Tiết 31 Luyện tập viết đoạn văn tự sự

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008-2009
Tiết :31 Làm văn:
Ngày sọan :26.10.2009
I .M ụ c tiêu : Giúp học sinh:
1.Kiến thức : -Nắm được các lọai đọan văn trong văn tự sự.
2. Kó năng : -Biết cách viết một đọan văn, nhất là đọan ở phần thân bài, để góp
phần hòan thiện một bài văn tự sự.
3. Thái độ:-Nâng cao ý thức tìm hiểu và học tập cách viết đọan văn trong văn bản
tự sự.
II.Chuẩn bò:
1. Chuẩn bò của giáo viên:
-Giáo viên thiết kế giáo án, làm một số sơ đồ biểu bảng(tranh, mô hình, …)
2. Chuẩn bò của học sinh:
-Học sinh đọc bài, soạn bài theo hướng dẫn của giáo viên .
III. Hoạt động d ạ y h ọ c:
1 . n đònh tình hình lớp : (1phút) Kiểm tra só số, vệ sinh phòng học, phù hiệu
2. Ki ể m tra bài c ũ :(5phút) Giáo viên kiểm tra sự chuẩn bò ở nhà của học sinh, các
đoạn văn và các câu trả lời đã được chuẩn bò.
3. Giảng bài m ớ i :
* Giới thiệu bài : (1phút)
Trong giao tiếp, ở cả hai dạng nói và viết, trong đó chủ yếu là viết, chúng ta
thường gặp nhiều khó khăn khi muốn khẳng đònh một ý nghó, một sự việc nào đó bằng
lối viết văn tự sự. Tiết học này sẽ giúp chúng ta cách viết đọan văn tự sự đúng phương
pháp để đạt mục đích mong muốn .
-Tiến trình bài dạy:
Thời
gian
Hoạt động của giáo viên Hoạt động của học sinh Nội dung

10’

Họat động 1:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiểu đoạn
văn trong văn tự sự.
-Cho học sinh đọc
phần 1
- Giáo viên hướng dẫn
học sinh hiểu và hình
thành khái niệm :Cấu
tạo của văn bản là gì?
Từ đó đi đến khái
niệm đọan văn ? Cấu
tạo của đọan văn ?
Câu trong đọan văn tự
sự bao gồm những lọai
câu có chức năng gì?
Họat động 1:
Học sinh tìm hiểu
đoạn văn trong văn tự
sự.
Học sinh đọc phần 1
học sinh hình thành
khái niệm :Cấu tạo
của văn bản khái
niệm đọan văn, Cấu
tạo của đọan văn
Học sinh chỉ rõ các
câu có chức năng khác
nhau trong ví dụ.

I.Đọan văn trong văn tự sự
1.Khái niệm:
Đọan văn là bộ phận của văn
bản.
-Đọan văn trong văn bản tự
sự có nhiều câu:
+ Câu chủ đề :Nêu ý khái
quát
+ Các câu khác:Thuyết
minh, miêu tả giải thích , mở
rộng.
2.Các lọai đọan văn :
- Đọan mở bài
- Đọan thân bài
- Đọan kết thúc
3.Nội dung :
Giáo án 10 cơ bản - 1 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008-2009

15’
( Dùng bảng phụ ghi ví
dụ để học sinh tìm
hiểu: “Cá mập ăn
người … thần chết áo
trắng” )
-Cho học sinh chỉ rõ
các câu có chức năng
khác nhau trong ví dụ.
- Giáo viên lưu ý cho

học sinh cách phân
lọai đọan văn ở bài
học là theo kết cấu
thông dụng truyền
thống. Ở nhiều sách
báo hiện nay có xuất
hiện tác phẩm không
đảm bảo đủ ba lọai
đọan văn này theo
đọan kết thúc.
-Đọan văn tự sự
thường thể hiện những
nội dung nào nhưng lại
có chung nhiệm vụ gì?
Họat động2:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh tìm hiểu cách
viết đoạn văn trong văn
tự sự
- Giáo viên giới thiệu
cho học sinh sơ lược
về truyện ngắn “Rừng
xà nu “và chủ đề của
truyện, ý nghóa, hình
tượng cây xà nu, sau
đó cho học sinh thảo ,
trả lời câu hỏi a(mục
II.1)
-Các đọan văn trên có
thể hiện đúng như dự

kiến của tác giả
không? Nội dung và
giọng điệu của các
Họat động2:
Học sinh tìm hiểu
cách viết đoạn văn trong
văn tự sự :
Học sinh thảo luận ,
trả lời câu hỏi a (mục
II.1)

