Xác lập nội dung và vận dụng kế toán quản trị vào các doanh nghiệp việt nam

BQ GIAO DlJC VA DAQ TAO
TRlfONG D~I HOC KINH TE TP. HO CHi MINH
...

of\

TRANANHHOA

XACLAPN6IDUNGVAVANDUNG
.
.
.
.
K

,

?

KE TOAN QUAN TRJ
v Ao cA.c DOANH NGHIEP
. vrftT~CNAM
.
Chuyen nganh: Ke' toan, tai
Ma s6
: 5.02.11

VQ

va phan tich ho~t dqng kinh te'.

LUAN AN TIEN si KINH TE

N guoi huang d§:n khoa h9c :

f>i..

1. PGS- TS. DAO VAN TAl
2. TS. VO VAN NHJ
I.

j
I


LOI CAM DOAN

Toi xin cam doan day la cong trznh nghien cuu cua rieng t6i.
Cdc s6' li¢u, ktt qud neu trong lu~n tin la trung thljc va chua tung
dllq'c ai cong b6~ trong bit ky cong trznh nao khtic.

Trdn Anh Hoa


Ml)C Ll)C
Trang
Trang phv bla
Loi cam doan

Danh mvc cac bang
Danh mvc cac so d6

?

~

MdBAU

······································································································ 01
~

,:?

K

_,

'K"

?

CHVdNG 1 : TONG QUAN VE KE TOAN VA KE TOAN QUAN TRJ
DOANH NGHI£';P ......... .... ........... .... ....... ......... ..... ........ .... ......... 06
1.1

A'

-

~

K

K

?

?

DOANH NGHIJ;:<:P VA NHO'NG VAN BE KINH TE Cd BAN CUA
DOANH NGHI£';P: ..................................................................................... 06
1.1.1 Doanh nghi~p va ph an

lo~i

doanh nghi~p ........................................... 06

1.1.2. Nhung vffn d€ kinh te' co ban cua m<)t doanh nghi~p: ...................... 07
K

,

?

?

"

K

1.2 KE TOAN - Cd Sd QUAN TRQNG CUA CAC QUYET BJNH KINH
DOANH ...................................................................................................... 08

1.2.1 Binh nghTa v€ ke' tmin: ......................................................................... 08
1.2.2. Chile nang va mvc tH~u cua ke' toan: ................................................... 11
1.3 TO CHUC H£'; THONG THONG TIN KE TOAN ······································· 12
1.3.1 B6i tu'cjng su dvng thong tin ke' toan ................................. :.:················ ... 13
~ d"""
~ • th"
• k""
~
1.3.2 Y eu cau
01 vo1
ong tm
e toan:
..................................................... .. 14
A

~ h"
. k""
~
1. 3. 3 C d so to,:? ch uc
¥ th""
ong th"ong tm
e to an:
....... ...... ........ ...... ....... ....... . 16
_
?

1.3.4 H~ tho'ng thong tin ke' toan doanh nghi~p la h~ tho'ng bao g6m hai
phan h~: phan h~ thong tin ke' toan tai chinh va phan h~ thong tin
ke' to an quan tri. .................................................................................. 23

1.4 VAl TRO, N(H DUNG VA cAc KY THU!T NGHieP VlJ Cd BAN
?

,.:'

?

""

CUA KE TOAN QUAN TRJ: ......................................... ,............................ 39
1.4.1 Vai tro cua ke' tmin qm'ln tri: ................................................................. 39
1.4.2 N<)i dung cua ke' tmin quan tri: ............................................................. .40
1.4.3 Cac phu'ong phap ky thu~t nghic$p Vt.I co ban du'<;Jc su dl;lng trong ke'.
to an quan trt: ....................................................................................... 41
"'

~

A

~

~

~

K

A

/

?

?

1.5 CAC DIEU KI~N TIEN DE DE THl}C HI~N KE TOAN QUAN TRJ d
CAC DOANH NGHieP VIeTNAM .......................................................... .47
1.5.1 Sv c~n thie't phai thvc hic$n ke' toan quan tri t;;ti cac doanh nghic$p
Vic$t Nam ............................................................................................. 48

1.5.2 Mnghic$p Vic$t Nam ..................................................................................... 49

KET LU!N CHUdNG 1 .................................................................................... 53
~A

.

K

A

/

?

CHUdNG 2 : THl}C TRANG VE VI~C THl}C HI~N KE TOAN QUAN
TRJ TRONG cAc DOANH NGHieP

/ '

'

'

..

CJ VIeT NAM ...... :...... 54

'-

/

,{!?

2.1 Sd LUA

THONG KE To AN DOANH NGHieP vieTNAM: .................................... 54
2.1.1 Giai do;;tn tu nam 1995 trd v€ tru'oc: ..................................................... 54
2.1.2 Giai do;;tn tu nam 1996 de'n nay: ..... .' ..................................................... 57
2.1.3 Nnay: ...................................................................................................... 58
A

K,

?

2.2 NQI DUNG KE TOAN QUAN TRJ TRONG

A

H~

K

X,

THONG KE TOAN

DOANH NGHieP VIeTNAM: .............................................. ;................. ;. 63
2.2.1 Giai do;;tn tu nam 1995 trd v€ tru'oc: ..................................................... 63
2.2.2. Giai do;;tn tu nam 1996 de'n nay: ......................................................... 71

'


2.3 KHAO sAT TINH HINH TO cHuc c6NG TAcKE TOAN TAI MOT
SO DOANH NGHieP: ................................................................................. 73
2.4 DANH GIA CHUNG VE THljC TRANG vrec THljC HreN KE TOAN
QUAN TRJ d cAc DOANH NGHieP TAl VIeTNAM HieN NAY ....... 84
"'

,..('

"'

"

K

?

"

K

2.5 MOT SO NGUYEN NHAN Cd BAN HAN CHE VI~C VAN DlJNG KE
_,;

?

~

A

A

A

TOAN QUAN TRl TAl CAC DOANH NGHieP VIeTNAM .................. 87
KET LUAN CHu'dNG 2 .................................................................................... 89
,

"

"

K

,

?

'

,

?

CHu'dNG 3 : XAC LAP NQI DUNG KE TOAN QUAN TRl VA CAC GIAI
,

,:.?

"

,...(

,

?

...

?

/

/

PHAP DE VAN DlJNG KE TOAN QUAN TRJ VAO QUAN L Y CAC
DOANH NGHieP VIeTNAM .................................................................. 90
/

""

/

A

A

'

~

?

/

,R

3.1 CAC QUAN DIEM XAC LAP NQI DUNG VA DE RA GIAI PHAP DE
K

A

/

?

VAN DlJNG KE TOAN QUAN TRl: ........................................................... 90
3.1.1 Quan di€m ke' tmin qmin tri la m9t phan h~ thu9c h~ th6ng ke' tmin
c6

ph~m

vi, n9i dung va phu'ong pha p ph an anh rieng

bi~t:...............

