Quản lý hoạt động đánh giá giáo viên tiểu học ở thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh theo Chuẩn nghề nghiệp (LV thạc sĩ)

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ TÂM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC Ở THÀNH PHỐ MÓNG CÁI
TỈNH QUẢNG NINH THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN – 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

NGUYỄN THỊ TÂM

QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC Ở THÀNH PHỐ MÓNG CÁI
TỈNH QUẢNG NINH THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
Mã số: 60.14.01.14

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. PHAN THANH LONG

THÁI NGUYÊN – 2015
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN




LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các kết
quả nghiên cứu là trung thực và chưa được công bố trong bất kỳ công trình
nào khác.
Tác giả luận văn

Nguyễn Thị Tâm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
i




LỜI CẢM ƠN
Với tình cảm chân thành, em xin bày tỏ lòng biết ơn và sự kính trọng tới
lãnh đạo trường Đại học sư phạm - Đại học Thái Nguyên, các Thầy giáo Cô
giáo đã tham gia giảng dạy và cung cấp những kiến thức cơ bản, sâu sắc, tạo
điều kiện giúp đỡ em trong quá trình học tập và nghiên cứu tại nhà trường.
Đặc biệt, với tấm lòng thành kính, em xin gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất
đến Phó Giáo sư, Tiến sĩ Phan Thanh Long, người đã trực tiếp hướng dẫn khoa
học và tận tình giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn

thành luận văn.
Tác giả cũng xin gửi lời cảm ơn lãnh đạo UBND, Phòng GD&ĐT, Cán bộ
quản lý và giáo viên các trường tiểu học thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh
cùng bạn bè, người thân đã tạo điều kiện cả về thời gian, vật chất, tinh thần cho tác
giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn.
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn, mặc dù bản
thân em đã luôn cố gắng nhưng chắc chắn không tránh khỏi những khiếm
khuyết. Kính mong được sự góp ý, chỉ dẫn của các Thầy, các Cô và các bạn
đồng nghiệp.
Em xin trân trọng cảm ơn!
Quảng Ninh, ngày 05 tháng 11 năm 2015
Tác giả

Nguyễn Thị Tâm

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
ii




MỤC LỤC
LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................i
LỜI CẢM ƠN ....................................................................................................... ii
MỤC LỤC............................................................................................................ iii
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT .........................................................................iv
DANH MỤC CÁC BẢNG ...................................................................................... v
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ....................................................................vi
MỞ ĐẦU ............................................................................................................... 1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................. 1
2. Mục đích nghiên cứu ........................................................................................ 4
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu .................................................................. 4
4. Giả thuyết khoa học .......................................................................................... 4
5. Nhiệm vụ nghiên cứu ....................................................................................... 5
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu ........................................................................... 5
7. Phương pháp nghiên cứu .................................................................................. 6
8. Cấu trúc luận văn .............................................................................................. 6
Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ
GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CỦA PHÒNG
GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ................................................................................... 8

1.1. Tổng quan các nghiên cứu về đánh giá, xếp loại giáo viên ...................... 8
1.2. Một số khái niệm cơ bản ......................................................................... 10
1.2.1. Quản lý, Quản lý giáo dục ................................................................ 10
1.2.2. Đánh giá giáo viên, đánh giá giáo viên tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp .... 15
1.2.3. Quản lý đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp........................ 17
1.3. Một số vấn đề về chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học......................... 18
1.3.1. Chuẩn nghề nghiệp và chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học ......... 18
1.3.2. Mục đích, nội dung của chuẩn nghề nghiệp của giáo viên tiểu học......... 19
1.3.3. Quy trình tổ chức đánh giá giáo viên tiểu học ................................. 20
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
iii




1.4. Quản lý đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp của Phòng GD&ĐT ..... 21
1.4.1. Phòng GD&ĐT và chức năng QL .................................................... 21
1.4.2. Nội dung quản lý đánh giá giáo viên theo chuẩn nghề nghiệp

của Phòng GD&ĐT .......................................................................... 23
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý đánh giá giáo viên tiểu học theo
Chuẩn nghề nghiệp của Phòng GD&ĐT ........................................................ 25
1.5.1. Các yếu tố khách quan ...................................................................... 25
1.5.2. Các yếu tố chủ quan.......................................................................... 26
Kết luận chương 1............................................................................................... 27
Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ GIÁO
VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CỦA PHÒNG GIÁO
DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ MÓNG CÁI, TỈNH QUẢNG NINH .......... 28

2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng ............................................................. 28
2.1.1. Mục đích khảo sát ............................................................................. 28
2.1.2. Đối tượng và địa bàn khảo sát ......................................................... 28
2.1.3. Nội dung khảo sát ............................................................................. 28
2.1.4. Phương pháp khảo sát ....................................................................... 28
2.2. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học của Thành phố Móng Cái tỉnh
Quảng Ninh..................................................................................................... 29
2.2.1. Số lượng giáo viên, CNV, CBQL..................................................... 29
2.2.2. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên ......................................... 30
2.3. Thực trạng công tác đánh giá GV TH thành phố Móng Cái theo
chuẩn nghề nghiệp .......................................................................................... 33
2.3.1. Bộ công cụ đánh giá mức độ đáp ứng Chuẩn và tính chính xác của nó..... 33
2.3.2. Thực trạng thực hiện các nội dung trong đánh giá giáo viên tiểu
học theo Chuẩn nghề nghiệp ............................................................ 38
2.3.3. Kết quả đánh giá GV TH thành phố Móng Cái theo Chuẩn nghề
nghiệp giáo viên TH trong 3 năm gần đây (2012-2015) .................. 42
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
iv

