Tiết 31: Luyện tập viết đoạn văn tự sự

Phan thị hờng luyện viết đoạn văn tự sự
Luyện tập viết đoạn văn tự sự
Ngày soạn: 2/11/2007
Ngời soạn: Phan thị Hờng
Tiết: 31 Tập làm văn
A. Mục tiêu bài học:
1.Kiến thức: Nắm đợc các loại đoạn văn trong văn bản tự sự
2.Kĩ năng: Biết cách viết một đoạn văn, nhất là phần thân bài.
3.Giáo dục: nâng cao ý thức tìm hiểu và học tập cách viết các đoạn văn trong bài văn tự sự
B.Phơng tiện thực hiện:
1. SGK, SGV, giáo án, tìm hiểu các tài liệu có liên quan.
2. HS chuẩn bị bài theo hệ thóng câu hỏi sgk+ đọc lại những bài đã học về VBTS: lập dàn ý, miêu
tả và biểu cảm trong văn tự sự.
C. Cách thức tiến hành:
GV tổ chức giờ dạy theo phơng pháp trao đổi thảo luận, trả lời câu hỏi.
D, Tiến trình dạy học:
1. ổn định tổ chức lớp:
2. Kiểm tra bài cũ: Thực hiện trong quá trình dạy bài mới
3. Bài mới:
Hoạt động của thầy và trò Yêu cầu cần đạt
GV: gợi về những đoạn văn tự sự đã
học dựa trên những bài đã học, hãy
nêu định nghĩa về đoạn văn?
Đoạn văn có bao nhiêu loại?
Nhiệm vụ của từng đoạn?
Nội dung của đoạn văn?
GV khái quát.
I. Khái niệm đoạn văn:
- Đoạn văn là một bộ phận của văn bản. Nhiều đoạn văn kết
hợp lại thành văn bản. Đoạn văn bao giờ cũng có câu chủ đề
nêu ý khái quát và các câu triển khai làm rõ ý khái quát.

- Đoạn văn có các loại: đoạn mở bài, đoạn thân bài, đoạn kết
bài.
+ đoạn mở bài: giới thiệu câu chuyện.
+ đoạn thân bài: kể diễn biến các sự việc, chi tiết.
+ đoạn kết bài: kết thúc câu chuyện.
Các đoạn đều có chung nhiệm vụ là làm rõ chủ đề câu
chuyện.
- Nội dung của đoạn: Có đoạn văn vừa giới thiệu nhân vật,
vừa kể sự việc, có đoạn văn biểu hiện tâm trạng nhân vật, có
đoạn văn thể hiện tâm t tình cảm của ngời viết.
GV cho HS đọc bài tập 1/ 98:
Theo em đoạn văn trên có thể hiện
đúng nh dự kiến của tác giả không?
ND, giọng điệu của các đoạn văn mở
đầu và kết thúc có nét gì giống nhau,
khác nhau?

GV gọi nhiều HS trả lời bổ sung sau đó
giáo viên ghi những ý chính lên bảng
rồi rút ra nhận xét
II. Cách viết đoạn văn:
Bài 1 trang 98: Đoạn văn dẫn đã thể hiện rõ ý định của ngời
viết.
Ví dụ 1:
Mở đầu và kết thúc truyện ngắn Rừng xà nu đúng nh dự
kiến của nhà văn Nguyễn Trung Thành.
Đoạn mở đầu: tác giả miêu tả rừng xà nu hết sức tạo hình:
Làng ở trong tầm đại bác của giặc
+ Chúng bắn thành lệ
+ Tất cả đạn đại bác

Trong rừng xà nu có hàng vạn cây, không cây nào là
không bị thơng.
Phan thị hờng luyện viết đoạn văn tự sự
Khi viết một đoạn văn, chúng ta cần
làm gì?
+ Có cây bị chặt đứt nửa.
+ ở chỗ vết thơng nhựa ứa ra
Trong rừng không có loại cây nào sinh sôi nảy nở khỏe
nh vậy.
+ Cạnh cây ngã gục
+ Ham ánh sáng
+ Có những cây vợt
+ Ưỡn tấm ngực lớn
Kết thúc miêu tả rừng xà nu mờ dần, xa dần.
Tnú lại ra đi, cụ Mết và Dít đa anh đến cửa rừng
+ Trận đại bác đêm qua
+ Quanh đó vô số cây con mọc lên
+ Có những cây mới nhú
Ba ngời ở đấy nhìn ra xa
+ Đến hút tầm mắt.
+ Ngoài những đồi xà nu nối tiếp chạy đến tận chân
trời.
Nhận xét:
Giống: đều tả cảnh rừng xà nu thể hiện cách kết cấu
vòng tròn - mở, kết hô ứng góp phần làm nổi bật chủ đề, đảm
bảo tính chặt chẽ của bố cục, gợi mở suy nghĩ và cảm xúc
của ngời đọc.
Khác: đoạn mở đầu tả cảnh rừng xà nu: chi tiết tỉ mỉ,
giàu giá trị tạo hình, giọng điệu ngôn ngữ mợt mà, nhằm tạo
không khí của câu chuyện. Đoạn đầu mở ra cuộc sống hiện

