Trong đội ngũ giáo viên THCS, đội ngũ giáo viên cốt cán, đầu đàn
về chuyên môn lại càng có vai trò quan trọng hơn. Đây là những nhân tố tích
2
cực, là tấm gương trong việc rèn luyện đạo đức, tự học, sáng tạo; họ là những
giáo viên có chuẩn năng lực nghề nghiệp đạt mức độ cao, có năng lực chuyên
môn và nghiệp vụ sư phạm vững vàng, là lực lượng đầu tàu, nòng cốt cho việc
giảng dạy bộ môn, có khả năng tổ chức các hoạt động chuyên môn, nghiên cứu
khoa học ở các mức độ khác nhau, đóng vai trò chủ chốt trong việc nâng cao
hiệu quả dạy học và giáo dục cũng như bồi dưỡng giáo viên của các nhà
trường. Trong một chừng mực nào đó, họ có hiểu biết rộng hơn, am hiểu sâu
hơn về một lĩnh vực chuyên môn, về chính trị - xã hội; biết dấn thân trong công
tác, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm trong hành động; vận dụng tốt
khoa học giáo dục hiện đại; nắm bắt và xử lý nhanh thông tin; nhạy cảm với cái
mới; có năng lực cao trong tổ chức thực hiện các giải pháp nâng cao chất lượng
dạy học; có tối thiểu những kỹ năng lãnh đạo - quản lý nhóm; kỹ năng giao tiếp
chinh phục, thu phục, thuyết phục, tập hợp, cuốn hút và khả năng nắm bắt tâm
tư, nguyện vọng của các giáo viên khác…
1.4. Hiện nay ở các trường THCS trên địa bàn huyện Bình Giang, việc
bồi dưỡng giáo viên có những chuyển biến tích cực song cũng còn nhiều hạn
chế. Hiệu trưởng các trường đã có nhiều cố gắng, tuy nhiên quản lý việc bồi
dưỡng giáo viên còn không ít yếu kém, bất cập, đặc biệt là chất lượng đội ngũ
giáo viên chưa ngang tầm với yêu cầu phát triển giáo dục trong giai đoạn hiện
nay. Đội ngũ giáo viên cốt cán cấp THCS của huyện hàng năm đã được thành
lập, song hoạt động và phát triển chưa đáp ứng được yêu cầu, mô hình mạng
lưới giáo viên cốt cán chưa được nghiên cứu thấu đáo để có thể hỗ trợ quá trình
bồi dưỡng phát triển nghề nghiệp của giáo viên một cách hiệu quả. Trong
huyện chưa có đề tài nào nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán và
sử dụng đội ngũ này, nhất là trong bồi dưỡng giáo viên THCS hiện nay. Những
phân tích trên là lý do để tôi lựa chọn đề tài nghiên cứu luận văn tốt nghiệp với
tiêu đề: “Phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng
giáo viên các trường trung học cơ sở huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương”.
3
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn phát
triển đội ngũ giáo viên cốt cán, các biện pháp nhằm phát huy vai trò của đội
ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên THCS theo chuẩn
nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng của đội ngũ giáo viên THCS huyện
Bình Giang tỉnh, Hải Dương.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Giáo viên trường trung học cơ sở, quản lý trường trung học cơ sở, lãnh
đạo và chuyên viên Phòng GD&ĐT huyện.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng
giáo viên các trường trung học cơ sở huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.
4. Giả thuyết khoa học
Đội ngũ giáo viên cốt cán có vai trò hết sức quan trọng đối với giáo dục
THCS. Nếu đề xuất và thực thi các biện pháp trên cơ sở xây dựng các tiêu chí
để tuyển chọn và sử dụng đội ngũ này, cũng như tạo ra cơ chế chính sách và
các điều kiện phù hợp thì sẽ phát huy được vai trò của đội ngũ giáo viên cốt cán
các trường THCS huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương, đáp ứng yêu cầu bồi
dưỡng giáo viên của cấp học này theo chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học
đã ban hành.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Xây dựng cơ sở lý luận của việc phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán
đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên các trường trung học cơ sở.
5.2. Khảo sát đánh giá thực trạng về phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán
đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên các trường trung học cơ sở huyện Bình
Giang, tỉnh Hải Dương.
5.3. Đề xuất các biện pháp về phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp
ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên các trường trung học cơ sở huyện Bình Giang,
tỉnh Hải Dương.