2.3.4. Những thuận lợi và khó khăn khi áp dụng chuẩn nghề nghiệp để
đánh giá giáo viên tiểu học ............................................................... 44
2.4. Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá GV TH của Phòng GD&ĐT
thành phố Móng Cái theo chuẩn nghề nghiệp ................................................ 50
2.4.1. Thực trạng lập kế hoạch đánh giá GV theo Chuẩn nghề nghiệp...... 50
2.4.2. Thực trạng tổ chức đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ..... 52
2.4.3. Thực trạng chỉ đạo hoạt động đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ..... 53
2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá kết quả của hoạt động đánh giá
giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ................................................... 56
2.4.5. Đánh giá ưu, nhược điểm công tác quản lý đánh giá GV tiểu học
theo chuẩn nghề nghiệp ở thành phố Móng Cái ............................. 58
2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đánh giá GV
tiểu học theo chuẩn nghề nghiệp của Phòng GD&ĐT thành phố Móng Cái
tỉnh Quảng Ninh .............................................................................................. 59
Kết luận chương 2............................................................................................... 61
Chương 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG ĐÁNH GIÁ GIÁO
VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP CỦA PHÒNG GIÁO
DỤC VÀ ĐÀO TẠO THÀNH PHỐ MÓNG CÁI, TỈNH QUẢNG NINH .......... 62

3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp ............................................................... 62
3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống ................................................... 62
3.1.2. Nguyên tắc kế thừa ........................................................................... 62
3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn của các biện pháp ........................................ 62
3.1.4. Đảm bảo tính khả thi của các biện pháp ........................................... 63
3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động đánh giá GV TH thành phố Móng
Cái theo chuẩn nghề nghiệp ........................................................................... 63
3.2.1. Biện pháp 1: Nâng cao nhận thức cho các CBQL, giáo viên về
Chuẩn nghề nghiệp giáo viên và mục đích, ý nghĩa của việc

đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp .................................... 63
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
v




3.2.2. Biện pháp 2: Thực hiện có hiệu quả công tác xây dựng kế
hoạch, quản lý và tổ chức thực hiện kế hoạch, quy trình đánh
giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp ............................. 67
3.2.3. Biện pháp 3: Khai thác và phát triển công cụ đánh giá nhằm
nâng cao hiệu quả công tác đánh giá giáo viên theo Chuẩn ........... 71
3.2.4. Biện pháp 4: Sử dụng hợp lý kết quả đánh giá giáo viên theo
Chuẩn nghề nghiệp với việc xây dựng, phát triển, bồi dưỡng,
sử dụng đội ngũ GV ........................................................................ 73
3.2.5. Biện pháp 5: Đảm bảo cơ chế, chính sách, chế độ cho việc đánh
giá, xếp loại giáo viên theo Chuẩn ................................................. 75
3.2.6. Biện pháp 6: Nâng cao hiệu quả quản lý công tác tự đánh giá, xếp
loại của giáo viên; phối hợp đồng bộ với đánh giá, xếp loại của
các Tổ chuyên môn và Hiệu trưởng ................................................. 78
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp đề xuất ................................................. 82
3.4 Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ................ 82
3.4.1. Đối tượng khảo nghiệm .................................................................... 82
3.4.2. Cách đánh giá ................................................................................... 82
3.4.3. Kết quả đánh giá ............................................................................... 83
Kết luận chương 3............................................................................................... 85
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ...................................................................... 87

1. Kết luận ........................................................................................................... 87
2. Khuyến nghị.................................................................................................... 89

TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................... 92
PHỤ LỤC ................................................................................................................