90

3.1.2 Quan di€m ke' toan quan tri du'Qc t6 chuc theo nhu c~u, kha nang va
" d.K•
• / h - ch"1 p h/1 cua d oanh ng h""
slf can
01 1<;111c
H{p: ................................... . 92
?

3.1.3 Quan di€m nghien cuu ke' toan quan tri tren tinh th~n ke' thua va v~n
d1,mg CO ChQn lQC cac thanh tlfU cua cac nu'OC phat tri€n: ................... 93
/

A

A

,.!

/

?

3.2 XAC LAP NQI DUNG KE TOAN QUAN TRJ: ........................................... 95
3.2.1 H~ th6ng dlf toan ngan sach: ............................................................... 95
3.2.2 H~ th6ng ke' toan trach nhi~m: ......................................................... 107
3.2.3 H~ th6ng ke' toan chi phi va yeu c~u phan tich v~ cac sai bi~t trong
•" ki;t
/ ch"1 p h/1 san xuat
.K ki n h d oan h : ..................................... . 119
VH{c
em soat
?

3.2.4 Thie't l~p thong tin ke' toan quan tri d€ phvc vv cho cac quye't dinh
nga:n h~n va dai h~n cua doanh nghi~p: ··········································· 130


"'

?

K

"'

"

K

"'

?

,

?

3.3 CAC GIAI PHAP BE VAN Dl,JNG KE TOAN QUAN TRJ V AO QUAN
LY CAC DOANH NGHr:eP TAl VIt:T NAM: ......................................... 142
3.3.1 Xay dlfng h~ th6ng chilng tu, Uti khmln ke' toan, s6 ke' toan va bao
/ k""
/ quan
cao
e toan
?

tr~•

.......................................................................... . 142

3.3.2 Xay dlfng mo hlnh t6 chile b<') may ke' toan qm1n tri: ........................ 163
3.3.3 Cac giai phap h8 trcj d~ t6 chile va thlfc hi~n ke' toan quan tri Ci cac
doanh nghi~p

Vi~t

nam: .................................................................. 170

KET LUAN CHUONG 3: ................................................................................. 177
KET LUAN CHUNG ........................................................................................ 179
"

'

?

"'

?

DANH MlJC CONG TRINH CUA TAC GIA
'

A

?

DANH MlJC TAl Lieu THAM KHAO
PHlJ LlJC


"

?

DANH MVC CAC BANG
Trang
Bang 1.1: Bang so sanh cac phu'ong phap ke" toan ............................................... 19
Bang 1.2: Cac d~c di~m co ban cua ke" toan tai chinh va ke" toan quan tri .......... 28
Bang 1.3: T6m ta:t st;t khac nhau gifi'a ke" toan tai chinh va ke" toan quan tri ....... 29

/ h k""'e toan
/ ta1
' . ch/mh va' k""'
/ quan tq ..................................... . 30
e toan
B ang 1.4 : s o san
?

?

•

Bang 1.5: St;t khac nhau gifi'a ke" toan tai chlnh va ke" toan quan tri .................... 31
Bang 1.6: T6ng h<;1p cac di€m khac nhau co ban gifi'a ke" toan tai chinh va ke"

to an quan tr! ........................................................................................ . 33
/

?

•

Bang 2.1: Khao sat tlnh hinh t6 chuc cong tac ke" toan tqi cac doanh nghi<$p ..... 75

Bang 3.1: Phie"u llnh v~t tu' Vu'Qt dinh muc ......................................................... 144
Bang 3.2: Phie"u bao thay d6i dinh muc v~t li<$u ................................................ 145
Bang 3.3: Phie"u theo doi thai gian lao d9ng trt;tc tie"p ........................................ 146
Bang 3.4: Phie"u tra them Iuong ......................................................................... 147
Bang 3.5: Danh sach trung Him trach nhi<$m theo rna s6 ................................... 149
Bang 3.6: Danh m1,1c tai khm1n ke" toan quan tri ................................................. 150
Bang 3. 7: Bang din d6i chi tie"t chi phi san xua't kinh doanh ............................. 153
° K
A 1"Hfu
A trt;(c
. tlep
° K
Bang 3. 8:. s oJ! ch"1 tiet
ch"1 p h/1 Vqt
................................................... . 155
?

.,..,- ch"1 p h/1 nhAan cong
A trt;(c tlep
.,..,- .............................................. . 155
Bang 39
. : SJ!
o ch"1 tlet
?

Bang 3.10: S6 chi tie"t chi phi san xua't chung .................................................... 155


Bang 3.11: Bao cao tlnh hlnh thlfc

hi~n

dinh muc chi phi

v~ t li~u

va phan tich

sai bi~t v€ chi phi v~t li~u ............................................................... 158
Bang 3.12: Bao cao tlnh hlnh thlfc

hi~n

dinh muc chi phi nhan cong ................ 159

Bang 3.13: Bao cao tlnh hlnh thlfc hi~n dlf toan bie'n phi san xua't chung ......... 159
Bang 3.14: Bao cao tlnh hlnh thlfc hi~n dlf toan dinh phi san xua't chung ......... 160
Bang 3.15: Bao cao tlnh hlnh thlfc hi~n dlf toan tieu th1;1 .................................. 160
Bang 3.16: Bao cao ke't qua ho;;tt d()ng cua cac trung tam doanh thu ................ 161
Bang 3.17: Bao cao danh gia thanh qua cua trung tam chi phi.. ........................ 162
Bang 3.18: Bao cao ke't qua ho;;t t d()ng cua trung tam 1<;Ji nhu~n ....................... 162


DANHMl)C CAC SODO
Trang
· k""
~ ................................................................ .. 16
So d ox 11
. : H"'y th""
ong th"'ong tin

e to an

"'-"• 1'1en h"'y g1fi'a
. ~ cac
~ p h u'dng p h ap
~
k""
~ ........................................ . 19
e toan
So d oX 1. 2 : M 01
A

So db 1.3: H~ th6ng ke' toan doanh nghi~p .......................................................... 38
So db 3.1: Mo hlnh xa y dl.fng h~ th6ng ngan sach dl.f phffn ................................. 97
So db 3.2: H~ th6ng dl.f toan ng~n h~n trong doanh nghi~p thu'ong m~i .............. 99
So db 3.3: H~ th6ng dl.f toan ng~n h~n trong doanh nghi~p san xua't-dich

Vl,l ...

100

So db 3.4: Trinh tl.f ke' toan chi phi va tinh gia thanh theo cong vi~c ................. 126
So db 3.5: Ke' toan chi phi va tinh gia thanh theo qua trlnh san xua't ................ 127
So db 3.6: M6i lien h~ gifi'a hai b() ph~n ke' toan trong qua trlnh thu th~p, xu

ly va cung ca'p thong tin ....................... :........................................... 166
Sa db 3.7: So d6 t6 chuc b() may ke' toan doanh nghi~p .................................... 167


~

?