4
6. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn về nội dung nghiên cứu: Luận văn tập trung nghiên cứu
về phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên
các trường trung học cơ sở huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.
6.2. Giới hạn về phạm vi, địa bàn nghiên cứu: 1 Phòng GD&ĐT huyện,
19 trường THCS trên địa bàn huyện Bình Giang. Trong đó đi sâu khảo sát,
nghiên cứu một số trường THCS mang tính mẫu, điển hình: THCS Vũ Hữu,
Tráng Liệt, Kẻ Sặt, Thái Học, Nhân Quyền, Bình Xuyên, Vĩnh Hồng, Long
Xuyên, Thúc Kháng, Hưng Thịnh.
6.3. Giới hạn về khách thể nghiên cứu: Điều tra, nghiên cứu về phát
triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên các trường
trung học cơ sở huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương với mẫu khách thể: 200
người, trong đó cán bộ và chuyên viên Phòng GD&ĐT huyện 11 người, cán bộ
quản lý 19 người, giáo viên các trường THCS là 170 người.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Sử dụng các phương pháp: phân tích, tổng hợp, hệ thống hóa, khái quát
hóa, so sánh, mô hình hóa để thao tác với các văn bản tài liệu nhằm xây dựng
các khái niệm công cụ và khung lý thuyết cho vấn đề nghiên cứu.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
Khảo sát, điều tra tình hình thực tiễn, thu thập các dữ kiện, số liệu có liên
quan đến phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo
viên các trường THCS huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.
7.2.1. Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Xây dựng hệ thống câu hỏi,
điều tra với mục đích chủ yếu là thu thập các số liệu nhằm xác định thực trạng
việc phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên
các trường THCS huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương, phân tích các nguyên
nhân thành công và hạn chế của thực trạng này.
5
7.2.2 Phương pháp phỏng vấn trực tiếp: Tiến hành trao đổi trực tiếp với
lãnh đạo, chuyên viên Phòng GD&ĐT, cán bộ quản lý, giáo viên cốt cán, giáo
viên các trường THCS để tìm hiểu kỹ hơn về thực trạng phát triển đội ngũ giáo
viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên các trường THCS huyện
Bình Giang, lý giải nguyên nhân của vấn đề.
7.2.3. Phương pháp quan sát: Thu thập thông tin qua việc quan sát các
hoạt động của đội ngũ giáo viên cốt cán bằng việc: Dự buổi sinh hoạt chuyên
môn do giáo viên cốt cán triển khai, cùng cán bộ quản lý nhà trường và chuyên
viên Phòng GD&ĐT có kinh nghiệm phân tích nội dung sinh hoạt, điều tra
thông qua hồ sơ, sổ sách (việc thực hiện sinh hoạt chuyên môn, chương trình,
tài liệu, kế hoạch, đào tạo, bồi dưỡng…), quan sát các hoạt động quản lý của
Phòng GD&ĐT, đặc biệt là công tác quản lý của trường THCS đối với giáo
viên cốt cán.
7.3. Phương pháp thống kê toán học: Bằng một số thuật toán của toán học
thống kê áp dụng trong nghiên cứu Khoa học giáo dục. Phương pháp này được
sử dụng để xử lý các kết quả điều tra, phân tích kết quả nghiên cứu, đồng thời
để đánh giá mức độ tin cậy của phương án điều tra. Trên cơ sở đó rút ra các
nhận xét, kết luận khoa học mang tính khái quát.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần mở đầu, kết luận, khuyến nghị, tài liệu tham khảo và phụ lục,
luận văn được cấu trúc thành 3 chương sau:
Chương 1: Cơ sở lý luận của việc phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán
đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên các trường trung học cơ sở.
Chương 2: Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu
bồi dưỡng giáo viên các trường trung học cơ sở huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.
Chương 3: Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu
bồi dưỡng giáo viên các trường trung học cơ sở huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.
6
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA VIỆC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CỐT CÁN ĐÁP ỨNG YÊU CẦU BỒI DƯỠNG GIÁO VIÊN CÁC
TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
Xuất phát từ nhận thức về vai trò của giáo viên nên và tính chất chuyên
nghiệp trong lao động nghề nghiệp của giáo viên nên các nghiên cứu về vấn đề
bồi dưỡng giáo viên phải nhằm mục đích phát triển nghề nghiệp của giáo viên.
Nhiều đánh giá thiết thực về công việc của giáo viên và đề cao kỹ năng giảng
dạy như một lĩnh vực chuyên nghiệp cần được đào tạo, huấn luyện đã được
khẳng định .