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
vi




DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

BGH

: Ban giám hiệu

CBQL

: Cán bộ quản lý

CM

: Chuyên môn

CNH, HĐH

: Công nghiệp hóa - hiện đại hóa

CNV

: Công nhân viên

CSVC

: Cơ sở vật chất

ĐGGV

: Đánh giá giáo viên

GD&ĐT

: Giáo dục và Đào tạo

GV TH

: Giáo viên tiểu học

GV

: Giáo viên

KH - KT

: Khoa học - kỹ thuật

KTĐG

: Kiểm tra đánh giá

PPDG

: Phương pháp dạy học

QL

: Quản lý

QLGD

: Quản lý giáo dục

TH

: Tiểu học

THCS

: Trung học cơ sở

THPT

: Trung học phổ thông

UBND

: Ủy ban nhân dân

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
iv

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Thống kê số lượng GV, CNV, CBQL số lượng học sinh, số lớp ở
trường tiểu học thành phố Móng Cái từ năm học 2012-2015 ............. 29
Bảng 2.2: Tổng hợp đánh giá xếp loại phẩm chất chính trị, đạo đức, lối
sống của giáo viên trường TH thành phố Móng Cái ........................... 30
Bảng 2.3: Tổng hợp kết quả đánh giá xếp loại chuyên môn ............................. 31
Bảng 2.4: Tổng hợp kết quả điều tra mức độ chính xác của việc đánh giá
GV bằng Chuẩn ................................................................................... 34
Bảng 2.5: Tổng hợp kết quả điều tra về mức độ ảnh hưởng của các yếu tố
tới việc đánh giá mức độ đáp ứng Chuẩn của GV TH ........................ 36
Bảng 2.6: Thực trạng mức độ thực hiện nội dung đánh giá GV tiểu học theo
Chuẩn nghề nghiệp của Phòng GD&ĐT ............................................. 39
Bảng 2.7: Tổng hợp kết quả xếp loại GV các trường TH thành phố Móng
Cái do GV tự đánh giá ......................................................................... 42
Bảng 2.8: Tổng hợp kết quả xếp loại GV các trường TH thành phố Móng
Cái do Tổ CM đánh giá ....................................................................... 42
Bảng 2.9: Tổng hợp kết quả xếp loại GV các trường TH thành phố Móng
Cái do Hiệu trưởng đánh giá ............................................................... 43
Bảng 2.10: Những khó khăn đối với BGH trong việc triển khai và áp dụng
chuẩn nghề nghiệp của GV TH ........................................................... 45
Bảng 2.11: Những khó khăn của GV trong quá trình tự đánh giá theo Chuẩn ....... 47
Bảng 2.12: Những khó khăn của tổ chuyên môn trong quá trình đánh giá
GV theo Chuẩn .................................................................................... 49
Bảng 2.13: Thực trạng việc xây dựng kế hoạch đánh giá GV theo Chuẩn
của Phòng GD&ĐT Móng Cái ............................................................ 51
Bảng 2.14: Thực trạng việc tổ chức thực hiện kế hoạch đánh giá GV theo
Chuẩn nghề nghiệp ................................................................................ 52

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
v




Bảng 2.15: Thực trạng chỉ đạo hoạt động đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề
nghiệp của Phòng GD &ĐT Móng Cái ................................................... 54
Bảng 2.16: Thực trạng kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động đánh giá GV theo
Chuẩn nghề nghiệp của Phòng GD&ĐT ................................................ 56
Bảng 2.17: Yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý đánh giá GV tiểu học
theo Chuẩn nghề nghiệp của Phòng GD&ĐT thành phố Móng Cái ... 60
Bảng 3.1: Thống kê kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả
thi của các biện pháp đề xuất .............................................................. 83

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
vi




DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ
Sơ đồ 1.1: Các chức năng và chu trình quản lý ................................................. 12
Sơ đồ 1.2: Quản lý các thành tố tham gia quá trình giáo dục ........................... 14
Biểu đồ 2.1: Xếp loại phẩm chất chính trị, dạo đức của giáo viên.................... 30
Biểu đồ 2.2: Kết quả đánh giá xếp loại chuyên môn ......................................... 32
Biểu đồ 2.3: Kết quả điều tra mức độ chính xác của việc đánh giá GV bằng Chuẩn....... 35
Biểu đồ 3.1: Kết quả khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của
các biện pháp đề xuất .................................................................. 84

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
vi




MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Giáo du ̣c ngày nay đươ ̣c coi là nề n móng của sự phát triể n KH - KT và
đem lại sự thịnh vươ ̣ng cho nề n kinh tế quố c dân. Có thể khẳ ng đinh
̣ rằ ng:
không có giáo dục thì không có bấ t cứ sư ̣ phát triể n nào đố i với con người,
đố i với kinh tế , văn hoá. Ý thức đươ ̣c điề u đó, Đảng ta đã thưc̣ sư ̣ coi "Giáo
dục là quố c sách hàng đầ u" Hô ̣i nghị TW 4 khoá VII đã khẳ ng đinh
̣ "Giáo
dục - Đào tạo là chìa khoá để mở cửa tiế n vào tương lai" [13]. Nghi ̣ quyế t
TW 2 khoá VIII đã tiếp tục khẳ ng định "Muốn tiến hành CNH, HĐH thắ ng lợi
phải phát triể n mạnh giáo dục - đào tạo, phát huy nguồ n lực con người, yế u
tố cơ bản của sự phát triể n nhanh và bền vững" [14]. Đại hội đảng lần thứ X
(2006) tiếp tục nhấn mạnh Đảng ta coi con người vừa là đô ̣ng lưc̣ vừa là mu ̣c
tiêu của sự phát triể n.
Đội ngũ giáo viên có mô ̣t vai trò vô cùng quan trọng để làm cho giáo du ̣c
thực hiêṇ đươ ̣c sứ mê ̣nh cao cả đó. Hồ Chủ tich
̣ đã từng nói "Không có thầ y thì
không có giáo dục" [27]. Rõ ràng phát triển đội ngũ giáo viên là yêu cầ u cấ p
thiết, là yếu tố cơ bản có ý nghĩa quyế t đinh
̣ trong viê ̣c phát triể n giáo du ̣c. Chỉ
thị số 40-CT/TW ngày 15/6/2004 của Ban Bí thư Trung ương Đảng (khóa IX)
về xây dựng và nâng cao chất lươ ̣ng đội ngũ nhà giáo, cán bô ̣ quản lý giáo du ̣c
đã xác định “Phát triển giáo dục và đào tạo là quốc sách hàng đầu, là một

trong những động lực quan trọng thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại
hóa đất nước, là điều kiện để phát huy nguồn lực con người. Đây là trách
nhiệm của toàn Đảng, toàn dân, trong đó nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục
là lực lượng nòng cốt, có vai trò quan trọng”[15].
Hiện nay, bối cảnh thế giới và Việt Nam trong thế kỉ XXI đang đặt ra
những yêu cầu mới về giáo dục nói chung và giáo dục phổ thông nói riêng. Do
đó, vai trò của người giáo viên đã có nhiều thay đổi. Giáo viên, trước hết là nhà
giáo dục, bằng chính nhân cách của mình và qua các hoạt động giáo dục mà tác
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
1