MODAU

1/Tinh cilp thief cua di tid:
f)~ t6n t(;li va phat tri~n thich ung voi m<)t n€n kinh te' thi tntong, cac

doanh nghi~p luon phai tlm each do'i ph6 voi nhtl'ng C(;lnh tranh kho'c li~t tu cac
doanh nghi~p khac, nha't la trong giai do(;ln khi n€n kinh te' Vi~t Nam dang trong
tie'n trlnh bu'oc vao h<)i nh~p voi kinh te' the' gioi, do v~y nhu c~u thong tin cho
quan ly qua trlnh kinh doanh do'i voi cac doanh nghi~p hi~n nay la m<)t di€u
khong the thie'u du'<;5c.
Ke' toan- m<)t b<) ph~n ca'u thanh quan trQng cua h~ tho'ng cong Cl;l quan ly
kinh te'- tai chinh, c6 vai tro tich clfc trong vi~c quan ly, di€u hanh va ki~m soat
cac ho(;lt d<)ng kinh te'. Thong tin ke' toan khong chi quan tr9ng va c~n thie't cho
cac don vi t6 chuc ke' toan rna con c~n thie't cho cac do'i tu'<;5ng khac c6 quy€n 1<;5i
trlfc tie'p ho~c gian tie'p do'i voi ho(;lt d<)ng cua don vi.
Tuy nhien, d€ ke' toan c6 th€ phat huy m<)t each to't nha't chuc nang thong
tin va ki~m tra cua mlnh thl c~n phai xay dlfng m<)t h~ tho'ng ke' toan hoan chinh,
voi h~ tho'ng ke' toan nay thl thong tin du'<;jc cung ca'p khong chi hu'ong vao cac
qua trlnh va cac slf ki~n kinh te' da xay ra, rna con phai hu'ong de'n nhung di€n
bie'n trong tu'ong lai nhilm giup cac nha quan ly doanh nghi~p ho(;lch dinh, t6
chuc di€u hanh, ki€m soat va du'a ra du'<;5c nhung quye't dinh dung d~n, phu h<;1p
voi c~c ffil;lC tieu da xac l~p. M<)t h~ tho'ng ke' toan dap ung du'<;jc nhu c~u thong
tin nhu' the' phai Ia m<)t h~ tho'ng bao g6m hai phan h~: k€ toan tai chinh va k€
toan quan tri.
Thong tin do k€ toan quan tri cung ca'p d~t trQng tam cho tu'ong lai- d6 la
nhung thong tin c~n thie't m<)t each tn,tc tie'p va thu'ong xuyen do'i voi cac nha

1


qmin tri - bQ nao di€u khi€n to~tn b() ho<;tt d()ng san xua't kinh doanh cua doanh
nghit$p, luon c6 ga:ng dam bao cho doanh nghit$p t6n t<;ti va khong ngung phat
tri€n trong m()t n€n kinh te" thi tntang mang tinh c<;tnh tranh ngay cang gay ga:t.
The" nhting, C1 nlioc ta cho dSn nay, nh~n thuc va hi€u bie"t v€ ke" toan qmln

tri v§:n con nhi€u h<;tn che" va chua hoan toan th6ng nha't ca v€ ly lu~n I§:n thlfc
ti~n. Khai nit$m "kS toan" d€ n6i v€ ht$ th6ng ke" toan cua doanh nghit$p tu truoc

de"n nay cling chi d€ c~p chu ye"u de"n ke" toan tai chinh, m~c dil ht$ th6ng ke" toan
doanh nghit$p Vit$t Nam v§:n c6 nhung bi€u hit$n nha't dinh v€ ke" toan quan tri.
Vl the", t6 chile ke" toan quan tri voi nhung n()i dung thich ling trong di€u
kit$n va moi trliang ho<;tt d()ng cua cac doanh nghit$p Vit$t Nam g6p ph~n hoan
thit$n tinh d6ng b() cua ht$ th6ng ke" toan Vit$t nam, d6ng thai nang cao hit$u qua
quan ly doanh nghit$p nlioc ta trong giai do<;tn hit$n nay la va'n d€ c6 tinh d(p
thie"t ca v€ ly lu~n I§:n thlfc ti~n ling dl;lng, ca trong ph<;tm vi doanh nghit$p cling
nhti trong ph<;tm vi n€n kinh te".

21 Ml,lc tieu nghien cuu:
Ml;lc tieu nghien cuu cua lu~n an la nhAm xac l~p n()i dung kS toan quan

tri va dtia ra cac giai phap d€ t6 chile thlfc hit$n ke" toan quan tri cho phil hd~c thil n€n kinh te" Vit$t Nam, d6ng thai phil h
hanh, d€ tu n€n tang nay c6 th€ ling dl;lng chuyen nganh ke" toan quan tri vao
qua trlnh quan ly nhAm nang cao hit$u qua ho<;tt d()ng san xua't kinh doanh t<;ti cac
doanh nghit$p Vit$t Nam.

31 Ph(Jm vi nghien cuu:
Ph<;tm vi nghien cuu cua lu~n an lake" toan quan tri ap dl;lng t<;ti cac doanh
nghit$p Vit$t Nam, nhting chu ye"u la ke" toan quan tri thlfc hit$n t<;ti cac doanh
nghit$p san xua't, VI d6i VOi lo<;ti hlnh doanh nghit$p nay cac nghit$p V\1 kinh tS

2


phat sinh da d~ng va mang tinh phlic t~p hdn, d6ng thai tren cd so xac l~p n()i
dung va xa y dljng mo hlnh t6 chlic ke' to an qmln tri cho lo~i hlnh doanh nghi~p
sfm xua"t, c6 th~ ling dlfng d~ dang cho vi~c t6 chlic ke' toan qmln tri d6i voi cac
lo~i

hlnh doanh

nghi~p

con

l~i

nhu' thu'dng

m~i,

dich Vlf, xay dljng

Cd

ban, ... Qua

nghien cliu, lu~n an se di sau vao giai quye't ba va"n d~:

1. Phan tich thljc tr~ng cua h~ th6ng ke' toan Vi~t nam til tru'oc de'n nay
nh~m chi ra nhil'ng m~t h~n che' v~ cd ca"u t6 chlic h~ th6ng da anh

hu'ong de'n nh~n thlic v~ ke' toan cling nhu' tac d\}ng ling d\}ng cua n6
trong quan ly cac doanh nghi~p.
2. H~ th6ng hoa m()t s6 n()i dung cd ban cua ke' toan quan tri phu hc;Jp voi
d~c di~m va yeu c~u quan ly cua cac doanh nghi~p Vi~t Nam tren cd

so dam bao m6i lien h~ phu hc;Jp voi n()i dung ke' toan tai chinh nh~m
lam cho h~ th6ng ke' to an pha t huy du'c;Jc cao nha"t tinh tich cljc trong
vi~c cung ca"p thong tin phlfc V\1 chlic nang quan ly doanh nghi~p.