Theo Eleonora Villegas – Reimers (1998), các nghiên cứu về phát triển
nghề nghiệp đã khẳng định [30]:
(i) Những phương pháp giảng dạy tốt sẽ có ảnh hưởng tích cực đến việc
học sinh học gì và học như thế nào. Học cách dạy và làm việc để trở thành một
giáo viên giỏi là cả một quá trình lâu dài đòi hỏi không chỉ sự phát triển những
kỹ năng nghề nghiệp (lý luận và thực tiễn) dưới sự hướng dẫn, giám sát của các
chuyên gia mà còn là sự lĩnh hội những kiến thức nghề nghiệp và sự thúc đẩy
những giá trị và quan điểm đạo đức nhất định;
(ii) Phát triển nghề nghiệp giáo viên là một quá trình lâu dài bắt đầu từ sự
chuẩn bị khởi đầu ở cơ sở đào tạo nghề và tiếp tục cho đến khi người giáo viên
đó về hưu.
Những công trình nghiên cứu của các tác giả: Guzman (1995), Glatthorn
(1995), Darling Hammond (1999), Ganser (2000), Groosso de Leon (2001).
Báo cáo của ủy ban quốc gia về Giáo dục và Tương lai của Hoa Kỳ các
năm 1996, 1997 cho thấy các xu hướng chính trong nghiên cứu các vấn đề này
là [31]:
(i) Nghiên cứu các mô hình và kinh nghiệm thực tiễn về phát triển nghề
nghiệp giáo viên.
7
(ii) Nghiên cứu hỗ trợ cho các hoạt động thực tiễn để phát triển nghề
nghiệp giáo viên.
Trên cơ sở nhận thức tầm quan trọng của vấn đề phát triển nghề nghiệp
giáo viên, nhiều tổ chức trên thế giới đã đặt hàng các nghiên cứu về vấn đề này
với mục đích xác định các con đường hiệu quả để hỗ trợ các chương trình, các
đề án phát triển nghề nghiệp giáo viên một cách hiệu quả;
(iii) Nghiên cứu cải tiến các kỹ năng và tăng cường hiểu biết nghề
nghiệp cho giáo viên. Xu hướng nghiên cứu này được thể hiện rõ trong những
nỗ lực của APEC để cải thiện công tác đào tạo, bồi dưỡng giáo viên. Các nước
(18 nước) Châu á khu vực Thái Bình Dương đã xác định đào tạo bồi dưỡng
giáo viên là một trong những vấn đề then chốt trong phát triển kinh tế của họ.
Theo đó, các nghiên cứu để nâng cao chất lượng công tác này theo quan điểm
phát triển nghề nghiệp liên tục cho giáo viên rất được coi trọng.
(iv) Nghiên cứu phát triển nghề nghiệp giáo viên như là một yêu cầu của
tiến trình thay đổi.
Hầu hết các cải cách giáo dục hiện nay đều gồm có một phần là phát
triển nghề nghiệp liên tục của giáo viên. Nói cách khác, phát triển nghề nghiệp
liên tục của giáo viên là một yêu cầu then chốt của tiến trình thay đổi, cải cách
giáo dục. Các nghiên cứu về phát triển nghề nghiệp giáo viên phục vụ yêu cầu
này của cải cách giáo dục.
Ở Việt Nam, các cơ quan quản lý giáo dục đã sử dụng giáo viên cốt cán
đáp ứng yêu cầu bồi dưỡng giáo viên. Những giáo viên này được tập huấn ở
cấp trung ương và triển khai nội dung bồi dưỡng cho giáo viên thuộc cấp học
của mình theo phân công của sở hoặc phòng giáo dục. Tuy nhiên, những
nghiên cứu lý luận về đội ngũ giáo viên cốt cán không nhiều. Gần đây một số
tác giả như Bùi Văn Quân [23], Nguyễn Hữu Độ [10]; [11]; [12] có đề cập đến
vấn đề này.
8
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Đội ngũ giáo viên cốt cán
Theo Điều 70 của Luật Giáo dục năm 2005 được Quốc hội nước Cộng
hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam khóa XI kỳ họp thứ 7 thông qua ngày 14 tháng
6 năm 2005, cho rằng “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy, giáo dục
trong nhà trường, cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục
mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp gọi là giáo viên; ở cơ sở
giáo dục đại học gọi là giảng viên” [24, tr.6].