động tích cực đến việc hình thành nhân cách học sinh. Trong vai trò truyền thụ
tri thức, người thầy là người hướng dẫn, tổ chức, tư vấn để người học thực hiện
mọi nhiệm vụ nhận thức và phát triển kĩ năng. Hơn nữa, người giáo viên, ngoài
năng lực dạy học còn phải có năng lực cảm hóa người học, năng lực giúp hình
thành và phát triển cảm xúc, thái độ, hành vi đúng đắn trong những mối tương
tác đa dạng với con người, xã hội, tự nhiên. Chỉ với vai trò đó, người giáo viên
mới có thể đáp ứng yêu cầu giáo dục trong giai đoạn mới, đáp ứng yêu cầu của
cuộc cải cách chương trình giáo dục phổ thông sau 2015, thực hiện “Đổi mới
căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo” theo Nghị quyết của Đại hội Đảng toàn
quốc lần thứ XI. Chính vì vậy, nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên là vấn đề
cấp thiết hiện nay.
Để nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo Đồng thời, cụ thể hóa các chủ
trương, chính sách của Chính phủ, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành các
văn bản về việc đánh giá giáo viên như: Quyết định số 202/TCCP-VC ngày 08
tháng 6 năm 1994 của Bộ trưởng - Trưởng ban Tổ chức - cán bộ Chính phủ
(nay là Bộ nội vụ) về việc ban hành Tiêu chuẩn nghiệp vụ ngạch công chức

ngành giáo dục và đào tạo (ngạch giáo viên tiểu học và ngạch giáo viên tiểu
học cao cấp); Quyết định số 06/2006/QĐ-BNV ngày 21 tháng 3 năm 2006 của
Bộ trưởng Bộ Nội vụ về việc ban hành Quy chế đánh giá, xếp loại giáo viên
mầm non và giáo viên phổ thông công lập; Quyết định số 16/2008/QĐBGDĐT ngày 16 tháng 4 năm 2008 của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về
việc ban hành Quy định đạo đức nhà giáo. Tuy nhiên, các văn bản trên chưa
thực sự đưa ra được những chuẩn để đo lường, đánh giá các năng lực cần có
của giáo viên, để từ đó thúc đẩy việc tự bồi dưỡng phát triển năng lực nghề
nghiệp của giáo viên.
Năm 2007, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ban hành Quy định Chuẩn nghề
nghiệp theo quyết định số 14/2007/QĐ-BGDĐT. Theo đó,Chuẩn nghề nghiệp
là một hệ thống nội dung về phẩm chất, năng lực nghề nghiệp của giáo viên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
2




Các phẩm chất, năng lực được trình bày theo lối tiếp cận năng lực hoạt động,
với cấu trúc phản ánh logic các công đoạn hoạt động giáo dục, dạy học. Mỗi
hoạt động ở từng công đoạn được xác định bằng các hành động cấu thành các
kĩ năng giáo dục, dạy học cụ thể. Như vậy, Chuẩn nghề nghiệp giáo viên có giá
trị như là một thước đo năng lực hành nghề của giáo viên diễn ra trong bối
cảnh thực tiễn giáo dục. Bên cạnh đó, Chuẩn nghề nghiệp giáo viên được ban
hành còn nhằm hướng tới mục tiêu giúp giáo viên tiểu học tự đánh giá phẩm
chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực nghề nghiệp để từ đó giáo viên tự xây
dựng kế hoạch tự bồi dưỡng, tự phát triển. Kết quả đánh giá giáo viên còn là
cơ sở để các cơ quan quản lý giáo dục xây dựng kế hoạch, chương trình tài
liệu, phương pháp và hình thức bồi dưỡng phù hợp cho đội ngũ giáo viên tiểu
học nói chung và bồi dưỡng cho giáo viên chưa đạt Chuẩn nói riêng; đồng thời
sử dụng đội ngũ giáo viên hiệu quả và thực hiện chính sách đãi ngộ đối với

giáo viên.
Từ năm 2011, Phòng GD&ĐT thành phố Móng Cái đã tổ chức các lớp
tập huấn cho toàn bộ cán bộ, giáo viên toàn Thành phố quán triệt nội dung, yêu
cầu và cách tổ chức đánh giá giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp. Đồng
thời triển khai thực hiện từ năm học 2012-2013 đến nay. Tuy nhiên, trong quá
trình đánh giá giáo viên theo Chuẩn còn gặp khó khăn: bệnh thành tích, sự đánh
giá đôi khi còn bị ảnh hưởng bởi các văn bản pháp quy khác, một số tiêu chí
chưa được hiểu một cách thống nhất. Chính vì thế, một vấn đề quan trọng đặt ra
là cần phải tổ chức việc đánh giá đúng thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học để
có những giải pháp ưu tiên cho công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên
để đảm trách được vai trò của người giáo viên thế kỉ XXI; đồng thời tránh được
bệnh thành tích trong đánh giá giáo viên. Thực tiễn của công tác quản lý và
theo dõi kết quả đánh giá giáo viên theo Chuẩn nghề nghiệp của các trường tiểu
học trên địa bàn thành phố Móng Cái từ năm 2011-2012 đến nay cho thấy phần
lớn giáo viên tiểu học chưa đạt đúng mức các tiêu chí trong Chuẩn nghề
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
3