3. Xac dinh cac giai phap c6 tinh kha thi nh~m v~n dlfng m()t each nhanh
chong va c6 hi~u qua ke' toan quan tri vao quan ly cac doanh nghi~p
Vi~tNam.

41 Phlldng phap nghien cuu:
£>~ d~t du'c;Jc mlfc tieu nghien cliu, tac gia su dlfng phu'dng phap bi~n

chling duy v~t d~ lam phu'dng phap chung c6 tinh cha"t chi d~o hu'ong nghien cliu
cua d~ tai, d6ng thai g~n vi~c nghien cliu voi quan di~m lich su nh~m lam cho
va"n d~ nghien cliu mang tinh h~ th6ng, c6 y nghia thljc ti~n va kha thi.
Tren cd so v~n dlfng quan di~m toan di<%n cua phep bi<%n chling duy v~t,
lu~n an da nghien cliu ta"t ca cac ye'u t6 ca"u thanh nen h~ th6ng ke' toan n6i

chung va ke' toan quan tri n6i rieng, d6ng thai xem xet m6i lien h~ giil'a cac ye'u

3


tO' d6 d€ xac l~p n(>i dung va mo hlnh ke" toan qm1n tri phu h<;Jp voi di~u ki~n va
moi tru'ong ke" toan (J Vi~t Nam.
Tren co sCJ v~n dt;mg quan di€m lich su ct;t th€, lu~n an da nghien cuu tinh
ta't ye"u trong slf v~n d(>ng va phat tri€n cua h~ thO'ng ke" toan doanh nghi~p Vi~t
Nam trong tung hoan canh ung voi tung giai do~n lich su Ct;l th€, nh~m v~ch ra
nhung u'u, nhu'Qc di€m cilng nhu' phan tich cac nguyen nhan n(>i t~i lam cho h~
thO'ng ke" toan doanh nghi~p Vi~t Nam chu'a hoan chinh. Tren co sCJ d6 xay dt;t'ng
cac giai phap v~n dt;tng ke" toan quan tri trong cong tac quan ly, di~u hanh doanh
nghi~p, dam bao du'Qc tinh d6ng b(> cua h~ thO'ng ke" toan Vi~t Nam trong hi~n
t~i

va tu'dng lai.
Tren co sCJ v~n dt;tng quan di€m pha t tri€n d€ nghien cuu, lu~n an nh~n

dinh dng chinh slf phat tri€n khong ngung nhung yeu c~u quan ly dO'i voi thong
tin ke" toan da dtln de"n khuynh huang chuyen mon h6a va phan chia trong ph~m
vi co ca'u cua h~ thO'ng ke" toan doanh nghi~p d€ hlnh thanh ke" toan tai chinh
cung ca'p thong tin chu ye"u cho cac dO'i tu'<;Jng ben ngoai doanh nghi~p; va ke"
toan quan tri cung ca'p thong tin chu ye"u cho cac nha quan ly doanh nghi~p. M~t
khac, cling tren cd sd v~n dt;tng quan di€m nay, lu~n an da xem xet vi~c cung
ca'p thong tin ke" toan nhu' m(>t qua trlnh- va da nghien cuu slf v~n d(>ng cua h~
thO'ng thong tin ke" toan trong qua khu, trong hi~n t~i va tac dt;tng cua cac thong
tin nay trong Vi~C ho~ch dinh chie"n lu'QC san xu§."t kinh doanh CUa doanh nghi~p CJ
tu'dng lai, d€ tha'y r~ng c6 th€ v~n dt;tng mo hlnh t6 chuc ke" toan quan tri ke"t h<;Jp
voi ke" toan tai chinh trong cling m(>t h~ thO'ng ke" toan doanh nghi~p. BCJi vl,
cung m(>t h~ thO'ng thong tin tac nghi~p chu§:n xac - cac sO' li~u cd ban da t~p
h<;Jp phu h<;Jp voi cac nguyen t~c ke" toan, ke" toan quan tri va ke" toan tai chinh se

xu ly d€ cung ca'p thong tin cho nhung mt;tc dich su dt;tng khac nhau cua nha

4


quan tri. Tuy ding, hai b9 ph~n nay c6 qua trlnh xU' ly thong tin khac nhau nhu'ng
chung CO cung ffil;lC tieu Cd ban la phl;lC Vl;l cho yeu C~U quan ly ho<:_tt d()ng san
xua"t kinh doanh cua doanh nghi~p la chu ye'u, nen giua chung c6 m6i quan h~
huu cd voi nhau- va c6 th€ n6i ke' toan quan tri va ke' toan tai chfnh la hai m~t
cua m()t quan bai quan ly.
Ngoai ra, d~ nghien cuu va giai quye't cac va"n d6 Cl;l th~, lu~n an con sU'
dl;lng cac phu'dng phap nhu': phu'dng phap so sanh d6i chie'u; phu'dng phap phan
tich t6ng h<;5p; phu'dng phap di~n giai va quy n<:_tp; phu'dng phap h~ th6ng ca"u
true...

5


CHu'{1NG 1
~

~

'

"

,...~

TONG QUAN VE KE TOAN VA

,...~
KE TOAN QUAN TRl DOANH NGHIEP
"'

?

"'

1.1 DOANH NGHitP v A NHUNG vAN

DE

KINH

TE co

BAN CUA

DOANH NGHitP:
1.1.1 Doanh nghi~p va phan lo~i doanh nghi~p :
Doanh nghi~p la ddn vi san xua't kinh doanh hang h6a va cung ung dich

Vl;l

theo nhu c~u thi tni'ong va xa h()i d€ d<;lt 1<;5i nhu~n t6i da va d<;lt hi~u qua kinh te'
xa h()i cao nha't.
Theo Lu~t doanh nghi~p du'Vi~t Nam kh6a X thong qua ngay 12/611999, thl: Doanh nghi~p la

t6

chuc kinh

te' c6 ten rieng, c6 tai san, c6 trv so giao dich 6n dinh, du'theo quy dinh cua phap lu~t nh~m mvc dich thtfc hi~n cac ho(;lt d()ng kinh doanh.
[32]
C6 th€ phan lo<;1i doanh nghi~p theo nhi€u tieu thuc khac nhau:

- Theo hlnh thuc so hfi'u va each d~u tu' v6n, c6 cac lo<;1i hlnh doanh nghi~p nhu':
doanh

nghi~p

nha nu'oc, h
nghi~p

tu' nhan,

cong ty c6 ph~n va cong ty trach nhi~m huu h(;ln.
- Theo nganh kinh te'- ky thu~t, c6: doanh nghi~p cong nghi~p, xay dlfng, doanh
nghi~p

nong

nghi~p,

lam

nghi~p,

ngu' nghi~p, thu'dng m(;li,

v~n

tai, kinh doanh du

lich, kinh doanh ti€n t~ ...
- Theo quy mo san xua't kinh doanh, c6: doanh nghi~p quy mo IOn, quy mo vua
va quy mo nho, trong d6 quy mo vua va nho voi ky thu~t hi~n d<;li c6 nhi€u u'u

6


di€m trong di~u ki~n d6i moi kinh t€ cua Vi~t Nam hi~n nay.
- Theo trlnh d() ky thu~t, c6: doanh nghi~p stl' d1,mg lao d()ng thu cong, doanh
nghi~p

ntl'a cd khi, cd khi hoa va tv d()ng hoa.