Do vậy giáo viên được hiểu là “nhà giáo giảng dạy ở cơ sở giáo dục
mầm non, giáo dục phổ thông và giáo dục nghề nghiệp”. Giáo viên trong các cơ
sở giáo dục có nhiệm vụ, quyền lợi, vai trò và trách nhiệm được qui định tại
Luật Giáo dục, Điều lệ và quy chế trường học.
Khái niệm cốt cán được sử dụng để chỉ người hoặc bộ phận nòng cốt tạo
nên sự vững mạnh của một tổ chức, một phong trào. Theo Từ điển Tiếng Việt,
cốt cán là “Người hoặc bộ phận nòng cốt tạo nên sức mạnh, sự vững chắc trong
một tổ chức, một phong trào xã hội, chính trị, văn hóa...” [20]. Khái niệm này
thường được sử dụng để chỉ một bộ phận người có vai trò chính, quan trọng
trong một đội ngũ nhiều người cùng chung chức năng, nhiệm vụ.
Các giáo viên tập hợp thành một đội ngũ. Đó là đội ngũ giáo viên. Theo
quan niệm hiện nay, đội ngũ giáo viên là tập hợp những nhà giáo giảng dạy ở
cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp có chung
nhiệm vụ, vai trò và trách nhiệm nhằm thực hiện mục tiêu giáo dục được quy
định tại Luật giáo dục, Điều lệ và Quy chế trường học [3]; [4]; [23].
Với cách hiểu nêu trên, có thể khẳng định: Đội ngũ giáo viên cốt cán là
tập hợp những nhà giáo - những người có vai trò nòng cốt trong đội ngũ giáo
viên để tạo nên sức mạnh, sự vững chắc của đội ngũ giáo viên góp phần thực
hiện tốt vai trò giảng dạy của mình trong cơ sở giáo dục và hỗ trợ đồng nghiệp
trưởng thành hơn về chuyên môn và nghiệp vụ.
9
Đội ngũ giáo viên cốt cán là một tổ chức với tập hợp các giáo viên cốt
cán được hình thành theo quyền lực hành chính hoặc chuyên môn làm nòng cốt
trong việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ chuyên môn và phát triển nghề
nghiệp liên tục cho đội ngũ giáo viên trong các cơ sở giáo dục.
Phần tử của mạng lưới giáo viên cốt cán là giáo viên cốt cán (theo môn
học hoặc cấp học). Đó là những giáo viên giỏi về chuyên môn và xuất sắc về
nghiệp vụ dạy học, giáo dục; đồng thời họ còn là nguồn trợ giúp tích cực đối
với các đồng nghiệp của mình trong việc phát triển nghề nghiệp.
1.2.2. Bồi dưỡng giáo viên
Bồi dưỡng giáo viên, theo một cách hiểu rộng, liên quan tới việc phát
triển một cá nhân trong vai trò phát triển nghề nghiệp của họ. Cụ thể hơn,
“Bồi dưỡng giáo viên là sự phát triển mà một giáo viên có thể đạt được như
là việc thu lượm những kinh nghiệm và thử nghiệm việc giảng dạy một
cách có hệ thống”.
Bồi dưỡng giáo viên bao gồm những kinh nghiệm đã được xác lập chính
thống (như việc tham dự các hội thảo, những cuộc họp chuyên môn, tư vấn...)
và những kinh nghiệm không chính thống (như là đọc các ấn phẩm chuyên
môn, xem phim tài liệu liên quan tới sự rèn luyện mang tính hàn lâm, ...)
(Ganser, 2000). Theo Glatthorn, phát triển nghề nghiệp giáo viên được định
nghĩa là “sự tiến bộ mà mỗi giáo viên có được trong mỗi vòng quay nghề
nghiệp của mình” (Glatthorn, 1995).
Bồi dưỡng giáo viên bao hàm phát triển năng lực chuyên môn và năng
lực nghiệp vụ của nghề (nghiệp vụ sư phạm) cho giáo viên. Năng lực nghiệp vụ
sư phạm của giáo viên lại được xác định bởi năng lực thực hiện các vai trò của
giáo viên trong quá trình lao động nghề nghiệp của mình. Bản thân các vai trò
của giáo viên (gắn liền với chức năng của họ) cũng không phải là không thay
đổi được.