tại;
Đoạn kết bài: miêu tả cảnh rừng xà nu xa mờ dần và bất tận
nhằm đọng lại trong lòng ngời những suy nghĩ sâu lắng,
giọng điệu trầm ngâm.
Dự kiến mở bài, kết bài gợi ra sự lớn lao mạnh mẽ ở
những ngày tháng phía trớc, giúp cho ngời đọc suy ngẫm về
sức sống bất diệt của rừng xà nu.
Khi viết 1 đọan văn tự sự cần:
- Xác định đợc ND cần viết, định ra hớng viết.
- Mỗi sự việc cần phác thảo những chi tiết.
- Mỗi chi tiết cần miêu tả những nét chính đặc sắc, đặc biệt
có sự việc chi tiết phải thể hiện đợc rõ chủ đề.
- Cố gắng thể hiện mở đầu, kết thúc có chung 1 giọng điệu,
cách kể sự vật.
HS đọc ví dụ 2 Sgk trang 98 trả lời câu
hỏi: Có thể coi đây là đoạn văn trong
văn bản tự sự đợc không? Vì sao ? Theo
em đoạn văn đó nằm ở phần nào của
truyện mà bạn HS định viết?
GV gọi HS trả lời
Ví dụ 2:
Đây là đoạn văn trong văn bản tự sự vì có câu nêu sự việc
khái quát (câu chủ đề) và có các câu thuộc chi tiết làm rõ sự
việc.
Câu chủ đề: Chị đợc
Các câu triển khai:
Đặt chân Một đoàn ng ời
Phan thị hờng luyện viết đoạn văn tự sự
Bạn HS đã thành công ở chổ nào ? ND
nào còn phân vân và để trống? Em có

thể viết tiếp để bổ sung cho đoạn văn
hoàn chỉnh?
GV hớng dẫn HS thảo luận, gọi HS bổ
sung cho phần còn thiếu.
Từ việc phân tích những vídụ trên, em
hãy cho biết cách viết đoạn văn tự sự ?
Ngời cầm gậy..
Chị Dậu ứa nớc mắt
Nén xúc động
- Đoạn văn thuộc phần thân bài của truyện, bạn HS dựa vào
tác phẩm Tắt đèn của Ngô Tất Tố để viết.
- Đoạn văn này thành công khi miêu tả sự việc chị Dậu đợc
cán bộ Đảng giác ngộ, cử về Đông Xá vận động bà con vùng
lên.
Tuy nhiên còn lúng túng ở những đoạn tả cảnh (còn phần bỏ
trống) thiếu ở đoạn miêu tả tâm trạng của chị Dậu và cả
những dự cảm tơng lai.
Chị Dậu lên (ánh sáng rực rỡ chói chang, xua tan cái
thăm thẳm của màn đêm tối đen nh mực).
Chị Dậu ứa nớc mắt. Bỗng nhiên chị nhớ lại cái ngày
nào
Kinh nghiệm :
* Có ý tởng ban đầu, hình dung sự việc định viết, trả lời câu
hỏi: sự việc đó xảy ra ở đâu, xảy ra nh thế nào?
* Dự kiến kể lại sự việc đó.
* Mỗi sự việc cần phải đợc miêu tả nh thế nào để gây đợc ấn
tợng đặc biệt ,phải giữ đợc liên kết trong đoạn văn cho mạch
lạc, chặt chẽ.
HS nắm phần ghi nhớ trong SGK.

GV hớng dẫn hộc sinh làm bài tập 1:
Đoạn văn kể sự việc gì ở phần nào của
văn bản tự sự ?
Đoạn trích chép ở đây có một số sai sót
về ngôi kể, hãy chỉ rõ những chỗ sai đó,
rồi sửa ?
Câu hỏi này GV cho HS độc lập suy
nghĩ trả lời, có sự bổ sung ý kiến.
Bài tập 2: GV gợi ý cho câu chủ đề sau
đó hớng dẫn HS về nhà thực hiện phần
còn lại.
III. Luyện tập:
BàI tập 1 :
- Đoạn văn kể về sự việc phá bom nổ chậm của các cô gái
thanh niên xung phong. Đoạn văn thuộc phần đầu của văn
bản Ngôi sao xa xôi .
+ Đáng lẽ phải dùng ngôi thứ 1 (tự kể )
Đoạn văn sai 5 chỗ:
(1) Da thịt cô gái .
(2) Cô rùng mình
(3) Phơng Định cẩn thận
(4) Cô khỏa đất
(5) Tim Phơng Định cũng tất cả thay băng Tôi
4. Củng cố:
- Củng cố thêm kiến thức cơ bản về văn tự sự: trong văn bản tự sự có những đoạn văn tự sự, cách viết
đoạn văn tự sự.
5.Hớng dẫn học bài ở nhà:
- Soạn ôn tập văn học dân gian. Chia tổ nhóm làm việc theo hệ thống câu hỏi. GV hớng dẫn học sinh về
tự lập bảng. Những câu hỏi lí thuyết thì luyện khả năng trình bày miệng.