Cac doanh nghi~p c6 quy~n blnh d~ng tntoc phap lu~t cua Nha nuoc trong
san xua't kinh doanh, duNha nuoc.[7, 13-14]

1.1.2 Nhii'ng va'n d~ kinh te' cd ban cua m()t doanh nghi~p:
Thvc t€ phat tri€n kinh t€ (J cac nuoc tren the' gioi va Vi~t Nam da cho
tha'y: mu6n phat tri€n, mQi doanh nghi~p d~u phai giai quye't dukinh t€ cd ban, d6 Ia: quye't dinh san xua't cho ai; quye't dinh san xua't cai gl; va
quye't dinh san xua't nhu the' nao.

•

Quyit dtnh scm xudt cho ai: Quye't dinh nay doi hoi phai xac dinh r5 ai se

du
•

Quyit dtnh san xudt cdi gz: Vi~c Iva chQn d€ quye't dinh san xua't cai gl

. chinh Ia quye't dinh san xua't nhfi'ng Io~i hang h6a, dich vv nao,

s6 Iu
nhieu, cha't Iutruong chinh Ia ban tay vo hlnh di~u chlnh quan h~ cung c~u, d6ng thoi Ia cd sd
d€ doanh nghi~p Iva chQn va quye't dinh san xua't.

• Quyit dtnh san xudt nhu the' niw: Sau khi da Iva chQn dudich vv c~n san xua't, cac nha quan tri phai xem xet va Iva chQn cac phudng an
san xua't d€ c~nh tranh th~ng I<;1i tren thi truong va c6 I<;1i nhu~n cao nha't.

.

Qua trlnh phat tri€n kinh t€ cua m6i nuoc, m6i dia phudng, m6i nganh va
m6i doanh nghi~p chinh Ia qua trlnh phan tich, Iva chQn nh~m quye't dinh t6i u'u
ba va'n d~ cd ban da neu tren. Trong ph~m vi m()t doanh nghi~p, d€ giai quye't
du
7

xua"t hi~n c6 thl doanh nghi~p ra"t c~n thong tin du'cjc cung ca"p

tu nhi€u ngu6n

khac nhau, trong d6, c6 th~ n6i ke' toan la cong Clf cung ca"p thong tin c~n thie't
va quan tn;mg nhfft.
,,.,

"

?

?

,

""

1.2 KE TOAN - CO SO QUAN TRQNG CUA CAC QUYET D:f.NH KINH DOANH :
1.2.1 Dinh ngh'ia v~ ke' tmin:
C6 nhi€u each tie'p c~n v€ ke' toan, vl v~y c6 ra"t nhi€u dinh nghia khac
nhau v€ ke' toan. Tuy nhien, nhii'ng dinh nghia nay d€u th6ng nhfft voi nhau d
ch6: Ke' toan la m()t h~ th6ng cua nhii'ng khai ni~m va phu'ong phap, hu'ong d§:n
chung ta thu th~p, do lu'ong, xu ly va truy€n d<;1t nhii'ng thong tin c~n thie't cho
vi~c ra nhii'ng quye't dinh tai chinh hcjp ly.

Cling voi slf phat tri~n cua san xua"t xa h()i, ke' toan du'cjc xem nhu' m()t khoa
hQC rna ffilJC dich CUa n6 Ia nh~m vao giai quye't cac quan h~ phap ly va phu'ong

di~n kinh te' cua qua trlnh san xua"t kinh doanh cua doanh nghi~p. B?Ji le, trong

qua trlnh tai san xua"t xa h()i, luon luon di6n ra quan h~ phap ly giii'a doanh
nghi~p

voi Nha nu'oc, giii'a cac doanh

nghi~p

voi nhau, va giii'a doanh

nghi~p

voi

tu' each la d<;li di~n cua ngu'oi sd hii'u voi cong nhan vien, ... thong qua cac quy€n
lcji va trach nhi~m v€ vi~c cha"p hanh lu~t phap chinh sach thue', lu~t thu'ong m(;li,
chinh sach gia ca, hcjp d6ng kinh te', lu'ong b6ng, phuc lcji, ...
Tuy nhien, tren phu'ong di~n phap ly, ke' toan moi chi quan tam de'n nhii'ng
thong tin mang tinh t6ng quat. Vi d\1, d~ thlfc hi~n cac chinh sach thu cua nha
nu'oc, co quan thue' c~n cac thong tin v€ cac chi tieu t6ng doanh thu, t6ng chi phi
va t6ng s6 lcji nhu~n d<;1t du'cjc. Trong khi d6, qua trlnh quan ly kinh doanh cua
doanh nghi~p doi hoi phai di sau vao cac ye'u t6 ca"u thanh cua nhii'ng thong tin
t6ng quat va xa hon nua la tren co sCi xu ly cac dii' li~u nay ke' toan ph•H bie't tien
li~u, dlf doan nh~m dem de'n cho nha qu"an tri doanh nghi~p nhii'ng quye't dinh

8


qmln ly t6i u'u trong qua trlnh san xuftt kinh doanh.

Nhu' v~y. h~ th6ng ke" toan doanh nghi~p cffn phai thoa man du'QC tftt ca cac
nhu cffu nay, va theo d6 d€ dap ling yeu cffu giai quye"t cac quan h~ phap ly
trong kinh doanh cua doanh

nghi~p

dille

bi~t

la doanh

nghi~p ho~t

d()ng trong

m()t nSn kinh te" thi tru'ong cffn phai c6 ke" toan tai chinh. Mili.t khac, d€ quan ly

qua trlnh kinh doanh cua doanh nghi~p phu h<;ip voi tinh chftt ho~t d()ng kinh
doanh, phu h<;ip voi phu'ong thuc t6 chuc quan ly kinh doanh cling nhu' trlnh de)
quan ly kinh doanh cua doanh nghi~p cffn phai c6 ke" toan cho cac nha quan ly
rna chung ta gQi d6 lake" toan quan

tri. Day chinh Ia tiSn dS lam co so d€ tac gia

phan dinh ph~m vi n()i dung phan anh cua ke" toan tai chinh va ke" toan quan tri
trong h~ th6ng ke" toan doanh nghi~p du'<;ic dS c~p de"n

a chuang 3.

Khi day cong nghien cuu tie"n trlnh lich sii' cua ke" toan, cac tie"n si khoa hQC
kinh te"- giao su' V.PH. Pali va IA.V SocolOp tac gia cua " Nh~p mon ly lu~n
h~ch toan ke" toan" da nh~n dinh vi~c quan ly cac qua trlnh kinh doanh chu

khong phai cac sii' li~u cua n6 la ban chfft ke" toan, va ban chftt ke" toan c6 ca
phu'ong

di~n

khoa h9c cling nhu' phu'ong di~n thlfc hanh.