10
Nhà trường hiện nay đã và đang đặt ra nhiều yêu cầu mới đối với giáo
viên, theo đó, người giáo viên phải đảm nhận thêm những vai trò mới. Những
phương pháp giảng dạy tốt sẽ có ảnh hưởng tích cực đến việc học sinh học gì
và học như thế nào. Học cách dạy và làm việc để trở thành một giáo viên giỏi
là cả một quá trình lâu dài đòi hỏi không chỉ sự phát triển những kỹ năng nghề
nghiệp (lý luận và thực tiễn) dưới sự hướng dẫn và giám sát của các chuyên gia
mà còn là sự lĩnh hội những kiến thức nghề nghiệp và sự thúc đẩy những giá trị
và quan điểm đạo đức nhất định.
Bồi dưỡng giáo viên là một quá trình lâu dài bắt đầu từ sự chuẩn bị khởi
đầu ở cơ sở đào tạo và tiếp tục cho đến khi về hưu.
Về bản chất, phát triển chuyên môn liên tục là quá trình gia tăng sự thích
ứng trong lao động nghề nghiệp của người giáo viên. Thích ứng nghề nghiệp là
quá trình liên tục với những giai đoạn xác định, từ tiền đào tạo nghề, đào tạo
nghề đến giai đoạn trực tiếp lao động nghề nghiệp. Mức độ thích ứng nghề của
cá nhân diễn ra dưới sự tác động của nhiều yếu tố, tuy nhiên những yếu tố liên
quan đến cá nhân và nghề nghiệp có vai trò quan trọng hơn cả.
Theo logic này, nội dung bồi dưỡng theo chuẩn nghề nghiệp liên tục của
giáo viên rất phong phú, bao gồm cả việc mở rộng, đối với tri thức khoa học
liên quan đến giảng dạy môn học do giáo viên phụ trách đến mở rộng, phát
triển đối với tri thức, kỹ năng thực hiện các hoạt động dạy học và giáo dục
trong nhà trường.
1.2.3. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên
Điều 3, Thông tư số: 30/2009/TT-BGDĐT ngày 22 tháng 10 năm
2009 qui định Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học cơ sở, giáo viên
trung học phổ thông:
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học là hệ thống các yêu cầu cơ bản
đối với giáo viên trung học về phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống; năng lực
chuyên môn, nghiệp vụ. [5]
11
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học 2009 là văn bản qui định hệ
thống các yêu cầu cơ bản đối với người giáo viên trung học về phẩm chất chính
trị, đạo đức, lối sống, năng lực chuyên môn và nghiệp vụ trong thời kì đổi mới
giáo dục phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên đáp ứng sự phát triển mang tính khách
quan, theo xu hướng chung của thế giới và sự phát triển giáo dục của nước ta.
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên là sự tiếp cận đối với thế giới trong quản lý giáo
dục hiện đại ở thời kỳ đất nước hội nhập quốc tế- Việt Nam ra nhập tổ chức
Thương mại thế giới (WTO).
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên có cấu trúc theo các lĩnh vực, mỗi lĩnh vực
có các tiêu chuẩn, tiêu chí và mức độ cụ thể.[5]
Tiêu chuẩn là quy định về những nội dung cơ bản, đặc trưng thuộc mỗi
lĩnh vực của chuẩn. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên trung học gồm 6 tiêu chuẩn
và trong mỗi tiêu chuẩn có các tiêu chí khác nhau.
Tiêu chí là yêu cầu và điều kiện cần đạt được ở một nội dung cụ thể của
mỗi tiêu chuẩn.
Mỗi tiêu chí có 4 mức để đánh giá kết qủa đạt được của GV. Mức 1 là
mức thấp nhất, phản ánh yêu cầu tối thiểu GV phải đạt; mức 4 là mức yêu cầu
cao nhất về tiêu chí đó. Việc phân biệt các mức độ cao thấp dựa vào số lượng
và chất lượng các hoạt động giáo viên thực hiện.