nghiệp. Vì vậy, việc đánh giá giáo viên tiểu học theo Chuẩn để làm căn cứ cho
Phòng GD&ĐT xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giáo viên trong
thời gian tới là rất cần thiết.
Cho đến nay, ở Thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh chưa có công
trình nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá giáo viên tiểu học theo Chuẩn
nghề nghiệp nhằm giúp cho hoạt động đánh giá giáo viên tiểu học có hiệu quả.
Do đó, việc nghiên cứu về quản lý hoạt động đánh giá giáo viên theo chuẩn
nghề nghiệp là cần thiết.
Từ những lý do nêu trên, chúng tôi chọn nghiên cứu đề tài “Quản lý

hoạt động đánh giá giáo viên tiểu học ở thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng
Ninh theo Chuẩn nghề nghiệp”.
2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực tiễn quản lý hoạt động đánh giá
xếp loại giáo viên tiểu học ở thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh theo Chuẩn
nghề nghiệp, đề tài nhằm đề xuất các biện pháp quản lý cho Phòng GD&ĐT
thành phố Móng Cái đối với hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên tiểu học
theo Chuẩn nghề nghiệp, góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu
học của địa phương, đáp ứng yêu cầu đổi mới hiện nay.
3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Hoạt động quản lý đội ngũ giáo viên các trường tiểu học của Phòng
GD&ĐT.
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Biện pháp quản lý của Phòng GD&ĐT thành phố Móng Cái đối với hoạt
động đánh giá giáo viên các trường tiểu học trên địa bàn theo Chuẩn nghề nghiệp.
4. Giả thuyết khoa học
Trong những năm qua, Phòng GD&ĐT thành phố Móng Cái đã quan tâm
quản lý hoạt động đánh giá, xếp loại giáo viên Tiểu học theo chuẩn nghề
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
4




nghiệp. Tuy nhiên, trước yêu cầu đổi mới giáo dục hiện nay thì hoạt động này
còn bộc lộ những hạn chế nhất định. Nếu phân tích rõ cơ sở lý luận, các yêu
cầu của chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học và thực tiễn đánh giá giáo viên
thì có thể đề xuất được những biện pháp quản lý hoạt động đánh giá giáo viên
tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp khách quan, sát thực và sẽ góp phần tạo dựng

cơ sở thực tiễn xác đáng cho sự phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học của thành
phố Móng Cái góp phần nâng cao chất lượng giáo dục tiểu học của Thành phố
trong giai đoạn hiện nay.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Phân tích cơ sở lý luận về đánh giá giáo viên và quản lý hoạt động đánh giá
giáo viên tiểu học theo Chuẩn nghề nghiệp.
5.2. Khảo sát, phân tích thực trạng đánh giá giáo viên và các biện pháp quản lý
hoạt động đánh giá giáo viên tiểu học trên địa bàn thành phố Móng Cái, tỉnh
Quảng Ninh theo Chuẩn nghề nghiệp.
5.3. Đề xuất biện pháp quản lý cho Phòng GD&ĐT thành phố Móng Cái, tỉnh
Quảng Ninh trong việc đánh giá giáo viên tiểu học của Thành phố theo Chuẩn
nghề nghiệp
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
6.1. Giới hạn phạm vi nội dung nghiên cứu
Đề tài tập trung nghiên cứu một số biện pháp quản lý đánh giá giáo viên
tiểu học của thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh theo quyết định số
14/2007/QĐ-BGDĐT của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Ban hành Quy
định về chuẩn nghề nghiệp của giáo viên tiểu học.
6.2. Giới hạn về địa bàn nghiên cứu
Tiến hành khảo sát thực trạng, khảo nghiệm hoạt động đánh giá giáo viên
của 15 trường tiểu học thuộc địa bàn thành phố Móng Cái, tỉnh Quảng Ninh.
6.3 Giới hạn về khách thể khảo sát
- Hiệu trưởng, phó hiệu trưởng, tổ trưởng chuyên môn và giáo viên.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
5