• VJ phuC!ng di?n khoa h9c, ke" toan Ia khoa h9c vS ban chfft cua cac slf
ki~n trong ho~t d()ng kinh doanh. Ml).c dich cua n6 la v~ch r6 n()i dung va m6i

lien h~ giua cac ph~m tru phap ly va ph~m tru kinh te" cua cac slf ki~n kinh te",
nho d6 rna nhung·Slf ki~n nay du'QC nh~n thuc .

• vJ phuC!ng di?n thrjc himh, ke" toan la qua trlnh t6 chuc c6 tinh dinh
huang thlfc hanh gAn voi vi~c theo doi, ghi s6, t6ng h<;ip, phan tich va truySn d~t
cac s6 li~u vS cac slf ki~n cua doi s6ng kinh te". MlJ.c dich cua n6 la thu th~p
thong tin cho cac quye"t dinh quan ly. [37]
Tuy nhien, ban chftt ke" toan va ly lu~n cua n6 chiu Slf che" dinh lich sii', rna

9


tinh che' dinh lich sii' cua ke' toan la do hlnh thai kinh te' xa h(>i gay nen. Vl v~y,
muc
. dich cua ke' toan c6 su'. khac nhau (J cac hlnh thai kinh te' xa hoi
. khac nhau.

Trong n~n kinh te' v~n hanh theo ccJ che' ke' ho;;tch h6a t~p trung, Nha nu'oc
lam chu ta"t dt cac ngu6n hjc san xua"t va cung ca"p ta"t ca nhu cgu v6n, cac xi
nghi~p qu6c doanh ho;;tt d(>ng theo phu'cJng thuc" ca"p phat v~t tu' va giao n(>p san

phftm" theo ke' ho;;tch ca"p tren giao. M~t khac, cac xi nghi~p l;;ti hi gioi h;;tn v~
quy~n quye't dinh nen nhu cgu thong tin n(>i b(> hgu nhu' khong phai la va"n d~

thie't ye'u. Do v~y ' ffil;lC dich cua ke' toan trong ccJ che' kinh te' nay la nh~m cung
ca"p thong tin cho Nha nu'oc d€ ki€m tra tlnh hlnh thlfc hi~n ke' ho;;tch. Chuc nang
cua ke' toan la phan anh va giam d6c tai san xa h(>i chu nghia va cac ho;;tt d(>ng
kinh te'. Vl the', trong ccJ che' kinh te' ke' ho;;tch h6a t~p trung, ban cha"t cua ke'
toan du'<Jc nh~n dinh: " Ke' toan xa h(>i chu nghia la cong vi~c tinh toan, ghi
chep, phan anh b~ng con s6 ffiQt each lien tl;lC, toan di~n Va h~ th6ng cac lo;;ti
v~t tu', ti~n v6n va ffiQi ho;;tt d(>ng kinh te', qua d6 rna giam d6c tlnh hlnh thlfc
hi~n ke' ho;;tch Nha nu'oc; tlnh hlnh bao v~ tai san xa h(>i chu nghia. "[8, 18] Bi~u

1~ t6 chuc ke' toan Nha nu'oc da ghi ro: "Ke' toan Ia cong vi~c ghi chep, tinh toan
b~ng con s6 du'oi hlnh thuc gia tri, hi~n v~t va thoi gian lao d(>ng, chu ye'u du'oi

hlnh thuc gia tri d€ phan anh, ki€m tra tlnh hlnh v~n d(>ng cua cac lo;;ti tai san,
qua trlnh va ke't qua ho;;tt d(>ng san xua"t kinh doanh, sii' dl;lng v6n va kinh phi cua
Nha nu'oc cling nhu' cua tung t6 chuc xi nghi~p. "[13]
Trong n~n kinh te' v~n hanh theo ccJ che' thi tru'ong, cac doanh nghi~p d~u
blnh d~ng trong qua trlnh kinh doanh, m6i quan h~ kinh te' tai chinh cua cac
doanh nghi~p du'QC md r(>ng. M~t khac, voi slf phat tri€n da d;;tng cua cac ngu6n
t;;to v6n tu ben ngoai da lam cho d6i tu'da d;;tng hcJn. Ml;lc dich cua ke' toan khong chi cung ca"p thong tin chu ye'u cho

10

ban than doanh nghi~p, cho Nha mtoc, rna con cung ca'p thong tin cho cac d6i
tu'<;Jng nhu' Ngan hang, cac nha dffu tu' tu'dng lai, nha cung ca'p, khach hang... vl
v~y, dinh ngh1a ke' toan nha'n m~nh de'n chuc nang cung ca'p thong tin- va chuc

nang nay du'QC coila chuc nang Cd ban nha't cua ke' toan. Ch£ng h~n, Hi~p h<)i
ke' toan

My,

trong thong bao ve ly thuye't ke' toan can ban da dinh ngh1a: " Ke'

toan Ia qua tdnh ghi nh~n, do lu'ong, va cong b6 cac thong tin kinh te', giup ngu'oi
sii' dl;lng pharr doan va ra quye't dinh dlfa tren thong tin nay."[ 52, 22]
Ho~c,

Uy

ban nguyen tcic ke' toan cua

My

(APB), trong thong bao sO' 4, da

dinh ngh1a: " Ke' toan Ia m<)t ho~t d<)ng dich Vl;l. Chuc nang cua n6 Ia cung ca'p
thong tin dinh lu'Qng du'QC CUa cac t6 chuc kinh te', chu ye'u la thong tin tai chfnh
giup ngu'oi sii' d1.;1ng d~ ra cac quye't dinh kinh te'. "[52, 23]
Hay nhu'

Uy

ban thu~t ngfi' cua HQc vi~n ke' toan vien cong chung cua

My

(AICPA) da dinh ngh1a: " Ke' toan la m<)t ngh~ thu~t dung de ghi chep, phan
lo~i, va t6ng h<;Jp theo m<)t phu'dng phap rieng c6 du'oi hlnh thuc tien t~ ve cac
nghi~p Vl;l, cac S\1' ki~n kinh te' va tdnh bay ke't qua cua no cho ngu'oi sfr d1.;1ng ra

quye't dinh"
Nhu' v~y, de dinh ngh1a ve ke' toan cffn phai dlfa vao ban cha't cua ke' toanrna ban cha't nay l~i tuy thu<)c vao hlnh thai kinh te' xa hQi- ndi ho~t d<)ng ke'
toan di6n ra. Vl v~y, theo quan diem cua chung toi, trong dieu ki~n n~n kinh te'
v~n hanh theo cd che' thi tru'ong, ke' toan c6 the du'Qc dinh ngh1a nhu' sau: Ke'

toan la illQt khoa hQC lien quan de'n Vi~c thu th~p, do lu'ong, xfr ly va truyen d~t
cac thong tin tai chfnh va phi tai chfnh hfi'u fch cua m<)t t6 chuc de'n cac d6i
tu'<;Jng sii' d1.;1ng de tren cd sd d6 de ra cac quye't dinh h<;Jp ly.
1.2.2 Chti'c nang va

IDl}C

tieu cua ke' tm1n:

1.2.2.1 Cac chuc niing cua kt toan:

11


Ho;;tt d<)ng ke" tmin c6 hai chile nang co ban, d6 la: chile nang thong tin va
chile nang ki€m tra.