1.3. Các mô hình phát triển nghề nghiệp giáo viên THCS và những nội
dung cơ bản của phát triển đội ngũ giáo viên cốt cán đáp ứng yêu cầu bồi
dưỡng giáo viên THCS
1.3.1. Giáo viên THCS
Mục tiêu của Giáo dục THCS: “Giáo dục trung học cơ sở nhằm giúp học
sinh củng cố và phát triển những kết quả của giáo dục tiểu học; có học vấn phổ
thông ở trình độ cơ sở và những hiểu biết ban đầu về kỹ thuật và hướng nghiệp
để tiếp tục học trung học phổ thông, trung cấp, học nghề hoặc đi vào cuộc sống
12
lao động”. Như vậy “Giáo dục trung học cơ sở phải củng cố, phát triển những
nội dung đã học ở tiểu học, bảo đảm cho học sinh có những hiểu biết phổ thông
cơ bản về tiếng Việt, toán, lịch sử dân tộc; kiến thức khác về khoa học xã hội,
khoa học tự nhiên, pháp luật, tin học, ngoại ngữ; có những hiểu biết cần thiết
tối thiểu về kỹ thuật và hướng nghiệp” [24]. Xuất phát từ mục tiêu ấy, đòi hỏi
đội ngũ giáo viên THCS phải quán triệt phương pháp dạy học và giáo dục: phải
lấy học sinh làm trung tâm, tôn trọng nhân cách của học sinh, coi trọng nội lực
thúc đẩy hoạt động của học sinh, phát huy năng lực tư duy độc lập và năng lực
thực hành, từng bước phát triển những kỹ năng nhất định để các em bước vào
cuộc sống lao động khỏi bỡ ngỡ.
Giáo viên THCS là nhà giáo giảng dạy ở các trường THCS phải có đầy
đủ các tiêu chuẩn như trong Luật Giáo dục quy định:
+ Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt;
+ Đạt trình độ chuẩn được đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ;
+ Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp;
+ Lý lịch bản thân rõ ràng.
Về nhiệm vụ của giáo viên THCS, Luật Giáo dục cũng quy định rất chi
tiết và rõ ràng như sau [24]:
1. Giáo dục, giảng dạy theo mục tiêu, nguyên lý giáo dục, thực hiện đầy
đủ và có chất lượng chương trình giáo dục;
2. Gương mẫu thực hiện nghĩa vụ công dân, các quy định của pháp luật
và điều lệ nhà trường;
3. Giữ gìn phẩm chất, uy tín, danh dự của nhà giáo; tôn trọng nhân cách
của người học, đối xử công bằng với người học, bảo vệ các quyền, lợi ích chính
đáng của người học;
4. Không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao phẩm chất đạo đức, trình
độ chính trị, chuyên môn, nghiệp vụ, đổi mới phương pháp giảng dạy, nêu
gương tốt cho người học;
13
5. Các nhiệm vụ khác theo quy định của pháp luật.
Trước hết để thực hiện được mục tiêu giáo dục của cấp học, người giáo
viên THCS không chỉ làm tốt việc truyền thụ kiến thức đơn thuần mà còn phải
dạy cho học sinh biết cách học, cách thu thập và xử lý các kiến thức, thông tin
và các kỹ năng phục vụ trong cuộc sống.
Giáo dục THCS cũng như các bậc học khác để đạt được mục tiêu chung
cần có chất lượng đào tạo mà người giáo viên là nhân tố hàng đầu quyết định
chất lượng giáo dục.
Người giáo viên THCS liên hệ với cộng đồng thông qua việc thực hiện
nhiệm vụ giáo dục đặc biệt qua việc giáo dục học sinh và giao tiếp với cha mẹ
học sinh; thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp người giáo viên đã phát
huy được vai trò của mình trong đời sống cộng đồng.
Học sinh THCS trong độ tuổi từ mười một đến mười lăm tuổi đã và đang
hình thành nhân cách, tiếp cận với cuộc sống với cách nhìn của chính mình. Vì
vậy người giáo viên THCS có vai trò quan trọng trong đời sống tinh thần của
học sinh. Hành vi, ngôn ngữ ứng xử, trang phục của người thầy đều ảnh hưởng
và tác động tới học trò. Người thầy thực sự là tấm gương cho học sinh, trình độ
học vấn, tình cảm của người thầy sẽ tác động rất lớn đến học sinh.
Ngoài nhiệm vụ giảng dạy và giáo dục, giáo viên THCS còn tham gia
công tác phổ cập giáo dục THCS, phổ cập bậc trung học ở địa phương. Đây là
một công việc đòi hỏi giáo viên phải giành nhiều thời gian, sự kiên trì và tấm
lòng chân thành, sự cảm thông và hiểu biết hoàn cảnh của từng học sinh cụ thể.
Trong đó phải kể đến vai trò của người giáo viên trong việc liên kết các lực
lượng xã hội: cha mẹ học sinh và Hội cha mẹ học sinh, Đội thiếu niên tiền
phong Hồ Chí Minh, Hội nông dân, Hội phụ nữ, Hội khuyến học,... để làm tốt
nhiệm vụ giáo dục học sinh. Bởi vì hiệu quả giáo dục THCS phụ thuộc không
nhỏ vào khả năng liên kết các lực lượng xã hội đó.
14
