đề tài:Sử dụng đèn chiếu trong dạy học môn vật lý nhằm nâng cao chất lượng bộ môm

Sử dụng đèn chiếu trong dạy học môn Vật Lý nhằm nâng cao
chất lợng bộ môn.
A- Lý do chọn đề tài
I./ Cơ sở lý luận
Trong dạy học, muốn nâng cao chất lợng bộ môn và giờ dạy đạt kết quả
tốt. Đòi hỏi mỗi ngời giáo viên không những năm chắc kiến thức, nghiên cứu
nội dung kiến thức và soạn bài chu đáo mà còn phải sáng tạo không ngừng đổi
mới phơng pháp dạy học. Đặc biệt phải biết khai thác thực tiễn để tận dụng tối
đa ĐDDH các phơng tiện mới hỗ trợ cho việc dạy và học. Nhất là trong giai
đoạn cách mạng hiện nay dới tinh thần NQTW2 Đại hội VIII của Đảng coi
"Giáo dục là quốc sách hàng đầu". Đảng và Nhà nớc đã quan tâm tăng sự đầu t
cho giáo dục để nâng cao dân trí, bồi dỡng nhân tài đáp ứng yêu cầu CNH-HĐH
đất nớc và hội nhập quốc tế. Hơn nữa với tinh thần thực hiện cuộc vận động
"Hai không" đẩy mạnh đổi mới phơng pháp dạy học sao cho đạt kết quả thực,
chất lợng thực. Đào tạo con ngời có đầy đủ phẩm chất đạo đức, trí thức thực đảm
bảo cho công cuộc phát triển đất nớc.
II./ Cơ sở thực tiễn.
Qua thực tế đứng lớp giảng dạy bộ môn Vật Lý theo chơng trình SGK
mới và đổi mới phơng pháp dạy học hơn 5 năm, bản thân nhận thấy nếu thực
hiện một tiết dạy mà không khai thác tận dụng ĐDDH (đặc biệt là các phơng
tiện hiện đại). Thì giáo viên mất nhiều thời gian trong việc ghi chép, vẽ hình, sơ
đồ biểu bảng lên bảng hoặc rất rờm rà khi phải chuẩn bị nhiều bảng phụ dẫn đến
việc trình bày khai thác nội dung kiễn thức trên bảng không đẹp, thiếu khoa học
đôi khi còn thiếu chính xác. Hơn nữa không thu hút học sinh hứng thú trong học
tập.
Từ thực tế và suy nghĩ đó, bản thân nhận thấy nếu biết khai thác và sử
dụng hiệu quả phơng tiện đèn chiếu trong dạy học thì sẽ:
- Giúp giáo viên tiết kiệm đợc thời gian trong việc ghi chép, trong việc
dạy lý thuyết, tập trung thời gian cho việc thực hành và rèn luyện kỹ năng giải
bài tập cho học sinh.
- Cung cấp cho học sinh đợc nhiều thông tin trong giờ dạy một cách chính

xác, đẹp và khoa học do giáo viên đã chuẩn bị trớc. Nội dung thông tin cần thể
Ngời thực hiện: Lu Thị Thanh Thủy
1
Sử dụng đèn chiếu trong dạy học môn Vật Lý nhằm nâng cao
chất lợng bộ môn.
hiện rất phong phú, đa dạng nh định nghĩa, định lý, các bài tập trắc nghiệm, các
sơ đồ, hình vẽ, bài giải mẫu...
- Học sinh có hứng thú khi học, quan sát đợc dễ dàng, hình ảnh rõ không
bị giáo viên che khuất nh viết bảng.
- Cùng một lúc giáo viên có thể kiểm tra đợc nhiều học sinh, qua đó học
sinh có thể thấy đợc cách giải, trình bày của bạn để sửa chữa rút kinh nghiệm
học tập lẫn nhau.
- Giáo viên chuẩn bị đơn giản ít thời gian, nhất là những giáo viên sử
dụng máy tính, máy in.
Đây là cơ sở, tiền đề để giáo viên tiếp cận dần với phơng pháp dạy học
bằng phơng tiện công nghệ phần mềm. Với lý do trên tôi mạnh dạn làm đề tài
này để góp một phần trong việc xây dựng chuyên đề đổi mới phơng pháp dạy
học nhằm nâng cao chất lợng giáo dục học sinh THCS.
B- Thực trạng và giải pháp khai thác sử dụng đèn
chiếu trong dạy học vật lý.
I./ Thực trạng và tình hình.
Qua thực tế dự giờ và thực tế việc sử dụng ĐDDH trong quá trình dạy
học, tôi nhận thấy rất ít giáo viên biết khai thác sử dụng đèn chiếu, việc sử dụng
cha thờng xuyên mà chủ yếu tập trung vào các giờ dạy thao giảng, chuyên đề.
Việc sử dụng đèn chiếu còn hạn chế nh trên trong các giờ lên lớp, với lý do số l-
ợng đèn chiếu còn ít dẫn đến việc di chuyển cồng kềnh- lắp ráp mất thời gian
(giữa các tiết chỉ có 5 phút); Mạng lới điện trong một số phòng h hỏng(ổ cắm)
và không đảm bảo thuận tiện.
Khi dạy cha sử dụng, khai thác đèn chiếu thì đa số học sinh tiếp thu bài
chậm, cha thực sự kỳ thú và chú ý theo giõi bài, việc hoạt động nhóm cha tích