- Sau khi tìm hiểu văn
bản của Nguyễn Trung
Thành, rút ra được
kinh nghiệm để viết
đọan văn tự sự
Giới thiệu nhân vật, kể sự
việc, biểu hiện tâm trạng
nhân vật, vừa kể sự việc vừa
tâm sự, tâm tư người kể
chuyện, tả cảnh, tả người ,
đối thọai, độc thọai nội tâm.
4.Nhiệm vụ:
Dù có nhiều nội dung khác
nhau, nhưng trong văn bản tự
sự, các đọan văn đều tập
trung làm nổi bật chủ đề, tư
tưởng của văn bản.
II.Cách viết đọan văn trong
văn tự sự:

1.Tìm hiểu ngữ liệu:
a.Đọan văn ở mục II.1
Viết về cách mở đầu và kết
thúc của Nguyễn Trung
Thành trong truyện ngắn
“Rừng xà nu”
- Các đọan văn trên thể hiện
đúng chủ đề Rừng xà nu,
biểu tượng cho sức sống của
đồng bào Tây Nguyên.
-Giống nhau : Cả hai đọan
văn mở đầu và kết thức đều
tả cảnh rừng xà nu, tập trung
làm rõ chủ đề, có kết cấu
vòng tròn -bố cục chặt chẽ,
gợi mở suy nghó cho người
đọc .
- Khác nhau:
+ Hai đọan mở đầu : miêu tả
cụ thể chi tiết rừng xà nu 
tạo không khí mở đầu lôi
cuốn, giọng điệu ca ngợi
+ Đọan kết :Miêu tả rừng xà
nu mờ dần  lắng đọng
trong lòng người đọc, nhưng
suy ngẫm lắng sâu về mảnh
đất, con người Tây Nguyên
- Giọng điệu khẳng đònh
Giáo án 10 cơ bản - 2 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008-2009


đọan văn mở đầu và
kết thúc có nét gì
giống nhau và khác
nhau ?
- Cho học sinh đọc ví
dụ ở mục II.2 và thảo
luận câu hỏi
+ Có thể coi đây là
văn bản tự sự được
không ? Vì sao? Theo
em đọan văn đó thuộc
phần nào của truyện
mà bạn học sinh đònh
viết?
+ Viết đọan văn này,
bạn học sinh đã thành
công ở nội dung nào?
Nội dung nào còn
phân vân để trống?
Em hãy viết tiếp vào
những chỗ trống đó để
cùng bạn hòan chỉnh
đọan văn đònh viết.
- Giáo viên gợiï ý cho
học sinh suy nghó và
viết tiếp vào chỗ còn
trống trong bài viết

sao cho phù hợp với
nội dung và gắn kết
với mạch văn cả đọan
(cho mỗi nhóm cử đại
diện trình bày bài của
mình , giáo viên đánh
giá và lựa chọn cách
điền nào là hay nhất)
-Từ hai ngữ liệu đã tìm
hiểu , em rút ra những
kiến thức gì để viết
đọan văn tự sự ?
Học sinh đọc ví dụ ở
mục II. 2 và thảo luận
câu hỏi

Học sinh viết tiếp
vào những chỗ trống
đó để cùng bạn hoàn
chỉnh đọan văn đònh
viết.
( mỗi nhóm cử đại
diện trình bày bài của
mình , )

* Tóm lại :Trước khi viết
hoặc kể chuyện phải cần :
-Suy nghó, dự kiến đọan mở
bài, đọan kết bài  bài viết
chặt chẽ, lôi cuốn.

- Đọan mở bài và kết bài có
thể giống họăc khác nhau về
đối tượng trình bày nhưng
phải tập trung dẫn dắt câu
chuyện, thể hiện chủ đề, tư
tưởng của văn bản .
b.Đọan văn học sinh viết
về hậu thân chò Dậu:
-Có thể coi là đọan văn trong
văn bản tự sự .Vì đọan văn
này kể tiếp những sự việc
liên quan đến số phận chò
Dậu và người dân làng chò.
Đọan văn thuộc phần thân
bài – phần phát triển của
truyện ngắn mà bạn học
sinh đang viết, gắn với cốt
truyện mà học sinh dự kiến
lập dàn ý.
- Bạn học sinh đã thành
công khi kể lại câu chuyện
( có tả cảnh , tả tâm trạng, tả
ngừơi) nhưng còn lúng túng
khi bỏ trống đọan tả cảnh,
đọan tả tâm trạng chò Dậu.
c . Khái quát kiến thức cần
nhớ:
-.Đọan mở đầu :Giới thiệu
tạo tình huống cho câu
chuyện.