- V6'i chac nang thong tin: Ke" tmin se cung ca'p cac thong tin hfi'u ich cho
vi~c ra cac quye"t djnh kinh te", xa h<)i va di€n d;;tt dUQC kha nang, trach nhi~m va

cuong vi quan ly. B6ng thoi, cung ca'p cac thong tin hfi'u ich cho vi~c danh gia
hi~u qua

t6 chile va lanh d;;to.

- V6'i chac nang kifm tra: Ke" toan thl;l'c hi~n vi~c giam sat ki€m tra cac ho;;tt
d<)ng kinh te" tai chinh, tlnh hlnh su dl)ng va bao quan tai san trong doanh nghi~p,
dam bao cho cac ho;;tt d<)ng cua doanh nghi~p c6 hi~u qua thie"t thl;l'c, d;;tt du<;jc
cac ml)C tieu da d8 ra, d6ng thoi tuan thu lu~t phap cua Nha nude.

1.2.2.2 Ml;IC tieu cd ban cua kt' toan:
Ke" toan khong thuffn tuy la cong vi~c gifi'

s6 hay ghi chep va

htu trfi' cac dfi'

li~u, rna quan trQng han Ia thie"t l~p m<)t h~ th6ng thong tin cho cong tac quan ly,

cho ngu'oi ra quye"t djnh. Nhfi'ng thong tin do ke" toan cung ca'p cho phep cac nha
kinh te" c6 du<;1c nhfi'ng Iva chQn h<;1p ly d€ djnh huang ho;;t t d<)ng kinh doanh.
[3, 177]
Vl v~y, ml)c tieu co ban cua ke" tmin hi~n d;;ti la cung ca'p thong tin tai chinh
va phi tai chinh v8 m<)t thl;l'c th€ kinh te" d€ nguoi su dl)ng c6 du<;1c m<)t quye"t
djnh sang su6t v8 vi~c su dl)ng m<)t each hfi'u hi~u ngu6n tai nguyen v6n c6 giOi
h;;tn. Thong tin ke" toan khong nhfi'ng cffn thie"t cho cac nha quan

tri

di8u hanh

doanh nghi~p trong vi~c l~p ke" ho;;tch, ki€m tra va danh gia tlnh hlnh thl;l'c hi~n
ke" ho;;tch, rna con cffn cho ca nhfi'ng nguoi (j ben ngoai doanh nghi~p nhu: cac
chu sd hfi'u, cac nha cung ca'p tin dl)ng, cac nha dffu tu ti8m nang, ...
,:J

,

A

K

A

,...,

,

1.3 TO CHUC H~ THONG THONG TIN KE TOAN:

12


1.3.1 DO'i ttiqng sd' dt.Ing thong tin ke' tmin:
DO'i tu'<;jng su dvng thong tin ke' tmin ra't da d(;lng va rong rai. Tuy nhien, c6
th€ chia nhung d6i tu'<;jng su dvng thong tin ke' tmin ra liim hai lo(;li chu ye'u, d6

la: nhung nha quan ly' di~u hanh noi bo cua t6 chile va nhil'ng ngu'oi ben ngoai
t6 chile.

1. Nhilng nha qudn ly, di~u hanh doanh nghifp:
Cac nha quan ly va di~u hanh doanh nghi~p luon luon dung tru'oc cac quye't
dinh phai lam gl, lam nhu' the' nao Va li~u fAng ke't qua d<;lt du'QC CO dung VOi ke'
ho(;lch hay khong. Nhung nha quan ly thanh cong luon c6 nhung quye't dinh dung
da:n tren cd sd thong tin c6 gia tri va kip thoi. Ph~n IOn nhung quye't dinh nay
dlfa tren s61i~u thong tin ke' toan va slf phan tich cac s61i~u d6. Do d6, ban lanh
d<;lO va quan ly doanh nghi~p Ia mot trong nhil'ng thanh ph~n SU dl;lng thong tin
ke' tmin quan trQng nha't.

2. Nhilng nguiYi ben ngoai doanh nghifp:
-Cdc nha cung cdp tin dl:fng va hang hod: Cac Ngan hang, t6 chile tin dvng,
cac cong ty tai chinh, ciing nhu' cac nha cung ca'p hang h6a tru'oc khi cho doanh
nghi~p vay ti~n. hay cung ca'p hang hoa, hQ c~n phai bie't du'Qc kha nang tai

chinh cua doanh nghi~p nhu' the' nao? Doanh nghi~p c6 du kha nang d€ tra n9
khi de'n h(;ln hay khong? Ta't ca nghi va'n nay d~u c~n thong tin ke' toan d€ giii
dap.

- Nhilng nha ddu tu hifn tt;ti va trong tuang lai: Day la nhung nha cung ca'p
v6n cho t6 chile ho(;lt dong voi hy vQng thu du'<;jc lai v~ cao hdn lai ti~n gui
Ngan hang, va cang cao cang t6t. Do v~y, tru'oc khi d~u tu' hQ c~n bie't v~ tri€n
VQng tai chinh cua doanh

nghi~p

dlfa vao tlnh hlnh ho(;lt dong trong qua khu,

qua d6 se quye't dinh hlnh thuc, muc do d~u tu' ciing nhu' thoi gian d~u tu'. Va

13


sau khi da d~u tu' vao m<)t doanh nghi~p, h9 cling c~n thea d6i lien tvc vi~c
d~u tu' nay.

-Nha mtac va cac

C(/

quan nha mtac: c~n cac s61i~u ke" toan d~ t6ng h<;5p

thong tin theo nganh, theo n~n kinh te" va tren co sd d6 nhilm di~u chinh cac ho~t
d<)ng cua doanh nghi~p, d6ng thoi ban hanh cac chinh sach kinh te" phu h<;5p thuc
d~y san xufft kinh doanh phat tri~n.

- Nguai lao dl}ng va cac nh6m dt;ti di~n cila hq trong doanh nghi~p: Nhilm
thljc hi~n dung d~n quy~n h~n, nghia vv va trach nhi~m cua mlnh trong vi~c
thljc hi~n dan chu C1 doanh nghi~p, thljc hanh tie"t ki~m ch6ng lang phi, ch6ng
tham nhling, nang cao hi~u qua ho~t d<)ng san xufft kinh doanh thl ngu'oi lao
d<)ng cling nhu' cac doan th~, va cac t6 chuc d~i di~n cua h9 phai du'<;5c H<)i d6ng
quan tri ho~c Giam d6c doanh nghi~p cong khai m<)t s6 tlnh hlnh tai chinh va
vi~c giai quye"t quy~n 1<;5i cua hQ nhu' tlnh hlnh tai san, cong n<;5 phai tra, t6ng

doanh thu, t6ng chi phi, l<;5i nhu~n, cac khoan thue" n<)p ngan sach Nha nu'oc va
tlnh hlnh n<)p cac khoan bao hi~m xa h<)i, bao hi~m y te", kinh phi cong doan,
cac quy khen thu'dng, phuc 1<;5i, ...