cực. Do đó chất lợng các lần kiểm tra còn thấp. Cụ thể sau một tháng học tôi
tiến hành kiểm tra 15 phút - Kết quả nh sau:
Lớp
Giỏi Khá TB Yếu Kém TB trở lên
SL % SL % SL % SL % SL % SL %
6
1
(38) 2 5,3 8 21,1 20 52,6 7 18,4 1 2,6 30 78,9
Ngời thực hiện: Lu Thị Thanh Thủy
2
Sử dụng đèn chiếu trong dạy học môn Vật Lý nhằm nâng cao
chất lợng bộ môn.
6
2
(31) 1 3,2 7 22,6 15 48,4 8 25,8 0 0 23 74,2
II./ Các giải pháp cụ thể của đề tài
1./ Công tác chuẩn bị của giáo viên - học sinh.
Đây là công việc hết sức quan trọng, quyết định phần lớn của một tiết sử
dụng đèn chiếu.
-> Dùng bút dạ tự vẽ hoặc viết trên giấy trong làm phim hoặc mica hoặc
giấy bằng kính.
-> Với những hình vẽ đã có sẵn trong tài liệu, SGK thì giáo viên có thể
dùng tấm fim trong đặt lên trên hình vẽ và vẽ theo một cách dễ dàng mà đảm
bảo chính xác cao.
-> Có thể trình bày nội dung, hình vẽ trên máy tính và in ra bằng các loại
giấy trong in.
-> Với những nội dung hình ảnh, sơ đồ có sẵn trong tài liệu, có thể phôtô
lên giấy fim, làm cách này nhanh - chính xác tạo đợc kích thớc phù hợp.
-> Giáo viên cần rèn luyện các thao tác sử dụng đèn chiếu trên lớp thành
thạo về điều chỉnh fim, bố trí hợp lý giữa đèn chiếu và màn sao cho tạo đợc hình

ảnh rõ nét nhất để học sinh quan sát dễ dàng ... có khi cần phải che khuất những
kiến thức cha cần thiết, sau đó cho xuất hiện dần theo yêu cầu của nội dung bài
học.
-> Với những nội dung có tính chất công phu, mất thời gian thì cần lu lại
cho các năm sau. Qua đó giúp cho nhiều ngời sử dụng đợc và số fim tăng dần
sau mỗi năm.
-> Đối với mỗi học sinh và nhóm học sinh có sẵn 1 -> 2 tấm giấy (fim)
trong và bút dạ, xốp lau để trình bày bài làm của mình khi giáo viên yêu cầu.
2./ Một số nội dung kiến thức cần sử dụng đèn chiếu và nội dung thực
hiện trong tiết dạy ( ở đây chỉ nêu một số ví dụ minh hoạ)
2.1./Khi dạy một bài học vật lý.
Sau khi xây dựng định nghĩa, khái niệm, dấu hiệu nhận biết, quy tắc ... có
thể qua ví dụ, qua hình vẽ hoặc qua con đờng nào đó, giáo viên yêu cầu học
sinh phát biểu định nghĩa, khái niệm ... rồi cho các em nhận xét, sửa chữa, bổ
sung nếu sai. giáo viên kết luận và dùng đèn chiếu để chiếu nội dung định nghĩa,
Ngời thực hiện: Lu Thị Thanh Thủy
3
Sử dụng đèn chiếu trong dạy học môn Vật Lý nhằm nâng cao
chất lợng bộ môn.
khái niệm ... cho cả lớp quan sát, sau cho 1 học sinh đọc qua 1 lợt, giáo viên
nhấn mạnh những ý cơ bản rồi yêu cầu các em về nhà học thuộc.
Ví dụ1: Bài 15 : Đòn Bẩy (Vật lý 6)
Giáo viên chiếu tranh hình 15.1 trong sách giáo khoa trên fim trên màn hình
máy chiếu và đặt vấn đề vào bài học nh SGK.
*Khi vào nội dung I của bài học (I. Tìm hiểu cấu tạo của đòn bẩy) giáo viên
đa đề bài và hình vẽ lên máy chiếu.

Hình 15.1 Hình 15.2 Hình 15.3
GV: cho HS biết các hình trên là các đòn bẩy.
- Chúng có điểm tựa(O).

- Trọng lợng của vật cần nâng (F
1
) tác dụng vào 1 điểm của đòn bẩy (O
1
)
Ngời thực hiện: Lu Thị Thanh Thủy
4
Sử dụng đèn chiếu trong dạy học môn Vật Lý nhằm nâng cao
chất lợng bộ môn.
- Lực nâng vật (F
2
) tác dụng vào 1 điểm khác của đòn bẩy (O
2
)
GV: cho HS lên màn hình chỉ ra các vị trí O, O
1
, O
2
.
*Phần II. Giáo viên treo tranh hình 15.4 trong sách giáo khoa trên fim trên màn
hình máy chiếu và đặt vấn đề vào bài học nh SGK.
- Sau khi làm thí nghiệm xong giáo viên chiếu Bảng 15.1 Kết quả thí nghiệm lên
màn hình yêu cầu học sinh lên điền vào bảng 15.1
So sánh
OO
2
với OO
1
Trọng lợngcủavật:
P = F

1
Cờng độ của lực
kéo vật F
2
OO
2
> OO
1
F
1
=...N
F
2
=...N
OO
2
= OO
1
F
2
=...N
OO
2
< OO
1
F
2
=...N
- Phần 3. Giáo viên chiếu nội dung C3: Chọn từ thích hợp trong khung để
điền vào chỗ trống của các câu sau:

Muốn lực nâng vật(1)...................... trọng lợng của vật thì phải làm cho
khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụnh của lực nâng (2)...................
khoảng cách từ điểm tựa tới điểm tác dụng của trọng lợng vật.
- Phần 4.Vận dụng: Giáo viên chiếu hình 15.5 lên màn hình yêu cầu học
sinh hoàn thành C5
Ngời thực hiện: Lu Thị Thanh Thủy
5