- Lãnh đạo Phòng GD&ĐT, trưởng các bộ phận của Phòng GD&ĐT liên

quan đến công tác chỉ đạo, quản lý trường tiểu học.
7. Phương pháp nghiên cứu
7.1. Phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích, tổng hợp, khái quát hóa và hệ thống hóa các vấn đề lý luận,
khái niệm nghiên cứu liên quan đến đề tài.
7.2. Phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Đây là phương pháp sử dụng
một phiếu trưng cầu ý kiến với một hệ thống câu hỏi đã được soạn sẵn, nhằm
thu thập những thông tin cần thiết về vấn đề quản lý nghiên cứu. Phương pháp
này có các loại câu hỏi đóng và câu hỏi mở.
- Phương pháp chuyên gia: là phương pháp dùng trí tuệ của đội ngũ
chuyên gia có trình độ cao thuộc về một lĩnh vực, một chuyên ngành để nhận
định, đánh giá một vấn đề khoa học. Phương pháp này có ưu điểm: ít tốn kém
thời gian, công sức và đạt hiệu quả cao.
- Phương pháp phỏng vấn: Là phương pháp trực tiếp hỏi các khách thể
khảo sát về các nội dung của vấn đề nghiên cứu.
- Phương pháp tổng kết kinh nghiệm: là phương pháp nghiên cứu một
cách hệ thống những kết quả đã đạt được và chưa đạt được khi tiến hành một
hoạt động nào đó; rồi rút ra những kinh nghiệm trong thực tiễn.
7.3. Nhóm phương pháp xử lý số liệu bằng thống kê toán học: là nhóm
phương pháp sử dụng các công thức toán thống kê để định lượng kết quả
nghiên cứu. Trên cơ sở đó, rút ra các nhận xét khoa học mang tính khái quát.
8. Cấu trúc luận văn
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận và khuyến nghị, Tài liệu tham khảo, Phụ
lục, nội dung luận văn được cấu trúc trong 3 chương:
Chương 1: Cơ sở lý luận về quản lý hoạt động đánh giá giáo viên tiểu
học theo Chuẩn nghề nghiệp
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
6

Chương 2: Thực trạng quản lý hoạt động đánh giá giáo viên tiểu học theo
Chuẩn nghề nghiệp của Phòng GD&ĐT thành phố Móng Cái tỉnh Quảng Ninh.
Chương 3: Biện pháp quản lý của Phòng GD&ĐT đối với hoạt động
đánh giá, xếp loại giáo viên tiểu học ở thành phố Móng Cái tỉnh Quảng Ninh
theo Chuẩn nghề nghiệp

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
7




Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG
ĐÁNH GIÁ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC THEO CHUẨN NGHỀ NGHIỆP
CỦA PHÒNG GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
1.1. Tổng quan các nghiên cứu về đánh giá, xếp loại giáo viên
Giáo dục là một hiện tượng xã hội đặc biệt, có chức năng truyền thụ tri
thức, kinh nghiệm xã hội của thế hệ trước, cho thế hệ sau. Vì thế kho tàng tri
thức, kinh nghiệm xã hội ngày càng tăng rất nhanh. Quá trình dạy học trở thành
một khoa học, một nghệ thuật, có tính nhân văn rất cao giữa một bên là nhà sư
phạm (thầy giáo) và một bên là đối tượng được giáo dục (học trò). Nghề thầy
giáo được xã hội tôn vinh là nghề cao quý nhất trong các nghề cao quý. Không
ai có thể phủ nhận được vai trò của người thầy trong việc đào tạo ra thế hệ trẻ
có lý tưởng, có hoài bão, có trình độ tri thức cao hơn thế hệ đi trước, có nhân
cách, có lối sống lành mạnh, phù hợp với truyền thống dân tộc.
Thực tiễn dạy học đã chứng minh rằng, muốn hoàn thiện, nâng cao hiệu

quả của quá trình dạy học thì không thể bỏ qua khâu kiểm tra - đánh giá chất
lượng dạy học của giáo viên và kiểm tra kết quả học tập của học sinh. Thông
qua đó, các nhà quản lý nói chung, các nhà QLGD nói riêng và đội ngũ các
thầy, cô giáo (các nhà sư phạm) có được những thông tin ngược quan trọng để
kịp thời phát hiện, điều chỉnh quá trình dạy và học cho phù hợp với đối tượng
và thực tiễn giảng dạy.
Dạy học là hoạt động chủ yếu trong nhà trường, là trung tâm của hoạt
động QLGD. Vì vậy, việc kiểm tra - đánh giá chất lượng giảng dạy có vị trí vô
cùng quan trọng, có ý nghĩa hết sức lớn lao đối với mục tiêu nâng cao chất
lượng giáo dục.
Trong những năm gần đây, đứng trước nhiệm vụ đổi mới giáo dục - đào
tạo nói chung và đổi mới nội dung, phương pháp dạy học nói riêng, nhiều
người nghiên cứu trong đó những nhà giáo dục học, tâm lý học đã đi sâu
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
8




nghiên cứu vấn đề đổi mới nội dung dạy học theo phương pháp nâng cao tính
hiện đại và gắn khoa học với thực tiễn sản xuất và đời sống, vấn đề lấy học sinh
làm trung tâm trong hoạt động dạy học như các tác giả: Trần Hồng Quân, Phạm
Minh Hạc, Đặng Quốc Bảo, Phạm Viết Vượng, Đặng Thành Hưng, Nguyễn
Đức Chính, Trần Khánh Đức...).
Quản lý đánh giá giáo viên theo Chuẩn là một trong những hoạt động
trung tâm của các cấp quản lý giáo dục và của các nhà trường, trong đó Phòng
giáo dục là cơ quan quản lý trực tiếp công tác đánh giá giáo viên theo Chuẩn
nghề nghiệp ở các nhà trường. Đồng thời đây cũng là nội dung quản lý cơ bản,
quan trọng nhất trong công tác quản lý trường học. Chính vì lẽ đó, vấn đề quản
lý đánh giá giáo viên theo Chuẩn luôn được các nhà nghiên cứu, các nhà quản