- Các đọan văn trong thân
bài : Miêu tả, kể sự việc,
giới thiệu nhân vật nhưng
phải hài hòa, gắn bó với cốt
truyện, tập trung thể hiện
chủ đề, tư tưởng của văn bản
-Các đọan kết bài : Kết thúc
Giáo án 10 cơ bản - 3 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008-2009
5’
5’
Ho ạt động 3 :
Giáo viên hướng dẫn
học sinh chốt lại kiến
thức: Các loại đoạn văn
tự sự ? Để viết đoạn văn
tự sự cần phải làm gì?
Các phương tiên liên
kết câu, tác dụng?
Họat động 4:
Giáo viên hướng dẫn
học sinh luyện tập:
-Bài tập 1 :Làm chung
cả lớp
-Bài tập 2: Giáo viên
yêu cầu học sinh đọc
lại 9 câu thơ đầu trong
đọan trích của truyện
thơ “Tiễn dặn người

Ho ạt động 3 :
Học sinh chốt lại kiến
thức: Các loại đoạn văn
tự sự .
Họat động 4:
Học sinh luyện tập:
-Bài tập 1
-Bài tập 2:
Học sinh đọc lại chín
câu thơ đầu trong đọan
trích của truyện thơ
“Tiễn dặn người yêu”
ở sách giáo khoa xác
đònh ý bao trùm và
câu chuyện, tạo ấn tượng,
suy nghó , cảm xúc của người
đọc, người nghe.
-Muốn viết đọan văn trong
bài văn tự sự cần :
+ Huy động năng lực quan
sát, tưởng tượng , vốn sống.
+ Vận dụng kó năng miêu tả ,
kể chuyện, biểu cảm
+ Dùng câu chủ đề nêu ý bao
trùm, sau đó viết vào câu thể
hiện những nội dung cụ thể.
III.Ghi nhớ:
- Có nhiều lọai đọan văn
trong văn bản tự sự. Đọan
( các đọan) mở bài để giới

thiệu câu chuyện, các đọan
thân bài kể lại diễn biến của
các sự việc, đọan (các đọan)
kết bài, kết thúc câu chuyện,
tạo ấn tượng … suy nghó, cảm
xúc của ngừơi đọc, người
nghe.
-Để viết đọan văn tự sự cần
hình dung sự việc xảy ra như
thế nào, rồi lần lượt kể lại
diễn biến của nó.
- Chú ý sử dụng các phương
tiện liên kết câu văn để đọan
văn được macïh lạc, chặt chẽ.
IV.Luyện tập
Làm bài tập 1 và 2.
1/ Đoạn văn kể chuyện cô
thanh niên xung phong thời
chống Mỹ đang phá bom nổ
chậm để thông đường ra trận
Nhầm lẫn ở ngôi kể. Lẫn
lộn giữa ngôi 3 và ngôi 1. đã
dùng ngôi 1 thì không thế
dùng 3 cùng một thời điểm:
đã xưng Tôi để kể thì không
thể dùng Cô, hay Phương
Giáo án 10 cơ bản - 4 - – Nguyễn Văn Mạnh

Trường THPT Tam Quan Năm học 2008-2009
yêu”ở sách giáo khoa

để xác đònh ý bao trùm
và những ý cụ thể của
đọan thơ này, sau đó
hình dung lại những
hình ảnh, cử chỉ và
tâm trạng của nhân
vật?
những ý cụ thể của
đọan thơ .
Đònh để chỉ chính mình.
Cách sửa: thay Cô và
Phương Đònh bằng Tôi.
2/ 9 câu đầu trong đaọn trích
Tiễn dặn người yêu .
+ Chủ đề: tình yêu thắm
thiết, đắm đuối của chàng
trai và cô gái trong buổi anh
tiễn cô về nhà chồng.
+ Các ý nhỏ: cử chỉ và tâm
trạng của cô gái.
+ Cử chỉ và tâm trạng của
chàng trai.
_ HS viết đoạn văn.
4/ Củng cố:
_ Thế nào là đoạn văn, nội dung cụ thể của các đoạn văn?
_ Muốn viết đoạn văn trong bài văn tự sự, người viết cần phải làm gì? ( huy động
năng lực quan sát, tưởng tượng và vốn sống... sau đó vận dụng kỹ năng miêu tả, kể
chuyện, biểu cảm để hoàn chỉnh đoạn văn. Khi viết, có thể dùng câu chủ đề để nêu ý
bao trùm, sau đó viết các câu thể hiện những nội dung cụ thể.)
Dặn dò học sinh chuẩn bò cho tiết học tiếp theo: ( 3 phút)

-Hướng dẫn làm bài tập
- Ra bài tập về nhà: Cách viết đoạn văn tự sự?
-Chuẩn bò bài : Hướng dẫn ôn tập
-Nắm khái niệm và đặc trưng của văn học dân gian.
-Đặc trưng từng thể lọai.
-Nội dung và nghệ thuật của ca dao.
IV. Rút kinh nghiệm, bổ sung :
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
................................................................................................................................
.................................................................................................................................

................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
.................................................................................................................................
Giáo án 10 cơ bản - 5 - – Nguyễn Văn Mạnh