1.3.2 Yeo cdu do'i voi thong tin ke' tmin:
D~ th~t sv la thong tin hil'u ich cho nhil'ng ngu'oi sll' dvng, cac thong tin doh~

th6ng ke" toan cung cffp phai dam bao du'<;5c cac yeu c~u sau day:

- Tfnh chfnh xac : c6 th~ n6i slj chinh xac cua thong tin ke" toan ne"u hi~u theo
nghia tuy~t d6i la m<)t di~u khong th~ c6, -di~u nay c6 th~ du'<;5c ly giai tu nhil'ng
h~n che" nhfft dinh cua cac phu'dng phap danh gia hang t6n kho, phu'dng phap

khffu hao va phu'dng phap phan b6 chi phi. Vl v~y, voi yeu c~u nay doi hoi ke"
toan phai trlnh bay trung thvc va h<;1p ly v~ tlnh hlnh tai chinh cling nhu' ke"t qua
ho~t d<)ng kinh doanh cua doanh nghi~p, nghia la thong tin ke" toan phai phan

14


anh dung bi'tn cha't, n<)i dung cua cac nghi~p vv kinh te", nh~m dam bao cho
nhung ngu'ai sil' dvng thong tin ke" toan c6 th~ du'a ra cac quy€t dinh dung d~n.

- Tinh kjp thai: Yeu cffu nay doi hoi thong tin k€ toan phili dtt<;c cung ca'p
dung luc, dung thai di~m theo yeu cffu cua cac nha quan

tri, nh~m giup cac nha

quan tri n~m du'QC tlnh hlnh Va k€t qua hO(;lt d<)ng san XUfft kinh doanh nhanh
chong, tren CO sd d6 CO th~ phat huy du'QC u'u di~m Va kh~c phl;IC du'QC cac
khuy€t di~m m<)t each

kiP thai, qua d6 h(;ln ch€ du'<;c

thi~t h(;li xay ra d6i voi

doanh nghi~p. B6ng thai, c6 th~ quy€t dinh dung luc cac va'n d~ thai co c6 th~
mang d€n l<;i ich kinh t€ cho doanh nghi~p.

- Tinh ddy du

va h~ thffng:Yeu cffu nay doi hoi h~

th6ng thong tin k€ toan

dtt<;c thi€t l~p phai phan anh dffy du cac m<}t ho(;lt d<)ng cling nhu' mQi khia C(;lnh
cua toan b<) cac slj vi~c kinh t€ tai chinh phat sinh, nh~m giup ngu'ai sil' dvng c6
th~ nhln nh~n va danh gia va'n d~ m<)t each toan di~n va h~ th6ng.

- Tinh thich h(Jp: f)~ huu dvng, thong tin k€ toan khong chi mang tinh chinh
xac,

kiP thai va dffy du rna doi hoi con phai c6 tinh thich h<;p voi nhung nhu cffu

ra quy€t dinh kinh t€ cua ngu'ai sil' dvng. Thong tin chi c6 tinh thich h<;p khi n6
c6 th~ giup cho ngu'ai sil' dvng c6 th~ danh gia cac slj ki~n di~n ra trong qua khu,
hi~n t(;li va tu'ong lai; hay d~ xac nh~n, di~u chinh vi~c danh gia trong qua khu.

- Tinh c6 thi so sdnh du(Jc: Nhung ngu'ai sil' dvng c6 th~ cffn phai so sanh
thong tin tren cac bao cao k€ toan cua ky nay voi ky tru'oc d€ xac dinh xu hu'ong
bi€n d<)ng v~ tlnh hlnh tai chinh va kinh doanh cua doanh nghi~p. Ho<}c ngu'ai sil'
dvng cling c6 th~ so sanh cac bao cao tai chinh cua doanh nghi~p voi cac doanh
nghi~p khac d~ danh gia m6i tu'ong quan v~ tlnh hlnh tai chinh, kinh doanh va

nhung thay d6i v~ tlnh hlnh tai chinh giua cac doanh nghi~p. Vl v~y, vi~c xac
dinh, tinh toan va trlnh bay cac anh hu'dng tai chinh cua cac giao dich va cac slj
ki~n phai du'<;c ti€n hanh m<)t each nha't quan giua ky nay voi ky khac trong

15


ph(;lm vi m()t doanh nghi~p va gifi'a cac doanh nghi~p voi nhau giup cho ngu'oi sll'
dt;mg c6 kha nang so sanh cac bao cao ke' toan.

- Tfnh bao m(it: la tinh cha't quan tn;mg cua h~ th6ng thong tin ke' toan, bdi
n6 anh hu'dng tn;t'c tie'p de'n ti~m nang kinh te', tinh d()c l~p ctlng nhu' kha nang

Cqnh tranh cua doanh nghi~p. Do v~y, thong tin ke' toan n6i chung va thong tin
ke' toan quan tri n6i rieng du'voi cac nguyen tiic quan ly va quy dinh cua phap lu~t.
1.3.3 Cd sd t6 chti'c h~ thO'ng thong tin kC' tmin:
SddfJ 1.1: H~ thdng thong tin ki toan
HOATDQNG
KINHDOANH

NGVOI SV
Dl)NG

Ra quye't djnh

_t
H~THONG
~

Do htong

I

XU' 1y

I

Truy~n d~ t

THONG TIN
KETOAN

Theo scJ d6 1.1 , chung ta tha'y r~ng h~ th6ng thong tin ke' toan se

bi

chi ph6i tn;t'c tie'p bdi nhu c~u cua ngu'oi sll' dl;lng thong tin, va thong tin ke' toan
chi hlnh thanh thong qua vi~c sll' d1;1ng h~ th6ng cac phu'cJng phap ke' toan. Vl
v~y, d€ t6 chuc h~ th6ng thong tin ke' toan, doi hoi phai xua't phat tu vi~c nghien

cuu nhu c~u sll' d1;1ng thong tin va t6 chuc thl;t'c hi~n h~ th6ng phu'cJng phap ke'
toan. Mi;ic du, trong qua trlnh xU' ly, truy~n dqt thong tin r{t c~n cong ClJ h6 trh~ th6ng may tinh, nha't la trong thai d~i ky thu~t tin h9c h6a nhu' hi~n nay. The'

nhu'ng, cho du la h~ th6ng ke' toan du'may tinh thl hai va'n d~ da neu ra van Ia ccJ sd quan trQng nha't d€ t6 chuc, cung
ca'p h~ th6ng thong tin ke' toan.

16