lý giáo dục đề cập trong các công trình nghiên cứu khoa học như đề tài: các tác
giả Trần Kiều và Lê Đức Phúc (2001) trong bài “Cơ sở khoa học để xác định
Chuẩn cho Trường mầm non nông thôn trong công tác chỉ đạo” [23], đã đưa ra
những vấn đề cơ bản như xác định khái niệm, thống nhất hệ thống chuẩn mực
trong chỉ đạo thực hiện trên cơ sở mục tiêu giáo dục, Chuẩn và “vùng phát triển
gần nhất của trẻ mầm non”, mối quan hệ giữa Chuẩn và điều kiện giáo dục,
quan điểm hành động trong chỉ đạo. Tác giả Hồ Lam Hồng (2008) trong bài
“Chuẩn nghề nghiệp giáo viên mầm non và quy trình xây dựng Chuẩn nghề
nghiệp”[20], đã đưa ra quan niệm về Chuẩn nghề nghiệp GV mầm non và cơ sở
lí luận và thực tiễn của việc xây dựng Chuẩn nghề nghiệp GV mầm non. Các
tác giả Phan Sắc Long (2005) trong bài “Chuẩn nghề nghiệp GV tiểu học với
việc đào tạo, bồi dưỡng và đánh giá GV”[25], Nguyễn Thị Ngọc Quyên (2007)
trong bài “Chuẩn nghề nghiệp GV tiểu học và việc thiết chế hóa việc đánh giá
năng lực nghề nghiệp GV theo Chuẩn”[33], Trần Ngọc Giao (2007) trong bài
phỏng vấn “Hiệu trưởng cũng là một nghề, cần phải có Chuẩn [18], đã nghiên
cứu, bàn bạc xoay quanh các vấn đề về mục đích của Chuẩn, nội dung của
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
9




Chuẩn, việc bồi dưỡng đội ngũ GV đang hành nghề để đáp ứng tốt yêu cầu
Chuẩn đưa ra đồng thời đề xuất một số kiến nghị và giải pháp.
Để nâng cao hiệu quả hoạt động quản lý đánh giá giáo viên tiểu học theo
chuẩn nghề nghiệp, vấn đề đặt ra ở luận văn này là tìm hiểu thực trạng biện
pháp quản lý đánh giá giáo viên tiểu học của Thành phố, từ đó đề xuất một số
biện pháp nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy trong các trường tiểu học.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Quản lý, Quản lý giáo dục

1.2.1.1 Khái niệm về quản lý
Khi xã hội loài người xuất hiện, một loạt các quan hệ như quan hệ giữa
con người với con người, giữa con người với thiên nhiên, giữa con người với xã
hội và cả quan hệ giữa con người với chính bản thân mình xuất hiện theo. Điều
này đã làm nảy sinh nhu cầu về quản lý. Ngày nay quản lý đã trở thành một
nhân tố của sự phát triển xã hội. Yếu tố quản lý tham gia vào mọi lĩnh vực trên
nhiều cấp độ và liên quan đến mọi người.
Theo từ điển Tiếng Việt: thuật ngữ “Quản lý” được xác định là: “Trông
coi và giữ gìn theo những yêu cầu nhất định” [35, tr 329].
Theo quan điểm kinh tế, F.Taylor (1856-1915) cho rằng: “Quản lý là cải
tạo mối quan hệ giữa người với người, giữa người với máy móc, và quản lý là
nghệ thuật rõ ràng, chính xác cái gì cần làm và làm cái đó thế nào bằng
phương pháp tốt nhất và rẻ nhất” [Dẫn theo 17, tr.327].
Theo tác giả Nguyễn Ngọc Quang thì “Quản lý là sự tác động có tổ
chức, có định hướng của chủ thể quản lý lên đối tượng quản lý nhằm sử dụng
có hiệu quả nhất các tiềm năng, các cơ hội của hệ thống để đạt được mục tiêu
đã đặt ra trong điều kiện biến đổi của môi trường.” [31, tr.43].
Theo tập thể tác giả Đặng Quốc Bảo thì định nghĩa kinh điển và đơn giản
nhất là: “Quản lý là tác động có định hướng, có chủ đích của chủ thể quản lý
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
10




(người quản lý) đến khách thể quản lý (người bị quản lý) trong một tổ chức nhằm làm cho tổ chức vận hành và đạt được mục đích của tổ chức” [1].
Như vậy, theo quan điểm kinh tế, quản lý luôn chú ý đến vận hành, hiệu
quả kinh tế, phát triển sản xuất và sự tác động qua lại giữa các lực lượng sản
xuất. Theo quan điểm chính trị xã hội thì quản lý nhằm tạo ra môi trường và
điều kiện cho sự phát triển của đối tượng. Theo quan điểm hệ thống và các tác

giả đã nêu trên, quản lý chú ý đến mục đích của chủ thể quản lý và mục tiêu
của tổ chức.
Chúng ta có thể thấy được bản chất của hoạt động quản lý là cách thức
tác động (tổ chức và điều khiển) hợp quy luật của chủ thể quản lý đến khách
thể quản lý bằng các chức năng quản lý nhằm thực hiện có hiệu quả mục tiêu
của tổ chức (đơn vị) đã đề ra.
Các yếu tố của quản lý là chủ thể quản lý, khách thể quản lý và mối
liên hệ giữa chủ thể quản lý và khách thể quản lý bằng các chức năng
quản lý.
Chức năng quản lý là những nội dung, những phương thức hoạt động cơ
bản, nhờ đó chủ thể tác động lên đối tượng quản lý trong quá trình quản lý
nhằm thực hiện mục tiêu quản lý.
Có 4 chức năng cơ bản của quản lý, đó là:
+ Kế hoạch hóa
+ Tổ chức
+ Chỉ đạo thực hiện
+ Kiểm tra, đánh giá.
Và một chức năng trung tâm: thông tin quản lý.
Quá trình quản lý là thực hiện các chức năng quản lý, các chức năng này có
mối quan hệ qua lại hợp thành chu trình quản lý, được mô tả bởi sơ đồ sau:

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
11




Kế hoạch hóa

Kiểm tra,

đánh giá

Thông tin
quản lý

Tổ chức

Chỉ đạo
Sơ đồ 1.1: Các chức năng và chu trình quản lý
- Lập kế hoạch: Là quá trình thiết lập các mục tiêu, hệ thống các hoạt
động và điều kiện đảm bảo thực hiện các mục tiêu. Kế hoạch là nền tảng của
quản lý.
- Tổ chức: Là quá trình sắp xếp và phân bổ công việc, phân bổ quyền
hành và các nguồn lực cho các thành viên trong tổ chức.
- Chỉ đạo: Là điều hành, chỉ dẫn, đôn đốc, giám sát, điều khiển, điều
chỉnh đối tượng quản lý hoạt động đúng kế hoạch.
- Kiểm tra, đánh giá: Là hoạt động của người quản lý kiểm tra và đánh
giá các hoạt động của đơn vị về việc thực hiện mục tiêu đặt ra.
1.2.1.2. Khái niệm về quản lý giáo dục và quản lý nhà trường
Cũng như bất kỳ hoạt động xã hội nào, hoạt động giáo dục cần được tổ
chức và quản lý với nhiều cấp độ khác nhau (nhà nước, nhà trường, lớp học…)
nhằm thạc hiện có hiệu quả mục đích và các mục tiêu giáo dục phù hợp với
từng giai đoạn phát triển của các thể chế chính trị - xã hội ở các quốc gia.
Với cách hiểu này P.V Khuđôminxky cho rằng: "QLGD là tác động có
hệ thống, có kế hoạch, có ý thức, có mục đích của các chủ thể quản lý ở các
cấp khác nhau đến tất cả các khâu của hệ thống (từ Bộ GD&ĐT đến trường
học) nhằm đảm bảo việc giáo dục cộng sản chủ nghĩa cho thế hệ trẻ, đảm bảo
sự phát triển toàn diện và hài hòa của họ trên cơ sở nhận thức và sử dụng các
quy luật về giáo dục, của sự phát triển cũng như các quy luật khách quan của
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN

12




quá trình dạy học và giáo dục, của sự phát triển thể chất và tâm lý của trẻ em"
[Dẫn theo 17, tr.341].
Ngày nay với sứ mệnh phát triển giáo dục thường xuyên, công tác giáo
dục không chỉ giới hạn ở thế hệ trẻ mà cho mọi người, tuy nhiên trọng tâm vẫn
là giáo dục thế hệ trẻ cho nên quản lý giáo dục được hiểu là sự điều hành hệ
thống giáo dục quốc dân. Ta có thể hiểu: Quản lý giáo dục là hệ thống tác động
có mục đích, có kế hoạch, hợp quy luật của chủ thể quản lý nhằm làm cho hệ
thống vận hành theo đường lối giáo dục và nguyên lý của Đảng, thực hiện được
các tính chất của nhà trường xã hội chủ nghĩa Việt Nam, mà tiêu điểm hội tụ là
quá trình dạy học - giáo dục thế hệ trẻ, đưa hệ giáo dục tới mục tiêu dự kiến,
tiến lên trạng thái mới về chất.
Giáo dục là một bộ phận của xã hội, nên QLGD là một loại hình quản lý xã
hội. Quản lý xã hội là tác động có ý thức của chủ thể quản lý tới khách thể quản lý
trên cơ sở nhận thức và vận dụng những quy luật khách quan của đối tượng nhằm
đảm bảo cho nó vận động và phát triển hợp lý để đạt mục tiêu đã định.
Hiện nay, ở nước ta các nhà nghiên cứu lý luận giáo dục cho rằng:
QLGD là sự tác động có ý thức, có mục đích của chủ thể quản lý tới khách thể
quản lý nhằm đưa hoạt động sư phạm của hệ thống giáo dục đạt tới kết quả
mong muốn một cách có hiệu quả nhất.
QLGD còn được hiểu một cách cụ thể là quản lý một hệ thống giáo dục,
một trường học, một cơ sở giáo dục hay trung tâm hướng nghiệp dạy nghề…
Vì vậy, “Quản lý giáo dục, quản lý trường học là một chuỗi tác động hợp lý
(có mục đích, có hệ thống, có kế hoạch) mang tính chất tổ chức sư phạm của chủ
thể quản lý đến tập thể giáo viên và học sinh, đến những lực lượng giáo dục trong
và ngoài trường nhằm huy động họ cộng tác, phối hợp tham gia một cách tối ưu

tới việc hoàn thành các mục tiêu giáo dục” [31].
Trường học là một tổ chức GD cơ sở của hệ thống GD quốc dân, trực
tiếp làm công tác giáo dục đào tạo thế hệ trẻ và các lực lượng lao động.
Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN
13